Kasi Stotra Kadambam

ø±o k˛ÔÁ‘· ø£<ä+ãyéT
dü+ø£\q+
düeTq«j·T düs¡dü«‹,
ÁãVü≤àl kÕeTy˚<ä+ wüDTàKX¯s¡à
ãTTwæ|”sƒ¡+ Á|ü#·Ts¡D\T

dü+ø£\q+:
ÁãVü≤àl kÕeTy˚<ä+ wüDTàKX¯s¡à
Á|ü<ÛäeT eTTÁ<äD:
Áoq+<äqHêeTdü+e‘·‡s¡+, ø±]Ôø£yéT,
qe+ãs¡T, 2012
~«rj·T eTTÁ<äD:
Áo<äTs¡TàKHêeTdü+e‘·‡s¡+, ø±]Ôø£yéT,
qe+ãs¡T, 2016
yÓ˝: s¡÷. 50/-
&çC…’ì+>¥:
sêeTT|ü+&Ü
Á|ü#·Ts¡D:
ãTTwæ|”sƒ¡+ #Ûê]≥ãT˝Ÿ Á≥dtº (])
Á|ü‘·T\≈£î:
bÕ¢{Ÿ HÓ+:1`19`46, ôV≤#Y.◊.õ.m`40
&Ü.m.mdt.sêe⁄q>∑sY, ôV’≤<äsêu≤<é ` 500062.
bò˛Hé` 040 27134557, 27132550
2
düeTs¡ŒDyéT
á Á>∑+<∏ä+ lø±o$XÊ˝≤ø°å$X‚«X¯«s¡T\ ~e´#·s¡D≤\≈£î
düeT]Œ+#·T≈£î+≥Tqï ~e´≈£îdüTe÷+»*.
|üs¡+|üs¡>± Á|üdæ~Δ#Ó+~q k˛ÔÁ‘ê\‘√ bÕ≥T, yê´düeTVü≤]¸ Áb˛ø£Ô
düÿq›|ü⁄sêD≤+‘·s¡Z‘·yÓTÆq ªø±oK+&É+μ ˝Àì eTVæ≤e÷ì«‘·yÓTÆq
XÀ¢ø±\qT ùdø£]+∫ Bì˝À n+~+#·&É+ ˇø£ Á|ü‘˚´ø£+.
eT÷\Á>∑+<∏ä+˝Àì dü+düÿè‘·XÀ¢ø±\‘√bÕ≥T lHê<∏äTì Ä+ÁBÛø£è‘·
ø±oK+&É+˝Àì ‘Ó\T>∑T |ü<ë´\qT≈£L&Ü düeTT∫‘·+>± CÀ&ç+∫
n+~+#·&É+ eTs√ yÓ’•wüº´+.
eT÷\+˝Àì ª>∑+>± düVü≤ÁdüHêeTk˛ÔÁ‘·+μ uÛÑ≈£îÔ\≈£î #·ø£ÿì
eTôVA|üjÓ÷>∑ø£s¡ düTÔ‹.
yÓTT‘·Ô+>± ø±oyêdüT\T, ø±ors¡úùde≈£î\T, ø±o uÛÑ≈£îÔ\T ì‘·´+
ÁX¯<äΔ>± #·<äTe⁄ø=ì ‘·]+#·>∑*π>$<Ûä+>± Bìì düeT≈£Ls¡Ã&É+
»]–+~.
á Á>∑+<∏äs¡÷|üø£\Œq˝À &ç{Ï|æ #˚dæ düVü≤ø£]+∫q
dü+düÿè‘·uÛ≤cÕ$<äTw”eTDÏ leT‹ e÷πs|ü*¢ l ôV’≤eTe‹ >±]øÏ
Á|ü‘˚´ø£ ø£è‘·»„‘·\T. düø±\+˝À düe´+>±, düT+<äs¡+>±,
r]Ã~<ä›&É+˝À Bø£å>± ø£èwæ#˚dæq Äràj·TT\T l eT˝≤¢~ yÓ+ø£≥
sêeT düTÁãVü≤àD´ Á|ükÕ<äT>±s¡T l $X¯«Hê<∏ëqTÁ>∑V≤ü bÕÁ‘·T ˝Ö<äTs¡T>±ø£.
nì X¯óuÛ≤ø±+ø£å\T.
á Á>∑+<∏äÁ|ü#·Ts¡D¬ø’ düVü≤ø£]+∫q ãTTwæ|”sƒ¡+ Äràj·TT\T,
ø±oÁ|üe#·q j·T»„ uÛÑ≈£Ôes¡T\≈£î ø£è‘·»„‘·\T.
-kÕeTy˚<+ä wüDTàKX¯sà¡
3
$X‚«X¯+ e÷<Ûäe+ &ÉT+&Ûç+

<äD¶bÕDÏ+#· uÛ…’s¡eyéT
eH˚› ø±o+ >∑TVü‰+ >∑+>±+
uÛÑyê˙+ eTDÏø£]íø±yéT
kÕqq›e÷qq› eH˚ edüqÔ+
Äqq› ø£q›+ Vü≤‘·bÕ|üãèq›yéT
yêsêDd”Hê<∏ä eTHê<∏äHê<∏ä+
l$X¯«Hê<∏ä+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´
4
$wüj·Tdü÷∫ø£
1. ø±\uÛ…’s¡yêwüºø£yéT
2. >∑+>±k˛ÔÁ‘·+
3. lø±o$X¯«Hê<∏äk˛ÔÁ‘·+
4. ø±o˝À <ë«<äXÊ~‘·T´\T
5. l$X¯«Hê<∏ëwüºø£+
6. nqï|üPsêíwüºø£+
7. ø±X¯´wüºø£+
8. ø±o|üxÃø£+
9. ø±oK+&˚ n>∑düÔ´ø£è‘· l\ø°åàdüTÔ‹
10. lHê<∏äTì ‘Ó\T>∑T |ü<ë´\T
11. n>∑düÔ´ø£è‘· düÿ+<ädüTÔ‹
12. >∑+>±düVü≤ÁdüHêeTk˛ÔÁ‘·+
13. y˚<ë\T #˚dæq •ek˛ÔÁ‘·+
14. lHê<∏äTì |ü<ë´\T
15. •eø£è‘·&ÛÉT+&ÛçdüÔeeTT
16. lHê<∏äTì áX¯«s¡ø£è‘· &ÉT+]ƒdüÔeeTT
17. lHê<∏äTì eTDÏø£]íø±Á|üuÛ≤e es¡íqyéT
18. eTVæ≤e÷ì«‘·yÓTÆq ø±oπøåÁ‘· rs¡úes¡íqyéT
19. πøåÁ‘˚ HêHê*vZ es¡íqyéT
20. rs¡úeTVü≤‘·Ô« es¡íqyéT
21. rs¡úπøåÁ‘·eTVü≤‘·Ô« es¡íqyéT
22. πøåÁ‘·*+>∑ eTVü≤‘·Ô« es¡íqyéT
23. πøåÁ‘·rsê<Ûë´j·T|òü\X¯è‹ es¡íqyéT
24. lHê<∏äTì πøåÁ‘·rs¡Δø£<ä+ã es¡íqyéT
25. ø±oK+&Ü+‘·s¡Z‘· Vü≤]Vü≤s¡düTÔ‹
26. ÁãVü≤àø£è‘· z+ø±πsX¯«s¡düTÔ‹
27. lHê<∏äTì#˚ Ä+ÁBÛø£]+#·ã&çq z+ø±πsX¯«s¡ eTVü‰‘·àéTT
5
ø±\uÛ…’s¡yêwüºø£yéT
<˚esê» ùdeé÷q bÕeHê+Á|òæT|ü+ø£»+
yê´fi¯j·T»„dü÷Á‘· $T+<äTX‚Ks¡+ ø£èbÕø£s¡+
Hês¡<ë~ jÓ÷–ãè+<ä e+~‘·+ ~>∑+ãs¡+
ø±•ø±|ü⁄sê~ÛHê<∏ä ø±\uÛ…’s¡e+ uÛÑCÒ
uÛ≤qTø√{Ï uÛ≤dü«s¡+ uÛÑyê_Δ‘ês¡ø£+ |üs¡+
˙\ø£+sƒ¡ MT|æ‡‘ês¡ú<ëj·Tø£+ Á‹˝À#·q+
ø±\ø±\ eT+ãTC≤ø£å eTqÔX¯Sq´ eTø£ås¡+
X¯S\≥+ø£ bÕX¯<ä+&ÉbÕDÏe÷~ ø±s¡D+
XÊéTø±j·T e÷~<˚e eTø£ås¡+ ìsêeTj·T+
;ÛeT$Áø£eT+ Á|üuÛÑT+ $∫Á‘· ‘ê+&ÉeÁ|æj·T+
ø±•ø±|ü⁄sê~ÛHê<∏ä· ø±\uÛ…’s¡e+ uÛÑCÒ
6
uÛÑTøÏÔeTTøÏÔ<ëj·Tø£+ Á|üX¯düÔ #ês¡T$Á>∑Vü≤+
uÛÑø£Ôe‘·‡\+ dæús¡+ düeTdüÔ˝Àø£ ìÁ>∑Vü≤+
ìø£«DqàH√»„ ùV≤eTøÏ+øÏD° \dü‘·ÿ{Ï+
<Ûäs¡àùd‘·TbÕ\ø£+ ‘·«<Ûäs¡àe÷s¡ZHêX¯ø£+
ø£s¡àbÕX¯yÓ÷#·ø£+ düTX¯s¡à<ëj·Tø£+ $uÛÑT+
dü«s¡íes¡íπøX¯bÕX¯ XÀ_Û‘ê+>∑ ìs¡à\+
s¡‘·ï bÕ<äTø± Á|üuÛ≤_ÛsêeT bÕ<äj·TT>∑àø£+
ì‘·éT~«rj·T $Twüº<Ó’e‘·+ ìs¡+»q+
eTè‘·T´<äs¡ŒHêX¯q+ ø£sêfi¯<ä+Åwüº uÛÑ÷wüD+
n≥ºVü‰dü_Ûqï |ü<äàC≤+&É ø√X¯dü+‘·‹+
<äèwæºbÕ‘·qwüºbÕ|üC≤\ eTTÁ>∑XÊdüq+
nwüºdæ~Δ<ëj·Tø£+ ø£bÕ\e÷*ø±<Ûäs¡+
uÛÑ÷‘·dü+|òüT Hêj·Tø£+ $XÊ\ø°]Ô <ëj·Tø£+
ø±•yêdæ˝Àø£ |ü⁄D´bÕ|ü XÀ<Ûäø£+ $uÛÑT+
˙‹e÷s¡Zø√$<ä+ |ü⁄sê‘·q+ »>∑‘·Œ‹+
ø±\uÛ…’s¡yêwüºø£+ |üsƒ¡+‹ j˚T eTH√Vü≤s¡+
C≤„qeTTøÏÔ kÕ<Ûäq+ $∫Á‘· |ü⁄Dés¡ΔqyéT
XÀø£yÓ÷Vü≤<Ó’q´˝ÀuÛÑø√|ü bÕ|üHêX¯q+
‘˚ Á|üj·÷+‹ ø±\uÛ…’s¡yê+Á|òæT düìï~Û+ <ÛäèeyéT
Ç‹ lX¯+ø£sê#ês¡´ ø£è‘· ø±\uÛ…’s¡yêwüºø£+ dü+|üPs¡íyéT
7
>∑+>±k˛ÔÁ‘·yéT
<˚$! düTπsX¯«]! uÛÑ>∑e‹! >∑+π> Á‹uÛÑTeq‘ê]DÏ ‘·s¡fi¯‘·s¡+π>!
X¯+ø£s¡eTÚ[$Vü‰]DÏ! $eT˝Ò! eTeT eT‹sêkÕÔ+ ‘·e |ü<äø£eT˝Ò!
uÛ≤^s¡~∏! düTK<ësTTì e÷‘·'!
‘·e»\eTVæ≤e÷ ì>∑yT˚ U≤´‘·'ˆ
HêVü≤+C≤H˚ ‘·e eTVæ≤e÷q+
bÕVæ≤ ø£èbÕeTsTT! e÷eTC≤„qyéT
Vü≤] |ü<äbÕ<ä´‘·s¡+–DÏ! >∑+π>
Væ≤eT$<ÛäTeTTø±Ô<Ûäefi¯‘·s¡+π>!
<ä÷Ø≈£îs¡T eTeT <äTwüÿè‹uÛ≤s¡+!
≈£îs¡T ø£è|üj·÷ uÛÑekÕ>∑s¡bÕs¡yéT
‘·e »\eTeT\+ j˚Tq ì|”‘·+
|üs¡eT|ü<ä+ K\T ‘˚q >∑èV”≤‘·yéT
e÷‘·s¡Z+π>! ‘·«sTT jÓ÷ uÛÑø£Ô'
øÏ\ ‘·+ Á<äwüßº+ q j·TeT' X¯ø£Ô'
8
|ü‹‘√<ëΔ]DÏ! C≤Vü≤ï$! >∑+π>!
K+&ç‘·–]es¡eT+&ç‘·uÛÑ+π>!
;Ûwüà»qì! ùV≤ eTTìes¡ø£H˚´!
|ü‹‘· ìyê]DÏ Á‹uÛÑTeq<ÛäH˚´
ø£\Œ\‘ê$Te |òü\<ë+ ˝Àπø
Á|üDeT‹ j·TkÕÔ«+ q |ü‘·‹ XÀπø
bÕsêyês¡$Vü‰]DÏ >∑+π>!
$eTTKj·TTe‹ ø£è‘· ‘·s¡fi≤bÕ+π>!
‘·e#˚Hêà‘·' Ák˛‘·kÕ‡ï‘·'
|ü⁄qs¡|æ »sƒ¡πs k˛-|æ q C≤‘·'
qs¡ø£ìyê]DÏ! C≤Vü≤ï$! >∑+π>!
ø£\Twü$Hê•ì! eTVæ≤yÓ÷‘·TÔ+π>
|ü⁄qs¡dü<ä+π> |ü⁄D´‘·s¡+π>!
»j·T »j·T C≤Vü≤ï$! ø£s¡TD≤bÕ+π>!
Ç+Á<äeT≈£î≥eTDÏsêõ‘· #·s¡DÒ!
düTK<˚ X¯óuÛÑ<˚! uÛÑè‘·´X¯s¡DÒ´!
s√>∑+ XÀø£+ ‘ê|ü+ bÕ|ü+
Vü≤s¡ y˚T uÛÑ>∑e‹ ≈£îeT‹ ø£˝≤|üyéT,
Á‹uÛÑTeq kÕπs edüT<ÛëVü‰πs
‘·«eTdæ >∑‹s¡àeT K\T dü+kÕπs
n\ø±q+<˚! |üs¡e÷q+<˚!
≈£îs¡T ø£s¡TD≤eTsTT ø±‘·s¡e+<˚´ˆ
‘·e ‘·≥ìø£fÒ j·Tdü´ ìyêdü'
K\T yÓ’≈£î+πsƒ ‘·dü´ ìyêdü'ˆ
es¡$TVü≤ ˙πs ø£eTsƒ√ MTq'
øÏ+ yê rπs X¯s¡≥' ø°åD'
n<∏äyê X¯«|ü#√ eT*H√ Bq'
‘·e qVæ≤ <ä÷πs qè|ü‹ ≈£î©q'
9
uÛÀ uÛÑTeH˚X¯«]ˆ |ü⁄DÒ´ˆ <ÛäH˚´ˆ
<˚$ˆ Á<äeeTsTT! eTTìes¡ø£H˚´ˆ
>∑+>± düÔe$T<äeTeT\+ ì‘·´+
|üsƒ¡‹ qs√ j·T' dü »j·T‹ dü‘·ýéT
j˚TcÕ+ Vü≤è<äj˚T >∑+>±uÛÑøÏÔ'
‘˚cÕ+ uÛÑe‹ dü<ë düTKeTTøÏÔ'
eT<ÛäTsêø±+‘ê |ü»sa{Ïø±_Û'
|üs¡e÷q+<ä ø£*‘· \*‘ê_Û'
>∑+>±k˛ÔÁ‘·$T<ä+ uÛÑekÕs¡+
yê+∫Û‘·|òü\<ä+ $eT\+ kÕs¡yéT
X¯+ø£s¡ùdeø£ X¯+ø£s¡s¡∫‘·+
|üsƒ¡‹ düTF düÔe Ç‹ #· düe÷|üÔ'
Ç‹ l eT#·Ã¤+ø£sê#ês¡´ $s¡∫‘·+ >∑+>±k˛ÔÁ‘·+ dü+|üPs¡íyéT
10
lø±o$X¯«Hê<∏ä k˛ÔÁ‘·yéT
(l eT#·Ã¤+ø£sê#ês¡´ $s¡∫‘·yéT)
ø£+πsƒ j·Tdü´ \dü‘·ÿsê\ >∑s¡\+ >∑+>±»\+ eTdüÔπø
yêe÷+π> –]sê»sê» ‘·qj·÷ C≤j·÷ uÛÑyê˙ dür
q+~ düÿ+<ä >∑D≤~Ûsê» düVæ≤‘·' l $X¯«Hê<∏äÁ|üuÛÑT'
ø±oeT+~s¡ dü+dæú‘√-œ\ >∑Ts¡Tπs›j·÷ ‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
jÓ÷ <˚yÓ’ s¡düT¬s’ s¡Tà˙+Á<ä ‘·qjÓÆT s¡Z+<Ûäs¡« j·Tøå√s¡¬>’
sêï¬>’s¡÷“¤‘·\ yêdæ_Û ]›«»e¬s’' dü+ùd$‘·' dæ<äΔj˚T
j·÷ >∑+>√‘·Ôs¡yêVæ≤˙ |ü]düπs r¬s’ús¡dü+U…’´s¡«è‘ê
kÕ ø±o Á‹|ü⁄sê] sê»q>∑Ø <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
rsêΔHê+ Á|üesê eTH√s¡<∏äø£Ø dü+kÕs¡ bÕsê|üsê
q+<ë q+~ >∑DÒX¯«¬s’ s¡T|üVæ≤‘ê <˚yÓ’ s¡X‚ôw’' düTÔ‘ê
j·÷ X¯+uÛÀs¡àDÏ≈£î+&É˝…’ø£ø£DÏø± $c˛ídüÔb˛B]Èø±
ùdj·T+ leTDÏø£]íø± uÛÑ>∑er <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
@cÕ <Ûäs¡à|ü‘êøÏ˙ ‘·≥s¡TVü‰ ùdyê edüHêïøÏ˙
|üX¯´ HêŒ‘·øÏ˙ uÛÑ^s¡~∏Û ‘·|ü'kÕ|òü\´ <˚yêøÏ˙
Áù|e÷s¡÷&ÛÉ |ü‘êøÏ˙ –]düT‘ê Hêø°ø£sê kÕ«~˙
ø±XÊ´ eTT‘·Ôs¡ yêVæ≤˙ düTs¡qB <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
11
$|òü÷ïyêdü ìyêdüø±s¡D eTVü‰ >∑+&Édüú˝≤\+_‘·'
dæ+<Ûä÷sês¡TD|ü⁄+» #·+Á<äøÏs¡D Á|ü#êÃ¤~Hê>∑#·Ã¤$
l $X‚«X¯«s¡e\¢uÛÀ –]»j·÷ kÕq+<äø±q+~‘·'
ùdàsêdü´ düÔe &ÛÉT+&çsê»eTT~‘√ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
πø<ës¡' ø£\X‚X¯«s¡' |üX¯ó|ü‹ s¡ΔπsàX¯«s√ eT<ÛäýÓ÷
CÒ´ùw˜XÀ |üX¯ó|üX¯Ãø£+<äTø£ •y√ $ù|òTïX¯«s√ »+ãTø£'
#·+Á<˚XÀ Vü≤éTèrX¯«s√ uÛÑè>∑T •y√ leè<äΔø±˝ÒX¯«s√
eT<Û˚´XÀ eTDÏø£]íπøX¯«s¡ •y√ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
>√ø£s¡ídüÔ«<∏ä uÛ≤s¡uÛÑ÷‘· düT‘·qT' l ∫Á‘·>∑Tù|ÔX¯«s√
j·TπøåX¯ dæÔ\|üs¡í dü+>∑eT •y√ XË’˝ÒX¯«s¡' ø£X¯´|ü'
Hêπ>XÀ-–ï •y√ ìBÛX¯«s¡ •y√->∑d”ÔX¯«s¡ kÕÔs¡ø£'
C≤„H˚XÀ|æ |æ‘ê eTùV≤X¯«s¡ •y√ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
ÁãVü‰à+&É+ düø£\+ eT˙wæ‘·s¡ôd’ s¡‘Ó’ï' |üjÓ÷_Ûs¡Ωs¡+
UÒ˝…’' |üPs¡sTT‘˚ ≈£î≥T+ã ì\j·÷Hé X¯+uÛÀ]«˝≤düÁ|ü<ë
HêHê ~eé‘ê $uÛÑ÷wæ‘·e|ü⁄' ø±o|ü⁄sêBÛX¯«Ø
l $X‚«X¯«s¡düT+<äØ uÛÑ>∑er <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
j·÷ <˚M eTVæ≤cÕdüTs¡ Á|üeT~∏˙ j·÷ #·+&ÉeTT+&Ü|üVü‰
j·÷ X¯ó+uÛ≤düTs¡ s¡ø£Ô;» <äeT˙ X¯Áø±~_Û' dü+düTÔ‘ê
j·÷ X¯S˝≤dæ <ÛäqT' X¯sê-uÛÑj·Tø£Ø <äTsêZ~dü+<äøÏåD≤
e÷Á•‘ê´Á•‘· $|òüTïdü+X¯eTj·T‘·T <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
Ä<ë´ l]«ø£{≤ ‘·‘·düTÔ $s¡C≤ leT+>∑fi≤ bÕs¡«r
$U≤´‘ê ø£eT˝≤ $XÊ\qj·THê CÒćÕ˜ $•cÕºqHê
ø±e÷ø°å #· Vü≤]Á|æj·÷ uÛÑ>∑er l|òüT+≥ |òüT+{≤~ø±
e÷sê´ wüwæºdüVü≤Ádüe÷‘·èdüVæ≤‘ê <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
Ä<Í |ü+#·q<ä+ Á|üj·÷>∑ eT|üs¡+ πø<ës¡≈£î+&É+ ≈£îs¡T
πøåÁ‘·+ e÷qdüø£+ düs√eTè‘·»\+ XÊedü´ rs¡ú+ |üs¡yéT
eT‘√‡´<äs¡´<∏ä <ä+&É U≤+&É dü*\+ eT+<ëøÏ˙ »+ãTø£+
|òüT+{≤ø£s¡í düeTTÁ<ä ≈£L|ü düVæ≤‘√ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
12
πsyê≈£î+&É »\+ düs¡dü«‹ »\+ <äTsê«dü≈£î+&É+ ‘·‘√
\ø°åàrs¡ú \yê+≈£îX¯dü´ dü*\+ ø£+<äs¡Œ≈£î+&É+ ‘·<∏ë
<äTsêZ≈£î+&É eTd”»\+ Vü≤qTeT‘·' ≈£î+&É+ Á|ü‘êb˛]®‘·'
Á|üC≤„q Á|üeTTU≤ì e' Á|ü‹~q+ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
Ä<ä´' ≈£L|üeüs¡düTÔ ø±\<äeTq' l eè<äΔ ≈£Lb˛|üs√
$U≤´‘·düTÔ |üsêX¯s¡düTÔ $~‘·' ≈£L|ü' düs√ e÷qdü'
C…’^wüeéTTH˚' X¯XÊ+ø£qè|ü‘˚' ≈£L|üdüTÔ <Ûäs√à<ä“¤e'
U≤´‘·' dü|üÔdüeTTÁ<ä ≈£L|ü düVæ≤‘√ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
