Atex - Zon İşaretlemeleri̇

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Sanayi Genel Müdürlüğü
ZON İŞARETLEMELER VE KORUMA YÖNTEMLERİ
AT UYGUNLUK BEYANI
ONAYLANMIŞ KURULUŞLAR
ATEX SEMPOZYUMU 22-24 EYLÜL 2011
Salih AYDIN
•94/9/AT Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve
Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik
•27.10.2002 tarih ve 24919 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı
•31.12.2003 de mecburi uygulamaya girmiştir
•30.12.2006 da 26392 sayılı Resmi Gazetede tekrar

yayımlanmıştır.
Salih AYDIN
Amaç:
Yönetmelik kapsamına giren muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizatın ve
koruyucu sistemlerin güvenli olarak piyasaya arzı için gerekli emniyet kuralları ile
uygunluk değerlendirme prosedürlerine ilişkin usul ve esasları belirler.
Kapsam:
Yönetmelik, yanıcı gaz, buharların, dumanların ya da tozların mevcudiyetiyle
ortaya çıkan muhtemel patlayıcı ortamda kullanılabilecek ekipman ve koruyucu
sistemleri kapsar Mad:2-(1).
Ayrıca, muhtemel patlayıcı ortamlar dışında kullanılan, ancak patlama tehlikelerine

karşı ekipman ve koruyucu sistemlerin emniyetli çalışması için gerekli olan veya
buna katkı sağlayan emniyet cihazları, kumanda cihazları ve ayarlama donanımları
(düzenleyici –regülatör- cihazlar da bu Yönetmeliğin kapsamı dahilindedir
Mad: 2-(2).
Kasti olarak patlatma dahilindeki ürünler bu yönetmelik kapsamına girmez!!!
Salih AYDIN
“Ekipman” tanımlamasının içerdiği ürünler ;
•Elektrikli Motorlar
•Kompresörler
•Dizel Motorlar
•Aydınlatma Tesisatları
•Kontrol ve İletişim Cihazları
•Dinleme, İzleme ve Arama Cihazları
Salih AYDIN
Koruyucu Sistemler:
•Yeni başlamış patlamaları derhal durdurmakta kullanılırlar
• Patlamadan dolayı meydana gelen alevlerinin ve basıncın

etkisini azaltır
Bağımsız koruyucu sistemler : Bağımsız sistemler olarak

kullanılmak üzere kendi başlarına piyasaya arz edilen
ürünlerdir,
Dikkat et!!!!!
•Bu ürünler ekipman ve aksamların dışındaki cihazlardır.
•Bağımsız oldukları zaman CE işareti alırlar, belgelenebilirler,

bağımsız fonksiyonsuz oldukları zaman belgelenmezler,
ekipmanlara monte edilirler.
Salih AYDIN
Örnek:
Yangın Söndürücüleri
Basınçtan Koruma Panelleri
Söndürme Sistemleri
Hızlı hareket eden Kapama
Valfleri
Salih AYDIN
Türkiye’de Mevcut Muhtemel Patlayıcı Ortamlar
– LPG ve Diğer Petrol Ürünleri Üretim, Dolum ve Dağıtım
Tesisleri
– Maden Ocakları
– Un Değirmenleri
– Trafo İmalathaneleri
– Elektrikli Cihaz ve Teçhizat İmalathaneleri
– Fırın veya Elektrostatik Boya Yapılan İşyerleri
– Ham Deri İmalathaneleri
– Akü İmalathanelerinin Bazı Bölümleri
– Zeytinyağı ve Diğer Yağ İmalathaneleri
– Boya ve Tiner İmalathaneleri
– Kimyevi Tahlil Laboratuvarları
Salih AYDIN
PATLAYICI ORTAM :
Yanıcı, patlayıcı ve parlayıcı nitelikteki gazlar, tozlar veya buharın hava ile
karışarak patlayıcı kıvama geldikleri yerler
Patlamanın oluşması için üç unsur şarttır

