Sù cè vì bÓ l¾ng läc thuéc hÖ thèng

cÊp n­íc s¹ch thÞ trÊn tÜnh gia - thanh ho¸

KS. NguyÔn ChÝ HiÕu

TS. NguyÔn Vâ Th«ng
ViÖn Khoa häc C«ng NghÖ X©y dùng - Bé X©y dùng.

ABSTRACT: Incident of constructions works are caused by many reasons. Calculations

and designs that do not follow codes and regulations is one of the main reasons for the
damage of the construction works to occur. This paper presents the reason that caused
the damage of RC filter tank of the water supply system in Tinh Gia Town - Thanh Hoa
province.

1. ®Æt vÊn ®Ò

BÓ l¾ng läc thuéc HÖ thèng cÊp n­íc s¹ch thÞ trÊn TÜnh Gia - Thanh Ho¸ do C«ng ty
CÊp tho¸t n­íc - Së X©y dùng Thanh Ho¸ thiÕt kÕ, ®­îc x©y dùng vµ ®­a vµo vËn hµnh
ngµy 27 th¸ng 10 n¨m 2002.

Ngµy 27 th¸ng 10 n¨m 2002, thùc hiÖn kÕ ho¹ch vËn hµnh thö t¶i, kiÓm tra chÊt l­îng
c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh. N­íc ®­îc b¬m vµo bÓ th«ng qua 2 bÓ treo. Khi mùc n­íc
trong BÓ l¾ng ®øng ®¹t cao tr×nh thiÕt kÕ th× x¶y ra sù cè vì bÓ. T­êng phÝa ®«ng b¾c
(trôc A) bÞ ®æ vì hoµn toµn, cèt thÐp c¸c t­êng trôc ngang (trôc 1, 2, 3) bÞ ®øt gän, vÕt
®øt bª t«ng th¼ng ®øng s¸t mÐp c¸c t­êng ngang, hai t­êng ngang thuéc trôc 1 vµ 3 bÞ
r¹n nøt. PhÇn cßn l¹i cña bÓ vÉn nguyªn vÑn, kh«ng thÊy cã vÕt nøt (h×nh 6, 7, 8, 9).

Ngay sau khi x¶y ra sù cè, Chñ ®Çu t­ ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t hiÖn tr­êng, kiÓm tra kÝch
th­íc h×nh häc cña c¸c cÊu kiÖn, kho¶ng c¸ch cèt thÐp vµ lÊy mÉu bª t«ng, cèt thÐp ®Ó
thÝ nghiÖm (h×nh 10, 11). C¸c kÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy vÒ c¬ b¶n chÊt l­îng thi c«ng
phï hîp víi c¸c yªu cÇu qui ®Þnh trong hå s¬ thiÕt kÕ [5]. §Ó x¸c ®Þnh nguyªn nh©n
x¶y ra sù cè, §¹i diÖn phßng Gi¸m ®Þnh chÊt l­îng x©y dùng - Së X©y dùng Thanh
Ho¸ ®· ký hîp ®ång víi ViÖn Khoa häc C«ng nghÖ X©y dùng vÒ viÖc thÈm ®Þnh hå s¬
thiÕt kÕ kü thuËt phÇn kÕt cÊu h¹ng môc c«ng tr×nh BÓ l¾ng läc thuéc HÖ thèng cÊp
n­íc s¹ch thÞ trÊn TÜnh Gia - Thanh Ho¸.

Bµi b¸o nµy ph©n tÝch nguyªn nh©n ®· g©y ra sù cè vì bÓ.

