Khutbah Jumat Tondone Tiyang Bati utawi Rugi

Khutbah I:

ُ‫اع ْن َدهُ ِم َن ْالفَضْ ِل َواِإْل ْن َع ِام َأحْ َم ُدهُ َوَأ ْش ُك ُره‬ ِ ‫ْال َح ْم ُد هلِل ِ ْال َملِ ِك ْال َعاَّل ِم َواَ ْعطَانَا َم‬
َّ‫ َأ ْشهَ ُد اَ ْن الَِإلَهَ اِال‬،‫ان َواِإْل ْسالَ ُم‬ ُ ‫َعلَى نِ ْع َم ِة ْال ِجس ِْم ِو ْال ُم َجس َِّم َو ِه َي الصِّ َحةُ َواِإْل ْي َم‬
ُ‫ف بِ ْالبَقَا ِء َو ْالقِ َد ِم َوَأ ْشهَ ُد اَ َّن ُم َح َّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َرس ُْولُه‬ ِ َّ‫ْك لَهُ ْال ُمت‬
ُ ‫ص‬ َ ‫هللاُ َوحْ َدهُ الَ َش ِري‬
‫ب الظِّلِّ فِى ْال َغ َم ِام‬ ِ ‫اح‬ ِ ‫ص‬ َ ‫ك ُم َح ّم ٍد‬ َ ‫صلِّ َو َسلِّ ْم َعلَى َع ْب ِد‬َ ‫اِلَى َج ِمي ِْع ْال َعالَ ِم اللَّهُ َّم‬
‫صحْ بِ ِه ْالبَ َر َر ِۃ ْال ِك َر ِام‬َ ‫َواَلِ ِه َو‬
‫ون‬َ ‫ق تُقَاتِ ِه َوال تَ ُموتُ َّن ِإالَّ َوَأ ْنتُ ْم ُم ْسلِ ُم‬
َّ ‫اضر ُْو َن اتَّقُوا هَّللا َ َح‬ ِ ‫اَ َّما بَ ْع ُد فَيا َ اَيُّها َ ْال َح‬
،‫ين آ َمنُوا اتَّقُوا هَّللا َ َوقُولُوا قَ ْوال َس ِدي ًدا‬ َ ‫لى فِى ْالقُرْ اَ ِن ْال َك ِري ِْم يَاَأيُّهَا الَّ ِذ‬َ َ ‫ال تَعا‬ َ َ‫فَق‬
َ َ‫يُصْ لِحْ لَ ُك ْم َأ ْع َمالَ ُك ْم َويَ ْغفِرْ لَ ُك ْم ُذنُوبَ ُك ْم َو َم ْن ي ُِط ِع هَّللا َ َو َرسُولَهُ فَقَ ْد ف‬
‫از فَ ْو ًزا‬
‫َع ِظي ًما‬
Jamaah Jumat rahimakumullah.

Monggo kito sami netepi taqwa lan taat dumateng Allah, wonten ing panggenan pundi
kemawon kawontenan, rame utawi sepi, terang-terangan utawi rahasia, kanti tansah
nindakaken sedoyo perintah lan nebihi sedoyo awisanipun, supados kita tansah
pikantuk rahmat lan kabegjan saking ngerso Gusti Allah.

Kito sedoyo gesang ing dunyo meniko kedah migunaaken wekdal kanti sae, kranten
wekdal ingkang sampun keliwat mboten bade wangsul malih. Gusti Allah dawuh:

‫ق‬ ِّ ‫اص ْوا بِ ْٱل َح‬

َ ‫ت َوتَ َو‬ َّ ٰ ‫ين َءا َمنُوا َو َع ِملُوا ٱل‬
ِ ‫صلِ ٰ َح‬ َ ‫ ِإاَّل ٱلَّ ِذ‬، ‫ْر‬
ٍ ‫ِإ َّن ٱِإْل ن ٰ َس َن لَفِى ُخس‬
‫صب ِْر‬ َّ ‫اص ْوا بِٱل‬ َ ‫َوتَ َو‬
Artosipun: Saktemene menungso iku mesti bakal rugi, kejobo wong-wong kang podo
iman, nindakake amal kesaenan, podo tutur-tinutur ing perkara bener, lan tutur tinutur
ing kesabaran. (Q.S. al-‘Ashr).

Surat al-Ashr kasebat mertelaaken bilih katah menungso ingkang getunan kranten mboten
migunaaken wekdal kanti sae, mboten didamel ngelampahi tindak becik, kejobo wongkang
podo iman lan ngelampahi kesaenan lan podo pesen perkoro bener lan kesabaran.