A)patlayıcı madde
B)hava-oksijen
C)kıvılcım –enerji-güç kaynağı
Patlayıcı Ortamlar:
Hava İle Karışım : ( %21 Oksijen) atmosfer şartları
Sıcaklık aralığı : (-20 C° ile +60 C° )
Basınç Aralığı : ( 0,8 ve 1,1 bar )
Tutuşma oluştuktan sonra yanmanın tüm yanmamış karışıma yayıldığı
gazlar, buhar, sis veya toz halindeki yanıcı maddeler LPG, doğal gaz,
kaynak işlerinde kullanılan hidrojen ve asetilen gazları hava ile
karıştıklarında patlayıcı hale gelirler ve her hangi bir (kıvılcım) ile
patlayabilirler
•Patlama hava ile karışım oranına bağlıdır
•Karışımın bir alt ve bir de üst patlama sınırı vardır.
Salih AYDIN
1999/92/EC Yönetmeliğine Göre Patlayıcı Atmosferin Oluşması
Tu
tu
şm
n
je
a
si
Ka
Ok
yn
ağ
ı
Yanıcı Maddeler
Salih AYDIN
KAPSAM DIŞI ALANLAR
•Tıbbi bir ortamda kullanılan tıbbi cihazlar,

•Patlama tehlikesinin sadece patlayıcı maddelerin veya kararsız kimyasal
maddelerin bulunmasından kaynaklandığı yerde bulunan teçhizat ve koruyucu
sistemler,
•Muhtemel patlayıcı ortamların yalnızca kazayla gaz sızıntısı sonucu nadiren
oluşabileceği ev ortamı ve ticari olmayan ortamlarda kullanılan teçhizatlar,( iş
ofisleri, büro, kooperatif, konut..vb) patlayıcı sanayi harici binalar….
•Kişisel Koruyucu Donanım ile İlgili Yönetmelik (89/686/AT) kapsamındaki
kişisel koruyucu teçhizatlar,
•Üzerindeki teçhizatlarla birlikte açık denizde seyreden gemiler ve kıyıdan
uzaktaki seyyar üniteler,
•Ulaşım vasıtaları yolcu taşıma araçları; karayolu, demiryolu veya su vasıtası
ile taşınmasına yönelik taşıtlar ve bunların römorkları ile malların havayolu,
karayolu, demiryolu veya su vasıtası ile taşınması için tasarlanmış olan nakil
vasıtaları.
•Ulusal savunma açısından gerekli olan silah, mühimmat ve savaş
malzemeleri (R.A.223 1.(b).
Salih AYDIN
Salih AYDIN
GAZ GRUPLARI
I Metan ( Madenler)
IIA Propan (yer üstü tesisleri)
IIB Etilen (Yer Üstü tesisleri)
IIC Hidrojen (Yer Üstü tesisleri)
Salih AYDIN
Salih AYDIN
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı www.cetop.org
T4 sıcaklığında patlayan gaz T3 de de patlar T5 de de patlar
www.systemcom.as
Salih AYDIN
ATEX
LEL ve UEL (% Hacim)
Havadaki yanıcı miktar ölçeği
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Yanıcı Bölge
LEL UEL
Not: Gazların yayılma hızı LEL değeri ile doğru orantılıdır (EN 60079-10)
Salih AYDIN
ATEX
Alt ve üst patlama

Gaz Grubu sınır değerleri
LEL % UEL % Sıcaklık
II C Hydrogen 4 75.6 T1
II C Acetylene 3 100 T1
II B Ethylene 2.7 34 T2
II A Propane 2 9.5 T2
I Methane 5 15 T1
Salih AYDIN
CH4 METAN GAZI PATLAMA SINIR DEĞERLERİ
0% %5 CH4 %15 CH4 %100 CH4
Üst Patlama Sınır üstü

Tedbir PATLAMA
(yanma için uygun değil
alanı ALANI
Boğulma)
UEL
LEL ( Üst Patlama Sınırı)
(Alt Patlama Sınırı)
Madenlerde %2 de tedbir başlatılmaktadır.

Salih AYDIN
1999/92/EC Yönetmeliği
Salih AYDIN www.stahl.de

94/9/AT ATEX Yönetmeliğinin Uygulanması İçin
3 Temel Koşul Vardır
1-Malzemenin kendisinin potansiyel tutuşma kaynağı

