Professional Documents
Culture Documents
Seminarium: Kształtowanie
dobrego klimatu w miejscach
pracy w obliczu zagrożeń
psychospołecznych. Walka o
wysoką produktywność polskiej
pracy
(/#facebook)
Andrzej Klimczuk (/autor/andrzej-klimczuk)
27.06.2022 (/#twitter) (/#email)
Znaczenie zagrożeń psychospołecznych w miejscu pracy w
kontekście rozwoju społeczno-gospodarczego
Spotkanie otworzył prof. Andrzej Zybała, kierownik Katedry Polityki Publicznej SGH, który po
przybliżeniu programu seminarium wskazał na wagę wyzwań związanych z zagrożeniami
psychospołecznymi w miejscach pracy zarówno dla pracowników, jak i ich przełożonych.
Prof. Zybała podkreślił, iż niezbędne jest wzięcie pod uwagę kosztu psychicznego pracy,
który nie jest tak oczywisty, jak np. podstawowe nakłady związane z prowadzeniem
działalności gospodarczej. Dalszej dyskusji wymagają możliwości zarządzania
zorientowanego na prewencję takich ryzyk jak np. nadmiernie długie godziny pracy,
dręczenie, niesprawiedliwe traktowanie, stosowanie przemocy i doświadczanie kon몭iktu na
linii praca-rodzina. W dalszej kolejności moderator zwrócił uwagę na główne przesłanki
spotkania: udokumentowanie danych i wniosków z badań oraz pokazanie sposobów
budowania dobrego klimatu w pracy.
Prof. Zybała wskazał także na wybrane wyniki badań, jakie przeprowadzili w 2019 r. Yamna
Taouk, Matthew J. Spittal, Anthony LaMontagne i Allison J. Milner, a które pokazały, że
pracownik narażony na skutki oddziaływania zagrożeń psychospołecznych w pracy traci
zdrowie psychiczne i częściej wymaga leczenia chorób kardiologicznych. Badania
wymienionej wyżej grupy ujawniły, że istnieje związek między wysokim obciążeniem pracą
(długimi godzinami pracy) a występowaniem chorób serca, wylewami oraz depresją.
Ponadto pracownicy wykonujący prace wymagające zaangażowania emocjonalnego
ponoszą większe ryzyko chorób i długoterminowej absencji chorobowej, co ma negatywny
wpływ na produktywność pracy. Na zakończenie swojej wypowiedzi moderator spotkania
zaznaczył, że w dyskursie publicznym wciąż istnieje tendencja do przywiązywania większej
wagi do „twardych” czynników rozwojowych (np. technologii i kapitału) kosztem czynników
„miękkich” (obejmujących dobre relacje, klimat w pracy i dbałość o poczucie zadowolenia z
życia).
W kolejnym wystąpieniu Renata Górna, dyrektor Wydział Polityki Społecznej, Rynku Pracy,
Ubezpieczeń i Zdrowia w OPZZ, wskazała na szereg strategii obrony przed mobbingiem w
pracy. Są to m.in. solidarność pracownicza, zakładanie związków zawodowych, kampanie
społeczne na rzecz poprawy kultury pracy i dochodzenie praw przed sądem pracy.
Prelegentka przybliżyła również przykłady rekomendacji i dobrych praktyk w walce z
zagrożeniami psychospołecznymi, które zostały przygotowane przez Zespół Negocjacyjny
Partnerów Społecznych (NSZZ Solidarność, OPZZ, Forum Związków Zawodowych,
Pracodawcy RP, Konfederacja Lewiatan i Związek Rzemiosła Polskiego). Ekspertka wskazała
m.in. że prewencja i ograniczanie stresu związanego z pracą powinny znaleźć właściwe
miejsce w strategiach BHP wdrażanych na poziomie zakładu pracy oraz że tematyka ta
powinna być obowiązkowym elementem szkoleń BHP. Ponadto zasadne jest, aby w
organizacjach istniały m.in. kodeksy etyczne, odpowiednie usprawnienia komunikacyjne
oraz procedury składania skarg przez pracowników dotyczących ustawicznego stresu,
nękania lub przemocy w miejscu pracy.
Następnie głos w dyskusji zabrał Mik Kuczkiewicz, b. prezes Grupy Hay Poland, który
zaprezentował swoje doświadczenia z perspektywy środowiska menedżerskiego. Specjalista
podkreślił, że kluczowe znaczenie dla wyłaniania się zagrożeń psychospołecznych w miejscu
pracy ma specy몭ka poszczególnych organizacji. Istotne jest to, czy są to podmioty
komercyjne, pozarządowe czy sektora publicznego. W zależności od typu organizacji
wyzwania związane z zagrożeniami psychospołecznymi oraz potencjalnymi szkodami dla jej
wizerunku mogą być zupełnie inne. Przykładowo organizacje kościelne, dobroczynne,
sportowe lub wojskowe powinny wykazywać szczególne uwrażliwienie na omawiane
zagrożenia ze względu na swoje misje i cele społeczne. Kluczowe znaczenie w tym
kontekście ma prowadzenie szkoleń dla pracowników i przełożonych ukierunkowanych na
promowanie zachowań poprawiających klimat pracy i bezpieczeństwo posiadania pracy,
gdyż znajduje to odzwierciedlenie w wynikach 몭nansowych. Możliwe jest także powołanie i
prowadzenie rad pracowniczych, powołanie stanowiska rzecznika pracowników oraz
stworzenie procedur zgłaszania nieprawidłowości i ochrony sygnalistów.
