‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬

‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬

‫التوحید‬
‫‪..‬لغة‪ :‬توحید په لغت کی د واحد څخه اخیستل شوی چې د یو ګڼلو په معنی دی‬

‫اصطالحا‪:‬په اصطالح کې د‌ذات صفاتو اوعباداتو له مخې هللا ج یو ګڼل او يواځی د هغه ذات عبادت کول بل څوک یا شی ورسره شریک نه نیول‬
‫‪.‬عبارت له توحید څخه دی‬

‫السمي ُع ا ْل َبصیر‪ .‬الشوری‪۱۱‬‬

‫ي ٌء َو ه َُو َّ‬ ‫س َك ِم ْثلِ ِه َ‬
‫ش ْ‌‬ ‫هللا (ج) فرمایی‪ :‬لَ ْي َ‬
‫‪.‬ژباړه‪ :‬د کائناتو‪ D‬هېڅ شی هغه ته ورته څېرمه نشته او هغه د هرڅه اورېدونکی‪ D‬او لېدونکی‪ D‬دی‬

‫‪.‬توحید په ‪ ۵‬ډوله دی ‪ :‬توحیدالذات ‪ ،‬توحیداألفعال ‪ ،‬توحیداألسماء وصفات ‪ ،‬توحید األلوهیة ‪ ،‬توحید الربوبیة‬

‫‪.‬په ذات کې یوګڼل‪ :‬باید کلک باور ولرو په دې چې هغه هللا ج په خپل ذات کې یو او واحد دی هېڅ مانند او شریک نه لري‬

‫الص َمدُ* لَ ْم َيلِدْ َولَ ْم ُيولَدْ * َولَ ْم َي ُكن لَّ ُه ُكفُ ًوا َأ َح ٌد‪ .‬االخالص‬
‫هللا ج فرمایې‪ D:‬قل ه َُو اللَّـ ُه َأ َحدٌ* اللَّـ ُه َّ‬
‫‪.‬ژباړه‪ :‬ووایه هغه هللا ج یو دی‪ ،‬هللا ج هېچاته اړ نه دی او ټول هغه ته اړ دي‪ ،‬نه هغه څوک زېږولي دي او نه هغه زېږول شوی دی‬

‫‪.‬په أفعالو کې یوګڼل‪ :‬باید کلک باور ولرو په دې چې هغه هللا ج په خپلو کارونو او قدرتونو‪ D‬کې یو او واحد دی هېڅ مانند او شریک نه لري‬

‫ت َواَأْل ْر َ‬
‫ض لَ َيقُولُنَّ َخلَ َقهُنَّ ا ْل َع ِزي ُز ا ْل َعلِي ُم‪ .‬الزخرف ‪۹‬‬ ‫سَأ ْل َت ُهم مَّنْ َخلَقَ َّ‬
‫الس َم َاوا ِ‬ ‫هللا ج فرمایې‪َ D:‬ولَِئن َ‬
‫ژباړه‪ :‬که ته له دوي څخه پوښتنه وکړې چې آسمانونه او ځمکه چا پیدا کړي دي نو دوي به پخپله ووایې چې دا هماغه برالسي په هرڅه پوه‬
‫‪.‬ذات پیدا کړي دي‬

‫د نومونو او صفتونو لمخې یوګڼل‪ :‬باید کلک باور ولرو په دې چې هغه هللا ج د خپلو ټولو نومونو او صفتونو لمخې هېڅ مانند او شریک نه لري‬
‫‪.‬او څنګه چې په خپلو نومونو او صفتونو کې بیان شوی هماغه شان دی‬
‫س ُي َ‬
‫جزونَ ما كانوا َيعمَلونَ ‪ .‬األعرآف ‪۱۸۰‬‬ ‫هللا ج فرمایې‪َ D:‬ولِلَّـ ِه اَألسما ُء ال ُحسنى َفادعوهُ‪ D‬بِها َو َذ ُروا الَّذينَ ُيلح َ‪D‬‬
‫ِدون في َأسماِئ ِه َ‬
‫ژباړه‪ :‬هللا ج د غوره نومونو مستحق دی‪ ،‬هغه په هماغه غوره نومونو سره وبلئ‪ ،‬او هغه خلک پرېږدئ‪ D‬چې د هغه د نوم په ایښودلو کې له‬
‫‪.‬ریښتنولي څخه مخ اړوي‪ ،‬څه چې هغوي سرته رسوي د هغه بدله به مومي‬

‫‪.‬په عباداتو کې هللا ج یوګڼل‪ :‬د هللا ج ذات په ظاهري‪ D‬او باطني قولي اوفعلي عباداتو کې یو ګڼل او یواځې هغه ذات ته التجاء او سوال کول‬

‫شري َك لَ ُه َو ِبذلِ َك ُأمِرتُ َوَأنا َأ َّول ُ ال ُمسلِمينَ ‪.‬أنعام‪۱۶۳.‬‬

‫حياي َو َمماتي لِلَّـ ِه َر ِّب العالَمينَ * ال َ‬
‫َ‬ ‫هللا ج فرمایی‪ D:‬قُل ِإنَّ َ‬
‫صالتي َو ُن ُ‬
‫سكي َو َم‬

‫ژباړه‪ :‬ووایه ځما لمونځ (عبادت)‪ D‬ځما قربانی ځما ژوند ځما مرګ خاص هللا ج لره دی چی پالونکی د ټولو مخلوقاتو دی‪ ،‬چې هغه سره هېڅوک‬
‫‪.‬شریک نشته او په همدغه ډول ماته امر شویدی او تر ټولو لمړی اطاعت کونکی زه یم‬

‫د پېداکولو او پاللو لمخې یو ګڼل‪ :‬باید کلک باور ولرو په دې چې زمونږ پیدا کوونکی زمونږ پالونکی‪ D‬عزت او ذلت ورکونکی‪ D‬یواځې هغه لوي‬
‫ذات دی‪.‬‬
‫شا ُء بِ َي ِد َك ا ْل َخ ْي ُر ِإ َّن َك َعلَى ُكلِّ َ‬
‫ش ْيءٍ‬ ‫شا ُء َو ُت ِذل ُّ مَنْ َت َ‬
‫شا ُء َو ُتع ُِّز مَنْ َت َ‬‫شا ُء َو َت ْن ِز ُع ا ْل ُم ْل َك ِممَّنْ َت َ‬‫هللا ج فرمایې‪ D:‬قُ ِل ال َّل ُه َّم َمالِ َك ا ْل ُم ْلكِ ُتْؤ تِي ا ْل ُم ْل َك مَنْ َت َ‬
‫ب‪ .‬آلعمران‪۲۷-۲۶‬‬ ‫ِسا ٍ‬ ‫شا ُء بِ َغ ْي ِر ح َ‬ ‫ج ا ْل َم ِّيتَ مِنَ ا ْل َح ِّي َو َت ْرزُقُ مَنْ َت َ‬ ‫ج ا ْل َح َّي مِنَ ا ْل َم ِّي ِ‬
‫ت َو ُت ْخ ِر ُ‬ ‫ار فِي اللَّ ْي ِل َو ُت ْخ ِر ُ‬
‫ار َو ُتولِ ُج ال َّن َه َ‬ ‫َقدِي ٌر‪ُ  ،‬تولِ ُج اللَّ ْيل َ فِي ال َّن َه ِ‬
‫ژباړه‪ :‬اې پېغمبره ص! ووایه ‪ :‬اې خدایا! د ملک مالکه! ستا چې چاته خوښه شي حکومت ورکوې او له چا څخه چې وغواړې اخلې یې‪ ،‬چاته‬
‫چی دې خوښه شي عزت ورکوې او څوک چې وغواړې ذلیله کوې یې‪ ،‬ښېګڼه ستا په واک کې ده‪ ،‬بېشکه ته په هرڅه قادر‪ D‬ذات یې‪ ،‬شپه په‬
‫ورځ کې او ورځ په شپه کې ننباسې او له بې ساه څخه ساکښ او له ساکښ څخه بې ساه پېدا کوې او چاته چې دې خوښه شي بې حسابه روزي‬
‫ورکوې‪.‬‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬

 ‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬
‫رسول هللا ص معاذ بن جبل ته وفرمایل ‪ :‬ای معاذه ٓایا پوهیږې چی هللا ج حق په بنده باندی اودبنده حق په هللا ج باندی څه دی؟ معاذ ض ورته‬
‫وفرمایل‪ :‬هللا ج او د هغه رسول ص بهتر پوهېږي‪ D:‬رسول هللا ص ورته وفرمایل‪ :‬د هللا ج حق دادی چې ورسره شریک ونه نیول شي او یواځې د‬
‫هغه عبادت وشي‪ ،‬او د بنده حق دادی چې د شریک نه نیولو په صورت کې به یې هللا ج جنت ته داخلوي‪.‬‬

‫»»»نو هغه تګالره چی د هللا جل جالله حقوق د رسول هللا ص حقوق او د هللا ج د ټولو مخلوقاتو حقوق په پوره توګه ادا شي هغه تګالره د‬
‫اسالم تګالره او اسالمي قانون دی‪.‬‬

‫هللا ج فرمایې‪ :‬اِنَّ الدِّنَ عِندَ هللاِ ااْل ِ ْسالم‪.‬آلعمران‪۱۹‬‬

‫ژباره‪ :‬بې له شکه د هللا ج په وړاندې دین اسالم دی‪.‬‬

‫أإلسال ُم‬
‫لغة‪ :‬په لغت کېغاړه اېښودلو اوتسلیمېدلو ته وایې‪.‬‬

‫صدِیقٌ بِا ْل َق ْل ِ‬
‫ب)‪ D‬په ژبه اقرار کول او په زړه کې یې تصدیق کول عبارت له اسالم څخه دی‪.‬‬ ‫إصطالحا‪ D:‬په اصطالح کې‪( :‬إقرار با ْلل ِ‬
‫ِسان و َت ْ‬
‫ضا ِن َو َح ِّج‬
‫الر َم َ‬ ‫الصالَ ِة َوإ ْي َتا َء َّ‬
‫الز َكا ِة َو َ‬
‫ص ْو ِم َّ‬ ‫شهَادَ ُة َأنْ الَ إل َه ِإالَّ هللا ُ َوَأنَّ ُم َح َّمداً َر ُ‬
‫سول َ هللاِ َوإ َقا َم َّ‬ ‫رسول هللا ص فرمایې‪ُ :‬بن َِي اِإل ْسالَ ُم َعلَي َخ ْم َ‬
‫سة‪َ :‬‬
‫اس َت َ‬
‫طاع إلی ِه سبیال‪.‬‬ ‫ا ْل َب ْي ِ‬
‫ت َم ِن ْ‬
‫ژباړه‪ :‬د اسالم أساسي أصول پنځه دي‪ :‬شهادت ورکول په دې چی نشته الئق د عبادت مګر یو هللا ج دی لمونځ قائمول زکات ورکول روژې‬
‫‪.‬میاشت روژه نیول حج کول چې دهرچا له توآن څخه پوره وي‬

‫‪.‬نو د دې مبارک حديث لمخې د اسالم أرکان پنځه دي‪ :‬کلمه ‪ ،‬لمونځ ‪ ،‬زکات ‪ ،‬روژه ‪ ،‬حج»‬

‫‪..‬داسالم په مبارک دین کې د هر مسلمان په بل مسلما‌‌ډېر زیات حقوق شته چې په الندې ډول يې تشریح کوو»‬

‫س‬ ‫ُ‬
‫یجابة الدَّ َعوة و َتشمِيتُ ْ‬
‫العاطِ ِ‬ ‫یض وا ِّت َبا ُع ا ْلج َنا ِ‬
‫ِئز وِإ‬ ‫مر ِ‬ ‫س ٌة‪َ :‬ر ُّد َّ‬
‫السال ِم َوعِ يَادَ ةُ ا ْل ِ‬ ‫‪.‬رسول هللا ص فرمایې‪ :‬حقُّ ال ُم ْسلِ ُم َعلَى ا ْل ُم ْسلِ ُم َخ ْم َ‬
‫‪.‬ژباړه‪ :‬د یو مسلمان په بل مسلمان پنځه حقونه دي‪ :‬سالم کول‪ ،‬د مریض عیادت کول‪ ،‬جنازه‪ D‬تعقیبول‪ ،‬د دعوت قبلول‪ ،‬او د پرېنچي ځواب کول‬

‫‪.‬رد السالم‪ :‬سالم اچول (َأ َّ‬

‫لسال ُم َعلَ ْیکُ ْم َو َر ْح ُ‬
‫مة هللاِ و برکا ُته)سنت عمل دی‬

‫السال ُم َو َر ْح َم ُة هللاِ و برکا ُته ) واجب عمل دی‬

‫(علَ ْیکُ ْم َّ‬
‫‪.‬د سالم ځواب ویل‪َ :‬‬
‫‪.‬عیاده المریض‪ :‬د مریض پوښتنه کول سنت عمل دی‬

‫عین‬
‫ٍ‬ ‫َ‬
‫طرفة‬ ‫عصی هللا ُ فیها‬
‫َ‬ ‫أج َرهللا ُ لَه َ‬
‫ألف س َن ٍة ال ُی‬ ‫ً‬
‫ساعة َ‬ ‫وجلَ َ‬
‫س عِندَ هُ‬ ‫‪.‬رسول هللا ص فرمایې‪َ :‬من عادَ َمریضا ً َ‬
‫ژباړه‪ :‬چاچې‪ D‬د مریض عیادت وکړ او د یو ساعت په اندازه ورسره کښېناسته هللا ج به د هغو زرو کلونو عبادت ثوآب ورته ورکړي چې د سترګې‬
‫‪.‬رپ په اندازه ګناه ورڅخه نه وي شوي‬

‫‪.‬إتباع الجنائز‪ D:‬د یو مسلمان ورور جنازه‪ D‬کې ګډون کول هم ډیر زیات ثوآب لري‬