olması,
2-Muhtemel patlayıcı bir ortamda kullanılmak istenmesi,
3-Normal atmosfer koşulları altında olmasıdır.
Salih AYDIN
Patlama sebebleri-kaynakları
• Sıcak Yüzeyler
• Alev ve Sıcak Gazlar
• Mekanik Kaynaklı Kıvılcımlar
• Elektrikli Tesisatlara Dayanan Tutuşmalar
• Electromagnetik Dalgalar (Yüksek Frekanslı)
• Kapalı Devre Basınç ve Şok Dalgaları
• Dış Kaynaklı Reaksiyon
• Statik Elektrik
• Şimşek - Kıvılcım
• Optic Radyasyonlar
• Ultrason Kaynaklı Etkiler
• Kıvılcımlar ( EN 1127-1)
Salih AYDIN
ZONLAR / BÖLGELER
IEC METOD
ZONE 2
ZONE 1
ZONE 0
Salih www.cooperindusturies.com
AYDIN
ZONLAR VE TANIMLARI
SALINIM SALINIMIN YIL/SAAT TEHLİKELİ
DERECESİ DOĞASI CİNSİNDEN ZONLAR GAZ
MEVCUDİYET VEYA
BUHARLAR
(TOZLAR)
SÜREKLİ SÜRELİ VEYA > 1000 SAAT ZON 0 (20)
UZUN SÜRELİ
BİRİNCİL NORMAL ÇALIŞMA 10 İLA 1000 ZON 1 (21)
KOŞULLARINDA SAAT
BELİRLİ
ARALIKLARLA
VEYA ARA SIRA
İKİNCİL NORMAL 0,1 İLA 10 SAAT ZON 2 (22)
ÇALIŞMA
KOŞULLARINDA
İHTİMAL DIŞI,
NADİREN VEYA
KISA SÜRELİ
Salih AYDIN
94/9/AT–İŞARETLEMESİ
DEĞİŞİK KATEGORİLERDEKİ ELEKTRİKLİ
EKİPMANLAR 1/2/3
1200mm
Kat.3
Kat. 2
V V
Kat. 1
Salih AYDIN Dipl. Ing. U. Aich

Regional board, Darmstadt
ZON SINIFLANDIRMA ÖRNEĞİ
Tüv Danmark
Salih AYDIN
Salih AYDIN
Belgelendirme Prosedürleri
•Ek III AT Tip İncelemesi Modülü
•Ek IV Üretim Kalite Güvencesi Modülü
•Ek V Ürün Doğrulama Modülü
•Ek VI Tipe Uygunluk Modülü
•Ek VII Ürün Kalite Güvencesi Modülü
•Ek VIII İç Üretim Kontrolü Modülü
•Ek IX Birim Doğrulama Modülü
Salih AYDIN
94/9/AT ATEX DİREKTİFİ
GRUP / KATEGORİ
GURUP I
MADENLER Karegori M1 Kategori M 2
Patlayıcı bir ortamın Patlayıcı bir ortam algılandığı
mevcudiyetinde teçhizat zaman Teçhizatın enerjisi kesilir (I
çalişmayı sürdürür (I M 1) M2)
GURUP II
YER ÜSTÜ KATEGORİ 1 KATEGORİ 2 KATEGORİ 3
ENDÜSTRİLERİ
II 1 G (Zon o) II 2 G (Zon 1) II 3 G (Zon 2)
Gaz-Ex
II 1 D (Zon 20) II 2 D Zon (21) II 3 D Zon (22)
Toz-Ex
Salih AYDIN
Salih AYDIN
I. Grup M 1 ve II. Grup 1. Catagory (1 M1; II 1)
Bağımsız koruyucu Sistemler
Aksamlar ( CE hariç)
AT Tip onayı
Ek III
Birim doğrulama
Ek IX
Üretim Kalite Ürün Doğrulama
Güvence Ek IV Ek V
AT Uygunluk Beyanı ve CE işaretlemesi

Salih AYDIN
İçten yanmalı motorlar elektrikli ürünler dahil
AT Tip Onayı
Ek III Birim Doğrulama
Annex IX
Ürün Kalite Tipe Uygunluk Ek VI

Güvence Ek VII
AT Uygunluk Beyanı ve CE İşareti iliştirme
Salih AYDIN
İçten yanmalı motorlar elektrikli ürünler Hariç
Birim Doğrulama
Teknik dosyanın teşekkülü
Annex IX
İç üretim Kontrolü Ek VIII
Onaylanmış Kuruluşa teknik dosyayı
etmek ve onaylanmış kuruluştan
teslim ettiğine dair yazı almak
Salih AYDIN
II. Grup 3 Kategori Elektrikli ve Elektriksiz Ekipmanlar
Aksamlar
İç üretim Kontrolü Birim Doğrulama

