T E R M O D Y N A M I K A:

1. Energia wewnętrzna i temperatura

● Temperatura a energia kinetyczna cząstek:

○ Temperatura jest wielkością opisującą stan cieplny ciała i jest miarą stopnia
jego nagrzania. Mierzymy ją w stopniach Celsjusza lub kelwinach.
○ Temperatura związana jest ze średnią energią kinetyczną atomów
i cząsteczek – dwa ciała mają taką samą temperaturę, jeśli średnia energia
kinetyczna ich atomów lub cząsteczek jest taka sama.
○ Temperatura to nie to samo co ciepło, które jest jedną z form
przekazywania energii.
○ Zero kelwinów (zero bezwzględne temperatur) to najniższa wartość
temperatury, w której ustaje ruch termiczny atomów i cząsteczek; ich energia
kinetyczna byłaby wówczas równa zeru.
○ Temperaturę odczytaną w stopniach Celsjusza przeliczamy na kelwiny,
dodając liczbę 273: 
Temperatura w stopniach Kelvina=Temperatura w stopniach
Celsjusza+273

○ Różnica temperatur ma taką samą wartość zarówno w skali Celsjusza, jak

i w skali bezwzględnej.

● Energia wewnętrzna:
○ Energia wewnętrzna ciała to suma energii kinetycznych i potencjalnych
wszystkich atomów i cząsteczek tworzących to ciało.
○ Wartość energii wewnętrznej zależy od:
a. liczby atomów i cząsteczek tworzących ciało – więcej cząsteczek to większa
energia;
b. temperatury ciała – wyższa temperatura to większa wartość średniej energii
kinetycznej cząsteczek;
c. rodzaju substancji i stanu jej skupienia – wielkość energii potencjalnej
pochodzącej od oddziaływań międzycząsteczkowych zmienia się wraz ze
stanem skupienia i jest różna dla różnych substancji.
Zadanie 1:
Zamień podane temperatury na stopnie Celsjusza lub Kelwina:
a) 37℃
b) 350 𝐾
c) − 70℃
d) 250℃

Zadanie z testu:

2. Zmiana energii wewnętrznej w wyniku pracy i przepływu ciepła

● Zmiana energii wewnętrznej w wyniku pracy

○ Istnieje także proces odwrotny, mianowicie ciało po przez wykonanie pracy

zmniejsza swoją energię wewnętrzną
○ Przykłady:
a. Pocierając metalową kulkę możemy odczuć, jak staje się ona coraz
cieplejsza- wykonujemy pracę nad kulką, a zatem wzrasta jej energia
wewnętrzna
b. Pod tłokiem znajduje się ściśnięty gaz, który rozpręża się podnosząc
tłok- gaz wykonał pracę, zmalała jego energia wewnętrzna
● Zmiana energii wewnętrznej w wyniku przepływu ciepła

○ Jeśli dwa ciała mają taką samą temperaturę przepływ ciepła nie
zachodzi. Mówimy, że znajdują się one w równowadze termicznej

● Pierwsza zasada termodynamiki

○ Pierwsza zasada termodynamiki głosi, że zmiany energii wewnętrznej ciała

wywoływane są pracą oraz przepływem energii cieplnej. Całkowita zmiana
energii wewnętrznej jest sumą zmian wywołanych pracą i wymianą ciepła
z otoczeniem.

Jednostką ciepła, jak i pracy jest dżul (J)

Zadanie 2:

Zadanie 3:
Oblicz energię wewnętrzną metalowej kulki, nad którą została wykonana praca 20J, a z
otoczenia przyjęła ciepło o łącznej wartości 15J.

Zadanie 4:
Adam piłował deskę, w wyniku czego piła się rozgrzała. O ile wzrosła energia wewnętrzna
piły, jeżeli Adam wykonał pracę 400J, ale 20% wytworzonej energii uległo rozproszeniu, a
55% stanowi energia poświęcona na rozcinanie deski.

Zadania z testu:
3. Sposoby przekazywania ciepła

● Przewodnictwo cieplne:
○ Przewodnictwo cieplne polega na przekazywaniu energii między ciałami,
których temperatury są różne. Ze zjawiskiem tym mamy do czynienia, gdy
wydzieloną część ciała podgrzejemy. Po pewnym czasie, dzięki
przekazywaniu energii, temperatura ciała wyrówna się.
○ Wielkością przenoszoną w procesie przewodnictwa jest ciepło,
a zjawisko zachodzi dzięki różnicy temperatur.
○ Mechanizm przewodnictwa cieplnego oparty jest na bezpośrednim
przekazywaniu energii kinetycznej między cząsteczkami lub atomami materii.
○ Ze względu na zdolność transportowania energii wewnętrznej substancje
dzielimy na:
a. przewodniki ciepła – energia wewnętrzna jest w nich transportowana szybko
i łatwo;
b. izolatory cieplne – transport energii wewnętrznej zachodzi w nich wolno.
● Najlepszymi przewodnikami ciepła są: metale (również ciekłe), grafit,
diament.
● Dobrymi izolatorami ciepła są: gazy, pierze, wata szklana, korek,
styropian, futro.
● Konwekcja
○ Konwekcja to proces przekazywania energii wewnętrznej przenoszonej przez
poruszające się gaz lub ciecz.
○ Konwekcja swobodna – przyczyną ruchu gazu lub cieczy są różnice gęstości
obszarów o różnej temperaturze.

● Sposoby przekazywania ciepła:

Zadanie 5:

Zadania z testu:

4. Ciepło właściwe:
5. Zmiany stanu skupienia ciał:
Zadania z testu:
6. Topnienie i krzepnięcie
7. Parowanie i skraplanie
Zadania z testu: