ఆంధ్రప్రదేశ్ - భూగోళశాస్త్రం

పొ ట్టి శ్రీమహభులు ఆభయణ నిమహహాయ దీక్ష పలితంగహ 1953, అక్టిఫయు 1న భదరాష఼ మహశి ంర లోని తెలుగు

భాట్లాడే ఩ాజలు ఎక్ుుఴగహ ఉనన పహాంతరలన఼, మహమలళ఻భ దతత జిలాాలన఼ క్లి఩఺ క్యననలు మహజధరనిగహ

ఆంధా మహశి ంర ఆవియభవించంది.

'మహష్టహిరల ఩ునమవిబజన చట్ి ం 1956'న఼ అన఼షమవంచ ఴైదమహఫలద్ మహజయంలోని భమహఠీ జిలాాలు

భహామహశి క్
ర ు, క్ననడ ఫలల఻మ జిలాాలు క్మహాట్క్క్ు పో గహ, మిగవలిన ఴైదమహఫలద఼తో క్ూడుక్ుని ఉనన తెలుగు

భాట్లాడే నిజయం మహజయయధీన పహాంతం ఆంధా మహశి ంర లో క్లిళ఺ంది. అలా 1956, నఴంఫయు 1న అ఩఩ట్ట ఴైదమహఫలద్

మహశి ంర లోని తెలంగహణ పహాంతరనిన, భదరాష఼ న఼ంచ రేయు఩డిన ఆంధా

మహష్టహిరనిన క్లి఩఺ 'ఴైదమహఫలద్' మహజధరనిగహ తొలి ఫలష్టహ఩ాముక్త

మహశి ంర గహ ఆంధా఩ద
ా ేశన఼ ఏమహ఩ట్ు ఙేఱహయు.

చారిత్రక నేప్థ్యం:

ఆంధా అనే వఫద ం ముదట్గహ ఐతమేమ ఫలాసమణంలో క్ని఩఺షత ఼ంది. ఇంద఼లోని వునఱశే఩ుని ఴాతరతంతంలో

దక్షిణర఩థoలో “ఆందా “ జయతి ఩ాజలు ఉంట్లయని ఙె఩఩ఫడింది.

ఆంధా పహాంతరనిన ఆంధా దేవభని, తిాలింగ దేవభని, ఆంధరా఩థం, 'ఆంధరాఴని', 'ఆంధరా విశమ' అని వివిధ
఩ేయాతో షంఫో ధింఙేరహయు. ఫౌదధ సహఴితయంలో “అందయట్ి ” గహ ఆందా పహాంతరనిన ఩ేమకునరనయు.

ఆంధ్రప్రదేశ్ విభజన:

తెలంగహణర పహాంతంలో అనేక్ ఉదయభాలు, షంఘయషణల తమహిత 2013, డిళంఫయు 3న ఆంధా఩ద

ా ేశ న఼ంచ

తెలంగహణ మహష్టహిరనిన ఏమహ఩ట్ు ఙేమడరనిక్ి క్ేందా క్ేబినెట్ ఆమోదించంది.

» తెలంగహణ బిలుా లోకషబలో ఆమోదం పొ ందిన తేది - 2014, ప఺ఫఴ

ా మవ 18.

» తెలంగహణ బిలుా మహజయషబలో ఆమోదం పొ ందిన తేది - 2014, ప఺ఫఴ

ా మవ 20.

» ఆంధా఩ద
ా ేశ ఩ునమవిబజన చట్ి ం - 2014న఼ మహశి ఩
ర తి ఆమోదించన మోజు - భామవి 1

» 29ఴ మహశి ర సో దరలో 2014, జూన్ 2 న఼ంచ ఩ాతేయక్ మహశి ంర గహ తెలంగహణ ఆవియభవించగహ మిగవలిన పహాంతం

ఆంధా఩ద
ా ేశగహ క్ొనసహగుతోంది.

ఉనికి: ఆంధా఩ద
ా ేశ ఫలయత దేఱహనిక్ి ఆగేనమ ఫలగంలో ఫంగహయాఖాతరనిక్ి ఆన఼క్ుని ఉంది. ఆంధా఩ద
ా ేశ

12º37' న఼ంచ 19º54' ఉతత య అక్షషంఱహల భధయ, 76º46' న఼ంచ 84º46' తూయు఩ మేఖాంఱహల భధయ విషత మవంచ

ఉంది.

విస్త్ రణ: రెైఱహలయం ఩యంగహ ఫలయతదేవంలో 8ఴ ఩దద మహశి ంర .

