1

0-1 YAŞ BEBEK BESLENMESİ: 

Tüm canlılar için beslenme temel fizyolojik ihtiyaçlardan 
biridir.Bebeğimiz için de anne sütü en temel ihtiyaçlardan biridir. 
Biz Bebeğim Akademi olarak öncelikli ve en temel beslenme şeklinin 
anne sütü ile olan beslenme şeklini savunuyoruz.Mutlaka ve mutlaka 
bebeklere ilk 6 ay kesinlikle anne sütü verilmesini tavsiye ediyoruz. 
Hazırlamış olduğumuz eğitimlerde öncelikle anne sütü,emzirme 
teknikleri,anne sütünün sağılması ve saklanması gibi en temel ve 
bilinmesi gereken konulardan bahsediyoruz. 

 
Beslenme  yaşamın  her  döneminde  önemlidir.  Büyümenin  en hızlı olduğu 
evrelerden  bebeklik  döneminde  beslenme  ayrı  bir  önem  taşımaktadır. 
Doğumdan  iki  yaşın  sonuna  kadar  devam  eden  dönem,  çocuklarda 
büyüme-gelişmenin  en  hızlı  olduğu  yaşama  sağlıklı  başlangıç  için  en 
kritik  dönemdir.  Çocukluk  çağı  hastalıklarının  en  önemli  ölüm 
nedenlerinden  biri  olan  büyüme  geriliği,  bazı  vitamin  ve  mineral 
eksiklikleri  ile  ishaller  en  sık  0-2  yaş  grubu  çocuklarda  görülmektedir. 
Büyümenin  en hızlı olduğu bu dönemde oluşan büyüme geriliğinin iki yaş 
sonrasında  düzeltilmesi  oldukça  güçtür.  Bu  nedenle,  süt  çocuğu  ve 
küçük  çocukların  beslenmesiyle  ilgili  alışkanlıkların  bu  dönemde 
kazandırılması ve annelerin bu konuda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. 
Anne Sütü 
Bir  toplumun  geleceği  sağlıklı  bireylerin  varlığı  ile  süreklidir.  Çocukların 
sağlıklı  olarak  dünyaya  gelmesi  ve  yetişmesi  için  annelerin  gebe  ve 
emziklilik  döneminde,  fetal  gelişme,  süt  yapımı,  besinlere  olan 
gereksinmelerinin  artması  ve  buna  bağlı  olarak  yeterli  ve  dengeli 
2
beslenmeleri  ve  sağlıklarını  korumaları  konusunda  bilinçlendirilmeleri 
gereklidir. 
Yenidoğan  bir  bebek  için  en  uygun  besin  ANNE  SÜTÜ’dür.  Anne  sütü 
bebeğin  sağlıklı  olması,  tüm  besin  öğeleri  gereksinmelerini  karşılaması, 
kolaylıkla  sindirilebilmesi  ve  enfeksiyonlara  karşı  koruması açısından yeri 
doldurulamaz bir besindir. 
Yenidoğan bir bebeğe İLK 6 AYLIK dönemde SADECE ANNE SÜTÜ 
verilmelidir. 
Anne Sütünün Yararları  

● Her zaman sterildir, ısı derecesi idealdir. 

● Besin ögesi bileşimi bebeğin gereksinmelerine uygundur. 
● Koruyucu etmenleri içerir. 
● Sindirime yardımcı aktif enzimler içerir (yağ sindirimi için lipaz) 
● Enfeksiyonu önleyen ögeler içerir 
● Hormonlar ve büyümeyi sağlayan ögeleri içerir 
● Anne  sütü  alan  bebeklerde  solunum  yolu  ve  mide-barsak 
enfeksiyonları daha az görülür. 
● Anne sütü verilmesi orta kulak iltihabı riskini azaltır. 
● Anne sütü çene ve diş gelişimini sağlar. 
● Bazı  kronik  hastalıkların  oluşma  riskini  azaltır  (tip  I  diyabet,  çölyak 
hastalığı, obezite, koroner kalp hastalığı gibi). 
● Alerjiye karşı koruyucudur ve bebeği pişikten korur. 
● Bebeğin ruhsal, bedensel ve zihinsel gelişimine yardımcı olur. 
● Ucuzdur, hazırlama sorunu gerektirmez. 
● Anne  ve  bebeği  arasındaki  duygusal  bağı  güçlendirerek sevgi dolu 
bir ilişkiyi kolaylaştırır. 
● Annenin  sağlığını  korur.  Emziren  annelerde  göğüs  kanseri, 
yumurtalık  kanseri,  kemik  erimesi  ve  kansızlık  (anemi)  oluşumu 
azalır.  Anne  sütü  uterusun  eski  haline  dönmesine  yardımcı  olur, 
anneyi aşırı kan kaybından korur. 

3
EMZİRME ŞEKİLLERİ: 

 
 
Emzirme tekniğinin doğru olması, anne sütünün fazlalaşmasına yardımcı olur 
çünkü: 

● Bebeğin memeyi doğru aldığında, sütü daha kolay çeker, çabuk 

yorulmaz. Daha kuvvetli bir vakum yapar. Bu da hormonlarına 
“benim daha fazla süte ihtiyacım var” uyarısı yapar ve böylelikle 
süt salgısı artar. 
● İyi vakum ve daha uzun süreli emzirme anne sütünün tam olarak 
boşalmasını sağlar. Bu da uyarıcı bir faktör olup sütü artırır. 
Memenin tam olarak boşalması memenin şişkin olmasını önler. 
Ağrı da olmaz. Yani emzirmek de emmek de kolaylaşır. 
● Bebeğin meme ucunu doğru aldığında meme ucu çatlakları azalır. 
Özellikle emzirme konforu bu sayede çok artar. 
● Bebeğin daha huzurlu bir şekilde emer. Emzirme zamanları senin 
için de bebeğin için de keyifli zamanlar haline gelir. Huzurlu 
olmanız süt üretimine olumlu etki yapar. 
● Bebek memeyi tutarken kahverengi areola tabakasının tamamen 
bebeğin ağzında olmasına dikkat edilmelidir.Böylelikle meme başı 
çatlakları oluşmaz. 
 

4
Bir sağlık mesleği mensubu olarak(Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek 
Okulu Mezunu ve 28 Yıllık Sağlık Meslek Lisesi Öğretmeni olarak ben 
Nazan Özkal çıkmış olduğumuz hastane stajlarında annelere bebek 
emzirme,anne sütü,emzirme pozisyonları ile ilgili sayısız eğitimler verdik. 

Önceliğimiz annelerin doğru pozisyonlar ile etkin bir şekilde bebeklerini 

beslemelerini sağlamaktır. 

Özellikle bu konu ile ilgili videolarımız Online Yenidoğan Bebek Bakımı 

Eğitimimiz içerisinde yer almaktadır. 

Doğru Emzirme Pozisyonları Neler? 

En çok kullanılan dört farklı emzirme yöntemimiz var. Zaman zaman bu 
yöntemlerden birini zaman zaman da diğerlerini kullanabilirsiniz. 

1. Kucaklama Pozisyonu: 
Bu pozisyona Beşik Pozisyonu da denir. Bebek kucağınızda ve yatar 
pozisyonda emer. 

● Öncelikle rahat bir koltuğa oturun. Sırtınızı yastıkla destekleyin. 

Ayağınızın altına alçak bir tabure koyun. Kucağınıza da bir yastık 
alın. 
● Bebeğinizinn başını dirseğinizin içine gelecek şekilde yerleştirin. 
● Bebeğiniz yatay olarak kucağınızda yatsın ve başı biraz yukarıda 
olsun. 
● Bebeğinizin burnunun meme hizasında olmasına dikkat edin. 
● Diğer kolunuzu emzirme başlangıcında memeyi vermek için 
kullanın. Bebeğinizin memeyi alabilmesi için biraz öne doğru 
eğilmeniz gerekebilir. 
Bebeğiniz zamanında doğdu ise ​ emzirme pozisyonları​  içerisinde tercih 
edeceğiniz ilk pozisyon budur! Çünkü bu pozisyonda bebek ağzını memeye 
yaklaştırmak için boyun kaslarını kullanır. Kasları zayıf olan bebeklerin 1- 1.5 
aylık olduktan sonra bu pozisyonda emzirilmesi daha doğru olur. 

Sezaryen doğum yaptıysanız dikişleriniz olması nedeniyle göbek ve mide 

kısmına baskı yapar , ağrı hissetmenize neden olabilir. O halde, bu pozisyonu 
ağrılarınız azaldığında kullanabilirsiniz. 

2. Ters Kucaklama Pozisyonu: 

5
Bu pozisyona Çapraz Beşik Pozisyonu da denir. Bu pozisyon aslında 
Kucaklama Pozisyonu ile çok benzer. 

Bebeğinizin yatışı, sizin oturma pozisyonunuz her şey aynıdır. Tek farkı; 

● Yatay olarak kucağınızda yatan bebeğinizi bu sefer diğer kolunuzla 

tutacaksınız, yani başını elinizle tutacaksınız. 
Bebeğinizin başını daha çok destekleyeceğiniz için bebeğiniz küçükse, kuvveti 
azsa ve emme güçlüğü çekiyorsa bu pozisyonu tercih etmenizi öneririz. 

3. Koltukaltı Pozisyonu: 
Bu pozisyona Çanta Pozisyonu da denir. 

● Emzirme hazırlığını diğer pozisyonlarda anlattığımız gibi 

yapmalısınız. Yani rahatça oturun ve belinizi, kolunuzu, kucağınızı 
yastıklarla destekleyin 
● Bebeğinizi ayakları arkanıza, baş kısmı önünüze gelecek şekilde 
koltuğunuzun altından geçirerek yatırın. 
● Koltuğunuzun altından geçirdiğiniz elinizle değil; diğer elinizle 
bebeğinizin başını destekleyin.. 
Bu pozisyon özellikle sezaryen doğum yaptıysanız sizin için uygun olur, çünkü 
dikiş yerlerinize baskı uygulanmaz. Bebeğiniz küçükse, emme güçlüğü 
çekiyorsa da bu pozisyonu tercih edebilirsiniz. Ama özellikle​  ​
ikiz bebek 
annesiyseniz sizin için ​bebeği doğru emzirme yöntemi​  budur. 

4. Yatarak Emzirme Pozisyonu: 

Bu pozisyona Yatar Pozisyon da denir. Bu pozisyonda bebeğiniz de siz de 
yatar pozisyonda olursunuz. 

● Yatakta bir tarafa dönük olarak yatın, bebeğinizi de yüzü size 

dönük olarak karşınıza yatırın. 
● Başınızın altında yastık olsun ve mümkünse sırtınızı da yastıkla 
destekleyin. (​Emzirme yastığı  ​da kullanabilirsiniz.) 
● Yattığınız taraftaki kolunuzu, sırtınızı da destekleyecek şekilde 
bebeğinizin başının altından geçirin. 
Bu pozisyon özellikle sezaryen doğum yaptıysanız hemen sonrasında yani 
hareket kısıtlılığının devam ettiği dönemde işinize yarar. Eğer herhangi bir 
hastalık nedeniyle hareket kısıtlılığı varsa da ​
emzirme teknikleri​  içerisinde en 
doğru tercih bu olur. Bazı anneler gece emzirmesi sırasında da bu pozisyonu 
tercih edebilirler. 

Emzirirken Başka Nelere Dikkat Etmeniz Gerekir? 

6
 ● Emzirme döneminde annelerin çok karşılaştığı sorunlardan biri sırt 
ağrıları olur. Sırt ağrılarını engellemek için muhakkak kendinizi 
yastıklarla destekleyiniz. 
● Koltuğunuzun ya da sandalyenin kolçaklı olmasına dikkat 
ediniz.Konforunuz için ​ arkası dik koltuk yada sandalye ​  ​
tercih 
edebilirsiniz. 
● Emzirme ortamı rahat, sakin ve huzurlu bir ortam olmalıdır. 
Dışarıdaki sesleri pek geçirmeyen, hafif loş bir odada sakince 
emzirmeye çalışmanız bebek için de uygun olacaktır. 
● Hangi ​ bebek emzirme yöntemini​  kullanırsanız kullanın, 
bebeğinizin başını vücudundan biraz yukarıda tutmaya özen 
gösterin. Başını da çok yatay tutmayın. Kulak kısmı yukarıda olsun. 

