Professional Documents
Culture Documents
Termin „prawo” jest wieloznaczny. W tym ujęciu prawo pozytywne jest wytworem człowieka.
Od prawa pozytywnego należy odróżnić prawa naturalne oraz prawa natury. Prawo naturalne
nie jest wynikiem działalności człowieka. Prawa natury to inaczej mówiąc prawa przyrody, w
tym np. prawa fizyki. Prawo pozytywne i naturalne charakteryzuje się tym, iż możliwe jest
jego naruszenie, gdyż prawo określa powinność. Prawa natury wykluczają taką rzeczywistość
– stanowią opis rzeczywistości
System prawa to uporządkowany zbiór norm prawnych, między którymi występują relacje
formalne i materialne. System prawa jest niesprzeczny i zupełny. Normy prawne są w
systemie uporządkowane pionowo i poziomo.
Gałęzie prawa:
Niezgodności:
a. formalne
- sprzeczności – wykonanie jednej skutkuje automatycznym załamaniem drugiej i nie jest
możliwe zachowanie się podmiotu odmienne od treści obu norm
- przeciwieństwa – wykonanie jednej skutkuje automatycznym załamaniem drugiej, lecz
możliwe jest zachowanie się podmiotu odmienne od treści obu norm
3) Prawo prywatne a prawo publiczne – „prawo publiczne jest tym, które dotyczy spraw
państwa; prawo prywatne jest tym, które dotyczy dotyczy interesu jednostki: niektóre
normy są użyteczne publicznie inne zaś prywatnie”
VACATIO LEGIS – okres spoczywania ustawy (od publikacji do wejścia w życie; średnio 14 dni)
Władzę ustawodawczą sprawują Sejm złożony z 460 posłów i Senat, który składa się ze 100
senatorów. Izby działają odrębnie, ale mogą się wzajemnie kontrolować
Prezydent RP
powołuje sędziów
podpisuje albo odmawia podpisania ustawy (veto prezydenckie)
może zwoływać Radę gabinetową (spotkanie prezydenta z Radą Ministrów) – ale to
nie ma większego znaczenia, tylko spotkanie informacyjne
posiada inicjatywę ustawodawczą
może wydawać rozporządzenia, ale tylko w przypadkach objętych ustawą
ogłasza wybory do Sejmu i zwołuje pierwsze posiedzenie do Sejmu (musi wyznaczyć
go 30 dni przed i w dzień wolny od pracy – zwykle niedziela)
powołuje pierwszego prezesa pierwszego Sądu Naczelnego, Sądu Najwyższego,
pierwszego Prezesa Trybunału Konstytucyjnego
powołuje członków Rady Polityki Pieniężnej (RPP)
powołuje członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji – organ udzielający koncesji
na transmisje w TV i radiu
wydaje orędzie, przyznaje medal
RADA MINISTRÓW:
działa w sposób transparentny – ich prace są jawne
pozostaje pod przemożnym wpływem Prezesa rady ministrów – on określa kierunek
ich prac
członków RM odwołuje Prezydent na wniosek Premiera
domniemanie kompetencji
Minister bez teki – nie ma przydzielonego konkretnego resortu, ale też jest ministrem i ma
jakieś określone zadanie (np. koordynator na stanowisku premiera)
Sąd najwyższy
- sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie
orzekania
- stwierdza ważność wyborów do Sejmu i Senatu oraz wybór Prezydenta RP
- prezesa SN powołuje prezydent na 6-letnią kadencję
- 4 izby: Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Izba Cywilna, Izba Karna i
Wojskowa.
Prawo karne jest gałęzią prawa publicznego, która określa, jakie zachowania człowieka
stanowią czyny zabronione będące przestępstwami, ustala zasady odpowiedzialności karnej
za te czyny oraz kary i inne środki, które mogą być zastosowane wobec sprawców
przestępstw.
Funkcją prawa karnego jest ochrona stosunków społecznych lub dóbr prawnych
Prawo karne ma charakter sankcjonujący
Ustawa karna nie może działać wstecz (lex retro non agi)
Nie ma przestępstwa bez ustawy (nullum crimen sine lege)
Prawo administracyjne jest prawem publicznym, normy tego prawa realizują cele publiczne i
inne wartości publiczne, zadania publiczne i inne wartości publiczne takie jak interes
publiczny, dobro publiczne, zadnia publiczne, zaspokajanie potrzeb wspólnoty
15) Formy działania administracji publicznej (stanowią i stosują prawo, inicjują życie
społeczne i zarządzają różnymi sferami tego życia)