You are on page 1of 13

BAB IV

HASIL DAN PEMBAHASAN

4.1 Data Hasil Percobaan


4.1.1 Tabel Hasil Pengamatan Titrasi

Tabel 4.1 Hasil Titrasi


Volume Volume Volume
Volume
No. C2H5OH( CH3COOH NaOH Warna
HCl (mL)
mL) (mL) (mL)

1. 5 1 4 15,5 Merah lembayung


2. 5 2 3 17 Merah lembayung
3. 5 3 2 15,5 Merah lembayung
4. 5 4 1 18 Merah lembayung
5. 5 - - 18 Merah lembayung

4.1.2 Tabel Hasil Pengamatan Mol Awal Pencampuran Dan Mol Kesetimbangan

Tabel 4.2 Hasil Mol Awal Pencampuran dan Mol Kesetimbangan

n CH3COOH n C2H5OH n CH3COOH n C2H5OH


No.
awal (mol) awal (mol) setimbang (mol) setimbang (mol)

1. 0,0648 0,0204 853,1848 853,1404


2. 0,0486 0,0408 2339,2486 233,2408
3. 0,0324 0,0613 853,1524 853,1813
4. 0,0162 0,0817 0 0

4.1.3 Tabel Hasil Perhitungan Tetapan Kesetimbangan

Tabel 4.3 Hasil Perhitungan Tetapan Kesetimbangan

Konsentrasi Konsentrasi Konsentrasi


No. Kc
CH3COOH (M) C2H5OH (M) CH3COOC2H5
(M)
1. 85,3185 85,3140 -85,312 -0,0117
2. 23,3924 23,3240 -233,92 -0,4287
3. 85,3152 85,3181 -85,312 -0,0114
4. 0 0 0 0

4.2 Perhitungan
4.2.1 Pembuatan Larutan
a. HCl
Diketahui : M2 : 2 M
V2 : 250 mL
% : 37%
𝜌 : 1,19 g/mol
Ditanya : V1…..?
ρ × % ×10
Dijawab : M =
Mr

1,19 × 37 ×10
= 36,5

= 12,06 M

V1 × M1 = V2 × M2
V1 × 1,06 = 250 × 2
V1 = 41,45 mL

b. C2H5OH
Diketahui : M2 : 2 M
V2 : 250 mL
% : 70%
𝜌 : 0,789 g/mol
Ditanya : V1…..?
ρ × % ×10
Dijawab : M =
Mr

0,789 × 70 × 10
= 46
= 12 M
V1 × M1 = V2 × M2

V1 × 12 = 250 × 2
V1 = 41,7 mL

c. CH3COOH
Diketahui : M2 : 2
M
V2 : 100 mL
% : 100%
𝜌 : 1,05 g/mol
Ditanya : V1…..?
ρ × % ×10
Dijawab : M =
Mr

1,05 × 100 ×10


= 60
= 17,5 M

V1 × M1 = V2 × M2
V1 × 17,5 = 100 × 2
V1 = 11,42 mL

d. NaOH
Diketahui : M2 : 1 M
V2 : 250 mL
Ditanya : M…..?
m
Dijawab : M = 1000
𝑀𝑟 × 𝑣

m 1000
= 40 ×250
1.000
= 10.000
= 10 gram

4.2.2 Massa Jenis Zat (𝜌)


(Berat Piknometer + Larutan) − Berat Piknometer Kosong
V=
Volume Piknometer
a. CH3COOH
(47,3786 – 23,0510)
𝜌 =
25
= 0,9731 g/mL

b. HCl

𝜌 = (47,4567 –
23,0510)
25
= 0,9762 g/mL

c. C2H5OH
(46,5682 – 23,0510)
𝜌 =
25
= 0,9406 g/mL

4.3 Mol Awal Pencampuran dan Molekul Kesetimbangan


4.3.1 Massa CH3COOH Awal Pencampuran
M = ρ × Vawal

a. M1 = ρ × Vawal
= 0,9731 × 4
= 3,8924 gram

b. M2 = ρ × Vawal
= 0,9731 × 3
= 2,9193 gram

c. M3 = ρ × Vawal
= 0,9731 × 2
= 1,979 gram

d. M4 = ρ × Vawal
= 0,9731 × 1
= 0,9731 gram

4.3.2 Mol CH3COOH Awal Pencampuran


gram
n=
Mr

3,8924
a. n1 = 0,0648 mol
= 60

2,9193
b. n2 = 0,0486 mol
60
=

1,9462
c. n3 = 0,0324 mol
= 60

0,9731
d. n4 = 0,0162 mol
= 60

4.3.3 Massa C2H5OH Awal Pencampuran


M = ρ × Vawal

a. M1 = ρ × Vawal
= 0,9406 × 1
= 0,9406 gram

b. M2 = ρ × Vawal
= 0,9406 × 2
= 1,8812 gram

c. M3 = ρ × Vawal
= 0,9406 × 3
= 2,8218 gram
d. M4 = ρ × Vawal
= 0,9406 × 4
= 3,7624 gram