‫علمای کرآم فرمایې‪ D:‬که کوم ګناه کار بنده د یو دینداره او خدای بخښلي بنده په جنازه‪ D‬کې ګډون وکړي هللا ج به دغه ګناه کار بنده د هماغه وفات‬
‫شوي دینداره بنده په برکت وبخښل شي‪ ،‬او که کوم ګناه کار بنده وفات شوی وي او څلویښت دینداره خدای بخښلي بنده ګان یې په جنازه‪ D‬کی‬
‫‪.‬ګډون وکړي هللا ج د دغو دیندارو بنده ګانو په برکت سره به هغه ګناه کاره بنده وبخښي‬

‫‪.‬نو کوښښ وکړئ ورونو چی په هېڅ حالت درڅخه جنازه‪ D‬تلف نه شي ‪ ،‬خدای خبر څوک ګناهکار او څوک بې ګناه دی»»‬

‫إیجابة ألدعوة‪ :‬د یو مسلمان ورور مېلمستیا قبلول‪ D‬هم سنت دي‪ ،‬په دې شرط چې دعوت حسنه‪( :‬د حاللو او ښو اهدافو لپاره‪ D‬دعوت شوي وي)‬
‫‪.‬وي‪ ،‬دعوت سیئه‪ ( :‬حرآم او د بدو اهدافو لپاره دعوت شوی وي) نه وي‬

‫‪.‬تشمیت العاطس‪ :‬که څوک پرېنچۍ(عطس)‪ D‬وکړي‪ ،‬نو داسې دې ووایې‪( :‬أ ْل َح ْمدُهِلِل ) ثناء او صفت دی هللا ج لره‬

‫‪.‬مخاطب به ورته ووایې‪َ (:‬ي ْر َح ُم َك هللا) هللا ج دی په تا رحم وکري‬

‫بیا به پرېنجۍ کوونکی ووایۍ‪َ ( :‬ي ْهدِي ُك ُم هّللا ُ َو ُي ْ‬

‫صلِ ُح َبالَ ُك ْم) هللا ج دی تاسو ته هدایت نصیب کړي او ستاسو حالت دی هللا ج ښه کړي‬

‫سلَ َم ا ْل ُم ْسلِمُونَ مِنْ ل َِسانِ ِه َوید ِه»»‬

‫‪.‬د ښه مسلمان لپاره‪ D‬رسول هللا ص فرمایې‪ :‬ا ْل ُم ْسلِ ُم مَنْ َ‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬

 ‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬
‫ژباړه‪ :‬رېښتونۍ مسلمان هغه څوک دی چې د هغه دی ژبې او السونو د ضرر څخه نور مسلمانان سالم پاتې شي‪.‬‬
‫‪»».‬که د اسالم څخه وړاندې دینونو ته پاملرنه وکړو هر دین به په خپل خاص وخت کې خاص قوم او سیمې ته راته‬

‫‪.‬د مثال په توګه‪ :‬موسی ع د مسیحیانو لپاره رالېږل شوی وه‪ ،‬او حضرت عیسی ع د یهودیانو لپاره رالېږل شوی وه‬

‫‪.‬هود ع‪ :‬د عاد قوم لپاره رالېږل شوی وه‪ ،‬او که چېری‪ D‬به په کومه سیمه کې پېغمبر نه وه د نږدې‪ D‬سیمې د نبي ع په اطاعت به خلک مکلف وه‬

‫‪.‬خو اسالم یو نړیوال او بین اللملي دین دی د ټولې نړی او ټولو مخلوقاتو‪ D‬د هدایت لپاره‪ D‬رالېږل شوی دی او ټول پرې مکلف دي»‬
‫ٰ‬ ‫هللا ج د رسول هللا ص په اړه فرمایی‪َ :‬و َمٓا َأ ۡر َ ۡ ٰ‬
‫اس َبشِ يرا ٗ َو َنذ ِٗيرا َولَكِنَّ َأ ۡك َث َر ٱل َّن ِ‬
‫اس اَل َي ۡعلَ ُمون‪.‬سبأ‪۲۸‬‬ ‫سل َن َك ِإاَّل َكٓا َّف ٗة لِّل َّن ِ‬
‫ژباړه‪ :‬او نه یی لېږلۍ مونږ ته مګر د نړی تولو خلکو ته زېری ورکوونکی (مؤمنانو ته د جنت ) او ویروونکی (کفارو‪ D‬ته د دوزخ ) مګر زیات‬
‫‪.‬خلک (له کفارو څخه ستا په اهمیت) نه پوهېږي‬

‫نو د اسالم مبارک دین په کوم خاص قوم یا سیمې پورې تړلی دین نه دی بلکې د ټولو انسانانو‪ D‬او پېریانو لپاره وروستۍ او مکمل دین دی‪»»،‬‬
‫‪.‬چی له دی وروسته نه کوم بل دین او پېغمبر او نه کوم بل آسمانی کتاب راځي‬
‫ٰ هّٰللا‬ ‫هّٰللا‬
‫سول َ ِ َو ٰخا َت َم ال َّنبِيِّينَ َو كانَ ُ بِ ُكلِّ َ‬
‫ش ْيءٍ َعلِيماً‪.‬األحزاب‪۴۰‬‬ ‫هللا ج فرمایی‪ٰ D:‬ما ٰكانَ ُم َح َّم ٌد َأ ٰبأ َأ َح ٍد مِنْ ِر ٰجالِ ُك ْ‪D‬م َو ٰلكِنْ َر ُ‬
‫ژباړه‪ :‬محمدصل هللا علیه وسلم ستاسي له نارینه ؤڅخه د هېچا پالر نه دی‪،‬هغه خود هللا جل جالله پېغمبر او وروستی نبي دی او هللا ج د هرشي‬
‫‪.‬علم لرونکی‪ D‬دی‬

‫‪.‬د اسالم مبارک دین په راتلو سره د نړی تول دینونه او مذهبونه منسوخ او باطل عالن شول»»‬

‫د جابر (رض) څخه روایت دی حضرت محمد ص و فرمایل‪ D:‬قسم په هغه ذات چی ځما نفس د هغه په واک کی دی که نن حضرت موسی ع‬
‫ژوندی وای زما د دین پېروي به یې کوله‪ ،‬او په بل حدیث شریف کی فرمایی‪ D:‬کله چی حضرت عیسی ع له آسمان څخه راکښته کېږي نو ځما د‬
‫دین پیروي به کوي‪ ،‬مګر د دی څخه وړاندې دینونه دا ځانګړتیا‪ D‬نه درلوده‪ D‬یو دین به د بل لپاره ناسخ (له منځه وړونکی‪ ) D‬او منسوخ (له منځه‬
‫‪.‬تلونکی)‪ D‬نه ګرځیده بلکې یو دین به د بل دین لپاره تکمیل کوونکۍ وه‬

‫د مثال په ډول‪ :‬د حضرت عیسی ع دین‪ :‬چې انجیل یې کتاب دی‪ ،‬د حضرت موسی ع دین‪ :‬چې تورات یې کتاب دی‪ ،‬تکمیل کوونکی وه‪ ،‬نو‬
‫‪.‬ویالی شو د اسالم سپیڅلی‪ D‬دین په پېروي او اطاعت نه یواځې دا چې انسانان بلکې جنیات هم مکلف دي‬

‫هللا ج فرمایی ‪َ :‬و َما َخلَ ۡقتُ ۡٱل ِجنَّ َوٱِإۡل َ‬

‫نس ِإاَّل لِ َي ْع ُبد ِ‬
‫ُون‪.‬الذاریات‪۵۶‬‬

‫‪.‬ژباړه‪ :‬او ما نه دي پیدا کړي پېریان او انسانان مګر د عبادت لپاره‬

‫د اسالم دین نه یواځې باطني عقیده ده‪ ،‬او نه یواځې دعباداتو ځانګړي‪ D‬مراسم دي‪ ،‬لکه څرنګه چی د اسالم دښمنان ګومان کوي‪ ،‬بلکې اسالم»»‬
‫‪.‬د یو مکمل او بشپړ نظام نوم دی چی د پېداېښت نه نیولې‪ D‬ترمرګ وروسته بیا راژوندي کېدلو پورې ټول اړخونه یې احتوا کړي دي‬

‫ت َأنَّ لَ ُهمۡ َأ ۡج ٗرا َكبِ ٗيرا‪.‬اإلسراء‪۹‬‬

‫ٱلص ٰـل ٰ َِح ِ‬
‫َّ‬ ‫هللا ج فرمایې‪ِ D:‬إنَّ ٰ َه َذا ۡٱلقُ ْر َءانَ َي ۡهدِي لِلَّتِي ه َِي َأ ۡق َو ُم َو ُي َب ِّ‬
‫ش ُر ۡٱل ُم ۡؤ ِمنِينَ ٱلَّذِينَ َي ۡع َملُونَ‬

‫ژباره‪ :‬حقیقت دادی چی دغه قرءان بېخي سمې سیده الرې ته رهنمایې کوي‪ ،‬او زېری‪ D‬ده د هغو مؤمنانو لپاره چې نېک عملونه سرته رسوي‬
‫بېشکه د هغوي لپاره لوي اجرونه دي‪.‬‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬

 ‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬
‫شپږ کلیمې‬
‫کلمه طیبة‪« :‬الَ ِإلَ َه ِإالَّ هللا ُ ُم َحمَّدَ َر ُ‬
‫سول ُ هللاِ»‪.‬‬

‫ژباړه‪ :‬نشته الئق د عبادت مګر یو هللا ج دی چې محمد ص یې رسول دی‪.‬‬

‫د انسان پاک کوونکې ده چې انسان یې ټول عمر کې یو ځل ووایې هغه مسلمان دی‪ ،‬او چې کله یې کافر ووایې مسلمانېږی‪ ،‬او هر مسلمان باید‬
‫خپل عادت جوړ کړي چې کله د شپې ویده کېږي یو ځل یې د زړه له کومې ووایې د تېرې ورځې ګناهونو څخه پاکېږي‪ D‬او چې کله یې سهار کې‬
‫ووایې د شپني ګناهونو څخه پاک کیږي‪.‬‬

‫ش َه ُد َأنَّ ُم َح َّمداً َع ْب ُدهُ َو َر ُ‬

‫سولُهُ»‬ ‫ش ِري َك لَهُ‪َ ،‬وَأ ْ‬
‫ش َه ُد َأنْ الَ ِإلَ َه ِإالَّ هللاُ َو ْحدَ هُ الَ َ‬
‫کلمه شهادت‪َ :‬أ ْ‬

‫ژباړه‪ :‬شهادت ورکوم چی نشته الئق د عبادت مګر یو هللا ج دی او شهادت ورکوم په دې چې محمد ص د هللا بنده او رسول دی‪.‬‬

‫شهادة‪ :‬په معنی د ګواهي دی‪ ،‬کله چې یو څوک مسلمانېږي نو دغه کلمة د شهادت د هللا ج په ذات او د محمد ص په پېغمبری باندې په مبعوث‬
‫کېدلو ګواهي ورکولو مکلف دي‪.‬‬

‫العظِ ِ‬
‫يم»‬ ‫الح ْم ُد هللِ َوالَ ِإلَ َه ِإالَّ هللاِ‪َ ،‬وهللا ُ َأ ْك َب ُر َوالَ َح ْول َ َوالَ قُ َّو َة ِإالَّ بِاهللِ َ‬
‫العل ِِّي َ‬ ‫سبْحانَ هللاِ َو َ‬
‫کلمه تمجید‪ُ « :‬‬
‫ژباړه‪ :‬پاکي ده هللا ج لره ثنا او صفت ده هللا ج لره او نشته الئق د عبادت مګر یو هللا ج دی او هللا ج ډېر لوي دی د تغیر وتبدیل او قدرت خاوند‬
‫یواځې هللا ج دی چې ډېر عالی او لوي دی‪.‬‬

‫تمجید د مجد څخه اخیستل شوی چې د لویي او بزرګي بیانولو‪ D‬په معنی دی‪.‬‬

‫شـِر ْي َك لَه‘لَ ُه ا ْل ُم ْل ُك َو لَ ُه ا ْل َح ْم ُد ُي ْحي َو ُي ِم ْيتُ َوه َُو َح ُّي ال َي ُم ْوتُ اَبَدً ا اَبَدً ا ُذواا ْل َجالَ ِل َواالِ ْك َر ِام ِب َي ِد ِﻩ ا ْل َخ ْي ُر َوه َُو َعلى ُكلِّ‬
‫کلمه توحید‪ :‬الَ اِل َه ِاالَّ هللاُ َو ْحدَ ه‘الَ َ‬
‫شىﺀٍ َق ِد ْي ُر‪.‬‬
‫َ‬

‫ژباړه‪ :‬نشته الئق د عبادت مګر یو هللا ج دی او هغه یو دی هېڅ شریک نه لري د هر څه مالک هغه ذات دی او ثناء وصفت هغه لره دی‪ ،‬هغه‬
‫ژوندي کول کوي او مړه کول کوي او هغه ژوندی دی هیڅکله نه مري صاحب د لویې‪ D‬او کرم دی د خیر واکدار صرف هغه دی او هغه په هرڅه‬
‫قادر ذات دی‪.‬‬

‫وحمِدَ هللاَ َثالثا ً وثالثینَ و َک َّب َرهللاَ َثالثا ً وثالثینَ وقال َتما َم‬
‫حدیث شریف دی چې رسول هللا ص فرمایې‪ :‬من س َّب َح هللاَ في ُد ُب ِر ُکل ِّ صال ٍة َثالثا ً وثالثینَ َ‬
‫شىﺀٍ َق ِد ْي ُر‪ُ ،‬غف َِرتْ َخطایاه وإن کانَتْ ِمثل َ َز َبدِا ْل َب ْح ِر‪ .‬رواه مسلم‪.‬‬
‫ْ‬ ‫شـِر ْي َك لَه‘لَ ُه ا ْل ُم ْل ُك َو لَ ُه ا ْل َح ْم ُد َوه َُو َعلى ُكل ِّ َ‬
‫وحدَ هُ الَ َ‬
‫المِاَئ ةِ‪ :‬ال إل َه إالَّ هللاَ ْ‬
‫ج(وا ْل َح ْمدُهِلِل ِ) یې درې دېرش ځله‬ ‫هللا)د هرلمانځه څخه وروسته درې دېرش ځله بېان کړه‪ ،‬او حمد د هللا َ‬ ‫ژباړه‪ :‬چا چې تسبېح د خدای ج (س َّب َحانَ َ‬
‫شـِر ْي َك لَه‘لَ ُه ا ْل ُم ْل ُك َو لَ ُه‬
‫وحدَ هُ الَ َ‬
‫هللا ْ‬
‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ال‬‫إ‬ ‫َ‬
‫ه‬ ‫ل‬‫إ‬ ‫یې‪(:‬ال‬ ‫والي‬ ‫پوره‬ ‫ځل‬ ‫سل‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫کړه‪،‬‬ ‫بیان‬ ‫ځله‬ ‫دېرش‬ ‫درې‬ ‫بیان کړه‪ ،‬او تکبیر د هللا ج(أهلل ُ ْأک َب ُر) يې‬
‫شىﺀٍ َق ِد ْي ُر)‪ D‬وویل‪ ،‬ټول ګناهونه یې بخښل کېږي که چېري د بحر د زګ په اندازه هم وي‪.‬‬ ‫ا ْل َح ْم ُد َوه َُو َعلى ُكل ِّ َ‬