Hadirin ingkang minulyo

Wonten ing surat al-Ashr, Gusti Allah sampun negesaken ukurane bati utawi rugine menungso,
inggih punika: iman, amal salih, ndherek bebeneripun agomo, lan kesabaran. Manungsa ingkang
boten purun nindakaken sekawan perkawis punika dipun jamin mesti rugi.

Lajeng ing ayat sanesipun Allah paring dawuh makaten:

ُ‫صابَ ْته‬ ْ ‫صابَهۥُ َخ ْي ٌر‬

َ ‫ٱط َمَأ َّن بِ ِهۦ ۖ َوِإ ْن َأ‬ َ ‫ف ۖ فَِإ ْن َأ‬ ٍ ْ‫اس َمن يَ ْعبُ ُد ٱهَّلل َ َعلَ ٰى َحر‬
ِ َّ‫َو ِم َن ٱلن‬
‫ان ْٱل ُمبِين‬
ُ ‫ك هُ َو ْٱل ُخس َْر‬ َ ِ‫ب َعلَ ٰى َوجْ ِه ِهۦ َخ ِس َر ٱل ُّد ْنيَا َوٱاْل ِخ َرةَ ۚ ٰ َذل‬ َ َ‫ِف ْتنَةٌ ٱنقَل‬
Artosipun: Lan ing antarane menungso iku ono kang (ngibadah) nyembah marang Allah
mung onok ing pinggire wae. Mulo yen deweke merkoleh kebecikan, deweke tentrem
atine sebab kebecikan iku. Ananging yen deweke ketekan cubo, deweke mungkuri
Gusti Allah (dadi kafir maneh). Deweke iku rugi dunyo lan akhirat. Mengkunu iku
kerugian kang gede banget. (Q.S. al-Hajj, 22: 11).

Contonipun katah sanget, kados kerep milarani tiyang sanes, remen tumindak maksiat,
shalat ingkang tansah telat, zakat ingkang mboten nate dipun bayaraken, akal lan
manah tansah dipun kotori dening nafsu, amal tumindak ingkang ngelanggar agomo
panggah dipun lampahi. Sedaya contoh punika estu-estu ndadosaken kulo lan
panjenengan rugi dunyo akhirat.

Milo saking puniko monggo ing wekdal punika, amalan kito sareng-sareng dipun titi-pirso lan
dipun gunaaken sak sae-saenipun. Khususe kagem tindak lampah ingkang manfaati dumateng
agomo, keluargo, masyarakat, negoro kedah dipun tingkataken.

Jamaah Jumat ingkang minulyo

Wonten ing setunggale hadits:

‫صلَّى هَّللا ُ َعلَ ْي ِه َو َسلَّ َم ِإ َّن ِم ْن ُحس ِْن ِإ ْساَل ِم‬

َ ِ ‫ال َرسُو ُل هَّللا‬
َ َ‫ال ق‬
َ َ‫َع ْن َعلِ ِّي ب ِْن ُح َسي ٍْن ق‬
‫ْال َمرْ ِء تَرْ َكهُ َما اَل يَ ْعنِي ِه‬
Artosipun: Diriwayataken saking Ali bin Husain, piyambake dawuh, Rasulullah
ngendiko: Saktemene setengah saking apike Islame awak-awakan yoiku ninggal
perkoro kang ora manfaati (HR. Tirmizi)

Hadits ingkang mashur meniko paring pepertelan bilih kesaenan tiyang Islam niku dipun
‫‪tingali saking kemampuane ninggal perkawis ingkang ora manfaati, saget saking‬‬
‫‪ucapan lan tindakane. Umpami remen ghibah, ngapusi, gunem elek, lan perkawis awon‬‬
‫‪lintune, mongko tiyang niku mboten kalebet sae.‬‬

‫‪Mugi-mugi kito sedoyo dipun paringi gampang ngelampahi kesaenan ingdalem wekdal‬‬
‫‪pundi kimawon. Lan saget kecatat tiyang Islam ingkang bati amergi migunaaken wekdal‬‬
‫‪kanti sak sae-saenipun. Amiin.‬‬

‫ﺃﻋﻮﺫ ﺑﺎﻪﻠﻟ ﻣﻦ ﺍﻟﺸﻴﻄﺎﻥ ﺍﻟﺮﺟﻴﻢ ‪ :‬ﺑﺴﻢ ﻪﻠﻟﺍ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ ِإنَّ‬