Emzirme Sıklığı Nasıl Olmalıdır? 

Süt salgısı doğum şekline göre farklı zamanlarda gelebilir. Doğal ya da 
normal doğum yaptıysanız süt doğumdan hemen sonra, sezaryen 
doğum yaptıysanız da yaklaşık 1-3 gün içerisinde gelir. 
Bebeğim Akademi olarak doğumdan hemen sonra bebeğin anne 
memesine tutturulması,süt gelmese bile mutlaka memeyi emerek 
uyarıda bulunmasını şiddetle tavsiye ediyoruz. 
Uzun süreli ve bol süt üretebilmeniz için sık sık emzirmeniz 
gerekir.​  Doğumdan hemen sonra emzirme sıklığını da ​ emzirme 
süresini​ de ayarlamanız kolay olmayabilir. Bebeğiniz istedikçe, ne 
sıklıkla olursa olsun emzirmeniz önemlidir. 

● İlk günlerde bebeğinizi sıkça emzirmeniz anne sütünü artıran 

uyaranlardan biridir. Bu dönemde bebeğinizin açlık dışındaki 
ihtiyacını karşılamak için emzik yerine meme vermenin süt 
arttırıcı etkisi vardır. 
● Yenidoğan emzirme sıklığı günde 8-12 kez olabilir ve 
öğünlerin arası 6-8 hafta sonra açılmaya başlayabilir. Tek bir 
memeyi ortalama 15-20 dakika vermelisiniz.  
● Emzirme aralarının 3 saati geçmemesi önemlidir. Eğer 
bebeğiniz 10 dakikadan daha kısa sürede memeden 
ayrılıyorsa memeyi iyi boşaltamıyor demektir. 
7
 ● Bebeğiniz daha uzun emmek istiyorsa diğer memeye 
geçmelisiniz. Bir memeyi tam olarak boşaltmadan diğer 
memeye geçmemek doğru olandır. Eğer meme 
boşalmamışsa bir sonraki emzirmede tam olarak boşalmayan 
memeden emzirmeye başlamalısınız. 
● Bir aylık gelişimini  tamamlayan bebeğinizi günde 7-8 kez 
emzirmeniz yeterli olur. Emzirme sayısı 3. ayın sonuna kadar 
biraz azalır, günde 5-6'ya iner. 
● Üçüncü aydan 6. ayın sonuna kadar da emzirme sayısı 4-5 
olacak şekilde devam eder. 
● Altıncı ay tamamlandığında da ek gıdaya geçiş süreci başlar. 
Emzirme sayısı 3-4'e iner, diğer öğünler ek gıda ile 
desteklenir. 

Anne Sütü ile Beslenen Bebeklerde Gece Beslenmesi Nasıl 

Olmalıdır? 

● Bebeğiniz 0-6 ay döneminde gece de emmek ister. İlk ay 

bebeğin 2 saatte bir emzirilmesi önerildiğinden, bebeğinizi 
geceleri uyandırarak da süt vermeniz gerekebilir. 
● 2 Aylık bebeğinizi  6. ayın sonuna kadar sadece uyandığında 
emzirmeniz yeterli olacaktır. 
● Bebeğiniz 3 aylık gelişimini  tamamladıktan sonra, 4-5 saat 
deliksiz uyuyabilir. Bu sebeple 3. ve 6. aylar arasında gecede 
yaklaşık 2 kez emzirmeye devam edebilirsiniz. 
● Ayrıca bebeğinizi gece boyunca her ağladığında ve 
acıktığında emzirebileceğinizi de belirtmekte fayda var. 

Anne Sütünü Sağmak Ne Zaman Önemli ve Gereklidir? 

● Meme başınız çökük ise tıkanık ya da şiş meme probleminiz 

var ise, 
● Bebeğiniz ememiyorsa ya da emmeyi reddediyor ise, 
● Bebeğiniz düşük doğum ağırlıklı ise, 
● Bebeğinizde bir hastalık söz konusu ise, 
● Anne çalışmaya başlamışsa, 
8
 ● Annenin bir hastalığın söz konusu ise sütü sağmak gerekli 
olabilir. 
 
 
 
 
 
 

Anne Sütü Nasıl Sağılır? 

Kötü kalitede bir göğüs pompası sütü etkili bir şekilde boşaltamayarak 
memede tıkanıklığa ve zamanla daha az süt oluşmasına neden olabilir 

Ayrıca, sağdığınız sütü bebeğinize biberon ile verebilirsiniz. 

Bebeğinin hem biberonu kabul etmesi hem de memeden 
uzaklaşmaması için biberon seçiminiz çok önemlidir.Ayrıca 
sağılan anne sütü ucundaki iğne çıkarılmış şırınga ile de 
bebeğe verilebilir. 
Sütünüzü; 

● Elle, 
● Satın alacağınız pratik bir emzirme pompası yardımıyla ya da 
● Kiralayacağınız hastane tipi göğüs pompası yardımıyla 
sağabilirsiniz. 
Kötü kalitede bir göğüs pompası sütü etkili bir şekilde boşaltamayarak 
memede tıkanıklığa ve zamanla daha az süt oluşmasına neden olabilir 

Ayrıca, sağdığınız sütü bebeğinize biberon ile verebilirsiniz. 

Bebeğinizin hem biberonu kabul etmesi hem de memeden 
uzaklaşmaması için biberon seçiminiz çok önemlidir. 

Ayrıca sağılan anne sütü ucundaki iğne çıkarılmış şırınga ile 

de bebeğe verilebilir. 

9
 BEBEĞİM AKADEMİ OLARAK SÜTÜNÜZÜN FAZLA OLAN 
KISMINI SAĞMANIZI VE MUTLAKA DERİN 
DONDURUCUDA SAKLAMANIZI TAVSİYE EDİYORUZ. 

Anne Sütü Nasıl Saklanmalıdır? 

 
Sağdığınız anne sütünü; 

● Oda ısısında (19-22° C) 3 saat, 

● Buzdolabında (0-4°C) 3 gün, 
● Buzdolabının buzluğunda 14 gün ve 
● Derin dondurucuda 3-6 ay saklayabilirsiniz. (Anne sütündeki 
yağlar zamanla parçalanabildiği için mümkün olduğu kadar 
kısa sürede kullanmaya çalışmalısınız.). 
Sağdığınız sütü süt saklama poşetine koyduktan sonra, poşetin 
üzerindeki tarih alanını doldurarak saklama süresini takip edebilirsiniz. 
Böylelikle önce en eski tarihli sütü kullanarak başlamanız gerekir.. Bunun 
için süt saklama kaplarını da tercih edebilirsiniz. 
Bazı süt saklama kapları kapak kısmına biberon başlığı takılması 
sayesinde kolayca biberon haline gelebilir. Böylelikle buzdolabından 
çıkardığınız gibi biberon ve mama ısıtıcılar sayesinde çabucak ısıtıp 
bebeğinize anne sütünüzü hemen verebilirsiniz. 

10
Dondurulmuş sütü buzdolabında eritebilir ya da sütün olduğu kabı ılık 
akan suyun altına tutarak çözdürebilirsiniz. 

Anne Sütü Çözüldükten Sonra Ne Kadar Saklanır? 

Çözdürülmüş sütü 24 saat içinde kullanmanız ve asla tekrar 
dondurmamanız gerekiyor. Biberonda arta kalan sütü de asla başka bir 
beslenmede kullanmamalısınız. 

Anne Sütü Alan Bebeklerde Devam Sütü Kullanımı Nasıl Olmalıdır? 

 
Devam sütü, anne sütünün yetersiz kaldığı durumlarda gerekli besin 
maddelerini sağlayan bir takviye ürünüdür. Formül süt de denir. Sütün 
bebeğinizin kilo almasına yetmiyorsa öncelikle sütünüzü artırmaya 

11
çalışmanız gerekiyor.. Aldığınız tüm tedbirlere rağmen sütünüz 
bebeğinizin yeterli büyümesini sağlamıyorsa çocuk doktorunuzun 
yönlendirmesi ile formül mama vermek durumunda kalabilirsiniz. 
 

● Bebeğinizi biberon maması ile beslemeniz gerekiyorsa ilk altı 

ayda sadece ve sadece “anne sütü muadili” ibaresi bulunan 
mamaları kullanabilirsiniz. 
● Devam mamalarını ise bebeğinizin 6. ayını doldurmasının 
ardından kullanabilirsiniz. 
● Az da olsa anne sütünüz varsa her formül mama öncesinde 
emzirmeniz, emzirdikten sonra formül mama vermeniz çok 
önemlidir. Formül mamaların üzerinde kaç aylık bebeklerde ne 
kadar kullanmak gerekli olduğu belirtilir, bunlar ortalama 
miktarlardır. Bebeğinize ne kadar formül mama vermeniz 
gerektiği sütünüzün ne kadar olduğuna göre değişir. 
● Devam sütleri sulandırılarak hazırlanır. Belirtilenden daha az 
ölçekte mam kullanmanız bebeğinizin yeterli büyümemesine 
yol açarken fazla ölçek mama kullanmanız da bebeğinizde 
susuzluk gelişmesine ve böbrek sorunlarına yol açabilir. 
● İlk 6 ayda bebeğinizin bağışıklık sistemi yeterince gelişmemiş 
olduğundan, formül mama kullanımında dikkat etmeniz 
gereken bir diğer konu da hijyendir. Formül mama 
kullandığınızda su kaynatıp ılıtma, biberon kullanma gibi 
unsurlar da devreye girer ve bunların da temizliği oldukça 
önemlidir. Hem mama ve biberon ısıtma görevlerini gören 
hem de hijyeni sağlayan sterilizatörlerden yararlanmanız işinizi 
büyük ölçüde kolaylaştırır.Sterilizatör yoksa temiz bir 
tencereye biberon ve emzikleri yerleştirdikten sonra üzerini 
tamamen kapatacak şekilde su ekliyoruz.Fokurdamaya 
başladıktan sonra 8-10 dakika daha kaynatıp ocaktan 
indiriyoruz.Böylelikle yüksek düzey dezenfeksiyon elde 
edilmiş olur. 

Mamalar Nasıl Saklanır? 

● Bebeğiniz içtiği mamayı bitirmediyse 1 saat sonra dökmeniz 

gerekir,tekrar aynı mamayı vermiyoruz. 
12
 ● Hazırladığınız mamayı hiç içmediyse buzdolabının rafında 1 
gün saklayabilirsiniz. 

Emzirme Döneminde Beslenme Nasıl Olmalıdır?? 

Anne Sütünü Artıran Yiyecekler ve İçecekler Nelerdir? 

Doğumdan sonraki ilk zamanlar her yeni anne için zordur. Uykusuzluk, 
yorgunluk, yeni hayata uyum süreci gibi nedenler emzirmenizi ve anne 
sütünün miktarını etkileyebilir. 

Anne Sütü Nasıl Çoğalır? 

● Bu dönemde öncelikle sakin, huzurlu ve rahat olmanız, 

uykunuzu iyi almanız, bebeğinizi doğru pozisyonda verimli 
emzirmeniz sütünüzü artırmanızı sağlar. 
● Bol sıvı içmeniz sütünüzü artırabilmeniz için en önemli 
anahtarlardandır. Günde en az 2.5-3 lt su içmeniz, şeker ilave 
edilmemiş meyve kompostoları, rezene, ıhlamur gibi bazı bitki 
çayları, süt üretimini artırmanıza yardımcı olur. Ada çayı, nane 
çayı, kuş otu, kekik ve maydanoz çayı ise süt üretimini 
azalttığı için önerilmemektedir.  
● Yeşil yapraklı sebzeler, yumurta, kayısı, etli sebze ve kuru 
baklagillerin de beslenme programında bulunması sütünüzü 
artırmaya destek olur. Ancak, gaz yapan yiyeceklerden uzak 
durmanız faydalıdır. 

Emzirme döneminde gaz yapan yiyecekler nelerdir? 

