1.

Pojęcie postępowania administracyjnego

Administracyjne prawo formalne (procesowe) – tryb działań organów administracji publicznej w
sprawa dotyczących praw i obowiązków niepodporządkowanych im służbowo konkretnych
podmiotów.

Uporządkowany ciąg czynności procesowych, dokonywanych przez organ administracji publicznej i

inne podmioty tego postępowania, zmierzających do załatwienia sprawy indywidualnej w drodze
decyzji administracyjnej.

2. Jaki jest zakres obowiązywania k.p.a

Kodeks postępowania administracyjnego normuje:

• Postępowanie przed organami administracji publicznej

• Postępowanie przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są
one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień
• Postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami
• Postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń
• Nakładanie lub wymierzanie administracyjnych kar pieniężnych lub udzielanie ulg w ich
wykonaniu
o Tryb europejskiej współpracy administracyjnej

3. Zdefiniuj organ administracji publicznej, organ jednostki

samorządu terytorialnego, ministra – według k.p.a.
Organ administracji publicznej – podmiot (człowiek lub grupa ludzi) wyodrębniony w strukturze
administracji, wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający własne, wyróżniające go
kompetencje. Organy administracyjne są trzonem aparatu administracyjnego i najważniejszymi
elementami administracji publicznej – ministrowie, centralne organy administracji rządowej,
wojewodowie – działający w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji
rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego.

Organ jednostki samorządu terytorialnego – organy gminy, powiatu, województwa, związków

gmin, związków powiatów, wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę, marszałka
województwa oraz kierowników służb, inspekcji i straży działających w (ich imieniu).

Minister – jednoosobowy naczelny organ administracji publicznej, który jest członkiem rządu i
kieruje ministerstwem – Prezes i wiceprezes Rady Ministrów pełniących funkcję ministra
kierującego określonym działem administracji rządowej, ministrów kierującym określonym działem
administracji rządowej, przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów.
 4. Pojęcie i rola zasad ogólnych w k.p.a
Są to normy wyszczególnione w art. 6-16 KPA.

Stanowią uporządkowany, normatywny katalog zasad stanowiących wytyczne dla organów

administracji publicznej.

Ustalają dyrektywy działania organów administracji publicznej, które rzutują na wykonywane przez
organy obowiązki i stanowią podstawę prowadzenia ich spraw.

Funkcje zasad ogólnych:

• Ujednolicania praktyki stosowania prawa administracyjnego, zarówno materialnego, jak i

procesowego.
• Sterowania działaniami podejmowanymi w ramach uznania administracyjnego.
• Pełnienia roli dyrektyw interpretacyjnych, szczególnie w procesie ujednolicania interpretacji
przepisów prawa.
• Zapewniania niezbędnej elastyczności działań administracji publicznej podejmowanych na
podstawie przepisów prawnych.
• Wypełniania luk w prawie administracyjnym w takim zakresie, w jakim można dopuścić
stosowanie w tej gałęzi prawa analogii.

5. Zasada praworządności
Oznacza ona, że podejmowane przez organy administracji publicznej czynności procesowe muszą
znajdować swoje oparcie w powszechnie obowiązujących prawach.

Jest to również zasada konstytucyjna, która stanowi, że organy władzy publicznej działają na
podstawie i w granicach prawa.

Działanie na podstawie prawa obejmuje dwa zasadnicze elementy, a mianowicie ustalenie przez
organ administracji publicznej zdolności prawnej do prowadzenia postępowania w danej sprawie oraz
zastosowanie przepisów prawa materialnego i przepisów prawa procesowego przy rozpoznaniu i
rozstrzygnięciu sprawy.

6. Zasada prawdy obiektywnej

Organy administracji publicznej zobowiązane są podejmować wszelkie niezbędne kroki do dokładnego
wyjaśnienia stanu faktycznego. Są zobowiązane w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały
materiał dowodowy.

Urzeczywistnieniem tej zasady jest m.in. prawo strony do czynnego udziału w postępowaniu.

Istotną gwarancją realizacji zasady prawdy obiektywnej o charakterze prewencyjnym jest instytucja
wyłączenia od załatwienia sprawy, uregulowana w przepisach art. 24–27.

Gwarancją o charakterze represyjnym jest możliwość wznowienia postępowania administracyjnego

zakończonego ostateczną decyzją, gdy wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne
lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję (art. 145
§ 1 pkt 5).
 7. Zasada przyjaznej interpretacji przepisów
Przepis ten stanowi, że gdy w toku postępowania administracyjnego pojawiają się wątpliwości co do
treści normy prawnej, to są one rozstrzygane na korzyść strony. Innymi słowy, w przypadku braku
jednoznacznej interpretacji prawa, przyjmuje się interpretację, która jest bardziej korzystna dla strony
postępowania.