\ø°åàHêj·Tø£ _+<äTe÷<Ûäe Vü≤] s¡¢ø°åàqèdæ+Vü≤düÔ‘√
>√$+<ädüÔ«<∏ä >√|æø± Á|æj·T‘·eT' lHês¡<ä' πøX¯e'
>∑+>± πøX¯e yêeTHêU≤´ ‘·<äqTX‚«‘√ Vü≤]' πøX¯e'
Á|üVü‰¢<ë~ düeTdüÔ πøX¯e >∑D√ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
˝À˝≤s√ÿ $eT˝≤s¡ÿ e÷j·TTK s¡$' dü+es¡Ôdü+CÀ„ s¡$
$U≤´‘√ Á<äT|ü <äT'K UÀ\ÿ eTs¡TD' Áb˛ø√Ô‘·Ôsês√ÿ s¡$
>∑+>±s¡ÿdüÔ«<Ûäeè<äΔ eè~Δ $ãT<Ûë ø±o|ü⁄Ø dü+dæú‘ê
dü÷sê´ <ë«<äX¯dü+»„ø±' Á|ü‹~q+ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
Ä<√´ &ÛÉT+&ç$Hêj·Tø√ >∑D|ü‹ •Ã+‘êeTDÏ' dæ~Δ<ä'
ùdHê $|òüTï|ü‹düTÔ eÁø£e<äq' lbÕX¯bÕDÏ' Á|üuÛÑT'
ÄXÊ |üø£å $Hêj·Tø±Á|üwüø£s√ yÓ÷<ë~ø£' wü&ÉTZD√
˝À˝≤sêÿ~ $Hêj·Tø±' Á|ü‹~q+ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
ùV≤s¡+uÀ q\≈£Lãs√ >∑D|ü‹ l;ÛeT#·+&û>∑D√
$U≤´‘√ eTDÏø£]íø± >∑D|ü‹' l dæ~Δ<√ $|òüTï|ü'
eTT+&ÉX¯Ã+&É eTTKX¯Ã ø£wüºVü≤s¡D' l<ä+&ÉVü≤k˛Ô >∑D'
l <äTsêZK´ >∑D≤~Û|ü' Á|ü‹~q+ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
Ä<√´ uÛ…’s¡e ;ÛwüD düÔ<ä|üs¡ lø±\sê»' Áø£e÷‘Y
ldü+Vü‰s¡ø£ uÛ…’s¡edüÔ«<Ûä, s¡Ts¡T XÀÃqà‘·Ôø√ uÛ…’s¡e'
Áø√<ÛäX¯Ã+&Éø£bÕ\ uÛ…’s¡ees¡' l uÛÑ÷‘·Hê<∏ë<äjÓ÷
Vü≤ćÂº uÛ…’s¡eeT÷s¡Ôj·T' Á|ü‹~q+ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
13
n<∏ë‘√+_ø£j·÷ düVü≤ Á‹Dj·Tq' kÕs¡ú+ >∑D…Æs¡«+~‘ê+
ø±oe÷X¯ó $X¯Hé Vü≤s¡' Á|ü<ÛäeT‘√ yês¡¸<ä«CÀ-edæú‘·'
Äj·÷‘ê <äX¯ <Û˚qe' düTø£|æ˝≤ ~yÓ’´' |üjÓ÷_Ûs¡«s¡+
U≤´‘·+ ‘·<ä«èwüuÛÑ<ä«CÒq ø£|æ\+ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
Äq+<ëK´ eq+ Væ≤ #·+|üø£eq+ l HÓ’$Twü+ U≤+&Ée+
|ü⁄D´+ #Ó’Á‘·s¡<∏ä+ ‘·«XÀø£$|æq+ s¡+uÛ≤eq+ bÕeq+
<äTsêZs¡D´ eT<∏√|æ ¬ø’s¡eeq+ eè+<ëeq+ bÕeq+
$U≤´‘êì eHêì e' Á|ü‹~q+ <˚j·÷‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
n*≈£î\<ä\ ˙\' ø±\ <ä+ÅcÕºø£sê\'
dü»\ »\<ä˙˝À yê´\ j·TCÀ„|üM‘·'
nuÛÑj·T es¡<ä Vü≤k˛Ô &ÜeTs√<ë›eTHê<ä'
düø£\ <äT]‘·uÛÑøå√ eT+>∑fi¯+ y√ <ä<ë‘·T
nsêΔ+π> ìø£{≤ –Ø+Á<ä‘·qjÓ÷ >öØdür düT+<äØ
düsê«+π> $\dü~«uÛÑ÷‹ <Ûäe˝À ø±˝À $XÊ˝Òø£åD'
MπsX¯' düVü≤ q+~ uÛÑè+– düVæ≤‘·' l $X¯«Hê<∏ä'Á|üuÛÑT'
ø±oeT+~s¡ dü+dæú‘√-œ\ >∑Ts¡Tπs›j·÷ ‘·‡<ë eT+>∑fi¯yéT
j·T' ÁbÕ‘·' Á|üj·T‘·' Á|üdüqï eTqkÕ Áù|eTÁ|üyÓ÷<ë≈£î\'
U≤´‘·+ ‘·Á‘· $•wüº bÕ<ä uÛÑTeH˚X‚+Á<ë~_Û s¡´‘·T‡Ô ‘·yéT
ÁbÕ‘·' ÁbÕvóàKe÷dü H√‘·ÔeT>∑‘√ Áã÷j·÷ #·Ã¤èD√‘ê´<äsê‘Y
ø±oyêdü eTTU≤qýê|ü´ dü‘·‘·+ Á|”‘˚ •y˚ <Ûä÷s¡®{Ï.
$X‚¢wüD :
Ä~X¯+ø£sT¡ \+~+∫q á düT‹Ô ˝À, ø±o˝À ñqï düs«¡ <˚e‘·\,düs«¡ rsêΔ\
Á|ükÕÔeq, Á|üdüTÔ‹ ñHêïsTT. düeTÁ>∑ ø±odüÔe+>± Bìì bÕsêj·TD
#˚jT· e#·TÃ.
14
ø±o˝À <ë«~XÊ~‘·T´\T
1. l˝À˝≤sêÿj·T qeT'
2. lñ‘·Ôsêsêÿj·T qeT'
3. lkÕ+u≤~‘ê´j·T qeT'
4. lÁ<äT|ü<ë~‘ê´j·T qeT'
5. leTj·T÷U≤~‘ê´j·T qeT'
6. lKUÀ˝≤ÿ~‘ê´j·T qeT'
7. lns¡TD≤~‘ê´j·T qeT'
8. leè<ëΔ~‘ê´j·T qeT'
9. lπøX¯yê~‘ê´j·T qeT'
10. l$eT˝≤~‘ê´j·T qeT'
11. l>∑+>±~‘ê´j·T qeT'
12. lj·Te÷~‘ê´j·T qeT'
l y˚<äyê´dü ø£è‘·yéT
l $X¯«Hê<∏ëwüøº y£ Té
>∑+>±‘·s¡+>∑ s¡eTD°j·T »{≤ø£˝≤|ü+
>öØìs¡+‘·s¡ $uÛÑ÷wæ‘· yêeTuÛ≤>∑yéT
Hêsêj·TDÁ|æj·T eTq+>∑ eT<ë|üVü‰s¡+
yêsêDd” |ü⁄s¡|ü‹+ uÛÑ» $X¯«Hê<∏äyéT
yê#êeT>√#·s¡ eTH˚ø£ >∑TD dü«s¡÷|ü+
yê^X¯ $wüßí düTs¡ùd$‘· bÕ<ä|”sƒ¡yéT
yêy˚Tq $Á>∑Vü≤ eπsD ø£fi¯Á‘·e+‘·+
uÛÑ÷‘ê~Û|ü+ uÛÑT»>∑ uÛÑ÷wüD uÛÑ÷wæ‘ê+>∑+
yê´Á|òü÷ õHê+ãs¡<Ûäs¡+ »{Ï˝+ Á‹H˚Á‘·yéT
bÕXÊ+≈£îXÊuÛÑj·T es¡Á|ü<ä X¯S\bÕDÏ+
15
o‘ê+X¯ó XÀ_Û‘· øÏØ≥ $sê»e÷q+
bòÕ˝Òø£åD≤q\ $XÀwæ‘· |ü+#·u≤DyéT
Hê>±~ÛbÕs¡∫‘· uÛ≤düTs¡ ø£s¡í|üPs¡+
|ü+#êqq+ <äT]‘· eT‘·Ô eT‘·+>∑C≤Hê+
Hê>±+‘·ø£+ <äqT» |ü⁄+>∑e |üqï>±HêyéT
<ëyêq\+ eTs¡D XÀø£ »sê≥MHê+
‘˚CÀeTj·T+ dü>∑TD ìs¡TZD eT~«rj·T+
Äq+<äø£+<ä eT|üsêõ‘· eTÁ|üy˚Tj·T+
Hê>±‘·àø£+ düø£\ ìwüÿfi¯ e÷‘·às¡÷|ü+
ÄXÊ+ $Vü‰j·T |ü]Vü≤è‘·´ |üs¡dü´ì+<ë+
bÕ|æ s¡‹+#· düTìyês¡´ eTqdü‡e÷<ÛÍ
Ä<ëj·T Vü≤è‘·ÿeT\ eT<Ûä´>∑‘·+ |üπsX¯+
sê>±~ <√wüs¡Væ≤‘· dü«»HêqTsê>∑+
yÓ’sê>∑´ XÊ+‹ì\j·T+ –]C≤ düVü‰j·T+
e÷<ÛäTs¡´ <ÛÓ’s¡´ düTuÛÑ>∑+ >∑s¡fi≤_ÛsêeT+
yêsêDd” |ü⁄s¡|ü‘˚' düÔeq+ •edü´
yê´k˛ø£Ô eTwüºø£ $T<ä+ |ü]ƒ‘êeTqTwü´'
$<ë´+ Á•j·T+ $|ü⁄\ kÂK´ eTq+‘·ø°]Ô+
dü+ÁbÕ|ü´<˚Vü≤ $\j˚T \uÛÑ‘˚ #· yÓ÷ø£åyéT
$X¯«Hê<∏ëwüºø£ $T<ä+ j·T' |üπsƒ∫Ã¤edüìï<ÛÍ
•e˝Àø£ eTyêb˛ï‹ •y˚q düVü≤ yÓ÷<ä‘˚.
16
nqï|üPsêíwüºø£yéT
ì‘ê´q+<äØ esê-uÛÑj·Tø£Ø kÂ+<äs¡´s¡‘êïø£Ø
ìs¡÷›‘êœ\ |òüTÀs¡bÕ|üìø£Ø Á|ü‘·´ø£åe÷ùV≤X¯«Ø
ÁbÕ˝Òj·÷#·\ e+X¯ bÕeqø£Ø ø±o|ü⁄sêBÛX¯«Ø
_Ûøå±+ <˚Væ≤ ø£èbÕe˝+ãqø£Ø e÷‘ê-qï |üPπsíX¯«Ø
HêHê s¡‘·ï $∫Á‘· uÛÑ÷wüDø£Ø ùV≤e÷+ãsê&É+ãØ
eTTø±ÔVü‰s¡ $&É+ãe÷q $\dü<ä«øå√»≈£î+uÛ≤+‘·Ø
ø±oàsê>∑s¡T yêdæ‘ê+>∑ ø£ãØ ø±o|ü⁄sêBÛX¯«Ø
jÓ÷>±q+<äø£Ø ]|ü⁄ø£åj·Tø£Ø <Ûä¬s’àø£ ìcÕ˜ø£Ø
#·+Á<ësêÿq\ uÛ≤düe÷q \Vü≤Ø Å‘Ó’\ø£´ s¡øå±ø£Ø
dü¬s’«X¯«s¡´ø£Ø ‘·|ü' |òü\ø£Ø ø±o|ü⁄sêBÛX¯«Ø
¬ø’˝≤kÕ#·\ ø£+<äsê\j·Tø£Ø >öØVüQé÷XÊ+ø£Ø
øöe÷Ø ì>∑e÷s¡ú >√#·s¡ø£Ø z+ø±s¡ ;C≤ø£åØ
yÓ÷ø£å<ë«s¡ ø£yê≥ bÕ≥qø£Ø ø±o|ü⁄sêBÛX¯«Ø
<äèXÊ´<äèX¯´ $uÛÑ÷‹ yêVü≤qø£Ø ÁãVü‰à+&ÉuÛ≤+&√<äØ
©˝≤Hê≥ø£ dü÷Á‘·UÒ\qø£Ø $C≤„qBbÕ+≈£îØ
17
l $X‚«X¯eTq' Á|ükÕ<äqø£Ø ø±o|ü⁄sêBÛX¯«Ø
Ä~øå±+‘· düeTdüÔes¡íìø£Ø X¯+uÛÑTÁ|æj˚T XÊ+ø£Ø
ø±oàs¡ Á‹|ü⁄πsX¯«Ø Á‹Dj·T˙ $X‚«X¯«Ø l<ÛäØ
dü«s¡Z<ë«s¡ ø£yê≥bÕ≥qø£Ø ø±o|ü⁄sêBÛX¯«Ø
ñØ«düs¡«»H˚X¯«Ø »j·Tø£Ø e÷‘êø£èbÕkÕ>∑Ø
HêØ ˙\düe÷q≈£î+‘·\<äØ ì‘ê´qï <ëH˚X¯«Ø
kÕøå± H√àø£åø£Ø dü<ë X¯óuÛÑø£Ø ø±o|ü⁄sêBÛX¯«Ø
<˚M düs¡«$∫Á‘·s¡‘·ï edüHê <ëøå±j·TD° düT+<äØ
yêe÷ kÕ«<äT|üjÓ÷<Ûäsê Á|æj·Tø£Ø kÂuÛ≤>∑é÷ùV≤X¯«Ø
uÛÑø±Ô;Ûwüºø£Ø dü<ë X¯óuÛÑø£Ø ø±o|ü⁄sêBÛX¯«Ø
#·+Á<ësêÿq\ø√{Ïø√{Ï dü<äèo #·+Á<ë+X¯ó_+u≤<ÛäØ
#·+Á<ësêÿ–ï düe÷q≈£î+&É\<ÛäØ #·+Á<ës¡ÿeπsíX¯«Ø
e÷˝≤|ü⁄düÔø£ bÕX¯eT+≈£îX¯<ÛäØ ø±o|ü⁄sêBÛX¯«Ø
ø£åÁ‘·Á‘êDø£Ø eTVü‰uÛÑj·TVü≤Ø e÷‘êø£èbÕkÕ>∑Ø
düsê«q+<äø£Ø dü<ë•eø£Ø $X‚«X¯«Ø l<ÛäØ
<äøå±Áø£+<äø£Ø ìsêeTj·Tø£Ø ø±o|ü⁄sêBÛX¯«Ø
nqï|üPπsí dü<ë|üPπsí X¯+ø£s¡ÁbÕDe\¢uÛÒ
C≤„qyÓ’sê>∑´ dæ<äΔ´s¡Δ+ ;Ûøå±+ y˚T <˚Væ≤ bÕs¡«r
e÷‘ê #· bÕs¡«r <˚M |æ‘ê<˚y√ eTùV≤X¯«s¡'
u≤+<Ûäyê •ÙeuÛÑø±ÔX¯Ã dü«<˚XÀ uÛÑTeqÁ‘·j·T+
Ç‹ X¯+ø£sê#ês¡´ ø£è‘· nqï|üPsêíwüºø£+ dü+|üPs¡íyéT
18
ø±X¯´wüºø£yéT
dü«s¡Z‘·düT‡Kø£Ø ~yÍø£kÕ+ XË’\sê»‘·qj·÷‹e\¢uÛ≤,
&ÛÉT+&çuÛ…’s¡e$<ë]‘·$|òü÷ï $X¯«Hê<∏äq>∑Ø >∑Øj·Td”
j·TÁ‘· <˚Vü≤|ü‘·H˚q <˚Væ≤Hê+ eTTøÏÔπse uÛÑer‹ ì•Ã‘·yéT
|üPs¡«|ü⁄D´ ì#·j˚Tq \uÛÑ´‘˚ $X¯«Hê<∏äq>∑Ø >∑Øj·Td”
düs¡«<ë-eTs¡>∑D…ÆX¯Ã e+~‘ê j·÷ >∑CÒ+Á<ä eTTKyê]‘·$|òü÷ï
ø±\uÛ…’s¡e ø£è‘Ó’ø£XÊdüHê $X¯«Hê<∏äq>∑Ø >∑Øj·Td”
j·TÁ‘·rs¡Δ eTeT˝≤ eTDÏø£]íø± j·÷ dü<ë•e düTKÁ|ü<ësTT˙
j·÷, •y˚qs¡∫‘êìC≤j·TT<ÛÓ’' $X¯«Hê<∏äq>∑Ø >∑Øj·Td”
düs¡«rs¡úø£è‘·eT»®q|ü⁄D…Æ´s¡®qà »qàdüTø£è‘Ó’' K\T \uÛ≤´
ÁbÕ|ü´‘˚ uÛÑe uÛÑyê]ÔHê•˙ $X¯«Hê<∏äq>∑Ø >∑Øj·Td”
j·TÁ‘·eTTøÏÔ s¡œ˝…’düTÔ C+‘·T_Û s¡¢uÛÑ´‘˚ eTs¡De÷Á‘·‘·dü‡<ë
kÕœ˝≤eTs¡>∑D…ÆX¯Ã e+~‘ê $X¯«Hê<∏äq>∑Ø >∑Øj·Td”
j·TÁ‘· X¯Áø£ q>∑Ø ‘·˙j·Td” j·TÁ‘· <Ûë‘·èq>∑Ø ø£˙j·Td”
j·TÁ‘· πøX¯e|ü⁄Ø \|ò”Tj·Td” $X¯«Hê<∏äq>∑Ø >∑Øj·Td”
j·TÁ‘· <˚e‘·{Ï˙ Á|üBÛj·Td” j·TÁ‘· $X¯«»q˙ |ü{°j·Td”
j·TÁ‘·uÛ≤s¡eø£è‹ s¡“©j·Td” $dü«Hê<∏äq>∑Ø >∑Øj·Td”
$X¯«Hê<∏äq>∑Ø düÔe+ X¯óuÛÑ+ j·T' |üπsƒ‘Y Á|üj·T‘·e÷qdüdü‡<ë
|ü⁄Á‘·<ës¡>∑èVü≤˝≤uÛÑeTe´j·T+ eTTøÏÔe÷s¡ZeTq|òüT+ \uÛÒ‘·‡<ë
Ç‹ l y˚<yä ê´dü$s¡∫‘· ø±X¯´wüøº y£ Té
19
l X¯+ø£s¡ uÛÑ>∑e‘êŒ<ä ø£è‘·
ø±o|üxÃø£yéT
eTH√ ìeè‹Ô' |üs¡yÓ÷|ü XÊìÔ'
kÕ rs¡Δesê´ eTDÏø£]íø±Á‘·,
C≤„qÁ|üyêVü‰ $eT˝≤~>∑+>±
kÕ ø±•ø±-Vü≤+ ì»uÀ<Ûäs¡s¡÷bÕ
j·TkÕ´ $T<ä+ ø£*Œ‘· $TÅq›C≤\+
#·sê#·s¡+ uÛ≤‹ eTH√$˝≤düyéT
dü ∫Ã ‘·T‡U…’ø± |üs¡e÷‘·às¡÷bÕ
kÕ ø±•ø±-Vü≤+ ì»ãÀ<Ûäs¡s¡÷bÕ
ø√X‚wüß |üxÃ dü«~Û sê»e÷Hê
ãT~Δ s¡“¤yê˙ Á|ü‹<˚Vü≤π>Vü≤yéT
kÕø°å •e dü‡s¡«>∑‘√-qÔsê‘êà
kÕ ø±•ø±-Vü≤+ ì»ãÀ<Ûäs¡÷bÕ
ø±XÊ´+ Væ≤ ø±X¯‘˚ ø±o ø±odüs¡«Á|üø±•ø±
kÕ ø±o $~‘ê j˚Tq ‘˚q ÁbÕbÕÔVæ≤ ø±•ø±
ø±oπøåÁ‘·+ X¯Øs¡+ Á‹uÛÑTeq »q˙ yê´|æ˙ C≤„q>∑+>±
uÛÑøÏÔ' ÁX¯<ëΔ >∑j˚Tj·T+ ì»>∑Ts¡T#·s¡D <Ûë´qjÓ÷>∑'Á|üj·÷>∑'
$X‚«XÀ-j·T+ ‘·TØj·T dü‡ø£\ »qeTqkÕ‡øÏå
uÛ÷Ñ ‘√+‘·sê‘êà
<˚ùV≤ düs¡«+ eTBj˚T j·T~ edü‹ |ü⁄q d”Ôs¡ú eTq´‹ÿeTdæÔ
Ç‹ lX¯+ø£sê#ês¡´ ø£è‘· ø±o|üxÃø£yéT dü+|üPs¡íyéT
20
ø±oKD¶'
n>∑düÔ´ø£è‘· l \ø°åàdüTÔ‹
n>∑dsÔæ T¡ yê#·
e÷‘·s¡ïe÷$T ø£eT˝Ò ø£eT˝≤j·T‘êøÏå
l$wüßíVü≤è‘·ÿeT\yêdæì $X¯«e÷‘·'
ø°ås√<äCÒ ø£eT\ø√eT\>∑s¡“¤>ö]
\øÏåà Á|üd”<ä dü‘·‘·+ qeT‘ê+ X¯s¡DÒ´
‘·«+ ls¡Tù|Åq›dü<äH˚ eT<äHÓ’ø£e÷‘·
s√®´‘ê‡ï dæ #·Åq›eTdæ #·Åq›eTH√Vü≤sêùd´
dü÷πs´ Á|üuÛ≤dæ #· »>∑Å‹Ô‘·j˚T Á|üuÛ≤dæ
‘·«+ C≤‘·y˚<ädæ dü<ë <äVü≤Hê‘·àX¯øÏÔ'
y˚«<ÛëdüÔ«j·÷ »>∑~<ä+ $$<Ûä+ $<ä<Ûë´‘Y
$X¯«eT“¤s√-|æ _uÛÑèj·÷<äœ\+ uÛÑe‘ê´
\øÏåà Á|üd”<ä dü‘·‘·+ qeT‘·+ X¯s¡DÒ´
‘·«‘·Ô«ø£Ôy˚T‘·<äeT˝Ò Vü≤s¡‘˚ Vü≤s√-|æ
‘·«+ bÕdæ Vü≤+dæ $<ä<Ûëdæ |üsêesêdæ
á&√´ ãuÛÑ÷e Vü≤]s¡|üéT˝Ò ‘·«<ëbÕÔ´
21
X¯Ss¡' dü @e dü >∑TD° dü ãT<Ûä' dü <ÛäH√´
e÷q´' dü @e ≈£î\o\ø£˝≤ø£˝≤ô|’'
@ø£' X¯ó∫' dü Væ≤ |ü⁄e÷Hé düø£˝Ò-|æ ˝Àπø
j·TÁ‘ê|ü‘˚‘·Ôe X¯óuÛÒ ø£s¡TD≤ø£{≤ø£å'
j·TdæàHé eùd' ø£åDeTôVA |ü⁄s¡Tùw >∑CÒ-X‚«
Åôd’ÔDÒ ‘·èDÒ düs¡dæ <˚e≈£î˝Ò >∑èùV≤-H˚ï
s¡‘˚ï |ü‘·Å‹ÔDÏ |üXÖ X¯j·TH˚ <Ûäsêj·÷+
dülø£y˚Te düø£˝Ò ‘·~Vü‰dæÔ Hêq´‘Y
‘·«‘·‡Œèwüºy˚Te düø£\+ X¯ó∫‘ê+ \uÛÒ‘·
‘·«‘·Ô«ø£Ôy˚Te düø£\+ ‘·« X¯óNVü≤ \øÏåà
‘·«HêïeT j·TÁ‘· #· düTeTvZ\y˚Te ‘·Á‘·
l$wüßí|ü‹ï ø£eT˝Ò ø£eT˝≤\j˚T-|æ
\ø°åà+ Á•j·TxÃ ø£eT˝≤+ ø£eT˝≤\j·÷xÃ
|ü<ëà+ s¡e÷+ dü*qj·TT>∑àø£sêxÃ e÷xÃ
ø°ås√<äC≤eTeTè‘·≈£îeT“¤ø£sê+ •yêxÃ
$wüßíÁ|æj·÷$T‹ dü<ë »|ü‘ê+ ø£« <äT'KyéT
Ç‹ düTÔ‘ê« uÛÑ>∑er+ eTVü‰\ø°åà+ Vü≤]Á|æj·÷yéT
Á|üDHêeT dü|ürïø£' kÕcÕºvZ+ <äD¶eqTàì'
ø±oK+&Ü+‘·s¡Z‘·yéT
$X‚¢wüDeTT `
n>∑düTÔ´\yês¡T ø±oì e<ä* <äøÏåD≤|ü<∏ä+ yÓ’|ü⁄ yÓfi¯ó‘·÷,
ø=˝≤Ω|ü⁄]˝Àì leTVü‰\øÏåàì <ä]Ù+∫ ˝ÀbÕeTTÁ<ë düVæ≤‘·T&Ó’ Ä
‘·*ì¢ düT‹Ô +#ê&ÉT. \ø°àå eT+Á‘· $X‚cÕ\qT bı~–q eTVæ≤e÷ì«‘·
düTÔ‹ Ç~.