Bebeklerde gaz sancısı, emziren annelerin en büyük problemlerinden 

biridir. Elbette bebeğinizdeki gaz sancısının tek nedeni, sizin yedikleriniz 
değildir. Fakat genellikle gaz sancısından kaynaklanan, uzun süreli 
ağlama nöbetleri olan kolik rahatsızlığının dahi süte gaz yapan 
yiyeceklerle bağlantısı olduğu düşünülmektedir. Bu besinler: 

13
 ● Kuru fasulye, nohut gibi baklagiller. 
● İçlerindeki sülfür nedeniyle karnabahar, brokoli, lahana, 
● Tüm gazlı içecekler, 
● Midedeki asit oranını arttırdığı için hazmı zorlaştıran acı ve 
baharatlı yemekler, 
● İnek sütü (bazı bebekler için) ve inek sütü ile yapılan yoğurt, 
dondurma ve peynirler, 
● Portakal, kavun, kiraz, 
● Pırasa, kereviz, enginar, barbunya. 
Emzirirken beslenme listesinizde bu gıdalar kesinlikle olmamalıdır diye 
bir şey yoktur. Mesela portakal, bazı annelerde gaz sancısı yaparken 
sizde yapmıyor olabilir. Hamile kalmadan önce de sizde gaz yaptığını 
bildiğiniz yiyeceklerden uzak durmalı ve yukarıdaki besinleri deneyerek, 
gaz yaparlarsa bırakmalısınız. 

Bitki çaylarından ise rezene ve papatya çayı içebilirsiniz. 

Kahve içindeki kafein nedeniyle bir yada en fazla iki küçük fincan 
içilebilir. 

Çiğ et kesinlikle bu dönemde tüketilmemelidir. 

ANNE SÜTÜNÜ NASIL ARTTIRABİLİRİZ??? 

 
 

SÜT YAPAN MEYVELER: 

Lohusalıkta süt yapan besinlerin başında gelen, vitamin değeri yüksek, 

süt salınımını sağlayan prolaktin hormonunu önemli oranda çalıştıracak 
meyveler şunlardır: 

● Armut 
● Ayva 
● İncir 
● Taze beyaz üzüm 

14
 ● Dut 
Armut ve ayvayı komposto olarak tüketebilir ya da kurutup fırınlayarak 
da atıştırmalık olarak afiyetle yiyebilirsiniz. Hatta meyveleri çiğ 
yemektense kompostosunu yapıp içmeniz çok daha iyidir, çünkü diğer 
türlü anne sütüne gaz yapabilirler. 

İnciri haşlayıp suyunu içmek bile sütünü arttırıcı özelliğe sahiptir. İncir 
vücudunaza enerji de verir ki emziren bir anne olarak bu dönemde her 
zamankinden daha fazla enerjiye ihtiyacınız olmaktadır. 

Anne sütü yapan yiyeceklerden biri de dut meyvesidir. Kansızlığa da iyi 

gelen dut yaş yada kuru olarak tüketilebilir. 

Süt yapan yeşillikler ve sebzeler: 

İster yemek olarak yapın, ister salatalara koyun, isterseniz limon sıkarak 
çiğ şekilde tüketebilirsiniz. Anne sütünü arttıran gıdaların başında gelen 
sebze ve yeşillikler de aşağıda verilmiştir. 

● Isırgan 
● Dereotu 
● Karalahana 
● Ispanak 
● Havuç (Süt kanallarını genişletir.) 
Süt yapan kuruyemişler: 

Kuru yemişler, hamilelikte olduğu gibi emzirme döneminde de enerji 

verdiklerinden ayrıca önem taşımaktadırlar. 

● Ceviz 
● Fındık 
● Badem 
Günde 2-3 adet ceviz, 10 adet fındık ya da badem yiyebilirsiniz. 

Süt yapan diğer besinler, yemişler, baharatlar: 

● Hurma 
● Sarımsak 
15
 ● Kimyon 
● Yulaf 
● Balık yağı 
Araştırmalar sarımsağın bebeğin daha iyi emmesine yardımcı olduğunu 
göstermektedir. Ancak sarımsağın gaz yapma ihtimali yüksektir! Bu 
yüzden çok az alarak bebeğinizi gözlemleyin ve eğer gaz sancısı ve 
hazımsızlık şikayeti olmuyorsa yemeğe devam edebilirsiniz. 

Kimyon da anne sütünü artıran yiyeceklerden bir diğeridir. Et ve tavuk 

yemeklerine bol bol ekleyebilirsiniz. 

Sütün kanallarda ilerlemesine yardımcı olduğundan yulafla 

zenginleştirilmiş kahvaltıları tercih edilebilir. 

Zengin omega-3 kaynağı olan balık yağı da süt arttırıcı yiyeceklerle eş 
değer özellik gösterir. 

Süt yapan içecekler: 

Emzirme döneminde bol bol sıvı almanız, sütünüzü arttırmada oldukça 
etkilidir. İçmeniz gereken sıvı besinler : 

Alkali su 

● Maden suyu 
● Kayısı ve ayva kompostosu 
● Malt içeceği 
● Süt 
Maden suyunu soda ile karıştırmamalısınız. İkisi farklı içeceklerdir. 

Kompostoya ekstra şeker asla koymayın. Meyvelerin kendi tatları yeterli 

olacaktır. 

Bazı uzmanlar sütü de öneriyorlar ancak süt gaz yapabilir. Gaz 

yapıyorsa eğer asla içmeyin. 

Arpanın süt salınımını arttırmaya yardımcı olma özelliğinden faydalanarak 

üretilen malt içeceklerden de yararlanabilirsiniz. Yüksek kalorili 
olduğundan günde bir adet malt içeceği tüketmeniz yeterli olacaktır. 

16
 

Anne Sütünün Yeterli Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılmaktadır? 

● Anne sütünün bebeğiniz için yeterli olup olmadığının en iyi 

göstergesi, bebeğin kilo alma hızı ve büyümesidir. 
● Bebeğiniz ilk on günde doğum ağırlığının yaklaşık %10'unu 
kaybeder. Daha sonra kilo alarak ikinci haftayı doldurduğunda 
doğum kilosuna ulaşır. Bu, beklenen bir durumdur. 
● İkinci haftanın sonunda bebeğinizin kilosunun doğum kilosu 
ile aynı olması her şeyin yolunda olduğunu gösterir. 
● Bebeğiniz ilk 6 ay içerisinde her ay ortalama 600-900 gr alırsa 
ve ​6 aylık bebeğinin kilosu​ doğum ağırlığının iki katına erişti 
ise kilo alması yeterlidir. 

 
BÜYÜME VE GELİŞMENİN TAKİBİ: 

● Yenidoğan bebek, yaşamının ilk günlerinde doğumuyla 

beraber gelen fazla sıvıyı kaybeder ve eve geldiğinde doğum 
kilosunun biraz altında olur. Ancak bunda kaygılanacak bir 
durum yoktur, çoğu bebek 10 günle 2 hafta arasında doğum 
kilosuna kavuşur. 
● Bebek gelişiminde ilk birkaç hafta çok önemlidir. Bebekler bu 
esnada hızla büyürler. 1 Aylık bebek gelişiminde  kilo, 4,5 
civarında seyrederken boy, 4-5 cm uzama gösterir. 
● 2 aylık bebek gelişiminde  büyüme hızı ilk haftalarla aynıdır. 
Haftada 150-200 gram alır, ayda 1-1,5 cm boyu uzar. 
● 3 Aylık bebek gelişiminde  kilo alımı ve boy uzaması hızla 
devam eder. Bebeklerin çoğu ilk 6 ayda 450-750 gram alırlar. 
Boyları da 1,25 cm civarında uzar. 
● Büyüme hızı, 4 aylık bebek gelişiminde  biraz yavaşlar. 4 aylık 
bebek 350-750 gram kadar alır. Boyu da 1,25 cm kadar uzar. 
Bebeklerde kilo alımı 4. ayın sonunda doğum kilosunun 2 
katına ulaşabilir. 

17
 ● 5 Aylık bebek gelişiminde  büyüme hızı ilk 3 aya göre daha 
düşük. 5 aylık bebek, 450-650 gram veya biraz daha fazla 
alınır. Boy, 1,25 cm kadar uzar. 
● 6 aylık bebeklerin çoğu doğum kilolarının iki katına çıkarlar.6 
Aylık bebek gelişiminde  bir önceki aydaki gelişime benzer 
olarak hızla devam eder. 450-700 gram arası kilo alınır, boy da 
1,25 cm kadar uzar.  
Her aya özel ideal kilo aralıklarının ve boy ortalamalarının yer aldığı 0-6 
ay bebek gelişimi tablosunu aşağıda görebilirsiniz. 

0-6 Ay Bebek Kilo Tablosu 

Kız (Ortalama)  Erkek (Ortalama) 

 

1 aylık bebek kilosu  4 kg  4,3 kg 

2 aylık bebek kilosu  4,75 kg  5,2 kg 

3 aylık bebek kilosu  5,5 kg  6 kg 

4 aylık bebek kilosu  6,1 kg  6,5 kg 

5 aylık bebek kilosu  6,5 kg  7,25 kg 

6 aylık bebek kilosu  7,25 kg  7,70 kg 

18
0-6 Ay Bebek Boy Tablosu 

Kız (Ortalama)  Erkek (Ortalama) 

 

1 aylık bebek boyu  53 cm  55 cm 

2 aylık bebek boyu  57 cm  58,5 cm 

3 aylık bebek boyu  59 cm  61 cm 

4 aylık bebek boyu  61,5 cm  63,5 cm 

5 aylık bebek boyu  63,5 cm  65 cm 

6 aylık bebek boyu  65,5 cm  67 cm 

Kaşık Maması, Formül Mama ve Hazır Mama ​

: 

Anne sütünün az olması ya da süte ek bir besin sağlamak amacıyla 

bebeğinize mama verebilirsiniz. 
Formül mama nedir? 
Formül mama, çeşitli sebepler yüzünden anne sütü alamayan bebeklere 
verilen bir takviye gıdadır. 

19
Devam sütü olarak da bilinen bu ürünlerin, anne sütüne en yakın mama 
olması hedeflenir ve içeriği buna göre düzenlenir. 

Formül mamaların anne sütüne benzetilmesi için içerisine çeşitli 

vitaminler, mineraller, kimyasallar, tatlandırıcılar ve proteinler ilave 
edilmektedir. Pek çoğu inek sütü bazlı olduğu için bebeğinizde alerjiye 
neden olabilirler. 

Bu mamalar ayrıca üretici firmalar tarafından 1 rakamı ile isimlendirilirler. 

Formül mama bebeğe ne zaman verilmelidir? 

● Anne sütünün eksikliği durumunda bebeğiniz, yenidoğan 

döneminden itibaren formül mama içebilir. 
● Bebeğinize formül mamayı anne sütünde olduğu gibi, ne 
zaman acıkırsa verebilirsiniz. 
● Bebeğiniz 6. aydan sonra ek gıdaya başlayacağı için bu 
süreçte mama verdiğiniz öğün sayısını düşürebilirsiniz. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

20
  
 
DEVAM SÜTLERİ: 

1. Aptamil 

Prebiyotikler ve postbiyotikler bebeklerin bağışıklık sistemini destekleyici 

özelliğe sahiptir. Aptamil devam sütünün içeriğinde patentli prebiyotik 
lifler ile postbiyotikler olduğu için bu özelliğiyle eşsiz bir üründür. 
İçeriğinde bebeklerin gelişimini ve bağışıklığını destekleyen balık yağı, 
nükleotit ve taurin bulunur. İlave şeker yoktur, yalnızca anne sütünde 
doğal olarak bulunan süt şekeri yani, laktoz içerir. Etiket üzerinde yer 
alan "şekerler" bilgisi mevzuat gereği zorunlu olarak yer alır ve sütte 
bulunan laktozu ifade eder (Karbonhidrat kaynağı %100 laktoz.). 

Aptamil 1, doğumdan itibaren 6. ayın sonuna kadar kullanabileceğiniz bir 

devam sütüdür. 

6. ayın sonunda Aptamil 2 devam sütüne geçiş yapabilirsiniz. 

Aptamil 3 devam sütünü ise bebeğiniz için 9. ayından itibaren 

kullanabilirsiniz.  

1 yaşından sonra da Aptamil 4 devam sütüyle 2 yaşına kadar devam 

edebilirsiniz. 