‫اص ْوا ِب ْٱل َح ِّق‬
‫ت َو َت َو َ‬ ‫ِين َءا َم ُنوا َو َع ِملُوا ٱل ٰ َّ‬
‫صل ٰ َِح ِ‬ ‫ٱِإْل ٰ َ‬
‫نس َن َلفِى ُخسْ ٍر ‪ِ ،‬إاَّل ٱلَّذ َ‬
‫صب ِْر‬ ‫َو َت َو َ‬
‫اص ْوا ِبٱل َّ‬
‫ت َو ال ِّذ ْك ِر ْال َح ِكي ِْم‪ .‬اَقُ ْو ُل قَ ْولِي هَ َذا َواَ ْستَ ْغفِ ُر هللاَ ْال َع ِظ ْي َم لِ ْي َولِ َساِئ ِر‬
‫ب ااْل َيا َ ِ‬
‫ك هللاُ لِي َولَ ُك ْم فِى‬ ‫َّح ْيم َ‬
‫َُار َ‬ ‫ب اِنَّهُ هُ َو ْال َغفُ ْو ُر الر ِ‬
‫ْال ُم ْسلِ ِمي َْن فَا ْستَ ْغفِر ُْوهُ ِم ْن ُكلِّ َذ ْن ٍ‬
‫ْالقُرْ اَ ِن ْال َع ِظي ِْم َونَفَ َعنِ ْي َواِيَّا ُك ْم بِ َما فِ ْي ِه ِم َن‬
‫‪Khutbah II:‬‬