Ta zasada ma na celu zabezpieczenie interesów stron, a także promowanie uczciwości i przejrzystości

w procesach administracyjnych. Stanowi ona istotne narzędzie ochrony praw jednostek i chroni przed
nadmierną ingerencją organów administracji w sferę praw obywateli.

Rozwijana jest w art. 81a, który mówi: „Jeżeli przedmiotem postępowania administracyjnego jest
nałożenie na stronę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie stronie uprawnienia, a w tym
zakresie pozostają niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego, wątpliwości te są
rozstrzygane na korzyść strony”.

8. Zasada współdziałania organów

W toku postępowania organy administracji publicznej współdziałają ze sobą w zakresie niezbędnym
do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego sprawy, mając na względzie interes
społeczny i słuszny interes obywateli oraz sprawność postępowania, przy pomocy środków
adekwatnych do charakteru, okoliczności i stopnia złożoności sprawy.

Rodzaj środków używanych w ramach współpracy musi zostać określony każdorazowo na potrzeby
konkretnego postępowania.

Obowiązek współdziałania jest realizowany przede wszystkim w ramach instytucji przewidzianych w

przepisach szczególnych: art. 106 (Współdziałanie organów administracji publicznej), art. 106a
(Posiedzenie w trybie współdziałania), art. 52 (Pomoc prawna), art. 136 § 1 k.p.a. (Organ odwoławczy
może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia
dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który
wydał decyzję).

9. Zasada pogłębiania zaufania

Zasada ta mówi o tym, że organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący
zaufanie jego uczestników do władzy publicznej. Kierują się przy tym zasadami:

• Proporcjonalności - stosowanie adekwatnych środków do zakładanych celów.

• Bezstronności - oznacza, że organy administracji i ich pracownicy nie powinni w swoich
działaniach kierować się jakimikolwiek interesami czy motywami pozaprawnymi, które mogą
naruszać interesy stron.
• Równego traktowania – mówi o tym, że wszystkie strony znajdujące się w takiej samej
sytuacji powinny być traktowane w porównywalny sposób, bez jakichkolwiek przejawów
dyskryminacji.

Ponad to organy administracji publicznej bez uzasadnionej przyczyny nie odstępują od utrwalonej
praktyki rozstrzygania spraw, które posiadają taki sam stan faktyczny i prawny. Jest to tzw. zasada
utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw.
 10. Zasada udzielenia informacji
Zasada ta zobowiązuje organy administracji publicznej do należytego i wyczerpującego informowania
stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ich prawa i obowiązki
będące przedmiotem postępowania administracyjnego. Zgodnie z tą zasadą organy mają czuwać na
tym by strony (oraz inne osoby, które uczestniczą w postępowaniu) nie poniosły szkód z powody
nieznajomości prawa. By temu zapobiec udzielają one im niezbędnych wyjaśnień, jak również
wskazówek.

11. Zasada wysłuchania stron (czynnego udziału strony w

postępowaniu)
Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium
postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów
i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Zasada ta stanowi procesowe uprawnienie strony, tak więc strona nie ma obowiązku czynnie
uczestniczyć w postępowaniu.

Przejawami zasady czynnego udziału stron w postępowaniu są: prawo inicjatywy dowodowej, prawo
do czynnego udziału w czynnościach postępowania dowodowego, prawo wypowiadania się co do
wyników postępowania dowodowego oraz co do zgromadzonych dowodów i materiałów w sprawie, a
także prawo strony do wglądu w akta sprawy

Organ administracji publicznej jest zobowiązany utrwalić w aktach sprawy (w drodze adnotacji)
przyczyny odstąpienia od zasady czynnego udziału stron.

12. Zasada przekonywania

Organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się
przy załatwianiu sprawy, aby w ten sposób w miarę możliwości doprowadzić do wykonania przez
strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Ważną rolę w realizacji tej zasady
odgrywa uzasadnienie decyzji administracyjnej

13. Zasada szybkości i prostoty postępowania

Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie
najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Sprawy, które nie wymagają zbierania
dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie.

