You are on page 1of 19

Tài liệu vật lí 11 1

CHƯƠNG I: ĐIỆN TÍCH - ĐIỆN TRƯỜNG


Bài 1: ĐIỆN TÍCH – ĐỊNH LUẬT COULOMB
A. Lý thuyết
1. Điện tích − Điện tích điểm
- Có thể làm cho một vật nhiễm điện bằng cách: ……………………………………………………………………
- Điện tích: …………………………………………………………………………………………………………..
Có hai loại điện tích: ………………………………………………………………………………………………
- Điện tích điểm: ……………………………………………………………………………………………………..
- Các điện tích cùng dấu thì ……………………….. Các điện tích trái dấu thì …………………………………….
- Đơn vị của điện tích trong hệ SI là ……………….. Kí hiệu: ……………………………………………………..
2. Định luật Coulomb
Hai điện tích điểm q1, q2 đứng yên trong chân không, cách nhau một đoạn r, thì tương tác với nhau một lực có
độ lớn F0 tỉ lệ với tích độ lớn các điện tích và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng.

Biểu thức: ……………………………………với k = 9.109 (Nm2/C2)

3. Tương tác của các điện tích điểm đứng yên trong điện môi đồng chất
Độ lớn lực tương tác giữa hai điện tích điểm đặt trong điện môi đồng chất sẽ ………………..so với tương tác trong chân
không  lần,  gọi là hằng số điện môi.

Biểu thức: …………………………………….

4. Vector lực tương tác giữa hai điện tích điểm


- Điểm đặt: trên mỗi điện tích.
- Phương: trùng với phương đường thẳng qua điểm đặt 2 điện tích.
- Chiều: – Hướng ra xa hai điện tích nếu chúng cùng dấu.
– Hướng từ điện tích nọ đến điện tích kia nếu chúng trái dấu.
q1q 2
- Độ lớn: F12 = F21 = k
 r2
* Chú ý: Điện tích điểm q chịu tác dụng của nhiều lực điện f1 , f 2 ,..., f n thì hợp lực tác dụng là F = f i

B. Bài tập
1.1. Lực tác dụng giữa một điện tích điểm q1 = 4.10-5 C và một điện tích khác q2 = 5.10-5 C đặt cách nhau một
đoạn r = 2 m trong không khí bằng bao nhiêu?
1.2. Hạt nhân nguyên tử hidrô mang điện tích Q = +e. Electron của nguyên tử đó ở cách xa hạt nhân một
đoạn r = 5.10–11 m. Xác định lực điện tác dụng giữa electron và hạt nhân của nguyên tử hidrô.
1.3. Nếu lực tác dụng giữa hai điện tích điểm 4.10-7 C và 10-7 C đặt trong không khí cách nhau một đoạn r là
0,9 N thì r bằng bao nhiêu?
1.4. Hai quả cầu nhỏ mang điện tích q1 và q2 có q1 + q2 = 6.10-7 C đặt cách nhau một đoạn 3 cm trong chất
điện môi có hằng số điện môi bằng 2. Hai lực tác dụng lên hai quả cầu này có cùng độ lớn 0,8 N hướng vào nhau.
Điện tích q2 bằng bao nhiêu?
1.5. Cho ba điện tích điểm q1 = 4 C; q2 = 16 C và q3 = –64 C lần lượt đặt tại ba điểm A, B, C thẳng hàng
(trong chân không) với AB = 20 cm, BC = 60 cm.
a) Xác định lực điện tổng hợp tác dụng lên điện tích q1.
b) Xác định lực điện tổng hợp tác dụng lên điện tích q2.
1.6. * Có ba điện tích điểm q1 = 6 C; q2 = 12 C và q3 lần lượt đặt tại ba điểm q1 q2 q3
_ q3
A, B, C thẳng hàng (trong chân không) với AB = 20 cm, BC = 40 cm. Lực điện + +
A BC
Tài liệu vật lí 11 1
tổng hợp tác dụng lên điện tích q1 bằng F = 14,2 N. Xác định điện tích q3.
1.7. * Có ba điện tích điểm q1 = 2,0.10-6 C, q2 = –2,0.10-6 C, q3 = 1,5.10-6 C đặt lần lượt tại ba đỉnh ABC của
một tam giác vuông cân tại A trong chân không, cho AB = AC = 3 cm. Tính lực điện tổng hợp tác dụng lên điện
tích điểm q1 .
1.8. * Có ba điện tích q1 = q2 = q3= 1,0.10-6 C đặt trong chân không ở 3 đỉnh tam giác đều cạnh a = 20 cm.
Tính lực điện tác dụng lên mỗi điện tích.
1.9. * Hai điện tích điểm q1 = 20 nC, q2 = - 80 nC đặt cố định tại A và B trong không khí với AB = 8 cm.
Điện tích q3 phải đặt ở đâu và có giá trị bao nhiêu để q3 cân bằng?
1.10. * Một quả cầu nhỏ khối lượng m = 30 g mang điện tích q1 = 1,0 C. Quả cầu nhỏ này được treo bằng
sợi tơ vào giá đỡ ở phía trên một quả cầu khác mang điện tích q 2 = +1,5 C sao cho tâm của hai quả cầu ở trên
cùng một đường thẳng đứng và cách nhau một đoạn r = 25 cm. Lấy g = 10 m/s2. Tính lực căng của sợi dây.
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1