21
 

Aptamil'in içime hazır sıvı sütleri de bulunmaktadır. Bu sütler de özellikle 

dışarıda, parkta ve seyahatlerde oldukça pratik olabilir. 

Aptamil'in yeni çıkan bebek maması ​ Aptamil Prosyneo'nun ​ içeriğinde; 

prebiyotik lifler ve anne sütünde bulunan bir probiyotik çeşidi olan 
bifidobakterium breve M16-V bulunur. 

Bu içerikleri ile Aptamil'in yeni maması Prosyneo da bağışıklık sistemini 

destekleyici özelliğe sahiptir. 

İçerdiği küçük parçalara ayrılmış proteinler sayesinde bebeğinin daha 

kolay sindirim yapmasını sağlar.  

Aptamil Prosyneo aynı zamanda alerji riski taşıyan bebeklerin kullanması 

için de önerilir. 

Aptamil devam sütü çeşitleri  İçindekiler  Kullanım zamanları 

Prebiyotik lif 
(FOS/GOS), 
postbiyotik, 
nükleotit ve 
LCP ilaveli. 
Nutricia Aptamil 1 bebek sütü  0-6 aylık bebekler 
Balık yağı 
içerir. A, D, 
E, K, B1, 
B2, B6 
vitaminleri 
ve folik asit 
içerir. İlave 

22
 şeker 
içermez. 

Prebiyotik lif 
(FOS/GOS), 
postbiyotik, 
nükleotit ve 
LCP ilaveli. 
Balık yağı 
içerir. A, D, 
Nutricia Aptamil 2 devam sütü  6-9 aylık bebekler 
E, K, B1, 
B2, B12 
vitaminleri 
ve folik asit 
içerir. İlave 
şeker 
içermez. 

Prebiyotik lif 
(FOS/GOS), 
postbiyotik, 
nükleotit ve 
LCP ilaveli. 
Balık yağı 
içerir. A, D, 
Nutricia Aptamil 3 devam sütü  9-12 aylık bebekler 
E, K, B1, 
B2, B6 
vitaminleri 
ve folik asit 
içerir. İlave 
şeker 
içermez. 

23
 ● LCP veya PUFA (omega-3 ve omega-6), doymamış çoklu yağ 
asitleridir. Bebeklerde özellikle beyin ve sinir hücrelerinin 
gelişiminde önemli rol oynar. 
● FOS/GOS (Frukto Oligo Sakkaritler ve Galakto Oligo 
Sakkaritler) prebiyotik liflerdir. Sindirim ve bağışıklık sistemini 
destekleyen bakterileri besler, bağırsakta yaşamalarına ve 
gelişmelerine yardımcı olur. Aynı zamanda bebeğinin 
bağışıklık sistemini destekler ve yumuşak kaka yapmasını 
sağlar. 

2. SMA bebek sütü 

24
  

SMA 1 bebek sütü, doğumdan itibaren​  ​

ilk 6 aylık dönemde bebeklerin 
günlük besin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik üretilmiş bir üründür.  

Yalnızca laktoz içerir, uzun zincirli PUFA ve nükleotit (Bilgi depolama ve 
aktarımında kullanılır.) ilavelidir.  

SMA bebek sütünün, 400 gr ve 900 gr olmak üzere iki çeşidi var. SMA 
ürün ailesini aşağıda görebilirsiniz. 

25
 İçindekile
SMA devam sütü çeşitleri  Kullanım zamanları 
r 

Uzun 
zincirli 
PUFA 
ilaveli, 
SMA 1 bebek sütü  nükleotit  0-6 aylık bebekler 
ilaveli, 
yalnızca 
laktoz 
içerir. 

Demir 
kaynağı, D 
vitamini 
SMA 2 devam sütü  6-12 aylık bebekler 
ilaveli, 
gluten 
içermez. 

Demir 
kaynağı, D 
vitamini 
SMA 3 devam sütü  1-3 yaş çocuklar 
ilaveli, 
gluten 
içermez. 

3. Hipp 

26
  

Hipp bebek sütü, organik içeriğiyle annelerin ilgisini çeken bebek 

ürünlerinden biridir. 

. Portföyünde 3 çeşit devam sütü bulunuyor. 

Hipp devam sütü çeşitleri  İçindekiler  Kullanım zamanları 

Tamamen 
organik 
sütten gelen 
Hipp 1 organik bebek sütü  Doğumdan itibaren 
zengin bir 
protein 
içeriğine 
sahip. 
Karbonhidra

27
 t olarak 
laktoz içerir. 
Gluten ve 
ilave şeker 
içermez. 

Organik 
sütten gelen 
protein 
içeriğine 
sahip. 
Karbonhidra
t olarak 
laktozun 
Hipp 2 organik devam sütü  6. aydan itibaren 
dışında 
kolay 
sindirilebilir 
nişasta 
içerir. Gluten 
ve ilave 
şeker 
içermez. 

Organik 
sütten gelen 
protein 
içeriğine 
Hipp 3 organik devam sütü  sahip.  10. aydan itibaren 
Karbonhidra
t olarak 
laktozun 
dışında 
kolay 
sindirilebilir 

28
 nişasta 
içerir. Gluten 
ve ilave 
şeker 
içermez. 

● Hipp 2 devam sütünü, Hipp 1 veya herhangi bir bebek 

sütünün devamı olarak 6. ayın sonundan itibaren 
kullanabilirsiniz. 300 ve 800 gr olmak üzere iki çeşidi var. 
● Hipp 3 organik devam sütünü, Hipp 2 veya herhangi bir 
devam sütünü takiben 10. ayın sonundan itibaren 
kullanabilirsiniz. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

29
4. Bebelac 

Ek gıda döneminde, vitamin ve mineral destekli gıdalarla öğünleri faydalı 

bir hale getirmeniz, bebeğinizin gelişimi için çok önemlidir. Bebelac, 
çeşit çeşit tahıl içeriğiyle doyurucu özellikte ve bebeklerin seveceği bir 
lezzettedir! 

Bebelac devam sütü; folik asit, A, B12, C, D vitaminleri, prebiyotik 

bileşenler, kalsiyum ve demir içerir. Demir içeriği ile bebeklerin 
bilişsel gelişimini de destekler. 

Bebelac Gold devam sütü ise, fermantasyon yöntemi ile hazırlanan ilk ve 
tek devam sütüdür. Tıpkı yoğurt ve kefir gibi doğal besinlerdekine benzer 
bir mayalanma sürecine sahiptir. İçeriğindeki prebiyotik lifler bağırsakta 
bulunan yararlı bakterilerin etkinliğini destekler. Bu sayede bebeğinizin 
vücudunda ihtiyaç duyulan vitamin ve minerallerin emilimi de artar. 

Yararlı bakteriler aynı zamanda bebeğinizin sindirim sisteminin düzene 

girmesine de yardımcı olur. Böylece miniğiniz gaz, kabızlık ve ishal gibi 
sindirim sorunları yaşamaz. 

Bebelac devam sütü 

İçindekiler  Kullanım zamanları 
çeşitleri 

30
 FOS/GOS, 
uzun zincirli 
Bebelac 1 bebek sütü  PUFA,  Doğumdan itibaren 
nükleotit ve 
taurin içerir. 

A, D, E ve 
K 
vitaminlerini 
içeren 
zengin 
kalsiyum, 
folik asit ve 
demir 
Bebelac 2 devam sütü  kaynağı bir  6. aydan itibaren 
ürün. 
Zengin 
içeriğiyle 
bebeklerin 
demir ve 
omega-3 
ihtiyacını 
karşılar. 

A, D, E ve 
K 
vitaminlerini 
içeren 
Bebelac 3 devam sütü  zengin  9. aydan itibaren 
kalsiyum, 
demir ve 
omega-3 
içerir. 

31
 ● FOS/GOS (Frukto Oligo Sakkaritler ve Galakto Oligo 
Sakkaritler) prebiyotik bileşenleridir. Sindirim ve bağışıklık 
sistemini destekleyen probiyotik mikroorganizmaların yani, 
yararlı bakterilerin bağırsakta yaşamasına yardımcı olur. 

5. Evolvia 

32
  

Evolvia devam sütü çeşitleri  İçindekiler  Kullanım zamanları 

A, B1, B2, 
B6, B12, C, 
E, D ve K 
vitaminleri, 
nükleotit, 
karbonhidrat
, uzun zincirli 
Evolvia NutriPRO 1 devam  Doğumdan itibaren 
PUFA ve 
sütü  6. aya kadar 
folik asitten 
oluşan 
zengin bir 
içeriğe 
sahiptir. 
Gluten 
içermez. 

33
 A, B1, B12, 
C, D, E ve K 
vitaminleri, 
omega-3 ve 
Evolvia NutriPRO 2 devam 
omega-6,  0-6 aylık bebekler 
sütü 
prebiyotik lif, 
demir ve 
kalsiyumdan 
oluşur. 

A, B1, B2, 
B6, C, D, E 
ve K 
Evolvia NutriPRO 3 devam  vitaminlerini, 
12. aydan itibaren 
sütü  folik asit, 
karbonhidrat 
ve probiyotik 
içerir. 

● Evolvia NutriPRO 1 devam sütünün 400 gr ve 800 gr pratik 

kapaklı metal kutu seçenekleri vardır. 
● Evolvia NutriPRO 3 devam sütü, çocukların beslenmesindeki 
en son araştırma bulgularını ve yiyecek teknolojisindeki en 
yeni gelişimleri içeren bir üründür. 
 
 
 

6. Similac 

34
  

Similac devam sütü çeşitleri  İçindekiler  Kullanım zamanları 

Palm yağı 
içermeyen özel 
yağ karışımı, 
DHA ve 
nükleotit 
Similac 1 devam sütü  ilaveli, GOS  0-6 aylık bebekler 
(prebiyotik), 
karbonhidrat, 
B12, C, D, E, K 
vitaminlerinde
n oluşur. 

Bebeğinin 6. 
Similac 2 devam sütü  Palm yağı  ayından itibaren 
içermeyen özel  kullanabilirsin. 
yağ karışımı, 
35
 karbonhidrat, 
A, B12, C, E, K 
vitaminlerini 

içerir. 

Similac devam sütlerinin 360 gr küçük boy ve 850 gr ekonomik boy 

seçenekleri vardır. 

DHA (Dokozahekzaenoik Asit) omega-3 yağ asitlerinin bir türüdür.  

Beyin gelişimi ve iyi işleyen hücre zarları için gereklidir. 

7. Humana 

36
  

Humana devam sütü 

İçindekiler  Kullanım zamanları 
çeşitleri 

GOS, uzun 
zincirli 
PUFA, 
nükleotit ve  Doğumdan itibaren 
Humana 1 bebek sütü 
karbonhidra 6. aya kadar 
t olarak 
yalnızca 
laktoz içerir. 

Humana 2 devam sütü  GOS, D  6. aydan itibaren 

vitamini, 
omega-3 ve 

37
 yağ asitleri 
içerir. 

GOS, 
omega-3 ve 
yağ asitleri 
Humana 3 devam sütü  10. aydan itibaren 
ve D 
vitamini 
içerir. 

● Humana 2 devam sütünü, Humana 1 veya herhangi bir devam 

sütünün ardından kullanabilirsiniz. 
● Humana 3 devam sütünü, Humana 2 veya başka bir marka 
devam sütünün ardından kullanabilirsin. 

8. Golden Goat 

38
  

Golden Goat devam sütü çeşitleri  İçindekiler  Kullanım zamanları 

Keçi 
sütünün özel 
protein 
yapısı 
sayesinde 
daha az 
alerjik yüke 
Doğumdan itibaren 
Golden Goat 1 devam sütü  sahip bir 
6. aya kadar 
ürün. 
Karbonhidra
t içeriği 
sadece 
laktoz olup 
ilave şeker 
içermez. 
Folik asit, 
vitamin ve 

39
 minerallerle 
destekli 

Keçi 
sütünün özel 
protein 
yapısı 
sayesinde 
daha az 
alerjik yüke 
sahip bir 
ürün. 
Karbonhidra
t içeriği 
sadece 
laktoz olup 
ilave şeker 
içermez. 
Golden Goat 2 devam sütü  Folik asit,  6. aydan itibaren 
vitamin ve 
minerallerle 
destekli 

40
  

9.Hero baby 

Hero Baby devam sütü çeşitleri  İçindekiler  Kullanım zamanları 

Nükleotit 
Hero Baby Nutrasense 1 devam 
ilaveli, uzun  Doğumdan itibaren 
sütü 
zincirli 
PUFA içerir. 
Galakto-olig

41
 osakkarit 
ilave 
edilmiştir. 