2. hiÖn tr¹ng c«ng tr×nh theo hå s¬ thiÕt kÕ

C«ng tr×nh cã kÕt cÊu bª t«ng cèt thÐp m¸c 200# gåm 2 bÓ l¾ng ®øng kÝch th­íc
5x5x6,95m vµ 4 bÓ läc nhanh kÝch th­íc 2x2x6,15m. Trong lßng 2 bÓ l¾ng ®øng cã 2
bÓ treo b»ng bª t«ng cèt thÐp kÝch th­íc 1,6x1,6x4m. Hai bÓ treo liªn kÕt víi thµnh bÓ
l¾ng ®øng b»ng c¸c dÇm song song (c¸c dÇm nµy vu«ng gãc vµ liªn kÕt víi c¸c t­êng
ngang - t­êng trôc sè) ë møc ®Ønh bÓ vµ møc thÊp h¬n ®Ønh bÓ 4m. §¸y bÓ l¾ng ®øng
®­îc t¹o thµnh h×nh phÔu b»ng bª t«ng m¸c 100#, ®¸ 2x4 (®­îc ®æ sau khi ®¸y bÓ vµ
thµnh bÓ ®· thi c«ng xong). KÝch th­íc ®¸y nhá phÔu lµ 1x1m, kÝch th­íc miÖng phÔu
lµ 4,8x4,8m, chiÒu cao cña phÔu lµ 2,4m. MÆt trªn cña phÔu bè trÝ líp thÐp φ8a150 liªn
kÕt víi thµnh & ®¸y bÓ. §¸y bÓ l¾ng ®øng dµy 150, ®¸y bÓ läc dµy 1050, thÐp φ12a150,
t¹i vÞ trÝ ®¸y phÔu cßn bè trÝ líp thÐp φ8a150. C¸c thµnh bÓ dµy 200, thÐp däc gåm 2
líp, líp trong φ12a150, líp ngoµi φ10a150, thÐp cÊu t¹o φ10a150. Toµn bé thÐp däc
thµnh bÓ tùa vµo mÆt trªn ®¸y bÓ, kh«ng liªn kÕt víi ®¸y bÓ. §¸y bÓ vµ mÆt trªn thµnh
bÓ kh«ng cã c¸c dÇm gi»ng cÊu t¹o. §¸y bÓ vµ thµnh bÓ chØ liªn kÕt víi nhau b»ng thÐp
sè 29, φ10a150 d¹ng ch÷ U. Toµn bé ®¸y bÓ ®­îc kª trªn líp ®¸ héc kÌ khan, chÌn c¸t
miÕt m¹ch VXM75#, nÒn ®Êt kh«ng ®­îc chØ ®Þnh xö lý (h×nh 1, 2, 3, 4, 5) [5].

mÆt c¾t 1-1

1 1

H×nh 1. MÆt b»ng, mÆt c¾t bÓ l¾ng läc

H×nh 2. MÆt c¾t bÓ l¾ng läc H×nh 3. MÆt c¾t bè trÝ thÐp bÓ
 H×nh 4. Bè trÝ thÐp thµnh bÓ H×nh 5. Bè trÝ thÐp ®¸y bÓ

H×nh 6. T­êng trôc A bÞ H×nh 7.l­íi thÐp mÆt trªn H×nh 8. VÕt nøt trªn t­êng
®æ vì hoµn toµn phÔu bÞ ®øt trôc 3