dü+düÿè‘· eT÷\ XÀ¢ø±\qT #·ø£ÿì |ü<ë´\‘√ Ä+ÁBÛø£]+#ê&ÉT
lHê<∏ä eTVü‰ø£$. Ä |ü<ë´\qT ≈£L&Ü n+~+#·&É+ »]–+~.
22
lHê<∏äTì ‘Ó\T>∑T |ü<ë´\T
n>∑düÔ´ eTVü≤]¸ #˚dæq \ø°åàdüTÔ‹ `
ø°ås√<äø£q´≈£î l eTVü‰\øÏåàøÏ"
>∑eT˝≤j·T‘êøÏåøÏ" >∑+ãTø£+]ƒ
ø£œ\˝ÀπøX¯«] ø±e÷ïj·T$qT‘·≈£î"
>∑qø£¬ø’‘·ø£ |ü⁄wüŒ>∑s¡“¤>ö]
ø£s¡TD≤<Ûäs√wæ˜øÏ düeTs¡ø√{ÏøÏØ≥
ø√{Ï$≥+ø£dü+|òü÷≥|òüT{Ï‘·
s¡‘êï+≈£îs¡ Á|üuÛ≤sêõ ˙sêõ‘·
lbÕ<ä|ü<äà |”sƒ√|üø£+sƒ¡
ø£+ãTs¡TVü≤Hê<∏äT<˚$øÏ Hê~X¯øÏÔ
øÏ+~s¡≈£î ˝Àø£e÷‘·≈£î ì>∑Ts¡T"uÀ"&ç
ø£\s¡T$˝≤ÿì‘·*¢øÏ HêÁ•‘ês¡Δ
ø£\Œe*¢øÏ ÁyÓTTø£ÿ">∑" >∑+{ÏeT+{Ï
nì nq+‘·s¡+ãT `
#·+Á<äeTTìj·T+<äT CÀ´‘·‡ï e⁄ #·+Á<äe<äq ˆ
Á|üuÛÑe⁄ yêdüs¡ø£s¡Tq+<äT ã<äà qj·Tqˆ
<ëVü≤X¯øÏÔ$ |üP"uÀ"&çˆ <äVü≤qTq+<äT
ÁyÓTT¬øÿ<äqT ˙≈£î" >∑˝≤´DeT÷]Ôˆ \øÏåàˆ
ÁãVü≤à |ü⁄{Ïº+#·T eTqT#·T Hêsêj·TDT+&ÉT
Vü≤s¡T&ÉT Vü≤]sTT+<äT uÛÑTeq+ãT \edüs¡eTTq
HÓ+<äT düeT≈£Ls¡T M]øÏ ˙ Á|üuÛ≤e
MTe⁄ >∑\T>∑+>∑" ã{Ïº ø±øÏ+<äTe<äqˆ
|ü+&ç‘·T"&Ü‘·" &Ü‘·"&ÉT
Á|üuÛ≤edüeTÁ>∑T&É‘·+&ÉTX¯Ss¡T&Ü
‘·+&ÉT $y˚øÏ j·÷‘·&ÉTe<ëqT´&É‘·+&ÉT eTVü‰≈£î©qT&Ü
‘·+&ÉT ø£fi≤$<äT+&É‘·&ÉT <ÛäqT´&É‘·+&ÉTeTH√»„eT÷]ÔjÓT
e«+&ÉT uÛÑe‘·ÿèbÕø£\qyÓ’uÛÑe\øÏåàøÏ u≤Á‘·T&ç+~sêˆ
23
|ü⁄s¡Twüßìj·T+<äTuÛ≤>∑éTTqT u§\TÔø£j·T+<äT$˝≤düπsKj·TT+
>∑]Vü≤s¡T\+<äT" ãøÏåuÛÑT»>∑+ãT\j·T+<äT eTV”≤s¡TVü‰e∞
Vü≤]‘·‘·èD+ãT\+<äT" ãdüT\+<äTqT u…j·T´\j·T+<äT >∑Tø£ÿ
\+, <äs¡T<ä>∑Tu…+|ü⁄H=|üŒuÛÑe<ä+X¯eTT>±<Ó ‘·\+|üì+~sêˆ
me«ì H˚ì ˙e⁄ <äj·T ì+#·Tø£" p∫q yêì"p‘·T s¡
|ü$«\Tø±ì">± dü‘·T\TuÛÑ÷|ü‹">±"Áã»ø£\Œø£+ãT>±"
q$«ãT<ÛëÁ•‘·Áe‘·‹ j·T+ãT~Û">±" >∑T\>√Á‘·>√Á‘·eTT˝Ÿ
ø£e«&ç" >±" ãs¡~«wüß\T >∑s¡Tíì">±" >∑e⁄ ˝…\¢ ldürˆ
ø£eT\qj·Tqˆ ˙e⁄ ø£\#√≥T düs¡dü+ãT
˙e⁄ ˝Òì#√≥T ˙s¡dü+ãT
ø£+ãTø£+]ƒˆ ˙e⁄ ø£\yê"&ÉT >∑\yê"&ÉT
˝Òìyê"&ÉT ˙e⁄ ˝Òìyê"&ÉT
|ü]|üPs¡í ùV≤eT≈£î+uÛÑeTT\T Vü≤düÔ+ãT\
<Ûä]sTT+∫ sTTs¡Te+ø£" >∑s¡T\T >=\Te"
ãVüQfi¯yÓTÆ es¡X¯+K|ü<äàeTVü‰|ü<äà
eTø£sê~ì<ÛäT\T H˚eTeTTq" >=\Te"
$+C≤eTs¡T\T <ë*Ã yÓqTø£~≈£îÿq <˚e
>∑+<Ûäs¡«>∑TVü≤´ø±+>∑q\T >=\Te
HÓ\e+ø£ ã\Te+ø£ ì+Á<ë~ ~$E\T
ùdyê+»\T\T eTÚ[" CÒ]Ã ø=\Te
uÛÑs¡à |ü+ø£»ø£]íø±uÛÑÁ<ä|”]ƒ
ø±Á>∑eTTq ì+&ÉTø=\Te⁄+&ç j·Tœ\˝Àø£
s¡ø£åDeTT ùdj·TT ìH˚ïqT ÁãdüTÔ‹+‘·T
qdüeTkÂuÛ≤>∑´>∑TD<Ûäq´ˆ j·T_›ø£q´ˆ
|üs¡e÷s¡ΔedüTÔ$uÛ≤>∑+ãT ùdj·Te∫Ãq X¯øÏÔeT+‘·T+ &Ó’q
sT÷X¯«s¡Tq≈£î X¯øÏÔ j·T>∑T˙≈£î uÛÒ<ä+ãT ˝Ò<äT. >±e⁄q X¯≈£îÔ+&É>∑T
˙X¯«s¡Tq≈£î+ >∑\düèwæºdæú‹dü+Vü≤è‹
dü«uÛ≤edü«s¡÷|ü+ãT˝…’q ø£è‘·´+ãT ˝…’<äTqT ˙j·T$. <äVü≤qTq≈£î
24
<ëVü≤X¯øÏÔj·TT, qTcÕí+X¯óq≈£î B~Û‹j·TT" »+Á<äTq≈£î"
»+Á~ø£j·TT+uÀ˝… ˙X¯«s¡Tq≈£î ˙e⁄ düVü≤»|ü⁄ Á<ÛäTee⁄
HÓ’j·TT+&ÉT<äT. ÇVü≤»qà»Hêà+‘·s¡j·T+ãT\ $Væ≤‘·+ãT˝…’q
Áe‘·<ëHê<äT\#˚‘· dü+∫‘·+ãT˝…’q<äT]‘·+ãT\T ìs¡dæ+|üã&ÉT≥+
CÒdæ j·TdüÔs¡»düÔeTT ˝…’qj·TT‘·ÔeTT\T $X¯ó<äΔdü‘·TÔ«\sTT
˙‘·‘·Ô«+ãT" õ+‹+‘·Ts¡T. uÛÀ>±|ües¡Z\ø£åD+ u…’q|òü\+ãT
|üs¡y˚TX¯«s¡T+&ÉT |üX¯ó>∑D+ãTq øÏ#·TÃq|ü⁄&ÉT ìqTï
eTTìï &çø=ìø±ì sT÷" C≤\+&ÉT X¯ã›ÁãVü≤à+ãT
ø±s¡D_+<ë«‘·àø£+u…’ _+<äTìwü´+<ä‘·«+ãTq (≈£î+)
ãTs¡Twü#êÃj·÷Á|üj·T‘·ï+ãTq eT÷˝≤<Ûësêedæú‘·|üeqdü+<ÛäT
ø£åD+ãTq+CÒdæ j·T_Ûe´ø£Ô+u…’ |üsêyêø£ÿq+ã&ÉT. Ä ÁãVü≤à+
;Hê_Û|üs¡´+‘·+ u≤yêj·TTe⁄#˚‘· q_Ûe´»é÷q+u…’
$eTs¡Ùs¡÷|ü+ u…’q eTq+ãT‘√&É+>∑÷&ç
kÕe÷q´dü´+<äÁ|üø±X¯s¡÷|æDÏj·TT" >±s¡´_+<äT ‘·‘êÔ«‹àø£j·TT
˙X¯«sê~Û<˚e‘·j·TT HÓ’ |üX¯´+r yêø£ÿq+ã&ÉT. Ä ÁãVü≤à+
u≤yêj·TTe⁄#˚‘·q Vü≤è<äj·T|üs¡´+‘·+ ã_Ûe´»é÷q+u…’
ìX¯Ãj·÷‘·àø£ ãT~Δj·TTø£Ô+u…’ $X‚wüdüŒ+<ädü«s¡÷|üj·TT
Hê<ä_+<äTeTj·Tj·TT Væ≤s¡D´>∑sê“¤~ <˚e‘·j·TTHÓ’
eT<ÛäéTyêø£ÿq+ã&ÉT.Ä ÁãVü≤à+ u≤dü´|üs¡´+‘·+
u≤yêj·TTe⁄#˚‘·q ø£+sƒê~kÕúq+ãT\j·T+ <ä_Ûe´»é÷q+ u…’
j·Tø±sê~ø£åø±sê+‘·es¡íe÷˝≤s¡÷|ü+u…’ (ìX¯Ãj·÷‘·àjÓÆT)
ÁXÀÁ‘·Á>∑Vü≤DjÓ÷>∑´+u…’ yÓ’KØ yêø£ÿq+ã&ÉT á
#·‘·T]«<Ûädü÷ø£åàdü÷ú\e÷‘·èø±dü«s¡÷|ü${Ïº (<˚M) ˙≈£î
qeTkÕÿs¡eTT.
25
n>∑düÔ´ø£è‘· l düÿ+<ädüTÔ‹
yê´dü ñyê#· `
‘·TcÕºe –]C≤dü÷qT+ dü÷¬ø’Ô' ÁX¯ó‹düeTT<ä“¤yÓ’'
‘·<∏ë dü«ø£è‘·j·÷ düTÔ‘ê´ Á|üã<äΔø£s¡düeTTŒ≥'
n>∑dæÔs¡Tyê#· `
qyÓ÷-düTÔ eèHê›s¡ø£eèq›eq›´ bÕ<ës¡$Hê›j·T düT<Ûëø£sêj·T
wü&ÜqHêj·÷-$T‘·$Áø£e÷j·T >öØVü≤è<ëqq›düeTT<ä“¤yêj·T
qyÓ÷-düTÔ ‘·TuÛÑ´+ Á|üD‘ê]ÔVü≤ÅH˚Ô ø£ÅπsÔ düeTdüÔdü´ eTH√s¡<∏ëHêyéT
<ÛëÁ‘˚s¡<∏ëHê+ |üs¡‘ês¡ø£dü´ Vü≤ÅH˚Ô Á|ü#·D≤¶düTs¡ ‘ês¡ø£dü´
neT÷s¡ÔeT÷sêÔj·T düVü≤ÁdüeT÷s¡Ôj˚T >∑TD≤j·T >∑TD≤´j·T
|üsê‘·Œsêj·T
nbÕs¡bÕsêj·T |üsê|üsêj·T qyÓ÷-düTÔ ‘·TuÛÑ´+ •œyêVü≤Hêj·T
qyÓ÷-düTÔ ‘˚ ÁãVü≤à$<ë+esêj·T
~>∑eT“sêj·÷-eT“s¡d+ü dæ‘ú êj·T
Væ≤s¡Désêíj·T Væ≤s¡Dú≤Vü≤y˚ qyÓ÷ Væ≤s¡D≤´j·T Væ≤s¡D´πs‘·ùd
‘·|ü'dü«s¡÷bÕj·T ‘·b˛<ÛäHêj·T ‘·|ü'|òü˝≤Hê+ Á|ü‹bÕ<äø±j·T
dü<ë ≈£îe÷sêj·T Væ≤ e÷s¡e÷]DÒ ‘·èD°ø£è‘Ó’X¯«s¡´$sê–DÒ qeT'.
