INDIË

HINDIA G
CA
ARM
TOB
NA
2R
0A
0HNE
620PLAAT ES OP 200 CARTONS
DAN LEBA R
62
N
1
L
J
A
)B
A
FORMAAT191.$RIJ78cm.MET TEKST!
,
J
2A
.
D
OE
N
G
A
M
NP
A!PADA
N DJANG
191. cm.
DALA
INDOOS. VOORM KOTAICNJA.OENTOEK
DJRNISSEICOLAIAN DI
WESTERSCHEHINDIA.NEDERLAND SERRA
ENINLANDSCHE DENGAN
SCHOLEN DOOR
KETERANGANNjAGAMCARAN OLEII
C. LEKKERKERKERC. LEKKERKERKER
UITGAVE J. B.WOLTERS • GRONINGEN,DEN HAAG, BATAVIA
 Hallieten'mie Scitoot.
• INHOUD.
VOORZIJDEN. ACHTERZIJDEN.
Serie1. Landen Volk. Carlon. SerieVI.Europeeschc cultures.Carlon. Kut.
Groep1. Landschappen. . 1-21 Groep21. Suiker
1-15 22-32 1-10 291-303
2.Vulkanen 16-23
.
22. Rubber 11-17 30.'r--315
PP
3.Baai,reede,kuiten eiland24-30 33- 43 23. Thee 18-23 3145-325
rt
4.RivierenWaterval . . 31-36 44- 51 24. Koffie 24-2e 32&-334
19
oir 5.Woningen 37 55 52-80 25.Tabak 30-37 335-347
6.Bevolkingstypen, kleeder- 26.KleineEurnpeesche Cul-
SP
drachtenensieraden.. . 56-68 81-99 tures 38--44348-358
Serie11. Gezagvoering. 27.Nogeentge handelsgewas- 359-377
PP
Groep7.Regeering. . 69-73 100-106
• • %en 45-55
378-384
28.Boschbouw
.
OP 8.Paleizen 74-76 107-111 SI
Pr 9.Leger 77-85 112-123 Serie VII. Handel, industrieen
SerieIII. Godsdienst, onderwijs en mijnbouw.
opvoeding. Groep29.Handel . • 62-68 385-396
Groep10.Animisme 86-94 124-135 30.Inl. industrie 69-91 397-433
11.HindueismeopJava 95-115136-164
IP
31.Europ. „ 92-100434-443
PP
12.HindoeumcopBali 116-130
•

165-183
.
Pl
32. Petroleum 101-108444-456
SP
13.Islam . . 131-138
• •

184---194 33.Tin
Il
109-114457-464
1,1
fl 14.Christendom,:ending en IP
• •
465-478
34.Overtje delfstoffen 115-1241
PP
•

missie 139-148 195-210SerieVIII. Verkeer. 479-487

15.Onderwijsen optwedzng t49-159211-227 Groep35.Wegenen bruggen . 125--130
• • •
488-502
•

SerieIV. Kunstenen Wetenschap- 36.Schepenen voertuigen111-140 503-512

a .

pen. 37.Spooren tram 141-147

Groep16.Wetenschappen.. . . . 160-166 228-237 38.Haven, dokkenenkust- 513-519
17.Tooncel,muziekendans . 167-172 238-247 verlichting 148-153
SerieV.Inlandschelandbouw, vee- 39.Luchtverkeer 154-158520-526
teelten visscherij.
PP
40.P. T. T.-dienst
PP
159-163527-532
Groep18.Inl.landbouw. 173-182 248-268SerieIX. Faunaen Flora. 533-593
19.Irrigatie . . 183-187 269-273 Greep41.Fauna 164-182
##

PP 20.Veeteeltenvisscherij 188-201) 274-290 " 42.bra•

183-200594--620

•••••••••
DAFTARISIN JA.
NIOEKANJA. BALIKNJA.
Djadjaran 1. Keadaantanah dan Gamhar. Djadjaran VI.Peroesahaan tanahHelai.Gatenbar.
bangsa'. or. tropah.
Kelompok 1.Reepa2daratan . . . 1-15 1-21 KolompokTeboe 21. 1-10 291-303
22.Karèt (rubber) 11-17 304-315
•

2.Goenoengapi . 16-23 22-32 •

18-23 316-325
.
PP
3.Telork, pelaboehan, pa- 23.
sisir,poelau• . . . • 24-30 33-43 24.Kopi 24-29 326-334
4.Sr,engai,terdyuenair . 31-36 44-51 25.Ternbakau
IP • io • 30--37335-347
.
5.koemah,kampoeng .37-55 52-80 26.Tanarnanjang koerang
Itt
3844 348-358
6.Bangsae,pakaiwei, per- ',enting
hiasan. 56-68 81 - (9 27.Tonamanlainjong ha-
Djadjaran11. Hal pamerentah.
Pl
45-55 359-377
silriju dipertlagangkan
Kelompok7. Panierentahan .69-73 100 leed 28.Peraesulaanpotion ka-
PP 8.Attana
• •

74-76 107-- 111

•

m.
te
56-61 378-384
PP 9.Balutentera 77-K5 112-123 DjadjaranVII. Perniagaan. kera-
Djadjaran III.Agama, pengadjar- djinan.peroesahaan tarnbang.
an, pendidik Kelompok29.Perniagaan . . . . 62--68385-396
KelompokA 10.
garnajanglama2 . 86-94 124-135 30.Keradjinan or. pri-
11.AgamaHindoe(p. Dju- boemi
01
69-91 397-433
P/

wa) 95-115136--164 31.Keradjinanor. Érupah 92-100434-443

12.AgamaHindoe(p. Bali) 116-130165-183 32.Minjaktunah. . . . 101-108 444-456
457-464
P•13.AgamaNum . . . . 131-138 184--191 33.Timahpoetih . . . . 109-114 465-478
t,14.AgamaMa‘eln:pandita 34.nasatambanglain . 115-124
PP
g•Ta.séhidanSerani . 139-148 195-210 Djadjaran VIII. Perdjalanan dan
Pi15.Pengadjaran, Pendidik 149-159211-227 pelajarandidarat dan dilaoet.
Djadjaran IV. Ilmoedan kepan- Kelompok35.Djalan2, djembatan.125-130
. 479-487
daian seni. 36.Kenaikandilaoet dida-
Ke1ompokIlm16. ocseni 160-166228-237 rat 131-140 488-502
P.1 7 . Wajang, boenji=an, 37.Djalankarétaapi . 141-147
11
503-512
serbadjenistandak . 167- 172238--247 38.Pelaboehan,dok, me-
Djadjaran V. Peroesabaan tanah
IP
naraapi 148-153 511-519
or.pribocmi,tcrnak, rncnganibil 39.Kenaikandi-cedara 154-158
op 520-526
ikan. 40.Pus,komt, telefoon159-163 527-532
Dir

Kelompok18.Tjatjok-tanarnor.pri- Djadjaran IX. Serba-serbi bina-

bami 17:3-182
248-268 tangdantoemboeh2 an.
19.Pengairan%uwah 183-187269-273 Kelompok41.Serba-serbi binatung 164-182 533-593
Pl20.Ternak,ambt!ikort 188-200 274-290 PI 4 2 . Serba-serbitoemboeh2an 183-200 594-620
 AANDE GEBRUIKERS KEPADASEKALIAN ORANG
VAN DiT JANGMEMAKAI BOEKOE
PLATENBOEK GAMBARAN INI

Deplatenvanno 1 tot no.290 volgen Gamhar no. 1-290 bertoeroeCan

elkaarregelmatigop.opdevoorzijden der elisebelahmoekahelainja;no. 291-620
bladen;dievan291 tot 620evenzoo op demikiandjoegadisebelab baliknja.
deachterzijden.Bijdebesprekingvan een Djikalaugoeroemengadjarsocatoe, fatsal
b-epaaldonderwerpindeaardrijkskunde-les ilmoeboemi.makagambarjang akan
kunnendeleerlingendedaarbijte gebruikendipakainjaboléhdiletakkansedjédjér, ta'
platendusnaastelkaárvoorzich leggen. oesabdibalik-balikkan.
1kt isaszoonietnoodigdebladen telkens
-omte kreten. Tentoelahbarangjangdiadjarkan ten-
Omdatdeuitgebreidheidder leerstof tanganilmoeboemidalamsekolah jang
omtrenteenbepaaldonderwerpniet alleen rendahdanjanglebihtinggitidak sama
zeerverschilendis voorde verschille.nde banjaknjadansoesahnja.Apalagi penga-
soortenvanscholen,maarookvoor scholen djaranitoetidaksamadalamsekolah jang
vandezelfdesoortinverschillende doelensepangkat.tetapiberdjaoeh2an negerinja.
vanIndiëkondendeonderschriftenbijde Olebkarenaitoeketerangannja dibawab
platennietM te kortworden.Ieder kieze garnbaritoe ta' bolehteramat hersehadja
uitdetoelichtingendatgene.wathij voor atauringkasnja.Baiklahgoeroe memilih
zijnlesop zijnschoolin zijn woonplaatsdanmemetikdaripadaketerangan apa
wenschelijkacht. Op eenschool in de
VorstenlandenvanJavazalmenbijt'. wel jangdikita patoetakan pengadjarannja
mèèrwillenbesprekenvan Hindocsche of sendiri.Oemp.goeroesekolahdi Jogjakarta
Boeddhistischeoudhedenofvanhet batikkenatauSoerakartatentoemengadjarkan hal
danopeenschoolvandezelfdesoort te tjandi2atauhalmeetbatiklébar pandjang.
MedanofteAmbon.Zooheeftelke land- goeroedi Medanatau diAmbon tentoe
tidakbegitoe.lsipengadjaranilmoe boemi
streekzijnbijzondereeischen.De bijschriften
zijnzakelijkgehouden:deplatenzijn alleen berlain2andalamtiap2negeri. Keterangan
ilustratie-materiaal:debijschriften mogen itoesebenarnja ta' boléb menggantikan
nooithetlevendewoordvanden onder- pengacljarandanperkataan goeroe !
wijzer vervangen.
DeInhoudsopgavetoontaannaar welke Dafrarisirijamenerangkan atoerannja
gatnbar2dipandangilmoeboerni seloeroeh
onderwerpendeplatenzijn gerangschikt
voorNed.Indiëalséén geheel. Hindia-Nederland.
sAE.STORED

RODERICK C.
WAHR

EDITED B t "
 78.WEGLANGSDEESPLANADETE AMBOINA.
78.DJALANDIPINGGIRMÉDANJANGBERNAMAESPLANADE DI-AMBON.

sISd

79. DE POORTVANHETFORTNIEUW-VICTORIATE AMBOINA.

79.PINTOEGERBANGBÊNTÉNGNIEUW-VICTORIA DI-AMBON.
78i79.Amboina(Ambon)isvoordeNederlanderseenhistorischeplaats.Heteilandwerdin1512 ontdekt
doordenPortugeesAntoniod'Abreu; in 1599kwamenervoorheteerstHolandscheschepenonder Van
Waerwijck;in1605veroverdenenvergroottendezehetPortugeeschefortenmaaktenAmbontot hoofd-
zetelvandeCompagnie.Nadeaardbevingvan1899is het fortNieuw-Victoriaweerindenouden stijl
hersteld.Zieno. 115.
78179.KotaAmbonitoejangkenamatindi p.p.MaloekoesebabdisitoeorangEropahbermoela: datang
mendoedoekinja.Padat.1512KotaAmbonterciapatorangPortoegisbernamaAntoniod'Abreu;padat. 1599
orangBelandadatangdisitoe;padat. 1605bèntèngdi-Ambondialahkannjasertadiperbaikinja.Padat. 1899
koladanbentèngdibinasakanoléhkarenagempaboemi;kemoedianroemah2danbèntèng dipodangkan
sebagaidehoeloe.Lihatlahno. 115.
SerieVI,Groep 27

375.AANPLANTVANSERËH-GRAS. 375.TANAMANSERËHWANGI,
N
ba
era
es
i
dt
d e
ui „
tvveeet
l
seo
ool
ië
rt
en
n "
gset
a
kwane d
eke
t
e„e
oth
fie
n r
hi
s c
eht
weoi
ldl
i
ë n ".
D
groei eeze worden
nde D t
i
a n
planten.
db
i o eah
a
tmH i
n
i
n d
j
a ki
a
w ini
a na
gd;
i
madi
no
jj
aeg
k a
n b
j
a e
dr
b
idoj
e
e n
ati
s
a
j :
toemboeh:an
m p o er
an saboen, j
a ng boléh
wangi:
D
meeol
ri
eie
ënerui
,
g e ut
rw
i
g eo
zr
edet
mp ee
negst
egneeb
eru
s
m i
k t
v
d
i o
d eor
e
lnhe
.
D t
m
e m ak
e
een
sv
t
e an parfu-
etherischea
Dt
a
a
juw oab
daat
a
l.
Jr
nan
b egbb
ear
an
p j
a
a k
pm
a b i
n
e j
a
r
i
k k
,
d w
ara
p
i n
adg
a i
bto
aneg diperboeat
s
a ro e m p c et ditanah
bernama
o
wl
i
eaw
ng o
;
i rd
dit tg
g e
r
adse
ws t
i
l
oee
rdrd
t
g uit
ek w dee
ekbl
a
t
d d
o e
ore
rI
nnl
avnan
d ere
r
suek
n g
d ra
esofseréh
olie er s
mer
én
iha
jw
kCani
t
rgoi.
R
n o
e e
l
am.
L p
aoi
net
i
n
d ai
t
ra
i
pnaam
d aa
sn
e P
rér
hi
bwo e
a m
n gi
;
i
anurijaknja
dad j
c eg a bernama
dihceat
u
bi
t
eg
ree
d
idee
ols t
i
l
i
ee e
hr
d
e i
en
tCk l
e
i
tri
n
o e
n f
a
e b
l
a r
-i
e
o k
l
i
een
.
A ,
b
n i
dj
n a
era
e l
geeo
k pJ
w a
ev
e a
k.
D
tee
enhieruit
wilde m
dani
n
C j
ak
ea
'
rak
ma r
w
(d a
a n
rig
di(
d
aoaer
nia
)
,:
mk ai
nr)
,
j
amkki
n
a j
a
nak
nk a
g j
o
a e
(
d p
aor
ieti
h ,d i
p
boenga), . Bcerce
minjak
pl
a nt
e n ,
d i
e ge uri
g e ol i
e le v ere n,zijn d e akar-wangi (uit kastoeriataupatchouli,di-AtjéhBaratdant.Djawa(dari daoen-
de
w ort
e
Boeroel
s
e )
,d
n e
C k
ea
r
ana
mn g a
(uit(uit
d ed
b el
a b
dl
o
e e
r
emn e
)
,
d ne)
;d
p e
at
c kajoepoetih-olie
h o ul
i
v an de West- van nj
a j
a n g kering) d.I.I.
kustvanAtjehenJava(uitgedroogdenilam-bladeren).
SerieI,Groep5 C a r ton 55

80.GEZICHTOPDEPIERVANAMBON,DESTADENHET EILAND.80.AMBON;TELOEK,PERSINGGAHANKAPAL,KOTA, POELAU.

DestadmetzijnebevolkingvanChristen-inlandersendevele Ambonsche KotaAmber]tidak;mintram:,akantetapimasihbanjakadajang bersamaan
familesvanHoa
l ndscheafkomstvertoontnogveelvanhetlevender Hollanders
keadaannjasepertipadaabadjangke-17Janke-18.Isiorangnaj sekarang 11.000
inIndiëindeI7deen18deeeuw.Hetaantaln i wonersisnuruim11.000, w.o. lebih;didalainnja-2-1500°rang Belanda.
1500Europeanen.
 376.EEN TARWEVELD VAN DE ONDERNEMING,.POERBASARI I N HET HOOGE
GEBERGTETEN Z. VAN BANDOENG.
376.TANAMANTERIGOE DI-ONDERNEMING„POERBASARI",SEB. SELATAN
BANDOENG.

377. HET DORSCHENIVANTARWE IN EENDORPOPDEKARO-HOOGVLAKTETEN Z.

VANDELI (SUMATRA).
377.1VIENGIRIKTERIGOEDALAMSEBOEAHDÉSADITANAH TINGGI KARO, SEB.
SELATANDEL I.
376/377. Tot voor kort werd al detarwebloemvoor hetbroodbakken in Ned.-Indiënog ingevoerd.
Hetis nubewezendatdetarweteelt in dekoele,hoogestrekenzeergoedkanslagen.Ophet theeland
Poerbasariis eentanve-aanplantverbonden:meteenveeteeltbedrijf. In deKarolanden is de tarwe-
teeltvoorInlandersingevoerddoordenLandbouwvoorlichtingsdienstengoedgeslaagd.Deze dienst
heeftopJavaen hier endaar opSumatraookdeteeltvanEuropeeschegroenten,van vruchten en
vanbloemenbevorderd,hetgeenveelbijdraagt tot dewelvaartderInlanders in de bergstreken.
376/377.Tepoengterigoe jarig diboeat roti itoesarnpai kinisemoeanjadidatangkanorangdari negeri
loearan.Tapisekarang ini telahterangbeberapatoemboeh'andarinegerisedang,biarpnennegeri dingin
hawanja,boléhsoeboerdjoegapadatanahjarigtinggiTdisini. Laindaripadaterigoe,sajoer2an,bocah dan
boengagropahpoendjadidjoegadipegoenoengan,boléhrnendjadikanrezekikepada°rangnegeri digoenoeng.
 95d
g

81.KOEBOE-VROUWEN KIND.
InhetmoerassigewoudgebiedderlaagvlaktevanSumatra,opdegrensvanPalembangenDjambi,woneneenaantal families
vanKoeboe's,deminstbeschaafdernenschenvanSumatra.Zijkennenzelfsnognietdeneenvoudigstenlandbouw. Tegenwoordig
gaanzemeerenmeeropindeomringendeMaleischeomgeving. In anderedeelesvanSumatrawonennogenkele dergelijke
achterlijkegroepenfamilies.(Zieno. 134).
81.ORANGKOEBOEPEREMPOEANDAN ANAKNJA.
Disini-sanadip.Soemateramasihadabangsalama-lamajangbiadab.DidalamnjaorangKoeboelahjangterlebihbiadab; dia
hidoe.pdengansengsaranjadihoetan-rimbajangberawah2anpadabalasPalèmbangdanDjambi.Sekaranginibertambah d)arang
vraagKoeboeitoe,sebabmasoekIslamsesta_bertjampoer-gaceldenganorangMelajoe,menmggalkanadatnjajang lama
(Libatlalino. 134).
SerieVI,Groep 28

378.MOOI;ONTWIKKELDDJATIBOSCHMET20-JARIGEBOOMEN 378.TANAMANKAJOEDJATI(HOETANDJATI)TELAH2 TAHOEN

INHETDISTR.RANDOEBLATOENG(RES.BLORA). 'OEMOERNJADIRANDOEBLATOENG(RES.BLORA).
OphetMiddelsteenhetNoordelijkeKalkgebergtevanhetbreedestuk vanT anah2langbergoenoeng-goenoengkapoerbaikbenarditanamipohon djati.
Sekarangmenanarndjatiitoepoendoi esahakandengan'ilmoe pengetahoean
Md i den-Javavindtmendemeesteendeschoonstedjatibosschen. Tegenwoordig
isreedsmeerdanvan de771.000hadjatibosschenvanJava ingericht djoega.
totwetenschappekjil beheerdeenregelmatigbepa
l ntehoutvesterijen;d
eoverige
bestaanuit„boschdistricten".Zeerschoonzijndedjatibosscheninhet begin
vandenregentijd,alszijbloeienenweerbladerenhebbengekregen.
SerieI,Groep6 C a r t o n 57