Ek VIII Annex IX
Not: Üründe bir potansiyel risk var ise risk analizi yapılır ve risk ortadan
kaldırıp teknik dosya hazırlanır.
Salih AYDIN
Salih AYDIN
AT Uygunluk Beyanında aşağıdakiler bulunmalıdır:
- Üreticinin adı veya Türkiye’deki temsilcisi

- Ürünün Tanımı Teçhizat ?, Koruyucu sistem.? Cihaz mı ?
- AT Tip Onayını veren Onaylanmış Kuruluşun adı, Numarası..
- Uygulanan Harmonize Standarın adı numarası … Atıfları,
- Uygulanan standartlar ve teknik talimatnameler,
-Varsa Uygulanan Diğer Yönetmeliklere uygunluk ... varsa
- Belgeyi imzalayanın kimlik bilgileri.
-İmza
Salih AYDIN
İmalatçının Sorumlulukları
• Üründen sorumludur
• Ürün (GHSR) Temel Sağlık ve Güvenlik
Gerekleri karşılamalı
• Uygunluk Değerlendirme Prosedürlerine
uyulması,
• AT Uygunluk Beyanı hazırlamak
• Ürüne CE ve gerekli diğer işaretlerin
iliştirilmesi (Ek:2.1.0.5),
• Son ürün üretildikten sonra 10 yıl süresince
teknik dokümantasyonun muhafaza edilmesi,
Salih AYDIN
4703 sayılı kanunda; Test, muayene ve/veya belgelendirme
kuruluşları arasından, bir veya birden fazla teknik düzenleme
çerçevesinde uygunluk değerlendirme faaliyetinde bulunmak
üzere, Yetkili kuruluş tarafından belirlenerek, bu Kanunda ve
ilgili teknik düzenlemede belirtilen esaslar çerçevesinde
yetkilendirilen özel veya kamu kuruluşu olarak tarif
edilmektedir.
Salih AYDIN
“Piyasa Gözetimi ve Denetimi, Uygunluk Değerlendirme
Kuruluşları ve Onaylanmış Kuruluşlar ve Diğer
Hususlara İlişkin Usul ve Esaslar Bakanlar Kurulunca
Çıkarılacak Yönetmeliklerle Belirlenir” (4703.Md.14)
Salih AYDIN
UYGUNLUK DEĞERLENDİRME KURULUŞLARINA İLİŞKİN
ESASLAR
• Yetkili Kuruluşa karşı sorumluluk ( 4703 Md.6).
• Atandığı Yönetmelik ve modülleri komisyona bildirilir

• Komisyonun vereceği numara Resmi gazetede yayımlanır
• Onaylanmış Kuruluş Olur (4703 Md.7).
Salih AYDIN
ONAYLANMIŞ KURULUŞ YÖNETMELİĞİ
•17.01.2002 tarih ve 24634 say Res. Gas. Yay. (2001/3531 sayılı

Bakanlar Kurulu kararı )
•Kapsamı:
Bir teknik düzenleme kapsamında bulunan ve piyasaya arz

edilmesi hedeflenen ürünlerin ilgili teknik düzenlemeye
uygunluğunun test edilmesi, muayene edilmesi ve/veya
belgelendirilmesi amacıyla faaliyette bulunacak uygunluk
değerlendirme kuruluşları ve onaylanmış kuruluşların çalışma
usul ve esaslarını, taşıması gereken asgari kriterleri ve
faaliyetleriyle ilgili olarak uygulanacak müeyyideleri kapsar.
Salih AYDIN
UYGUNLUK DEĞERLENDİRME KURULUŞLARI İLE
ONAYLANMIŞ KURULUŞLARIN SORUMLULUKLARI
• Bağımsız ve tarafsız olmalıdırlar