qyÓ÷-düTÔ ‘·TuÛÑ´+ X¯s¡»qàH˚ $uÛÀ Á|üuÛ≤‘·düTsê´-s¡TD<äqÔ|üvÿÔj˚T
u≤˝≤j·T #êu≤\|üsêÁø£e÷j·T cÕD≤à‘·Tsêj·÷-\eTHê‘·Tsêj·T
MT&ÛÉTwüºe÷jÓ÷‘·Ôs¡MT&ÛÉTùw qyÓ÷ qyÓ÷ >∑TD≤Hê+ |ü‘·j˚T >∑D≤j·T
qyÓ÷-düTÔ ‘˚ »qà»sê‹>±j·T qyÓ÷ $XÊU≤j·T düTX¯øÏÔbÕDj˚T
düs¡«dü´ Hê<∏ädü´ ≈£îe÷s¡ø±j·T Áøöx±Ãs¡j˚T ‘ês¡ø£e÷s¡ø±j·T
kÕ«ùV≤j·T >±v‚Zj·T #· ø±]Ôπøj·T XË’y˚j·T ‘·TuÛÑ´+ dü‘·‘·+ qyÓ÷-düTÔ
Ç‘·ú+ |ü]wüßº‘·´ dü ø±]Ôπøj·T+ qyÓ÷ qyÓ÷dæÔ« ‘·´_ÛuÛ≤wüe÷D'
~«ÅdæÔ' |ü]Áø£eT´ |ü⁄s√ $y˚X¯ dæú‘√ eTT˙XÀ|ü$X‚‹#√ø£Ô'
26
>∑+>±düVü≤ÁdüHêeTk˛ÔÁ‘·yéT
áX¯«s¡ñyê#· `
#·‘·Ts¡T“¤C≤+ Á‹H˚Á‘êxÃ qBq<äìùw$‘êyéT
˝≤eD≤éTè‘·ìwüŒq›dü+o\<ëZÁ‘·j·Twæºø±yéT
|üPs¡í≈£îeT“¤dæ‘êyÓ÷“¤»es¡<ëuÛÑj·Tdü‘·ÿsêyéT
‘·‘√ <Ûë´j˚T‘Y düTkÂe÷´+ #· #·ÅHê›j·TT‘·düeTÁ|üuÛ≤yéT
#êeT¬sØ’ «»é÷Hê+ #· X‚«‘·#Ã· Á¤ ‘√|üXÀ_Û‘êyéT
düT<ÛëbÕ¢$‘·uÛÑ÷|üècÕ˜+ ~e´>∑HêΔqT˝Ò|üHêyéT
Á‘Ó’˝Àø£´|üPõ‘·|ü<ë+ <˚e]¸_Ûs¡_Ûwüßº‘êyéT
<Ûë´‘ê« düeTs¡Ã´ eTÅH˚ÔD <Ûä÷|üBb˛|üVü‰s¡‘·'
n>∑düÔ´ ñyê#· `
$Hê kÕïH˚q >∑v±Zj·÷+ qèD≤+ »qà ìs¡s¡úø£yéT
ñbÕj·÷qÔs¡eTdüÔ´q´<˚´q kÕïq|òü\+ \uÛÒ‘Y 1
nX¯ø±ÔHê+ #· |üvSZHêe÷\k˛´|üVü≤‘ê‘·àHêyéT
<ä÷s¡<˚XÊqÔs¡kÕúHê+ >∑v≤ZkÕïq+ ø£<∏ä+ uÛÑy˚‘Y 2
<ëq+ yê-<Ûä Áe‘·+ yê-<Ûä eTÅqÔ' k˛ÔÁ‘·+ »b˛-<Ûäyê
rsêΔqÔsê-_Ûùwø√ yê <˚e‘√bÕdüq+ ‘·T yê 3
j·T<ä´dæÔ øÏxÏÃ‘Y wü&É«Åø£Ô >∑v≤ZkÕï dü |òü\Á|ü<äyéT
$<ÛëHêqÔs¡e÷Á‘˚D ‘·<ä«<ä Á|üD‘êj·T y˚T 4
‘·«‘√Ô y˚<ä düÿHê›-H√´ >∑v±ZZ>∑s¡“¤düeTT<ä“¤e
|üs¡+ dü«s¡Z‘·s¡vÏZD≤´ eTVæ≤e÷q+ eTVü‰eT‘˚ 5
düÿq› ñyê#· `
düìÔ |ü⁄D´»˝≤˙Vü≤ düsê+dæ dü]‘√ eTTH˚
kÕúH˚ kÕúH˚ #· rsêΔì õ‘ê‘êà-<ÛäT´wæ‘êì #· 6
<äèwüºÁ|ü‘·´j·Tø±ØDÏ eTVü‰eTVæ≤eTuÛ≤x®´|æ
|üs¡+ dü«s¡Z‘·s¡vÏZD≤´' ø√≥´+XÀ-|æ q ‘·Á‘· yÓ’ 7
27
nH˚HÓ’yê-qTe÷H˚q ãT<äΔ´dü« ø£\XÀ<ä“¤e
<äÁ<Û˚ >∑vÀZ‘·Ôe÷v‚Zq <˚e<˚y˚q X¯eTT“¤Hê 8
kÕïqø±˝Ò-q´rπsúwüß »|ü´‘˚ C≤Vü≤ï M »HÓ’'
$Hê $wüßí|üB+ ø±«-q´‘Y düeTs¡ΔeT|òüTyÓ÷#·H˚ 9
>∑v±Z kÕï q|òü\+ ÁãVü≤àHé >∑v±Zj·÷y˚Te \uÛÑ´‘˚
j·T<Ûë Á<ëøå±|òü\kÕ«<√ Á<ëøå±j·÷y˚Te Hêq´‘·' 10
ndüTÔ´bÕj·T ÇVü≤ ‘˚Δ´ø£' kÕ´<˚´Hê-$ø£\+ |òü\yéT
kÕïqdü´ <˚edü]‘√ eTVü‰>∑TVü≤´‘·yÓ÷ eTTH˚ 11
•euÛÑø±Ôj·T XÊHêÔj·T $wüßíuÛÑøÏÔ|üsêj·T #·
ÁX¯<ëΔ\y˚ ‘ê«dæÔø±j·T >∑s¡“¤yêdüeTTeTTø£åy˚ 12
ø£<∏ä˙j·T+ #ê-q´dü´ ø£dü´∫‘˚ÿq∫‘·ÿ«∫‘Y
Ç<ä+ s¡Vü≤dü´+ |üs¡eT+ eTVü‰bÕ‘·ø£HêX¯qyéT 13
eTVü‰ÁX‚j·Tdüÿs¡+ |ü⁄D´+ eTH√s¡<∏äø£s¡+ |üs¡yéT
<äT´qBÁ|”‹»qø£+ •edüH√ÔwüdüqÔ‹' 14
Hêe÷ï+ düVü≤Ádü+ >∑v±Zj·÷' düÔesêCÒwüß XÀuÛÑqyéT
»bÕ´Hê+ |üs¡eT+ »|ü´+ y˚<√|üìwü<ë düeTyéT 15
»|ü˙j·T+ Á|üj·T‘˚ï q eTÚìHê yê#·ø£+ $Hê
X¯ó∫kÕúH˚wüß X¯ó∫Hê düTdüŒcÕºø£ås¡y˚Te #· 16
z+ø±s¡s¡÷|æD´»sê-‘·T˝≤-qHêÔ-eTè‘·Ádüüyê
n‘·T´<ësê-uÛÑj·÷-XÀø±\ø£qHê›-eTè‘ê-eT˝≤ 17
nHê<∏äe‘·‡˝≤-yÓ÷|òü÷-bÕ+jÓ÷ìs¡eTè‘·Á|ü<ë
ne´ø£Ô\ø£åD≤-øå√uÛ≤´-qe∫Ã¤Hêï-|üsê-õ‘ê 18
nHê<∏äHê<∏ë-;ÛcÕºs¡údæ~Δ<ë-qvZe]Δ˙
nDÏe÷~>∑TD≤-<ÛësêÁ>∑>D ∑ ≤´-©ø£V‰ü ]DÒ 19
n∫qÔ´X¯øÏÔs¡q|òü÷-<äT“¤‘·s¡÷bÕ-|òüTVü‰]D°
nÁ~sê»düT‘ê-cÕºvZjÓ÷>∑dæ~ΔÁ|ü<ë-#·T´‘ê 20
28
n≈£åîDíX¯øÏÔs¡düT<ë-qqÔrsêú-eTè‘√<äø±
nqqÔeTVæ≤e÷-bÕsê-qqÔkÂK´Á|ü<ë-qï<ë 21
nX‚w<ü e˚ ‘êeT÷]Ôs|¡ Tüò Àsê-eTè‘·s÷¡ |æD°
n$<ëĆ≤\X¯eT˙ Vü≤´Á|ü‘·s¡ÿ´>∑‹Á|ü<ë 22
nX‚w$ü |òTü ïdü+Vü‰ÅØ‘Ô «· X‚w>ü T∑ D>∑T$T“¤‘ê
nC≤„q‹$Ts¡CÀ´‹ s¡qTÁ>∑Vü≤|üsêj·TD≤ 23
n_Ûsêe÷-qe<ë´v±Z´qqÔkÕsê-ø£\vÏÿ˙
Äs√>∑´<ë--qq›e©¢ ‘ê«|üHêï]Ô$Hê•˙ 24
ÄX¯Ãs¡éT÷]Ôsêj·TTcÕ´ Vü‰´&ÛÜ´--<ë´--ÁbÕ--s¡´ùd$‘ê
ÄbÕ´sTTHê´|üÔ$<ë´--U≤´ ‘ê«qHê›--XÊ«dü<ësTT˙ 25
Ä\dü´|òü÷ï´|ü<ë+ Vü≤Å˙Ô Vü‰´qHê›eTè‘·e]¸D°
Çsêerwüº<ëÁrcÕº ‹«cÕº|üPs¡Ô|òü\Á|ü<ë 26
Ç‹Vü‰düÁX¯ór&Ü´sêΔ ‹«Vü‰-eTTÁ‘˚ X¯óuÛÑÁ|ü<ë
ÇC≤´ o\dü$TCÒ®ćÕ˜ ‹«ÅHê›~|ü]eì›‘ê 27
Ç˝≤-\v±ÿs¡e÷˝Ò<ë› ‹«ì›sês¡eTéTì›sê
Çì›sê~dü+ùdyê´ r«X¯«ØX¯«s¡e\¢uÛ≤ 28
á‹;Û‹ Vü≤πs&Ü´ #· r«&É˙j·T#·]Á‘·uÛÑè‘Y
ñ‘·ÿèwüºX¯øÏÔs¡T‘·ÿèc˛º&ÉT|üeTD¶\#ê]D° 29
ñ~‘êeT“¤s¡e÷s√ZÁk˛s¡>∑ ˝Àø£$Vü‰]D°
ñøå√s¡«s√‘·Œ˝À‘·Tÿe÷“¤ ñù|Åq›#·s¡DÁ<äyê 30
ñ<äq«‘·÷Œ]ÔùV≤‘·TXÀÃ<ës√‘ê‡Vü≤Á|üe]Δ˙
ñ<˚«>∑|òüTTï´wüíX¯eT˙ ñwüís¡•àdüT‘êÁ|æj·÷ 31
ñ‘·Œ‹Ôdæú‹dü+Vü‰s¡ø±]DT´|ü] #ê]D°
}s¡®+eVü≤+ ‘·÷´s¡®<Ûäs√sê®er #√]àe÷*˙ 32
}s¡Δ«πs‘·'Á|æjÓ÷sêΔ«<ë« VüA´]à˝Às¡Δ« >∑‹Á|ü<ë
ãTTwæeèq›düTÔ‘·]›X¯Ã ãTTDÁ‘·j·T$Hê•˙ 33
ãTT‘·eT“¤s¡]›<ëÁr #· ãTTø£‡«s¡÷bÕ ãTTEÁ|æj·÷
ãTTø£eå ÷s¡eZ Vü≤sê¸´]ÃÁs¡TEe÷s¡ÁZ |ü<]ä Ù˙ 34
29
@~Û‘ê-œ\<Ûäsêàsêú ‘˚«¬ø’ø±eTè‘·<ësTT˙
@<Ûä˙j·T dü«uÛ≤yÓ’C≤´ ‘˚«õ‘êX‚wübÕ‘·ø± 35
◊X¯«s¡´<ÓX’ «¯ s¡´s¡÷bÕ ôV≤’ ´‹Vü≤´+ ôV≤’ ´q›M<äT´r
z»dæ«H√´wüBÛπøåÁ‘·yÓ÷CÀ<Í <Ûäq<ësTT˙ 36
zcÕ˜eTè‘Íqï‘·´<ëÁr ‘Í«wü<Ûä+ uÛÑes√–D≤yéT
W<ës¡´#·xßÃs√ù|Å˙› ‘Í«Á^ Vü≤Öý˚Tj·Ts¡÷|æD° 37
neT“sê<Û«ä eVü‰+ãcÕ˜+ ãs¡e÷˝≤eTT“CÒøD å£ ≤
n$T“ø±+ãTeTVü‰jÓ÷ìs¡+|òTü À<ë+<Ûøä V£ ‰ü ]D° 38
n+X¯óe÷˝≤ Vü≤´+X¯óeTr ‘·«v°Zø£è‘·wü&ÜqHê
n+<Ûä‘ê$TÁdüVü≤ÅqÔ´+ <ÛäTs¡+»Hê Vü≤´+»Hêer 39
ø£˝≤´Dø±]D° ø±e÷´ ø£eT˝À‘·Œ\>∑ìΔ˙
≈£îeTT<ä«r ø£eT*˙ ø±ìÔ' ø£*Œ‘·<ësTT˙ 40
ø±xÃHêø°å ø±eT<Û˚qT' ø°]Ôø£è‘¢˚ÿ X¯Hê•˙
Áø£‘·TÁX‚cÕ˜ Áø£‘·T|òü˝≤ ø£s¡àãqΔ$uÛÒ~˙ 41
ø£eT˝≤ø°å ø£¢eTVü≤sê ø£èXÊqT ‘·|üq<äT´‹'
ø£s¡TD≤ÅsêΔ #· ø£˝≤´D° ø£*ø£\àwüHê•˙ 42
ø±eTs¡÷bÕ ÁøÏj·÷X¯øÏÔ' ø£eT˝À‘·Œ\e÷*˙
≈£L≥kÕú ø£s¡TD≤ ø±HêÔ ≈£Ls¡àj·÷Hê ø£˝≤er 43
ø£eT˝≤ ø£\Œ\‹ø± ø±∞ ø£\TwüyÓ’]D°
ø£eT˙j·T»˝≤ ø£ÁuÛ≤ ø£|üØ›düTø£|üs¡›>± 44
ø±\≈£L≥Á|üX¯eT˙ ø£<äeT“≈£îdüTeTÁ|æj·÷
ø±*˙› πø*\*‘ê ø£\ø£˝À¢\e÷*ø± 45
Áø±qÔ˝Àø£Á‘·j·÷ ø£D÷¶' ø£D÷¶‘·qj·Te‘·‡˝≤
KvÏZ˙ KvZ<ÛësêuÛ≤ K>± KDÒ¶qT›<Ûë]D° 46
UÒ UÒ\>±$T˙ KkÕú KDÒ¶qT›‹\ø£Á|æj·÷
UÒ#·Ø UÒ#·ØeHê›´ U≤´‹' U≤´‹Á|ü<ësTT˙ 47
KDÏ¶‘·Á|üD‘ê|òüTÚ|òü÷ K\ãT~Δ$Hê•˙
U≤‘Ó’q' ø£q›düH√›Vü‰ KvZK{≤«vZUÒ{Ï˙ 48
30
Ks¡düHêÔ|üX¯eT˙ Kì' |”j·T÷wübÕ<∏äkÕyéT
>∑v≤Z >∑qΔer >öØ >∑qΔs¡«q>∑s¡Á|æj·÷ 49
>∑MT“¤sêv°Z >∑TDeTsT÷ >∑‘ê‘·v±ÿ >∑‹Á|æj·÷
>∑DHê<∏ë$T“ø± ^‘ê >∑<ä´|ü<ä´|ü]wüßº‘ê 50
>±HêΔØ >∑s¡“¤X¯eT˙ >∑‹ÁuÛÑwüº>∑‹Á|ü<ë
>√eTr >∑TVü≤´$<ë´ >ös√ZÅ|”Ô >∑>∑q>±$T˙ 51
>√Á‘·Á|üe]ú˙ >∑TD≤´ >∑TD≤r‘ê >∑TD≤Á>∑D°
>∑TVü‰$T“ø± –]düT‘ê >√$Hê›+Á|òæTdüeTT<ä“¤yê 52
>∑TD˙j·T#·]Á‘ê #· >±j·TÁr –]X¯Á|æj·÷
>∑÷&ÛÉs¡÷bÕ >∑TDer >∑TØ« >ös¡ee]Δ˙ 53
Á>∑Vü≤|”&ÜVü≤sê >∑TÅHê› >∑s¡|ò”Tï >±qe‘·‡˝≤
|òüTs¡àVü≤Å˙Ô |òüTè‘·er |òüTè‘·‘·TwæºÁ|ü<ësTT˙ 54
|òüTD≤ºs¡eÁ|æj·÷ |òüTÀsê-|òüTÚ|òüT$<Ûä«+düø±]D°
Á|òü÷D‘·Twæºø£Ø |òüTÀcÕ |òüTHêqHê› |òüTqÁ|æj·÷ 55
|òü÷‘·Tø± |òüT÷]í‘·»˝≤ |òüTèwüºbÕ‘·ø£düqÔ‹'
|òüT≥ø√{ÏÁ|ü|”‘êbÕ |òüT{Ï‘êX‚wüeTvZ˝≤ 56
|òüTèD≤er |òüTèDì~Ûs¡Èdüàsê |òüT÷ø£Hê~˙
|òüTTÁdæD≤ |æx®s¡‘·qTs¡Ès¡Èsê |òüTs¡Ès¡dü«Hê 57
#·Åì›ø± #·Åq›ø±HêÔeTT“¤X¯ÃxÃ<ëbÕ #·\<äT´‹'
∫qàsT÷ ∫‹s¡÷bÕ #· #·ÅHê›j·TT‘·X¯‘êqHê 58
#êy˚TŒj·T˝À#·Hê #ês¡T XÊÃs¡«v°Z #ês¡T>±$T˙
#êsê´ #ê]Á‘·ì\j·÷ ∫Á‘·ø£è∫ÃÁ‘·s¡÷|æD° 59
#·eT÷ŒX¯Ãq›qX¯ó#·éTT“X¯Ãs¡Ã˙j·T∫s¡dsúæ ê
#ês¡T#·eTŒ, ø£e÷˝≤&ÛÜ´ #·$T‘êX‚wü<äTwüÿè‘ê 60
∫<ëø±X¯eVü‰ ∫HêÔ´ #·xÃ#êÃeTs¡Mõ‘ê
#√]‘êX‚weü èõHê #·]‘êX‚weü TD¶˝≤ 61
#Û̊~‘êœ\bÕbÂ|ò÷ü #Û<· àä |òT” ï #Û\· Vü‰]D°
#Û·qïÁ‹$wüº|ü‘·˝≤ #Û√{Ï‘êX‚wüãqΔHê 62
31
#Û·T]‘êeTè‘·<Ûësö|òü÷ ∫ÛHÓ’ïHêX¯Ã¤q›>±$T˙
#Û·Árø£è‘·eTsê˝Ö|òü÷ #Û·{°ø£è‘·ìC≤eTè‘ê 63
C≤Vü≤ïM C≤´ »>∑Hêà‘ê »bÕ´ »v≤È\M∫ø±
»j·÷ »Hês¡›qÁ|”‘ê EwüD°j·÷ »>∑~Δ‘ê 64
Jeq+ JeqÁbÕD≤ »>∑ CÒ®ćÕ˜ »>∑qàj·÷
JeJyê‘·T \‹ø± »ìà»qàìã]ΩD° 65
C≤&É´$<Ûä«+düqø£Ø »>∑<√´ìs¡®˝≤$˝≤
»>∑<ëqq›»q˙ »\C≤ »\CÒø£åD≤ 66
»q˝À#·q|”jT· ÷cÕ »{≤‘·≥$Vü‰]D°
»j·T˙Ô»x®|üPø£|ò”Tï »ì‘·C≤„q$Á>∑Vü‰ 67
s¡a\¢Øyê<ä´≈£îX¯˝≤ s¡a\C≤È\»˝≤eè‘ê
]aD°ºX¯eHê›´ s¡a≤v±ÿs¡ø±]D° s¡as¡Èsêer 68
{°øÏ‘êX‚wübÕ‘ê\ ≥vÏÿ¬ø’H√Á~bÕ≥H˚
≥v≤ÿs¡qè‘·´‘·ÿ˝À¢˝≤ {°ø£˙j·TeTVü‰‘·{≤ 69
&ÉeT“s¡Á|üeVü‰ &ûqsê»Vü≤+dü≈£î˝≤≈£î˝≤
&ÉeT&É¶ÛÉeTs¡TVü≤kÕÔ #· &ÜeTs√ø£ÔeTVü‰D¶ø± 70
&ÛÍøÏ‘êX‚wüìsê«D≤ &ÛÉø±ÿHê<ä#·\»®˝≤
&ÛÉTDÏ¶$ù|òTïX¯»q˙ &ÛÉD&ÉT¶DÏ‘·bÕ‘·ø± 71
‘·s¡ŒD° rs¡úrsêú #· Á‹|ü<∏ë Á‹<äX‚X¯«Ø
Á‹˝Àø£>√Å|”Ô ‘√j˚To Å‘Ó’˝Àø£´|ü]eì›‘ê 72
‘ê|üÁ‹‘·j·Tdü+Vü≤ÅØÔ ‘˚CÀã\$e]Δ˙
Á‹\øå± ‘ês¡D° ‘êsê ‘êsê|ü‹ø£sê]Ã‘ê 73
Å‘Ó’˝Àø£´bÕe˙ |ü⁄D≤´ ‘·Twæº<ë ‘·Twæºs¡÷|æD°
‘·ècÕí#Û˚Ár rs¡úe÷‘ê Á‹$Áø£eT|ü<√<ä“¤yê 74
‘·b˛eTsT÷ ‘·b˛s¡÷bÕ ‘·|ük˛ÔeT|òü\Á|ü<ë
Å‘Ó’˝Àø£ýê´|æ˙ ‘·è|æÔdüÔè|æÔø£è‘·Ô‘·Ô« s¡÷|æD° 75
Å‘Ó’˝Àø£´düTq›Ø ‘·Tsê´ ‘·Tsê´r‘·|òü\Á|ü<ë
Å‘Ó’˝Àø£´\ø°åàÅdæÔ|üB ‘·<∏ë´ ‹$Ts¡#·Åì›ø± 76
32
‘˚CÀ>∑sê“¤ ‘·|ü'kÕsê Á‹|ü⁄sê]•s√>∑èVü‰
Á‘·sT÷dü«s¡÷|æD° ‘·˙« ‘·|üHêvZ»;Û‹qT‘Y 77
‘·]düÔs¡DÏC≤$TÁ‘·+ ‘·]Œ‘êX‚wü|üPs¡«C≤