82.BEWONERSVANZUID-NIASINHUN KRIJGSGEWAAD. 82. PENDOEDOEK

P . NIASSEB.SELATAN,BERPAKAIAN ORANG
DebewonenvandeeitandenrijtenWestenvanSumatrazijnvanzeer verschil- PEPERANGAN.
lendenaardentalen.HetmeestbevolktisNias;Zuid-enNoord-Nias worden Pendoedoekselérétp.p.diseb.barstSoernateraitoearnatberbéda-béda'adat dan
ookdoorverschilendevolkenbewoond.DeZuid-Ni:Igserszijn strijdlustig; hun
bahasanja.Jarigterbaniakorangnjap.Nias.PendoedoekNiasbahagian oetara
huizenendorpenlijkenwaropdievandeKaro-Bataks.Indedorpenvindt mendenganbah.selatanpoenbcrlainan.Orangsea l tansoekaberperang;rocmah dan
zeergroote,bewerktesteengin,dieeenrolspeleninhungodsdienst.Thans zijn
kam poeng na
j s
e r
o epadengan diB at
a k-
K ar
o .Dal= kam pogn
i gi
toe diboeatkan
zeerveelNiasserstothetChristendom overgegaan. bangkoe:d.p.batoe.SekarangorangNiasbanjakjangmemeloekagan i a Kristen.
SerieVI,Groep 28

379.BINNEN GEKOMEN LORRIESMETDJATIBALKENOPDESTAPELPLAATSTEBANTJAR

(RES.BODJONEGORO).
DedjatibosschenzijneigendomenonderbeheervanhetGouvernementendedjatihoutwinningiseen
Gouvernementsbedrijf.Dehandelindjatihoutisgrootendeesl inhandenvanparticulieren.Het djatihout
ivsostoerk,
b est
a ndt
e genwi tem i
e r
e nenkrimpt
rhetmakenvanspoor-entramwagens,meubee ofbui g tni
e t.
D aar
o m i
s het zee rgeschk
i t
v oor bouwhout,
l n,piano's,kaasvaten,voordwarsliggersenz.Eenklein
deelvanhetdjatihoutvanJavakanwordenuitgevoerd.
379.KERÉTAAPIKETJILIVIEMOEATBALOK:DJATIKEPENGOEMPOELANKAJOE DI380.DJATI-AANPLANTVAN31,JAAROPHETEILAND
BANTJAR(RES. BODJONEGORO).
HoetandjatiitoernendjadimilikdanperoesahaanGoebernemén.Sebahaga i nperdagangankajoedjati itoe OokopMoM e
OENATENZ.O.VAN CELEBES.
nako m en d j
a t
i
b osschenvoor,diet
h ans onder
ditanganorangpartikoelir.Adajangdikirirnkankeloear negeri. verzorgingenexploitatievanhetBoschwezenzijn gebracht.
380.TANAMANDJATI'OEMOER3TAHOENDIPOELAU
MOENAS , EBELAHTOENGGARASELEBES.
Dpi oea
l uMoenaadado j egahoetandjati, dioes-ahakan oléh
Goebernemen.
SerieI, Groep 6 -
.!,, • - • . .
Carton 5
.•..
.`' - •
•
"•
fSt

ÍY

ti

83.KARO-BATAKSCHE FAMILIE. 83.ORANGBATAK-KARODENGANANAKDANISTERINJA.

DeBataksvormeneenafdeelingvanhetMaleischeras,diealzeer,zeerlanginIndië woont. BangsaLatakdibédakanatasbeberapakeloempoek:b.Mandailng,b.Toba,b.Karodanb. Sime
Naartaalengewoontenzijnzijingroepenteonderscheiden:deMandailingsche,d loengoenB
eToba'sche, . an
g saB a i
a k-
K ar
o di
a mdi
t
a naht
in g giKaro,
s e
b e a
lhbarat
l
a oet
d a
n a
u T
o ba.
Iboe dan
deKaro'scheendeSimeloengoen-ofTimoer-Bataks.DeKaro'sbewonendehoogvlakte van anae lperempoeannjainemakaiperhiasankepala,diseboetpadoeng-padoe
Karo,tenN.\V.vanhetTobam eer
.D e m oede
renhetd och t
e r
tj
e
hoofdsieraaddepadoeng-padoeng. dr
a genbei
d ehet Bataksche
SerieVI,Groep 28

381.HOUTZAGERIJAANDEBAR1TO(Z.ENO.AFD.VANBORNEO). 381.TEMPATMENGGERGADJIKAJOE2JANGDITEBANG DARI

DALAMHOETANDI BORNË0.
OokopdeBuitengewestenbeginthetBoschwezentoezichtopde bosschen Hoea tndipoelauBornéomenga il skli anbanjakkajoe(boekandjati), jang
tehouden,bosschenaantewijzen,dieinstandmoetenwordengehouden dp
i erdagangkankenegcri!ani",oentoekramocanroemahdan sebagainja.
enz.Deschatni genvandeopperva Taksrianlosastiap2paresd
l ktenderwildhoutbosschen(zoonoemt i énanditoetoepihoetanrietba sesedikit2nja 14
menalleanderedandjatibosschen)looptvoordegewestenuiteen van (di-Tintoer),sebanjaVitja95(di-Bornéo)tinroerdan selatan.
14(TimorenOnd.)tot95 (Z. en0.afd.vanBorneo).Opde Buiten-
gewestenheefthetGouvt.velevergunnn i gentotboschexploitatie verleend.
 965d

84.MINANGKABAUSCHBRUIDSPAAR,ZOOALSMENZELDENMEER ZIET!
DeMinangkabau-Maleiersin deresidentieSumatra'sWestkusten deomgevingzijneenondergroepvande eigenlijke
Maleiers,dieveellaterdanBataksenNiassersnaardeIndischeeilandenzijngekomen,ergensuitAchter-Indië vandaan.
InhunzedenverschilenzijveelvandeoverigevolkenvanMaleischeras.Letopdegrootearmbandenen vingerringen en
delangevingernagelvanhet bruidje!
84.ORANGPENGANTÈNMINANGKABAU,BERPAKAIANTIARA DAHOELOE2.
OrangMinangkabaudiSoematraBaratsekelilingnja,ijalahsceateekeleempeekbangsaMelajocsedjati,jangdatang dan
!IndiaBelakangpadatempohorangBatak,orangNiasd.1.1.soedahamatlamamengediamikepoelauanHindiaim. Adat
rstiadatorangMinangkabauberlainansekalidenganbangsaMelajoejang Lihatlah amatbesargelangandan tjintjin
pengantènperempoeanitoe,apalagipandjangkoekoepadaseboeahdjaritangan kirinja!
SerieVI,Groep 28

382.HOUTAANKAPOPSUMATRA.VERVOERPERSPOOR.382.KERtTAAPIMEMOEATKAJOEBOSLAT=DI SOEMATERA.
M
s
cha
a
a r
h
ppei
j
et
nexi
s p z l
o
e i
t
e
e e
rk re
on
sv
t
baanabo
r
.
E s
s
rch
zi
je
nn
vo
ep
eg
l
bro
oo
mt
ees
nch
,
d a
i
eal
d
ui
to
mor
uEuropeesche
ntendho
ut D i
S
leveren,
n
i e
mmaat-
obe
m
awa
a
nt
er
a
ja
ap
moe
a
tn
mdi
a
a m
l
tal
.
Abi
pl
d j
o
al
aeg
gi
dak
aa
a
l j
o
m e
hdari
oet
a d
nal
a
djamti
,h
po
oc
ht
oan
nn,t
e
a
j t
a
djp
ai
t
i ongkos
belaka;
maardiedsed
tajaatib
novsesrscpr
e i
d t
u sschenwaar
d e
o
l ozebo m e n(in tegenstelling
hen)endevervoerkostenderstammenzijnhoog. h oet
anmet
pohonnja b crdjen i
s 3;
d i
a ntar
a nj
a
jangditebang orang.han j
a s cdi
k i
tj
a n g bergoena,
 09
9d

FotoKol. Inst.
85.DËSA-VROUW UIT JOGJAKARTA.
DeJavanenvormenhetta:rijkstevolkvanhetMaleischeras,bijna30millioenzielensterk.Op Java
wonenverderdeSoenda.neezen,deMadoereezenendeBatavianen,eenvolkdatna1619is ontstaan
uitdesamensmeltingvanmenschenvanallerleilandaard.DeBaliërsendeSasaks(van Lombok)
komenveelmetdevolkenvanJavaenMadoera overeen.
85.ORANGPEREMPOEANDARI JOGJAKARTA.
OrangDjawaitoebangsajangterbanjakorangnjadiantarasegalabangsaMelajoeitoe, hampir
3udjc>etabasjakdjiwanja.LaindaripadabangsaDjawa,dipoelauDjawaadabangsaSoenda, Madoera
danBetawi.OrangBetawiitoebangsabaroe,tjampoeranberdjenis2kebangsaan.OrangBalidan Sasak
poenmenjeroepaYbangsadip.DjawadanMadoera djoegn.
SerieVI,Groep 28

383.EEN UITSLEEPMACHINE.383.MESINPENARIKBATANGKAJOE.
Menziethoekostbaremachinerieënnoodg i zijn voorPa da g a i
n barin ike l
i
h at
a nl
a har
n atbasa
j kongkosnja
mesin,memboeatdjalan,gadjiorangjarig rnengerdjakan- d.p.
boschexploitatieinhetgroot.Eenezeergrapte houtwinningna
j d.1.1.akanpengoesahaantebanganpotionkajoe tjara
opheteilandSm i ao
l er,tenW.vanAtjeh,heeftdit be-Ë ropah.Oemp.pengoesahankajoejangscdemikian itoe
drijfgestaaktomdetehoogekosten.Kleinere bedrijven dp
i oea l uSmi ao l ertelahberhenti,sebabrnenerbitkan roegi
opgunstiggelegenpa l atsenkunnenhetbedrijf volhouden.
Zoozijnerveelhoutzagere ji nvanChineezeninde res.soa dja.Pengoesahaanjarigkoerangbesarbisa tetaplah,
emp.„panglong",kepoenjaanorangTiongHwa, dikar.
Riouwenaangrenzendedeee l nvanSumatra(de „pang-
long's");verderindeZ.en0.afd.vanBorneo;n i deR iaudantanahsekelingnja,lagiadadi-Bornéo Selatan
danTimoer,d-iPaè l mbang,di-Singkel,dankajoe wrang
streekvanSingkel(Atjehen0.),inPalèrnbangenz. Op diSelébes,kajoetjendanadip.p.Soendaketjil dan
kleineschaalwordtookluxe-hout(ebbenhout, sandelhout beberapasedemikian lagi.
enz.)gewonneninheiZ.O.vanden archipel.
.SerieI,Groep6 C a r t o n 61

86.JAVAANSCHBRUIDSPAAR. 86.PENGANTËNDJAWALAKI2 PEREMPOEAN.

DetegenwoordigeJavaanschebeschavn i giseenesamensmeltingvande oor-a'AdatistiadatorangDjawajangsekarangseolah=pemeseraanatau persanjawaan
spronkekjil-JavaanschenietdedenvandeHn i doesche,de Mohammedaansche datDjawaaval,Hindoe,IslamdanBelanda.Oempamanjaa ' datorangbernikah
endeEuropeeschebeschavn i g.Zoowordtbijv.hethuwelijkopJavadubbelitoemenoeroetsjartAgamaIslamapalagimenoeroet'adatDa j wa poerbakala.
gesloten:naardeMohammedaanschegodsdienstwetennaardeoud-Javaansche zede.
SerieVI,Groep 28

384.DEDENNEB00141VANSUMATRA(PINUSMERKUSIÏ) 384.POHONTOESANT(TJARABATAK)ATAUOEJAM (TI.

INDEBOTANISCHETUINTESIBOLANGIT(KARO-HOOG- GAJO)DALAMKEBOENTOEMBOEFIMNDI-SIBOLANGIT
VLAKTE). (T.KAROS , OEM.PES.TIMOER).
D
G e
oDui
e
vtn
s-
.
r
us t
bv
baen
r
o h
n e
det
Br
noes
c
mhw
n
i ge
eze
n n
(
s
' in
L anN.
d sC I.
aoeuxt
cphl
o
ou i
t
ce ertoo
-bedri kj
feenige
)op G
Java oe ber
n em èn (
D ie n stB o sc h w ezezen )
m e n g oe s aha k an dj
o ega beberapa
en1 op S um a t
ra.Dit C aou t
c h o u c-be d ri
jf
h ee ft
s e de rt1925 o
na
S n
e d
me r
n
ee
ndma
jki
n g
t.r
1u9b
2 b
5 eDrdip.
i
e n s D
tit
o j
aewma ednagn
osee
sb
ao
h e
aa
k h
andi
do
jpe
g.aSoetnatera.
damar dan
v
ho
ao
nr
da
f
g
g e
enga
onmeper
o
n.
Devee
zn
e o
po
rok
dh
u e
c t
t
eG
n o
w w
o '
t
r
ds.
h
e
n a
g r
s
ew-e
o n
nnterpentijnbedr«
en uit
d e n balsemm n
i a
jkta rbter
a n t
i
n d a t
arns eb o ea h f
a b ri
e k de kat
T ak i
n geun (tanah Gajo,
vande nS u m a t
r
a -
d en ine en f
a b ri
e k bijTa k n
i ge u n A
(Gajo-landen,
j
a rt
j
é
i
g h
t
o o
eme dbi
ok)
e.
hMdai
na
lj
ma kd
paa
g n
o d
er
m amengvr
ai
nt
oti
nega
g s
ial
n
di-j
a d. p.
p o
Soematera ho n toesatn,
seb.Oetara.
A
m t
j
e
eeh
n
d )
.
M
ev e
ronel
e
g g
e t
r
,
dn u
ao
teock
hb
t
eos
ds
e c
nhneen
na a
an
lev
eanninterpentijnboomen.
kou d e streken P oh
voor- on it
oe Men
s e n d i
risa d ja j
a n gm as o e
k bang s ad én dal= negeri
kwa m en d
, o c
h de ze de ngro e i
tin 'tw i
l
d op d eho o g e bergkammen p
o
t a
en
m as
bdos
i
ee
h o
l
d e
ar
a
lo
m eh
n beoge
emri
j
a .
i
M
n gé r
u
d a
in
nggi
nba!
Pn g
os
ha
odné
i
tn
oit
o
e e poho njang
menjeroepaï soekapohon
v
wan
oN
rdo
t
elor
kd -
S
j
a u
armoa
o t
r
a
k e
n n
oK
g e
vori
n
o rt
ej
i.
eUi
n t
wd e
aw
a r
dou
evde
a n
nd e
20 r Buitengewesten
á 2 5 t
millioenj
em a r
a .
L a i
n d a rip ad a j
a r i
g t
e r
s e b o et
d i
a t
a s ,
m akaadal a h orang
bawhproduce tngewonnen(26soorten,alsrotan,hars,kopal enz.). P r
b
i
roepao em i
m en t
j
a h ari
h a g i
lh o e tart
ri
m b aj
a ngh a r
g ana
j 2
ihsetahoen!(26djenis,rotan,damar,damarmatakoetjingds.b.).0 á 25 djoeta
 87.JONGBOEKAT-HOOFD(DA JAK).
Destammen,dieBorneobewonen(behalvedeMaleiersvanSumatraendeBoegineezenvanCelebes,diezichaandekusten en
eenigebeneden-rivierenhebbengevestigd)wordentezamenDajaksgenoemd.Er zijnonderhennogenkelezwervende stammen,
w.o.deBoekat's.DezeBoekatisgetatoueerd,hijdraagtlinksdemarulau,'rechtsdekokervoordevergiftigdepijltjesen in de
rechterhanddeblaaspijp(gewoonlijktevenspiek),waarmeediepijltjesworden geblazen.
87.SEORANGKEPALABANGSABOEKAT (DAJAK). Pl
Sepiabangsapriboemidip.Borneo(laind.p.bangsaBoegisdanMelajoedipesisir)diseboetorangb.Dajak.Diantaranjaada jang
masihmengombara,oerzip-bangsaBoekat.OrangBoekatinsbadannjabergambar;padapinggangset,.kiritergantoengmandan,seb. kanan
taboengtempidamakheripoeh;tangankanannjamemegangsoempitan(biasadibocatsebagaitombaksekali)akanpenioepdamak itoe.
 335.HANDELDRIJVENDE DAJAKS.
385.ORANGDAJAKBI?.RDAGANGDENGANBANGSANJASENDIRI.

386.HANDELTUSSCHENDAJAKSEN CHINERZEN.
386.ORANGDAJAKBERDAGANGDENGANBANGSA TIONG-HWA.
385/386.HandelenwasoorspronkelijkalleenhetovergevenvanhandtothandvanwatmenIconmissen,omdaarvoor terug
tekrijgenwatmenbegeerdeendeanderepartijkonmissen.Alspoedigbegonmengoednietteruilentegengoed,doch tegen
eenwaardemetervoorallegoederen.Alszulkeenwaardemeterdiendenschelpjes,lapjesenz.,enlateralleenhetmetalen geld.
Hetruilenwerdkoopenenverkoopen.Daarnakwamenvreemdelingenvoorhetgoederenverkeeropgrooteisafstand. Het
Maleische„orangdaltang"beteekentzoowel„vreemdeling"als „handelaar".
385/386.Tjaraberdagangitoemoela:dengantoekar-menoekardjoega;lama:dipakaisoeatocbendaakanmenoekar barang
matjarn2itoe,misalnjalokan.Kemoedianlokanitoedigantidenganoeang;dan„toekarmenoekar"itoediseboct „berdjoeal-beli".
Serie1,Groep 6 Carton 63

88.BOEGINEEZEN(MANEN VROUW) 89.WIJLENDEVORSTINVAN TANETTE.

VANZUID-CELEBES. 89.ALMARHOEMRATOEDITANÉTÉ(SEB.OETARAMAKASAR).
88.LAKI:DANPEREMPOEAN BOEGIS
DI SELÊBES-SELATAN.
8
T8
e /
8
n 9.
N.Het
vanv
do
o
eMr na
aa
m
kass
s
at
er
erijk
n wde
or
n
eB
no
de
eg
Mn
i e
aez
ne
dn
a w
r
eea
s
zv
er
o
n,
deg
i
e er
B
in o
t
a n
a e
l
e;
dna
e
lt
vd
ee
nrM
swa
k
z
j
ia
e s
hsa
er
e
t
m nw
e
ea
ss
t
oGpo
da
e.
88/89.
b egi
toK
epe
or
a
end
Gj
a a
on
ao
.
S r
a
en
bg
e
a
lB
ho
oe
g
et
as
ij
ra
an
ng
ep
ge
en
r
i
:t
ni
nj
agd
b
aa
nn
go
s
ae
o
li
n e
ik
da
ol
a
edj
a
o i
t
eoe
k
a
lhB
bo
a
nn
gt
;
sk
ae
Mr
aad
nj
ada
an
ro
, r
. Makasar
menjeroe
Boegnieezengelijken.Dezedrievolkenzijn,behalvelandbouwers,ookstoutezeevaarders.Zij b . Boegis.Ketigabangsainiamatbcranibelajar dilaoet.
vormenkleinestaten ens t
a te
n bonde
n ,
d i
k wij
l
s m ete
e ne vors t
i
n a anh
Tanetewaseentrouwevriendinvanhet Gouvernement. et
h oof
d .
D e vorstin van
 387.PASARLOODSTEBINDJAT(OOSTKUSTVAN SUMATRA).
Voordenplaatselijkenhandelontstondendepasars,deplaatsenwaaropvastedagendemenschentezamenkwamen,die iets
wildenkoopginofverkoopgin.Opdepasarverzamelenzichookdeambachtsliedenenalleanderen,diehunbestaanslechts daar
kunnenvinden,waarvelensamen komen.
387,BANGSALPEKAN DI BINDJAT(SOEMATERA PANTAI-TINTOER).
Tempatorangberdjoeal-belijaitoepekan.Tiap2harijangtelahditentoekanramailahpekanitoe.Toekang2poendatang djocga
kepekanbersediakalauadaorangberhadjatakan dia.

388.WINKELSTRAAT IN BENKOELEN INHERBOUWNADEAARDBEVING IN 1914.

Weldraontstondenvastewoningen,waaringoedereneikendagtekoopwordengeboden,delepau'softoko's. De
pasarwerdalzoonietalleendedagendeplaatsvansamenkomst,maardewijk,waarallehandelgedreven wordt.
Ja,erzijnzelfspasarplaatsenopgeschikteverkeerspunten,maarvervan«nenegeriofkota gelegen.
388.LEBOEI-I DI BENGKOELEN,DIDIRIKANSETELAHGEMPATAHOEN 1914.
Dalarssocateekota kerap kali ada d j a l a n , jang kLrikanannjabasjaklepaudantoko:,janoe kediaman
orangdenga.ntempatberdjoealansekali,diseboet„leboeh" namanja.
 2."
0

179

90.TORADJA-VROUWEN KINDEREN.
Destammen,die hetmiddenvanCelebesbewonen,wordensamengevatonderdennaamToradja's.Zij zijnmeer beschaafd
dandebewonersvandenZuidoostelijkenarmvanCelebes,diemenookwelToradja's(d. i.bovenlanders)noemt.De meeste
Toradja'szijnheidenen(animisten);thansgaaner velenover tot hetChristendom.OpdenNoordelijkenarmvan Celebes
wonendegrootendeelsIVIohammedaanscheGorontaleeschevolkenendeChristelijke Minahasers.
90.PEREMPOEANTORADJADENGAN ANAKNJA.
CelebestengahitoedidiamiorangToRadja (= orangoedik);kebamakannjamasihmadjoesi,tetapisekarangsoedahbanjak jang
mendjadiKristen. DiCelebesseb.oetaraadaorangGorontalo(kebanjakanIslam)danorangManadoatauMinahasa (Kristen).
 389.WINKELSTRAATTEBINDJAI(OOSTKUSTVAN SUMATRA).
389.TOKOSEPANDJANGLEBOEH DI BINDJAI.

dao

393.STEENEN WIN HUIZEN TE BINDJAI(OOSTKUSTVAN SUMATRA).

390.TOKO2DARIPADABATOE DI BINDJAI(SOEMATERA PANTAI-TIMOER).
389/390.Men ziet dat veleChineezentokohouders zijn. Inderdaad is dekleinhandelgedeeltelijk,detusschenhandelvoor het
grootstedeel in handenvanChineezenenanderevreemdelingen.DeMaleiersvanSumatrazijn echterookwelgeschikt voor
denhandelenbehoevendeze in hunlandvolstrekt nietaanvreemdenovertelaten.DePalembangerszijnbijv.eenecht handels-
volk;ookteBandjerrnasin,hierendaaropCelebesenz..vindtmenflinkeInlandsche handelaars.
389/390.Toko' jangbesarkebanjakan•milikorangasing,teroetamaTiong-liwa.Tctapi diPalémbang,Bandiarmasindandi Selebes
idadjoegabangsaPriboernijangmempoenjaitoko besar.
 91.ALFOERENVAN ZUID-CERAM.
91.ORANGALIFOEROE DI S.RAN-SELATAN.

9d

92.ALFOERENVAN NOORD-CERAM.
92.ORANGALIFOEROE DI S£FtAN-OETARA.
91/92.DeMolukkenendemeestOostelijkeKleineSoenda-eilandenzijndooreengrootaanta!k!eine volken
vanallerleigradenvanbeschavingbewoond.Onderhenzijn ervanhetMaleischetyrenietsltlikhaar en
andere,diealveelopdePapoea'svanNieuwGuineemethunkroeshaargelijken.Dezekroesharige volken
wordenAlfoerengenoemd,zooalsdieopdeKai-eil.,deAroe-eil.,deTanimbar-eil.,de Zuid-Cerammess
endeechteTimoreezen(zieplaat 95).
91,92. Di p.p.MaloekoedanpoelauScenda-ketjilseb.tirncerScenItzwaidaecrdicnst tzr[::;
roepanjasepertibangsaMelajoe,jaagranaboetnjakedjoer,setengahnjakritingrambeetnja, menjercepai
orangPapoea,oemp.or. Kai,Aroe,Tanimbar,Séran-selatandanor. Tinoersediati(Iihatiahg. 95).
SerieVII,Groep 29

391.HOOFDINGANGVANDEJAARBEURS1923TE SOERABAJA. 392.OPDEJAARBEURSVAN1923TE SOERABAJA.

391.DJALANMASOEKKEPASARTAHOENAN1923DI SOERABAJA. 392.DIDALAMPASARTAHOENAN1923DI SOERABAJA.

3
w9o1
r
d/
3e9
n3
g.
Z
e e
h
o eu r
dge r
no eo
nt
ewp a
as
aa r
mr
s
' a
el
s
n h e
uitt
hw
e a
t
g r
e
eh,
dei
e
ee
lml
a na
dar
e
ke
on
mmt
o a
a
mlin
te het
zien,jaar
wat
ertek oo p
endetentodi
s ,z i
jn
oiennsetnd
eo e
linma
j arbe
gedne,diu
e r
z
n e
n
u i
hinv
ee
r
,dr
s
a c
nh
di
l
ean
adr
wesot
er
dde
e
nn,
gd
ee
h„
p
oua
dsa
er
nemalem's",
ndi
e alle
nijverheidendenhandelte bevorderen.
39 1
dibe/
3
b 9
e3
r.
A
apk
aan
kom
t
a e
.
D mi
n a
d
eg o
jee
k
ra
i
-
n n
eh
ga
el
p
ri
je
ar
d
nag
ga
l
ang
i
n a
n
km
ada
a
nka
gd
2
da
id
a
ida
k
aa
kn
ap
na
ps
a
ar
satahoenan
r malam
atautentoonsteling,itoepoenseroepapasartahoenandjoegagoenartja.

393.JAARBEURSGEBOUWTEBANDOENG.
393G
. EDOENGPASARTAHOENANDI BANDOENG.
 93.AMBONSCHECHRISTEN VROUW. 94.AMBONSCH CHRISTENBRUIDSPAAR.
93.PEREMPOEANAMBON KRISTEN. 94.PENGANTENAMBON KRISTEN.
93/94.OnderdeMplukken-bewonerszijndaAmbaineezendemeestbeschaafden.Zijhebben,evenalsdeManadoneezenvan de
Minahasa,gedeeltelijkdeEuropeeschezedenenhetChristendamaangenomen.ErzijnookeenigeMohammcdaansche negeri's
opAmbon.DeTernatanenenTicbreezenzijneveneensbeschaafdevolkenenmeestMahammedaansch.Ookde Sawoeneezen
enRotineezen(dieookdeWestkustvanTimorbewonen)zijnbeschaafdengedeeltelijk Christenen.
93/94. Di p.p.MaloekoeorangAmbonitoelahjarigberadat,kebanjakannjaKristen,adaberagarnaIslamdjoega. Demikian
poelaor.Ternatédanor.Tidoré,kebanjakannjaIslam,jariglainKristen,danor.RotedanSawoe (Kr:sten).

0 "z"4° cx, 9ei ko

C>Vi n
?Q 4k4d a . 1-1
Ci 1 9
9 0 , c_ ..... 0 F-1
2 6
.-t1i),r,f) LT
ol ,-- I )
r.9
, in
eQ >d
._.1 ZA
tri
rn
tri Z - - 2
t• t o a-2g > !:-r1.5 i-t_ g
11:>,...,0> 0 z -0- - . -, o C
• ›- vi v lon- t"2Pri
2.—3> F.:
e lgrltJ4 o2.a>>Z X/
Z .-/r1 Z i :-.2 E . . › 4 .-• rd 5
it. . . . . . 3-4
2:9>,:it91n='-`
et,o eDct..
z) 5O-O
5
cg:o
. redin. 7
;
1
. c
.
,r.
-7:<
r i mccDP;-<:).-1ég
471
"." 't*
:- ..1,..,›42>.m-ib- n.atr,
1 • . . , - i Z

I er'>z*G 0
tt. g 4 ~ . xx
Li Z vl i k r ("2 n
I,- O ff " ,..:::n--‘2 ' °
o trj2041, X"
.. › tT1 8 8- m
2«
Z C), n -- »0
gu c15;'.-. ., •-•q o.-tr-ii 0
0
ti 2 . )
0M ril- x
•, -„•2 Z>>. 71;'g.y y C
o :-z
SerieVII,Groep 29

••••••

- -

La

~vr
r brr
virr
•
• ••• • • • w e m

•••.44~- 4 4 1 ~ ~ ~ . 1 1 4 7 2
4_

-.a = i r s e i b .
j o n i a m o i i M p r • j" 4. . " 1 1 1 ~ : . " 1 " . 4 1 1 4 2 3 1 ~ . . " 2 1 1 1
-y
• - ara-••••-•„" .••• • ••••••• 4 ernr* aa(..;;A:Lk49-I!4,1t 7 - 1 2 1 1 1
• II '

.s•em-
aa a
' s,a-~wor - tarZkoispda~40. t - • r - , ••

393.GEBOUWDERAFDEELINGHANDELVANHET DEPAR- 394.GEDOENGDEPARTEMENTLANDBOUW,NIJVERHEID

TEMENTVANLANDBOUW,NIJVERHEIDEN HANDEL. ENHANDEL,BAHAG1ANDAGANG.
Devoorspoedenbloeivandenlandbouw,denijverheidenden handel Oeroesanhalbertjotjokpekerdjaantangahdanhal(Ingangmendjadi
gaansteedssamen.DaaromzijndezedrietotéénDepartement vereenigcl,
oeroesanseboeahDepartement,sebabhaljangligamatjamitoe mérnang
teBuitenzorg,omdatdaardeBotanischeTuinis,waaruitindertijd dit selaloeberhoeboengan.
Departementsi ontstaan.
 96.LIEDEN VAN OOST-FLORES.
DezemannenvandekarnpoengWaiRoenoeaandeKongabaaivertooneninhunkroeshaaral overeenkomst
metdePapoea's;hungelaatstrekken,devormvanhethoofdendeslankheidvanhetlichaam kenmerken
henmeeralsledenvanhetMaleische ras.
96.PENDOEDOEK DI FLORÉS-TIMOER.
Orang=dikampoengWaiRoenoepadateloekKongainiramboetnjakeriting,akantetapitocboehnja ramping
danrampaisebagaibangsa Melajoe.

• Z
.(i5 0
14

•-18<
a
z
p"ci)
cn g -O qd
r« n ▪0
O
z 8 'E
▶fit7.1n •
2

-» •0.
L a l C4.: E )

0:2:cn
•oz-
fel C r i
M
S.• on
M M:
>c,
2-•eo (i*
eo.2
O
ia

• P<3
00
SerieVII,Groep 29

395.HETNIEUWEGEBOUWDERJAVASCHEBANKTE BATAVIA. 395.GEDOENGJAVASCHEBANKDI BETAWI.

Voordengroothandel,dengnomena l ndbouwendegrooteindustrie zijn O en o
tek g oen a na
j p er
n a
i gaa n ,
p ert
a na
i nd anp aberi
k 2j
a n gbe sar
lperl oe sekali
Bankennoodig,dieeengoedgereged l engeldsomloopmogelijkmaken en
adaB a nk .T i
a p 2 n eg e r
i
N a r
o e sad a sebo eah Ban k j
a ng d i
a m a t
-a m at
i oléh
crede
i cenenvoorschonenkunnenverstrekkenaangrootebedrijven.Inelk Pan i c r
n
i t
a h ;
ia l
a h j
a ng m en
g oe ro
e skan sao
l ekbél
o ek da
j a
l nna
j wan g , tnemboeat
landmoeteréénBankzijn,dieondertoezichtderRcgeern i ghet muntwezen
w a
ng lee rtas ,m e m be r
iho el
a n gke p ada parti
k oelirdan kep ad a Petnerintah
indatal ndbeheert,bankpapieruitgeeft,dateenevastewaardevertegenwoordigt,
man a k
a l
ap e rlo e.
B ank se m at
a
j m itoe dit
a nah H i
n diajaï
toe Javasche Bank.
ookdeRegeern i gaanvoorschotenhelptenz.InNed.Indiëisditde Javasche
Bank,opgerichtin1827.LaterzijnverschilendeandereBankeninIndië opgericht.
 eg

98. OERINGOEP-PAPOEA'S.
InhetdiepebinnenlandvanNieuwGuineeheeftmenverschilendestammenontdektvanzeerkleinemenschen, dwergen
bijna,maartochwelhetPapoea-typevertoonend.EendierstammenisdiederOeringcep;vriendelijkemenschen die
noginhetsteentijdperkleveneneengeneenvoudigenlandbouwbeoefenen.Letophundrachtvandenetkap.(Zieno. 131).
98.ORANG PAPOEA-OERINGOEP.
Dioedik-oediknjap.Papoeadidiamiorang2kwik,seroepaorangkersthl,tetapi roet=moekanjatetapsebagai bangsa
Papoea.Antaraorang2itoeadajangdiseboetbangsaOeringoep.'Adatnjabaik,sendjatanjaserbabatoe, penghidoepannja
bertjotjoktanam.Lihatlahkepalanjabertoetcepkandjala.(Lihatlahno. 131).
Siel a . 0 <
tu
0.•-• -g th
r,Irin. STI
5 eo
C.7 rj , ti ei tIS
ce K • - . N I.:*.C Y
rg
fs: (1)
.-: 0 -ig.,‹.2gDe
,g•
c„,a) o r:a01o
ova
n › o rElZn
l
t., ko o a 0 DJ
a.3 • '''' (1) '12
i
l-
g.cr
2'
? 1;ti4.
oz> 2 1 5'N0
;
-.0:t. c o ; p tri
(.9 rs: • • • • • • ji>
e). Nci. ,..,ft/3 t j = 4.1)13 Ch

cse
.1
..,g
...›•c:tet)
07 4 " . 4

ig a'rkQ >
p i

5-; Z
0 ..g <

?-°We..z.N
'-g • (4 t 3 X ,

0.1»Ba.tri0c0o2.•-•"t•
5.rri.,
0011K. e ti, CiL. ° F4
r;:g g lu...1.-
03 I " rek' e 8
reV.gtn :e g .l g v-i •
2g
9»
ni-'
Ill
s-1
0 1......1
s -e
2
o
mx 2 0 2 M g
e. e. g g 3 •"":
rir 2 1 1 2 9 t0 23.1J
2 1
g_.:-8
..L
be
b,r gn_, (Dgr, ,..,
13 -5: n
c i
C:2
. og is ' a, g >t
c.i7,bg , b„sikb
1u , • • • - . . • :.2 , , t 1
0..
.••••gg;r ?ac:a.. P2
ei
P0 7' tri*
396.GEBOUW VAN HET FILIAAL-KANTOORDER FACTORY VAN DE NEDERLANDSCHE
HANDELMAATSCHAPPIJOPNOORDWIJK, WELTEVREDEN.
IndenCompagniestijdmochtniemandbuitendeCompagniehandeldrijvenopIndië.Nahetherstelvan het
Ned.gezagin1816waserbijnageenhandeltusschenIndiëenNederland.Omdezeninhetlevente roepen
richtteKoningWillem I in 1824deNederlandscheHandelMaatschappijop(eerstinDenHaag,daarna te
Amsterdamgevestigd),meteeneFactoryteBatavia.Dezemaatschappijverkochtookvoorderegeeringal de
IndischegouvernementsproductenenbevorderdedeweefnijverheidinTwenteendenhandelin weefgoederen
opIndië.Nuhoudtde N. H.M.zichbezigmetlikzaken,culturesenandere bedrijven.
396.GEDOENG„NEDERLANDSCHEHANDELMAATSCHAPPIJ" DI-WELTEVREDEN.
Padat. 1816GoeberneménmoelalmemerintalikanHindia-Nederland.Padaketikaitoehampirtidak ada
perniagaanapa:antaraNederlanddanHindia-Nederland.Moelaitoepadatahoen1824didirikan Nederlandsche
HandelMaatschappij;perdagangannjapadanamanitoebarangmilikGvebernemênsadja.Oléhsebab itoe
rnaskapaidiseboetoléhPriboemi„Koempeniketjil".Lama'perniagaandanpelajaranHindia-Nederland berkem-
bang;beberapamaskapatperniagaanlatedidirikandjoega_NederlandscheHandelMaatschappijlama'lepas dari
Goebernèmen,mendjadisarnadenganmaskapai!aindjoega.Ternpatnjaadadi-Amsterdam;tjabangnja di-Betawi,
kantornjadi-Weltevredendan dal=beberapakotaperdagangandiHindia-Nederland,Tjina,Djepang, Malaka,
HindiaInggerisdanlainnegert lagi.
SerieII, Groep 7 Carton 6

100.INSTALLATIEVANDENVOLKSRAADOP17MEI 1918. 100.OEPATJARAPEIVIBOEKAANDEWAN-RA"IATPADA19MEI 1918,

DeGouverneur-GeneraalMr.J.P.GraafvanLm ToeanBésarGoebernoer-DjénderalMr.J.P.GraafvanLimburg Stirum
i burgStirum (1916-1921)
opendedeneerstenVolwaadinhetvoormaligepaleisvanden Leger- memboekasidangDéwan-radiatjangpertama,dalamhekasistana Leger-
conunandantinhetHertogsparkte Weltevreden. commandantdiHertogspark, Weltevreden,
 o£

3)7.TORADJA-VROMMETDOCHTER IN BOOMSCHORSKLEEDING.
BijverschilendevolkeninNed.Indiëwordtnogboomschorsgebruiktvoorkleeding,vooralinMidden-Celebes.
Eenboom,waarvandebastvoorkleedingkanwordengeschiktgemaakt,isbijv.deantjarofoepasboom.Van den
afgezaagdenstamwordtdebastlosgekloptendezeverderdoorkneuzenenknedenvandeonnuttestoffen ontdaan.
Derandenvandestukkenwordendanaaneengeviltenzooontstaangeleenbruinelappenvansomsfraai uiterlijk,
waarvankleerenworden gemaakt.
397.PEREMPOEANTORADJADENGANANAKPEREMPOEANNJABERPAKAIAND.PKOELIT KAJOE.
BeberapabangsaHindia ini,oemp. diSelebes-tengah,memboeatpakaiannjadaripadakoelitkajoe;jaag terbaik
kajoeantjarataukajoeoepasnamanja.Kalausoedahdikerdjakanroepanjakoeringataumérah,kadang' indah*
djoega roepanja.
 101.EEN„DJAIVIBOER"OFVERGADERHUISINDE KA.RO-BATAKLANDEN.
DeInlandschegemeentenbezittengewoonlijkeenraadhuis,zooalsde„balai" der
MinangkabauersenderSoendaneezenende„djamboer"der Karo-Bataks.
101.DJAMBOERDITANAH BATAK-KARO.
Biasanjanegerinitoemempoenjaïbalaitempatorangsenegeribertnoepakat, oemp.
balaiditanahMinangkabaudan r.Pasoendan,djamboerditanahBatak d.1.1.

“4.10/1

••
1
7,/-/ 1/ / g/ 1 / 1111 , 1 : 1 : WI\

.4.14.414)1Zi

102.REGENTSWONINGOP JAVA.
Dehoogsteinlandseheambtenaarin deGouvernementslandenvanJavaisdeRegent.De Regentswozung
(Kaboepatèn)staatgewoonlijkaandeZuidzijdevandealoen-aloenterregentschapshoofdplaats;d
emoskee
(masdjid,missigit)aande Westzijde.
102.ROERAHKABOEPATËN DI DJAWA.
PegawaiGoeberneménbangsaBoemipoeteradi Djawajangtertinggi:Boepati.Kotanja beraloen-aloen;
roemahkaboepaténpadatepiselatan,masdjidelitepibararaloen-aloen itoe.
 398.KARO-BATAKSCHEMEISJESBEZIGMETHETVLECHTENVAN MATTEN.
Dekunstvanhetvlechtenvanallerleivoorwerpenuitreepenrotanenbamboe, pandan,
grassen,biezenenandermateriaalontwikkeldezichbijdeminstontwikkeldevolken; de
vlechtpatronenzijndikwijlszeer fraai.
398.PERAWANBATAK-KAROSEDANGMENGANJAM TIKAR.
Kepandaiananjam•menganjambangsadiHindiainibanjakjaagpandai,lagihaloes boeatannja.