Bài 2: THUYẾT ELECTRON CỔ ĐIỂN – ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐIỆN TÍCH
A. Tóm tắt
1. Nội dung thuyết electron (thuyết điện tử)
a) Điện tích nguyên tố: Điện tích nhỏ nhất tồn tại trong tự nhiên, có trị số bằng 1,6.10-19C.
b) Electron: Hạt sơ cấp mang điện tích nguyên tố âm e = ………………… Khối lượng m = …………………
c) Nguyên tử: Mỗi nguyên tử gồm có ………………………………………………………………………...
Bình thường nguyên tử trung hòa về điện, khi đó điện tích dương của hạt nhân có trị số bằng giá trị tuyệt đối tổng
điện tích âm của các điện tử chuyển động quanh hạt nhân.
d) Ion: Khi nguyên tử mất đi electron gọi là …………………………………………………………………....
Khi nguyên tử nhận thêm electron gọi là ………………………………………………………………..
e) Học thuyết căn cứ vào sự chuyển động của các electron để giải thích tính chất điện của các vật và các hiện
tượng điện gọi là thuyết điện tử.
2. Chất dẫn điện và chất cách điện
a) Chất dẫn điện: ………………………………………………………………………………………………..
b) Chất cách điện: ………………………………………………………………………………………………
3. Định luật bảo toàn điện tích:
……………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………
B. Bài tập
2.1. Một quả cầu nhỏ mang điện tích q = –8 C. Hỏi quả cầu đó thừa hay thiếu bao nhiêu electron?
2.2. Hai quả cầu kim loại A và B giống hệt nhau đặt trên giá cách điện. Quả cầu A có điện tích 8 µC và quả
cầu B có điện tích 4 µC. Cho hai quả cầu chạm nhau rồi tách chúng ra. Điện tích cuối cùng trên quả cầu A bằng
bao nhiêu?
2.3. Có ba quả cầu kim loại, kích thước giống nhau. Quả cầu A mang điện tích +27 C, quả cầu B mang điện
tích –3 C, quả cầu C không mang điện. Cho hai quả cầu A và B chạm nhau rồi tách chúng ra. Sau đó cho hai
quả cầu B và C chạm nhau. Tính điện tích trên mỗi quả cầu.
2.4. Hai quả cầu nhỏ giống nhau, cách nhau một khoảng lớn hơn nhiều lần đường kính của chúng. Ban đầu
chúng được tích điện –2.10-6 C và 4.10-6 C, lực tương tác giữa chúng là 1 N. Không thay đổi vị trí hai quả cầu
trên, người ta nối giữa hai quả cầu bằng một sợi dây dẫn điện và sau đó tháo sợi dây ra. Lực tương tác giữa
chúng.
2.5. * Hai quả cầu kim loại giống nhau, mang điện tích q1, q2 đặt cách nhau 50 cm thì hút nhau một lực F1 =
0,108 N. Nối hai quả cầu bằng một dây dẫn, xong bỏ dây dẫn đi thì thấy hai quả cầu đẩy nhau với một lực F 2 =
36.10-3N. Tính q1, q2.
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG
A. Tóm tắt
1. Định nghĩa điện trường
Điện trường là ........................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
2. Cường độ điện trường
a) Định nghĩa: Cường độ điện trường tại một điểm là đại lượng đặc trưng cho điện trường về ..........................