‘·T˝≤$s¡V≤æ ‘ê rÁebÕ|ü‘÷· \‘·q÷qbÕ‘Y 78
<ë]Á<ä´<äeT˙ <äøå± <äTÅùw´øå± ~eéTD¶Hê
Bøå±er <äTsêyêbÕ´ Á<ëøå±eT<ÛäTs¡yê]uÛÑè‘Y 79
<ä]Ù‘êH˚ø£≈£î‘·Tø± <äTwüº<äTs¡®j·T<äT'KVü≤è‘Y
<Ó’q´Vü≤è<äT›]‘·|ò”Tï #· <ëqyê]|ü<ëã®C≤ 80
<äq›X¯Sø£$wü|ò”Tï #· <ë]‘ê|òüTÚ|òüTdüqÔ‹'
Á<äT‘ê<˚eÁ<äTeT#·Ã¤Hêï <äTsê«sê|òüT$|òü÷‹˙ 81
<äeTÁ>±Vü‰´ <˚ee÷‘ê <˚e˝Àø£Á|ü<ä]Ù˙
<˚e<˚eÁ|æj·÷ <˚M ~ø±Œ\|ü<ä<ësTT˙ 82
BsêÈj·TTø±]DÒ BsêÈ <√Å^Δ <ä÷wüDe]®‘ê
<äT>±ΔeTT“yêVæ≤˙ <√Vü‰´ ~yê´ ~e´>∑‹Á|ü<ë 83
<äT´qB BqX¯s¡D+ <˚Væ≤<˚Vü≤ìyê]D°
Á<ë|ò”Tj·Td” <ë|òüTVü≤Å˙Ô ~‘·bÕ‘·ø£düqÔ‹' 84
<ä÷s¡<˚XÊqÔs¡#·Ø <äTs¡Ze÷ <˚ee\¢uÛ≤
<äTs¡«è‘·Ô|ò”Tï <äT]«>±Vü‰´ <äj·÷<Ûësê <äj·÷er 85
<äTsêdü<ë Bqo˝≤ Á<ë$D° Á<äTVæ≤DdüTÔ‘ê
<Ó’‘·´<ëqedü+X¯ó~Δø£ÅØÔ <äTs¡T“¤~›Vü‰]D° 86
<ëqkÕsê <äj·÷kÕsê <ëýêuÛÑ÷$T $>±Væ≤˙
<äècÕº<äèwüº|òü\ÁbÕ|æÔ πs›e‘êeèq›eì›‘ê 87
Bs¡ÈÁe‘ê Bs¡È<äèwæºØ›|üÔ‘√j·÷ <äTsê\uÛ≤
<äD¶sTTÁr <äD¶˙‹s¡T›wüº<äD¶<Ûäsê]Ã‘ê 88
<äTs√<Ûäs¡|ò”Tï <ëyê]Ã Ás¡›eÁ<ä›yÓ’´ø£X‚eT~Û'
BqdüHêÔ|üX¯eT˙ <ëÁr <äe<∏äTyÓ’]D° 89
<äØ$<ës¡D|üsê <ëHêÔ <ëqÔ»qÁ|æj·÷
<ë]‘êÁ~‘·{≤ <äTsêZ <äTsêZs¡D´Á|ü#ê]D° 90
33
<Ûäs¡àÁ<äyê <Ûäs¡à<ÛäTsê <Û˚qTØΔsê <Ûäè‹Ås¡TΔyê
<Û˚qT<ëq|òü\düŒsêÙ <Ûäs¡àø±e÷s¡úyÓ÷ø£å<ë 91
<Ûäs√à]àyêVæ≤˙ <ÛäTsê´ <ÛëÁr <ÛëÁr$uÛÑ÷wüDyéT
<Ûä]àD° <Ûäs¡ào˝≤ #· <Ûäì«ø√{Ïø£è‘êeHê 92
<Ûë´‘·èbÕ|üVü≤sê <Û˚´j·÷ <Ûëe˙ <Ûä÷‘·ø£\àcÕ
<Ûäs¡Ù<Ûësê <Ûäs¡àkÕsê <Ûäq<ë <Ûäqe]Δ˙ 93
<Ûäsêà<Ûäs¡à >∑TD#˚Ã¤Ár <Ûä‘·÷Ôs¡≈£îdüTeTÁ|æj·÷
<Ûäπsào <Ûäs¡àXÊÅdüÔC≤„ <Ûäq<Ûëq´düeTè~Δø£è‘Y 94
<Ûäs¡à\uÛ≤´ <Ûäs¡à»˝≤ <Ûäs¡àÁ|üdüe<Ûä]àD°
<Ûë´q>∑eT´dü«s¡÷bÕ #· <Ûäs¡D° <Ûë‘·è|üPõ‘ê 95
<Ûä÷s¡÷›s¡®{Ï»{≤dü+kÕú <ÛäHê´ BÛsêΔs¡D≤er
qHê› ìsê«D»q˙ qì›˙ qTqïbÕ‘·ø± 96
ìwæ<äΔ$|òüTï ì#·j·÷ ìC≤qq›Á|üø±•˙
quÛÀ-vZD#·Ø q÷‹s¡ïe÷´ Hêsêj·TD°qT‘ê 97
ìs¡à˝≤ ìs¡à˝≤U≤´Hê Hê•˙ ‘ê|üdüeTŒ<ëyéT
ìj·T‘ê ì‘·´düTK<ë HêHêX¯Ãs¡éTVü‰ì~Û' 98
qBq<ädüs√ e÷‘ê HêsTTø± Hêø£B]Èø±
qc˛º<äΔs¡DBÛ sê #· qq›Hê qq›<ësTT˙ 99
ì]íø±ÔX‚wüuÛÑTeHê ì'düv≤Z ìs¡T|üÁ<äyê
ìsê\e÷“ ìÅwüŒ|üx±Ã ìsêí•‘·eTVü‰eT˝≤ 100
ìs¡à\C≤„q»q˙ ì'X‚wüÁbÕDÏ‘ê|üVü≤è‘Y
ì‘√´‘·‡yê ì‘·´‘·èbÕÔ qeTkÕÿsê´ ìs¡x®Hê 101
ìcÕ˜er ìsê‘·vÿ ìπs¢bÕ ìX¯Ã˝≤‹àø±
ìs¡e<ë´ ìØVü‰ #· ˙\˝ÀVæ≤‘·eT÷s¡Δ>± 102
qì›uÛÑèv±Z>∑DdüTÔ‘ê´ Hê>±qHê› q>±‘·àC≤
ìÅwüŒ‘·÷´Vü‰ Hêø£qB ìs¡j·÷s¡íeBs¡ÈHÍ' 103
|ü⁄D´Á|ü<ë |ü⁄D´>∑sê“¤ |ü⁄D≤´ |ü⁄D´‘·s¡vÏZD°
|üè<∏äT' |üè<∏äT|òü˝≤ |üPsêí Á|üD‘ê]ÔÁ|üuÛÑxÏ®˙ 104
34
ÁbÕD<ë ÁbÕDÏ»q˙ ÁbÕDÒo ÁbÕDs¡÷|æD°
|ü<ëà\j·÷ |üsêX¯øÏÔ' |ü⁄s¡õ‘·Œs¡eTÁ|æj·÷ 105
|üsê|üs¡|òü\ÁbÕ|æÔ' bÕe˙ #· |üj·Tdæ«˙
|üsêqHê› Á|üø£ècÕºsêΔ Á|ü‹cÕ˜ bÕ\˙ |üsê 106
|ü⁄sêD|ü]ƒ‘ê Á|”‘ê Á|üDyêø£ås¡s¡÷|æD°
bÕs¡«r Áù|eTdüeTŒHêï |üX¯óbÕX¯$yÓ÷#·˙ 107
|üs¡e÷‘·à dü«s¡÷bÕ #· |üs¡ÁãVü≤àÁ|üø±•˙
|üs¡e÷qq›ìwüŒHê› ÁbÕj·T•Ã‘·Ôdü«s¡÷|æD° 108
bÕ˙j·Ts¡÷|üìsê«D≤ |ü]Á‘êD|üsêj·TD≤
bÕù|qΔq<äeC≤«˝≤ bÕbÕ]' bÕ|üHêeTqT‘Y 109
|üs¡yÓTÆX¯«s¡´»q˙ Á|üC≤„ ÁbÕC≤„ |üsê|üsê
Á|ü‘·´ø£å\ø°åà |ü<ëàø°å |üs¡y√é÷eTè‘·Ádüyê 110
Á|üdüqïs¡÷bÕ Á|üDÏ~Û' |üP‘ê Á|ü‘·´ø£å<˚e‘ê
|æHêøÏ|üs¡eTÁ|”‘ê |üs¡y˚Twæ˜ø£eTD¶\T' 111
|ü<äàHêuÛÑ|ü<ëπsÈ´DÁ|üdü÷‘ê |ü<äàe÷*˙
|üs¡]Δ<ë |ü⁄wæºø£Ø |ü<∏ë´ |üP]Ô' Á|üuÛ≤er 112
|ü⁄HêHê |”‘·>∑s¡“¤|ò”Tï bÕ|ü|üs¡«‘·Hê•˙
|òü\˙ |òü\Vü≤kÕÔ #· |ü⁄˝≤¢eTT“»$˝À#·Hê 113
bòÕ*‘Ó’H√eTVü‰πøåÁ‘ê |òüDÏ˝Àø£$uÛÑ÷wüDyéT
|ò”q#·Ã¤\Á|üDTHÓ’ï Hê' |òü⁄\¢¬ø’s¡e>∑ìΔ˙ 114
ù|ìò ˝≤#êÃ¤eTT“¤<ëÛ sêuÛ≤ |ò⁄ü &ÉT#êÃ{Ï‘b· Õ‘·ø±
bòÕDÏ‘k· Õ«<äTdü*˝≤ bòÕDº|<ü ´ä∏ »˝≤$˝≤ 115
$X¯«e÷‘ê #· $X‚«o $XÊ« $X‚«X¯«s¡Á|æj÷·
ÁãVü≤àD≤´ ÁãVü≤àø£èÅ<ë“V”≤à ÁãVæ≤àcÕ˜ $eT˝À<äø± 116
$uÛ≤eØ #· $s¡C≤ $Áø±HêÔH˚ø£$wüºbÕ
$X¯«$TÁ‘·+ $wüßí|üB yÓ’wüíM yÓ’wüíeÁ|æj·÷ 117
$s¡÷bÕø£åÁ|æj·Tø£Ø $uÛÑ÷‹]«X¯«‘√eTTF
$bÕXÊ yÓ’ãTBÛ y˚<ë´ y˚<ëø£ås¡s¡düÁdüyê 118
35
$<ë´ y˚>∑er eHê›´ ãè+Vü≤D° ÁãVü≤àyê~˙
es¡<ë $Á|üø£ècÕº #· e]cÕ˜ #· $XÀ~Û˙ 119
$<ë´<ÛäØ $XÀø± #· ejÓ÷eèq›ìùw$‘ê
ãVüA<äø± ã\er y√éTkÕú $ãT<ÛäÁ|æj·÷ 120
yêD° y˚<äer $‘êÔ ÁãVü≤à$<ë´‘·s¡vÏZD°
ÁãVü‰àD¶ø√{Ïyê´bÕÔeTT“Ås“¡ Vü≤àVü≤‘ê´|üV‰ü ]D° 121
ÁãùV≤àX¯$wüßís¡÷bÕ #· ãT~Δ ]«uÛÑee]Δ˙
$˝≤dædüTK<ë yÓ’XÊ´ yê´|æ˙ #· eècÕs¡DÏ' 122
eècÕvÿeTÚ*ì\j·÷ $|üHêï]ÔÁ|üuÛÑxÏ®˙
$˙‘ê $q‘ê Áã<Ûäï‘·qj·÷ $qj·÷ì«‘ê 123
$|üx°Ãyê<ä´≈£îX¯˝≤ y˚DTÁX¯ó‹$#·ø£åD≤
es¡ÃdüÿØ ã\ø£Ø ã˝Àq÷à*‘·ø£\àcÕ 124
$bÕbÕà $>∑‘ê‘·+ø± $ø£\Œ|ü]e]®‘ê
eèwæºø£ÅØÔ eèwæº»˝≤ $~Û]«∫Ã¤qïãqΔHê 125
Áe‘·s¡÷bÕ $‘·Ôs¡÷bÕ ãVüQ$|òüTï$HêX¯ø£è‘Y
edüT<Ûësê edüTeTr $∫Á‘êv°Z $uÛ≤edüT' 126
$»j·÷ $X¯«;»+ #· yêeT<˚M es¡Á|ü<ë
eècÕÁ•‘ê $wü|ò”Tï #· $C≤„H√s¡à´+X¯óe÷*˙ 127
uÛÑyê´ uÛÀ>∑er uÛÑÁ<ë uÛÑyê˙ uÛÑ÷‘·uÛ≤$˙
uÛÑ÷‘·<ÛëÁr uÛÑj·TVü≤sê uÛÑø£Ô<ë]Á<ä´|òü÷‹˙ 128
uÛÑTøÏÔeTTøÏÔÁ|ü<ë uÛÒo uÛÑø£Ôdü«sêZ|ües¡Z<ë
uÛ≤^s¡B∏ uÛ≤qTeTr uÛ≤>∑´+ uÛÀ>∑er uÛÑè‹' 129
uÛÑeÁ|æj·÷ uÛÑe<˚«Åw”º uÛÑ÷‹<ë uÛÑ÷‹uÛÑ÷wüD≤
uÛ≤\˝À#·quÛ≤eC≤„ uÛ÷Ñ ‘·ueÑÛ úÛeÑ Å‘Œ· uÛTÑ ' 130
ÁuÛ≤ìÔC≤„qÁ|üX¯eT˙ _ÛqïÁãVü‰àD¶eTD¶bÕ
uÛÑ÷]<ë uÛÑøÏÔdüT\uÛ≤ uÛ≤>∑é<ä›èwæº>√#·Ø 131
uÛÑxÏ®‘√|ü|ü¢e≈£î˝≤ uÛÑø£åúÛÀ»´düTKÁ|ü<ë
_Ûø£åD°j·÷ _ÛÛ≈£åîe÷‘ê uÛ≤yê uÛ≤edü«s¡÷|æD° 132
36
eTHê›øÏ˙ eTVü‰qHê› e÷‘ê eTTøÏÔ‘·s¡vÏZD°
eTôVA<äjÓ÷ eT<ÛäTeTr eTVü‰|ü⁄D≤´ eTT<ëø£Ø 133
eTTìdüTÔ‘ê yÓ÷Vü≤Vü≤Å˙Ô eTVü‰rsê› eT<ÛäTÁdüyê
e÷<ÛäM e÷ì˙ e÷Hê´ eTH√s¡<∏ä|ü<∏ë‹>± 134
yÓ÷ø£å<ë eT‹<ë eTTU≤´ eTVü‰uÛ≤>∑´»HêÁ•‘ê
eTVü‰y˚>e∑ r y˚T<Ûë´ eTVü‰eTVæ≤eTuÛ÷Ñ wüD≤ 135
eTVü‰Á|üuÛ≤yê eTVü≤r MTq#·xÃ\˝À#·Hê
eTVü‰ø±s¡TD´düeT÷Œsêí eTVü≤]ΔXÃ¯ eTôVA‘·Œ˝≤ 136
eT÷]ÔeTqTàøÏÔs¡eTD° eTDÏe÷DÏø£úÛÑ÷wüD≤
eTTø±Ôø£˝≤|üH˚|ü<∏ë´ eTH√qj·Tqqì›˙ 137
eTVü‰bÕ‘·øs£ ê•|òT” ï eTVü‰<˚yês¡VΔ ‰ü ]D°
eTôVA]àe÷*˙ eTTø±Ô eTVü‰<˚M eTH√qà˙ 138
eTVü‰|ü⁄D√´<äjT· ÁbÕbÕ´ e÷j·÷‹$Ts¡#Å· ìø› ±
eTVü‰$<ë´ eTVü‰e÷j·÷ eTVü‰y˚T<Ûë eTVü≤Öwü<yäÛ Té 139
e÷˝≤<ÛØä eTôVAbÕj·÷ eTôVAs¡>$∑ uÛ÷Ñ wüD≤
eTVü‰yÓ÷Vü≤Á|üXe¯ T˙ eTVü‰eTvZ\eTvZ\yéT 140
e÷s¡ÔD¶eTD¶\#·Ø eTVü‰\ø°åàs¡à<√õÈ‘ê
j·TX¯dæ«˙ j·TXÀ<ë #· jÓ÷>±´ j·TTø±Ô‘·àùd$‘ê 141
jÓ÷>∑dæ~ΔÁ|ü<ë j·÷C≤´ j·TCÒ„X¯|ü]|üP]‘ê
j·TCÒ„o j·T»„|òü\<ë j·T»˙j·÷ j·TX¯düÿØ 142
j·T$Tùdyê´ jÓ÷>∑jÓ÷ìs√´–˙ j·TTø£ÔãT~Δ<ë
jÓ÷>∑C≤„qÁ|ü<ë j·TTø±Ô j·Te÷<äćÕºvZjÓ÷>∑j·TTø˘ 143
j·TÅìÔ‘ê|òüTÚ|òüTdüx±Ãsê j·TeT˝Àø£ìyê]D°
j·÷‘êj·÷‘·Á|üX¯eT˙ j·÷‘·Hê HêeTø£èqÔ˙ 144
j·÷$T˙X¯ Væ≤e÷#√Ã¤<ë j·TT>∑<säÛ à¡ $e]®‘ê
πsers¡‹ø£èÁ<äe÷´ s¡‘·ï >∑sê“¤ s¡e÷ s¡‹' 145
s¡‘êï ø£s¡Áù|eTbÕÁ‘·+ s¡düC≤„ s¡düs¡÷|æD°
s¡‘·ïÁbÕkÕ<ä>∑sê“¤ #· s¡eTD°j·T‘·s¡vÏZD° 146
37
s¡‘êïØÃ s¡TÁ<äs¡eTD° sê>∑<˚«wü$Hê•˙
s¡e÷ sêe÷ s¡eT´s¡÷bÕ s√–Jyê‘·Ts¡÷|æD° 147
s¡T∫ø£èÁ<√#·˙ s¡e÷´ s¡T∫sê s√>∑s√wæD°
sê»Vü≤+kÕ s¡‘·ïer sê»‘·ÿ˝À¢\sêõø± 148
sêeTD°j·Tø£πsU≤ #· s¡TC≤Ø s√>∑s√Ô|æD°
sêø± s¡v±ÿ]ÔX¯eT˙ s¡e÷´ s√\eT“s√wæD° 149
sê–D° s¡xÏ®‘·•yê s¡÷|ü˝≤eD´X‚e~Û'
˝Àø£Á|üdü÷s√¢ø£eHê›´ ˝À\‘·ÿ˝À¢\e÷*˙ 150
©˝≤er ˝Àø£uÛÑ÷$Ts√¢ø£˝À#·q#·Åì›ø±
˝ÒKÁdüe˙Ô \≥uÛ≤ \|òüTTy˚>± \|òüTT‘·«Vü≤è‘Y 151
˝≤dü´‘·Ôs¡vZVü≤kÕÔ #· \*‘ê \j·TuÛÑvÏZ>±
˝Àø£ãqTΔ s√¢ø£<ÛëÁr ˝Àø√‘·Ôs¡>∑TD√]®‘ê 152
˝Àø£Á‘·j·TVæ≤‘ê ˝Àø± \ø°åàs¡¢ø£åD\øÏå‘ê
©˝≤ \øÏå‘·ìsê«D≤ ˝≤eD≤éTè‘·e]¸D° 153
yÓ’XÊ«qØ yêdüy˚&Ü´ eq›´‘·«|ü]Vü‰]D°
yêdüT<˚yêÅvsaÏπsDT|ò”Tï eÁõeÁ»ìyê]D° 154
X¯óuÛ≤er X¯óuÛÑ|òü˝≤ XÊìÔ' XÊqÔqTe\¢uÛ≤
X¯S*˙ XË’X¯eej·÷' o‘·˝≤eTè‘·yêVæ≤˙ 155
XÀuÛ≤er o\er XÀ|æ‘êX‚wüøÏ*“cÕ
X¯s¡D≤´ •e<ë •cÕº X¯s¡»qàÁ|üdü÷'•yê 156
X¯øÏÔ' X¯XÊvÿ$eT˝≤ X¯eTqdü«düèdüeTà‘ê
X¯e÷ X¯eTqe÷s¡Z|ò”Tï •‹ø£D˜eTVü‰Á|æj·÷ 157
X¯ó∫' X¯ó∫ø£Ø X‚cÕ X‚wüXÊsTT|ü<√<ä“¤yê
lìyêdüÁX¯ó‹' ÁX¯<ëΔ leTr l' X¯óuÛÑÁe‘ê 158
X¯ó<äΔ$<ë´ X¯óuÛ≤esêÔ ÁX¯ó‘êqHê› ÁX¯ó‹düTÔ‹'
•y˚‘·s¡|ò”Tï X¯ãØ XÊeT“Øs¡÷|ü<Ûë]D° 159
X¯àXÊqXÀ<Û˙ä XÊHêÔ X¯X«¯ #·Ã‘¤ <· èäÛ ‹wüß‘º ê
XÊ*˙ XÊ*XÀuÛ≤&ÛÜ´ •œyêVü≤q>∑s¡“¤uÛÑè‘Y 160
38
X¯+dü˙j·T#·]Á‘ê #· XÊ‹‘êX‚wübÕ‘·ø±
wü&ÉTZD…ÆX¯«s¡´düeTŒHêï wü&ÉvZÁX¯ó‹s¡÷|æD° 161
wüD¶‘êVü‰]dü*˝≤ cÕº´j·Tqï<äqBX¯‘ê
dü]<ä«sê #· düTs¡kÕ düTÁ|üuÛ≤ düTs¡B]Èø± 162
dü«' dæqTΔ' düs¡«<äT'K|ò”Tï düs¡«yê´~ÛeTVü≤Öwü<ÛäyéT
ùdyê´ dæ~Δ' dür dü÷øÏÔ' düÿq›dü÷X¯Ã düs¡dü«r 163
düeTŒ‘·Ôs¡s¡vÏZD° düTÔ‘ê´ kÕúDTeTÚ*ø£è‘ê\j·÷
ôd’Δs¡´<ë düTuÛÑ>± kÂU≤´ Åd”Ôwüß kÂuÛ≤>∑´<ësTT˙ 164
dü«s¡Zì'ÁX‚DÏø± dü÷øå±à dü«<Ûë kÕ«Vü‰ düT<Ûë»˝≤
düeTTÁ<äs¡÷|æD° dü«sêZ´ düs¡«bÕ‘·ø£yÓ’]D° 165
düàè‘ê|òüTVü‰]D° d”‘ê dü+kÕsê_Δ‘·s¡DÏ¶ø±