399. HET VLECHTENVANPANDANHOEDENTE TANGERANG.

VlechtwerkvoorbinnenlandschgebruikisallerwegeeentakvanInlandschenhandelgeworden.Uit Singa-
parna(res.Oost-Priangari)wordtbijv. veelvlechtwerkuitgevoerd;uitBorneoveelmattenvanrotan en
biezen(poeroe)enz. In TangerangenWest-PrianganontwikkeldezichonderEuropeescheleiding eene
vrijbelangrijkeuitvoer-industrievanpandan-enbamboe-hoeden.
399.1VLENGANJAMTOPTPANDAN DI TANGGERANG.
Baranganjamanperboeatanorangtneger;sendiri,banjaklahmendjadimataperniagaan,seperti dar;
Singaparna,dar;Bornéo,banjaklahbaranganjamandikirimkankenegerilain.Begitoepoendi Tanggerang
banjakdibocatorangtopipandandanbamboe,setelahdiperbaikioléhorangahlibangsaEropa, 'Moe
diperdagangkankenegeri lain.
 103.DISTRICTSVERGADERINGOP JAVA.
HetregentschapopJavaisverdeeldin districten,meteenwadánáaanhethoofd;hetdistrictis weer
verdeeldinonderdistrictenondereenassistent-wadáná.Op 1 Juli1928telde het Gouvernementsgebied
opJavaenMadoera35afdeelingen(residentiesnieuwestijl), 76regentschappen,374districtenen 1322
onderdistricten.
103.PERKOEMPOELANDISTERIK DI DJAWA.
Bilangankaboepaténdi Djawadibahagiatasbeberapadisterik,dikepalaiWedara.Disterikitoe dibahagi
poelamendjadibeberapaonderdisterik,dikepalaïasistén-wedana.Sedjak1Juli1928ta.nahbilangan Goeber-
nemendiDjawaada35residénan,76kaboepatén,374disterikatau1322 onder-disterik.

Ld

104.WONINGVANEENEUROPEESCHBESTUURSAMBTENAAROPJAVA.
AanhethoofdvandedrieProvinciesopJavaenvanSoerakartaenJogjakartastaateenGouverneur;aan het
hoofdder3Rafdeelingen,waaringeheelJavaenMadoeraisverdeeld,staateenresident.Gouverneursen residenten
wordenbijgestaandooreenaantalassistent-residenten;vandezewoonterécnopelke regentschapshoofdplaats; de
overigeopanderegroote plaatsen.
104.ROEMAHAMBTENAARBANGSABELANDADI DJAWA.
Provincie:diDjawa,SoerakartadanJogjakartamasinediperintahkanoléhseorangGouverneur; afdeelinedikepalai
resident,jangdibantoeoléhasistent-resident,diamdikotakaboepaténmessing=seorang.
400.VROUWENVANSIKA(OOST-FLORES),BEZIGDEKATOENVEZELSVANDEPITTENTE ZUIVEREN.
400.PEREMPOEANSIKA(FLORES-TIMOER)SEDANGMEIVIBERSIHKAN KAPAS.

plawr.• ".._111113W.1.—k....____4,1",]aal "

Of

401.VROUWENVANNGADA(WEST-FLORES)METSPINSTAAFJES,SPINNEWIELEN WEEFTOESTEL
401.PEREMPOEANNGADA(FLORES-BARATSEDANGIVIENGGANTIHDAN MENENOEN.
400,401. Uit devlechtkunstontstonddeweefkunst,dieweermeebrachtdekunstomuitdekatoenvezelsde weefdraad
tespinnen.Op de KleineSoenda-eilanden,vanLombokOostwaarts,is hetvervaardigenvangekleurde katoenen
kleiding,vanhetplantenderkatoenplantenaf tothetwevendergekleurdedradentoe,nogin zijngeheel inheemsch
werk.Anderecentravankatoenverbouw(destreekvanDjaparaopJava;hetPalembangsche)voerende katoen-
vezelsbijna alle uit envoerenvoordeweverijfabriekmatigbereidegarensin. (Zieoverkatoenenkapnekgroep 27).
400401. Di p.p. Soenda-ketjilpekerdjaanmemboeatkaïn,moelaikapassehinggamendjadipakaian, sekaliannja
masihdikerdjakansendiri.DidaerahDjaparadandi-Palembang a d a tanarnankapassedikit,akantetapi kapas
itoedidjocalkenegeri Tjina.
 L
zi,d

105. DE VORIGESULTANVANKOETAI IN AMBTSCOSTUUM.

OpJavazijnvierInlandschevorsten,diebestuurvoerenoverdeinheem.schebevolkinginhunrijk.OpSumatraenBorneo vindt
meneenigeInlandschevorstenoveraanzienlijkerijkenenverder in deBuitengewestennogbijna400Inlandschevorsten over
kleinerijkjes(zieno.109en110).OpBorneozijndeSultansvanPontianak,Sambas,KoetaienBoeloengaride voornaamsten.
105.SOELTANKOETAIJARIGDAHOELOE,BERPAKAIAN KEBESARAN.
DitanahDjawaada 4 radja2Boemipoeterajangmernerintahkansendirianakra'iatnja. DiSoernateradanBornéopoenada radja!
jarigagakbesar.Dilain-lainpoeiatiadaradja=ketjilhampir400banjaknja.(Lihatno.109dan110). DiBornëojang teroetarna
jaitoeSoeltanPontianak,Sambas,Koetatdan Boeloengan.
 402.WEEFSTERTELARANTOEKA (OOST-FLORES).
402.TOEKANGTENOENDI-LARANTOEKA (FLORES-TIMOER).

402/403. In geheelIndië wordt

deweefkunstbeoefendbehalve bij
deminstbeschaafdevolken, terwijl
ophetdichtbevolktelava en in
anderestreken,waarveelgeld wordt
verdiend,deeigengeweven stoffen
plaatsmakenvoor ingevoerde fa-
brikaten uit Japan, Nederland,
Engelandenenkeleandere landen.
Manufacturenvormenhet belang-
rijksteinvoerartikelinNed. Indië.
d2'
402/403.Dalamselocroch Hindia
ini,lamdaripadabangsa biadab,
adalahorangperempocan pandai
bertenoen.Akantetapidip. Djawa
danbeberapapoelaulainjarig ramai,
nakinlamanakinIdjarang orang
hertenoen;biasanjamembeli tjite
tenoenanpaberik di-Djepang,Neder-
1anddan Inggeris.Djadi sekarang
iniserbadjenistenoenanitoe per-
daganganjarigterbanjak modatnia
d.p.segalaperdaganganjang masoek
ke-Hindia-Nederland.

403.SALISCHEWEEFSTER. 403. TOEKANGTENOEN DI-BALI.

SerieII.Groep7 C a r t o n 73

106T. WEEDEKAMERVANDENRAADVANJUSTITIE 106.KAMARKEDOEAPADARAADVAN JUSTITIE

TESOERABAJA. DI-SOERABAJA.
DerechtspraakenhetbestuurinNed.Indiëzijn tegenwoordig DiHn i dai -Nederal ndsekaranginikewadjiban pemerintahan
vane l
k aargesc
h ed
i en ,
b ehav
l evoor k l
e i
n e strafzaken
schilen,die.vooralinsommigededenvande Buitengewesten, en ge-
d p
i s
i a hk an d
koeman.Pengada engan kew adb
i
j anm e m o etoesk anperkara hoe-
li njangtertinggijaitoe Hooggerechtshof
inhandenvandebestuursambtenarenzijn.De rechtbanken Hindia-Nederlanddi-Betawi;adapoela6boealiRaad van
zijn:hetHooggerechtshofvanNed.Indië;de6Raden van Justitie,beberapaboeahlandraad,apalagiada pengadilan ketjil-
Justitie;deLandradenenenkee l rechtbankenvoorzaken, die memoetoeskanperkaratentanganagamaIslam. Perkara
m et
d e ngodsde
i nstver
b andh ou d en.
V o o rkl
e i
n ezak
e n dienenketj i
ld i
p o ct
o eskan oléh
deLandgerechtenendebestuurderalsrechter (magistraat). iaïtoeseorangamtcnar pemerintahan.La ndg er
e cht
a t
a u ol
é h Magistraat,
SerieVII,Groep 30

404.VROUWENVANMIDDEN-FLORESAANHET 404.PEREMPOEANFLORES-TENGAH SEDANG

WEVENEN IKATTEN. MENENOENDAN MENGIKAT.
Voorhetkleurenvanweefselswordendekleurenniet doorAkanmemboeab toenga=anpadakaintenoenantiaclalah ditjap,
drukkenopdestofaangebracht,maarbfdedraden,die nogsebagaidaclmpaberik,melainkanadadoendjalannja:1° benang-
gewevenmoetenwordenbfhetgewevendoekinde verfpot na j ditjeloepdalantairberwarna,lalcedtiencenmendjadi kain
ofverfkuipgestopt.Deverftrektzoodoendeinde vezels. polCngds.b.;2°benangnjaataukainniaditjelccpkan djoega,
Voorhetaanbrengenvanversieringenweeftmenverschillend akantetapisebehaga i nbenangataukainitcediikat"ti berdjenis:
gekel urdedraden,zoodatstrepen,ruitenenz.ontstaan,ofmenatauditcetcepidenganmao l mdaheecl e,sehmegawarna dalara
pasteen„uitsparingsprocédé"toe,waardoorde weefdraden airitcetidakholarnakanpadatempatjangdiikatiatau dicce-
l urdblijven.Ditishetgevalbijhet „ikat",toepi.Ganibarinizneijatakanbenangtenoenanitee diikati
gedeeltelijkongeke
d,i.„ombinden"vandeweefdradenopbepaalde afstanden bersea l ng;'kalauditjelcepteinpatjangadaikatan tetap
metstevige‘rezelbundeltjes.Deomwondengedeelten nemen poctih
indekleurkuipdusdekleurniet aan.
 107.PALEIS VANDENGOUVERNEUR-GENERAALVANDEZIJDE V. D. PLANTENTUIN.
In1745werdaandenGouverneur-GeneraalG. W.BaronvanIrnhoffeengedeeltevanKampoengBaroeafgestaan,dathij Buiten-
zorgnoemde,enwaarhijeenkasteelstichtte.SedertgingdezewoonplaatsoveraandeopeenvolgendeGouverneurs-Generaal.
Daendelsvergrootteditkasteelin1809;VanderCapellenherbouwdehet in1819,dochop 11 Oct.1834werdhetdoor eene
aardbevingvernield.Hetnieuwepaleiswerdtoenherbouwdmetslechtsééne verdieping.
107.ISTANASERI P. J. M. M.TOEANBESARGOEBERNOERDJÉNDERAL,PADASISIKEBON-RADJA DI-BOGOR.
Bermoelapada t. 1745S. P. j. M. M. T. B. G. Dj. G. W.BaronvanImhoffmendirikanistanadi-Bogor;padat. 1834 istana;
itoedibinasakanoléhgempaboerni,laloedidirikan poela.

vs;
• " .

g1:Pd

108.TROONZAAL IN HETPALEISVANDENGOUVERNEUR-GENERAALTE BUITENZORG.

[IetpaleisisnueigendomvanhetGouvernement,evenalsdeinrichtingenhetmeubilair.Na1817isnaasthet paleis
'sLandsPlantentuinaangelegd.VoorhetgebruikvandenG.-G.dientookhetPaleisophetKoningspleinte Welte-
vredenenhetbuitenverblijfreTjipanas,aandePreanger-zijdevandenhoogenpasoverden Megarnendoeng.
108.BALAIPENGHADAPANDALAMISTANAS. P. j. M. M. TOEANBESAR GOEBERNOER-
DJËNDERAL DI-BOGOR.
Istana itoedengansegalaperkakasserba-serbinjasekarangmendjadirnilikGoebernemén.Sesoedahtah.1817 dekat
istana itoedibaeatkanKebon-radja.OentoekToeanBesaritoeadapoelaistanadiWeltevredendandi Tjipanas.
SerieVII,Groep 30

,~11101111.1,"~"iggr~em-4?"+"00~~111~~11111M> ,44111%!

405/406.GEÏKATTEKATOENENWEEFSELSVANSOEMBA. 405/406.KAINIKATANTENOENANSOEMBA.
Z
uu
i
t
g k
l
eesd
pr
aad
are
dn
,
w ,
m
o r
d e
ent
do ez
phac
eht
wtui
et
l
oeo
f
t
opeesn
td
el
geew
s
pai
tt
ne
np
el
e
n k
ak
l
s e
sn
ct
hus
es
r
i
nch
ge
.
Vnohoer
dtegekleurde
n B
inslage
n a
ngj
a ng ad a po et
i
h n j
a ber
sea
lng 2i
to e di
b oe atl
o eng si
n ;
p a ka
n na
j benang rata,
gebruiktmenefendradenenaldusweetdeweefstarsmaakvole,schoongekleurde t
i
d
gaa
mkb
be
arrw a
ini.
O r
nra
an.
Hga
dbi
pi
s d
.
S i
t
e
o n
eo
n
den
am e
Ketjn
il
id
toj
aed
mi
k a
ai
n
sh
jj
aon
c g
r
kai
nr
mdaah
b-
ai
ngd
oa
eh
skseroepa
a i
n pada
ikatannja.
d
Bo
aekl
i
ven
ete
r
s t
awae
n v
de
env.
rD
o ui
ewdo
e e
nke
in n
egnen
kei
el
et
edn
osr
pom
ensdze
el
f
ksg
unosd
t
o s
mdi
e
i
k n
as
t
a t
i
g
n e
'
s vereering.
te D
weven. i
S oOp
em atzr
a B
, or
n éo ,
S eé
lbesorang perem poean p and am
i e m boe
a t
ikat
a n bagoes
waarvanscherinCge n i
n sl
a gb ei
d e zij
n ge i
k at
.
O pS um atr
a,deKleine do
j
Soenda-eil.,ega,
b ai
k d ari
p ad abe na
m ng
ek
na
gp
i
ka
as
t
,
m,ba
e i
k
l
a b
i
nen
k a
an
ng so etera.
D
membatik. ip .Dj
a wa orang tidak
elebesB, orneowordtgalmt,opJavaniet (meer).
 rn

e
10
c

109.PALEIS VANDENSULTANVAN DELL

DevijfinlandschevorstenovergrooterelandenopSumatrazijndeSultansvanLangkat,Deli,Serdang,AsahanenSiak (zie
no.105).DeviereerstezijndoordeEuropeescheculturesinhunlandtotrijkdomenaanziengeraakt.HetSultanspaleiste Medan
isgebouwdin IVIoorschen stijl.
109.ISTANA S. P.TOEANKOESOELTAN DËLI.
Radja'jangbesar diSoematerajaïtoeToeankoeSoeltanLangkat,Deli,Serdang,AsahandanSiak.(Lihatno.105). Erepat
Soeltanjangmoelalitoernendjadikaja,disebabkanoléhkeboen3peroesahaanbangsaEuropadidalamtanah bilangannja.

110.PALEIS VANDENVROEGERENRADJAVAN GOA.

Inhetbeginder17deeeuwwashetrijkvanMakassarmachtigenuitgestrekt.Eenoverblijfseldaarvanwashet rijk van Goa.
In1905werd in Goadirectbestuuringevoerd.Hetpaleisvandenvroegerenradja,typevaneengrootMakassaarsch huis,
staat7kmten Z.van Makassar.
110.ISTANARADJANEGERTGOA DAHOELOE. 0
Pada a walabad17 Makasar itoe soeat
o ekeradj
a an besar
, makinlama makin ketjilsehi
n ggatj
o ernatinggallagiGoa. cl
Itoepoen
pada tah.1905diperintahlangsoengoléhGoebernernén.Lsta.naradjadahoeloeitoematjamroemahbesartjaraMakasar, letaknja
7kmarahsebelahselatankola Makasar. 0 C3
SerieVII,Groep 30

407.AANMAAKVANWEEFTOESTFT.T.ENINDEWERKPLAATSDERAFD 407.MEMBOEATPERKAKASMENENOENDIDALAMBANGSALPERTOE-
NIJVERHEIDVANHETDEPARTEMENTVANLANDBOUW,NIJVERHEIDKANGANBAHAGIANNIVERHEID_DARIDEP.L.H.EN N.
ENHANDEL
HetGouvernementbevordertensteuntdeInlandschenijverheidopallerlei wijzen,
Akanrnenoo
l ngkemadj
o eanker
a dj
i
n anra'
iat,nakadi
s oer
o ehol
é h, Goebernemen
o.a.ookdoorhetlatenaanmakenengoedkoopverkrijgbaarstelenvanbetere weef-memboeatperkakasmenenoenjanglebihsempoerna,tetapimoerahharganja.
toestee
l ndandebevolkingvanoudszevl e aanmaakte.
SerieVII,Groep 30

408.GROEPBATIKSTERSOPJAVA. 408.ORANGPEREMPOEANDIP.DJAWASEDANGKIEMBATIK.
OpJavaaleenwordendedoekeninhungeheelinsierlijkepatronengekleurd door K an
i j
a ri
g akan dibati
k i
t o ed az
l oeo
l e ds
i ed a
i kanbe r
d j
e ni
s 2l
a koen j
a ,socpaj a aloes,
e e
na nde r
u i
t
s pa r
i
n gspr
o cédé ,he t
b at
i
k ke n.
D evoor
a fg eprepareer
d e
aanbeidezijdenbeschilderdmeteenmengselvanharsenwasdoormiddel vand o eken worden
e
l m b o et
d anrata.K erno edi
a nd i
g a tnb a ri
s e bea
l h -
m en e
j
lilindandamar,denganrnemakaitjanting.Akantetapililindandamar itoebea
l hdenga ntjampoeran
e e
nn ape
j m et
e e nofm eertuit
jes aan een handvat
(tj
a nti
n g)enw el
a l
e enop died i
l
e kat
k an pada kainp a d atem p atj
a ng ti
d ak bo l
é h m ak
plekken,diestraksindekleurkuipdeverfnietmogenaannemen.Voorelke aanditjeloep(gambarno.404,tjarake-2).Habisditjeloepdalarenila,laloe lilinnja an w ar
n a nj
a kal
a u nanti
tebrengenkleurmoetdezebewerkn i ggeheelofgedeeltelijkwordenherhaald. diboeangpadatempatjarignantiakanmakanwarnamérah,dan seteroesnja.
Penghabisannjalilinnjadiboeangsemoeadalaraairjang mendidih.
SerieII,Groep8 C a r t o n 76

III.WONINGVANDENGOUVERNEURDEROOSTKUST VAN111.ISTANATOEANBESARGOUVERNEURSOEMATERA-TIMOER
SUMATRA*IE MEDAN. DI-MÈDAN.
Istanainididirikanditcngahtamarijang[ocaspadatempatroctnahkaridenan
OmgevendooreengrootparkverrijsthetGouverneurshuisindewijk Polonia
teMedan,dathetvroegereeenvoudigeresidentiehuisverving.DezeGouverneurs- jangdahoeloe.
wonnigisdestadMedanenhetgewestOostkustvanSumatrawaardig.
 112.WONING VANDENLEGERCOMMANDANTTE BANDOENG.
112.ISTANATOEANBESARLEGERCOMMANDANT DI-BANDOENG.