.................................................. Độ lớn của nó được đo bằng thương của độ lớn lực F tác dụng lên điện tích
thử dương đặt tại điểm đó với độ lớn của điện tích đó.

Công thức: .......................................

Cường độ điện trường là đại lượng vector: ..............................................

b) Vector cường độ điện trường của điện tích điểm Q trong môi trường có hằng số điện môi :
Vectơ cường độ điện trường tại điểm B do điện tích Q đặt tại A gây ra có:
- Điểm đặt: tại điểm đang xét B.
- Phương: là đường nối điểm đặt A và điểm đang xét B.
- Chiều : - Hướng ra xa Q nếu Q > 0
- Hướng về phía Q nếu Q < 0

- Độ lớn: ..............................................

c) Nguyên lý chồng chất điện trường:


  
Các điện tích điểm Q1, Q2,..., Qn gây ra các điện trường có cường độ tương ứng là E1 , E 2 ,..., E n tại điểm đang

xét. Cường độ điện trường tổng hợp tại điểm đang xét: E = ............................................................
3. Đường sức của điện trường
a) Định nghĩa: Đường sức của điện trường là ........................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
b) Tính chất của đường sức điện trường:
- Qua 1 điểm trong điện trường có thể vẽ được ............................ đường sức điện trường.
- Các đường sức ..........................................................
- Chiều của đường sức điện là chiều đi ra khỏi ................................. và đi đến .......................................................
- Đường sức của trường tĩnh điện là đường .......................................
- Ta quy ước độ mau hay thưa của đường sức sẽ biểu thị cường độ của điện trường: nơi nào điện trường mạnh thì
đường sức ..................., nơi nào điện trường yếu thì đường sức ......................
c) Điện trường đều: có đường sức .............................................................. E = const . ( )
B. Bài tập
3.1. Một điện tích q = 5.10-9 C đặt trong điện trường, chịu tác dụng của lực F = 3.10-4 N. Tính độ lớn cường
độ điện trường E tại điểm đặt điện tích q.
3.2. Điện tích điểm q = 8.10-8 C đặt tại O trong chân không. Xác định cường độ điện trường của q tại M cách
O một khoảng 30 cm.
3.3. Cho hai tấm kim loại song song, nằm ngang, nhiễm điện trái dấu. Khoảng không gian giữa hai tấm kim
loại có một giọt dầu khối lượng m = 0,1 g mang điện tích q = – 5.10-8 C nằm lơ lửng trong không khí. Lấy g = 10
m/s2. Điện trường giữa hai tấm kim loại là điện trường đều. Xác định hướng và độ lớn của điện trường đó.
3.4. Cho hai điện tích q1 = - q2 = 2.10-8 C đặt tại hai điểm A, B cách nhau một khoảng 6 cm.
Tài liệu vật lí 11 1
a. Xác định cường độ điện trường tại trung điểm I của AB.
b. Xác định cường độ điện trường tại M thẳng hàng với AB và MA = 3 cm và MB = 9 cm.
3.5. Cho hai điểm A và B (trong không khí) nằm trong điện trường đều có cường độ điện trường E = 9.10 3
V/m. Tại điểm A người ta đặt thêm điện tích q = –10-8 C. Xác định cường độ điện trường tại B. Cho AB = 10 cm
và ( AB, E ) = 0o .
3.6. Cường độ điện trường tại một điểm cách tâm quả cầu nhỏ bằng kim loại 5 m là E = 10 V/m, vectơ cường
độ điện trường hướng về phía quả cầu. Điện tích phân bố đều trên quả cầu bằng bao nhiêu?
3.7. Một điện tích điểm q được đặt trong điện môi đồng tính, vô hạn. Tại điểm M cách q một đoạn 0,50 m,
điện trường của q có cường độ 9,0.104 V/m và hướng ra xa điện tích q. Hỏi độ lớn và dấu của q? Cho biết hằng số
điện môi của môi trường  = 2,5.
3.8.* Cho hai điện tích q1 = 2.10-8 C và q2 = 8.10-8 C đặt tại hai điểm A, B cách nhau một khoảng 30 cm. Xác
định vị trí của điểm M mà tại đó cường độ điện trường bằng 0.
3.9. Cho hai điểm A và B cùng nằm trên một đường sức của điện trường do một điện tích điểm q gây ra. Biết
độ lớn của cường độ điện trường tại A là 36 V/m, tại B là 9 V/m. Độ lớn của cường độ điện trường tại trung điểm
M của AB.
3.10.* Có hai điện tích điểm q và -q đặt tại hai điểm A, B cách nhau một đoạn AB = 12 cm. Một điện tích
điểm dương q1 = q đặt tại M trên đường trung trực của AB cách AB một khoảng 8 cm. Lực điện tác dụng lên q1 là
F = 27 N. Tính q1 và cường độ điện trường tổng hợp tại M.
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
Bài 4: CÔNG CỦA LỰC ĐIỆN TRƯỜNG
A. Tóm tắt
1. Công của lực điện trường trong điện trường đều
a) Xét một điện tích điểm dương q > 0, chuyển động trong một điện trường đều có vector cường độ điện
  