Po komentarzu eksperta Renata Górna przedstawiła wybrane wyniki badań OPZZ dot.
zagrożeń psychospołecznych w miejscu pracy, które zostały przeprowadzone w 2011 i
2020 r. Badania zostały ukierunkowane na tworzenie warunków do łączenia pracy
zawodowej z życiem prywatnym i rodzinnym. Ponad 93 proc. ankietowanych w 2011 r. i 98
proc. w 2020 r. stwierdziło, że umie rozróżnić pojęcia dyskryminacji i mobbingu a 78,3 proc.
w 2011 r. i odpowiednio – 98 proc. w 2020 r. pozytywnie odpowiedziało na to pytanie w
odniesieniu do zjawiska molestowania. Jednocześnie deklaracje co do posiadania wiedzy o
występowaniu tych zjawisk w miejscu pracy w ciągu 9 lat wzrosły w przypadku dyskryminacji
(z 22,4 proc. w 2011 r. do 40,2 proc. w 2020 r.) i mobbingu (odpowiednio 43 proc. i 47,5
proc.) oraz obniżyły się w przypadku molestowania (z 16 proc. do 8 proc.). W przypadku
wszystkich wskazanych zjawisk zauważono pogorszenie pozycji kobiet w środowisku pracy
(ponad 55 proc. więcej zdarzeń). Dostrzeżono także większy wpływ dyskryminacji na
odchodzenie pracowników z zakładów pracy (wzrost z 11,9 proc. do 17,2 proc.) oraz
radykalny wzrost znaczenia mobbingu wśród przyczyn rezygnacji z pracy (z 11,2 proc. do
32,1 proc.). Jednocześnie pomimo wzrostu świadomości omawianych zjawisk wśród
pracowników nie dostrzega się poprawy dostępu do form pomocy.
Jeśli zaś chodzi o deklarowane negatywne zjawiska w miejscu pracy to 63 proc. badanych
doświadczało nieodpowiedniego traktowania ze strony przełożonego, było o몭arą przemocy
słownej – 53 proc., mobbingu – 46 proc., a dyskryminacji – 39 proc. Tylko 26 proc.
pracowników zadeklarowało, że w ich miejscach pracy są podejmowane jakieś środki
przeciwdziałania wskazanym zjawiskom, a 16 proc. słyszało o programach prewencji stresu,
zdrowia psychicznego i innych negatywnych zjawisk związanych z warunkami
psychospołecznymi w miejscu pracy. Podsumowując ekspertka zaznaczyła, że potrzebne są
działania regulacyjne mające na celu wyposażenie służb BHP w narzędzia do
przeciwdziałania zagrożeniom psychospołecznym oraz mające na celu uwzględnienie
dynamicznie zmieniającej się sytuacji na rynku pracy.
O projekcie
Seminarium odbyło się w ramach działań podejmowanych w projekcie, którego celem jest
badanie partycypacji w miejscu pracy jako warunku humanizowania procesu pracy i
środowiska pracy (DIRECT II VS/2020/0101).
Działania projektowe dotyczą zagadnienia partycypacji pracowniczej w warunkach
wprowadzania nowych technologii w sektorze przemysłu i usług (komercyjnych,
publicznych).
(/cems-model-
unfccc-role-play)
(/moda-na-moocs-
wciaz-trwa)
(/index.php/plan-
zarzadzania-
danymi-
badawczymi)
(/studencki-punkt-
widzenia/zespol-z-
sgh-w-몭nale-
miedzynarodowego-
konkursu-z-
zarzadzania-
projektami)
Aktualności (/aktualnosci)
Studencki punkt widzenia (/studencki-punkt-widzenia)
SGH ma nowy Samorząd Studencki (/studencki-punkt-
widzenia/sgh-ma-nowy-samorzad-studencki)
(/studencki-punkt-
widzenia/sgh-ma-
nowy-samorzad-
studencki)
(/ludzie-i-
wydarzenia/nagroda-
specjalna-dla-prof-
specjalna-dla-prof-
tomasza-
siemiatkowskiego)
Zespół Promocji
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
al. Niepodległości 162
02-554 Warszawa
budynek G: pok. 146, 147
e-mail: gazeta@sgh.waw.pl (mailto:gazeta@sgh.waw.pl)
Wydanie internetowe
Serwis Gazeta SGH - Życie uczelni
Wydanie drukowane
Gazeta SGH, Gazeta SGH Raport, Gazeta SGH Insight
TAGI
SGH W MEDIACH
SPOŁECZNOŚCIOWYCH
Flickr Instagram
(https://www.facebook.com/SGHWarsaw)
(https://twitter.com/SGHWarsaw)
(https://www.linkedin.com/edu/school?
(http://www.youtube.com/user/sghbeep)
(https://www.flickr.com/photos/sgh_warsaw/sets/)
(http://instagram.com/sghwarsaw)