6d

113.DEPARTEMENTVANOORLOGTE BANDOENG.
113.GEDOENGDEPARTEMgNPEPERANGAN DI-BANDOENG.
112/113. Al ishetlegervanNederlandsch-Indiemaarklein,hetheefttocheenbelangrijketaakte vervullen
invredes-enoorlogstijd.Omdatingevalvaneenbuitenlandschenaanvaldelaatsteverdedigingvan Java
zichtot deBandoengschchoogvlaktezoubepalen,zijnhetDepartementvanOorlog,dewoningvan den
legercommandant,belangrijkelegerwerkplaatsen,garnizoenenenhospitalendaarheenovergebracht.Zieno. 119.
112/113.BiarpoenbalatenteraHindia-Belandaini tidakterlaloebanjak,tetapitjoekoeplahrasanja akan
pendjagapadawaktoedamairnaoepoenwaktoeperang.Telahditentoekanbahwamanakalaada moesoeh
darttoear,makatentpatinempertahankanp. Djawa inihinggasampaiditanahtinggiBandoeng; sebab
itoeDep.Peperangan,istanaLegercommandant,pabrikmemboeatsendjata,tangsilesardanroomah sakit
militérdipindahkankeBandoengsernocanja.(Lihatlahno. 119).
SerieVII,Groep 30
i e I y

1
I
L I
< r 1,11,Jtletiemireivi
.1 .4 41~1.1.04r1
" 0 . 1 . 1 1 1 1 ~ ~ ~ ~ 0.,m•
11

1 1 1 4 4 1 1 1 1 1 1 1 *

409.BATIK TJAP. 409.MEMBATIKDENGAN TJAP.

Dezewijzevanbeteekeningmetdehandiszeeromslachtig,maargeeft buiten- Aa
ln g kahba g o esna
jb ati
k an t
a nga nl(g.4 0 8 ,
4 10 ,411 ).
A k antetap il
a mbat sekali
gewoonschooneresultaten.Hoeweldekunstvaardigebatikstermaarweinig ver-
m em boeat
n a
j M
. esk p
i o enp er
e mp o e
a nj
a n g a m a tpand ai
m em b atk
i beroléh gadji
dientwordteenfraaiebatik'oormenigeentekostbaar.Goedkooperbatiks worden
sedikitsadja,malahbatikantangantidakboléhmoerahharganja.Akanmendapat
gemaaktdoordewasbedekkingaantebrengennietkoperenstempels(tjap). Het bati
k m oerah ,
p ekerd j
a an i
to ed i
ri
n g k.
ts,jai
to elilind i
l
e k atkan pad a k ai
n dengan
batikbedrijfisdebelangrijksteinheemschenijverheidopJava,hoeweltegenwoordig
memakaitjaptembaga(batikantjap).Membatikitoesaznpas iekarangini mendjadi
zoowelhetkatoenalsmeestalookdewas(ziegroep„aardolie")endikwijlskde epa l
a seka l
i
a n peke rd j
a antanga n di p .
D j
a w a.A kan teta pi
k a i
n ,lilindan tjat
verfstofenzijn ingevoerd. te
jo
l epanitoehampirsemoeakelocaranpaberik Éropah.
SerieII,Groep9 C a r t o n 78

114.FORTORANJETE TERNATE. 114.BENTENGORANJEDI TERNATÉ.

Overal,waardeCompagniezichvestigde,bouwdezij zulkDm i a n
a-
m a na t
e m p a t
K o em p e n i
di a ra, t
e nt
o edib ocat disitoe
eenfort,waarbinnenhetbestuurenhetgarnizoen gevestigdsoe no
t ebén tén g oen t
o e kt
e m pa ti
n g g a l
p e rnbesar:
d an soldadoe.
waren.Eerstlaterwerdenookwoningenbuitendeforten ge- A c hr
i
2 ad a di
o e g ar
o o m ah di
b o e a tdil
o ear bénténg, tetapi
botiwd,dochhetgarnizoenbleefdangewoonkjil inhet fortsod
l ad oeb a
i sa n a
j di
a r
a d aa
l m b è n t
é n g d j
o cga;sekarang poen
enisdaarzelfsopsommigeplaatsen nog. mash i adapadasetengah tempat.
SerieVII,Groep 30

• t e .
•• - • .•-••••"•'••---V•-.r. •••••••••••••:4.,01^~;,..or .r. •••••••.°.•••• • I ' • • • • ;•%:„...r•Mee••••.%•?.."••••••:.••%."•••••••••••,••• ••••

• •111. ,
.• . 1 i a
:. • - • -••••••• • • •••••••••••••••••••~•••
I t • • • , •‘ , • a •l -" •• •~~ _• • • • oiri.1~,•••••• • i oDWA,•••••••
••• • • „"•.,..•
•. .

410.EENPARANG-ROESAKPATROON BATIK 411-EENBATIKMONDERGROND.

ETTEEKENINGEN OPLICHTEN
410.BATIK„PARANGROESAK" NAMANJA. 411.BATIKLATARPOETIHNAMANJA.
410/411.Dealoudebatikkunstkenteenemenigtepatronen,elkmeteigen naam
enbeteekensi .Elkestreek,waardebatikkerijalsnijverheidstakwordt beoefend, 410/
4 1 1.
Adal a h barj
a kt
o el
a da nbati
k anm as;
n g :
a d adengannamanj a Satoe2
heefteeneigenkaraktervanbatiks(Soerakarta,Jogjakarta,Pekalongan, nToe- ege ri
t
e m pa t
o rangm em bat
k
i adabersifatsendi ri
: tj
a raS oerakar
ta, Jogjakarta,
loengagoengS , emarang,Lascm,Soerabaja,Grsi sce,Madoeraenz.).De patronen
Pekalongan,Toeloengagoeng,Semarang,Soerabaaj ,Greski ,Madoera, Lasem
„h
peaurp
aennggre
oseasa k"
w er
d envroegeral
e endo o ra a nzi
e nl
i
j
k engedr
a gen.
Alsom de Bati
k n ar
a ngr
o esa kdahoel
o e kal
a hanj
a or
a
l genkleedingstukheeftdebatikeen„kapala":eenstrookmet ver- bébëd,tapihdansaroengbiasadiberiberkepaa ngba sa ra
j n gbol
é hmemakainja. Kain
l ,tetapikainpandjang tidak.
sierderandeneninhetmiddende„toempal's",dieelkaarmetdepunten raken.
 115.HET KRUITHUISVANHETFORTVICTORIATE AMBON.
Zoois het fort teAmboina(zie no. 79)nogaltijddezetelvanhetgarnizoenaldaar. In de Molukken
vindtmennogvele,meestverlatenenvervallenfortenenfortjes uit deeerstetijdender Compagnie.
115.ROEMAHTEIV1PATSENDAWAPADAB£NTÉNGVICTORLA DI AMBON.
BénténgdiAmbon(lihat no. 79)sampaisekarangmasihmendjadikediamansoldadoe.Di. p.p. Moloko
banjaklahbénténgdanbénténgketjilboeatanKoempeni,jangsoedahdibiarkanroesoek radja.

6d

116.KLEINEBËNTENG IN DE BUITENGEWESTEN.
Tegenwoordigbouwtmengeenfortenmeervoordegarnizoenen,dochterbeveiligingtegenmogelijke overvallen
wordendekampementenvandetroependikwijlsdoorprikkeldraadomgeven.Zulkekampementennoemt men
gewoonlijknogmetdenoudennaam bèntèng.
116.BÉNTÉNGKETJILDITANAH SEBERANG.
Sekarangtiadalagididirikanbénténgoentoekkediamansoldadoe.Akanpenolakkalau'adaganggoean, maks
pekaranganroemahsoldadoeitoeberpagarkankawatberdoeri-doeri.Itoepoensekarang=si)] biara diseboet
bénténg djoega.
SerieVII,Groep 30

Aideediiii,
•i. • -...
11dar
11, VI0
e l1)1. .
Alre e "
t
419 * w ri ' »
AWV vv t il I l k fo.
dil"
At, • :CES
4eF1 1 1 1 : 4 .1 P ' . . . 4 >i .' "41i.
«
7 g a r E 0 " I "401111•

Ir yerailigg
go / aar
Ja,ter
Ila'' j r / O r • 1 0 ik d a r
.41
*1«In-
. g4 a 1 1> 1 I 1 J«, ,
d a y ,
ier.
lik O i r
glei. AI l ll il tei rr
11%I
114>. 11111
I b e r ,
M«ili1
k11.«410«
Ir
leXil•r
«Ile

412/413.ATJEHSCHBORDUURWERK.
KunstnaaldwerkisvoornamelijkopSumatrathuis,zoowelhetbordurenals het
kantkloppenenhetmakenvan„trawang",d.i.hetmakenvanopengewerkte patrone
inweefselsdoorerdradenuittetrekken.Atjeh,dePadangscheBovenlanden, enkele
dedenderBataka l nden,Palêmbangzijnmiddelpuntenvandeze kunstnijverheid.
Hetwevenvankostbarebrokatenuitzijdeengouddraadishiermedeinheemsch.
OpBaliversiertmenzijdenweefselsenJavaanschebatiksvaakmetverguldsel (prada).
412/413.BARANGBORDËRBOEATANATJÉH.
Soeal rn-meno j ea
l m,soed-ijmenoj edij:danmenerawangperempoeanSoernatra amat
pandan ia
j ;teroetamadiAtjéh,Padang-darat,anahBatakdanPalembang. Menenoen
benangemasdanbenangsoeterapoenpandai poela.
SerieII,Groep9 C a n o n 80

.?
-

,-.194111ijg.

J.•
- do•t dk
• • . • gátá
0.• "ij 4 k
t. 7 •"
fo •
sr — 1• re. , _ •' t t .
— — — m a •

117EEN VELDHOSPITAAL. 117.ROEIV1AHSAKITDALAMPEPERANGAN.

Zeerveelzorgwordtbesteedaandengezondheidstoestanddermilitairen, zoowel
K e sé
ha a
t n orang mi l
itéram a t
d p
i eh
i
l ar
a kanbenar'
,b ai
k daa
l mt
a ng si
, maoepoen
inhetgarnizoenalstevelde.Deofficierenvangezondheidzijnopmenige plaats
da a
l mpe p eranga n.P a daset
e n gah tem patkadang :dokter'opsi
r i
toe toekan
deeeng
i egeneeskundigenenverzorgenzooweldeziekemilitairenalsde burgerlijke
memeh il arakanorangmilitérjangsakitsahadja,tetapiorangprémanBelanda dan
EuropeescheenInlandsche bevolking. Boemipoeterapoendjoega.
 0£ d

414.BESNEDENBAMBOEKOKERSVAN CELEBES.
Zeerbedrevenzijn veleInlanders in hetmakenvansnijwerkinbamboe,hertshoorn,ivoor,hout,beenen steen.
HierinstaanweldeBaliërsvooraan,zooalswereedsuit hunbeeldenzagen.Vanelkgebruiksvoorwerpmaakt de
Inlandergaarneeenkunstwerkjedoor dit te besnijden.Debesnedenbamboekokerszijnzeergeschiktvoor het
opnemenvanversiering:dezwartekleurstof blijfthechtenin deinsnijdingenennietopdeharde,gladde bast.
414.TABOENGBEROEKIRBOEATAN SELEBES.
Boernipoeterabarjakjangpandaimengoekirbarang2d.p.boeloeh,tandoek,gading,kajoe,toelangdan batoe.
Taboengrokokdaripadaboeloehbiaraberoekir,bekas2koerisanitoedisapoedengansematjarntjathitam, jang
tiadadapatlekatpadakochtasaljangtiada terkikis.
Serie11,Groep9 C a r t o n 81

118.AMBONSCHEMILITAIRENIN MARSCHTENUE. 118.MILITERBANGSAAMBON,IVIEMAKAIPAKAIAN PERDJALANAN.

Sebahagianbosarbalstentaraditanahkita ini:soldadoeBoemipoetera. Dalam
HetgroorstegedeeltevanhetNed.-IndischelegerbestaatuitInlandersen onder
dezeztinveelAmboineezenenIVIinadoneezenalsflinkemilitairenbekend. Hun antaramerékaitoeorangAmbondanManadolahjangmash j oer gagahnja;
ideaalis„marechaussee"teworden;voorhetwerkvanditdeelvanhet legerkesoekaannjarncndjadimarsosé;bahagi mérnangamattjakapmerékaitoe dalcm
an itoe.
zijnzijzeer geschikt.
SerieVII,Groep 30

415.BALISCHHOUTSNIJWERK.
DeBaliesvervaardigenveelhoutsnijwerkterversieringvanwoningenentempels,zooalsgodenbeeldies,
ge l
i
jkde z
e W s
i h noeop
schoten,versieringvanddeG
eua
rr
eo
ne
,d
st
e a
u,
pne
r
bs
ao
l
kne
en
n,ui
f
i
g utd
ree
nwuai
tj
ahng
et
d,
v o
ao
gcr
sl
i
j
kt
esl
i
n
c g
h e
l
e n
vuit
en l
e
e. g
de
.n
gd
. e n, krishouders,
Meestal wordt
dithoutsnijwerkinfellekleurengekleurden verguld.
415.ARTJAKAJOEBOEATAN BALI.
O
ser
a
pneg
rB
t
i
:aa
rtl
i
j
aso
de
ék
w as
ae
Wks
ia
hl
i
m
n oe
cm
nab
i
koe
ga
e t
b
roa
er
a
du
ag
(
seo
b e
akgi
r
aai
gn,
o
a
m en
b t
ao
rde
i
akp
t
a e
sr
h
it
oi
a s
ea
),n
or
ro
a e
nm
g2a
t
ehrsda
en
boeroemah-déwanja,
t
d ac
lm tjeritera
wajangdandongéng2,hoeloekerisdanlapin s eb a gai
n j
a .
K
elbagaiwarnanja. eba na
jk a nb i
r
a n g= i
to e dit
ja tda n diperada
B i
j
w e ini4
g 1
o6
n.
t 1-
w(
E
i
k R
kT
el
dSeH
stO
amOR
m N
e E
nN
,
z eZW
l
f
s A A
bijPRapDoGR
eas
'E,EP V
treft
mANen BORNEO.
f
raa i
e staaltjes va
snw
jikuenrka
stga n. De D a j
a ksv oo r
a l
v e r
s i
e r
e n d e gr
e p e nva n hu n
i snijwerk.Ookinbamboe-snijwerktoonginzijveel kunstvaardigmandau's doo
416.HOELOEPEDANGD.PD .TA
I N D O
BORNÉO.E K M E ND J A N G A N BEROEK
Bi
a r
p o en ba ng sa
j
a ng
oekiran.Teroetamabangsabe o
l e
m m
ap
D aa
j
adko
j,
pes
,
a e
nbda
aga
i
s i
o
e r
a
kn
ag
li
mP a
e p
no
ge
cas
,
eo
ke
r
i
h k
oad
eo
j
l
o e
egamemboe
mandaun
alagibaraug'd.p. boeloch.
SerieII, Groep 9 Carton

119.ARTILLERIE-CONSTRUCTIE-WINKELTEBANDOENG. 1 1 9 . GEDOENGTEMPATMEMBOEATSERBA-SERBISENDJATADI-BANDOE
IIn
n1
18
90
28
1w
ee
nr
d'
2 te
2 wSoee
r
dr
ab
da
ea
j
z
eopg e
Arti
lr
ei
c h
ri
et
ee
-
C n
o„
g
nse
n
t
rue
c ra
t
e
ia
-l
a
W te
i
n l
i
e
k r
ev
l
o a
n
vec
r
gon
es
pl
at
ru
ac
t
s t
i
e
t
n v
ao
ao
r
Brd
ae
na
r
dm
oe
e
nei
gn
.
E I
n
rwd
oi
ër"
d.
tPada
1 t.
9 180
28di
-
S
2 oer
a
b b
i
n a
gj
akd
i
la
ida
ini
d k
a
p
i n
n
i g
de
a
hdo
k
ae
n
ngk
eini,
-
B d
ans
.
i
deb
oo
e
net
k
g.
(
Lan
i
hor
aa
t
l
ang
h„
nb
oi
n
. gki
l
" ;
p a
d a
112/113).t.1921 dan
gemaaktenhersteldwatvoorleger,vloot,fortificatie,huisbouwenz.nodigwas(zieno. 112/113).
SerieVII,Groep 30

417.HOUTSNIJDERSIN DJAPARA. 417.TOEKANGMENGOEKIRKAJOEDI DJEPARA.

EenbepaaldetakvankunstnijverheidvoorverkoopovergeheelJavaen daar- Barang2oekirandp.kajoedjatidankajoesanaboeatanDjeparamendjadi mats
buitenvormthethoutsnijwerkvanDjaparauitdjati-ensonohout:naaidoozen, perdagangankemana-mana,seperti:matjam2kwak,bingkaigambar,sampaiatt
sg
i arenks
itenen-kokers,lijstenvoorspiegels,kapstokken,meubelenájour be- bado
j e,sekatandansebagainja.
werktenanderversieringswerk.
SerieII,Groep9 C a r t o n 83

- - 4 1 + ~ ~ , witha~—
1 , •••••ierilloolk
e; n . 4 0 . 0 .eimisrasar.irae.4r 11.4
= a 0 1 1 . 1 1 1 1 1 1 " j : 1 1 4 . 4 3 : 4 12111:10 " 1 1 7 . 7 1 1 1 7 / /ia;aewmP• d-Irrdmer
-,
111""." -0111.11mmh 1/1.2.Zoor
mimme . 7 . . = m s . ••••••• ••• • ~ 1 ~ • • • ~ 1 ~ : r • • • • t i r
—~11P0 i i i i i . ~ 1 1 1 . ~ 1 ~ ~ 1 . 1 1 . 1 ~ ~ IMMit
k r i f i . : 11 , 4 111 « p
4,e 1 1 1 0 . emo~n~r 1 > r , n. 11.11.11.

120.ARTILLERIE-CONSTRUCTIE-WINKELTEBANDOENG:GIETEN. 120.BINGKILDI-BANDOENG.ORANGTENGAHIVIELEBOERKAN BESI.

DezewerkplaatsiseendergrootstenijverheidsinrichtingenvanNed.Indië ge-B ingkilinipaberikjangterbesardi-Hindiaini.Beriboe'orangnegeri beladjar
worden.DeparticulierefabrieksnijverheidteSoerabaa j wasvroegermet dezepertoekanganjangpandaidisini.d Segalaperkakasnjadipoetarkanatau didjalankan
jalaran lèsterik.
inrichtingverbonden.Duzi endenInlanderszijnerbekwamevake il den geworden.
Alemachn i eswordenelectnschgedreven;de:stroomwordtgee l verddoor het
Gewestekjil ElectrischBedrijfvoorBandoengen Omstreken.
rs
z.4

0 . .04.00 000..

• at
;0r 0£
4L-41#414"dr • ' ' ' '.111,`',.a.‘.' ....- N,

418.EEN DERPILASTERSVAN EENPANEELVANDJAPARA'SCH HOUT-

SNIJWERK.
Ookstukkeningrootenstijl,zooalskamerschermenenschotten,deuren, wandbetimmering
enandersnijwerkvooraanzienlijkewoningenwordtinDjaparametgroote kunstvaardigheid
gemaakt.Ditfragmentgeefteendenkbeeldvandenrijkdomderversiering.Deze nijverheid
wordto.a,bevorderddoordeAfdeelingsbankteDjapara,diedehoutsnijdersmet voor-
schotenophunkunstwerkensteuntenbemiddelingverleentbijdenverkoopin toonzaal
enop tentoonstellingen.
418.DINDINGPERHIASANBEROEKIRBOEATAN DJEPARA.
RoernahorangjarigmampoediDjeparakebanjakanberoekiriadahx.Dalaaipasare tahoenan
kerapkalidipertoendjoekkanbarang'oekiran Djepara.
SerieII,Groep9 C a r t o n 84

121.PATROUILLEINOREMBAAIAANDEZUIDKUST 121.SOLDADOEMERONDADENGANOREMBAAI
VANWEST-CERAM. PADAPANTATSELATANP. SÉRAN-BARAT.
Nei taleenindewildernissen,inmoeit(ijkti gebergten,S old
rteietainadoeitoebockanna
tbpaib,deiprpeergraoh
eo
ne
oen ga
j tjoe.inadsi oeroehbekerdja didalam
nj
a n g terdjalda ndi
p aja -paja radja,
m oe r
ass
invaartuge
n heb b en de tr
o e pendikwijl
s teageeren,maar ook
i enopsnesitroomenderivieren,inkreekenenaandipantai2jangdjard joegadisoengaijangderasaroesnja dan
we n
i g
i bezoch t
e ku sten .In deM ou
l k kenheet
e nde kleine angdidatangiorang.DiMoloko perahoe
zeil-enroevi aartug
i envoorpersonenvervoer „orembaai".ketjiloentoekpenjcberangkanorangitoedsi eboet orémbaui.
SerieVII,Groep 30

419.HETUITSLAANDERVORMEN. 420.HETVORMENDERPOi
419.PEREMPOEANBATAK-KAROSEDANGMEMBOEAT 420.1VIEN1130EAT PERIOEK.
BARANG2TEIVIBIKAR.