kÂuÛ≤>∑´düTq›Ø düHêΔ´ düs¡«kÕs¡düeTì«‘ê 166
Vü≤s¡Á|æj·÷ Vü≤èw”πøo Vü≤+düs¡÷bÕ Væ≤s¡DàsT÷
Vü≤è‘ê|òTü dü+|ò÷ü Væ≤‘·øè£ <é ùV≤˝≤ùV≤˝≤|òTü >∑s«¡ Vü≤è‘Y 167
πøåeT<ë øå±*‘ê|òüTÚ|òü÷ ≈£åîÁ<ä$Á<ë$D° ø£åe÷
Ç‹ HêeTdüVü≤Ádü+ Væ≤ >∑v±Zj·÷' ø£\XÀ<ä“¤e'
ø°s¡ÔsTT‘ê« qs¡' düeT´>∑Zv±ZkÕïq|òü\+ \uÛÒ‘Y 168
düs¡«bÕ|üÁ|üX¯eTq+ düs¡«$|òüTï$HêX¯qyéT
düs¡«k˛ÔÁ‘·»bÕÅ#˚Ã¤wü˜+ düs¡«bÕeqbÕeqyéT 169
ÁX¯<äΔj·÷-;Ûwüº|òü\<ä+ #·‘·Ts¡«s¡ZdüeTè~›ø£è‘Y
düø£è»®bÕ<äyêb˛ï‹ ùV≤´ø£Áø£‘·T|òü\+ eTTH˚ 170
düs¡«rπsúwüß j·T' kÕï‘·' düs¡«j·TCÒ„wüß BøÏå‘·'
‘·dü´ j·T‘·Œ¤\eTT~›wüº+ Á‹ø±\|üsƒ¡Hêï#·Ã ‘·‘Y 171
düs¡«Áe‘˚wüß j·T‘·TŒD´+ düeT´ø˘ Nπsíwüß yê&Ée
‘·‘·Œ¤\+ düeTyêb˛ï‹ Á‹düq›´+ ìj·T‘·' |üsƒ¡Hé 172
kÕïqø±˝Ò |üπsƒ<ä´düTÔ j·TÁ‘· ≈£îÁ‘· »˝≤X¯j˚T
‘·Á‘· düìïVæ≤‘ê q÷q+ >∑v±Z Á‹|ü<∏ä>± eTTH˚ 173
39
ÁX‚jÓ÷-Øú \uÛÑ‘˚ ÁX‚jÓ÷ <ÛäHêØú \uÛÑ‘˚ <ÛäqyéT
ø±MT ø±e÷qyêb˛ï‹ yÓ÷øå±ØΔ yÓ÷ø£åe÷|ü⁄ïj·÷‘Y 174
es¡¸+ Á‹ø±\|üsƒ¡HêÅ#·Ã¤<äΔj·÷ X¯ó∫e÷qdü'
ãTT‘·Tø±˝≤_Û>∑eTHê<ä|ü⁄Á‘·' |ü⁄Á‘·yêHé uÛÑy˚‘Y 175
Hê-ø±\eTs¡D+ ‘·dü´ Hê-–ï#√sêVæ≤kÕ<Ûä«düyéT
Hêe÷ï+ düVü≤Ádü+ >∑v±Zj·÷ jÓ÷ »ù|Å#·Ã¤<äΔj·÷ eTTH˚176
>∑v±ZHêeTdüVü≤ÁdüqTÔ »bÕÔ« Á>±e÷qÔs¡+ ÁeCÒ‘Y
ø±s¡´dæ~ΔeTyêb˛ï‹ ì]«|òüTÀï π>Vü≤e÷$X‚‘Y 177
‹~∏yês¡s¡ΔjÓ÷>±Hê+ q <√wü' Á|üuÛÑy˚‘·Ô<ë
j·T<ë CbÕÔ« ÁeCÒ<˚‘·‘√Ô‡Á‘·+ Á>±e÷qÔs¡+ qs¡' 178
Äj·TTsês√>∑´»qq+ düs√«|üÁ<äeHêX¯qyéT
düs¡«dæ~Δø£s¡+ |ü⁄+kÕ+ >∑v±ZHêeTdüVü≤Ádüø£yéT 179
»HêàqÔs¡düVü≤Áùdwüß j·T‘êŒ|ü+ düeT´>∑]®‘·yéT
>∑v±ZHêeTdüVü≤Ádüdü´»|üHê‘·Ô‘·Ô«j·T+ ÁeCÒ‘Y 180
ÁãVü≤à|òüTÀï eT<ä´|ü' dü«s¡íùdÔsT÷ #· >∑Ts¡T‘·\Œ>∑'
‘·‘·‡+jÓ÷^ ÁuÛÑ÷DVü≤HêÔ e÷‘·èVü‰ |æ‘·èVü‰ eTTH˚ 181
$XÊ«dü|òü÷r >∑s¡<ä' ø£è‘·|òüTÀï $TÁ‘·|òü÷‘·ø£'
n–ï <√ >√e<Ûäø£s√ >∑Ts¡TÁ<äyê´|üVü‰s¡ø£' 182
eTVü‰bÕ‘·ø£j·TTø√Ô-|æ dü+j·TTø√Ô-|ü⁄´|übÕ‘·¬ø’'
eTT#·´‘˚ ÁX¯<ä›j·÷ »bÕÔ« >∑v±ZHêeTdüVü≤Ádüø£yéT 183
Ä~yê´~Û|ü]øÏåb˛Ô |òüTÀs¡‘ê|ü|ü]|ü⁄¢‘·'
eTT#·´‘˚ düs¡«<äT'UÒuÛÑ´' düÔekÕ´-kÕ´-qTø°]ÔHê‘Y 184
dü+e‘·‡πsD j·TTø±Ô‘êà |üsƒ¡Hé uÛÑøÏÔ|üsêj·TD'
n;Û|æ‡‘ê+ \uÛÒ‹‡~Δ+ dü¬s’«' bÕô|’' Á|üeTT#·´‘˚ 185
dü+X¯j·÷$wüº∫‘·Ôdü´ <Ûäs¡à$<˚«wæD√-|æ #·
<ë$T“¤ø£kÕ´-|æ Væ≤+Ádüdü´ #˚‘√ <Ûäs¡à|üs¡+ uÛÑy˚‘Y 186
esêíÁX¯eT|üB∏qdüTÔ ø±eTÁø√<Ûä$e]®‘·'
j·T‘·Œ\+ \uÛÑ‘˚ C≤„˙ ‘·<ëb˛ï ‘·´dü´ ø°s¡ÔHê‘Y 187
40
>±j·TÁ‘·´j·TT‘·»ù|´q j·T‘·Œ¤\+ düeTTbÕ]®‘·yéT
düø£è‘·Œsƒ¡q‘·' düeT´ø˘ ‘·<äX‚wüeTyê|ü⁄ïj·÷‘Y 188
>±+ <ä‘ê« y˚<ä$<äTùw j·T‘·Œ¤\+ \uÛÑ‘˚ ø£èr
‘·‘·TŒD´+ düeT´>±U≤´‘·+ düÔesê» düø£è»®bÕ‘Y 189
>∑Ts¡TX¯óX¯è≤wüD+ ≈£îs¡«Hé j·÷eJ®e+ qs√‘·ÔeT'
j·T‘·TŒDéTs¡®j˚T‘·Ô<ë“¤>∑«s¡¸+ Á‹wüeD+ »|üHé 190
y˚<äbÕsêj·TD≤‘·TŒD´+ j·T<äÁ‘· |ü]|üsƒ¡´‘˚
‘·‘Y wüD≤àùdq \uÛÑ‘˚ Á‹düqΔ´+ |ü]ø°s¡ÔHê‘Y 191
>∑v±Zj·÷' düÔesê»dü´ Á|ü‘·´Vü≤+ |ü]o\Hê‘Y
•euÛÑøÏÔeTyêb˛ï‹ $wüßíuÛÑø√Ô-<∏äyê uÛÑy˚‘Y 192
j·T' ø°s¡Ôj˚T<äqT~q+ >∑v±ZHêeTdüVü≤Ádüø£yéT
‘·‘·‡MTù| düVü≤#·Ø >∑v±Z<˚M dü<ë uÛÑy˚‘Y 193
düs¡«Á‘· |üPCÀ´ uÛÑe‹ düs¡«Á‘· $»sT÷ uÛÑy˚‘Y
düs¡«Á‘·düTKe÷b˛ï‹ C≤Vü≤ïMk˛ÔÁ‘·bÕsƒ¡‘·' 194
dü<ë#êØ dü $CÒ„j·T' dü X¯ó∫düTÔ dü<Ó’e Væ≤
ø£è‘·düs¡«düTsês¡Ã' dü ø°s¡Ôj˚T<ä´ Çe÷+ düTÔ‹yéT 195
‘·dæà+düÔèù|Ô uÛÑy˚‘·ÔèbÕÔ C≤Vü≤ïM HêÁ‘· dü+X¯j·T'
‘·kÕà‘·‡s¡«Á|üj·T‘˚ïq >∑v±ZuÛÑø£Ô+ düeTs¡Ãj˚T‘Y 196
düÔesê»$TeT+ >±vZ+ X¯èDTj·÷<ä´X¯Ã yÓ’ |üπsƒ‘Y
ÁXÊej˚T<ä<∏ä ‘·<ä“¤ø±ÔHé <äeT“¤˝ÀuÛÑ$e]®‘·' 197
eTT#·´‘˚ Á‹$<ÛÓ’' bÕô|’s¡àH√yêø±ÿj·TdüeT“¤yÓ’'
ø£åD≤ìïcÕŒ|ü‘êy˚T‹ |æ‘·è≤D≤+ #· Á|æjÓ÷ uÛÑy˚‘Y 198
düs¡«<˚eÁ|æj·÷XÊÃ|æ düs¡«]¸>∑DdüeTà‘·'
nH˚Ô $e÷qe÷s¡TVü≤´ ~e´Åd”ÔX¯‘·dü+eè‘·' 199
~yêúÛÑs¡DdüeTŒH√ï ~eúÛÀ>∑düeTì«‘·'
qq›Hê~eH˚ ôd’«s¡+ <˚ee‘Y dü Á|üyÓ÷<ä‘˚ 200
uÛÑT»é÷H˚wüß $Áù|wüß ÁXÊ<äΔø±˝Ò $X‚wü‘·'
»|üìï<ä+ eTVü‰k˛ÔÁ‘·+ |æ‘·è≤D≤+ ‘·è|æÔø±s¡ø£yéT 201
41
j·÷eìÔ ‘·Á‘· dæø±úì j·÷eH√Ô-eTT“ø£D≤dæú‘ê'
‘êeH˚Ôé Væ≤ esê¸DÏ yÓ÷<äH˚Ô dü«' |æ‘êeTVü‰' 202
j·T<∏ë Á|”DìÔ |æ‘·s√ >∑v±Zj·÷+ |æD¶<ëq‘·'
‘·<ÛÓ’e ‘·è|ü⁄ïj·TT' ÁXÊ<˚Δ düÔekÕ´-kÕ´-qTdü+ÁX¯yê‘Y 203
@‘·‘√‡ÔÁ‘·+ >∑èùV≤ j·Tdü´ *œ‘·+ |ü]|üP»´‘˚
‘·Á‘· bÕ|üuÛÑj·T+ HêdæÔ X¯ó∫ ‘·<ä“¤eq+ dü<ë 204
n>∑ùdÔ! øÏ+ ãVüAπøÔq X¯èDT y˚T ì•Ã‘·+ e#·'
dü+X¯jÓ÷ Hê-Á‘· ø£s¡Ôe´' düH˚›>∑Δ] |òü\+ qVæ≤ 205
j·÷eìÔ eTπsÔ´ k˛ÔÁ‘êDÏ eTÅqÔ»˝≤q´H˚ø£X¯'
‘êeìÔ düÔesê»dü´ >±v‚Zj·Tdü´ düe÷ì q 206
j·÷e»®qà »ù|<ä´düTÔ Hêe÷ï y˚T‘·‘·‡Vü≤Ádüø£yéT
düø°≥πøwü«|æ eTè‘√ q |ü⁄qs¡Zs¡“¤e÷$X‚‘Y 207
ì‘·´+ ìj·TeTyêH˚‘·<√´ »ù|‘√‡ÔÁ‘·eTT‘·ÔeTyéT
nq´Á‘ê-|æ $|üqï' dü >∑v≤Zrπs eTè‘√ uÛÑy˚‘Y 208
@‘·‘√‡ÔÁ‘·es¡+ s¡eT´+ |ü⁄sê Áb˛ø£Ô+ |æHêøÏHê
$wüíy˚ ì»uÛÑø±Ôj·T eTTøÏÔ;C≤ø£åsêdüŒ<äyéT 209
>∑v≤ZkÕïqÁ|ü‹ì~Û' k˛ÔÁ‘·y˚T‘·qàj˚T]‘·yéT
dækÕïdüTsê®Vü≤ï M+ ‘·kÕà<˚‘√‡ÔÁ‘·+ »ù|‘·T‡BÛ' 210
Ç‹ ldüÿq› |ü⁄sêDÒ ø±oKDÒ¶ >∑v±ZdüVü≤ÁdüHêeTø£<∏äq+
HêyÓTÆø√qÁ‹+XÀ-<Ûë´j·T'
$X‚¢wüD `
ø±oK+&É+˝À >∑+>±eTVæ≤eT‘√ bÕ≥T, >∑+>±düVü≤ÁdüHêeT düTÔ‹ ñ
qï~. nø±sê~ e÷‘·èø±es¡Z\‘√ #˚dæq á >∑+>±düTÔ‹ |üsƒ¡qe÷Á‘·+
#˚‘·H˚ ‘·]+|üCÒùd eT+Á‘·dü«s¡÷|üeTT.
42
y˚<ë\T #˚dæq •ek˛ÔÁ‘·+
ãTT>∑Tyê#· `
j·T<äqÔkÕúì uÛÑ÷‘êì j·T‘·' düs¡«+ Á|ües¡Ô‘˚
j·T<ëVüQdüÔ‘·Œs¡+ ‘·‘·Ô«+ dü s¡TÁ<äùdÔ«ø£ @e Væ≤
j·TEs¡Tyê#· `
jÓ÷ j·TC…’„s¡œ˝…’ØXÀ jÓ÷π>q #· dü$T»´‘˚
j˚Tq Á|üe÷D+ Væ≤ ej·T+ dü @ø£' düs¡«<äèø˘ •e'
kÕyÓ÷yê#· `
j˚TH˚<ä+ ÁuÛ≤eT´‘˚ $X¯«+ jÓ÷–_Ûs√´ $∫qÔ´‘˚
j·T<ë“¤kÕ uÛ≤dü‘˚$X¯«+ dü @ø£ÅdüÔéT“ø£' |üs¡'
n<∏äs√«yê#· `
j·T+ Á|ü|üX¯´ìÔ <˚y˚X¯+ uÛÑø±Ô´qTÁ>∑Væ≤D√ »Hê'
‘·e÷VüQπsø£+ ¬ø’e\´+ X¯vÿs¡+ <äT'K‘·düÿs¡yéT
Á|üDe ñyê#· `
q ùV≤´wü uÛÑ>∑yêHé X¯ø±Ô´ kÕ«‘·àH√ e´‹]ø£Ôj·÷
ø£<ë∫Á<äeT‘˚ s¡TÁ<√ ©˝≤s¡÷|ü<Ûäs√ Vü≤s¡'
nkÂ Væ≤ uÛÑ>∑yê˙X¯' dü«j·T+CÀ´‹' düHê‘·q'
Äqq›s¡÷bÕ ‘·ôd’ćÕ X¯øÏÔsêï>∑qTÔø° •yê
$X‚¢wüDeTT `
Hê\T>∑T y˚<ë\T, z+ø±s¡+ ø£*dæ ÁãVü≤à˝Àø£+˝À |ü*øÏq •e‘·‘«Ô·
kÕs¡eTT*$. y˚<kä Õs¡+>± #Ó|Œü ã&çq á düT‘Ô T· \|üsq¡ƒ + y˚<eä Tj·TdüT‹Ô
|òü˝≤ìïdüTÔ+~.
á düTÔ‹ì n<äT“¤‘·yÓTÆq ‘Ó\T>∑T|ü<ë´\˝À s¡eTD°j·T+>±
n+~+#ês¡T lHê<∏äø£$kÕs¡«uÛÖeTT\T.
43
lHê<∏äTì |ü<ë´\T
n|ü⁄&ÉT ãTTπ>«<ä+_≥¢ìjÓT `
düe]+#·T HÓe«&ÉT »sƒ¡s¡>√fi¯+ãTq
u§&É e&É+>∑ø£ j·TT+&É uÛÑ÷‘·>∑DeTT
H=s¡sTT+#·T HÓe«"&ÉT ì»düHê‘·qe÷j·T
düø£\Á|ü|ü+#·+ãT dü+‘·‘·eTT>∑
$Vü≤]+#·T HÓe«+&ÉT $$<Û√|üìwü<äs¡ú
Vü≤sêà´Á>∑eTT\j·T+<äT qVü≤s¡V≤ü +ãT
#·]sTT+#·T HÓe«"&ÉT XÊX¯«‘·eT+>∑fi¯
Áb˛<ëΔeTsês¡“¤{Ï H=ø£ÿs¡T+&ÉT
qüVü≤Vü≤! j·Tj·÷´~<˚e⁄"&ÉHêeTj·TT+&ÉT
s¡TÁ<äT" &É$∫+‘·T´"&Ü<äT´"&És¡÷|ü⁄&ÉT+&É
qe´j·T+ ã>∑T‘·‘·Ô« y˚T qq eX¯+u…
j·TqT´\≈£î HÓ{ÏºyêìøÏ? qq|òüTT˝≤s¡!
nqe⁄&ÉT j·TEπs«<ä+ _≥¢ìjÓT `
düø£˝≤<Ûä«s¡ÁøÏj·÷dü#·j·T+ãT\" CÒdæ
sTT»é÷qT+&É>∑T HÓe«"&É\s¡T
q<Ûë´‘·à$<ë´s¡Vü≤düé÷s¡Z+ãTq"
<äø£ÿ HÓe«"&ÉT >±q" <äs¡eTT >±"&ÉT
e÷j·T+<äT >∑s¡eTT ÁbÕe÷D´$X‚wü+ãT
˝…&É|ü≈£î+&É>∑ CÒj·TT HÓe«&Ó|ü⁄&ÉT
Á|üø£≥≈£L≥düúdü«uÛ≤e‘· qœ\+ãT
>∑<ä\ ¬øe«&ÉT düMTø£åD yÓTTqs¡TÃ
q{Ïº •e⁄"&=ø£ÿs¡T+&ÉT >± ø£s¡TΩ&É>∑THÓ
j·Te´j·T|ü⁄"<ä‘·Ô« eTqTdüe÷Vü≤«j·TeTT <ë\Œ?
ì‘·s¡T &Ó+‘·{ÏHê&É>∑T? H˚‘·<äs¡ú
e÷‘·à dü+X¯sTT+|ü≈£î&ÉT <ÛäHê´‘·Tà˝≤sê!
44
nìq kÕeTy˚<ä+_≥¢ìjÓT `
$X¯«+ãT HÓe«ì $|ü⁄\ÁøÏj·÷X¯øÏÔ"
ô|s¡T>∑T#·Tqï~ r">∑ô|+|ü⁄ >±">∑"
õ+‹+‘·T ¬se«ì õÅ‘·Œø±XÊ‘·à≈£î"
ãs¡e÷s¡ú$<äT\T ‘ê‘·Œs¡´ yÓTT<äe
s¡$düT<Ûëø£s¡•œÁ>∑Vü≤eTTKéTT\ ¬ø\¢
uÛ≤düø£+ u…e«ìuÛÑe´‘˚»
$T‘·s¡<äTs¡Δs¡ eT>∑T ˙X¯«s¡X¯ã›+ãT
e\∫ jÓTe«ì" u≤j·T <ä\|òüTT©\
q‘·&ÉT eTs¡D√<ä“¤eeéVü‰s¡<ä÷s¡T"
&ÉE"&ÉT bòÕ˝≤≈£åî"&ç+<äT πsU≤e‘·+düT"
&Ée´j·T|ü⁄<ä‘·Ô« eTÚ">±ø£ j·T\TŒ ˝§s¡T\
ø£eTàVü≤‘·Ô«+ãT >∑\T>∑TH˚? j·Tq|òüTT˝≤s¡!
nìq q<Ûäs¡«y˚<ä+ _≥¢ìjÓT`
me«&ÉT sƒ¡eDÏ\T¢ HÓ\¢Je⁄\j·T+<äT"
ã÷dü\˝À qT+&ÉTu§+<äTy√˝…
HÓe«ì u§&É>∑+Á&ÉT Vü≤è‘·Œ<äàM<∏äT\
uÛÑø£Ô´qTÁ>∑VüQ\>∑T uÛÑe´»qeTT
˝…e«"&ÉT $ø£dæ\T¢ ì+‘·j·TT <ë qj·TT´
HÓ$Tj·TT" <ë" >±ø£ j˚Tø£ùV≤[
HÓe«ìdü<ë“¤e ª$T<ä$T‘·úμ eTì#Ó|üŒ"
C≤\e⁄ H˚&ÉTqT XÊÅdüÔ|òü*‘·T
\‘·T\¬>’e\´ eT+>∑fi≤j·T‘·qT &ÉuÛÑe⁄"
&ÉÁ|ü‘·s¡Tÿ´+&ÉT X¯+ø£s¡T&ÉÁ|ü y˚Tj·TT"
&É‘·&É j·Te´j·T+ ã>∑T‘·‘·Ô« eTTq <äqs¡TÃ
eTiT|ü⁄ &=+‘·T‘·\+|ü⁄ BÛeTVæ≤‘·T˝≤s¡!
•‹ø£+sƒ¡T&É\|òüTT©˝≤
<Ûäè‘·$Á>∑VüQ &É≥T¢ >±q" <Ó\¢+ u≤‘êà
45
e´‹]ø£Ô j·T>∑T düs√C≤
j·T‘·˝À#·q‘√&É >∑÷&É" &É‘·" &Óqï+&ÉTHé
ns¡ΔX¯•uÛÑ÷wüDT+&ÉT dü«j·T+Á|üãT<äTΔ"
&ÉTqï‘·T+&ÉT ì‘√´qï‘·CÀ´‹ j·T‘·ì
dü+‘·‘êq+<äX¯øÏÔ j·÷düs¡dæC≤øÏå
$X¯«»qsTTÁ‹ yê]øÏ y˚s¡T ˝Ò<äT.