• Teknik düzenlemeye uymak zorunda
• Faaliyetleri ile ilgili her türlü bilgi, kayıt ve belgeleri
muhafaza ederler, gerekirse yetkili kuruluşa ibraz ederler
• 4703 sayılı Kanuna, Şartlara uymazlarsa

faaliyetleri geçici durdurulur Statüsü kaldırılır.
• Bu Kararlar Resmî Gazetede İlan Edilerek, Komisyona
Bildirilir.
Salih AYDIN
•Faaliyetine son verilen veya kendi isteği ile faaliyetine son
veren uygunluk değerlendirme kuruluşları ile onaylanmış
kuruluşlar, faaliyette bulundukları dönemde yapmış oldukları
uygunluk değerlendirme faaliyetleri ile ilgili bilgi, kayıt ve
belgeleri, aynı konuda faaliyette bulunan uygunluk
değerlendirme kuruluşu veya onaylanmış kuruluşa
devredilmek üzere yetkili kuruluşa teslim eder ( O.K Yön)
Salih AYDIN
Salih AYDIN
•94/9/AT ATEX Yönetmeliği bazında 61 adet onaylanmış
kuruluş vardır
•Avrupa Birliğinde Avrupa ATEX Onaylanmış Kuruluşlar
Kurulları (ExNBG) oluşumu mevcut olup; Belgelendirmelerle
ilgili uygulamalarda ortaya çıkan bazı karmaşık problemlerin
çözümünde açıklayıcı yönde önemli rol oynamaktadırlar.
Bu Oluşum; 1. ATEX ExNBG toplantısı sonucunda Haziran
1997 de oluşturulmuş olup; bir Başkan, iki Başkan Yardımcısı
TC 31 ve TC 305 de üyelikleri var (Standard Komitesi)
•2284 numara ile IEP Ülkemizin onaylanmış kuruluşu olarak
görev yapmaktadırlar
• 84 ADET EXNBG Sheets Mevcut
• http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/mechanical/
•documents/guidance/atex/clarification/
Salih AYDIN
1 Ağustos 2010 tarihli ve 27657 sayılı Resmi Gazetede (SGM: 2010/7)
Onaylanmış Kuruluş Tebliği
a) Kuruluşun adı ve adresi,

b) Ticaret Sicil Gazetesinde (Ticaret sicil numarası ve firmanın kuruluş
amacını içeren Ticaret Sicil Gazetesi’nin noter tasdikli bir örneği),
c) Başvurunun amacı ve sorumlulukları,
ç) Kuruluşun organizasyon şeması,
d) Kurucunun ve kuruluşu temsil ve ilzama yetkili şahısların imza
sirküleri,
e) Başvurunun kapsamı (İlgili teknik düzenlemesi, modül veya modüller,
uygunluk değerlendirme işlemleri),
f) Başvuru konusuna giren ürünler, malzemeler ve parçalar,
g) Gizlilik, tarafsızlık, bağımsızlık ve sorumluluk taahhütnamesi,
ğ) Personel durumu (Teknik personelin sayısı ve statüsü, eğitim durumu,
sertifika ve belgeler ),
Salih AYDIN
h) Laboratuar hizmetleri hakkında detaylı bilgi (Laboratuvar ve teçhizat
durumu, başvuru kapsamında yapılacak deneylerin listesi ve bu
deneylerden hangilerinin yüklenici laboratuar tarafından yapılacağının
belirlenmesi),
ı) Muayene talimat ve prosedürleri, muayene ve sertifika örnek formları,
i) 15 inci maddede belirtilen kriterlere uygun yaptırılmış olan mesleki
sorumluluk sigortası (Bu kapsamda hazırlanan poliçenin noter tasdikli
bir örneği),
j) Kuruluşun mali durumuna ilişkin bilgiler,
k) Kuruluşun sahip olduğu kalite belgeleri, akreditasyon sertifikaları
v.b. belgeler (Akreditasyon sertifikalarının Türkiye dışından alınması
durumunda TÜRKAK tarafından düzenlenmiş akreditasyon denklik
belgesi)
Değerlendirme
Salih AYDIN
ONAYLANMIŞ KURULUŞ PROSEDÜR TABLOSU
Onaylanmış
Kuruluş Adayı
STB TÜRKAK
DTM Avrupa Komisyonu
Görevlendirme Görevlendirme
Sözleşmesi Tebliği
Salih AYDIN
Atanma prosedürleri:
EA:2/17
765/2008/EC
768/2008/EC
Salih AYDIN
Sanayi Genel Müdürlüğü 47
KATEGORİ M 1 &1 KATEGORİ M2 & DİĞER KATEGORİ KATEGORİ 3
TEÇHİZATLARI;BAĞ 2 ELEKTRİKLİ M2 & 2 TEÇHİZATLARI
IMSIZ KORUYUCU TEÇHİZATLAR TEÇHİZATLARI
SİSTEMLER VE İÇTEN (Elektrikli
YANMALI Teçhizatlar ve
MOTORLAR içten yanmalı
Motorlar harici
olan ürünler)
ONAYLANMIŞ
KURULUŞUN
ÜRÜN TASARIM
X X
AŞAMASINDA YER
ALMASI
ONAYLANMIŞ
KURULUŞUN
ÜRETM
X X
AŞAMASINDA YER
ALMASI
TEKNİK
DOSYANIN
ONAYLANMIŞ
X
KURULUŞA
İLETİLMESİ Salih AYDIN
Salih AYDIN
CE İŞARETLEMESİ
158 II 2 G EEx e II T4
Onaylanmış
Kuruluşun kimlik
numarası Üreticinin adı ve adresi
Ürün imal tarihi
ATEX Ex logosu
G (Gaz) veya
Teçhizat D (Toz)
Grup No
Teçhizat Kategorisi
(M1,M2,1,2,3)
Salih AYDIN
sira
Salih AYDIN
www.rechner.de
Salih AYDIN
• 94/9/AT xxxx II 2 G
• Standartlar EEx p IIB T4
• Belgeleme YYY 04 ATEX1234 X
Salih AYDIN
BELGELERİN AÇIKLANMASI
YYY Onaylanmış Kuruluşun Kısaltması