421.HETPLAATSENDERPOTTENVOORHET BAKKEN. 422.HETBAKKENDERPOI1EN.

421.PERIOEKDIATOERAKANDIBAKAR. 422.IVIE1VIASANGAPIPEMBAKARPERIOEK.
419/422.POTTENBAKKERIJDOORKARO-BATAKSCHE VROUWEN.
Behalvebijdeminstontwikkeldestammen,diehunspijzenroosterenofkoken419/422.(Drang'ditanahHindiainibanjaklangtahoeinemboeat perioek
inde„Papoealscheoven"(tusschengo l ee
i ndesteenen)ofinbamboe (watbea
l ngaoentoekmemasakmakanan.Setengahnjaadajangbalk djoega
evenwelvoorbepaad boeatanna
l espijzenookbijmeerontwikkeldennogwel geschiedt) j ,soenggoehpoentiadadipaloetglazuur.OrangPapoeabeloem
verstaatmenoveralinNed.Indiëdekunstvanhetpottenbakken.Inenkele 'pandaimemboeatperioek;makananniadimasakdiantarabatoejang panas
strekenvanJavaenSumatra,opBali,hierendaaropCelebesen enkelemérah;adabangsajangmemasakkanmakanandalamtaboengboeloeh.
andereeilandenmaaktmenzelfszeerfraaiaardewerk,datechter met
wordtgeglazuurd.
 122.SOLDATEN-LIJFWACHTVANDENSULTANVAN JOGJA.
122.PERDJOERITPENGAWALSERISOELTAN DI-JOGJAKARTA.

6d

123.MILITAIR VERTOONVANDESSULTAN'S TROEPEN.

123.BARISPERDJOERITSERISOELTAN DI-JOGJAKARTA.
122/123. DeSoesoehoenanvanSoerakartaendeSultanvanJogjakartahoudenerverschillende corpsen
opna,inallerleibijzondereuniformengekleed,alslijfwachtenenvoorstaatsievertoonbijplechtige gelegen-
heden.ZijvormengeendeelvanhetNed.-Indischeleger.VandetroepenvanInlandschevorsten maken
alleeneendeeluitvandatlegerhetLegioenvanMangkoeNagoroteSoerakartaendeccrpsen Barisan's
teBangkalan,Pamekasanen Soemenep.
122/123.SeriSoesoehoenandi SoerakartadanSeriSoeltan di Jogjakartaberbalatentara beberapa
golongan(corps),jangberlain-lainanpakaiannja;goenanjaperdjoerititoeakanpengawalradjadan akan
berbarismanakalaadaoepatjara.Merékaitoeboekannjamasoekbilanganbalatentaratanah Hindia-Nederland.
SerieVII,Groep 30

423.KOPERENGIETWERKVAN JAVA. 424.KOPERENGIETWERKVANJAVA.EENSIRIHSTEL

EENKWISPEDOOR. 424.TEMPATSIRIHSELENGKAPD.P. LOJANG.
423.TEMPATLOEDAHD.P.LOJANGTERTOEANG.
4 23/
4 24.Het g i
e te n van ge e l
k operi
s opJ ava voo ralin d
inSoerabajavanbelang.Devormvanhettemakenvoorwerpwordt eerst e Vorstenlanden
4 2
baa 3/42 en
4.
J ang bana
j k or
a ngm enoeangl
o j
a ng j
a ï
toe diJogj
a ,
S oo
l dan Soera-
j .Tjontohtokohbarangjangdikehendakidiboeatd.p.lilin,laloe dipaleet
gemaaktvaneenhardwasmengselomeenkernvankleiendeze wasvorm baik2dengantanahlias.OléhpanasapimeléléhlahWinitoekeloear;tempat itoe
voorzichtiginkleiingesloten.Dooreengaate j inditleemomhulselgietmen hetsekarangkosong;disitoedtioeangkanlojang(ta j mpoerantienahdan tembaga).
mengselvankoperentin,dewassmeltenlooptdooreenandergaatje weg, Setclahdingintanahpetnaloetnjadipetjahkan,makaterdapatlahbarang lojang
zoodatdeontstanm eeonphet
ening zi
c h vult methet ge ek
l op e
kernwegenhetvoorwerpblijft over.r
.N aafkoel
ing neemt a
j ngser
o epadengan lilin j
a n g tahadi.
SerieIII, Groep 10 Carton 8

124K
. ORWARSVAN NIEUW-GU1NEE. 125.BOELI-BOELIVAN BOANO.
Totdegeesten,diedeanimistenvereeren,behoorenbijnaaltijdookdezielen B oa no is e e n eila ndj e ten W. va nC e r
a m .De bew o n ers zijn th ans deels
vandevoorouders.Zoodradezielvanhetlichaamisgescheidendoor den M oh am m e d a
ne n ,
d e e s
l C hr
i
s t
e ne n .
M envin dt er n o ghu i
s j
e s,w aari
n porceleinen
doodleeftdezezelfstandigvoort,somsindeoudeomgeving,somsin een p o t
j
e s of urn en w o rd e nb ew aa rd.In die p o tj
e s ,boel i
- toel ig en a a m d, huisden
Beestenal nd,opeenberg,eeneilandofeenanderoord.VelePapoea-stammen dezielenderovere l d e ne n,
w a
a r
m e em en zi
c h in bet
re k ki
n g kon stellen. De
makenbeed lej svanhoutofzijprepareerendeschedels,waarindezielen der b o cl
i
-b oe l
iv o o rm anne nhe bb engee n d e k se l
,diev o o rvrouwen wel.
gestorvenenhunintrekkunnennemendooreenebepaaldeceremonie. Zulke
.beedlej sofschedelsnoemenzij korwar. 125.BOELI-BOELIDIP.BOANO,SEB.BARATP. StRAN.
124.KORWARDIPOELAUPAPOEA. Dahoeo l ekalaorangBoanomendirikanroomahketjilrempatpenjimpan toeli
OrangrnadjoesiasnatnicnghorrnatisoemangatniSnèk-niojangnja. Beberapa a
j ï
t
o e goetj iatau b e o
l e boe ketj i
ltem pat
o e r
o e n a n soem a n ga t nèna-mojangnja.
bangsaPapoeamemboeatpatoengdaripadakajoe,atautengkorakorang jang B o el
i
-b o el
i
o en t
o e ks o e m ang at
p erem poea n be rt
o c t
o ep,
o e nt
o e k t i d a k .
teal hmeninggal,dsi edai kanna
j akanmenda j ditempatoeroensoemangat itoe,
dinamaïnja kopvar.
SerieVII,Groep 30

425.GEELKOPERENKENDIUITDE PADANGSCHE 426.GEELKOPERENKOFFERTJEUITDEPADANGSCHEBOVENLANDEN.

BOVENLANDEN. 426.KOTAKLOJANGDARTPADANG-DARAT.
425.KENDILOJANGBOEATANPADANG-DARAT.
4251426.Hetgegotenvoorwerpzieterdannogonoogekjil enruwuit.Het gaat4 25/426.Barang2lojangjangbaroeditoeangitoemasihkasar,sebabitoe lalce
dsierahkankepadatoekanglain,akandp i erhacl esdandihiasdcngan oekir-
dannaareenkoperwerkerineenofanderdorp,diemetzijneenvoudige werk- oekiran;manakalaperloedihoeboengkandandisoldér.DiPadang-daratdan di
tIug
i e
j sd e st
u k kenbi
j
w erkte n fraaici
s e l
e ert
,e n ze zoonoodg
i aancensoldeert.
ndePadangscheBovenlandeneninAtjehwordtookveelkopergegoten (sirih- Atjéhbarjaktoekanglojang;diNegara(Bornéo)diperboeatbarang berdjenis
steilen,al mpen,vruchtenschae l n,schotesl enanderhuisraad).Ookhet bewerken daripadakoeninganjangdisoldér;itoelahboekantoeangan.
enuitslaanvankoperenplatenisdaarvanbea l ng.TeNegaraopBorneo wordt
veew lkoperbl i
k verwe r
k ttotbl
o e m pot
h o u der
s en anderehuishoudelijke
erpen.OokroodkoperwordtopJavaenSumatratothusi raad geslagen. voor-
SerieIII,Groep10 C a r t o n 87

126.SCHRIKFIGUURVANOOST-BORNEO. 126.ORANG2ANPENGOESIRHANTOEDI BORNËO-TIMOER.

Deanimisten(heidenen)meenen,datmenboozegeestenuitdewoningofuit hetMenoeroetpendapatankaoemmado j es,ihantoe2itoebolehlahteroesirdari dalara
dorpkanwerendoordezelfdemiddelen,waarmeemenookmenschenkanafschrikken
roetnahataukampoging,denganditakoet-takoetibaraug=jangmcngcdjoctkan atau
ofinverlegenheidbrengen.Daaromvindtmenbijvelevokl enopBorneo,opdemenakoektanmanoesa i .
O e
l hkarena i
toe ba na
j ka
l hk
aoem 2o r
a ngdi '
B ornéo dan
Molukkeneneldersschrikfigurenopgested
l omboozegeestenteweren. Ooklain2,jangmernboeatorang2anpengcdjoctkanorang,akanpenolakhantoc. Kadangt
houdtmenwelplechtighedeno m deboo ze geest
e
hetdorpte verjagen.nnuendanall
e tegelijk uit di
a dak anoepat
j
a r
a a kanrnengena
j h ka nha nt
o edarida l
a ai karnpoeng
SerieVII,Groep 30

427.EENGONG-SMEDERIJ. 427.ORANGMENEMPAGONG.
DekunstvanhetmakenvanbronzenengeekloperenmuziekinstrumentenwordtTempatorangnienempagameland.p.lojangdangangsajaïtocdi Semarang dan
vbo
e
r
oo
er
n
m a
dm
ebe
rl
i
j
k
o i
n
n zS
ee
nm
n
i a
st
rr
ua
mng
eb
neo
t
e e
nf
e
v n
ad
n.
O o
hetk
Jin
av
a S
ao
ne
s
chr
aeb
oa
rj
a
k en
est
dJo
og
oj
a
r kar
tawe
bekwamer
d enGri
s see.
vak- DiSoer
a baj
a ,
S oo
l danj
o gj
a mas
h
j oer
b oeat
a nna
j g
ame
a
l nd.
p . gangsa.
liedenvervaardigd.InGrisscewordenvanoudseveneensbronzenen koperen
instrumenten gemaakt.
SerieIII, Groep 10 Carton 8

127. GEESTENMASKER OPBORNEO. 128.HETUITDRAGENVANHETLIJKVANEENDAJAKSCH HOOFD.

Dikwijlsookwordenfeestenaangericht,waarbijmenschenzichalsgeesten ver- Bijdedoodmpe l ehgil hedenkomtdevereern i gvan,dikwijlsookdevreesvoor de
ke
l eden,tennunstezooalszijzichvoorstelen,dateengeesterbehoordeuit te zielenderdoodenopdenvoorgrond.Zoomaghetlijknieta l ngsden gewonen
zien.Anderenweerma akt
e n zi
c honk
e nbaarvoorgeest
e
dezebijzondertevreezen hadden. nop ti
jden,dat zij tlijkrafepehethuis ve rl
a te n ,
z oodat
d e zi
e lde n w egni
e tm ee rka n terugvinden. De
stenhebbenverdertendoeldezielnaarhetgeestena l ndoverte brengen.
127.ORANGJANGMENJAMARKANDIRINJA,MEMAKAI ROEPA 128.MAJITNJASEORANGKEPALADAJAK DITOEROENKAN.
HANTOEDI-BORNEO. Soepajasoemangatnjaorangmatiitoeda j nganpoeal ngakanmengganggoe orang
Padakeramaiannjakadang2orangmadjoesimeroepakanhantoe;:Idadjoega jang jangkemata i n,makamajitnjapoendtioeroenkansepandjangtangga sementara,
tnenjamarkandirinjasoepajadjanganketahoeanoléhhantoejang ditakoetinia. tidaktoeroentanggajangbiasa,soepajabekastempatsoemangatitoetak dapat
ketahoean padanja.
 0£

429,
428. 430.
428.GEGOLFDEKERIS, METPAMORBESMEEDENHARDHOUTENGEVEST;429.KRISSCHEEDE (GANDAR)
METVERSIERDGEELKOPERENOVERTREK(PENDOK)ENWARONGKAVANPLLÉT-HOUT;430. KRISLEMMET,
METPAMOR BESMEED.
428/430.Eenbijzonderetakvankunstnijverheid in N. I. is die dersteek-enstootwapensvanallerleiaard.De keris, het
nationalesierwapenvanJavanen,Baliërsenanderevolken,neemtonderdestaatsiewapensdeeersteplaatsinenissoms buiten-
gewoonkostbaar.Tallooszijndevormenenvariatiesderonderdeelen.Hetpamor,inhetstaalgesmeed,isnikkelof meteoorijzer.
Aanno.428en430zietmendeverbreede,ineenpuntuitloopendebasisvanhetlemmet(degondjá),eenafzonderlijkstuk, aar)
hetlemmetvastgesmeed.Hetzwartgevlektehoutvandewarongká,waarindegondjárust,heetpèlètenissomszeer kostbaar.
428.KERISBERKÉLOK,I3ERPAMOERDANBERHOELOEKAJOE;429.SAROENGKERIS:WARANGKANJAD.P.KAJOE
PILIHAN;GANDARNJABERPENDOEK;PENDOEKNJAD.P.KOENINGANBEROEKIR;430.KERISNAGA BERPAMOER.
428/430.Orang2ditanahHindiapandaibenarmemboeatsendjatapenoesoek.Teroetamakeris,sendjatakebangsaanoentoek bangsa
DjawadanBalisebag.,dadapernahketinggalandalampakaiankebesaran;kadang2dihiasidenganemasdanintanjang rnahali.
Kerisitoeditimpad.p.badjadanpanroer(eikelataubesibintang).Padapangkalnjabergandja,jarigtiadamendjadisatoe dengan
kerisnja.Warangkad.p.kajoejangberboenga-boengahitarn(pélèt),kadang2amatnahal harganja.
SerieIII,Groep10 C a r t o n 89

129G
. RAFSTEDENOPBORNEO. 129.PATOELANGANORANGDAJAKDI-BORNEO.
Dewijzen,waaropmenzichvandelichamenderdoodenontdoet,zijn zeerT jaraorangmadjoesimemboeangmajitorangrnatiberdjenis2.Kerapkail majit
itoedki oeboerkanatauditnggalkandihoetanrimba;djikalautelah hantjoer,
verscheli nd.Menmeent,datdezielnoggerum
i entijdomhetlichaam blijft tn
i gginaltoelangnjasadja,makatoelangitoedikoempoelkan,dibersihkan, disc-
zwerven.Hetmeestwerdendelijkenbegravenindeaardeof neergelegd
l venwordendiebij vele'amati,laldednisairknap
dewildernis.Alserslechtsbeenderenzijnovergebe ankedaal mpetipatoelanganjangbagoe.s2,a
' ng dipergoe-
noentoeksegataorangjang sekaoem-kaloearga.
Dajakschestammentezamengebrachtinfraaieknekekl si tenophoogepalen,
ergensverbuitenhetdorp.Dezekistendienenvoorteregeheee l familie.
1

Cl£

/1

431.DEELENVAN SIERWAPENS.
3en 4 zijnfraaiegondji'svankrissen;6eenkrisgevestindenvormvaneenmetdiamantenversierdgoudenbeeldje;1en II
zijnstaatsielansen, I metpamor,11meteenrug(ada)oplietmidden; la isdescheedevoordelanspuntvan1; 2, 5, 7, 8, 9
en10 zijnvormenvanstaatsielansen,ontleendaanoudevormenenzinnebeelden;9aisdelanspunt,bevestigdinden vogel-
snavelvan9;10atoontdewijzevanbevestiging,10bdescheedevandendrietandvandelans 10.
431.BEBERAPAPERHIASANPADAKERISDAN TOMBAK.
3dan 4 gandjakerisjangindah'perhiasannja;6hoeloekerisberoepakandéwa,daripadainas,berhiaskanintan;1mata tombak
berpamor;11matatombakdengen.,ada"ditengah;lctsarcengtombak 1; 10bsarcengtombak10; 2, 8 dan 9 tombak
beroepakanboeroeng; 5 dan 7 tombakkebesaranjanglainpoelabangoennja;9aitoematatombak9;10a menoendjoekka
bagairnanamatatombak10 dipasang.
SerieIII,Groep10 C a r t o n 90

130R
. OTSGRAVENDERTORADJA'S. 130.KOEBOERANDIGOEABAGIBANGSATORADJA.
DeToradja-stammenvanMidden-CelebesaandeBoven-Sadang.waarveel hooge Orang'Toradjadi-Celébès-tengahpadaoediks.Sadangmenaroehkan toelangs
ensteilebergmurenvankaklgesteentenvoorkomen,bergendegebeentender doodenorangmatidd
i aa
l mgoeajaagdiboeatpadaIèrènegoenoengbatoe.Pintoc goea
innatuurlijkeofkunstmatigegrotenindiebergwanden.Deopeningendier grot- itoediberiberpenoetoep;dd i epanpintoeitoeditarochkanartjaldan koerban2.
gravenwordenmetdeurtjesafgeslotenendaarvétórplaatstmen.beeldenen offers.
SerieVII,Groep 30

e101
Atje?54,taie
111111111111i 1.li▶1T�
Ig.)110111111111O 11.34"
1140
5Me5'0•55% g5f ni?"5%,
.11g-45 • •Ai•#4jiklisilVél
N/41(5,451aNSOW
eÍ.
i4
p5 5 1
149,0,
110N ° : i ° 1
41.e.:«1:11#11kg;kkik. e i Ake I
.5%555g<3:§„, r
10015,54,yelitimottSty4/0)44
55•44".20•_).•211, ,k..gOP.a!•_
, •
d
12•01'a
's..14t$?41Mi»1116.050

432.FILIGRAIN,VOORSTELLENDEEENMINANGKABAUSCHE 432.TIROEANROEMAHORANGMINANGKABALL DARA

WONING. PADAKAWATPÉRAK.
H etver
s i
e r
e nenve
rvaardg
i e
n vanvoo r
w er
p e
n uitgevlochten zilver-
Tr
i
o ean r
o e
m a
h i
toedi
p er
b oeat
d ar
ipad
draadiseenindustrie,dievoornamelijkinPadangende Padangsche emasdiSoematerapantai-barat.akawat
p ér
a kol
é ht
o e kang
Bovenlanden zetelt.
SerieIII,Groep10 C a r t o n 91