H×nh 9. VÕt nøt trªn t­êng H×nh 10. KiÓm tra kÝch H×nh 11. KiÓm tra kho¶ng
trôc 1 th­íc cÊu kiÖn c¸ch cèt thÐp
3. ph©n tÝch nguyªn nh©n g©y sù cè
3.1. VÒ gi¶i ph¸p cÊu t¹o vµ liªn kÕt
Trªn c¬ së hå s¬ thiÕt kÕ, qua ph©n tÝch c¸c gi¶i ph¸p cÊu t¹o cho thÊy cã nh÷ng ®iÓm
ch­a hîp lý vÒ mÆt cÊu t¹o. Cô thÓ:
- Toµn bé ®¸y bÓ ®­îc kª trªn líp ®¸ héc kÌ khan vµ nÒn ®Êt bªn d­íi kh«ng ®­îc chØ
®Þnh xö lý, do ®ã chän chiÒu dµy ®¸y bÓ chän lµ 15cm, cÊu t¹o b»ng mét líp thÐp
φ12a150 lµ nhá, hiÖn t­îng lón lÖch sÏ dÔ g©y ra sù cong, o»n, nøt vµ ph¸ ho¹i ®¸y bÓ.
- Bª t«ng ®æ bï t¹o mÆt nghiªng phÔu m¸c 100# lµ thÊp, bª t«ng ®æ bï ®­îc ®æ sau khi
thµnh vµ ®¸y bÓ ®· thi c«ng xong do ®ã tÝnh liÒn khèi víi bª t«ng thµnh vµ ®¸y bÓ lµ
kÐm. MÆt trªn cña phÔu chØ ®an l­íi thÐp φ8a150 sÏ kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o sù
lµm viÖc ®ång thêi cña phÔu, thµnh vµ ®¸y bÓ.
- C¸c thanh thÐp ngang cña c¸c thµnh bÓ cã liªn kÕt neo víi c¸c thµnh l©n cËn lµ hîp l ý
vÒ mÆt cÊu t¹o, ®¶m b¶o c¸c t­êng cã liªn kÕt cøng víi nhau ®Ó chÞu lùc kÐo ngang
trong thµnh bÓ do øng suÊt vßng g©y ra. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh b¬m n­íc vµo bÓ s Ï t¹o ra
c¸c ¸p lùc ®éng do sãng ®¸nh vµo thµnh bÓ vµ víi ¸p lùc n­íc cao 5,8m cÇn cÊu t¹o c¸c
trô t¹i c¸c gãc bÓ ®Ó lµm t¨ng ®é cøng cho bÓ.
- TiÕt diÖn t¹i vÞ trÝ giao gi÷a thµnh vµ ®¸y bÓ lµ h×nh thang, tuy nhiªn kh«ng ®­îc coi
lµ dÇm bo ®¸y bÓ v× ë ®ã kh«ng cã thÐp ®ai vµ thÐp däc chÞu lùc, chØ cã thanh thÐp sè
29 bè trÝ nh­ng kh«ng cã t¸c dông vÒ mÆt chÞu lùc (kh«ng t¹o ra sù liªn kÕt gi÷a thµnh
vµ ®¸y bÓ). H¬n n÷a, kh«ng cã sù liªn kÕt cña thÐp thµnh bÓ víi ®¸y bÓ vµ thÐp ®¸y bÓ
víi thµnh bÓ. Do ®ã liªn kÕt gi÷a thµnh vµ ®¸y bÓ kh«ng ®­îc coi lµ liªn kÕt cøng. §iÒu
nµy lµ kh«ng hîp lý vÒ cÊu t¹o ®èi víi mét bÓ chøa, ®ång thêi còng m©u thuÉn víi tÝnh
to¸n cña thiÕt kÕ: coi thµnh bÓ lµ b¶n kª, ngµm 3 c¹nh.
- ThiÕt kÕ chØ bè trÝ hÖ dÇm song song ®ì c¸c bÓ treo liªn kÕt víi thµnh bÓ trôc sè mµ
kh«ng liªn kÕt víi c¸c thµnh trôc ch÷ (thµnh trôc A lµ thµnh bÓ cã kh¶ n¨ng mÊt an