దేవంలో విస్త్ రణ ం ప్రంగా ఩ెద్ద రాష్టారాలు ఴరుస్తగా

మహశి ంర రెైఱహలయం (చదయ఩ు క్ిలోమీట్యా లో)

1. మహజసహాన్ 3,42,239
 2. భధయ఩ాదేశ 3,08,252
3. భహామహశి ర 3,07,713
4. ఉతత ర఩ాదేశ 2,38,566
5. జభమమ, క్శ్రమర 2,22,236
6. గుజమహత్ 1,96,024
7. క్మహాట్క్ 1,91,791
8. ఆంధా఩ద
ా ేశ 1,60,205

» 1,60,205 చ.క్ి.మీ. విళ఻త యాంతో ముతత ం దేవ బమఫలగంలో 4.86% బమఫలగహనిన ఆంధా఩ద
ా ేశ ఆక్ీమించంది.

» దేవంలో విళ఻త యాం ఩యంగహ అతి చనన మహశి ంర - గోవా

» ఆంధా఩ద
ా ేశ న఼ంచ రేయు఩డిన తెలంగాణ రెైఱహలయంలో 12ఴ సహానంలో ఉంది.

ఆంధ్రప్రదేశ్ స్తరిహద్దదలు

తూయు఩ - ఫంగహయాఖాతం

దక్షిణం - తమిళనరడు

ఉతత యం - ఑డిఱహ, చత్తత సగఢ్, తెలంగహణ

఩డభయ - క్మహాట్క్
ఇత్ర రాష్టారాలతో స్తరిహద్దద జిలలాలు

1. ఑డిఱహ: శ్రీక్హక్ుళం, విజమనగయం, తూయు఩ గోదరఴమవ, విఱహఖ఩ట్నం

2. తెలంగహణ: తూయు఩ గోదరఴమవ, ఩శ్చిభ గోదరఴమవ, క్ాష్టహా, గుంట్ూయు, క్యననలు, ఩ాక్హవం

3. క్మహాట్క్: క్యననలు, అనంత఩ుయం, చతూ

త యు

4. తమిళనరడు: చతూ
త యు, నెలా ూయు

5. చత్తత సగఢ్: తూయు఩ గోదరఴమవ

» తెలంగహణ మహశి ంర విడిపో ఴడం ఴలా భహామహశి త

ర ో షమవసద఼దన఼ ఆంధా఩ద
ా ేశ క్టలో఩భంది.

» పో లఴయం భుం఩ు భండలాలన఼ ఆంధా఩ద

ా ేశలో క్ల఩డం ఴలా తెలంగహణ మహశి ంర ఑డిఱహతో షమవసద఼దన఼

క్టలో఩భంది. అలాగే తమిళనరడుతో క్ూడర షమవసద఼ద క్టలో఩భంది.

» క్డ఩ జిలాాన఼ మినహాభంచ ఆంధా఩ద

ా ేశలోని మిగవలిన అనిన జిలాాలక్ు ఇతయ మహష్టహిరలతో షమవసద఼దలు

ఉనరనభ.

» ఏ మహశి ంర తో షమవసద఼దలు లేని క్డ఩ జిలాాన఼ బమ఩మవరేలి త

఺ జిలాాగహ ఩ేమకుంట్లయు.

» తమిళనరడుతో పొ డరెైన షమవసద఼ద ఉనన జిలాా - చతూ

త యు

» తమిళనరడుతో అతయల఩ షమవసద఼ద ఉనన జిలాా - నెలా ూయు

» క్మహాట్క్తో పొ డరెైన షమవసద఼ద ఉనన జిలాా - అనంత఩ుయం

» క్మహాట్క్తో అతయల఩ షమవసద఼ద ఉనన జిలాా - క్యననలు

» అతయధిక్ంగహ క్డ఩ జిలాాక్ు 5 జిలాాలతో షమవసద఼దలు ఉనరనభ

» క్డ఩తో షమవసద఼దగహ ఉనన జిలాాలు - క్యననలు, అనంత఩ుయం, చతూ

త యు, నెలా ూయు, ఩ాక్హవం

» పో లఴయం పహాజెక్ిు నిమహమణం ఴలా ఖభమం జిలాాలోని 7 భండలాలు భుం఩ునక్ు గుయభయయ ఩ాభాదం

ఉండట్ంతో వీట్టని ఩శ్చిభ గోదరఴమవ, తూయు఩ గోదరఴమవ జిలాాలోా విలీనం ఙేఱహయు. అవి:

1. రేలూయుపహడు

2. ఫమయగ ంపహడు పహక్షిక్ంగహ (6 మెరెనఽయ గహీభాలు, 4 ఩ంఙరమత్తలు)

3. చంతూయు

4. క్ుక్ునఽయు

5. V.R.఩ుయం (ఴయమహభచందరా఩ుయం)

6. క్ూనఴయం

7. బదరాచలం (70 మెరెనఽయ గహీభాలు, 21 ఩ంఙరమత్తలు)

» ఫౌతిక్, సహంఘిక్, ఆమవాక్ ళ఺ాతి దాష్టహిా ఆంధా఩ద

ా ేశన఼ మెండు పహాంతరలుగహ విబజించఴచ఼ి. అవి

1. క్టసహత పహాంతం 2. మహమలళ఻భ పహాంతం

1. కోస్ా్ పారంత్ం: ఈ పారంత్ంలో 9 జిలలాలు ఉనాాయి.