•eø£è‘· &ÛÉT+&Ûç >∑DÒX¯düTÔ‹
lø£D˜ ñyê#· `
»j·T $|òüTïø£è‘êe÷<ä´ uÛÑø£Ôì]«|òüTï ø±s¡ø£
n$|òüTï $|òüTïX¯eTq eTVü‰$ô|òTÆïø£$|òüTïø£è‘Y
»j·T düs¡«>∑D≤BÛX¯ »j·T düs¡«>∑D≤Á>∑D°'
>∑DÁ|üD‘·bÕ<ëã® >∑DHêr‘·dü<äTZD
»j·T düs¡«>∑ düπs«X¯ düs¡«ãT<˚Δ´ø£X‚e<Û˚
düs¡« e÷j·÷Á|ü|üxÃ»„ düs¡«ø£sêàÁ>∑|üPõ‘·
düs¡«eTvZ\e÷vZ\´ »j·T ‘·«+ düs¡«eTvZ\
neTvZ˝À|üX¯eTq eTVü‰eTvZ\ùV≤‘·Tø£
»j·T düèwæºø£è‘ê+ eq›´ »j·T dæú‹ø£è‘ê q‘·
»j·T dü+Vü≤è‹ø£è‘·T‡Ô‘·´ »j·T dü‘·ÿs¡àdæ~Δ<ä
dæ<äΔeq›´|ü<ëyÓ÷“» »j·T dæ~Δ$<Ûëj·Tø£
düs¡«dæ<˚Δ´ø£ì\j·T eTVü‰dæ<äΔ´«è~›dü÷#·ø£
nX‚wü>∑TDìsêàD >∑TD≤r‘· >∑TD≤Á>∑D°'
|ü]|üPs¡í#·]Á‘ês¡ú »j·T ‘·«+ >∑TDe]í‘·
»j·T düs¡«ã˝≤BÛX¯ ã˝≤sê‹ ã\Á|ü<ä
ã˝≤ø√»®«\<äHêÔÁ>∑ u≤˝≤u≤\|üsêÁø£eT
nqqÔeTVæ≤e÷<Ûës¡ <Ûsä ê<Ûsä $¡ <ës¡D
<äHêÔÁ>∑Áb˛‘·~v±ï>∑ »j·T Hê>∑$uÛÑ÷wüD
j˚T ‘ê«+ qeTìÔ ø£s¡TD≤eTj·T ~eéT÷πsÔ
dü¬s’«qkÕeT|æ uÛÑTy√ uÛÑT$ eTTøÏÔuÛ≤»'
46
‘˚cÕ+ dü<Ó’e Vü≤s¡d”Vü≤ eTôVA|üdüsêZHé
dü«sêZ|ües¡ZeT|æ düÅeTŒ<ä<ëdæ ‘˚uÛÑ´'
j˚T $|òüTïsê» uÛÑe‘ê ø£s¡TD≤ø£{≤¬øåÌ'
düÅy˚TŒøÏå‘ê' øÏå‹‘·˝Ò ø£åDe÷Á‘·eTÁ‘·
‘˚cÕ+ ø£åj·TìÔ düø£˝≤q´|æ øÏ*“cÕDÏ
\ø°åà' ø£{≤ø£åj·T‹ ‘êqTŒs¡Tc˛‘·Ôe÷Hé Væ≤
j˚T ‘ê«+ düTÔeìÔ q‘·$|òüTï$|òü÷‘·<äø£å
<ëøå±j·TD° Vü≤è<äj·T|üvÿ» ‹>∑às¡X‚à
ÁX¯Sj·TqÔ @e ‘· ÇVü≤ Á|ü~∏‘ê q ∫Á‘·+
∫Á‘·+ ‘·<äÁ‘· >∑DbÕ j·T<äôVA ‘· @e
j˚T o\j·TìÔ dü‘·‘·+ uÛÑe‘√-ÅvÏÈj·TT>∑à+
‘˚ |ü⁄Á‘· bÂÁ‘·<Ûäq<Ûëq´düeTè~ΔuÛ≤»'
dü+o*‘ê+Á|òæTø£eT˝≤ ãVüQuÛÑè‘·é¬s’Z
s¡÷“¤bÕ\uÛÀ>∑´ø£eT˝≤+ $eT˝≤+ \uÛÑH˚Ô
‘·«+ ø±s¡D+ |üs¡eTø±s¡Dø±s¡D≤Hê+
y˚<√´-dæ y˚<ä$<äTcÕ+ dü‘·‘·+ ‘·«y˚Tø£'
‘·«+ e÷s¡ZD°j·TeTdæ øÏxÃq eT÷\yê#ê+
yê#êeT>√#·s¡ #·sê#·s¡ ~eéT÷πsÔ
y˚<ë $<äìÔ j·T<Ûës¡Δ‘·j·÷ uÛÑeqÔ+
ÁãVü‰à<äjÓ÷-|æ q#·sê#·s¡dü÷Á‘·<Ûës¡
‘·«+ Vü≤+dæ bÕ|æ $<ä<Ûëdæ düeTdüÔy˚Tø£'
ø£ùdÔ düTÔ‹e´‹ø£s√ eTqkÕ|ü´>∑eT´
‘·«<äT›wüº<äèwæº$•U…’]ï Vü≤‘êìï Vü≤ìà
<Ó’‘ê´Hé |ü⁄sêqΔø£ »\+<Ûäs¡eTTK´ø±+X¯Ã
ø£kÕ´dæÔ X¯øÏÔ]Vü≤ j·TdüÔ«<äè‘˚-|æ ‘·T#·Ã¤+
yêx‚Ã¤~«<Ûë‘·T‘·T$TVü≤ dæ~Δ<ä ø±s¡Ć≤‘·yéT
nH˚«wüDÒ &ÉT+&Ûçs¡j·T+ Á|ü~∏‘√-dæÔ <Ûë‘·T'
düsê«s¡ú&ÛÉT+&Ûç‘·‘·j·÷ ‘·e &ÛÉT+&ÛçHêeT
47
ø±oÁ|üy˚X¯eT|æ ø√ \uÛÑ‘˚-Á‘· <˚V”≤
‘√wü+ $Hê ‘·e $Hêj·Tø£ &ÛÉT+&Ûçsê»
&ÛÉT+&Û˚ Á|üDeT´ |ü⁄s¡‘·düÔe bÕ<ä|ü<äà+
jÓ÷ e÷+ qeTdü´‹ |ü⁄e÷ìVü≤ ø±•yêd”
‘·‘·ÿs¡íeT÷\eT~Û>∑eT´ |ü⁄sê ~XÊ$T
‘·‘Y øÏxÏÃ<äÁ‘· q |ü⁄qs¡“¤e‘êdæÔ j˚Tq
kÕï‘ê« qs¡' Á|ü<∏äeT‘√ eTDÏø£]íø±j·÷
eTT<ä÷*Δ ‘êÅvj ÈÏ T· T>∑\düTÔ dü#\’Ó e÷X¯ó
<˚e]¸e÷qe|æ‘·è≤q|æ ‘·s¡ŒsTT‘ê«
C≤„H√<ärs¡úeT_Û\uÛÑ´ uÛÑCÒ‘·Ô‘·kÕÔ«yéT
düy÷Ó <äy÷Ó <äøu£ s¬ÑÛ s’ «¡ s¡<÷äÛ |üBô|’
sêà˝…’´' düT>∑qΔãVüQ˝…’s¡qT˝Ò|üHÓ’X¯Ã
dü+Á|”D´ ø±•q>∑Ø|òü\<ëq<äø£å+
Áb˛ø±Ô«<∏ä e÷ ø£ ÇVü≤ dæ<Ûä´‹HÓ’e &ÛÉT+&Û˚
rsêqÔsêDÏ #· ‘·‘·Áø£eTe]®‘√-|æ
dü+kÕ<Ûäj·TìïVü≤ uÛÑe‘·ÿs¡TD≤ø£{≤¬øåÌ'
<ä÷Øø£è‘·dü«Væ≤‘·|òü÷‘·T´|üdüs¡Zes√Z
&ÛÉT+&Û˚\uÛÒ<ä$ø£\+ |òü\eTÁ‘· ø±XÊýéT
j·T' Á|ü‘·´Vü≤+ qeT‹ &ÛÉT+&Ûç$Hêj·Tø£+ ‘ê«+
ø±XÊ´+ Á|üπ> Á|ü‹Vü≤‘êœ\$|òüTï dü+|òüT'
H√ ‘·dü´ C≤‘·T »>∑r‘·\e]ÔedüTÔ
<äTÅcÕŒ|üeTÁ‘· #· |üs¡Á‘· #· øÏxÃHê|æ
jÓ÷ HêeT ‘˚ »|ü‹ &ÛÉT+&Ûç$Hêj·Tø£dü´
‘·+ yÓ’ »|üdüÔ´qT~q+ Vü≤è~ dæ<äΔjÓ÷-cÂº
uÛÀ>±Hé $uÛÑT»´ $$<ÛëHé $ãT<Û√|üuÛÀ>±´Hé
ìsê«Dj·÷ ø£eT\j·÷ Á$j·T‘˚ q #êH˚Ô
<ä÷πs dæú‘√-|ü´Vü≤s¡Vü≤düÔe bÕ<ä|”sƒ¡+
j·T' dü+düàπs‘·‡ø£\dæ~Δ<ä &ÛÉT+&Ûçsê»
48
ø±odæú‘˚s¡$ø£\+ dü|òü\+ \uÛÒ‘·
HÓ’yêq´<∏ë q $‘·<∏ë eTeT yêø£ÿ<ë∫‘Y
C≤H˚ $|òü÷ï qdü+U≤´‘êHé $ìVü≤qTÔeTH˚ø£<Ûë
πøåÁ‘·kÕ´-dü´ eTVü‰uÛ≤>∑ HêHês¡÷ô|’]Vü≤ dæú‘·'
j·÷ì j·÷ì #· s¡÷bÕDÏ j·TÁ‘· j·TÁ‘· #· ‘˚q-|òüT
‘êì ‘·Á‘· Á|üeøå±´$T X¯èD«H˚Ô«‘˚ ~yÍø£dü'
Á|ü<∏äeT+ &ÛÉT+&ÛçsêCÀ-dæ eTeT <äøÏåD‘√ eTHêø˘
Ä&ÛÉT+&ÛÉ´ düs¡«uÛÑπøÔuÛÑ´' düsê«sêúHé dü+Á|üj·T#·Ã¤dæ
nv±Zsy¡ êdüse¡ r$TVü≤ jÓTÆ X¯Ã‘·TØú+
dü+ÁbÕ|ü´ yÓ÷<äø£uÛÑ¬s’' |üs¡yÓ÷<äe~“¤'
|üPC≤ e´<ÛësTT $$<Ûë ‘·e >∑qΔe÷˝…’´
kÕÔqÁ‘· |ü⁄Á‘· $<ä<Ûë$T >∑D≤Hé >∑DÒX¯
j˚T‘ê«$TVü≤ Á|ü‹#·‘·T]Δ düeTs¡Ãj·TìÔ
&ÛÉT+&Û˚ $>±&ÛÉeT‘·j·T' ø£è‹qdüÔ @e
düsê«|ü<ë+ •s¡dæ yêeT|ü<ä+ ì<Ûëj·T
düeT´>∑ZC≤qq >∑C≤qq‘ê+ \uÛÑH˚Ô
e÷|òüTX¯óø£¢#·‘·TsêΔ´+ ‘·T qø£ÔÁe‘·|üsêj·TD≤'
j˚T ‘ê«+ &ÛÉT+&Û˚-s¡ÃsTTwü´ìÔ ‘˚-sêÃ´ düT´s¡düTs¡Á<äTVü‰yéT
$<Ûëj·T yê]¸ø°+ j·÷Á‘ê+ #·‘·TØú+ ÁbÕ|ü´ ‘ê|üd”yéT
X¯óø±¢+ X¯óø£¢‹˝…’s¡“<ëΔ« ÁbÕoïj·÷\¢&É÷¶ø±Hé Áer
ø±sê´ j·÷Á‘ê Á|üj·T‘˚ïq πøåÁ‘·dæ~ΔeT;Û|ü⁄‡_Û'
‘·kÕ´+ #·‘·TsêΔ´+ ‘·«ÅrŒ‘Ó’´ &ÛÉT+&Û˚ düs√«|üdüs¡ZVü≤è‘Y
‘ê+ j·÷Á‘ê+ Hê-Á‘· j·T' ≈£îsê´HÓ’ïy˚<ä´+ ‹\\&ÉT¶¬ø’'
ñ|üdüs¡ZdüVü≤Åôd’düTÔ dü Vü≤qÔy√´ eTe÷»„j·÷
ôVAeT+ ‹˝≤»´Á<äy˚´D j·T'ø£]wü´‹ uÛÑøÏÔ‘·'
‘·kÕ´+ #·‘·Tsêú´+ eTÅqÔ»„düÔdü´ eTÅqÔ' Á|üùd‘·‡´‹
yÓ’~ø√-yÓ’~ø√ yê-|æ jÓ÷ eTÅqÔùdÔ >∑C≤qq
»|üÔdüÔ«‘·‡ìï<ÛÍ &ÛÉT+&Û˚ dæ~Δ+ <ëdü´‹ yêxÏÃ‘êyéT
49
áX¯«s¡ ñyê#· `
Çe÷+ düTÔ‹+ eTeT ø£è‹+ j·T' |ü]ƒwü´‹ düqà‹'
q C≤‘·T ‘·+ ‘·T $|òüTÚï|òü÷' |”&ÉsTTwü´ìÔ ì•Ã‘·yéT
&ÛÍD°¶+ düTÔ‹$Te÷+ |ü⁄D≤´+ j·T' |üπsƒ<é &ÛÉTDÏ¶düìï<ÛÍ
e÷qôd’s¡|æ bÕô|’ôd’Ô' Hê_ÛuÛÑ÷j˚T‘· ø£]Ω∫‘Y
|ü⁄Á‘êHé ø£\Á‘·+ πøåÁ‘êDÏ esêXÊ«Hé es¡eTì›s¡yéT
ÁbÕ|ü⁄ï j·÷#·Ã <Ûäq+ <Ûëq´+ &ÛÉTDÏ¶k˛ÔÁ‘·+ »|üqïs¡'
düs¡«düeTŒ‘·ÿs¡+ HêeT k˛ÔÁ‘·y˚T‘·qàj˚T]‘·yéT
Á|ü»|üÔe´+ Á|üj·T‘˚ï q eTTøÏÔø±y˚Tq düs¡«<ë
»bÕÔ« k˛ÔÁ‘·$T<ä+ |ü⁄D´+ ø±«|æ ø±πs´ >∑$Twü´‘·'
|ü⁄+dü' |ü⁄s¡' düy˚Twü´ìÔ ìj·T‘·+ düs¡«dæ<äΔj·T'
$X‚¢wüD ` •e⁄&ÉT #˚dæq &ÛÉT+&Ûç >∑D|ü‹ düTÔ‹ Ç~. ø±o˝Àì
@&Ües¡D\˝À ˇø√ÿ Äes¡DøÏ mì$T~ #=|üq 56
>∑D|ü‘·T\qT ù|s=ÿì düTÔ‹+∫q n<äT“¤‘·düÔesê»+. düs¡«dæ~Δ
Á|ü<ëj·Tø£+ BìøÏ≈£L&Ü #·ø£ÿì lHê<∏äTì |ü<ë´\T »‘· #˚j·T&É+
»]–+~.
áX¯«s¡ø£è‘· &ÉT+]ƒdüÔeeTT
` lHê<∏ä eTVü‰ø£$
»j·T»j·T $ù|òTïX¯«s¡ˆ uÛÑø£Ôì]«|òüTï ø±s¡ø£ n$|òüTïø£s¡ˆ

düs¡«>∑D≤BÛX¯ˆ düs¡«>∑D≤Á>∑>∑D´ˆ >∑DÁ|üD‘·bÕ<ëã®ˆ >∑DHêr‘·ˆ
dü>∑TDˆ ìs¡TZDˆ düs¡«»„ˆ düπs«X¯ˆdüs¡«uÛÑ÷‘· $<Ûëqˆ
düs¡«e÷j·÷Á|ü|ü+#·»„ˆ düs¡«ø£sêàÁ>∑|üPõ‘·ˆ düs¡«eT+>∑fi¯ˆ
j·TeT+>∑fiÀ|üX¯eTqˆ dæ<äΔe+<ä´|ü<äˆ dæ<äΔHêj·Tø£ˆ düs¡«dæ~›ì\j·Tˆ
düs¡«u˝≤<Ûës¡ˆ düs¡«ã˝≤ÁX¯j·Tˆ düs¡«|òü\Á|ü<äˆã˝≤ø√»«\<ä+‘êÁ>∑ˆ
j·Tq+‘·eTVæ≤e÷<Ûës¡
<Ûäsê<Ûäs¡$<ës¡Dˆ <ä+‘êÁ>∑Áb˛‘·ú~v±ï>∑ˆ Hê>∑$uÛÑ÷wüDˆ
50
uÛÑTeq+ãT\ ø£uÛÑT´<äj·T+ãT >±$+|ü⁄eTT.
Äes¡Ds¡÷|üeTTq" >±•j·TVü≤s¡V≤ü +ãT
>±e" <ä>∑T ˙≈£î ãVüQ$<Ûëø±s¡ø£\q
qqT#·T Hêq‹ sTT#ÓÃ" »+Á<ës¡úeTÚ[
uÛÑe⁄&ÉT uÛÑTeHê<äT“¤‘·ÁøÏj·÷ÁbÂ&Ûç yÓTs¡j·T. 1
n≥¢<˚›e⁄+&Ée<Ûä]+#·T≥j·TT >∑+>±dü+uÛÒ<äq+ãTq >∑s¡ÿØ
$Hêj·T≈£î+&ÉT, >±o πøåÁ‘·<äøÏåD+ãTq <äTsêZ$Hêj·T≈£î+&ÉT
;ÛeT#·+&çdüMT|ü+ãTq ìs¡è‹uÛ≤>∑+ãTq ;ÛeT#·+&ç
$Hêj·T≈£î+&ÉT, |ü•ÃeT~>±“¤>∑+ãTq <˚Vü≤∞ $Hêj·T≈£î+&ÉT.
yêj·Te´~>±“¤>∑+ãTq qT<ä›+&É$Hêj·T≈£î+&ÉT.
ñ‘·Ôs¡~>±“¤>∑+ãTq+ u≤X¯bÕDÏ$Hêj·T≈£î+&ÉT.
>∑+>±es¡D≤dü+>∑eT+ãTq Ks¡«$Hêj·T≈£î+&ÉT,
j·TeTrs¡Δ+ãTq≈£î
ã•ÃeT~>±“¤>∑+ãTq dæ<ä›$Hêj·T≈£î+&ÉT, Ms¡T
u≤Vü‰és¡D<˚e‘·\T.
>∑+>±|ü•ÃeTrs¡+ãTq qT‘·Ôsês¡TÿdüMT|ü+ãTq
\+uÀ<äs¡$Hêj·T≈£î+&ÉT, |ü•ÃeT+ãTq
>∑÷≥<ä+&É$Hêj·T≈£î+&ÉT,
;ÛeT#·+&ÉTq≈£î+ –+∫BXÊq~>±“¤>∑+ãTq
>±\ø£+sƒ¡$Hêj·T≈£î+&ÉT, Áu≤–Δ>±“¤>∑+ãTq
>∑÷cÕà+&É$Hêj·T≈£î+&ÉT, qT<äΔ+&É$ù|òTïX¯«s¡Tq≈£î
Hêπ>ïj·T~>±“¤>∑+ãTq &ÉT+]ƒ$Hêj·T≈£î+&ÉT
bÕX¯bÕDÏ$ù|òTïX¯«s¡Tq≈£î ìs¡è‹uÛ≤>∑+ãTq
sê»|ü⁄Á‘·$Hêj·T≈£î+&ÉT,
>∑+>±|ü•ÃeTrs¡+ãTq sê»|ü⁄Á‘·$Hêj·T≈£îq≈£î
yêj·TeúÛ≤>∑+ãTq ÁãDe$Hêj·T≈£î+&ÉT Ms¡T
~«rj·÷es¡D<˚e‘·\T
ñ‘·Ôs¡yêVæ≤ì j·T>∑T $j·T<äZ+>±rs¡+ãTq \+uÀ<äs¡Tq
51
≈£î<ä>±“¤>∑+ãTq eÁø£‘·T&É$Hêj·T≈£î+&ÉT, ≈£L≥<ä+‘·Tq
≈£î<ä>±“¤>∑+ãTq H˚ø£<ä+‘·$Hêj·T≈£î&ÉT, ø±\ø£+sƒ¡Tq
ø°XÊq~>±“¤>∑+ãTq >∑|ædæ+Vü≤~«|üÁ‹eTTK $Hêj·T≈£î+&ÉT
≈£LcÕà+&ÉTq≈£î+ ã÷s¡«~«>±“¤>∑+ãTq ã+#êdü´ $Hêj·T≈£î+&ÉT
eTT+&É$ù|òTïX¯«s¡Tq ø±π>ïj·T ~>±“¤>∑+ãTq
ùV≤s¡+ã$Hêj·T≈£î+&ÉT, $ø£≥<ä+‘·Tq≈£î j·÷eT´+ãTq
HêXÊ$Hêj·T≈£î+&ÉT sê»|ü⁄Å‘·Ô$ù|òTïX¯«s¡Tq≈£î ìs¡è‹uÛ≤>∑+ãTq
es¡<ä$Hêj·T≈£î+&ÉT, Á|üDe$ù|òTïX¯«s¡Tq≈£î, |ü•ÃeTuÛ≤>∑+ãTq
_X¯+–˝≤rs¡Δ+ãTq <˚eqB‘·≥+ãTq yÓ÷<äø£
Á|æj·T$Hêj·T≈£î+&ÉT, Ms¡T ‘·èrj·÷es¡D <˚e‘·\T
eÁø£‘T· +&ÉTq≈£î yêj·TTeúÛ≤>∑+ãTq >∑+>±rs¡+ãTq
quÛj Ñ T· $Hêj·T≈£î+, &˚ø<£ +ä ‘·Tq≈£î+ >öuÒs~¡ >±“¤>+∑ ãTq
dæ+Vü≤‘·T+&É$Hêj·T≈£î+&ÉT, Á‹‘·T+&ÉTq ø°XÊq~>±“¤>+∑ ãTq
>∑÷DÏ‘êø£$å Hêj·T≈£î+&ÉT, |ü+#êdüT´q≈£î+ Áu≤–›XÊuÛ≤>∑+ãTq
øÏÁå |üÁ|ükÕ<ä$Hêj·T≈£î+&ÉT, ùV≤s¡+ãTq≈£î eVæ≤ï~>±“¤>+∑ ãTq
õ+‘êeTDÏ$Hêj·T≈£î+&ÉT, $|òTü ïsêEq ø£yê>±“¤>+∑ ãTq
<ä+‘·Vü≤düÔ$Hêj·T≈£î+&ÉT,es¡<äTq≈£î j·÷‘·T<ëq~>±“¤>∑+ãTq+
_#·+&ç\$Hêj·T≈£î+&ÉT, yÓ÷<äøÁ£ |æjT· Tq≈£î <äøDåÏ >∑+ãTq
<ä+&ÉeTT+&ç$Hêj·T≈£î+&ÉT, Ms¡T #·‘T· sêúes¡D<˚e‘·\T.
nuÛÑj·TÁ|ü<äTq ≈£î‘·Ôs¡+ãTq >∑+>±rs¡+ãTq
dü÷ú\<ä+‘·$Hêj·T≈£î+&ÉT.
dæ+Vü≤‘·T+&É$Hêj·T≈£îq≈£î<ä(–›)>±“¤>∑+ãTq
>∑]Á|æj·T$Hêj·T≈£î+&ÉT, >∑÷DÏ‘ê≈£åîq ø°XÊq~>±“¤>∑+ãTq
»‘·Ts¡›+‘·$Hêj·T≈£î+&ÉT, øÏåÁ|üÁ|ükÕ<äTq≈£î+ ã÷s¡«~>±“¤>∑+ãTq
~«‘·T+&É$Hêj·T≈£î+&ÉT, ∫+‘êeTDÏøÏ eVæ≤ï~>±“¤>∑+ãTq
CÒ´wü˜$Hêj·T≈£î+&ÉT, <ä+‘·Vü≤düTÔq≈£î <äøÏåD~>±“¤>∑+ãTq
>±\$Hêj·T≈£î+&ÉT, qT<ä›+&ÉeTT+&ÉTq≈£î <äøÏåD~>±“¤>∑+ãTq
Hê>∑$Hêj·T≈£î+&ÉT. Ms¡T |ü+#·e÷es¡D<˚e‘·\T.