toµn nhÊt). ThiÕt kÕ còng kh«ng bè trÝ c¸c hÖ dÇm bo ë cèt m¸i bÓ, hay c¸c s­ên cøng
ë th©n bÓ. §iÒu nµy lµ kh«ng hîp lý khi chiÒu cao chøa n­íc trong bÓ lªn tíi gÇn 6m.
3.2. VÒ kÕt qu¶ tÝnh to¸n kiÓm tra
ViÖc tÝnh to¸n ®­îc tiÕn hµnh víi hai m« h×nh nh»m môc ®Ých cã kÕt luËn x¸c ®¸ng vÒ
kh¶ n¨ng chÞu lùc cña BÓ theo thùc tÕ ®· thiÕt kÕ.
a. M« h×nh tÝnh
• M« h×nh tÝnh theo ph­¬ng ph¸p phÇn tö h÷u h¹n (PTHH), coi bÓ lµ c¸c phÇn tö tÊm 2
chiÒu víi kÝch th­íc lµ kÝch th­íc h×nh häc cña bÓ, bá qua kh¶ n¨ng tham gia chÞu lùc
cña phÇn phÔu bÓ. Gi¶ thiÕt ®¸y bÓ vµ thµnh bÓ liªn kÕt cøng víi nhau nªn liªn kÕt gi÷a
c¸c phÇn tö lµ nót cøng. Liªn kÕt bÓ víi nÒn lµ c¸c gèi cè ®Þnh t¹i ®¸y bÓ. Gi¶ thiÕt nÒn
d­íi ®¸y bÓ lón ®Òu, nªn ngoµi ®iÒu kiÖn biªn ®¸y bÓ bÞ ng¨n c¶n chuyÓn vÞ theo 2
ph­¬ng ngang X, Y cßn kÓ ®Õn liªn kÕt ®µn håi theo ph­¬ng ®øng gi÷a ®¸y bÓ & nÒn
(ph­¬ng Z) (H×nh 12). Sö dông phÇn mÒm SAP2000 ®Ó ph©n tÝch néi lùc trong thµnh
bÓ, cèt thÐp ®­îc tÝnh b»ng ch­¬ng tr×nh Microsofl Excel [1]. ViÖc ph©n tÝch, tÝnh to¸n
®­îc tiÕn hµnh khi c¶ 2 bÓ l¾ng ®øng ®Òu chøa n­íc øng víi tr­êng hîp t¶i träng sau:
a. Tr­êng hîp t¶i träng b×nh th­êng øng víi tr¹ng th¸i ¸p lùc n­íc lµ tÜnh vµ
mùc n­íc ë ngang èng trµn.
b. Tr­êng hîp t¶i träng øng víi tr¹ng th¸i c¸c b¬m n­íc ho¹t ®éng (cã kÓ ®Õn
hÖ sè ®éng K = 1,2) vµ mùc n­íc trµn thµnh bÓ do sù cè t¾c èng trµn.
• M« h×nh tÝnh theo quan niÖm ch©n khíp cã thanh chèng xiªn. M« h×nh nµy coi sù
liªn kÕt gi÷a thµnh vµ ®¸y bÓ lµ liªn kÕt khíp. Khi ®ã cã kÓ ®Õn kh¶ n¨ng tham gia chÞu
kÐo cña l­íi thÐp ë b¶n mÆt phÔu (coi bª t«ng mÆt phÔu kh«ng tham gia chÞu kÐo) [2].
Theo m« h×nh nµy ta c¾t ra mét vÖt ®øng cã bÒ réng 1m ®Ó tÝnh to¸n cèt thÐp däc, ¸p
lùc n­íc tÝnh to¸n lµ ¸p lùc n­íc ph©n bè theo chiÒu cao cña vÖt tÝnh to¸n. TÝnh to¸n
cèt thÐp däc nh­ tÝnh to¸n cèt thÐp cho dÇm chÞu uèn cã tiÕt diÖn b»ng tiÕt diÖn vÖt
®øng. §Ó tÝnh to¸n cèt thÐp ngang ta c¾t ra mét vÖt ngang cã chiÒu cao 1m t¹i vÞ trÝ ®¸y
bÓ. Cèt thÐp ngang ®­îc tÝnh ®Ó chÞu ®­îc lùc kÐo vßng trong thµnh bÓ (h×nh 13).