131.GRAFDEROERINGOEP.PAPOEA'S. 132.MANNELIJKEENVROUWELIJKESHAMANENDERBATAKS.
DeOeringoepvanNieuwGuinee(zieno.98)makeninde wildernis Demeestgebruikelijkemane i romgeestenteraadpe l genisdeze:bepaad l e personen
eigenaardigegravenbovendengrond.Hetneere l ggenof achterlaten (meestvrouwen)komendooreenebepaad l ebehandelingineentoestandvan be-
vanlijkenopeenzameplaatsenkomtinzeerdunbevokl testreken voor. dwelmingofbewusteo l oshed i ;deeigenzielverlaatdanhetcil haamende opgeroepen
geestdrinvgtdat l
i
c ha am b n
i n e n enspr
e ekte nh and e l
tdoo
andenshatnaanofdeshamane(zoonoemtmenzulke personen).rm i
d del
v ande organen
131.PEKOEBOERANORANGPAPOEA-OERINGOEP.
OrangOern i goep(lihatlahno.98)mea l koekanadatjanglama-lama, 132.ORANGKESOESOEPANDÉWA,LAKI2DANPEREIVIPOEAN BATAK.
jaitoemajitdtiaroehkanna j padatoempoekkajoe-kajoeana j rg
i tinggi A kanb er
t
e m o ede ngan dé w a a t
a uhant
o ea t
a u s
o em a n gat
n a
j or
a ngj
a ngtel
a h mati,
dtiengahrimba,laloeditinggalkannja sekali. orangitoedapatmengeo l carkansoemangatna j sendiri,toeboehnjalaloc kesoesoepan
déwajangdipanggil,boléhdéwaitoeberkatadjalaranmoeloetorang kesoesoepan
itoe(sb
i aso,Batak,préwangan,baliondannamalain2 lagi).
SerieVII,Groep 30

433INZENDINGVAN„KUNSTARBEID"UITJOGJAKARTAOPDE 433.PERTOENDJOEKANBOEAHPERBOEATANSENIDARI JOGJA

JAARBEURSTE BANDOENG. DALAHPASARTAHOENANDI BANDOENG.
Deni heemschekunstnijverheid,diezooveelschoonsvoortbrengt,heeft een Barang2boeatandanmodelorangasali,jangamatindah:itoe,agaknja akan
zwarenstrijdtevoerentegenhetgevaarvanhetbedervendersmaak onder terdesakoléhharang2keo l earanpaberki daritanahi2ropaatauDjepang, scbab
invloedvanEuropeescheartikelen,entegendeconcurrentievaninmassa ver- ba r
angn ropah i
toe m o erah,boekan boeata n t
a ng an,
m el
a i
n kan boeatannja
vaardg i defabrieksartikelen,diegoedkooperkunnenzijndanzuivere handen- b e r
b anj
a k
2 s
e k
a l
i
.
P ek
e r
d j
a anboeaa
tnt
a nganprb
i oe m i
toe sebo é
l hna
j ditoeloengi
kunst,alsteltdezeooknogzoobesched i eneischen.DeInlandsche nijverheid dandiperlindoengioléhorangÉropahdan Goebernemèn.
wordtookernstigbestudeerdengesteunddoorEuropeanenendoor de
Regeern i g.ZelfsinNederlandiseenwinkelvoorInlandsche kunstvoorwerpen
(Boeatan,Den Haag).
SerieIII,Groep10 C a r t o n 92

133.BISSOES ' OPZUIDWEST-CELEBES. 133.BISSOEDI-SELËBESSEB.SELATAN DADA.

Eenanderevormvanspamanismeisdeze:alsdezielhetlichaamheeft verlaten
AdalahorangMakasardanBosgisjarigberlainandjalannjaakanberbitjara dengan
begeeftdezezichnaarhetgeestenlandomraad,tevragenbijdegeesten. Het
déwaatauhantoe.Orangitoebera l koesebagairnengeloearkansoemangatnja dart
lichaamblijftdanstilenbewusteloosliggen.Doorbepaaldeceremoniënwordttoebde
oeh,soemangatnaj terbangketempatdéwaataubantoe,bcrbitjaradengan dia,
zielinhetlichaamteruggebrachtendeeltdanmedewatdegeestenhebbengezegd.
laloekoembalimasoekketoeboehpoela.Orangitoelakit,tetapiberlakoe sebagai
BijBoegineezenenMakassarenvindtmenheelegezelschappenvanzulkeshamanen, perempoean;dinamalorang bissoe.
bissoe'sgenaamd,mannendiezichalsvrouwenaanstelen.Vrouwenkomen ge-
makkelijkerdanmannenindentoestandvanextase.
SerieVII,Groep 31

434.DECEMENTFABRIEK„INDAROENG" BOVEN 434.PABERIKCEMENTDIINDAROENG,PADAKAKI

PADANG. BOEKITBARISAN,SEB.OEDIKKOTAPADANG.
O nd e r
E ur
o pee sch e nij
v erhei d ve r
s t
a an wijdc groote SerbadjcnispaberiktiaraÉropahadajarig kepoenjaan
be-
drijvenonderEuropeescheleiding.Daarbijkanmenonder- Goebernemèn,adakepoena j anrnaskapaipartikelirdan ada
sdcahte d
izijen Go uv er
n e m ent
s-,
p ar
ti
c ul
i
e re en gem en gd e jangkepoenjaanGoebernetnèndantnaskapaibersama2. Paberi k
bedrijven,
ndiewelkebeheerdenbekostg i dwordendoor hetm atjerniniboltbdibédakando
10jangakanmengerdjakanpenghasa
j egadoetdjcnislagi, ja'ni
li npertanian (teboe,
G ou ve r
nem entof d e P rov i
n ci
e of
liertezamen.Ookdientmenteonderscheidend d e Ge m een t
e e
n particu-
kina,karèt,tèh,ketélapoehoengd.s.b.)atauhasil ~bang
egroote
bedrijven,onmiddelijkverbondenaandengrooten landbouw, acaupaberikoentoeksepoer,tjétakartGoebernernèn, opium-
zooalssuiker-,rubber-,thee-entapiocafabrieken,dekinine- regie,regiegaramd.s.b.),dan2"paberikpartikelir jang
fabriekteBandoeng,derijstpellerijen,enbijdenmijnbouw Maejtmjangke-2inida j rang Nédcrlan. —
(bijgroep32,33,34);dievandegrootediensten(spoor en Paberkicementiniadagerobakjarigbergantoengpadakawat
tsralom ,l
e ger ,vl
o ot ,l
a n d sdru kk eri
j
,opi umf abri
e k,
e nz.
)
e ntenkabelakanmembawacementitoeberpipa= ke-Enunahaven.
tedceigenlijkeparticuliereindustrie.Hetaantal fabrieken
vandelaatstesoortisnognietgroot.Decementfabriek te
IndaroengaandenvoetvanhetBarisan-gebergteheeft een
k a be l
s poor
b a a
n vo o rhet af
v oe ren v a nd e
deEmmahavenengebruikthetkolengruisvande Ombilin-vat
e n cement naar
mijnen.
 U)

0
.0
O

134.EEN KOEBOE-SHAMAAN.
Mnukanzeggen,datbij allevolkenvandenIndischenarchipel,jazelfsbijdevolkeninEuropa,nogeenrestje,hoeklein ook,
vandatshamanisnuisovergeblevenbijdeminstontwikkeldemenschen.BijdeKoeboe's(zieno.81)isditgeloofnogkrachtig en
levend.Bijmeerontwikkeldevolkenverandertdevormendebedoelingervan,maarderaadplegingvanhoogeremachtenblijfthet doel
st
134.DRANGKOEBOEJANGKESOESOEPAN DÊWA.
OrangKoeboeitoe(Iihatlahno.81)adadjoegaorangjarigkesoesoepan,adalaki2,ada perempoean.
‘4:›
w
435.KANTOORVANDE SIGARETTENFABRIEK TE
CHERIBONVANDEBRITISHAMER ICAN
TOBACCOCOMPANY.
435.KANTORPABERIKMEMBOEATROKOKSIGARET DI TJIREBON.

1£ d

436.PAPIERFABRIEKTEPADELARANGVAN BINNEN.
436.DALAMPABERIKKERTAS DI PADALARANG.
435/436. De sigaretten-ensigarenfabricageneemtopJavasterktoe.Anderegroote particuliere
fabrieksbedrijvenzijndepapierfabriektePadalarangteBandoeng;demachinefabriekente Soerabaja,
Pasoeroean,Jogjakarta,Semarang,Bandoeng,Batavia,Medanenz.;dereparatie-ateliers;de fabrieken
vantriplex-houtvoortheekistene. d.g.;oliefabrieken,mineraalwaterfabrieken.Ook zijn er nu
fabriekenvooraardewerk(teMalang),voorbierteSoerabajaenvooranderedingen,die meestal
noguitEuropaenJapanworden ingevoerd.
435/436.BanjaklahperoesahaanataupaberikjarigdidirikanolélibangsaEropa,didirikan dalcm
kota2diseloeroehtanahDjawa;sepertipaberikrokpkdankertas.Socnggochpoenbegitoe, rnasih
banjakdjoegabarang2jangdidatangkandariEropadan Djepan.
Serie111,Groep10 C a r b o n 94

135.DERIJKSSIERADENVAN JOGJAKARTA. 135.ALAIVIATKEBESARANKERATONJOGJAKARTA.

Ookveelvoorwerpen,diezichdoorietsheelongewoonsonderscheideneo Bnaradie
ngjanganèhIataubarangpoesakadarinènèk-mojangbiasanja dihormati
bepaad rang,dikiraadagaktinjajarigkoeai.Itoelahagalmoca
l efamilesofgeslachtenreedszeerlanginerfelijkbezithebben, bezitten l na
j „kebesaran" jang
gehem i zni ng
i ekrachtenengrooteeerwaardgi hed
i .Ditishetbegn menda
i geweest van j ditandakoeasasegaa
l radja'.KebesaranJogjakartaini8boeahbarang
hetontstaanderz.g.n.„rijkssieraden"of„ornamenten"of,itabesaran"vandade ripadaemasbelaka.Kotakaj ngroendjoengitoebcrisiselampaisoetera mérah.
vorstelijkefamilies:voorwerpenwaaraandevorstelikewaardigheid verbonden
isenzichtbareteekenenderwetigheidvanhetgezag.DezeJogjasche„oepatjara"
bestaanuit8goudenvoorwerpen.Indespitsedoosziteenroodzijden zakdoek.
SerieVII,Groep 31

437.LANDSDRUKKERIJTEBATAVIA. HANDZETTERIJ. 437.PERTJETAKANGOEBERNEMÈNDl WELTEVREDEN.

TEMPATMENGATOERHOEROEF2DENGANTANGAN.
Padatahocn1668moela2diadakanpertjétakanoléh Pernerintah.
EenzeergrootbedrijfisdeLandsdrukkerijteBatavia,dievoort-
gekomenisuitdeeerstedrukkerij,diein1668teBatavia werd Makinlamamakindiperbesarkan;taboen1812pertjétakan itoe
opgericht.In1744verscheenheteerstenummervanhet eerste ds
ieboet„Landsdrukkerij"sampaisekarangini. Pertjétakan
nieuwsbladinN.L,„BataviascheNouveles";in1812werd dezepartikoelirkiniarnatbanjaknjadanselaloetarnbah.' djoega.
drukkerijdeLandsdrukkerij;in1837ontstonddeeerste particu-
lieredrukkerijteSernarang.Heteerstezuiverparticuliere nieuws-
ba ldverscheenin1827teBatavia.Sedertheefthet drukkerij-
bedrijfzichinIndiëgoedontwikkeldenishetaantalnieuwsbladen
sterktoegenomen.
SerieIII,Groep11 C a r t o n 95

136.DEVIJFTEMPELSOPHETDIËNG-PLATEAU. 136.LIMABOEAHTJANDIDITANAHTINGGI DI£NG.

VanongeveerhetbeginderJavaanschejaartelingaf(dieinhetjaar78derChristelijke jaartelling Sedjak
pe r
m oea
l a
n
' hi
t
o e ng ant
a ho en Adj i
S ak
a a da o r
a ngH i
n d oe da t
a ngkekepoel unan Hindia i
begint)kwamenergeregeldrnenschenuitVoor-IndiënaarSumatra,Java,Balienz.,die Hindoesche sampai
14a t
a u 15 ab a d a
l m an a
j dk
i emba n gkan na
j a g
a m a
na
j di si
n i
.M asai
toet
a nahti
n ggi Diëng
godsdienstenaanhingen.Wel14of15eeuwenlangheeftditgeduurdenindientijd hebben die soeatoe
t
e m p at
soetj i
, t
e m p atke di
a m anp a nd ét
a l
a gam an a
j .
Jari g ti
n ggalsekar
a ng ini jaitoe
HindoesveelinvloeduitgeoefendopdebeschavingdervolkenvandenWestelijkenInd. archipel. tj
a nd i5 toeah.
Dieinvloedstrektezichvooraluitoverdengodsde i nst,demaatschappji(erontstondenrijken, met
vorstendievermoedelijkweluitHn i doea l ndafkomstigwaren),deleterkunde(zijbrachten hier
ld
eetb
eersecldhhro
ifteunweknde oud eJa
unst.OphetDëv
a ans ch
i ng-pa e g e schri
f
tenzi j
n n aar
H i
n doeschm ode l
),
d e bouwkunst
l teauliggenvijftempeltjesvandeniwa-godsdienst; deze en
zijnvermoedekjil deoudstedertempesl opJava.Indieeeuwenwashet Diëng-plateau een
bedevaartspal ats,waarookveelpriesters woonden.
 IC d

438.LANDSDRUKKERIJTEBATAVIA.LINOTYPE-ZETMACHINE.
Zooalsmenzietwordt bij demodernezetmachinesnietmeerlettervoorletter uit de
letterkastgenomenendezeletters totregelssamengevoegd_maargeheeleregels worden
doordemachinegegotendoorhetdrukkenoptoetsen.Ookvoorillustratiewerkisde
Landsdrukkerijthansop debestewijzeuitgerust.Eeneanderegroote Gouvernements-
drukkerijis dievanVolkslectuur,waarjaarlijkstienduizendtallenboekenen tijdschrift-
afleveringenworden gedrukt.
438.LANDSDRUKKERIJ DI WELTEVREDEN.TENTPAT MENGATOER
HOEROEFDENGAN MESIN.
Tiaralama:hoeroef'diambildartsatoe2,diatoerdengantangarpadapapantjétakan. Tiara
baroe:mengatoerhoeroefitoedenganmesin,hoeroefnjaberangkaimendjadisatoe taps
baris.Akanmentjétakgambar,seksrangpoentelahterdapat'akaljarigsempoerna. Lain
d.p.Landsdrukkerij,GoebernemènempoenjapoehpertjétakanVolkslectuur,tap' taboen
mengeloearkanberiboe-riboe Koekoe.
 137.LARA-DJONGGRANG-GROEP (PRAIVIBANAN).
137.TJANDILARA-DJONGGRANG (PARAMBANAN).

II d

138.RELIEFSVANDEN flYA-TEMPELVAN PRAMBANAN.

138.OEKIRANRIWAJATRAMAPADATJANDI2 DI-PARAMBANAN.
137/138.AandenspoorwegSoerakarta-JogjakartaligtvlakbijdegrensvanJogjakarta,dedásaPrambanan.Rondomdiedesaliggen de
ruinenvantempels,kloosters,terrassenenraadzalen,diementezamen„detjandi'svanPrarnbanan"noemt,wantdeJavanenvan tegen-
woordignoemenderestenvansteenenbouwwerkenuit denHindoetijd„tjandi".Dezeheiligdommenzijn inde8eenlatere eeuwen
gebouwd.SommigedienenvoordenBoeddhistischergodsdienst(zieno.153envolgende),deanderevoordeQiwaieten.Opdeplaat ziet
mendedriegrootetempelsvandez.g.n.LarfDjonggranggroep,ten N.vanPrarnbanan.Degrootste,in hetmidden,wasgewijd aan
i3
' ,vaenindereliefsdaarvanisdeRámáyana-geschiedenisafgebeeld.DetempellinkswasaanBrahma,derechtscheaanWishnoe gewijd.
137/138.Dekatdjalankarétaapi,padabatasJogjakartadenganSoerakartaadalahdesaParambanan.Sekelilingdésaitoeadalah beberapa
batoesbekersternpatmernoedja,bihara,balaisd.l.1.,sekaliannjadiseboettjandiPararnbanan,permoelaandiboeatpadaabadke-8. Tjandi
itoeadaoentoekagamaBoeddha(1ihatlahno.153),adalahoentoekagamaQiwa.Padano.137tampaklahtjandipemoedjaanBatara Qiwa
(jangditengah);inilahjangberhiasgambarriwajatRama(no. 138);jang kiripemoedjaktBataraBrahma;jangkanan pemoedjaan
Batara Wishnoe.
SerieVII,Groep 31

439.TEEKENZAALDERTOPOGRAFISCHEINRICHTINGTEWELTE-439.KANTORGAIVLBARPADA„TOPOGRAFISCHEINRICHTING" DI
VREDEN. W E L T E V R E D E N .
TothetLegerbehoortdeTopografischeDe i nst,diezichbezighoudtmetIndiëopKaptoritoemasoeklingkocnganDepartementpeperangan,kerdjanja membocat
d
de
evoort
ka art
eref
nf
ge
el
i
j
k
t
e st
ee
kew
ndi
j
z
e e
ni
onk
paar
t
het
Rteb
er
e
prn
og
de
un
c.
O
t
i
e p
be d
deT
r
i
j
fvo
apno
dg
era
nf
i
s
T c
oh
pe
oi
n
g r
r
ai
c h
f
s
i t
i
n
chg
ew
no
Dr
d
e
i e
nn
sgambar
t k e ka
kar
t
at
a na
nhHi
tndi
oa .
S ret
e l
a
R h
ek
pa
r
oar
dt
ui
to
ce
t
i
e d
,
a i
g
kaa
nmbar
kan di
s
ditjitak.i
t
o e,l
a l
o e diserahkan
wordendekaartengedrukt.Dezekaartenbehoorentotdebesteter wereld.
WijnoemdenvroegerreedsdeArtilerie-Constructe i wn
i kelteBandoeng (Groep
Leger).DeMarineheefthetMarine-EtabsilsementteSoerabaa j ,waar Gouverne-
mentsschepenwordengedoktenhersteldenveelanderwerkwordt verricht.
 139.TJANDI PANATARAN.

