PRÁCTICA DIRIGIDA DEL SISTEMA (AWA) DE NUMERACIÓN QUECHUA

APELLIDOS Y NOMBRES: ____________________________________________

Indicador: Escribe y lee, en quechua, los números cardinales, decimales y fracciones.
1. Yupaykunam kachcan kay suytu tawa kuchupi, kasqanta quillqasun simikunapi

SH PW CHW SW P CH S SIMIKUNAPI QILLQASQA

4 4 0 0

3 0 0 3 5

4 5 0 0 0

6 6 0 0 0

1 4 0 0 0 0

1 0 4 0 0 4
PACHAK TAWA WARANQA TAWAYUQ. ,
7 9 0 9 9 9

7 9 5 0 0 0

6 6 7 0 1 0

4 8 0 0 0 0

1 0 2 0 0 0 0 Hunu, iskay chunca waranqa

6 7 0 4 9 0

3 0 0 0 1 0 0

8 0 0 0 1 2 3
,
PUSAQ HUNU PACHAK ISKAY CHUNKA KIMSAYUQ.

2. Kunanñataq kayta qatipay

 SIMIKUNAPI QILLQASQA SH PW CHW SW P CH S
Suqta pachak qanchis chunka waranqa, tawa pachak isqun
chunka
Tawa pachak kimsa chunka waranqa, iskay pachak 4 3 0 2 0 0
Hunu, iskay pachak waranqa, kimsa pachak iskayniyuq 1 2 0 0 3 0 2
Kimsa hunu, tawa pachak chunka waranqa
Qanchis hunu, tawa chunka waranqa
Pachak suqta chunka iskayniyuq waranqa, pichqa pachak
Pusaq pachak waranqa
Qanchis pachak kimsa chunka suqta waranqa, pichqa
pachak tawayuq

NÚMEROS DECIMALES EN QUECHUA

3. Chunkachasqakunam kachkan wachuchasqapi, kasqanta qillqay.

Ten en cuenta que: CH es chunkakuna y S es sapankuna. Estos son parte entera.
Los decimales son:
Décima: chunkacha (ch), centésima: pachakcha (p), milésima: waranqacha (w), diez
milésima: chunka waranqacha (chw), cien milésima: pachak waranqacha (pw),
millonésima: hunucha (h).
Coma decimal: chunkachaq chiku.

CH S , ch p w chw pw h CHUNKACHASQAKUNA SIMIKUNAPI QILLQASQA

0 , 4

0 , 0 3

0 , 0 0 5

0 , 0 0 0 6

1 , 0 0 0 0 7
,
HUK SAPAN QANCHIS PACHAK WARANQACHA

1 , 0 0 0 0 0 8
 , 1 9
7

7 , 5 0 3

3 , 7 2 1

4 , 3 3 3 3

1 0 , 1 1 1 1 1
,
CHUNKA SAPAN CHUNKA HUKNIYUQ WARANQA ,
PACHAK CHUNKA HUKNIYUQ PACHAK
WARANQACHA.

1 , 1 4 9 0 0 3

3 0 , 0 1 0 0 3 6

4. Kunanñataq kayta qatipay

SIMIKUNAPI QILLQASQA S
, ch p w chw pw
Iskay sapan, isqun; waranqacha ,
Tawa chunka waranqa, pichqa chunka kimsayuq; pachak waranqacha ,
Tawa sapan, chunka waranqa, tawayuq; pachak waranqacha ,
Chunka hukniyuq waranqa, pachak hukniyuq; pachak waranqacha 0 , 1 1 1 0 1
Pichqa sapan, kimsa pachak pichqa chunka pusaqniyuq; waranqacha ,
Tawa chunka hukniyuq; pachakcha ,
Kimsa pachak tawayuq; waranqacha ,
Tawa sapan, kimsa chunka kimsayuq waranqa, kimsa pachak ,
kimsayuq; pachak waranqacha
Pichqa sapan, tawa waranqa, hukniyuq; chunka waranqacha 5 , 4 0 0 1
Huk; pachak waranqacha ,
 NÚMEROS FRACCIONARIOS ANDINOS (PATMAKUNA)
Numerador = patmasqa Denominador = patmaq
5. Patmasqa yupakunata qispichisun

NUMERADOR/DENOMINADOR a PATMASQA/PATMAQ
b
Dos quintos 2
5
Tres cuartos 3
4
Tres séptimos 3
7
Cuatro novenos 4
9
Siete sextos 7 SUQTAMAN PATMASQAMANTA QANCHIS
6
Cinco octavos 5
8
Cinco doceavo 5
12
Cuatro décimos 4
10
Tres quinceavo 3
15
Tres enteros, tres quintos 3
3
5
Cinco enteros, cinco octavos 5
5
8
5
Siete enteros, cinco sextos
7
6
,
QANCHIS SAPAN SUQTAMAN
PATMASQAMANTA PICHQA.

Doce treceavo 12
13