bxh=100x20cm

bxh=100x20cm
b b

a a

q=6,38T/m

H×nh 12. M« h×nh tÝnh theo H×nh 13. M« h×nh tÝnh theo quan niÖm ch©n khíp
ph­¬ng ph¸p PTHH cã thanh chèng xiªn
b. T¶i träng tÝnh to¸n
C¨n cø vµo ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n, cÊu t¹o bÓ vµ c¸c qui ®Þnh vÒ t¶i träng vµ t¸c ®éng [4]:
• Theo ph­¬ng ph¸p PTHH: xÐt t¹i thêi ®iÓm x¶y ra sù cè, bÓ chÞu t¶i träng b¶n th©n
vµ ¸p lùc do n­íc chøa. ¸p lùc n­íc t¸c dông lªn thµnh bÓ theo ph­¬ng ®øng cã d¹ng
ph©n bè tam gi¸c. T¹i ®é s©u x(m) so víi mÆt tho¸ng, gi¸ trÞ cña ¸p lùc n­íc t¸c dông
lªn thµnh bÓ lµ q x ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:
qx = K*n*γn*x (T/m), trong ®ã, n = 1,1 lµ hÖ sè v­ît t¶i, γn = 1 T/m3 lµ khèi l­îng
riªng cña n­íc, K lµ hÖ sè kÓ ®Õn ¸p lùc ®éng do sãng ®¸nh vµo thµnh bÓ.
Tr­êng hîp t¶i träng a: t¹i tiÕt diÖn ch©n thµnh bÓ øng víi ®é s©u x = 5,8m so víi
èng trµn, ta cã: q 5,8 = 1*1,1*1*5,8 = 6,38 T/m.
Tr­êng hîp t¶i träng b: t¹i tiÕt diÖn ch©n thµnh bÓ øng víi ®é s©u x = 6,4m so víi
®Ønh bÓ, ta cã: q6,4 = 1,2*1,1*1*6,4 = 8,448 T/m.
• Theo quan niÖm ch©n khíp cã thanh chèng xiªn: ¸p lùc n­íc t¸c dông lªn 1m réng
thµnh bÓ theo ph­¬ng ®øng (thanh ®øng) cã d¹ng ph©n bè tam gi¸c. T¹i ®é s©u x(m) so
víi mÆt tho¸ng ta cã:
qx = n*γn*x (T/m), t­¬ng tù tr­êng hîp t¶i träng a theo ph­¬ng ph¸p PTHH, t¹i vÞ
trÝ ch©n khíp ta cã: q 5,8 = 1,1*5,8 = 6,38 T/m.
c. KÕt qu¶ tÝnh to¸n
• Theo ph­¬ng ph¸p PTHH, kÕt qu¶ néi lùc trong c¸c phÇn tö tÊm ®Ó tÝnh to¸n lµ c¸c
øng suÊt theo c¸c ph­¬ng 1-1 vµ 2-2. Trong ®ã ph­¬ng 1-1 lµ ph­¬ng ngang vµ ph­¬ng
2-2 lµ ph­¬ng ®øng. Víi mçi phÇn tö tÊm, theo mét ph­¬ng ®Òu cã 2 øng suÊt ë 2 mÆt
lµ STOP vµ SBOT dïng ®Ó tÝnh thÐp thµnh bÓ ë c¸c mÆt t­¬ng øng (trong bµi b¸o nµy th×
STOP ®­îc kh¸i b¸o ë mÆt chÞu ¸p lùc n­íc, cßn SBOT ë mÆt cßn l¹i) (H×nh 14).