04 Belgenin Verildiği Yıl (son iki rakamı)
ATEX ATEX belgesi verilmesi
1234 Belge No
X Mevcut olması durumunda tamamlayıcı
bilgiler (Özel kullanım koşullarına tabi ise X,
Aksamsa U)
94/9/AT işaretleme
Salih AYDIN
ATEX harmonize standartlarına
http://ec.europa.eu/enterprise/newapproach/standardization/harmstds/reflist/
atex.html
‘den ulaşabilirsiniz.
Salih AYDIN
ATEX STANDARTLARI
AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ
AVRUPA ELEKTRONİK STANDARDİZASYON KOMİTESİ
ULUSLAR ARASI ELEKKTROTEKNİK KOMİTESİ
AVRUPA TELEKOMİNİKASYON STANDARDLARI KOMİTESİ
Salih AYDIN
World Electrical Standards & Organizations
C
E USA
N
EL
E Electrical
C
Standards
l ia A
ra SI
t A
us
A
CSA
Salih AYDIN www.cooperindusturies.com

KORUMA TİPLERİ
EN 60079 -0 1,2,… Elektrikli teçhizat (Gaz):

e, d, p, i, o, q, m, n_, op_
EN 61241-0 1,2,3,…..Elektrikli teçhizat (Toz):

tD, pD, iD, mD
EN 13463-0 1,2,…. Elektrikli olmayan teçhizat:

g,c, d, p, b, k, fr
Salih AYDIN
ELEKTRİKLİ CİHAZLAR GAZLI ORTAM
IEC 60079-0 Galı Ortam Elektrikli Cihazlar- Genel Gereklilikler

IEC 60079-1 Kurma ve alev geçirmez muhafazaları
IEC 60079-1-1 Alev Koruma Muhafazaları "d" – maksimum
deneyimsel açıklığının tespit edilmesi için test metodları
IEC 60079-2 “p” Koruma tipi
IEC 60079-3 Kıvılcım Test cihazları kendinden güvenli
emniyet akımları
IEC 60079-4 Tutuşma Sıcaklığı için test metodları
IEC 60079-5 Toz Doldurma “q”
IEC 60079-6 Yağ Doldurma "o"
Salih AYDIN
IEC 60079-7 Artırılmış Güvenlik "e"
IEC 60079-10 Tehlikeli Bölgelerin Sınıflandırılması
IEC 60079-11 Kendinden Güvenlik "i"
IEC 60079-14 Tehlikeli Bölgelerde Elektrikli montajlar
( Madenler hariç)
IEC 60079-15 “n” korumalı elektrikli ekipmanlar
IEC 60079-17 Maden haricidindeki tehlikeli bölgelerde
elektrikli tesisatların denetim ve bakımı
IEC 60079-18 "m“ kapsülleme metodu
IEC 60529 IP kodlarında korumaya alınmış olan
cihazların korunma dereceleri
Salih AYDIN
IEC 61779-6 Parlayıcı gazların tespiti ve
ölçülmesinde kullanılan cihazların seçim, montaj,
kullanma ve bakım rehberi
TS EN 60079-29-1: 2008 Gaz dedektörleri
TS EN 60079-29-2: 2008 Oksijen Tespiti
Salih AYDIN
ELEKTRİKLİ OLMAYAN EXPROOF CİHAZLAR
EN 13463-Serisi
-Akış sınırlayıcı muhafaza fr