‫ْك لَهُ ِإر َغا ًما لِ َم ْن‬ ‫لح ْم ُد هللِ َح ْم ًدا َك َما اَ َم َر‪َ .‬وَأ ْشهَ ُد اَ ْن اَّل ِإلَهَ ِإاَّل هللاُ َوحْ َدهُ الَ َش ِري َ‬ ‫اَ َ‬
‫ق َوالبَ َش ِر‪.‬‬ ‫َج َح َد بِ ِه َو َكفَ َر َوَأ ْشهَ ُد َأ َّن َسيِّ َدنَا ُم َح َّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َرس ُْولُهُ َسيِّ ُد َ‬
‫الخالَِئ ِ‬
‫ت َعي ٌْن بِنَظَ ٍر‬ ‫صلَ ْ‬
‫صحْ بِ ِه َما اتَّ َ‬ ‫صلِّ َو َسلِّ ْم َعلَى َسيِّ ِدنَا ُم َح َّم ٍد َو َعلَى اَلِ ِه َو َ‬ ‫اَللَّهُ ُّم َ‬
‫‪َ ,‬واُ ُذ ٌن بِ َخبَ ٍر‬
‫بط َن‬ ‫ِش َما َظ َه َر ِم ْن َها َو َما َ‬ ‫هللا َت َعا َلى َو َذر ُْوا ال َف َواخ َ‬ ‫َأمَّا َبعْ ُد‪َ :‬ف َيا َعِ بادَ هللا ِإ َّتقُ ْوا َ‬
‫هللا َأ َم َر ُك ْم‬
‫اع ِة َواعْ َلمُوا َأنَّ َ‬ ‫الج َم َ‬ ‫اع ِة َو ُخض ُْو ِر ال ُجم َُع ِة َو َ‬ ‫ِظ ْوا َع َلى َّ‬
‫الط َ‬ ‫َو َحاف ُ‬
‫الى َو َل ْم َي َز ْل َقاِئالً‬ ‫ِبَأمْ ٍر َبدَ َأ ِف ْي ِه ِب َن ْفسِ ِه َو َث َّنى ِب َمالَِئ َك ِة الم َُسب َِّح ِة قُ ْدسِ هِ‪َ ،‬ف َقا َل َت َع َ‬
‫صلُّ ْوا َع َل ْي ِه‬‫ُصلُّ ْو َن َع َلى ال َّن ِبيِّ َيااَ َّي َها الَّ ِذي َْن َأ َم ُن ْوا َ‬ ‫هللا َو َمالَِئ َك َت ُه ي َ‬
‫َعلِ ْيمًا ِإنَّ َ‬
‫صحْ ِب ِه‬ ‫ص ِّل َو َسلِّ ْم َع َلى َس ِّي ِد َنا م َُح َّم ٍد َو َع َلى َألِ ِه َو َ‬ ‫ِو َسلِّم ُْوا َتسْ لِ ْيمًا‪ .‬اَللَّ ُه َّم َ‬
‫الح ِّق َو َكا ُن ْوا ِب ِه‬
‫ض ْوا ِب َ‬ ‫ض َع ِن ال ُخ َل َفا ِء الرَّ اشِ ِدي َْن الَّ ِذي َْن َق َ‬ ‫َأج َم ِعي َْن‪ ,‬اَللَّ ُه َّم َوارْ َ‬
‫ب َن ِبي َ‬
‫ِّك‬ ‫اِئر َأصْ َحا ِ‬ ‫ان َو َعلِيٍّ َو َعنْ َس ِ‬ ‫َيعْ ِدلُ ْو َن َسادَ ا ِت َنا َأ ِبى َب ْك ٍر َو ُع َم َر َوع ُْث َم َ‬
 ‫ان ِإ َلى َي ْو ِم ال ِّدي ِ‬
‫ْن‬ ‫َأجْ َم ِعي َْن َو َع ِن ال َّت ِاب ِعي َْن َو َمنْ َت ِب َع ُه ْم بِِإحْ َس ِ‬
‫ت اََألحْ يَا ِء ِم ْنهُ ْم‬ ‫ين َوال ُمْؤ ِمنَا ِ‬ ‫ت َوال ُمْؤ ِمنِ َ‬‫اللَهُ َّم ا ْغفِرْ لِ ْل ُم ْسلِ ِمي َْن َوال ُمسلِ َما ِ‬
‫ك ِإلَى يَ ْو ِم ال ِّدي ِْن‪ ,‬اَللَّهُ َّم‬‫ت‪ .‬اَللَّهُ َّم َأ ِع َّز اِإل ْسالَ َم َوال ُم ْسلِ ِمي َْن َوَأ ْع ِل َكلِ َمتَ َ‬‫َواَأل ْم َوا ِ‬
‫اخ ُذلْ َم ْن َخ َذ َل ال ُم ْسلِ ِمي َْن‪ .‬اَللَّهُ َّم َأهلِ ِك اليَه ُْو َد‬ ‫ص َر ال ِّدي َْن َو ْ‬ ‫ا ْنصُرْ َم ْن نَ َ‬
‫ارى َو ْال َكفَ َرةَ َو ْال ُم ْش ِر ِكي َْن‪ .‬اَللَّهُ َّم اَ ِمنَّا فِى ُد ْو ِرنَا َوَأصْ لِحْ ُوالَةَ ُأ َم ْو ِرنَا‬ ‫ص َ‬ ‫َوالنَّ َ‬
‫الوبَا َء والرِّ بَا‬ ‫اك‪ .‬اَللَّهُ َّم ا ْدفَ ْع َعنَّا ال َغالَ َء َو َ‬ ‫ك َواتَّقَ َ‬ ‫َواجْ َع ِل اللَّهُ َّم ِوالَيَتَنَا فِ َم ْن َخافَ َ‬
‫الزنَا َوال َّزالَ ِز َل َو ْال ِم َح َن َوس ُْو َء الفِتَ ِن َما ظَهَ َر ِم ْنهَا َو َما بَطَ َن َع ْن بِلَ ِدنَا هَ َذا‬ ‫َو ِّ‬
‫ين َربَّنَا َآتِنَا فِي ال ُّد ْنيَا‬ ‫ين ال َعا َّمةً يَا َربَّ ال َعالَ ِم َ‬ ‫صةً َو َع ْن َساِئ ِر ِبالَ ِد ال ُمسلِ ِم َ‬ ‫َخا َّ‬
‫اب النَّ ِ‬
‫ار‬ ‫َح َسنَةً َوفِي اَآْل ِخ َر ِة َح َسنَةً َوقِنَا َع َذ َ‬
‫ان َوِإ ْيتَا ِء ِذى القُربَى َويَ ْنهَى َع ِن الفَ ْخ َشا ِء‬ ‫ِعبا َد هللا ! ِإ َّن هللاَ يَأ ُم ُر بِال َع ْد ِل َواِإْل حْ َس ِ‬
‫َوال ُم ْن َك ِر َوالبَ ْغ ِي يَ ِعظُ ُكم لَ َعلَّ ُكم تَ َذ َّكر ُْو َن‪ ,‬فَ ْاذ ُكر ُْوا هللاَ ال َع ِظ ْي َم يَ ْذ ُكرْ ُك ْم ا ْش ُكر ُْوهُ‬
‫هللا َأكبَ ُر‬
‫ْط ُك ْم َولَ ِذ ْك ُر ِ‬ ‫َعلَى نِ َع ِم ِه يَ ِز ْد ُك ْم َوا ْسَألُ ْوهُ ِم ْن فَضْ لِ ِه يُع ِ‬