H×nh 14. Tr¹ng th¸i øng suÊt t¹i mÆt c¾t thµnh bÓ
Tr­êng hîp tÝnh thÐp chÞu øng suÊt STOP > 0 (øng suÊt kÐo), ta coi biÓu ®å øng suÊt
lµ tuyÕn tÝnh (thiªn vÒ mÊt an toµn trong kiÓm tra). øng suÊt trung b×nh lµ STOP/2. Gäi a
lµ kho¶ng tÝnh to¸n cèt thÐp (lÊy b»ng kho¶ng c¸ch bè trÝ cèt thÐp) th× trong vïng tÝnh
to¸n nµy, tæng øng suÊt qui ra lùc däc t­¬ng ®­¬ng ®Ó tÝnh cèt thÐp lµ:
N = (STOP/2)* [(STOP*DT)/( STOP + SBOT)]*a. (DT lµ chiÒu dµy thµnh bÓ, SBOT lÊy
gi¸ trÞ tuyÖt ®èi).
Cèt thÐp thiÕt kÕ tèi thiÓu lµ: Fa = N/Ra. (bá qua kh¶ n¨ng chÞu kÐo cña bª t«ng).
Do a lµ kho¶ng c¸ch cèt thÐp thiÕt kÕ nªn trong vïng tÝnh to¸n chØ cã mét thanh
thÐp chÞu lùc (cã tiÕt diÖn ngang lµ fa), v× vËy cÇn ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn Fa < fa.
Tr­êng hîp tÝnh thÐp chÞu øng suÊt SBOT < 0 (øng suÊt nÐn). øng suÊt trung b×nh lµ
SBOT/2.T­¬ng tù nh­ trªn, tæng øng suÊt qui ra lùc däc t­¬ng ®­¬ng ®Ó tÝnh cèt thÐp lµ:
N = (SBOT/2)*[(SBOT*DT)/(STOP + SBOT)]*a – 0,85*Rn*[(SBOT*DT)/(STOP + SBOT)]*a.
(Rn lµ kh¶ n¨ng chÞu nÐn tÝnh to¸n cña bª t«ng, S BOT lÊy gi¸ trÞ tuyÖt ®èi). Sè h¹ng bÞ
trõ trong biÓu thøc trªn lµ kh¶ n¨ng chÞu nÐn cña bª t«ng.
§iÒu kiÖn cÇn th¶o m·n lµ fa > Fa = N/Ra.
KÕt qu¶ tÝnh to¸n theo ph­¬ng ph¸p PTHH xem b¶ng 1 [1].
B¶ng 1. Cèt thÐp yªu cÇu tÝnh theo ph­¬ng ph¸p PTHH vµ ®Æt theo thiÕt kÕ
Cèt thÐp Cèt thÐp
Néi lùc
PhÇn DT a Ra N yªu cÇu thiÕt kÕ
VÞ trÝ
tö S22TOP S22BOT Fa(yc) fa
T/m2 T/m2 cm cm Kg/cm2 T cm2 cm2
Cèt thÐp däc phÝa trong thµnh bÓ
Thµnh bÓ trôc
1155 350 -502 20 15 2100 -9.09 -4.33 1.131
A, t¹i ®¸y bÓ
Thµnh bÓ trôc
1533 -432 457 20 15 2100 3.52 1.68 1.131
A, t¹i mÆt phÔu
Thµnh bÓ trôc
896 345 -500 20 15 2100 -9.15 -4.36 1.131
3, t¹i ®¸y bÓ
Thµnh bÓ trôc
1798 -398 415 20 15 2100 3.18 1.52 1.131
3, t¹i mÆt phÔu
Cèt thÐp däc phÝa ngoµi thµnh bÓ
Thµnh bÓ trôc
1155 350 -502 20 15 2100 2.16 1.03 0.785
A, t¹i ®¸y bÓ
Thµnh bÓ trôc
1533 -432 457 20 15 2100 -8.04 -3.81 0.785
A, t¹i mÆt phÔu
Thµnh bÓ trôc
896 345 -500 20 15 2100 2.11 1.00 0.785
3, t¹i ®¸y bÓ
Thµnh bÓ trôc
1798 -398 415 20 15 2100 -8.31 -3.96 0.785
3, t¹i mÆt phÔu
Cèt thÐp ngang thµnh bÓ (tÝnh to¸n víi S11TOP vµ S11BOT)
Thµnh bÓ trôc
1157 -214 271 20 15 2100 2.72 1.08 0.785
A, t¹i ®¸y bÓ
Thµnh bÓ trôc
1477 -356 405 20 15 2100 3.24 1.54 0.785
A, t¹i mÆt phÔu
Thµnh bÓ trôc
904 -213 270 20 15 2100 2.27 1.08 0.785
3, t¹i ®¸y bÓ
Thµnh bÓ trôc
1822 -298 348 20 15 2100 2.82 1.34 0.785
3, t¹i mÆt phÔu