trường E . Công của lực điện trường F = q.E khi điện tích chuyển động từ điểm B C

đến điểm C: A = ……………………., với d là độ dài đại số của đoạn hình chiếu
điểm đầu đến hình chiếu điểm cuối của đường đi theo hướng của một đường sức.
b) Kết luận: Công của lực điện thực hiện khi điện tích chuyển động từ điểm này
đến điểm khác tỉ lệ với ………………………………………………………………, B H
 d
không phụ thuộc vào …………………………………….. mà chỉ phụ thuộc vào E
…………………………………………………………………………………………
2. Thế năng của một điện tích trong điện trường
a) Công của lực điện bằng độ giảm thế năng của điện tích trong điện trường:
AMN = ……………………….
b) Thế năng của một điện tích q trong điện trường đặc trưng cho ………………………………………………
…………………………………………………... Thế năng của q tại M chỉ được xác định khi có gốc thế năng.
c) Sự phụ thuộc của thế năng WM vào điện tích q:
Thế năng của một điện tích điểm q đặt tại điểm M trong điện trường thì tỉ lệ với q: WM = ………………………..
B. Bài tập
4.1. Một hạt mang điện tích q = 5.10–6 C bay từ M đến N (MN = 4 cm) theo hướng đường sức trong điện
trường đều có cường độ điện trường E = 1000 V/m. Công lực điện trường thực hiện khi đó như thế nào?
4.2. Thả một điện tích q = 6 mC trong điện trường đều thì nó di chuyển từ M đến N (MN = 2 cm), khi đó lực điện trường
thực hiện công A = 3 J. Xác định cường độ điện trường.
4.3. Một hạt mang điện tích q đi từ M đến N (MN = 2 cm) theo phương của một đường sức trong điện trường đều có
cường độ điện trường E = 4000 V/m. Khi đó lực điện trường thực hiện công −1 mJ. Xác định q.
4.4. Xét ba điểm A, B, C là ba đỉnh của một tam giác vuông tại A trong điện trường đều có cường độ E = 6000

V/m, E cùng hướng AC . Biết AC = 6 cm, CB = 10 cm. Tính công dịch chuyển một electron từ A đến C; từ A
đến B.
4.5. Một điện tích điểm có độ lớn 10 C chuyển động từ đỉnh B đến đỉnh C của tam giác đều ABC chiều dài mỗi cạnh
bằng 10 cm. Tam giác ABC nằm trong điện trường đều có cường độ 5000 V/m. Đường sức của điện trường này song song
với cạnh BC và có chiều từ C đến B. Tính công của lực điện trường khi điện tích q di chuyển từ A đến C; từ A đến B và từ C
đến B.
4.6. Khi một điện tích q di chuyển trong điện trường từ điểm A đến điểm B thì lực điện sinh công 2,5 J. nếu thế năng của
q tại A là 2,5 J thì thế năng của nó tại B là bao nhiêu?
4.7. *Một electron bay trong một điện trường đều theo hướng của đường sức, trên đoạn đường dài 2,0 cm.
Vận tốc của nó giảm từ 2.106 m/s đến 0. Xác định cường độ điện trường.
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
Bài 5: ĐIỆN THẾ - HIỆU ĐIỆN THẾ
A. Tóm tắt
1. Điện thế
a) Định nghĩa: Điện thế tại một điểm M trong điện trường là đại lượng đặc trưng cho điện trường về
........................................................................................................................................................ Nó được xác định
bằng thương số của công của lực điện tác dụng lên điện tích q khi q di chuyển từ M ra xa vô cực và độ lớn của q:

VM = ......................

b) Đơn vị điện thế trong hệ SI là ........................


2. Hiệu điện thế
a) Định nghĩa: Hiệu điện thế giữa hai điểm M, N trong điện trường là đại lượng đặc trưng cho
......................................................................................................................................................................................
Nó được xác định bằng thương số giữa công của lực điện tác dụng lên điện tích q trong sự di chuyển của q từ M
đến N và độ lớn của q.

Biểu thức: UMN = ..................................................

b) Đo hiệu điện thế: bằng ....................................


c) Hệ thức liên hệ giữa hiệu điện thế và cường độ điện trường đều: E = ....................., với d là khoảng cách
đại số từ hình chiếu điểm đầu đến hình chiếu điểm cuối đường đi trên một đường sức điện .
B. Bài tập
5.1. Một hạt mang điện tích q = 5.10–6 C bay từ M đến N có hiệu điện thế là UMN = 1 V. Công do lực điện
trường thực hiện khi đó bằng bao nhiêu?
5.2. Một hạt mang điện tích q bay từ M tới N. Hiệu điện thế giữa hai điểm M và N là UMN = 1 V. Công do lực
điện trường thực hiện khi đó là – 1,6.10-19 J. Xác định q.
5.3. Giữa hai điểm M, N có hiệu điện thế bằng bao nhiêu nếu một điện tích q = – 0,2 C thu được năng lượng W = 2.10-6
J khi đi từ M đến N.
5.4. Giả thiết rằng một tia sét được phóng từ đám mây tích điện q = 23 C xuống mặt đất và khi đó hiệu điện
thế giữa đám mây và mặt đất U = 2,0.108 V. Tính năng lượng của tia sét đó.
5.5. Mặt trong của màng tế bào trong cơ thể sống mang điện tích âm, mặt ngoài mang điện tích dương. Hiệu
điện thế giữa hai mặt này bằng 0,070 V. Màng tế bào dày 8,0.10-9 m. Hỏi cường độ điện trường trong màng tế bào
là bao nhiêu?

5.6. Xét một tam giác đều ABC cạnh a = 20 cm đặt trong điện trường đều E cùng hướng với BC và E = 3000
V/m. Hiệu điện thế giữa B và A bằng bao nhiêu?
5.7. Một electron chuyển động ngược chiều đường sức điện trường đều của một tụ điện phẳng, hai bản cách
nhau một khoảng d = 1 cm và giữa chúng có hiệu điện thế U = 200 V. Tính hiệu điện thế giữa hai điểm khi
electron dịch chuyển được một quãng đường s = 0,5 cm.
5.8.* Một electron bay với vận tốc v = 1,2.107 m/s từ một điểm có điện thế V1 = 600 V, theo hướng của các
đường sức. Xác định điện thế V2 của điểm mà ở đó electron dừng lại.
5.9. Một hạt nhân nguyên tử hêli (hạt α) được gia tốc từ trạng thái nghỉ đến vận tốc v trong một máy gia tốc
bởi hiệu điện thế 1200 V. Cần đặt vào hai đầu hiệu điện thế bao nhiêu để hạt α có vận tốc gấp đôi?
5.10.* Một proton bắt đầu chuyển động dọc theo chiều đường sức điện trường của một tụ điện phẳng, hai bản
cách nhau một khoảng d = 2,0 cm và giữa chúng có hiệu điện thế U = 120 V. Proton sẽ có vận tốc là bao nhiêu
sau khi dịch chuyển được một quãng đường s = 0,30 cm (proton có m = 1,67.10 –27 kg và e = 1,6.10-19 C).
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
Bài 6: TỤ ĐIỆN
A. Tóm tắt
1. Tụ điện
a) Định nghĩa: Hệ gồm ...........................................................................................................................................
- Hai vật dẫn gọi là hai bản cực của tụ điện.
- Ký hiệu tụ điện: C