A, C, D3, E, 
K, B2 ve 
B12 ve 
Hero Baby Nutrasense 2 devam 
biotin  6-12 aylık bebekler 
sütü 
vitaminlerini 
içerir, iyot 
kayanğıdır. 

A, C, B2, 
B12, E ve K 
Hero Baby Nutrasense 3 devam 
vitaminlerini  12-36 aylık bebekler 
sütü 
içerir ve iyot 
kaynağıdır. 

10. Pınar devam sütü 

42
  

Pınar devam sütü çeşitleri  İçindekiler  Kullanım zamanları 

A, B6, B12, 
C, D, E 
vitaminlerini, 
folik asit, 
kalsiyum, 
Pınar ilk adım devam sütü  potasyum,  6-12 aylık bebekler 
klorür, fosfor, 
sodyum, 
magnezyum, 
çinko, demir, 
bakır, iyot, 
mangan ve 
selenyum 

43
 minerallerini 
içerir. 

A, B6, B12, C 
D, E, K, 
vitaminlerini, 
folik demir, 
Pınar çocuk devam sütü  1-6 yaş çocuklar 
çinko ve 
magnezyum 
minerallerini 
içerir. 

Formül mama ve devam sütü arasındaki fark nedir? 

Bu ikisi arasında hiçbir fark yoktur! Bu iki isim yalnızca aynı ürünün farklı 
isimlendirilmeleridir. 

Formül mama faydalı mı? 

Devam sütü, fayda açısından anne sütü ile kıyaslanamaz ancak 
bebeğinizi emziremediğiniz durumlarda ihtiyacı olan besin maddelerini 
karşılayacağı için tabii ki de faydalıdır. 

  

Formül bebek mamaları nasıl hazırlanır? 

44
  

Formül mamalar kaynamış ve ılıklaşmış su ile hazırlanır. Bu mamaların 

hazırlanmasında temel kural, bir ölçek mamaya bir ölçek su koymaktır. 
Bunun için önce bebeğinizin içeceği mama oranını belirlemeniz gerekir. 
Su ve mamayı bir biberonda bir araya getirip hafifçe çalkaladığınızda 
hazır hale gelir. 

Formül mama ne kadar saklanır? 

Hazırlanmış formül mamayı oda sıcaklığında maksimum 1 saat, 
buzdolabında ise 24 saat kadar bekletebilirsiniz. 

Toz halinde, kendi kutusu içerisinde olan mamanın kullanım süresi de 
paket üzerinde yazan tarihe kadardır. 

Formül mama ne zaman bırakılmalı? 

45
  

Formül mamayı anne sütü gibi düşünmelisiniz . 

 ​
Bebeğinizin 6.ayına ​ kadar, ne zaman acıkırsa verebilirsiniz.  

Ancak ek gıdaya başlaması ile birlikte aynı anne sütünde olduğu gibi 
sayısını düşürmeniz gerekmektedir.Çünkü bu dönemde bebeğinizin 
alacağı kalori miktarı artacağı için daha fazla formül mamaya ihtiyaç 
duymaz. 

Bebeğinizin yaşı ilerledikçe formül mamalı öğün sayısının da azalması 

gerekir. Oranı ve sayıyı gitgide düşürerek, maksimum 3 yaşa kadar 
formül mama kullanılabilir. 

Kaşık maması nedir? 

46
  

Kaşık mamaları, bebeğinizin büyüme gereksinimleri göz önünde 

bulundurularak üretilmiş mamalardır. İçerikleri formül mamaya göre çok 
daha zengindir; Tahıllı, pirinç unlu ve meyveli gibi değişik çeşitleri vardır. 
Bazıları toz, bazıları ise hazır halde satılır.Yani bu ürünleri bebeğinizin 5. 
ya da 6. ayından itibaren, ek gıda olarak kullanabilirsiniz. 

Tabii bu mamaları kendiniz bizzat hazırlayarak bebeğinize verebilirsiniz. 

  

Kaşık maması ne zaman verilir? 

Yukarıda da bahsettik, kaşık mamasına geçiş için en uygun zaman dilimi 
5 ve 6. aylardır. 

47
Özellikle bebek anne sütü ile besleniyorsa 6.aydan sonra kaşık 
mamalarına başlayabilirsiniz. Bu süreçte bebeğinize meyve ve sebzeleri 
tanıtmaya başlarken, kaşık mamasını da ek olarak günde 1-2 kez 
verebilirsiniz. Mamalar genellikle kahvaltıda, ara öğünlerde ya da uyku 
saatine yakın zamanlarda verilebilirler.  

Kaşık mamaları sağlıklı mıdır? 

Kaşık mamaları aslında muhallebilerin alternatifidir. Az kilo alan ve gece 
sık sık uyanan bebekler için yararlıdır. İçeriğinde bebek gelişimi için 
ihtiyaç duyulan vitaminler, proteinler ve diğer tüm bileşenler bulunur. 

Ancak, içeriği ne kadar dolu da olsa koruyucu ve tatlandırıcı 

barındırdıkları için uzun süreli kullanımda bebeğinizin vücudunda 
olumsuz sonuçlara neden olabilirler. Bu yüzden mamayı bebeğinizin 
ihtiyacı kadar ve belli bir süre içerisinde kullanabilirsiniz. 

Kaşık mamaları nasıl hazırlanır? 

Kaşık mamaları su veya süt ile hazırlanır. Burada dikkat etmek gereken 
bir konu bulunmaktadır. 

48
 Mamaların ambalajları üzerinde sütlü veya sütsüz gibi ibareler bulunur. 
Eğer ambalaj üzerinde sütlü yazıyorsa bu mamaların kaynamış ve 
ılıklaşmış su ile hazırlanması gerekir. Eğer sütsüz ibaresi varsa bu 
mamayı anne sütü veya formül süt ile hazırlayabilirsiniz. 

Sütlü bir mamayı yine süt ile hazırlamanız bebeğinizin fazla protein 
almasına neden olur ve böbreklerini yorar. Bu tarz durumlarla 
karşılaşmamak için mamayı doğru şekilde hazırlamanız gerekmektedir. 

Kaşık mamaları toz halde bulunur, su veya süt ile karıştırılarak hazırlanır. 
Ambalajı üzerinde hangi oranlarda sıvı ve mamanın karıştırılacağı yazar. 
Ancak bu mamaları bebeğinize vermeniz gereken miktarı 
doktorunuzdan da öğrenmelisiniz. 

Kaşık maması biberonla verilir mi? 

Evet, bazı kaşık mamaları biberonla verilebilir. Bunun için su oranını 
arttırıp mama oranını biraz azaltmak gerekir. Malzemeleri biberonda bir 
araya getirip çalkalayarak hazırlayabilirsiniz. Ama bu mamaları katı 
şekilde hazırlamanız bebeğinizin çiğneme refleksini geliştirmek için daha 
faydalı olur. 

Kaşık maması kilo aldırır mı? 

Kaşık mamaları, kilo almayan bebekler için tavsiye edilen alternatiflerden 
birisidir. Ancak bebeğinizin kilo almasını sağlamak için kendi kendinize 
mama kullanmaya karar vermemelisiniz. Bebeğinizin doğru şekilde kilo 
alması için gereken mama miktarını ve süresini doktorunuz belirlemelidir. 

Kaşık maması kabız yapar mı? 

Bazı kaşık mamalarının kabız yapma ihtimali vardır. Özellikle pirinç unlu 
mamalar kullanıyorsanız bebeğinizde kabızlık sorunu ile 
karşılaşabilirsiniz. Bunu engellemek için mamayı değiştirmenizi öneririz. 
Tahıl içeren mamalar bu sorunun önüne geçebilir. Lifli meyveler ve 
sebzeleri tüketmesini sağlamak da kabızlığın önüne geçebilir. 

Kaşık maması ne kadar sürede tüketilmelidir??? 

Hazırlanmış kaşık maması en geç 1 saat içerisinde bebeğe 
verilmelidir.Bu süreyi geçen mamaların tüketilmesi doğru değildir. 
Bebeğinize her mama verişinizde tazesini hazırlamalısınız. Yoksa 
zehirlenme durumu söz konusu olabilir. 

49
Kaşık maması ne zaman bırakılmalıdır? 

Pek çok kaşık maması bebeklere 3 yaşa kadar verilebilmektedir. Ancak 

bu konuda bazı görüş ayrılıkları bulunur. ​
Bebekler 1 yaşından sonra 
 neredeyse tüm gıdaları yiyebilir. Bu yüzden çoğu uzman, bebeğinize 
gerçek gıdalar yerine mamaları vermenin yanlış olduğunu söylüyor. Diğer 
kısım ise bebeğinizin kilo alımı yavaş ise mamaları kullanmanız gerektiği 
görüşünde. Bu konuda en doğru bilgiyi doktorunuzdan alabilirsiniz. 

En iyi kaşık maması hangisi? 

Dediğimiz gibi farklı içeriklerde ve lezzetlerde birçok kaşık maması 
bulunuyor.Bu konuda yapacağınız seçimi bebeğinizin özellikleri ve 
doktorunuzun yönlendirmesi şekillendirmeli.  

Kavanoz mama (hazır mama) nedir? 

50
  

Kavanoz mamalar genellikle meyve ve sebze pürelerinden üretiliyor. Bu 

mamalar daha çok sağladığı kolaylık açısından tercih ediliyor. Ayrıca 
bebeklerin de sevecekleri tatlarda oldukları için beslenme listelerine 
eklenebiliyor. 

Kavanoz maması ne zaman verilir? 

Kavanoz mamalarını bebeğinizin 6. ayında ek gıdaya başladığı andan 
itibaren verebilirsiniz. 

Kavanoz mamaları sağlıklı mıdır? 

51
  

Her ne kadar pratik ve bebeğinizin lezzetini sevdiği bir ürün olsa da bu 
mamalar, içerdikleri koruyucu maddeler ve şeker yüzünden bebeğiniz 
için risk taşıyor. Bu yüzden birçok uzman bu mamalar yerine gerçek 
meyve ve sebzelerin pürelerinin bebeklere sunulmasını öneriyor. Bazı 
uzmanlar ise günde 1 kez ya da zorunda olduğunuz durumlarda bu 
mamaları bebeğinize vermenizde bir sorun olmadığını savunuyor. 

Kavanoz mamaları ne kadar verilmeli? 

Eğer bu mamaları bebeğinizin ek gıdaya geçiş döneminin ilk günlerinde 
verecekseniz 4-5 kaşık ile başlayabilirsiniz. İlerleyen dönemlerde bu 
oranı birkaç kaşık daha arttırabilir, yemeklerin yanına ekleyebilirsiniz.  

Kavanoz mamaları nasıl saklanır? 

Bu mamalar oda sıcaklığında bozulmadan kalabilir. Ancak daha sıcak 
ortamlarda bir miktar bozulmaya uğrarlar. Eğer ev içerisinde 
saklayacaksanız her türlü buzdolabında olmasını öneririz. Yolculuk 

52
esnasında kullanacaksanız önceden soğuratak bir çanta içerisinde, 
güneş görmemesine dikkat ederek taşıyabilirsiniz. 

Kavanoz mamaları kaç günde tüketilmeli? 

Birçok kavanoz maması açıldıktan sonra 3 gün içerisinde tüketilebiliyor. 
Ancak böyle bir durumda mamayı buzdolabında saklamanız gerektiğini 
unutmayın! 