• Theo quan niÖm ch©n khíp cã thanh chèng xiªn:
Ph¶n lù t¹i gèi B ®­îc tÝnh theo ph­¬ng tr×nh cÇn b»ng m« men:
∑M(A) = 0 ⇒ B*2,4 – (6,38*6,0/2)*6,0/3 = 0 ⇒ B = 15,95T.
M« men uèn t¹i tiÕt diÖn ngay trªn gèi B:
MB = (3,6*1,1*3,6/2)*3,6/3 = = 8,55Tm = 855000kgcm.
Lùc kÐo trong thanh xiªn mÆt phÔu:
Nk = B/sinα = B/sin400 = 15,95/0,64 = 24,92T.
Cèt thÐp däc yªu cÇu t¹i tiÕt diÖn B-B ®­îc tÝnh nh­ sau [3]:
A = M/(Rnbh02) = 855000/(90*100*18*18) = 0,293 ⇒ γ = 0,822.
Fa(yc) = M/(Raγh0) = 855000/(2100*0,822*18) = 27,52cm2.
Nh­ vËy nÕu dïng φ12 cã tiÕt diÖn 1 thanh lµ 1,131cm 2 th× sè l­îng thanh cÇn cho
mèi phÝa trªn 1m dµi thµnh bÓ lµ: n = 27,52/1,131 = 24 thanh. Trong b¶n vÏ thiÕt kÕ
dïng φ12a150 tøc lµ trªn 1m dµi bè trÝ 6,67 thanh, chØ b»ng 1/4 l­îng thÐp yªu cÇu.
Cèt thÐp t¹i mÆt phÔu ®­îc tÝnh nh­ sau:
Nk = 24,92T, bá qua kh¶ n¨ng chÞu kÐo cña bª t«ng, ta cã
Fk(yc) = Nk/Ra = 24920/2100 = 11,87cm2.
Nh­ vËy nÕu dïng φ8 cã tiÕt diÖn 1 thanh lµ 0,5cm2 th× sè l­îng thanh cÇn cho 1m
dµi lµ: n = 11,87/0,5 = 24 thanh. Trong b¶n vÏ thiÕt kÕ dïng φ8a150 tøc lµ trªn 1m dµi
bè trÝ 6,67 thanh, chØ b»ng 1/4 l­îng thÐp yªu cÇu.
Cèt thÐp ngang ®­îc tÝnh to¸n nh­ sau:
C¾t mét vÖt ngang chiÒu cao 1m t¹i tiÕt diÖn B-B ngay trªn mÆt phÔu, ¸p lùc vßng
cã gi¸ trÞ: qB = 3,6*1,1 = 3,96T/m. Lùc kÐo vßng trong t­êng ngang gi÷a (trôc 2)
lµ TKG = 3,96*5 = 19,8T. Lùc kÐo vßng trong t­êng ngang biªn (trôc 1, 3) lµ T KG =
3,96*5/2= 9,9T.
DiÖn tÝch cèt thÐp cÇn thiÕt trªn 1m chiÒu cao t­êng ngang gi÷a lµ:
FaG = 19800/2100 = 9,43cm2. T­êng ngang gi÷a kh«ng chÞu uèn nªn nÕu
bè trÝ thÐp φ10 cã tiÕt diÖn 1 thanh lµ 0,785cm2 th× sè l­îng thanh cÇn
cho 1m chiÒu cao bÓ lµ: n = 9,43/0,785 = 12 thanh. Trong b¶n vÏ thiÕt kÕ
dïng φ10a150 tøc lµ trªn 1m dµi bè trÝ 6,67 thanh, chØ b»ng 1/2 l­îng
thÐp yªu cÇu.
DiÖn tÝch cèt thÐp cÇn thiÕt trªn 1m chiÒu cao t­êng ngang biªn lµ:
FaG = 9900/2100 = 4,71cm2. Do t­êng ngang biªn chÞu uèn víi m« men
M = qL2/12 = 3,96*5*5/12 = 8,25Tm = 825000kgcm nªn cèt thÐp ngang
t­êng ngang biªn cßn ph¶i chÞu c¶ m« men uèn.
A = M/(Rnbh02) = 825000/(90*100*18*18) = 0,283 ⇒ γ = 0,829.
Fa(yc) = M/(Raγh0) + 4,71 = 825000/(2100*0,829*18) + 4,71 = 31,04cm2.
Nh­ vËy nÕu dïng φ10 cã tiÕt diÖn 1 thanh lµ 0,785cm2 th× sè l­îng
thanh cÇn cho c¶ 2 phÝa trªn 1m chiÒu cao thµnh bÓ lµ: n = 31,04/0,785 =
39 thanh. Trong b¶n vÏ thiÕt kÕ dïng φ10a150 tøc lµ trªn 1m chiÒu cao
bè trÝ 13,33 thanh, chØ b»ng 1/3 l­îng thÐp yªu cÇu.

