JUBILEE HILLS PUBLIC SCHOOL, HYDERABAD

PRINTED NOTES 2023-24

Class :8-SL SUBJECT - TELUGU
NAME: Roll No :

1. త్యాగనిరతి

఩ర్యాయ ఩దయలు –
1. సత్యము -నిజము,యదారథము 2. శిత్ము -మేలు,ళరయ
ే ససస
3.఩ుత్ేుడె -కుమారుడె,కొడెకు ,ససత్ేడె 4. నెత్ు ేరు -రకు ం,రుధిరం
5.త్నసవు -శరీరం, దేహం, మేనస 6. కనుో త్ము -ను఺వురము,ను఺ర఺వత్ము,కలరవము
7. ఆగేహం -కో఩ం ,కూనసక, కోేధము 8. అవ఻ -ఖడగ ము, కత్తు , కరల఺లము
9. అవని-ధరణి,భూమి,నేల 10.నీరు-సలీలము,జలము
11. శిత్ము-మంచి,మేలు
఩రకృతి – వికృతులు-
1. ధరమము- దమమము 2. ఩క్షు –఩కూి 3. ఆశృరం -ఓగిరం
4. సంతోషం -సంత్సం 5. ఆశచరయం -అచ్చచరువు 6. అగిన- అగిగ
7. గుణము- గొనము 8. కీరు ి -కీరిత్త 9. రౄ఩ం -రౄ఩ు
10. తాయగము –చ్ాగము 11.బ్ుహమ-బ్మమ 12.నిత్యము-నిచ్చలు
సంధులు –
1. ఇందాుజ్ఞులు = ఇందు + అగునలు = సవరణ దీరఘ సంధి
2. విహగోత్ు మా = విహగ +ఉత్ు మా = గుణసంధి
3. ళౌర఺యది = ళౌరయ+ ఆది = సవరణ దీరఘ సంధి
4. గుణోననత్త = గుణ +ఉననత్త = గుణసంధి
5. ఇట్టులాచ్రించ్స = ఇట్టుల+ఆచ్రించ్స =సవరణ దీరఘ సంధి
6. ఆశృర఺రథం = ఆశృర+అరథం = సవరణ దీరఘ సంధి
7. నేనెట్ు ట = నేనస+ఎట్ట
ు =ఉక఺ర సంధి
8. తాయగమిది = తాయగము+ఇది =ఉక఺ర సంధి
సమాసయలు –
1. సత్యధరమములు - సత్యమునస ,ధరమమునస = దవందవసమాసము
2. ఇందాుజ్ఞులు - ఇందసుడెనస, అగినయునస = దవందవసమాసము
3. త్ల్లు దండెులు - త్ల్లు యునస, త్ండ్ుయ
ు ునస = దవందవసమాసము
వ్ాతిర్ేక఩దయలు –
1. శిత్ముX అశిత్ము 2. మేలు X కీడె 3. శత్ేువు X మిత్ేుడె
4. బ్లము X బ్లశీనము 5. నిజము X అబ్దద ం 6. సజజ నసడె X దసరజనసడె
7. కీరు ి X అ఩కీరు ి 8. ధరమం X అధరమం 9. శూ఺వరథం X నిశూ఺వరథం
10. అనసక౅లం X ఩ుత్తక౅లం 11. సత్యం x అసత్యం 12. నాయయం x అనాయయం
13. శింస x అశింస 14. ఆశేయం x నిర఺శేయం 15. ఎకుివ x త్కుివ
16. తేల్లక x బ్రువు 17. సంతోషంx దసుఃఖం 18. ళ఺శవత్ం x అళ఺శవత్ం
19. శూ఺ధయం x అశూ఺ధయం

఩రతి఩దయరథ ం:
అనిన ‘ననసగేశించిత్త మశృ విహగోత్ు మ’ యంచ్స సంత్సం
బ్ున శిబి త్త్ క్షణంబ్ యవ఻ ఩ుత్తుక నాత్మశరీర కరు నం
బ్నఘుడె వేవ఻ చ్ేవ఻ త్న యంగమునం గల మాంసమెలు బ్ె
ట్టుననస గనుో త్భాగమ కడ్ుందిగ డ్ుందసచ్స నసండ్చ నత్ే
ు లన్
అనినన్ = అని చ్చ఩఩గ఺
మహత్ = గొ఩఩ల఺డ్ులెైన
విహగ + ఉత్ు మ = ఩క్షులలో ళరష
ే ఠ మెైన ల఺డ్ా!
ననసన్ = ననసన
అనసగేశించిత్త = అనసగేశించ్ావు
అంచ్స = అంట్ృ
అనఘుడె = ను఺఩రశిత్ేడ్చైన
శిబి = శిబి చ్కేవరిు
సంత్సంబ్ున = సంతోషంతో
త్త్ + క్షణంబ్ు = ఆ క్షణంలోనే
అవ఻఩ుత్తుకన్ = చిరుకత్తు తో
ఆత్మ = త్నయొకి
శరీర = శరీర఺నిన
కరు నంబ్ు వేవ఻ వేవ఻ = కత్ు రించి కోవ఻ కోవ఻
త్న = త్న యొకి
అంగమునన్ = అవయల఺ల యందస గల
మాంసము + ఎలు న్ = మాంసమునంత్ట్టనీ
఩ెట్ు న
ట నస = సమరి఩ంచిననూ
ఆ + త్ేలన్ = ఆతాుససలో
కనుో త్ భాగమ = ను఺వురం ఉనన ఩క్షమే
కడ్ుందిగ డ్ుందసచ్సన్ = మికూిల్లగ఺ దిగినుో త్ూ
ఉండ్చన్ = ఉననది
఩రశ్నలు :-
1. ఇతరులు ఆహారం తినేట఩పుడు ఎందుకు విఘ్ానలు కలిగంచకూడదో ర్యయండి.
జ. ఈ లోకంలో ను఺ుణులనీన ఆశృరం త్తనే జీవిశూ఺ుయ. ఆశృరం త్తనకుండ్ా ఏ ను఺ుణీ
జీవించ్లేదస. కోట్ట విదయలు క౅ట్టకొరకే అని మన ఩ెదదలు అంట్ారు. అట్టవంట్ట ఆశృర఺నిన
సంను఺దించ్సకుని త్తనే సమయంలో ఇత్రులు ఆట్ంక఺లనస కల్లగించ్క౅డదస. ఆట్ంక఺లనస
కల్లగించ్డం వలన సంను఺దించ్సకునన ఆశృర఺నిన త్ృ఩఻ు గ఺ త్తనలేడె. అననం త్తనలేకనుో తే
ను఺ుణాలు నిలువవు. జీవించ్డ్ానికూ ముఖయ శూ఺ధనం ఆశృరం. అట్టవంట్ట ఆశృర఺నిన త్తనే
సమయంలో ఎవరౄ, ఎలాంట్ట ఆట్ంక఺లనస కల్ల఩ంచ్క౅డదస. ఇది ధరమం.
2. ధరమం అనినంటికీ మేలు కలిగంచేదిగయ ఉండయలనే మాటను సమర్ిసూ త ర్యయండి.
జ. ఩ురుశు఺రథములలో ముదట్టది ధరమం. ధరొమ రక్షత్త రక్షుత్ుః అనగ఺ ధర఺మనిన మీరు
రక్షుంచ్ండ్ు. అదే మిమమల్లన క఺ను఺డెత్ేంది అని ఩ెదదలు అంట్ారు. ఎకిడ ధరమం ఉంట్టందో
అకిడ్ే జయం వ఻దసిధ ు సంది. ధరమము అనీన ను఺ుణులకు మేలు చ్ేవద
ే ిగ఺ ఉండ్ాల్ల. కొనిన
ను఺ుణులకు శృనిని, మరికొనినంట్టకూ మేలునస చ్ేక౅రేచ ధరమం ళరయ
ే సిరమెైనది క఺దస.