-Aleve karşı dayanıklı muhafaza d
-Kendinden güvenlikli g
-Yapı itibarıyla koruma c
-Ateşleme kaynaklarının denetimi b
-Basınçlandırma yoluyla koruma p
-Sıvıya batırma yoluyla k
Salih AYDIN
ELEKTRİKLİ CİHAZLAR TOZLU ORTAM
IEC 61241-1-1 Kapsüllüme ve yüzey ısı sınırlandırılmalarıyla korunmuş
olan cihazlar - cihazların ayrıntılılaştırılması
IEC 61241-1-2 Kaplanmış ve yüzey sıcaklığı limitlenerek korunmuş olan

elektrikli cihazların seçimi montajı ve bakımları
IEC 61241-2-1 Tozların minimum parlama sıcaklıklarının karar metotları
IEC 61241-2-2 Yayılmış tozların elektriksel toz dirençlerinin tayini metodu
IEC 61241-2-3 Havadaki tozların minimum tutuşma enerjisinin karar

metodu
IEC 61241-3 Patlayabilir tozların bulunduğu veya bulunabileceği alanların
sınıflandırılması
Salih AYDIN
www.wattdrive.com.
C : yapısal emniyet koruma tipi
Salih AYDIN
Salih AYDIN
Salih AYDIN
“d” tipi korumalı ürün barbara madeni Polonya
Salih AYDIN
Salih AYDIN
Kablo döşeme metodu - I.E.C.
www.cooperindusturies.com
Salih AYDIN
Salih AYDIN
d Korumada açıklık aralığı işıklı gösterge
Salih AYDIN
EEx p de (ia)(ib) IIB T3 şartlarında bir basınç kontrol sistemi uygulaması
Salih AYDIN
İa – İb ye örnek koruma
Salih AYDIN
ATEXLİ ÜRÜNLERDE TAMİR BAKIM
• IEC 60079-19 Patlayıcı Atmosferlerde Kullanılan cihazlara ait

Tamir Bakım El Kitabı
• ISO 9001: 2008 Kalite - Yönetim Sistemi Gerekleri
•Maden makinaları ile ilgili olanlar henüz yayımlanmamış fakat

hazırlıkları bitmiş olup yayım aşamasında bulunmaktadır.
Salih AYDIN
Aksamların İşaretlenmesi
94/9/AT’ye göre ATEX aksamları

CE işareti taşımaz.
Yönetmelik kapsamındaki bir ürüne her hangi bir aksamın

dahil edilmesi için üretici bir bildirim yayımlayarak bunu
ürünle beraber vermek durumundadır Mad.7.4.(c). Aynı
zamanda Yönetmelik (EkII, 1.0.6)’da belirtilen prosedürlerin
de yerine getirilmesi zorunluluktur.
Salih AYDIN
94/9/AT Aksam
Salih AYDIN
Aksamlara örnekler
•Boş terminal kutusu

•Basma butonları
•Florasan lamba blastları
•Devre açıcılar
•Konveyör kayışları
•Bağımsız koruyucu sistem harici olan ürünler
•Vakumlu süpürge hortumları
•Forklift çatalları
•Kıvılcım tutucular (spark arrestor)(sürekli görev yapar ani kıv.değil)
Salih AYDIN
Örnek:
Alev Tutucular (but: spark arres. İs comp.
Not incipient part.)
Patlama Rahatlatma Sistemleri
Yangın Bastırma sistemleri
Yangın Söndürme Barierleri
Bazı koruyucu sistemler; bağımsız koruyucu sistemler değilse

ve ürünlerle birleştirilmişlerse; onların Atex şartlarına göre
işaretlenmeleri gerekmemektedir
Salih AYDINKoruyucu sistem

www.stahl.de
Salih AYDIN
www.stahl.de
Salih AYDIN
Zonguldak’taki Grizu Patlaması
Tüpraş Yangını
Salih AYDIN
Salih AYDIN
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİM
Salih AYDIN
salih.aydin@sanayi.gov.tr