Muszą być zachowane terminy załatwiania spraw [art. 35 kpa]

2 miesiące – sprawy szczególnie skomplikowane

1 miesiąc – sprawy, które wymagają postępowania wyjaśniającego/odwoławcze

Niezwłocznie – np. sprawy w postępowaniu uproszczonym/ kiedy strona wraz z wnioskiem

przedstawia cały materiał dowodowy albo z urzędu znane są fakty.

14. Zasada ugodowego załatwiania spraw

Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane w drodze ugody
sporządzonej przed organem administracji publicznej. Organ administracji publicznej, przed którym
toczy się postępowanie w sprawie, powinien w tych przypadkach podejmować czynności skłaniające
strony do zawarcia ugody, z kolei strona ma prawo do zawarcia ugody. W postępowaniu
administracyjnym może być też prowadzona mediacja między stronami i między stroną a organem.

Ugoda powinna być zatwierdzona w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie.

W praktyce ugoda pełni w postępowaniu administracyjnym funkcję marginalną, do czego w istotny

sposób przyczynia się fakt, że ugoda nie może być zawarta między organem administracji publicznej a
stroną, lecz jedynie między stronami postępowania administracyjnego o spornych interesach

15. Zasada pisemności

Sprawy w postępowaniu administracyjnym należy załatwiać w formie pisemnej lub elektronicznej.
Jeśli zachowana jest forma pisemna to musi być obarczona podpisem własnoręcznym. Pisma
utrwalone w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem
zaufanym albo podpisem osobistym lub kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną.

Sprawy mogą być załatwiane w formie ustnej, jeżeli przemawia za tym interes strony, a przepis prawa
nie stoi temu na przeszkodzie, jednak treść i istotne motywy takiego załatwienia powinny być
utrwalone w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji.

16. Zasada dwuinstancyjności

Postępowanie administracyjne jest co do zasady dwuinstancyjne. Ważniejszy jest tutaj aspekt
materialny (prawna możność dwukrotnego rozstrzygnięcia tej samej sprawy) niż procesowy - tak więc
wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy nie jest wyjątkiem od zasady dwuinstancyjności.

Tryb odwoławczy nie wiąże się z kosztami nie wymaga szczególnego uzasadnienia. Odwołanie
trzeba złożyć w terminie 14 dni.

Z zasady dwuinstancyjności wynika obowiązek organu administracji publicznej pierwszej instancji

merytorycznego rozpoznania sprawy oraz obowiązek organu drugiej instancji jej ponownego
rozpoznania i rozstrzygnięcia celem skontrolowania czy działania podejmowane przez organ pierwszej
instancji były prawidłowe. Celem postępowania odwoławczego nie jest sama kontrola poprawności
rozstrzygnięcia podjętego przez organ pierwszej instancji, lecz uzupełnienie stanu faktycznego i
materiału dowodowego sprawy oraz uwzględnienie tych zmian w stanie prawnym sprawy, które
nastąpiły po wydaniu decyzji przez organ pierwszej instancji.

17. Zasada trwałości decyzji

Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są ostateczne. Uchylenie
lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić
tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych:

• Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145–152);

• Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji (art. 156–159);
• Postępowanie mające na celu uchylenie lub zmianę decyzji administracyjnej prawidłowej lub
dotkniętej wadą niekwalifikowaną z uwagi na konieczność dostosowania rozstrzygnięcia do
wymogów interesu publicznego lub indywidualnego (art. 154 i 155);
• Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej w niezbędnym zakresie w
stanie nagłej konieczności administracyjnej (art. 161);
• Postępowanie w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia decyzji ostatecznej (art. 162 § 1 i 3);
 • Postępowanie w sprawie uchylenia decyzji administracyjnej na podstawie przesłanek
wymienionych w art. 162 § 2;
• Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji przewidziane w przepisach
szczególnych, do których odsyła art. 163.

Naruszenie tej zasady jako rażące naruszenie prawa stanowi jedną z przesłanek stwierdzenia
nieważności.

18. Wymień i omów organy wyższego stopnia i organy naczelne

Organy wyższego stopnia:
• Jednostki samorządu terytorialnego – samorządowe kolegia odwoławcze – rozpatrują
odwołania od decyzji administracyjnych, zażalenia na postanowienia, żądania wznowienia
postępowania lub stwierdzenia nieważności decyzji.
• Wojewodowie – właściwi w sprawie ministrowie – prawują władzę wykonawczą w państwie,
kierują administracją rządową, prowadzą politykę wewnętrzną i zewnętrzną RP.
• Inne organy administracji publicznej – odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi
ministrowie, a w razie ich braku – organy państwowe sprawujące nadzór nad ich
działalnością
• Organy organizacji społecznych – odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji, a
w razie ich braku – organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

Organy naczelne:
• Organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego (z wyjątkiem
samorządowych kolegiów odwoławczych), organy państwowe i samorządowe jednostki
organizacyjne – Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie;
• Inne organy państwowe – odpowiednie organy o ogólnokrajowym zasięgu działania;
• Organy organizacji społecznych – naczelne organy tych organizacji, a w razie braku takiego
organu – Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie sprawujący zwierzchni nadzór
nad ich działalnością.