4.3.4 Mol C2H5OH Awal Pencampuran

n = gra
m
Mr

0,9406
a. n1 = 0,0204 mol
= 46

1,8812
b. n2 = 0,0408 mol
= 46

2,8218
c. n3 = 0,0613 mol
= 46

3,7624
d. n4 = 0,0817 mol
46
=

4.4 Volume CH3COOH


VCH3COOH = VNaOH Titrasi Campuran – VNaOH Titrasi HCl

a. V1 CH3COOH = VNaOH Titrasi Campuran – VNaOH Titrasi HCl


= 15,5 – 18
= -2,5 mL

b. V2 CH3COOH = VNaOH Titrasi Campuran – VNaOH Titrasi HCl


= 17 – 18
= -1 mL

c. V3 CH3COOH = VNaOH Titrasi Campuran – VNaOH Titrasi HCl


= 15,5 – 18
= -2,5 mL
d. V4CH3COOH = VNaOH Titrasi Campuran – VNaOH Titrasi HCl
= 18 – 18
= 0 mL

4.4.1 Molaritas CH3COOH


M1 × V1 = M2 × V2

a. M1 × V1 = M2 × V2

M1 × -2,5 = 2 × 68,8

M1 = -55,04 M

b. M1 × V1 = M2 × V2
M1 × -1 = 2 ×
68,8

M1 = -137,6 M

c. M1 × V1 = M2 × V2
M1 × -2,5 = 2 × 68,8

M1 = -55,04 M

d. M1 × V1 = M2 × V2
M1 × 0 = 2 × 68,8

M1 = 0 M

4.4.2 Mol CH3COOH Saat Bereaksi


n CH3COOH = M × VNaOH Titrasi Campuran
a. n1 CH3COOH = -55,04 × 15,5
= -853,12 mol

b. n2 CH3COOH = -137,6 × 17
= -2339,2 mol

c. n3 CH3COOH = -55,04 × 15,5


= -853,12 mol

d. n4 CH3COOH = 0 × 18
= 0 mol

a. CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O


M 0,0648 0,0204 - -
B -853,12 -853,12 -853,12 -853,12
S 853,1848 853,1404 -853,12 -853,12

b. CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O


M 0,0486 0,0408 - -
B -2339,2 -2339,2 -2339,2 -2339,2
S 2339,2486 2339,2408 -2339,2 -2339,2

c. CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O


M 0,0324 0,0618 - -
B -853,12 -853,12 -853,12 -853,12
S 853,1524 853,1813 -853,12 -853,12

d. CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O


M 0,0162 0,0817 - -
B 0 0 0 0
S 0,0162 0,0817 0 0
4.5 Konsentrasi dan Kc
4.5.1 Konsentrasi CH3COOH
n Setimbang 853,1848
a. [CH3COOH] = = = 85,3185 M
V Total 10
Campuran

n Setimbang 2339,2486
b. [CH3COOH] = = = 23,3924 M
V Total 10
Campuran

n Setimbang 853,1524
c. [CH3COOH] = = = 85,3152 M
V Total 10
Campuran

n Setimbang 0
d. [CH3COOH] = = = 0 M
V Total 10
Campuran

4.5.2 Konsentrasi C2H5OH


853,1804
a. n Setimbang = = 85,3140 M
[C2H5OH] =V Total
Campuran 10

233,2408
b. n Setimbang = = 23,3240 M
[C2H5OH] =V Total
10
Campuran

853,1813
c. n Setimbang = = 85,3181 M
[C2H5OH] =V Total
10
Campuran

0
d. n Setimbang = = 0 M
[C2H5OH] =V Total
10
Campuran

4.5.3 Konsentrasi CH3COOC2H5


n Setimbang -853,12
a. [CH3COOC2H5] = = = -85,312 M
V Total 10
Campuran

n Setimbang -2339,2
b. [CH3COOC2H5] = = = -233,92 M
V Total 10
Campuran
n Setimbang -853,12
c. [CH3COOC2H5] = = = -85,312 M
V Total 10
Campuran
n Setimbang 0
d. [CH3COOC2H5] = = = 0 M
V Total 10
Campuran

4.6 Tetapan Kesetimbangan

[CH3COOC2H5]
Kc = [CH3COOH] [C2H5OH]

[-85,312]
a. Kc1 = [85,3185]×[85,3140] = -0,0117 M

[-233,92]
b. Kc2 = = -0,4287 M
[23,3924]×[23,3240]

[-85,312]
c. Kc3 = [85,3152]×[85,3181] = -0,0114 M

[0]
d. Kc4 = [0]×[0] = 0 M

You might also like