ధర఺మనిన అనససరించ్డం వలు నే ను఺ుణులు ఆదరశంగ఺ జీవిశూ఺ుయ. ఓరు఩, ఇందియ
ు నిగేహం,
దయ ముదల ైనవి ధరమ లక్షణాలు. అందసవలన మానవులంతా ధరమ మార఺గనిన అనససరించి
లెఱళాల్ల.
3. ఇతరుల కొరకు మనం ఎట్లంటి త్యాగయలు చేయవ్చచో ర్యయండి.
జ. మానవ జనమ దసరు భమెైనది. దానిని మనం శూ఺రథకం చ్ేససకోల఺ల్ల. మనం తోట్టల఺రికూ
వీల న
ై ంత్గ఺ తాయగం చ్ేయాల్ల. తాయగం చ్ేయడం వలన ఆత్మ సంత్ృ఩఻ు కలుగుత్ేంది.
శూ఺వర఺థనిన కొంత్వీడ్ు తాయగం చ్ేయాల్ల. క౅డె, గూడె లేక ఆకల్లతో అలమట్టసు సనన
అనానరుులకు త్న ఆశృరంలో కొంత్ ల఺రికూ తాయగం చ్ేయవచ్సచ. విలాసవంత్మెైన వససువుల
ల఺డకం త్గిగంచి, ఆ ధనానిన ఩ేదలకు అందించ్ాల్ల. ఩ుకృత్త లెై఩రీతాయలు కల్లగిన఩ు఩డె
సవచ్చందంగ఺ శేమశకూుని తాయగం చ్ేయాల్ల. ఩ుమాదాలోు గ఺య఩డ్ున ల఺రికూ రక఺ునిన,
అవసరమెత
ై ే అవయల఺లనస తాయగం చ్ేయాల్ల. ఈ రకంగ఺ మనం తోట్ట ల఺రికూ తాయగ఺లనస
చ్ేయవచ్సచ.
4. త్యాగనిరతి అనే శీర్ిక పయఠయనికి ఏ విధంగయ తగనదో ర్యయండి.
జ. ఈ ను఺ఠ఺నికూ తాయగనిరత్త అనే శీరిషక అనీన విధాలుగ఺ త్గినదిగ఺ ఉంట్టంది. ఈ
ను఺ఠ్యభాగంలో శిబి త్న తాయగనిరత్తని చ్ాట్ాడె. ఒక ఩క్షు కోసం మాంశూ఺నిన కోవ఻ ఇచ్ాచడె.
రండె మూగ జీల఺లనస రక్షుంచ్ాడె. శిబికూ తాయగం చ్ేయాలనే గుణం వ఻థరంగ఺ ఉంది. ఆ బ్ుదిధ
వలనే తోట్ట ను఺ుణులకు సశృయం చ్ేయాలనసకునానడె. అందసవలన ఈ ను఺ఠ఺నికూ తాయగబ్ుదిధ
అనే శీరిషక అనీన విధాలుగ఺ త్గినది.
5. ’అందరూ ధర్యమనిన ఆచర్ంచయలి’ అనే విషయానిన సమర్థ సూ త ర్యయండి.
జ. ‘ధరమం’ అంట్ే సకేమమెైన మారగ ం. ఏదచైతే సంఘానిన కట్టుబ్ాట్టలో ఉంచ్సత్ేందో అదే
ధరమం. ధర఺మనిన మనం రక్షువేు అది మనలనస రక్షుసు సంది. ధరమం దావర఺నే సమాజంలో
఩ుజలందరౄ కలవ఻ మెలవ఻ ఉంట్ారు. ధరమ ఩ువరు నే మనిఴ఻ని ఉననత్ేడ్ుగ఺ చ్ేసు సంది. ధరమం
తచల్లవ఻నల఺రు ధర఺మనికూ కీడె చ్ేవే ఎట్టవంట్ట ధర఺మనెైననా ధరమమని భావించ్రు. ధరమం అనేది
అనినంట్టకీ మేలు కల్లగించ్ేదిగ఺ ఉండ్ాల్ల. అందసకే “అశింశూ఺ ఩రమో ధరముః”అనానరు. అంట్ే
శింస చ్ేయకుండెట్యే గొ఩఩ ధరమం. అందసవలు అందరౄ ధర఺మనిన ఆచ్రించ్ాల్ల.

****************************