0-6 Ay Anne Sütü Emmeyen Bebek Beslenmesi 

Formül Mama Alan Bebekler: 0-6 Aylık Bebek Beslenme Programı 

Doğumdan hemen sonra ya da bir süre sonra sütünüzün gelmemesi, 
kesilmesi ya da emzirirken kullanılmaması gereken bazı ilaçları 
kullanmanın çok gerekli olduğu durumlarda bebeğinize anne sütü 
vermeniz mümkün olmayabilir. Anne sütü alamayan bebeğinizi ise 
formül mama ile beslemeniz gerekir. 
Bebeğiniz doğduktan sonra vereceğiniz ilk formül mama miktarı 30 
cc/ml'dir. Bebeğin büyümesine bağlı olarak formül mama miktarlarını 
aşağıdaki şekilde artırabilirsiniz. 
Anne sütü almayan 1 aylık bebek beslenmesi​
: Bebeğinize bir öğünde 
30-90 ml olmak üzere günde 6-8 kez, 
Anne sütü almayan 2 aylık bebek beslenmesi​
: Bebeğinize bir öğünde 
90-150 ml olmak üzere günde 6-7 kez, 
Anne sütü almayan 3 aylık bebek beslenmesi​
: Bebeğinize bir öğünde 
180-200 ml olmak üzere günde 5-6 kez, 
Anne sütü almayan 4 aylık bebek beslenmesi​
: Bebeğinize bir öğünde 
180-240 ml olmak üzere günde 4-5 kez, 
Anne sütü almayan 5 aylık bebek beslenmesi​ : Bebeğinize bir öğünde 
200-240 ml olmak üzere günde 4-5 kez formül mama verebilirsiniz. 
Bebeğinizin ilk 4-6 ay ek demire ihtiyacı yoktur. Ancak Amerikan 
Pediyatri Akademisi, anne sütü alamayan veya kısmi olarak alan 
bebeklere doğumdan 1 yaşa kadar demir destekli mamaların (4-12 mg 
arası demir içeren) verilmesi gerekliliğine inanıyor. 
 
 

53
4-6 Aylık Bebekler Ek Gıdaya Geçebilir mi? 

 
Bebeklerde 6 aydan önce ek gıdaya geçilmez.  
Bebeğin anne sütü alamadığı durumlarda mecburen verilen devam sütü 
anne sütünün yerine geçer. Ancak anne sütünüz yok diye hemen 
vazgeçmeyin, süt sağdıkça gelir. Mamayı hemen çözüm olarak 
görmeyin. 

4 Aylık Bebek Beslenmesi Nasıl Olmalıdır? 

● 4 aylık bebek beslenmesinde​ , hala en önemli besin kaynağı 

anne sütü (varsa) ya da formül mamadır. 
 

5 Aylık Bebek Beslenmesi Nasıl Olmalı? 

● 5 Aylık bebeğiniz  için hala en önemli besin kaynağı, anne 

sütü ve formül mamadır. 
● Bazı kaynaklarda 5 aylık bebeklere katı gıda 
verilebileceğinden bahsedilse bile 6 aydan önce ek gıda 
birçok uzman tarafından önerilmiyor. 
 

54
Biz Bebeğim Akademi ailesi olarak ek gıdaya geçişte kesinlikle 
gıdaların anne ve babalar tarafından taze ve kendileri bizzat yaparak 
bebeklerine yedirmelerini öneriyoruz. 

Sağlık Meslek Lisesinde öğretmenlik yaparken beslenme 

derslerinde bizzat öğrencilere yoğurt mayalamalarını ve okula 
getirip göstermelerini de istiyorduk. 

Bazı durumlarda mecbur kalırsanız hazır mama da kullanabilirsiniz,ancak 

öncelik kendinizin taze ve özenle hazırlamanız olacaktır. 

6 Aylık Bebek Beslenmesi Nasıl Olmalı? 

● Anne sütü temel olarak bebeğin beslenmesindeki her şeyi 

karşılar. Ancak 6 aylık bebek artık anne sütünde olmayan, 
doğadaki besinlerde olan vitaminlere ve life ihtiyaç duymaya 
başlar. Bebeğin hem besin hem kalori ihtiyacı belirgin bir 
şekilde hafta hafta artar. 
● Sebzelere başlarken sağduyunuza güvenip 1-2 sebzeyi aynı 
anda deneyebilirsiniz. Sebze olarak havuç, yabani havuç, bal 
kabağı, kabak, brokoli, karnabahar, avokado, patates, tatlı 
patates, taze fasulye tercih edebilirsiniz. Buharda, suda hafif 
diri kalacak şekilde veya fırında yağlı kağıdın üzerinde 
zeytinyağıyla pişirebilirsiniz.  
● Meyve olarak elma, armut, muz, kayısı, erik ve şeftali 
verebilirsiniz. 
● Süt ürünleri, yumurta, kuru yemişler, tohumlar, balık ve deniz 
ürünlerini ilk defa aynı gün vermemek gerekir. 
● Ayrıca, bebeğinize vermeye başladığınız ilk ek gıdayı 3-4 gün 
boyunca tek başına vermelisiniz. Ardından, verdiğiniz her ek 
gıdayı daha önce sorun yaratmamış olan diğer gıdalarla 
beraber sunarsanız onun bu gıdaya karşı bir alerjisi olup 
olmadığını anlayabilirsiniz. 
● 3 gün kuralı ile de her yeni besin verilmeye başlandığında eğer 
3 gün allerji oluşturmuyorsa güvenle bebeğe verilebilir. 

55
6 Aylık Bebeklerde Beslenme Sıklığı Ne Olmalıdır? 

● 6 aylık bebeğinizin mide kapasitesi artık yaklaşık 180-210 

ml'dir. 
● 6 aylık bebeğiniz anne sütü ile besleniyorsa 3 öğün anne sütü 
ve 3 öğün ek gıda almasını, anne sütü ile beslenemiyorsa 2-3 
öğün formül mama ve 3 öğün ek gıda yani toplamda 5-6 öğün 
almasını öneriyoruz. 
● Yani, ​6 aylık bebek kaç saatte bir beslenmeli?​
 diyorsanız 
bu yaklaşık 2.5-3 saatte bire karşılık gelir. 

 
Bebeğinizin ek gıdaya başlamasını teşvik etmek için; 

● Bebeğinizin aç olmasına dikkat etmeli, 

● Bebeğinize verdiğiniz ek gıdayı beğenmezse ve yemeye 
devam etmek istemez ise ısrar etmemenizi ve bir hafta on gün 
sonra tekrar denemenizi tavsiye ederiz. 
Ek besinlere başlarken önemli olan; 

● Bebeğinize her yeni ek besini azar azar denetmeli, 

● Bebeğinizin denediği ek besinden rahatsızlık duymuyorsa 
yavaş yavaş artırmanızı, 
56
 ● Her yeni ek besini bebeğinize önce 1 çay kaşığı ölçüsünde 
vermenizi, 
● Bebeğinize yeni bir besin sunarken 3 gün aralıklarla 
denemenizi tavsiye ediyoruz.. Ek gıdada 3 gün kuralına 
uymanız çok önemlidir. Bu süreçte döküntü, kaşıntı, ishal gibi 
alerjik bir durum ortaya çıkarsa da neden olan besini kesip 
doktoruna danışmanızı öneriyoruz. 
●  
● Ek Gıdaya Hangi Besinlerden Başlanmalı: 6 Aylık Bebek Neler 
Yiyebilir??? 
● Hayvansal ve bitkisel kaynaklı çok sayıda besin, ek gıdaya 
geçişte yer almalıdır. ​
6. aydan itibaren bebeğinizin 
beslenmesinde​ yer vermeniz gereken besinler şunlardır: 

Meyve Püreleri/Suları: 
● Mevsiminde ve taze meyvelerden yapılmış meyve püreleri iyi 
birer C vitamini kaynağıdır. C vitamini bebeğinizin demir 
emilimini artırdığından, bebeğinizin beslenme listesinde 
yeterli miktarda bulundurmanız önemlidir. 
● Önemli olan meyvenin olgun, yumuşak olması ve çok iyi 
yıkanmasıdır. Hazırlandıktan hemen sonra bebeğe sunulmalı, 
bekletilmemelidir. 
● Turunçgiller, bebeğinizde reflü ve gaz şikayetine neden 
olabilir. Bu yüzden turunçgilleri 8. ya da 9. ayda bebeğinizin 
beslenme listesine dahil etmeniz daha doğru olur. 

● 6 Aylık Bebek Hangi Meyveleri Yiyebilir? 

Ek gıdaya geçiş meyveleri 

Elma 

57
Muz 

Armut 

Avokado 

Şeftali (Bazı çocuklarda alerji yapma riski taşıyor. Bu yüzden bebeğinize 

verirken dikkatli olmalısınız.) 

● Kayısı ve mor erik de bebeğinize 6. ayda verebileceğiniz 

meyvelerdendir. Ama bu meyveler bol lif içerdiği için ishal yapma 
riski taşıyor, bu yüzden miktarını az tutmanız gerekir. 
● 6 aylık bebek muhallebileri meyveyle de yapılabilir. 

● Sebze Püreleri/Çorbaları: 
● Bebeğinizin vitamin, mineral, lif ve antioksidan ihtiyacını 
karşılamak üzere ek besin menüsünde mutlaka sebze çorbaları ve 
püreleri olmalıdır. Sebzelerin içerdiği vitamin ve mineralleri 
mümkün olduğunca fazla koruyarak bebeğinize sunabilmeniz için 
mevsimine uygun sebzeyi buharda ya da az suyla pişirebilirsiniz. 
Buharlı pişiriciler bu dönemde en iyi yardımcılarınız olabilir. 

● 6 Aylık Bebek Hangi Sebzeleri Yiyebilir? 

Ek gıdaya geçiş sebzeleri 

Patates 

58
Kabak 

Balkabağı 

Havuç 

Bezelye 

Yer elması 

● Bu sebzeleri bebeğinize sunduktan sonra, ilerleyen dönemlerde 

farklı mevsim sebzeleri de ekleyebilirsiniz. 
 

● 6 Aylık Bebek Çorbası Tarifi 

Malzemeler 

Yarım patates 

Yarım havuç 

59
1 tatlı kaşığı bezelye 

1 tatlı kaşığı zeytinyağı 

300 ml su 

Malzemeler 

Patates, havuç ve kabağı küp küp doğra. 

Bir tencerede yağı hafif kızdırın, üzerine havuçları ekleyin ve biraz 

kavurun. 

Ardından tüm sebzeleri yağa ekleyerek, üzerine suyu ilave edin. 

Tüm malzemeler yumuşayana kadar pişirin. 

Pişen malzemeleri blender’dan geçirin. Kıvamı koyu olduysa biraz 

su ekleyebilirsiniz. 

60
Yumurta: 
En gerekli aminoasitleri, B1, B2, B6, B12, A, D ve biyotin gibi çok sayıda 
vitamini, temel yağ asitlerini, bol çinko, magnezyum gibi mineralleri 
içeren, demirden zengin, en kolay sindirilen ve en besleyici gıdalardan 
biri olduğundan yumurta ​6. aydan sonra bebek beslenme 
listesinde​ yer alması gereken gıdalardan biridir. 
 
 

 
 
Neden 6. aydan sonra diyoruz, çünkü yumurta en alerjik besinlerden 
birisi ve bu süreçte bebeğinizin vücudunda çeşitli reaksiyonlara neden 
olma riski çok yüksek! 
 
 

Et: 

61
Protein, demir ve çinko gibi mineralleri, B6 ve B12 gibi vitaminleri 
içermesi nedeniyle önemli bir gıda olan eti, özellikle yağsız kuzu etini, 
püre ya da kıyma şeklinde, ​6 aylık bebeğinizin çorbalarına​  ya da 
yemeğine ekleyebilirsiniz. 
 

Tahıllar: 

 
Kompleks karbonhidrat, posa ve B vitaminlerinden zengin tahılları da 
bebeğinizin ek gıdaya geçiş planına dahil etmeniz çok önemlidir. 
6 aylık bebek sabah kahvaltısında​ bu tahıllarla yaptığınız bebek 
ekmeklerini yemeye başlayabilir. 

Pekmez: 
Zengin demir içeriği ile pekmez, özellikle dut pekmezi ve keçiboynuzu 
pekmezi, 6. aydan itibaren bebeğinize verebileceğiniz gıdalardandır. 
Pekmezin içindeki demirin iyi emilebilmesi için süt ve süt ürünleri ile 
birlikte vermemenizi, C vitaminli gıdalarla örneğin C vitamininden zengin 
bir meyve suyuyla birlikte vermenizi öneririz. Bu durumda “6 aylık 
bebeğe portakal suyu verilir mi?” diye soracak olabilirsiniz. Ama bu tür 
meyveler için bir süre daha beklemeniz gerekiyor. 