1L6
Id

140.TJANDI PANATARAN.
139/140.GeheelMidden-enOost-JavaisalshetwarebezaaidmetruinenuitdenHindoe-tijd,
meestvantempels.Demeesteenschoonstevindtmendaar,waarindientijdmachtige rijken
waren,d. i. inhetstroomgebiedvandePrágá,enin hetgebied,ingeslotendoorhet Brantasdal en
delijnPorong-Malang.Ten N. vanBlaarliggendetempelsvanPanataran,vanheteind der
12detot ver in de15deeeuwgebouwd,dus uit den tijd der rijkenvanDaha of Kediri,
Singasarien Madjapahit.
139/140.DjawaTengahdanTimoeritoebanjaklahbekersgedoengjangdiboeatpada zaman
Hindoe;kebanjakannjagedoengitoetempatpemoedjaanBatara'danDewal.Seb.OetaraBlitar adaiah
TjandiPanataran;tjandiitoedikerdjakanorangpadaachirabadke-12sampaiabadke-15, jaltoe
zamankeratonDahaatauKediri,Singasaridan Madjapahit.
SerieVII,Groep 31

440.STAATSSPOOR-WERKPLAATSENTEMADIOEN. 440.BANGSALPERTOEKANGANKAJOEOENTOEKKERETAAPI
AFD.HOUTBEWERKING. DI MADIOEN.
DevoornaamstewerkplaatsenderS.S.opJavazijngevestg OentoejkkerétaapiGoebernernèndidirikanbangsalpertoekangandiMado
i dteMadioen, Bandoeng, i en, Bandoeng,
Manggarai(MeesterCornelis)enSoerabaja-Goebeng.Hetaantalarbeidersin dezed Manggarai(Mr.Cornelis)danSoerabaa j -Goebeng.Djoemlahtoekang:jong bekerdja
we r
k pl
a at
senbed r
a agtong.60 00.
D aar
n aastvi
n dtm ende gr
o ot
e werkplaatsen si tider
oekira26000orang.Laindariitoe,adapoelapertoekangankerétaapi partikoelir
particulierespoor-entramwegen,bijv.teJoga j kartavandeN.I.SpoorwegMij., ze diJogjakartadanTegal.
TegalvandeSemarang-Cheribon enz,
SerieIII,Groep11 C a r t o n 98

141.PANATARAN.
Ookopden hoofd- 142.BRAHMA.
tempelvanPanataran Vanhetwerk der
zijnreliefs gebeeld- Hindoe-Javanen uit
houwd,diehet R.i- denHindoe-tijd is
Máyana-verhaal voor- natuurlijkalleen maa
stelen.De Javanen overgeblevenwar va
hebbende tjandi's steenofmetaal was
nietopzettelijk ver- enditnogniet eens
nield,toenzij Mo- inzijngeheel.Tot dit
hammedanen werden. werkbehooren voor
Welwarendeze na- veelbeed l envan Hin-
tuurlijkzeerin verval doeschegodhede
geraakt,doch door Eender hoofdgod
denOudheidkundigen (batara's)is Brahma
Dienstwordenzij nu deSchepper, kenba
metvoorbeeldige zorg aanzijnvier hoofde
voorverderverval be- vierarmenen ge-
hoed,afgebeeld, be- woonlijkeenzwaan a
schrevenen,als men dragervanhet beeld.
nogpreciesweet hoe
desternen hebben
gezeten,ook hersteld. 142.BATARA
BRAHMA.
141.PANATARAN. 132kasperboeata
TjandiPanataran ber- orangDjawa dalart
ockri7andjoega, gam- zamanpoerbakala
barnjadanpada ri- itoebarang daripad
wajatRamadjoega. baoteataulogara sa
Tjandi:itoe soedah dja.Banjaklahreljanja
karoeboehan,akan jangringgal, jaïtoe
tetapisekarangini se- retjadéwa2. Inilah
boléli'nja dipelihara- retjaBatara Brahma
kanwalaupoen diper- jangmenitahka
baikidjadi sebagai Kepalanja 4
inoelarnjr.betoel oléh tangaranja 4
Goebernemèn.
SerieVII,Groep 31

441.WATERKRACHTWERK LAMA-
DJANAANDETJISANGKOEJ TEN
Z.VAN BANDOENG.
Zeerbevorderlijkvoorde Europeesche
n i
j
v e r
h e i
d is de D i
e n stvoo r Waterkracht
enElectriciteit,opgerichtin1917als deel
vanhetDepartementder Gouvernements- 441.PENGAMBILANKEKOEATAN
b e d r
i
j
v e n .
W aarm e n in elk
voldoendesnesltroomendwaterkan be-seiz oen over AIRDILAMADJAN(SEBELAH
schkikengebruiktmendekrachtvan dit SELATANBANDOENG).
wateromdemachn i esin beweging te Padasetengahtempatkadang:baik benar
b r
e n ge n,di e de n s t
ro om opwekken. De orangmengamblikekoeatanderasair, akan
grootsteStaatswaterkrachtwerkenzijn die memoea trpesawatmesin,oentoek menda-
vanOebroegbijTjibadak;vanKratjak ten tangkanaliran!estrik.Maka!estrik itoe
W.vanBuitenzorg;vanLamadjan en b esar
faéd a hnj
a ,
m i
s al
n j
a di
b oeat
rangan,mendjalankankerétaapi dan pene-
PlenganaandeTjisangkoej;van Bengkok pesawat2didalampaberik sebagainja.
(tenN.vanBandoeng),van Giringan
(Kal
p1.4iK42 e n 443); va n Mandal a
ontoinOost-Kediri,gemengd be- n(uit de
dri j
f); i
n B e nkoe l
e n ui thetm e
(voorhetgoudbedrijf).OpWest-Java le-er
v an reis
vertmenstroomvoorde spoorwegen,
vvo o rR a d o
i -
M aa
l b a r
,vo orfabrieken,
erlichting,voorhetdrogenvan thee. voor
Sere
i III,Groep11 C a
143.SARASWATI.
Behavlevansteenwerdenook beelden
gemaaktvanbrons,zilverengoud. Dit
bronzenbeeldsteltvoorSaraswati,de ge-
malinvanBrahma,zitendopeen pauw,
enafgebeeldmetweeofmetvier armen.
Ditbeeldiszeerzedl zaamopJava, zeld-
zamerdan Brahma.
143.DÉWI SARASWATI.
Retjaitoelahdaripadabatoc,socasa, pérak
ataumas.Jangtampakini retja socasa
jaïtoeDéwiSaraswati,isterinja Batara
Brahma,pekendaraanjaboeroeng merak.
Tangannja2atau4.Retjaseroepa ini
amatda
j rangditartah Djawa.
n o n 99
144_TRIMOERTI
DeHindoeshadden(behalveeen groot
aantalLageregodenalsdegodenvan de
zon,demaan,denhemelende bliksem,
deonderwered l ,deherneLstreken,deliefde
denrijkdom,dezeeenz.)de vereering
aangenomenvanBrahmaalsde Schepper
WsihnoealsdeonderhouderenCiwa als
devernietiger,maartevensde vernieuwe
vanhetheelal.Dezedriewerdentot één
samengevat,deTrintoerti.Evenwel be-
schouwdendeQiwaietendeTrimoerti als
eenverschn ji n
i gsvormvanhunOpperwez
Qiwa,deWishnodetenalsvan Wishnoe,
diedekrachtenvanalledriedegoden in
zichvereenigden.OpJavazijnbijna alleen
il.vaietengeweest;hunTrimoerti(met 3
hoofdenen4armen)wasduseene ver-
schijningvan Ciwa.
144.TRIMOERTI.
Indahretjasoeasadjoega,kepalanja 3,
tarigannja4,namana j Trimoerti, játoe
ketigaBatara(Brahma,Ciwa, Wisltnoe)
satoeboeh.LaindaripadaketigaBatara ini,
orangHindoernernoedjabana j kdéwa dan
déwilagi,oemp.DéwiCri,jaïtoe isterinja
DéwaWishnoe.Déwiinidiseboet djoega
Lakshini;ialahjangmeniberkati tanam
padi.
SerieVII,Groep 31

442.WATERVANGVANHETWATERKRACHTWERKGIRINGANIN 442.I3ENDOENGOENTOEKPENGALIRANAIR,JANGAKAN DIAMBIL

HETTJATOERDAL(IVIADIOEN). K E K O E A T A N N J A DIGIRINGAN (MADIOEN).
VanhetWilsgebergtclooptdeKaliTjatoereerstnaarhetN.endannaar'tW. Air soengaiTjatoer(anaksoengaiMadiocn)dapatdiambilkekoeatatinja akan
omtenZ.vanMadioenindeKaliMadiocntevallen.HetwatervandeTjatoermembangocnkanaliran!estrik,ocntoekpenerangandankeperlocanlain2 dalara
wordtineenzuiveringsbekkenopgevangen;dooreenelangebuisleidingstroomt k o t a Madioendan kelilingnja.
lietnaarbenedenenbrengtindecentraleeengrooteturbineaanhet draaien,
waardoorindemachinedeele.ctrischestroom,wordtopgewekt.In andere ge-
bouwenkandiesterkestroomwordenomgezetinmindersterkestroomen en
gebruiktwordenvoorkracht,lichten warmte.
 3.
e

145.CIWAALS MAHAKALA.
VoordeQiwaieten3pJavawasdusCiwadevoornamegod.Menvereerdehemindriegestalten. le als Mahadéwa, de
grootegod. of I Cwara,deHeer, ofMahnwara,deGrooteHeer;2ealsMahakalaofBhairawa,degrootegodvan den
Tijd,deverdelger,debestraffer.Zoozienwijhemopdeplaat:woestegelaatsuitdrukking,hetkastekoordende voeten-
bankvandoodskoppen,bij ditbeeldvierarmig,zittendopeenjakhals,meteenschedelalsdrinknap,hetzwaarden andere
teekens;3ealsBataraGoeroe(zieno. 148).
145.BATARAQIWABEROEPA MAHAKALA.
BataraQiwalahjangterlebihdipcedjioléhorangDjawapadanamandahoeloe.Rasparetjanjaada3:Mahadéwa atau
Mahnwara,MahakalaatauBhairawadanBataraGoeroe.IniJahnetjaMahakalajangamatditakoeti°rang! Ia bersemajam
dipoenggoengserigala;segalaibarainjaitoekebinasaan sadja!
 I. • _ d ,, . _ % i J
•1
•Atik '
-4-
ik • . . . • . 5 •, 1
I- 2 ,. , k, . .• ,1,:l.k,
. "....", _,.. . , .
...-1 , ,,, , .,,,, 4,..1 , . , • , , .
•41., • e ? I ' . - •d•''; -.787",...,,,, t . .„.
. - - • . r. 1•.;..., . I- • r. :
.., . r • . 4 ' S fr. ',": D.e."1 1 , S' • . -- . ' ."41.5"
li .
.1
• •
. . 1 4 1 t, '-' . • « f kr ' 4 ' .' .-11.- . - 4 • re"
Ir • . ' ' S . . 404 , r , i #i . a • . ,IirtA.'..5 ir. /.....yr:• . . . ''
0.• ; _ : P •— .
. 8 r _ .•
.••• r i t . . 1 1 ' . . 7 . --,-'. 1 . .
, • • - • 8.,

.4 - .-.,•.4
i"
.r•'•• ' 4 -,g_1.1--.....• •,•i .,.., ... • „.
. I° • '' .. . • ' " . : ,1.•8 .
Ik k , -•• wi..
-1. i

_
i • g:
• mie. • -

.
l
e- d i j ,

0
b
_ . .. • p
.r -.. 'fr.? •
S:"..10 1„r ' ' . • P * . t. • ..• ..11 dir *

C? I C • . - - : i j . 4 . 4 . r . '. • ''' '' e , "Ik- I i i .4.

., . 1-r:. •• •• •• .. : . ' - •
.0. . : . ! •• . • . /* -)i. - I .
.,.. . . i i
, , .' . .. „ . .- . . ,.., ..,. • . ,,.
-ik,. • .,--.
. . . #,i< w i 't. . •,,i''

. i ,..... k Y, # *. - 4•- .4.,.k

•. .e.tilt
4itt ,.•. . ...á
. , .. • e'
. .-
•
• , a .-- "'1411> lik.„ / ..) t. : f •
41bJ , .r, . . . . . , ,rs, .0 ,..
.-.1
. .•

1€

443.KRACHT-CENTRALEVANHETWATERKRACHTWERKGIRINGAN IN HETTJATOERDAL (MADIOEN).

DitwaterkrachtwerklevertstroomvoordeStaatsspoor-werkplaatsenteMadioenenvoorhetelectrischbedrijfvan de
gemeenteMadioen,datbijnadegeheeleresidentievandiennaambedient.Er zijnopJavaeninverschilendededen der
BuitengewesteneenaantalStaats-,particuliereengemengdeelectriciteitsbedrijven,waarvandestroomdoor stoommachines
ofwaterkrachtwordtopgewekt.BijnageheelJavaheeftreedsopenbare electriciteitsvoorziening.
443.PABERIK LtSTRIKJANGPERKAKASNJADIDJALANKANOLËHKOEATALIRAN AIR DARIPADA
TEMPATTADAI-IANAIRGIRINGAN DIKALI TJATOER.
PaberikinimenerbitkanaliranlèstrikjangdipakaiakankekoeatanoentoekbingkilStaatsspoordi-Madioen,apalagi oentoek
pengoesahaanlèstrikkepoenjaankotaMadioen(lampoelèstrik d. 1.1.),jangbertjabangzdidalamseloeroeh karesidénan
Madioenitoe.DipoelauDjawadanpadabeberapatempatdipoelaulain2adapengoesahaanlèstrik,kepoenjaan Goebernemèn
ataupartikeliratauGoebernemèndanpartikelirbersama=.Paberikpenerbitkanaliranlèstrikitoejangbanjak didjalankan
oléhkoearaliran air;adadjoegajangdidjalankanoléhstoommachine.HampirselocrochpoelauDjawatelahada pengoe-
sahaanlèstrikakandipakaisembarang orang.
 g
0
0

146DOERGA.
DegemalinvanCiwaalsMahakalaofBhairawa(no.145) is Mahakali of Bhairawi,dieookinverschilendevormen voor-
komt.Demeestgebruikelijkevoorstelling is die alsDoerga,enwel in hetbijzonderalsopdeplaat,als Verdelgster van
denStierdemon. Zij wordtvoorgesteldalsof zij denstier heeftverslagen; uit dewondkomtdedemonte voorschijn, dien
zij bij het haarvastgrijpt. Meteenanderehandhoudt zij denverslagenstier,waarop zij staat, bij denstaart. Zij heeft
hierachtarmenendraagtverschilende wapens.
146.DÉVVI DOERGA.
Inilah retja DéwiDoerga,jaitoe isteri BararaMahakala(no. 145),tangannja 8, sendjatanjaroepa'.Padaretja ini Déwi
Doergaberoepadewi jarigmembinasakanseékocrlemboedjantan;dalambadanlemboe ini mendjelmaboetaatau kala
jangdjahat,jarigakan diboenoehnja.
 Z£

444/445.VERVOERVANMATERIAALNAARDE PETROLEUMVELDEN.
Indengrondzit aardolie.Menweetditnunietmeeralleendoordatergensde „lantoeng"
aandeoppervlaktekomt,dochde„veldgeoloog"weet,waarhij indediepteolie vermoeden
kan.Dáárheenlaat hij demachinerieënvervoerendoordewildernisom opsporingsboringen
teverrichtenenkaartentemakenvandeonderaardsche aardolielagen.
444'445.PEMBAWAANPERKAKAS'KETEMPATDIHOETANRIMBA JANG
DIKIRA2ADAMINJAK TANAH.
Dahoeloekalaorangtahoetempatjangadaminjaktanahdidalamtanahsadjaoléh sebab
dilihatnjaadalantoengatautahiminjakkeloearsedikit2.Tapisekaranginiorangarifin dapat
mengetahoeitempatjangboléhdikira-kirakanberminjakmenoeroetkeadaanlapisbatoe jang
amatdalara.Disitoelahakandibawaperkakasakanngeboroentoekparneriksaannja, laloe
dibocatkaarttempatjangdikira-kirakanberminjakdalaralapisbatoe itoe.
 ZOI

147.KONINGINTRIBHOEWANAALSGODIN PARWATI.
DevorstenenvorstinnenuitdenlateretiHindoeschentijdopJavalietenhunbeelddikwijlsbeitelenindenvorm van
eenegodheid.Zulkeenbeeldwerdmethunaschbijgezetineentempel.Deplaartoonthetbeeldvaneenevorstin als
degodinParwati of Oerra ofMahadewi,degemalinvanQiwaalsMahadewa(zieno.145, le),vierarmig,met lotus-
knoppenindevoorhanden(hierafgebroken),eenvliegenwaaier,eenbidsnoerindeachterhanden,staandetusschen lotussen.
SomszitzijopdenNandiofwieralsrijdier.DeafgebeeldeTribhoewanaiswaarschijnlijkdegemalinvanKittaradjásavanno. 149.
147.GAMBARRETJARATOETRIBHOEWANABEROEPADËWI PARWATI.
RadjaMadjapahitdanpermaisoerinjajangtelaltmangkatberadoe,maitnjadibakar,aboenjadisimpandalara pemoedjaan.
DiatastempataboeitocdidirikanseboeahretjaDéwaatauDéwi,jarigmoekanjamenjeroepaïradjaataupermaisoeri jarig
wafat.PermaisocriiniberoepsDéwiParwati,isterinjaMahadéwa(no. 145).
 f
»•z tri
z
0O0
rr, pzi
to
00
z•
5

zi d

447.VERVOERDERRUWEOLIEDOOREENPIJPLEIDINGNAARDE RAFFINADERIJ.
447.MENGALIRKANMINJAKKEPABERIKDENGANBEROEIVD3OENG BESI.
446/447.Als eenolielaagbekendis wordt ereeneboorinstallatieop-gericht.Dooreenstelselvanstevigeijzeren buizen,
opelkaargeschroefdentelkenskleinervandoorsnede,stootdeaaneenkettinghangendeboorbeitelaldieperen dieper
een„put"doorhetgesteente.Dooreeneopeningindeboorbeitelspuitwater.Hetlosgewerktegesteentewordtnaar buiten
gevoerd.Dediepsteolieputin N. I. iswel1500mdiep.Alsdeolielaagisaangeboordwordtdeputhaastig dichtgeschroefd
enlateraangeslotenaandebuisleiding,diedeoliesomshonderdenkinvernaarderaffinaderij brengt.
446/447.Kalautempatminjaksoedahketahoean,makadisitoedidirikanafat;akanmengebortanah.Ditjotjokkan kedalam
tanahsebatangbJroemboe.ngbest;kalausoedahdjapthrnasoeknjadihoeboengkanIdiatasnjaberoemboenglaindengan sekeroep,
beroelang2an.Sedemikianternessadja,inakinlamamakindalatntoeroenberoemboengitoe.Didalamberoemboengitoe batoe
ditimpadenganpahatberatjangtergantoengpadarenara. Masampai1500mdalamnja„soernoerbesi"itoe.Pahat itoe
berloebang,tempatair ditjorotkan.Batoejanghantjoerbertjampoerdenganair itoenaikkeatas.Achirnjaminjaklah jang
terpantjar.Laloeberoemboengitoeditoetoepdengansekeroep,kernoediandihoeboengkandenganberoemboengdjalan minjak
itoemr.ngalirkepaberik,kadang3sampaiberatoeskrn. djaoehnja.
 dao

148.CIWAALS BATARA-GOEROE.
DemeestebeeldenvanhetoudeJavastellenCiwavooralsiwa-GoeroeofBataraGoeroe(zieno.145,3e), d. i. de
God-leeraar,altijdstaande,bejaard,zwaarlijvig,metpuntbaardenknevel,eenvoudiggekleed,Zonderwapens; dikwijls
doortweeleerlingenvergezeld.Misschienis hij doorhetvolkvereenzelvigdmeteendergrootsResi'sof Zieners,
verbreidersderHindoe-beschaving.
148,BATARA MIA BEROEPABATARA GOEROE,
KebanjakankaliditanahDjawaBataraCiwaberoepsBataraGoeroe,jaItoeseorangorangtoeaberdiri, pakaiannja
bersehadja,tidakbersendjata;biasanjadiscrtaïdoeaorangmoeridnja.Roepa-roepanjaorangbanjakditanahDjawa ini
bersangkabahoearetja iniboekahiwa-Goeroe,melainkanseorangResilangmasjhoer narnanja.
 Ud

448.SPUITENDEOLIEBRONVANDEBATAAFSCHEPETROLEUMMAATSCHAPPIJBIJ TJEPOE
(MIDDEN-JAVA).
Deolielaagisaangeboord.Eerstspuitengassenmetgrootekrachtuitdeijzerenbuis,daarnaderuwe olie
entenslottevloeitdeoliekalmer.Hetisnuzaakdeput af tesluitenentegelegenertijdaante stuiten
aandeleidingnaarde raffinaderij.
448.SOEMOERJANGDIBORMEMANTJAR,KEPOENJAANMASKAPAI MINJAK
„BATAAFSCHE",DEKAT TJEPOE.
Lobangbortelahmemboekalapisjarigberminjakditengah'lapisbatoeitoe.Moela"adagasjang memantjar
dengankoeah,kemoedianminjakkotorjangkeloear,makinlama,makintenang.Sekaranginisoemoer besi
akanditoetoep,nantiakandihoeboengkandenganpipadjalanminjakmengalir kepaberik.