‫کلمه استغفار‪:‬‬

‫أعالَ ُم ا ْل ُغ ُيو ِ‬
‫ب‬ ‫أعلَ ُم‪ ،‬إ َّن َك أنْتَ ْ‬
‫ب الَّذي ال ْ‬ ‫ب الَّذِي أعلَ ُم‪ ،‬ومِن َ‬
‫الذ ْن ِ‬ ‫وأتوب إلي ِه مِن َ‬
‫الذ ْن ِ‬ ‫ُ‬ ‫ً‬
‫عالنية‪،‬‬ ‫ب ْأذ َن ْب ُت ُه َع ْمداً أو َخ َطًأ سراً أو‬
‫هللا َربي مِنْ ِكل ِّ َذ ْن ٍ‬
‫«اَ ْس َت ْغفِ ُر َ‬
‫ْ‬
‫العل ُِّي ال َعظِ ِ‬
‫يم»‪.‬‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُّ‬
‫ب وغفا ُ‪D‬ر الذنوبِ‪ ،‬وال َح ْول َ َوال ق َّوة ِإال بِاهللِ َ‬‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫وس َّتا ُر ا ْل ُع ُيو ِ‬
‫َ‬
‫ژباړه‪ :‬بخښنه غواړم یا هللا له ټولو ګناهونو څخه چې ما سرته رسولي دي په قصدي‪ D‬ډول او یا په خطا ډول په پټه او یا ښکاره ډول مې سرته‬
‫رسولي دي بخښنه غواړم هغه هللا ج لره‪ ،‬له هغو ګناهونو څخه چې زه پوهېږم او له هغو ګناهونو څخه چې زه نه پوهېږم بېشکه ته د ټولو‬
‫غېبونو پوهېدونکی‪ D‬یې او پټوونکی‪ D‬د عېبونو یې او بخښونکی د ګناهونو یې او نشته دی د تغیر وتبدیل او قدرت خاوند مګر یواځې هللا ج دی چې‬
‫ډېر عالی‪ D‬او لوي دی‪.‬‬
‫َ‬
‫مأئة َم َّرة‪ .‬رواه مسلم‬ ‫بوب فِي ا ْل َی ْو ِم‬
‫اس َت ْغفِ ُره فإ ِّني أ ُت ُ‬
‫اس ُتو ُبوآ إلی هللاِ َو ْ‬
‫حدیث شریف دی چې رسول هللا ص فرمایې‪ :‬یا أ ُّی َها أل َّن ُ‬
‫ژباړه‪ :‬رسول هللا ص فرمایې‪ D:‬ای خلکو هللا ج ته توبه وېستونکي او بخښنه غوښتونکي أوسئ بېشکه چې زه روزآنه سل ځله هللا ج ته توبه‬
‫(أس َت ْغفِ ُر َ‬
‫هللا) کوم‪.‬‬ ‫ْ‬
‫حدیث شریف ده‪ :‬چی یوه ورځ بي بي عایشې (رض) له رسول هللا ص څخه و پوښتل که لیلة القدر شپه مې نصیب کې شوه کومه دعا باید وکړم‬
‫ف َع ِّني"‪.‬‬ ‫ِب ا ْل َع ْف َو َف ْ‬
‫اع ُ‬ ‫رسول هللا ص ورته وفرمایل‪ D:‬دغه دعا باید ووایې‪ :‬اللَّ ُه َّم ِإ َّن َك َعفُ ٌّو َك ِري ٌم ُتح ُّ‬
‫ژباړه‪ :‬ای خدایا بېشکه ته مهربانه بخښونکی یې او بخښل خوښوې نو ماته بخښنه وکړه بېشکه ته بخښونکی‪ D‬او مهربان ذات یې‪.‬‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬

 ‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬
‫ش ْي ًء َواَ َنا اَ ْعلَ ُم بِ ِه َواَ ْس َت ْغفِ ُرك لِ َما آَّل اَ ْعلَ ُم بِ ِه ُت ْبتُ َع ْن ُه َو َت َب َّرأتُ مِنَ ا ْلکُ ْف ِر َوال ِّ‬
‫ش ْركِ َوا ْل ِغ ْي َب ِة َوا ْلبِدْ َع ِة‬ ‫ش ِرك بِك َ‬ ‫کلمة رد کفر‪ :‬اَللَّ ُه َّم إ ِّني اَ ُع ْو ُذبِك مِنْ اَنْ ا ُ ْ‬
‫سول َ هللا‪.‬‬ ‫ُ‬
‫ان َوا ْل َم َعاصي ُکلِّ َها َواَ ْسلَ ْمتُ َواَق ْول ُ اَل ِالَ َه ِااَّل هللاَ ُم َح َّمد ٌَّر ُ‬ ‫َوا ْل َّن ِم ْي َم ِة َوا ْل َف َواح ِ‬
‫ِش َوا ْل ُب ْه َت ِ‬
‫ژباړه‪ :‬ای خدایا زه بخښنه غواړم ستا څخه له دی چې تا ته شریک ونیسم و زه پوهېږم او بخښنه غواړم له هغه عمل څخه چې نه پوهېږم چې‬
‫هغه شرک دی او توبه کوم تا لره او بېزاره یم له کفر او شرک څخه او د درواغو ویلو څخه او له غېبت کولو څخه او له بدعت څخه او د چغل‬
‫ګېري څخه او د فحش څخه هغه که پټ دي یا ښکاره او له تور تړلو څخه او د ټولو ګناهونو څخه او تسلیم یم او وایم‪ :‬نشته الئق د عبادت مګر‬
‫یو هللا ج چې محمد ص یې پېغمبر دی‪.‬‬

‫أالِيمانُ‬
‫لغة‪ :‬لغت کې د أمن څخه اخیستل شوی‪ ,‬چې باؤر اویقین ته ویل کېږي‪.‬‬

‫وع َمال ٌ بِا ْل َج ِ‬

‫وارح) په ژبه اقرار په زړه تصدیق کول ‪ -‬په اعضاؤ د بدن سره عمل‬ ‫لسان و تصدیقٌ بِا ْل َق ْل ِ‬
‫ب– َ‬ ‫ِ‬ ‫اصطالحا‪ :‬په اصطالح کې (اقرا ُر بِالِّ‬
‫کولو ته ایمان ویل کیږي‪.‬‬