62
● Turunçgillere 8. ya da 9. ayda, balığa 7. ayda, kuru 
baklagillerden mercimeğe 8. ayda, nohut ve fasulyeye 9. 
ayda, karaciğere 8. ya da 9. ayda başlayabilirsiniz. 
● İnek sütü, bal, çilek, domates, kivi, yumurta akı gibi alerji 
potansiyeli yüksek gıdalar, şarküteri ürünleri, konserve 
ürünler, katkılı ürünler, salça, tuz, şeker, bitki çayları, 
baharatlar (sadece özel durumlarda rezene, anason ve frenk 
kimyonu verilebilir) 1 yaşından önce verilmezler. Sakız, 
kuruyemiş, patlamış mısır gibi yapışkan ya da sert taneli 
yiyecekler de güvenlik nedeni ile 1 yaş öncesindeasla 
verilmezler. 
● Gaz yapma ihtimali olan karnabahar, pırasa gibi sebzeler, 
bamya, taze fasulye, taze börülce, ıspanak gibi lifli sebzeler ve 
beyin, böbrek, dalak gibi hastalık taşıma ihtimali olan 
sakatatlar da 1 yaşından önce bebek beslenmesi için 
önerilmemektedir. 
● Bakla, nikotin içeren patlıcan ve kilo almayı 
yavaşlatabileceğinden tam buğday ekmeği 2 yaş öncesinde 
önerilmeyen gıdalar içersindedir. 

63
 ● 6. Ayda Bebek Beslenme Listesi Nasıl Olmalıdır? 

●  
● Ek gıdaya geçiş, 2 haftalık ve 4 aşamalı bir süreçtir. Bu süreçte 
amacın bebeğinizi farklı tatlardaki ve kıvamlardaki yiyeceklere 
yavaş yavaş alıştırmanız gerekir. ​
6 aylık bebek ne kadar 
yemelidir?​ diye düşünüyorsanız aşağıdaki bebek menülerinde bu 
sorunun cevabını bulabilirsiniz. 
● Ek gıdaya geçiş: 1. ve 2. haftalar 

● Birinci aşama: 

1. Gün  2. Gün  3. Gün 

1 çay kaşığı patates  1 tatlı kaşığı patates  ½ çay bardağı 

püresi  püresi  patates püresi 

64
Diğer 5 öğün anne  Diğer 5 öğün anne  Diğer 5 öğün anne 
sütü ya da formül  sütü ya da formül  sütü ya da formül 
mama  mama  mama 

● Birçok anne bu süreçte bebeğine unlu sütlü mama vermeyi tercih 

ediyor. Ama bebeğinize bu tarz mamaları vermeniz hem besin 
alerjisi açısından riskldiri hem de bu gıdaların herhangi bir besleyici 
özelliği bulunmuyor. Bunlar yerine kaşık mamalarını tercih 
edebilirsiniz. 
 

● İkinci aşama: 

4. Gün  5. Gün  6. Gün 

½ iyi pişmiş yumurta  ½ iyi pişmiş yumurta  ½ iyi pişmiş yumurta 

sarısı, alerji  sarısı, alerji  sarısı, alerji 
görülürse 1 tatlı  görülürse 1 tatlı  görülürse 1 tatlı 
kaşığı lor peynir  kaşığı lor peynir  kaşığı lor peynir 

1 çay kaşığı meyve  1 çay kaşığı meyve  1 tatlı kaşığı meyve 

(elma ya da şeftali)  (elma ya da şeftali)  (elma ya da şeftali) 
püresi/ suyu  püresi/ suyu  püresi/ suyu 

Diğer 4 öğün anne  Diğer 4 öğün anne  Diğer 4 öğün anne 

sütü ya da formül  sütü ya da formül  sütü ya da formül 
mama  mama  mama 

65
 ● Üçüncü aşama: 

7. Gün  8. Gün  9. Gün 

1 tatlı kaşığı lor  1 tatlı kaşığı lor  1 tatlı kaşığı lor 

peynir, yarım dilim  peynir, yarım dilim  peynir, yarım dilim 
bebek ekmeği  bebek ekmeği  bebek ekmeği 

½ çay bardağı  ½ çay bardağı  ½ çay bardağı 

meyve (elma veya  meyve (elma veya  meyve (elma veya 
şeftali) suyu ya da  şeftali) suyu ya da  şeftali) suyu ya da 
½ tatlı kaşığı meyve  ½ tatlı kaşığı meyve  ½ tatlı kaşığı meyve 
püresi  püresi  püresi 

1 çay kaşığı bal  1 çay kaşığı bal  1 çay kaşığı bal 

kabağı ve  kabağı ve  kabağı ve 
patatesten yapılmış  patatesten yapılmış  patatesten yapılmış 
sebze püresi  sebze püresi  sebze püresi 

Diğer 3 öğün anne  Diğer 3 öğün anne  Diğer 3 öğün anne 

sütü ya da formül  sütü ya da formül  sütü ya da formül 
mama  mama  mama 

● Dördüncü aşama: 

66
 ●  

10.-14.Gün 

İlk 9 günkü gıdaların miktarını yavaş yavaş yavaş artırarak 14. günün 
sonunda; 

1. çay bardağı sebze püresi 

1. çay bardağı meyve püresi 

Diğer 3 öğün anne sütü ya da formül mama 

67
 ● Tüm bu aşamaları tamamladıktan sonra bebeğiniz ek gıdaya geçişi 
tamamlamıştır ve artık ek gıdalara hazırdır. Bebeğinizi, aşağıdaki ​
6 
aylık bebek ek gıda listesi​ doğrultusunda beslemeye 
başlayabilirsiniz. 

● Ek gıda: 3. hafta 

Sabah  Kuşluk  Öğlen  İkindi  Akşam  Gece 

Anne  ½ kase  Anne  Anne 

1 çay  1 çay 
sütü  kıyma  sütü  sütü 
bardağı  bardağı 
ya da  ilaveli  ya da  ya da 
meyve  sebze 
formül  sebze  formül  formül 
püresi  püresi 
mama  çorbası  mama  mama 

1 çay 
  kaşığı   
pekmez 

● Bebeğinizin artan demir ihtiyacını karşılamak üzere yaptığınız 

sebze çorbalarının içerisine yağsız kuzu kıyması ilave ederek 
çorbayı demirden zenginleştirmiş olursunuz. Çorbaya zeytinyağı da 
ilave etmenizi öneririz. ​6 aylık bebek için sebze çorbası​
 yapılırken 
sebzeler ve kıyma birlikte haşlanır, önce tel süzgeçten ve sonra 
çatalla ezilir. 

● Ek gıda: 4. hafta 

Sabah  Kuşluk  Öğlen  İkindi  Akşam  Gece 

68
 Anne  Anne 
Anne  ½ kase 
1 çay  sütü  1 çay  sütü 
sütü ya  kıyma 
bardağı  ya da  bardağı  ya da 
da  ilaveli 
meyve  formü sebze  formü
formül  sebze 
püresi  l  püresi  l 
mama  çorbası 
mama  mama 

1/8  1 çay 
yumurt kaşığı   
a sarısı  pekmez 

¼ ev 
yapımı 
tuzsuz   
bebek 
ekmeği 

● Bebeğinizin hala emmeye ihtiyacı var unutmayın 

● 6 Aylık Bebek Kahvaltısı Nasıl Olmalıdır? 

● Bebek kahvaltısına yumurta eklemek için sabırsızlandığınızı 
biliyoruz. Ama yumurta beyazı alerjen bir besin olduğundan 
bebeğinize 1 yaşına kadar sadece yumurtanın sarısını 
vermelisiniz. ​6 aylık bebeğinizin kahvaltısında​  ilk hafta boyunca 
1/8 ölçüde yumurta sarısı yeterlidir. 2. hafta ¼ ölçüde vermeye 
başlayabilirsiniz. 
● Sonraki haftalarda da yavaş yavaş artırarak tam yumurta sarısı 
vermeye başlayabilirsiniz. Bebeğinizin yemek programını bir hafta 
içerisinde toplam 2-3 tam yumurta sarısı olacak şekilde 
düzenleyebilirsiniz. 6 aylık bebek yemekleri içerisinde de yumurta 
kullanabilirsiniz. 

69
 ●  

Örnek 6 aylık bebek kahvaltısı 

Kibrit kutusu büyüklüğünde tuzsuz keçi peyniri 

Yarım yumurta sarısı 

Tam buğday unu ile yapabileceğiniz krep 

● Bebeğiniz bu dönemde inek sütü tüketemez. Çünkü sindirim 

sistemi henüz inek sütünü tolare edebilecek seviyede değildir ve 
alerji riski de vardır. Bu yüzden peynir gibi besinler için keçi sütüyle 
yapılmış olanları tercih etmenizi öneririz. Ancak bu besinleri de yine 

70
 küçük miktarlarda sunmalı, reaksiyon göstermesi halinde tamamen 
kesmelisiniz. 
● Doktorunuz, ​6 aylık bebek beslenme listesinde​  yukarıda 
önerdiğimiz bazı besinlerin yerine farklı besinler önerebilir. Bu 
durumda öğünlerde küçük değişiklikler yaparak genel plana 
uyabilirsiniz. 
● Bebeğiniz ek gıdaya geçiş ile birlikte su içmeye de başlamalıdır. 
Ancak suyu öğünlerin arasında ya da öncesinde değil de öğünden 
biraz sonra vermeniz iyi olur. Bu sayede su, bebeğinizin 
öğünlerinin miktarını etkilemeyecektir. 

● Ek Gıdaların Kıvamı Nasıl Olmalıdır? 

● Ek gıdaya geçiş dönemi öğürme refleksinin zayıflatılması için en 
uygun dönemdir. Bu yüzden ​6 aydan sonra bebek 
yemekleri​ anne sütünden daha yoğun ve pütürlü olmalıdır. Aksi 
halde bebeğinizin kıvamı yoğun ve pütürlü yiyeceklere alışması ve 
yutması zorlaşır. Bu dönemde cam rende ve tel süzgeç 
kullanmanızı öneriyor ama pütürlü kıvamı engellediğinden blender 
kullanmanızı önermiyoruz. 
● Bebeğiniz öğürdüğünde pütürleri küçültebilir ya da bebeğinizin 
ağzına daha az miktarlar verebilirsiniz. Bebeğinize kızmamalı, 
telaşlansanız da bunu belli etmemelisiniz. 
● Bebeğinizin öğürme tepkisi bir süre daha devam etse de 
çoğunlukla dokuzuncu aydan sonra azalmaya başlar. 

● 6 Aylık Bebeklerde Gece Beslenmesi Gerekli midir? 

● Bebeğiniz artık gelişimi için gerekli olan tüm besin öğelerinini ek 
gıdayla birlikte almaya başladığından ​ 6 aylık bebek gece 
beslenmesine​ ihtiyaç duymaz. İyi bir uyku çekmesi artık bebeğin 
için gece beslenmesinden daha önemlidir. Yine de bebeğin gece 
uyanıyor ve emmek istiyor olabilir. Gerçekten acıktığı için de 
alışkanlık ve keyif nedeni ile de emmek isteyebilir. 
● Bebeğiniz çok acıkıyorsa, emzirmediğinizde direnç gösteriyorsa 
gece emzirmeye bir süre daha ve yavaş yavaş azaltarak devam 
edebilirsiniz. Ancak emzirmek için bebeğinizi uyandırmanıza artık 
gerek olmamaktadır. 

71
BEBEĞİM AKADEMİ ÖZEL TARİF DOSYALARI İLE SİZLERE ÖNEMLİ 
KAYNAKLAR SUNMANIN YANINDA ÖZELLİKLE BU TARİFLERİN 
VİDEO VE GÖRSELLERİ İLE İLERLEYEN DÖNEMDE SOSYAL 
MEDYA HESAPLARINDA DEĞİŞİK TARİFLER İLE DE SİZLERLE 
BİRLİKTE OLACAKTIR. 