b) Điện tích của tụ điện:


- Điện tích của hai bản: .............................................................................................
- Quy ước: điện tích trên bản ............................................... là điện tích của tụ điện.
2. Điện dung của tụ điện
a) Định nghĩa: Đại lượng đặc trưng cho ..............................................................................................................
và được đo bằng thương số giữa điện tích q của tụ điện và hiệu điện thế giữa hai bản tụ điện.

Biểu thức: ..........................

b) Đơn vị của điện dung (hệ SI): ..............................


- Farah là điện dung của một tụ điện có điện tích 1 culông khi hiệu điện thế giữa hai bản là 1 vôn.
- Các uớc thông dụng của Farah: 1 F = 10-6 F; 1 nF = 10-9 F; 1 pF = 10-12 F
3. Năng lượng điện trường
- Khi tụ điện tích điện thì điện trường trong tụ điện sẽ dự trữ một năng lượng. Đó là năng lượng điện trường.
B. Bài tập
6.1. Một tụ điện khi mắc vào hiệu điện thế U = 20 V thì tích điện tích q = 5.10–6 C. Tính điện dung của tụ
điện?
6.2. Một tụ điện có điện dung C = 2.10-6 F. Đặt vào hai đầu tụ điện một hiệu điện thế U thì tụ điện đã tích điện
là q = 4.10-6 C. Tính U?
6.3. Một tụ điện có điện dung C = 4 F được mắc vào nguồn có hiệu điện thế 100 V bằng dây dẫn, sau đó ngắt
ra khỏi nguồn và mắc tụ điện đó vào bộ nguồn khác có hiệu điện thế 200 V. Sau khi đã cân bằng điện thì điện
tích của tụ điện thay đổi thế nào? Tính lượng điện tích đã dịch chuyển qua dây dẫn?
6.4. Trên vỏ tụ điện có ghi 20 F – 200 V.
a. Tính điện tích cực đại của tụ điện.
b. Nối hai bản tụ với hiệu điện thế 120 V. Tính điện tích tối đa mà tụ tích được.
6.5. Một tụ điện xoay có điện dung thay đổi được. Nếu khi tụ điện có điện dung 20 F thì điện tích của tụ là
4.10-4 C. Ngắt tụ khỏi nguồn và thay đổi điện dụng của tụ đến giá trị 50 F thì tụ tích được lượng điện tích là bao
nhiêu? Khi đó hiệu điện thế giữa hai bản tụ thay đổi thế nào?
6.6.* Trên một tụ điện có ghi 1000 F – 160 V. Nối 2 bản tụ với một nguồn 12 V. Tìm điện tích của tụ, năng
lượng điện trường trong tụ. Tính điện tích cực đại, và năng lượng điện trường cực đại của tụ điện trên.
6.7.* Một tụ điện có điện dung 20 F, khi tích điện có năng lượng điện trường
R1
trong tụ là 4.10-8 mJ. Tính điện tích của tụ và hiệu điện thế giữa hai bản tụ điện. A

6.8.* Cho mạch điện như sơ đồ hình vẽ. Điện trở R1 = 100 , R2 = 200 . Khi K
C
6V R2
10µF
đóng, tụ điện được tích điện đầy, tính điện tích của tụ khi đó? B
K

......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Tài liệu vật lí 11 1
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

You might also like