‫ایمان پر دوه ډول دی‪ :‬مجمل ایمان‪ ،‬مفصل ایمان‬

‫مجمل‪ :‬هغه ایمان دی چې په اجمالي یا خلص ډول تعریف شوی اوسي لکه چې ووایې‪ :‬آ َمنتُ ِباهللاِ َک َما ه َُو ِبأس َمائ ِه َوصِ َفاتِ ِه َو َق ِب ْلتُ َجم َ‬
‫ِيع أحکَا ِمهِ‪.‬‬

‫ژباړه‪ :‬ایمان مې راوړی په هللا ج باندې لکه څرنګه چې هغه په خپلو نومونه او صفاتو‪ D‬سره دی‪ ،‬او قبول کړی مې دی دهغه هللا ج ټول احکام‪.‬‬
‫ير ِه َو َ‬
‫ش ِّره مِنَ هِللا‬ ‫سلِ ِه َو ال َي َو ِم االخ ِِر َو ال َق ِ‬
‫در َخ ِّ‬ ‫مفصل‪ :‬چی په تفصیلي ډول تعریف شوی اوسي لکه چې ووایې‪ :‬آ َمنتُ ِباهِلل َو َملکَتِ ِه َو ُک ُت ِب ِه َو ُر ُ‬
‫َت َعالی َو ال َبع ِ‬
‫ث بَعدَ ال َموتِ‪.‬‬

‫ژباره‪ :‬ایمان مې راوړی په هللا ج باندې او په مالئکو باندې او په کتابونو باندې‪ D‬او په پېغمرانو باندې‪ D‬او په ورځ د حشر باندې‪ D‬او په تقدیر‪ D‬باندې‪D‬‬
‫چې ټول خېر او شر د هللا ج لخوا دي او ایمان لرم پس له مرګه په ژوندی کېدلو باندې‪.‬‬

‫»»ایمان دوه رکنه او یو شرط لري‪D:‬‬

‫»رکنونه یې‪ :‬په ژبه اقرار کول‪ ،‬او په زړه تصدیق کول دي‪.‬‬

‫»اوشرط لري‪ D:‬چې عبارت د عمل کولو څخه دی په ټولو مؤمن بهي أصولو باندې‪D.‬‬

‫دا چې رکن او شرط د خېټی او مال په مثال دي چې یو د بل څخه پرته نه شي موجودېدای د رکن(اسالم) په نه موجودیت نېک عمل کول د هللا ج‬
‫په نزد هېڅ په درد نه خوري‪ ،‬او د شرط(ایمان) په نه موجودیت او یا په ضعیفي سره یې رکن ورو ورو خپل اصلیت له السه ورکوي‪.‬‬

‫د مؤمن او مسلمان په فرق کې ویالی شو‪ :‬ټول مؤمنان مسلمانان دي‪ ،‬خو ټول مسلمانان کامل مؤمنان نه شي کېدای د مؤمنیت درجه په»»‬
‫‪.‬اعمالو پورې ارتباط لري په هره اندازه چې نېک عمل ولري‪ D‬په هماغه اندازه یې ایمان په لوړېدو‪ D‬وي‬

‫هللا ج فرمایې‪ِ D:‬إ َّن َما ا ْل ُمْؤ ِم ُنونَ الَّذِينَ ِإ َذا ُذك َِر هَّللا ُ َو ِجلَتْ قُلُو ُب ُه ْم َوِإ َذا ُتلِ َيتْ َعلَ ْي ِه ْم آ َيا ُت ُه َزادَ ْت ُه ْم ِإي َما ًنا َو َعلَ ٰى َر ِّب ِه ْم َي َت َو َّكلُونَ ‪.‬أنفال‪۲D‬‬

‫ژباړه‪ :‬ریښتېني مؤمنان هغه دي چې زړونه یې د هللا ج د یاد په اورېدلو روښانه کېږي او کله چې د هغو په وړاندې د هللا ج آیاتونه ولوستل شي‬
‫نو د هغوي ایمان زیاتېږي او هغوي پر خپل رب باندې‪ D‬اعتماد لري‪.‬‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬

 ‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬
‫هللا جل جالله‬
‫هللا ج فرمایی‪:‬‬

‫ص َمدُ‪ ،‬لَ ْم يَلِ ْد َولَ ْم يُولَدْ‪َ ،‬ولَ ْم يَ ُكنْ لَهُ ُكفُ ًوا َأ َحدٌ‪.‬االخالص‪.‬‬
‫قُ ْل ه َُو هَّللا ُ َأ َحدٌ‪ ،‬هَّللا ُ ال َّ‬
‫ژباړه‪:‬ووایه! ای پېغمره هللا پاک یو دی‪ ،‬هللا ج هېچاته ته اړ نه دی‪ ،‬نه هغه څوک زېږولي دي او نه له چا څخه زېږیدلی دیهېڅ شي د هغه سیال‬
‫نشته‪.‬‬

‫د هللا ج ډېر صفتونه دي چې په دوه ډوله یې وېشالی شو‪.‬‬

‫ذاتي صفتونه‪ :‬هغه صفتونه دي چې هللا ج د هغو صفتونو په ضد نه متصف کېږي ‪.‬‬

‫د مثال په توګه‪ :‬حیات‪،‬قدرت‪،‬کالم‪،‬سمع‪،‬علم‪،‬بصر‪،‬اراده‪L.‬‬

‫حیات‪ ،‬ژوند ته ویل کېږي‪ :‬هللا ج تل ژوندی دی هېچکله نه مړ کېږي‪.‬‬

‫قدرت‪ ،‬توان ته ویل کېږي‪ :‬هللا ج تل توان لرونکی‪ L‬دی هېچکله نه بې توانه کېږي‪.‬‬

‫کالم‪ ،‬خبرې کولو ته ویل کېږي ‪ :‬هللا ج تل خبرې کوي چې د هغه شان سره ښایې چې قرآنکریم یې کالم دی‪ ،‬حضرت موسی ع سره یې مستقیمې‬
‫خبرې کړي دي‪ ،‬چې هېچکله نه شي ګونګی کېداي‪.‬‬

‫سمع‪ ،‬اورېدلو ته وایې‪ :‬هللا ج تل اورېدونکی‪ L‬دی او کوڼوالی د هغه شان سره محال دی‪.‬‬

‫بصر‪ ،‬لیدلو‪ L‬ته وایې‪ :‬هللا ج چی هرڅه لیدونکی دی او‌ ويني یې ړوندوالی‪ L‬ورسره محال دی‪.‬‬

‫اراده‪ ،‬قصد ته وایې‪ :‬هللا ج چې د هرڅه اراده وکړي کولی شي (کن فیکون) دی او هللا ج هېچکله نه بې اختیاره کېږي‪.‬‬

‫فعلي صفتونه‪ :‬هغه صفتونو ته ويل کېږي چې هللا ج د هغو صفتونو په ضد هم متصف کېداي شي چې عبارت دي له‪ :‬تخلیق‪،‬ترزیق‪،‬احیاء‪ L،‬اعزاز‪.‬‬