6 Aylık Bebek Yemeklerini Hazırlarken Nelere Dikkat Etmelisiniz? 

 
Ek gıdaya geçiş dönemi, bebeğiniz için yeni bir devrin başlangıcıdır! Bu 
yüzden hem onu bu sürece kolayca adapte etmek hem de sağlığını 
korumak için dikkat etmeniz gereken bazı şeyler var. Bunları aşağıda 
verdik. 

● İlk kez verdiğiniz gıdayı, başka bir şeyle karıştırmadan saf 

halde vermelisiniz. 
● Hiçbir bebek yemeğine şeker veya tuz eklememelisiniz. 
● Sebzeleri ışığa, havaya, ısıya ve suya daha az maruz kalıp 
besin değerlerini kaybetmemeleri için buharda pişirmelisiniz. 

72
 ● Özellikle patatesi pişirirken kabuklarını soymamalı, pişirme 
bittikten sonra temizlemelisiniz. 
● Özellikle yumurtanın iyi pişmesine dikkat etmelisiniz. Çiğ 
yumurtada Salmonella isimli bir mikrop bulunabilir ve ciddi 
sağlık sorunlarına neden olabilir. 
● Eğer bir gıdanın tazeliğinden şüpheliyseniz kesinlikle 
bebeğinize vermemelisiniz. 
● Hazırladığınız bebek yemeklerini bekletmeden yedirmelisiniz. 

Ek Gıdaya Geç Başlamanın Zararları Neler Olabilir? 

Bazı bebekler ek gıdaya kolay geçmezler. Bebeğiniz iştahsız olabilir ya 
da ek gıdayı reddedebilir. Ancak, ​
6 aydan sonra bebek 
beslenmesinde​ ek gıdaların muhakkak olması gerekir. Anne sütü ya da 
formül mama ile doyan ve bunu tercih eden bir bebeğiniz varsa ek 
gıdaya geçmeyi de henüz düşünmüyorsanız bilmelisiniz ki, ek gıdaya 
geç geçmenin bazı zararları vardır. Bu zararlar arasında: 

● Bebeğinizin çiğneme ve yutma işlevlerinde aksaklıklar, 

● Gelişimi ve büyümesinde yavaşlama, 
● Demir eksikliği  
● Kilo alımında yavaşlama, 
● Bağışıklık sisteminde güçsüzlük gibi durumlar vardır. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

73
Bebeğim Ek Gıdayı Reddediyor, Ne Yapabilirim? 

● Bebeğinizi zorlamayın. 
● Verdiğiniz miktarı az tutun. 
● Bebeğinizle inatlaşmayın. 
● Yiyor diye sürekli sevdiği gıdaları vermeyin. 
● Kaşıkla yemek istemiyorsa kendi kendine yemesine izin verin. 
● Mama sandalyesine oturtarak yemek yedirin.Mama 
sandalyesinde kendi yemeğini kendisi de yiyebilir.. 

Özel Durumu Olan Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş Dönemi Nasıl 

Olmalıdır? 

● Bebeğinizin tolere edebilmesi yüksek ihtimal olan besinlerle 

ek gıdaya başlarsanız da bazı gıdalar ona pek iyi gelmeyebilir. 
Bu durumda, besin alerjisi ihtimalini değerlendirmenizi 
öneririz. Yukarıda da bahsettiğimiz yumurta, çilek, inek sütü 
gibi gıdalar bebeğinizin vücudunda kırmızı kabarcıklara, 
döküntülere, gaza ve nadiren nefes darlığı gibi reaksiyonlara 

74
 neden olabilir. Ama korkmayın, bebeklerde besin alerjisi 
genellikle geçicidir. 

● Alerjiler dışında bazı mide-bağırsak problemleri ya da 

hastalıkları da ek gıdaya geçişte bebeğinizi rahatsız edebilir. 
Bu durumlarda uzman desteği almalı, bebeğinizin hem 
sağlıklı hem de huzurlu bir şekilde büyümesi ve gelişmesi için 
gereklidir.  

● Bebeğiniz prematüre ya da büyüme gelişim geriliği olan bir 

bebekse ek gıdaya geçiş planı çok daha farklı olabileceğinden 
doktorunuzun yönlendirmesi çok önemlidir. 

Besin alerjisi nasıl tespit edilir? 

Besin ya da gıda alerjisi, vücuda giren bir besinin bağışıklık sistemi 

tarafından yabancı madde olarak algılanması nedeniyle vücudun çeşitli 
tepkiler göstermesi durumudur. Gıda alerjisi kendiliğinden ortaya 
çıkabilir, genetik yatkınlık da etkilidir. 

Bebeğinizde bir gıdaya alerji varsa, gıdayı vücuda aldığı andan itibaren 
ortalama 1-3 saat içerisinde bazı belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Bu 
belirtiler arasında; 
75
 ● İshal, 
● Kusma, 
● Kaşıntılı deri döküntüleri, 
● Egzama, 
● Nefes darlığı ve öksürük gibi durumlar vardır. Eğer nefes 
darlığı, morarma gibi belirtiler ortaya çıkıyorsa acil müdahale 
gerekir. 
En çok alerjik reaksiyon özelliği taşıyan gıdalar ise şunlar: 

● İnek sütü, 
● Yumurta, 
● Balık, 
● Çilek, 
● Yer fıstığı, 
● Domates, 
● Portakal, limon, mandalina. 

Besin alerjisi geçici mi, kalıcı mıdır? 

Besin alerjileri bebekten bebeğe farklılık gösterebilir. Bazen küçük 

belirtiler gösterirken, daha sonra daha büyük reaksiyonlarla ortaya 
çıkabilir. Burada önemli olan, gözlem yapmanız ve hangi durumlarda 
daha büyük reaksiyonların ortaya çıktığını kavrayabilmenizdir. 

Genelde bebeklerde görülen besin alerjileri, belli bir yaş ile birlikte 
tamamen ortadan kalkabilir. Örneğin süt ve çilek alerjisi çoğu çocukta 3 
yaşından sonra azalma gösterir. Ancak bazı alerjiler ömür boyu kalıcı ve 
tehlikelidir. Bunlara örnek olarak yer fıstığı ve bakla alerjisini örnek 
verebiliriz. 

Besin alerjisini önlemek için bebeğiniz ek gıdaya geçmeden önce 

emzirirken, alerjik özellik taşıyan gıdaları tüketmemeniz etkili bir yöntem 
olabilir. Ayrıca kritik bir dönem olan 6. ayda bu gıdalardan az miktarda 
vererek herhangi bir sorun olup olmadığını gözlemleyebilir ve ardından 
denemelere devam edebilirsiniz. 

76
EVDE MEYVE PÜRESİ HAZIRLAMA: 

Elmayı cam rende ile rendeleyerek ilk gün bir çay kaşığı vererek 
başlayabilirsiniz. 

Eğer elma çok sert ise elmayı bir tencerede çok az su ile yada bir 
buharlı pişiricide biraz pişirerek çatalla ezdikten sonra yine bir çay 
kaşığı ile başlayarak bebeğinize verebilirsiniz. 

Bebek Meyve Püresi Tarifi İçin Malzemeler 

● 1 adet elma 
● 1 adet armut 
● 1 adet muz 
● 2 yemek kaşığı irmik 

77
Bebek Meyve Püresi Tarifi Yapılışı 

1. Meyvelerin kabuklarını soyup, (muz hariç) minik minik 

doğrayalım. 
2. Tencerede üzerini geçene kadar su ekleyip, 10 dakika 
haşlayalım. 
3. Son olarak muzu ve irmiği ekleyip, 1 dakika sonra tencereyi 
ocaktan alalım. 
4. Rondodan geçirip minik kavanozlarda dinlendirip, 
bebeklerinize yedirebilirsiniz. 
5. 4-5 gün buzdolabında tadı bozulmadan saklanabilir. Mevsim 
meyvelerine göre tarifi değiştirebilirsiniz. 

AVOKADO PÜRESİ: 

Avokado içeriğindeki bitkisel omega 6 yağ asitlerinden zengin 

olup bebeğin beyin gelişimi için oldukça önemli meyvelerden 
biridir.Kabuğundan ayrılarak bir kasede iyice ezilerek püre 
haline getirilir ve bebeğe verilebilir. 

YOĞURT 

78
Yoğurt, diyete 5. ayda girmelidir. Mümkünse ev yoğurdu 
yapılmalıdır. Ev yoğurdu yapmak için tam yağlı pastörize süt 
kullanın. Açık süt kullanabilirsiniz ancak 30 dakika kaynatmanız 
gerekir. Pastörize süt kullanırsanız kaynatmak da gerekmez. Süt 
ısıtılır ve elin dayanabileceği sıcaklığa kadar (yaklaşık 40 ºC) 
soğumaya bırakılır. 100 ml site 1 tatlı kaşığı ılık sütle sulandırılmış 
yoğurt eklenip yavaş yavaş karıştırılır. Mayalama aşamasında süte 
mayalık yoğurda ek olarak ​probiyotik toz​da eklerseniz ve 
mayalandıktan sonra biraz uzun bekletirseniz yararlı bakterisi daha 
fazla olur. Yoğurdu mayalarken 100 ml. süte 2–3 mercimek kadar 
toz şeker eklerseniz daha koyu olur. Ancak sütün tadını 
değiştirebileceğinden şeker kesinlikle fazla katılmamalı ve bebek 
yoğurdun saf tadına alıştırılmalıdır. Ayrıca yoğurt mayalamada 
kullandığınız kabın kapağının altına kâğıt havlu da koyarsanız 
buharını emer ve yoğurdun koyulaşmasını sağlar. Bazı bebekler ev 
yoğurdunu sevmediği için içine mevsim meyvelerinden özellikle 
elma ve armut eklenebilir. 

BEBEK EKMEĞİ YAPIMI: 

79
1.5 su bardağı tam buğday unu 

1 yemek kaşığı zeytinyağı 

1 tatlı kaşığı kuru maya 

2.5 yemek kaşığı yoğurt 

1/4 su bardağı su 

Suda mayayı eritelim. Unu, yağı ve yoğurdu ekleyip yoğuralım .1 

saat dinlendirelim ve avuç içi büyüklüğünde toplar yapalım ve şekil 
verelim yağlı kağıt üzerinde pişirelim . 

Yoğurtlu Cevizli Unlu Bebek Ekmeği 

Bebeğinize yoğurt vermeye başladıktan sonra, çoğunlukla 7. ay 

itibarıyle, yoğurtlu bebek ekmeğini deneyebilirsiniz. Yani, 7 aylık 

80
bebek için ekmek tarifi arıyorsanız aşağıdaki yoğurtlu tarifleri 

uygulayabilirsiniz. 

Malzemele 

1.5 su bardağı tam buğday unu 

1 yemek kaşığı soğuk sızma zeytinyağı 

1 tatlı kaşığı dövülmüş ceviz 

2.5 yemek kaşığı yoğurt 

¼ bardak su 

Yapılışı: 

81
Kuru mayayı suda eritin. Tam buğday ununu, evde mayaladığınız 

yoğurdu, soğuk sızma zeytinyağını ve dövülmüş cevizi ekleyip 

güzelce yoğurun. Yaklaşık 1 saat kadar dinlendirin. Tercihinize göre 

küçük top ya da çubuk şekli vererek yağlı kağıda dizin. 175ºC'lik 

fırında pişirin. 

Kaynaklar: 

● Bebeğinizin İlk Yılında Sizi Neler Bekler?-Heidi Murkoff 

● 0-2 Yaş Bebek Beslenmesi-Dr. Şirin Seçkin 
● Bebeğinizin İlk Yılı Rehberi-Mayo Clinic Uzmanları 
● Bebek ve Küçük Çocuk Bakımı-Steven P. Shelov/Tanya Remer 
Altmann 
● Bebeğinizin İlk Yılı Rehberi-Mayo Clinic Uzmanları 
● Bebeğimin Beslenme Kitabı-Sibel Güngör & Dr. Gülnihal 
Şarman 
 
 
 

82
 ​‘’SAĞLIKLI BEBEKLER MUTLU EBEVEYNLER’’

BEBEĞİM AKADEMİ:

Eğitmen Nazan Özkal

www.bebegimakademi.com

İnstagram Bebeğim Akadem

83