Atex - Zon İşaretlemeleri̇

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Atex - Zon İşaretlemeleri̇

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Sanayi Genel Müdürlüğü

ZON İŞARETLEMELER VE KORUMA YÖNTEMLERİ

ATEX SEMPOZYUMU 22-24 EYLÜL 2011

•27.10.2002 tarih ve 24919 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı

•31.12.2003 de mecburi uygulamaya girmiştir

•30.12.2006 da 26392 sayılı Resmi Gazetede tekrar

Ayrıca, muhtemel patlayıcı ortamlar dışında kullanılan, ancak patlama tehlikelerine

• Patlamadan dolayı meydana gelen alevlerinin ve basıncın

Bağımsız koruyucu sistemler : Bağımsız sistemler olarak

•Bağımsız oldukları zaman CE işareti alırlar, belgelenebilirler,

Patlamanın oluşması için üç unsur şarttır

•Tıbbi bir ortamda kullanılan tıbbi cihazlar,

LEL ve UEL (% Hacim)

Havadaki yanıcı miktar ölçeği

Alt ve üst patlama

0% %5 CH4 %15 CH4 %100 CH4

Üst Patlama Sınır üstü

Madenlerde %2 de tedbir başlatılmaktadır.

Salih AYDIN www.stahl.de

1-Malzemenin kendisinin potansiyel tutuşma kaynağı

2-Muhtemel patlayıcı bir ortamda kullanılmak istenmesi,

3-Normal atmosfer koşulları altında olmasıdır.

Salih AYDIN Dipl. Ing. U. Aich

•Ek IV Üretim Kalite Güvencesi Modülü

•Ek V Ürün Doğrulama Modülü

•Ek VI Tipe Uygunluk Modülü

•Ek VII Ürün Kalite Güvencesi Modülü

•Ek VIII İç Üretim Kontrolü Modülü

•Ek IX Birim Doğrulama Modülü

AT Uygunluk Beyanı ve CE işaretlemesi

Ürün Kalite Tipe Uygunluk Ek VI

AT Uygunluk Beyanı ve CE İşareti iliştirme

AT Uygunluk Beyanı ve CE İşareti iliştirme

İç üretim Kontrolü Birim Doğrulama

AT Uygunluk Beyanı ve CE İşareti iliştirme

- Üreticinin adı veya Türkiye’deki temsilcisi

• Yetkili Kuruluşa karşı sorumluluk ( 4703 Md.6).

• Atandığı Yönetmelik ve modülleri komisyona bildirilir

•17.01.2002 tarih ve 24634 say Res. Gas. Yay. (2001/3531 sayılı

Bir teknik düzenleme kapsamında bulunan ve piyasaya arz

• Bağımsız ve tarafsız olmalıdırlar

• 4703 sayılı Kanuna, Şartlara uymazlarsa

a) Kuruluşun adı ve adresi,

DTM Avrupa Komisyonu

YYY Onaylanmış Kuruluşun Kısaltması

AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

AVRUPA ELEKTRONİK STANDARDİZASYON KOMİTESİ

ULUSLAR ARASI ELEKKTROTEKNİK KOMİTESİ

AVRUPA TELEKOMİNİKASYON STANDARDLARI KOMİTESİ

Salih AYDIN www.cooperindusturies.com

EN 60079 -0 1,2,… Elektrikli teçhizat (Gaz):

EN 61241-0 1,2,3,…..Elektrikli teçhizat (Toz):

EN 13463-0 1,2,…. Elektrikli olmayan teçhizat:

IEC 60079-0 Galı Ortam Elektrikli Cihazlar- Genel Gereklilikler

TS EN 60079-29-1: 2008 Gaz dedektörleri

TS EN 60079-29-2: 2008 Oksijen Tespiti

-Akış sınırlayıcı muhafaza fr

IEC 61241-1-2 Kaplanmış ve yüzey sıcaklığı limitlenerek korunmuş olan

IEC 61241-2-1 Tozların minimum parlama sıcaklıklarının karar metotları

IEC 61241-2-2 Yayılmış tozların elektriksel toz dirençlerinin tayini metodu

IEC 61241-2-3 Havadaki tozların minimum tutuşma enerjisinin karar

• IEC 60079-19 Patlayıcı Atmosferlerde Kullanılan cihazlara ait