‫‪.‬تخلیق(پیدا کول)‪ :‬چې ضد یې نه پېدا کول دي هرڅه چې هللا ج وغواړي پېدا کوي او څه چې و نه غواړي نه یې پېدا کوي‬

‫ترزیق(رزق‪ L‬ورکول)‪ :‬چې ضد یې روزي نه ورکول دي هرچا ته چې هللا ج وغواړي روزي ورکوي او چاته چې ونه غواړي نه یې ورکوي‪.‬‬

‫احیاء(ژوندي‪ L‬کول)‪ :‬چې ضد یې نه پېدا کول او مړه کول دي هللا ج کوالی شي چې ژوند ورکړي او کوالی شي چې مړه یې کړي‪.‬‬

‫اعزاز(عزت ورکول)‪ :‬ضد یی ذلیلول‪ L‬دي هللا ج چې چاته وغواړي عزت ورکوي او چاته چي وغواړي‌ذلیله کوي یې‪.‬‬

‫سنى فَا ْدعُوهُ ِبها‪ .‬أعراف‪۱۸۰‬‬ ‫هللا ج فرمایی‪ :‬وَهلِل ِ اَأْل ْ‬

‫سما ُء ا ْل ُح ْ‬
‫ژباړه‪ :‬هللا ج لره ډېر غوره نومونه دي هغه په هماغه غوره نومونو سره وبلئ‪.‬‬

‫الج َّن َة‪.‬‬ ‫صا َها‪َ D‬‬

‫دَخل َ َ‬ ‫رسول هللا ص فرمایې‪ِ :‬إنَّ هَّلِل ِ ت ِْس َع ًة َوت ِْسعِينَ ْ‬
‫اس ًما‪ ،‬مِاَئ ًة ِإاَّل َواحِدً ا‪ ،‬مَنْ َأ ْح َ‬
‫‪..‬ژباړه‪ :‬هللا تعالی لره یوکم سل نومونه دي هر چا چې دا نومونه یاد کړل جنت ته دا داخلېږي‪ .‬چې دا نومونه په الندې ډول بېانوو‬

‫شماره‬ ‫أسماءالحسنی‬ ‫معنی‬

‫‪۱‬‬ ‫هللا‬ ‫خداي‬

‫‪۲‬‬ ‫الرَّحْ منُ‬ ‫عام مهربان‬

‫‪۳‬‬ ‫الرَّحی ُم‬ ‫خاص مهربان‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬

 ‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬

‫‪۴‬‬ ‫ال َملِ ُ‬

‫ك‬ ‫پاچاه‬

‫‪۵‬‬ ‫القُ َّدوسُ‬ ‫د هرډول عېبونو څخه پاک‬

‫‪۶‬‬ ‫السَّال ُم‬ ‫سالمتي ورکونکی>‬

‫‪۷‬‬ ‫ال ُمؤ ِمنُ‬ ‫أمنیت ورکونکی>‬

‫‪۸‬‬ ‫ْال ُمهَی ِمنُ‬ ‫ساتونکی>‬

‫‪۹‬‬ ‫ْال َعزی ُز‬ ‫ماتې نه خوړونکی‬

‫‪۱۰‬‬ ‫ْال َجبّا ُر‬ ‫ډېر زورور‬

‫‪۱۱‬‬ ‫ْال ُمتَ َکبِّ ُر‬ ‫ډېرلوي‬

‫‪۱۲‬‬ ‫ْألخالِقُ‬ ‫پیداکونکی‬

‫‪۱۳‬‬ ‫ْأل ِ‬
‫بارُئ‬ ‫روح اچونکی‬

‫‪۱۴‬‬ ‫ْأل ُم َ‬
‫ص ِّورُ‬ ‫شكل او صورت جوړونکی>‬

‫‪۱۵‬‬ ‫ْأل َغفَّا ُر‬ ‫بخښونکی>‬

‫‪۱۶‬‬ ‫ْألقَهّا ُر‬ ‫ډېر قاراو غضب واال‬

‫‪۱۷‬‬ ‫ألوهَّابُ‬
‫َ‬ ‫ورکونکی‬

‫‪۱۸‬‬ ‫أل َّر َّزآ ُ‬

‫ق‬ ‫روزي وركونکی‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬

 ‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬

‫‪۱۹‬‬ ‫ألفَتَّا ُح‬ ‫خالصونکی‪ ،‬وازونکی‬

‫‪۲۰‬‬ ‫أل َعلی ُم‬ ‫ډېرپوهه‬

‫‪۲۱‬‬ ‫ألقا ِبضُ‬ ‫ساه اخیستونکی>‬

‫‪۲۲‬‬ ‫ألباسطُ‬
‫ِ‬ ‫روزي پراخونکی‬

‫‪۲۳‬‬ ‫ألخافِضُ‬ ‫روزي اخیستونکی>‬

‫‪۲۴‬‬ ‫ألرَّآ ِف ُع‬ ‫لوړونکی‬

‫‪۲۵‬‬ ‫أل ُم ِع ُّز‬ ‫عزت ورکوونکی‬

‫‪۲۶‬‬ ‫أل ُم ِذلُّ‬ ‫ذلیلونکی‬

‫‪۲۷‬‬ ‫ألسَّمی ُع‬ ‫هرڅه اورېدونکی‬

‫‪۲۸‬‬ ‫ْألبَصی ُر‬ ‫هرڅه لیدونکی‬

‫‪۲۹‬‬ ‫أ ْل َح َک ُم‬ ‫په هرڅه حاکم‬

‫‪۳۰‬‬ ‫أ ْل َع ْد ُل‬ ‫ډېرعادل‬

‫‪۳۱‬‬ ‫ألَّ ِطیفُ‬ ‫ډېرمهربان او زړه سواند‬

‫‪۳۲‬‬ ‫ْألخَبی ُر‬ ‫‌خبردار او آګاه‬

‫‪۳۳‬‬ ‫ْأل َحلی ُم‬ ‫بردباره‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬

 ‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬

‫‪۳۴‬‬ ‫ْأل َعظی ُم‬ ‫ډېرغټ‬

‫‪۳۵‬‬ ‫ْأل َغفُو ُر‬ ‫بخښونکی>‬

‫‪۳۶‬‬ ‫ْأل َش ُکو ُر‬ ‫شکرګزار‬

‫‪۳۷‬‬ ‫ْأل ًعلِ ُي‬ ‫ډېر وچت‬

‫‪۳۸‬‬ ‫ْأل ًکبِی ُر‬ ‫‌ډېرلوي‬

‫‪۳۹‬‬ ‫ْأل َحفیظُ‬ ‫ساتونکی>‬

‫‪۴۰‬‬ ‫ْأل ُم ُ‬
‫قیت‬ ‫خوراک څښاک ورکونکی‬

‫‪۴۱‬‬ ‫ْأل َح ِسیبُ‬ ‫حسابونکی>‬

‫‪۴۲‬‬ ‫ْأل َجلِی ُل‬ ‫ډېرښاغلی‬

‫‪۴۳‬‬ ‫ْألک ِ‬
‫َری ُم‬ ‫عفوه کونکی>‬

‫‪۴۴‬‬ ‫أل َّرقیبُ‬ ‫مراقبت کونکی>‬

‫‪۴۵‬‬ ‫ْأل ُمجیبُ‬ ‫ځواب ویونکی>‬

‫‪۴۶‬‬ ‫ْألواس ُع‬ ‫پراخونکی‬

‫‪۴۷‬‬ ‫ْأل َحکی ُم‬ ‫ډېرهوښیار‬

‫‪۴۸‬‬ ‫ألودُو ُد‬

‫َ‬ ‫ملګری‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬

 ‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬

‫‪۴۹‬‬ ‫ْأل َم ِجی ُد‬ ‫د تعریف او لویی واال‬

‫‪۵۰‬‬ ‫ث‬ ‫ْأل ِ‬

‫باع ُ‬ ‫دوباره راپاڅونکی>‬

‫‪۵۱‬‬ ‫ْألشَهی ُد‬ ‫تل حاضر‬

‫‪۵۲‬‬ ‫ْأل َح ُ‬
‫ق‬ ‫سم اوصحیح‬

‫‪۵۳‬‬ ‫ْأل َو ِکی ُل‬ ‫د هرڅه ضیموار‬

‫‪۵۴‬‬ ‫ْألقو ُ‬
‫ي‬ ‫ډېرغښتلۍ‬

‫‪۵۵‬‬ ‫ْأل َمتِینُ‬ ‫ډېرمحکم‬

‫‪۵۶‬‬ ‫ْأل َولِ ُّی‬ ‫دوست او ملګری‬

‫‪۵۷‬‬ ‫ْأل َح ِمی ُد‬ ‫د یادوړ‬

‫‪۵۸‬‬ ‫أ ْل ُمحْ ْ‬
‫صي‬ ‫حسابوونکی‬

‫‪۵۹‬‬ ‫ْأل ُم ْب ِدُئ‬ ‫دوباره شروع کوونکی>‬

‫‪۶۰‬‬ ‫ْأل ُم ِعی ُد‬ ‫دوباره ژوندی کوونکی>‬

‫‪۶۱‬‬ ‫ْأل ُم ِح ْي‬ ‫ژوندی کوونکی>‬

‫‪۶۲‬‬ ‫ْأل ُم ِم ُ‬
‫یت‬ ‫مرګ ورکونکی‬

‫‪۶۳‬‬ ‫ْأل َح ُّي‬ ‫ژوندی‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬

 ‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬

‫‪۶۴‬‬ ‫ْألقَیَّو ْم‬ ‫قائم مقام‬

‫‪۶۵‬‬ ‫ْأل ِ‬
‫واج ُد‬ ‫السته راوړونکی‬

‫‪۶۶‬‬ ‫ْأل ِ‬
‫ماج ُد‬ ‫ډېرښاغلی‬

‫‪۶۷‬‬ ‫ْأل ِ‬
‫واح ُد‬ ‫یودی‬

‫‪۶۸‬‬ ‫أألح ْد‬

‫َ‬ ‫په یووالي کې تل دی‬

‫‪۶۹‬‬ ‫ْأل َ‬
‫ص َم ُد‬ ‫بې نیازه‬

‫‪۷۰‬‬ ‫ْألقا ِد ُر‬ ‫توانمند>‬

‫‪۷۱‬‬ ‫ْأل ُم ْقتَ ِد ُر‬ ‫صاحب د اقتدار‬

‫‪۷۲‬‬ ‫ْأل ُمقَ ِّد ُم‬ ‫له ټولو وړاندې کوونکی>‬

‫‪۷۳‬‬ ‫ْأل ُم ِّ‬

‫ؤخ ُر‬ ‫له ټولو وروسته کوونکی>‬

‫‪۷۴‬‬ ‫أأْل َّو ُل‬ ‫له ټولو اول‬

‫‪۷۵‬‬ ‫أآْل ِخرُ‬ ‫له ټولو وروسته‬

‫‪۷۶‬‬ ‫ْألظا ِه ُر‬ ‫ښکاره‬

‫‪۷۷‬‬ ‫ْأل ِ‬
‫باطنُ‬ ‫پټ‬

‫‪۷۸‬‬ ‫ْأل َوا ِل ُّي‬ ‫صاحب او واکدار‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬

 ‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬

‫‪۷۹‬‬ ‫ْأل ُمتَعال ُی‬ ‫له ټولو لوړ او غوره‬

‫‪۸۰‬‬ ‫ْألبَرُّ‬ ‫صاحب د نیکي>‬

‫‪۸۱‬‬ ‫ألتَّ َّوابُ‬ ‫توبه قبلوونکی‬

‫‪۸۲‬‬ ‫ْأل ُم ْنتَقِمُ‬ ‫غچ او بدله اخیستونکی>‬

‫‪۸۳‬‬ ‫ْأل َعفُوّ ُ‬ ‫عفوه کوونکی>‬

‫‪۸۴‬‬ ‫أل َّرؤوُ ْ‬

‫ف‬ ‫شفقت کوونکی‬

‫‪۸۵‬‬ ‫الل َو ااْل ِ ْک َرا ْم‬ ‫ك ُذ ْ‬

‫وال َج ِ‬ ‫ك ْأل ُم ْل ِ‬
‫مالِ ُ‬ ‫د ټولو کائناتو> واکدار صاحب د عظمت او کرم‬

‫‪۸۶‬‬ ‫ْأل ُم ْق ِسطُ‬ ‫با انصافه‬

‫‪۸۷‬‬ ‫ْألجا ِم ُع‬ ‫راټولوونکی‬

‫‪۸۸‬‬ ‫ْألغ ِن ُّي‬ ‫بې پروا او بې نیازه‬

‫‪۸۹‬‬ ‫ْأل ُم ْغنِ ْي‬ ‫بې نیازه کوونکی مالدارکونکی‬

‫‪۹۰‬‬ ‫ْألمانِ ُع‬ ‫منع کوونکی>‬

‫‪۹۱‬‬ ‫ألضَّارُّ‬ ‫ضرر رسولو کی توانا‬

‫‪۹۲‬‬ ‫ألنَّا ِف ُع‬ ‫ګټه رسوونکی‬

‫‪۹۳‬‬ ‫آلنَّو ُر‬ ‫روښنایې واال‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬

 ‫التوحید‬ ‫ثقافت اسالمي‬

‫‪۹۴‬‬ ‫ْألهاديُّ‬ ‫هدایت کونکی‬

‫‪۹۵‬‬ ‫ْألبَ ِدیعُ‬ ‫بې مثاله شیانو پیدا کوونکی‬

‫‪۹۶‬‬ ‫ْألبا ِق ْي‬ ‫تل پاتې‬

‫‪۹۷‬‬ ‫ث‬ ‫ْأل ِ‬

‫وار ُ‬ ‫د هرڅه نهایې واکدار‬

‫‪۹۸‬‬ ‫أل َّر ِشی ُد‬ ‫سیده او سمه خوونکی‬

‫‪۹۹‬‬ ‫صبُو ُر‬

‫أل َّ‬ ‫حوصله لرونکی‬

‫ومن هللاِ التوفیق والسداد‪.‬‬

‫وحیدهللا جمال ناصري‪.‬‬ ‫د ثقافت اسالمي أستاد‬ ‫لیکونکۍ او ترتیب کونکۍ‬