19. Przedstaw właściwość organów w postępowaniu

administracyjnym
Właściwość rzeczowa:
Właściwość rzeczowa polega na powierzeniu danemu organowi załatwiania pewnego typu spraw
administracyjnych. Właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się według przepisów
o zakresie jego działania, czyli ustaw z zakresu prawa materialnego oraz przepisów powołujących
organy.

Właściwość miejscowa:
Właściwość miejscowa określa podział spraw i czynności pomiędzy organami administracji publicznej
ze względu na zasięg terytorialny ich kompetencji.

Właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:

 • w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej położenia; jeżeli nieruchomość
położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do
organu, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości,
• w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według miejsca, w którym zakład
pracy jest, był lub ma być prowadzony,
• w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania
w kraju - według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w
kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu - według miejsca ostatniego ich zamieszkania
(siedziby) lub pobytu w kraju.

Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany wyżej, sprawa należy do
organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie
postępowania, albo w razie braku ustalenia takiego miejsca - do organu właściwego dla obszaru
dzielnicy Śródmieście w m. st. Warszawie.

20. Kto rozstrzyga spory o właściwość w postępowaniu

administracyjnym

Art. 22 KPA [Spory organów o właściwość]

§ 1. Spory o właściwość rozstrzygają:

1) między organami jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem przypadków

określonych w pkt 2-4 - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego
organu - sąd administracyjny;

2) między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego

powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty - starosta;

3) między organami administracji zespolonej w jednym województwie nie wymienionymi w

pkt 2 - wojewoda;

4) między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w

sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej - minister właściwy do spraw
administracji publicznej;

5) (uchylony)

6) między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach -

minister właściwy do spraw administracji publicznej;

7) między wojewodą a organami administracji niezespolonej - minister właściwy do spraw

administracji publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem
pozostającym w sporze z wojewodą;

8) między organami administracji publicznej innymi niż wymienione w pkt 1-4, 6 i 7 - wspólny
dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - minister właściwy do
spraw administracji publicznej;
 9) między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister - Prezes Rady
Ministrów.

§ 2. Spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami

administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.

§ 3. Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu przez sąd administracyjny może wystąpić:

1) strona;

2) organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ administracji publicznej,

pozostające w sporze;

3) minister właściwy do spraw administracji publicznej;

4) minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny;

5) Rzecznik Praw Obywatelskich.

21. Kiedy dochodzi do wyłączenia pracownika oraz organu w

postępowaniu administracyjnym
Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w
sprawie:

1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik
sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki;

2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia;

3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;

4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo
w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3;

5) w której brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji;

6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie

dyscyplinarne lub karne;

7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności
służbowej.

Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z
urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie
okoliczności niewymienionych wyżej, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności
pracownika.

W skrócie: Kiedy jest wątpliwość co do bezstronności pracownika

22. Pojęcie strony w KPA

Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowania albo kto żąda
czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.
 23. Podmioty na prawach strony
Podmiotami na prawach strony mogą być:

• Osoby fizyczne
• Osoby prawne
• Państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne, a także organizacje społeczne również te
nieposiadające osobowości prawnych.

Jednak by organizacja społeczna mogła występować w sprawie innej osoby z żądaniem wszczęcia
postępowania lub dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu musi spełnić 2 przesłanki:

• Musi być to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji.

• Musi za tym przemawiać interes społeczny.

24. Kto może być pełnomocnikiem w postępowaniu

administracyjnym
Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna, która posiada zdolność do czynności prawnych
(każda osoba powyżej 18 roku życia, jeśli jest nieubezwłasnowolniona). Pełnomocnictwo powinno być
udzielone na piśmie bądź zgłoszone do protokołu.

Istnieje dowolność doboru pełnomocnika. Strona może powołać w drodze pełnomocnictwa

profesjonalnego pełnomocnika jak np. radca prawny, adwokat, doradca podatkowy, jak i tego
nieprofesjonalnego, czyli np. członka rodziny bądź przyjaciela.