4. kÕt luËn
Qua ph©n tÝch nguyªn nh©n sù cè, cã thÓ rót ra kÕt luËn sau: nguyªn nh©n chÝnh g©y sù
cè vì bÓ lµ do cã sai sãt trong kh©u thiÕt kÕ, cô thÓ:
• CÊu t¹o liªn kÕt ®¸y vµ t­êng ®øng kh«ng hîp lý, kh«ng cã dÇm bo ë ®¸y bÓ vµ
®Ønh bÓ, kh«ng neo cèt thÐp ®¸y víi thµnh bÓ, kh«ng neo cèt thÐp däc thµnh bÓ víi
®¸y.
• MÆt trªn phÔu bè trÝ l­íi thÐp chÞu lùc nh­ng kh«ng cã hiÖu qu¶ cao. L­íi thÐp nµy
bÞ ph¸ ho¹i rÊt sím do thµnh bÓ bÞ ph¸ ho¹i vµ quay quanh khíp t¹i ch©n bÓ.
• Cèt thÐp ngang chÞu kÐo vßng vµ cèt thÐp däc thµnh bÓ ®Òu thiÕu. §Æc biÖt t¹i vÞ trÝ
t­êng ngang gi÷a, cèt thÐp ngang thiÕu rÊt nhiÒu.
• Sù ph¸ ho¹i x¶y ra tr­íc hÕt do ®øt c¸c t­êng ngang. Ngay sau khi c¸c t­êng ngang
bÞ ®øt, t­êng däc sÏ quay quanh ch©n cña nã.

Tµi liÖu tham kh¶o

1. B¸o c¸o kÕt qu¶ thÈm tra thiÕt kÕ kü thuËt phÇn kÕt cÊu H¹ng môc c«ng tr×nh BÓ
l¾ng läc thuéc HÖ thèng cÊp n­íc s¹ch thÞ trÊn TÜnh Gia - Thanh Ho¸ , ViÖn KHCN
X©y dùng, 12/2002.
2. B¸o c¸o kÕt qu¶ thÈm tra thiÕt kÕ kü thuËt phÇn C«ng tr×nh BÓ l¾ng läc - HÖ thèng
cÊp n­íc thÞ trÊn TÜnh Gia - Thanh Ho¸, Trung t©m Nghiªn cøu øng dông Kü thuËt
X©y dùng - Tr­êng §¹i häc X©y dùng, 10/2002.
3. TCVN 5575 : 1991. KÕt cÊu bª t«ng cèt thÐp. Tiªu chuÈn thiÕt kÕ.
4. TCVN 2737 : 1995. T¶i träng vµ t¸c ®éng. Tiªu chuÈn thiÕt kÕ.
5. C¸c b¶n vÏ vµ tµi liÖu vÒ thiÕt kÕ kü thuËt cã liªn quan.