 1. శ్రీక్హక్ుళం

2. విజమనగయం

3. విఱహఖ఩ట్ి ణం

4. తూయు఩ గోదరఴమవ

5. ఩శ్చిభ గోదరఴమవ

6. క్ాష్టహా

7. గుంట్ూయు

8. ఩ాక్హవం

9. నెలా ూయు

» క్టసహత ఆంధా పహాంతం రెైఱహలయం 92,900 చ.క్ి.మీ. ఈ పహాంతంలో

నరగహఴలు, ఴంవధరయ, గోదరఴమవ, క్ాష్టహా, ఩నరన నద఼లు ఏయ఩యచన

సహయఴంతబైన డెలి ా బైదరనరలునరనభ. మహశి ంర లో ఩ండుతునన

ఆహాయ, రహణిజయ ఩ంట్లు అతయధిక్ంగహ ఈ పహాంతంలోనే ఩ండుతునరనభ. అంద఼క్ే క్టసహత ఆంధా

పహాంతరనిన దక్షిణ ఫలయత దేవ ధరనరయగహయం (గహీనమవ ఆఫ్ ది సౌత్ ఇండిమా)గహ ఩఺లుసత హయు.

» ఈ పహాంతం రహణిజయ, యరహణర, ఴయఴసహమ, పహమవఱహీమిక్ యంగహలోా మహమలళ఻భ పహాంతం క్ంట్ే అభిఴాదిధ

ఙెందింది.
2. రాయలస్తమ పారంత్ం: మహమలళ఻భలో 4 జిలాాలు ఉనరనభ. అవి:

1. చతూ
త యు

2. క్డ఩

3. అనంత఩ుయం

4. క్యననలు

» మహమలళ఻భ రెైఱహలయం 67,400 చ.క్ి.మీ.

» ఩ూయిం న఼ంచ క్యఴు క్హట్క్హలక్ు ఩ాళ఺దధ ి ఙెందింది. జనసహందాత క్ూడర అల఩బే.

» శ్చలాభమబైన నిసహాయ భాతిత క్లు, నిలక్డలేని ఴయషపహతం ఈ పహాంతంలో క్ని఩఺సత హభ.

తీర రేఖ: ఫలయతదేవంలో గుజమహత్ (1054) తమహిత మెండఴ పొ డరెైన త్తయమేఖ క్లిగవన మహశి ంర ఆంధా఩ద
ా ేశ.

» ఆంధా఩ద
ా ేశ 972 క్ి.మీ. (605 బైళా)తో తూయు఩ త్తయంలో పొ డరెైన త్తయమేఖ క్లిగవన మహశి ంర .

తీర రేఖ కలిగిన జిలలాలు:

1. శ్రీక్హక్ుళం - 200 క్ి.మీ.

2. నెలా ూయు - 169 క్ి.మీ.

3. తూయు఩ గోదరఴమవ - 161 క్ి.మీ.

4. విఱహఖ఩ట్నం - 136 క్ి.మీ.

3. క్ాష్టహా - 123 క్ి.మీ.

 4. ఩ాక్హవం - 90 క్ి.మీ.

5. గుంట్ూయు - 43 క్ి.మీ.

6. విజమనగయం - 29 క్ి.మీ.

7. ఩శ్చిభ గోదరఴమవ - 20 క్ి.మీ.

» పొ డరెైన త్తయ మేఖ క్లిగవన జిలాా - శ్రీక్హక్ుళం

» అతయల఩ త్తయ మేఖ క్లిగవన జిలాా - ఩శ్చిభ గోదరఴమవ

జనాభా: ౨౦౧౧ జనరఫల లెక్ుల ఩ాక్హయం, 4.95 క్టట్ా జనరఫలతో దేవంలో 10ఴ సహానరనిన ఆక్ీమించ, దేవ

జనరఫలలో 4.10 ఱహతరనిన క్లిగవ ఉంది.

» జనరఫల఩యంగహ అతి ఩దద జిలాా - తూయు఩ గోదరఴమవ

» అతి తక్ుుఴ జనరఫల ఉనన జిలాా - విజమనగయం

» ఆంధా఩ద
ా ేశలో లడఽయల్డ్ క్ులాలు 17.08%, లడఽయల్డ్ తెగలు 5.53% గహ ఉనరనభ.

» లడఽయల్డ్ క్ులాల జనరఫల ఩శ్చిభ గోదరఴమవ , గుంట్ూయు జిలాాలోా ఎక్ుుఴగహ; విజమనగయంలో తక్ుుఴగహ

ఉంది.

ఆంధ్రప్రదేశ్ అధికారిక చిహ్నాలు

మహశి ర అధిక్హమవక్ భుదా: ఩ూయాక్ుంబం

 మహశి ర అధిక్హమవక్ ఫలశ(లు) : తెలుగు, ఉయన
ద

మహశి ర గీతం : భా తెలుగు తలిా క్ి భలెా ఩ూదండ

మహశి ర జంతుఴు : క్ాశా జింక్ (ఫలాక ఫక)

మహశి ర ఩క్షి : పహల఩఺ట్ి (ఇండిమన్ మోలర/ ఫమ

ా జే)

మహశి ర ఴాక్షం : రే఩ ఙెట్ి ు (అజయడిమెక్ిహ ఇండిక్హ)

మహశి ర క్రడ
ీ : క్ఫడి్

మహశి ర నాతయం : క్ూచ఩ూడి

మహశి ర ఩ుశ఩ం : క్లుఴ - (రహట్ర లిలిా )

మహశి ర జలచయం : డరలిపన్ - Tursiops truncatus

మహశి ర పలం : భామిడి - భాంజిపమహ ఇండిక్హ

మరినిా ముఖలయంశాలు:

» ఆంధా మహశి ర మహజధరని - క్యననలు 1953 అక్టిఫయు 1 న఼ంచ 1956 నఴంఫయు 1 భుంద఼ ఴయక్ు

» ఩ాషత ఼త ఆంధా఩ద
ా ేశ మహజధరని - ఴైదమహఫలద్ (10 షంఴతామహలు ఉభమడి మహజధరని)

» ఆంధా మహశి ర ముదట్ట భుఖయభంతిా - ట్ంగుట్ూమవ ఩ాక్హవం

» ఆంధా మహశి ర చఴమవ భుఖయభంతిా - ఫెజరహడ గోపహల్డ మెడి్

» ఆంధా఩ద
ా ేశలో అతి఩దద జిలాా - అనంత఩ుయం
» 2ఴ ఩దద జిలాా - ఩ాక్హవం

» 3ఴ ఩దద జిలాా - క్యననలు

» అతిచనన జిలాా - శ్రీక్హక్ుళం

» మెండో అతిచనన జిలాా - విజమనగయం

» ఆంధా఩ద
ా ేశలో చఴయగహ ఆవియభవించన జిలాా - విజమనగయం (1979, జూన్ 1)

» ఆంధా఩ద
ా ేశ నఽతన మహజధరని - అభమహఴతి

» అభమహఴతి వంక్ుసహా఩న - అక్టిఫయు 23, 2015

ఫలయత పహాభాణిక్ మీఖాంవం 82 ½ తూయు఩ మేఖాంవం. ఈ మేఖాంవం భన మహశి ంర లోని క్హక్ినరడ, క్ేందా

పహాంతబైన 'మానరం' మీద఼గహ రెళుతుంది.

» ఆంధా఩ద
ా ేశ ఴైక్టయుి - ఴైదమహఫలద్ (10 షంఴతామహలు ఉభమడిగహ ఉంట్ుంది)

» మహమలళ఻భక్ు ఆ ఩ేయు ఩ట్టింది - గహడిచయా సమవ షమోితత భమహఴు

» ఆంధా఩ద
ా ేశ ఆక్హయం - తరళం ఙెవి

» ఱహనషబ (దిగుఴ షబ) సహానరలు - 175

» విధరనభండలి (ఎగుఴ షబ) సహానరలు - 58

» లోకషబ సహానరలు - 25

» మహజయషబ సహానరలు - 11
» నఽతన ఆంధా఩ద
ా ేశ తొలి భుఖయభంతిా - నరమహ చందాఫలఫు నరముడు

» ఩ాభాణ ళ఻ిక్హయం ఙేళ఺న తేది - 2014 జూన్ 8

» షబైక్య మహశి ర చఴమవ భుఖయభంతిా - నలాామవ క్ియణక్ుభార మెడ్ ి

» షబైక్య మహశి ర చఴమవ; ముదట్ట నరహయంధా఩ద

ా ేశ గఴయనయు - ఏక్హుడు శ్రీనిరహషన్ లక్షమమ నయళ఺ంసన్

ష్టహా జిలాా)