52
yêsêDdæøÏ+Á<ë–ï
j·TeTìs¡è‹es¡TDyêj·TT≈£îuÒsπ XÊq~>±“¤>+∑ ãT
\ eTDÏø£]í Á|ü‘˚´ø£$Hêj·Tø£ düèwæº$Hêj·Tø£ j·Tø£å$Hêj·T≈£
>∑»ø£s$í¡ Hêj·Tø£ ∫Á‘·|Tüò +≥$Hêj·Tø£ dü÷\ú »+|òTü $Hêj·Tø£
eT+>∑fi¯$Hêj·T≈£î\T. j·TeTrs¡Δ+ãTq ≈£î‘·Ôs¡+ãTq
$TÁ‘·$Hêj·T≈£î+&ÉT. Ms¡T wücÕ˜es¡D <˚e‘·\T.
yÓ÷<ë~|ü+#·$Hêj·T≈£î\≈£î C≤„q$Hêj·T≈£î+&ÉTqT,
<ë«<äX¯$Hêj·T≈£î+&ÉTqT, n$eTTø£Ô $Hêj·T≈£î+&ÉTqT, Ms¡
\$eTTø£ÔπøåÁ‘· dü|üÔe÷es¡D<˚e‘·\T.á
j˚Tã~j·÷s¡TZs¡T $Hêj·T≈£î\T >±oπøåÁ‘·+ãT s¡øÏå+‘·Ts¡T.
lHê<∏äTì eTDÏø£]íø±Á|üuÛ≤e es¡íqyéT
leT‘êÿo|ü⁄≥uÛ<Ò qä \
ø°åàÁX¯ó‹eTDÏø£]íø£ eTDÏø£]íø£
j·÷eTer es¡#·÷&ÜeTDÏøÏì
Vü‰s¡ø£eT\B]Èø£ eTDÏø£]íø£
bÕ<√<äø£ |ü+#·q<ë~eTVü‰
bÕ<äq rs√Δ‘·ÔeT eTDÏø£]íø£
y˚<|ä ⁄ü sêD≤>∑eT$<ë´|üD
MB∏e÷DÏø£éTT eTDÏø£]íø£
|ü+#·eTVü‰bÕ‘·ø£ ‹$Tsö|òüT$
bÕ≥q s¡$eT+&É* eTDÏø£]íø£
ø±+#·q>∑s¡“¤Væ≤s¡D´ø£eT+&É\T
>∑+&É÷wæ‘·»\<Ûäs¡ eTDÏø£]íø£
|ü+#ê]+∫q ¬ø’e\´X¯óuÛÑ
Á|ü#·j·T+ãT\≈£îqT Kì eTDÏø£]íø£
|ü+#·Áø√X¯´$eTTøÏÔπøåÁ‘ê
ã®eT<Ûä÷∞|üPs¡eTT eTDÏø£]íø£
53
_+<äTe÷<Ûäe⁄+&ÉTqT Hê ¬ø+‘·j·TT
ÁuÒeTø£fi≤bÕÁ‘·eTT eTDÏø£]íø£
eT+<ëøÏq´+uÛÀy˚D°uÛÑs¡
eT<Ûä´Hê_ÛÁø£#·eTT eTDÏø£]íø£
qs¡Hêsêj·TDeT÷]Ô<ëÛ ] j·T>∑T
Hê≈£î $Vü≤è‹<˚X¯eTT eTDÏø£]íø£
>∑s¡T&ÉK#·s¡$<ë´<Ûäs¡øÏqïs¡
>∑+<Ûäs¡«ìùw$‘· eTDÏø£]íø£
&ÉT+Øƒ$Hêj·Tø£eT<ä»\$Tfi¯qø£
≥TÁ|üyêVü≤|ü⁄wüÿs¡ eTDÏø£]íø£
ø£+πsƒ ø±\øÏØ≥$≥+ø£
>ö¢s¡T∫#·Tfi¯óøÏ‘·»\ eTDÏø£]íø£
e÷DÏø£]íø£+ ã>∑Trs¡ú+ãTq
eT»®qe÷&çq e÷qy√‘·ÔeTT&ÉT,
ÁuÛÑ÷DVü≤‘·´ yÓTT<ä˝…’q j·T|òüTÚ|òüTeTT
bı&É e&É"–+#·TqT ì$Twüe÷Á‘·eTTq"
>±ors¡úeTT ˝…ìï j·Tìï j·TTqT
>∑<ä* e∫Ã eT<Ûë´Vü≤ï ø±\eTT.
sê•>∑÷&ç leTDÏø£]íø£r
s¡ú+ãT HêÁX¯sTT+#·T+ Áã‹~qeTTqT
eT<Ûë´Vü≤ïdüe÷>∑eTeTTq H˚qTqT
eT<äq<Ûä«+dæj·TTqT+ ãs¡y˚Twæ˜j·TT
kÕ<Û´ä dæ<>Δä +∑ <Ûsä ê«<äT\‘√
dü+ùd$+‘·TeTT l eTDÏø£]íø£
e‘·TÔs¡T eT<Ûë´Vü≤ïkÕïqeTTq≈£î
yêdüTøÏX‚cÕ<äT\T uÛÑT»π>X¯«s¡T
\T‘·Ôs¡yêVæ≤ì j·T>∑T >∑+>±q~
≈£î‘·ÔeTuÛÑ÷wüD eT>∑T eTDÏø£]íø£
54
ì#·Ã\T Áu≤‘·'ø±\eTT eTDÏø£
]íø£ eTDÏø£]íø£ eTDÏø£]íø£ j·Tì
j·TT#·Ã]+#·Te÷qe⁄\ Vü≤düeÔ TT\
≈£îdæ]ø±j·T\T yÓ÷ø£åyÓ’uÛÑeeTT
˝§ø£ÿ<ëqeTTqT >√{Ï<ëq yÓTÆ
jÓTTdü>∑T |òü\eTT qs¡Tq≈£î eTDÏø£]íø£
jÓTTø£ÿ j·÷>∑eTTqT ø√{Ïj·÷>∑ yÓTÆ
jÓTTø£ÿ|üPs¡ÔeTTqT ø√{Ï|üPs¡Ô yÓTÆ
jÓTTø£ÿ<Ûäs¡àeTTqT ø√{Ï<Ûäs¡à yÓTÆ
j·TT<äj·Ty˚fi¯ HÓe«&ÉT eTDÏø£]íø£
j·TT<äø£+ãTq Á>∑T+≈£îqT e÷|òüT+ãTq
Á~<äX¯ó\T qe÷àqe⁄q≈£î dü+y˚
~+‘·Ts¡T ùdyê+»\T\T eT≈£î≥eTT\,
eTDÏø£]íø£ Vü≤]#·+Á<ärs¡úeTTq
e÷qe⁄&Óe«"&ÉT |æ‘·è‘·s¡ŒDeTT\T
Á|üDÏ<Ûëq+ãTq CÒj·TTHê‘·ìøÏ
uÛÑÁ<ä|üs¡+|üs¡ *‘·TÔs¡T |æ‘·s¡T\T
eTDÏø£]íø£ÁVü≤<ärs¡úsê»‘·≥
eT<ÛäéTTq Vü≤]X¯Ã+Á<˚X¯«s¡T"&ÉqT
>∑DHê<∏äTì uÛÑõsTT+#·Tyês¡\≈£î"
>±eT<Û˚qT yÓ’ j·T_ÛeT‘· yÓTTdü>∑TqT
eTDÏø£s¡í´+‘·s¡eTTq >±j·TÁr
eT+Á‘·+ u§ø£e÷ ≥T#·Ã]+∫qqT
>∑Dq q~|ü~y˚˝≤às¡TqT>± (l)
(>±) j·TÁ‹ »|æ+∫q|òü\ yÓTTdü">∑TqT
55
H=ø£e+ø£qT >∑+>±πøX¯e⁄\qT
H=ø£e+ø£ Vü≤]X¯Ã+Á<ä eT+≥|æì
qø£\Twüe÷qdü, eTDÏø£]íø£ r
sêúe~Ûd”eT+ãT\T >± HÓs¡T">∑TeTT.
j·÷eJ®e+ ã–ï ôVAÁ‘·$~Û
j·÷#·]+∫q{Ïº|òü\+ãT >∑\T>∑T"
u≤e≈£îq+<äT eTVü‰eTDÏø£]íø£
uÛÑyê´VüQ‹ y√dæqe÷Á‘·+ãTq
qT|üeTø£]íø£ Hê»´‹˝≤VüQ‹
ôVAeT$<ÛëqeTT e÷qy√‘·ÔeTTq
ø£|ü]$T‘·+ u…’ ìs¡‹X¯j·T+ u…’
j·Tø£åj·T´+ã>∑T |òü\eTT |òüT{Ï+#·TqT.
»Áø£|ü⁄wüÿ]DÏ j·TqTHêeTeTTq" Áã
X¯dæÔ eVæ≤+∫qj·T~ eTDÏø£]íø£
#·Áø£ H˚$T#·+Áø£eTeTTq ~]¬>&ÉT
dü+düè‹øÏì $s¡T>∑&É eTDÏø£]íø£
•e>±o|ü‹ $X¯«Hêj·T≈£îì
ùd$+|ü>∑" <ä\" ô|‹Ôqj·T|ü&ÉT
Á<äes¡÷|ü+ãT |üs¡‘·´õ+∫ eì
‘ês¡÷|üeTT <ë\TÃqT eTDÏø£]íø£
Á|ü‘·´ø£å+ u…’ |ü⁄D´|ü⁄s¡+ÁBÛ
uÛ≤e+ãT uÛÑõ+∫qdüeTj·T+ãTq
q‘·´+‘·eTH√Vü‰]Vü‰euÛ≤
yê_ÛsêeT j·T>∑T leTDÏø£]íø£
Hê\T>∑TuÛÑT»eTT\T yê*ø£ ø£qTï\T
qj·THêì«‘· eT>∑T bòÕ\uÛ≤>∑eTTqT
u≤˝Ò+<äTø£fi≤eT<Ûä´+ãTq dæ‘·
uÛÑdæ‘·+ãT <Ûä]+#·TqT eTDÏø£]íø£
56
ø£≥ø£Vü‰s¡πøj·T÷s¡y˚TK˝≤
ø£+ø£D≤~uÛÑ÷wüDuÛÑ÷|æ‘· jÓÆT
≈£î{Ï˝≤\ø£eTT\ MT<ä õìï|ü⁄e⁄
>∑TdüÔ]+#·T q#·TÃ>∑ eTDÏø£]íø£
ãVüQø£˝≤Œ+‘·+ãT\T dü]>∑&É∫q
|ü+Á&Ó+&˚&ÉT\∫ìï ÁbÕj·TeTTq
»Vü≤<ä»Vü≤ÅB«&É+ ã>∑T#˚‘·
dü‡+|ü⁄≥eTT eVæ≤+#·TqT eTDÏø£]íø£,
jÓTTø£#˚ ì+Bes¡e÷*ø£j·TTqT
H=ø£#˚ e÷B|òü\eTT|òü\+ãTqT
Áãø£{Ï‘·eT>∑T <√s¡›«j·TeTTq q+»*
ã+<Ûä+ãT eVæ≤+#·TqT eTDÏø£]íø£
|ü<äàdüe÷q+ ã>∑THêqq_+
ãeTT#˚ H=ô|Œ&ÉTq~ eTDÏø£]íø£,
|ü<äàsê>∑e÷DÏø£´+ãT\ q>∑T
|ü\Tes¡Tdü\T >∑\j·T~ eTDÏø£]íø£
|ü&ÉeTs¡eTTK yÓTÆ HêkÕ•Ks¡eTT
ô|’ ìwüÿ+|ü+ ã>∑T#·÷|ü⁄ì\T|ü
qT&ÉTsê»ø£fi≤uÛÑs¡TDTqT\¢eTTq
qTB«øÏå+#·TqT leTDÏø£]íø£
ø£ìïj·Tπ><ä"–|üPπs≈£î >∑ã]
ø±uÛÑs¡eTTq" <äTs¡TeTTqT eTDÏø£]íø£,
∫ìï|üP"|ü#·qTï\ e*ô||ü⁄ø£+
#Ó\ <Ûä]sTT+#·TqT leTDÏø£]íø£
eTDÏø£]íø£ ∫+‘êe÷DÏø£éTT
eTDÏø£]íø£ ãè+<ës¡ø£<Û˚qTe⁄
eTDÏø£]íø£ ø£\ŒÁ<äTeTyê{Ïø£
eTDÏø£]íø£ dæ<äΔs¡düdü´+<äeTT
57
leTDÏø£]íø£j·TDÏe÷~eTVü‰
dæ~Δø±s¡DeTT ùdeø√{ÏøÏ
leTDÏø£]íø£ q–ï _+<äTeTTì
ùd$+|ü⁄eTT |ü⁄D≤´‘·Tà&É ejÓT´<äT.
$X‚¢wüD `
eTDÏø]£ øí e£ TVæ≤eTqT #·øÿ£ ì s¡>&∑ ˝É À n+~+#ês¡T. lHê<∏eä TVü‰ø£$.
á düTÔ‹ |üsƒ¡q+ eTDÏø£]íø±düàs¡D #˚‘· dü‘·Œ¤˝≤\qT Á|ükÕ~düTÔ+~.
eTVæ≤e÷ì«‘·yÓTÆq ø±oπøåÁ‘· rs¡úes¡íqyéT
n>∑düÔ´ ñyê#· `
@‘·<é uÛÑ$wü´+ X¯è‘ê«-Vü≤+ yê´düdü´ •eqq›q
ÄX¯Ãs¡úÛ≤»q+ C≤‘·d”ÔsêΔì ø£<∏äj·÷-<ÛäTHê
Äqq›ø±qH˚ j·÷ì j·TÁ‘· düìÔ wü&Üqq'
‘êì *+>∑dü«s¡÷bÕDÏ düe÷#·ø£å« eTe÷"Á>∑‘·'
nj·Ty˚Te Væ≤ yÓ’ Á|üXÀï <˚yÓ’´ <˚y˚q uÛÀ ‘·<Ûë
j·÷<äèX¯' ø£~∏‘√ e∫à ‘ê<äèX¯+ X¯èDT ≈£îeT“¤»
<˚e⁄ýê#· `
j·÷ì j·÷ì Væ≤ rsêΔì j·TÁ‘· j·TÁ‘· eTùV≤X¯«s¡
‘êì ‘ê˙Vü≤ y˚T ø±XÊ´+ ‘·Á‘· ‘·Á‘· |ü<ä Á|üuÛÀ
<˚e<˚e ñyê#· `
X¯èDT <˚$ $XÊ˝≤øÏå rs¡ú+ *vZeTT<ëVü≤è‘·yéT
»˝≤X¯j˚T-|æ rsêΔU≤´ C≤‘ê eT÷]Ô|ü]Á>∑Vü‰‘Y
$X‚¢wüDeTT ` kÕøå±‘·TÔ $X¯«Hê<∏äT&ÉT $XÊ˝≤ø°å<˚$øÏ #Ó|æŒq
ø±oπøåÁ‘· dæú‘· rs¡ΔπøåÁ‘·, *+>∑ es¡íqeTT. Bì |üsƒ¡q+ #˚‘· ø±o
rs¡ú πøåÁ‘ê\˙ï+{Ï˙ ùd$+∫q |ü⁄D´+. *+>±\qT Äsê~Û+∫q
Á|üuÛ≤e+ ø£\T>∑T‘êsTT. |òü\ÁX¯ó‹ #·ø£ÿì >∑<ä´s¡÷|ü+˝À
n+~+∫q lHê<∏äTì s¡#·qqT ≈£L&Ü n+~+#·&ÉeTsTTq~.
58
πøåÁ‘·HêHê*vZes¡íqyéT
eT÷s¡j Ô ÷Ó ÁãVü≤à$wü«í s¡ÿ •e$ù|Tò ïX¯«sê~ø±'
*vZ+ XË’e$T‹ U≤´‘·+ j·TÅ‘Ó’‘·rÔs¡úy˚Te ‘·‘Y
yêsêDkÕ´+ eTVü‰<˚e' Á|ü<∏äeT+ rs¡úeTT#·´‘˚
‘·<äT‘·Ôπs eTVü‰≈£L|ü' kÕs¡dü«‘·|ü<äÁ|ü<ä'
πøåÁ‘·|üPs√«‘·Ôπs uÛ≤π> ‘·è<äΔèwüº+ |üX¯óbÕX¯Vü≤è‘Y
‘·‘·ŒXÊÃ~«Á>∑Vü≤er |üPC≤´ yêsêDd” q¬s’'
kÕ |üPõ‘ê Á|üj·T‘˚ïq düTKedæÔÁ|ü<ë dü<ë
eTVü‰<˚edü´ |üPπs«D >√Áù|ø£å+ *vZeTT‘·Ô‘·yéT
‘·<ä›s¡ÙHê‘Y uÛÑy˚‘·‡eT´>√Z<ëq»ì‘·+ |òü\yéT
>√˝Àø±Å‘˚Œwæ‘ê >±e' |üPs¡«+ j·T#·Ã¤eTT“¤Hêdü«j·TyéT
yêsêDd”+ düe÷j·÷‘ê >√Áù|ø£å+ ‘·‘·Ô‘·' düàè‘·yéT
>√Áù|øå±<äΔøÏåDÒ uÛ≤π> <äBÛNX¯«s¡dü+õ„‘·yéT
‘·<ä›s¡ÙHê<é uÛÑy˚‘·TŒ+kÕ+ |òü\+ j·T»„düeTT<ä“¤eyéT
nÁrX¯«s¡+ ‘·T ‘·Å‘êŒ#ê´+ eT<ÛäT¬ø’≥uÛÑ|üPõ‘·yéT
*xZ+ <äècÕº« Á|üj·T‘˚ïq yÓ’wüíe+ |ü<äeTè#·Ã¤‹
>√Áù|øå±‘·÷Œs¡«~>±“¤π> *xZ+ yÓ’ $»«s¡+ düàè‘·yéT
‘·dü´ düeT÷Œ»Hêqàs√Ô´ $»«s√ C≤j·T‘˚ ø£åD≤‘Y
ÁbÕ#ê´+ y˚<˚X¯«s¡düÔdü´ #·‘·Tπs«<ä|òü\Á|ü<ä'
y˚<˚X¯«sê<äTB#ê´+ ‘·T πøåÁ‘·»„XÊÃ~πøX¯e'
<äèwüº+ Á‹uÛÑTeq+ düs¡«+ ‘·dü´ düq›s¡ÙHêÅ<äTΔeyéT
düvZy˚TX¯«s¡e÷˝Àø£´ ‘·Á‘êŒ#ê´+ C≤j·T‘˚-q|òüT'
#·‘·Ts¡TàUÒq $~ÛHê ‘·‘·÷Œπs«D #·‘·Ts¡TàKyéT
Á|üj·÷>∑dü+»„ø£+ *vZeT]Ã‘·+ ÁãVü≤à˝Àø£<äyéT
‘·Á‘· XÊìÔø£Ø >öØ |üPõ‘ê XÊìÔø£è<é uÛÑy˚‘Y
es¡D≤j·÷düÔfÒ |üPπs« |üP»´+ ≈£î˙ÔX¯«s¡+ qè_Û'
‘·‘·÷Œ»Hê‘Y Á|üC≤j·TH˚Ô |ü⁄Á‘ê ì»≈£î˝À»®«˝≤Û'
59
≈£î˙ÔX¯«sê<äT‘·Ôs¡rÔs¡Δ+ yÓ’ ø±|æ˝À ÛÁVü≤<ä'
‘·Á‘· yÓ’ kÕïqe÷Á‘˚D eèwüuÛÑ<Ûä«»|üP»Hê‘Y
sê»dü÷j·Tdü´ j·T»„dü´ |òü\+ ‘·«$ø£\+ uÛÑy˚‘Y
sös¡yê~wüß j˚T πø∫‘Y |æ‘·s√ ø√{Ïdü$Tà‘êÛ'
‘·Á‘· ÁXÊ<˚Δ ø£è‘˚ |ü⁄Å‘Ó’' |æ‘·è˝Àø£+ Á|üj·÷ìÔ ‘˚
nqTdü÷j˚TX¯«s¡+ *vZ+ >√Áù|øå±<äT‘·Ôπs eTTH˚
‘·<ä›s¡ÙHê<Ûé uÛÑy˚Ád”ÔD≤+ bÕ‹Áe‘·´|òü\+ düTŒ¤≥yéT
‘·*¢vZ|üPs¡«~>±“¤π> |üP»´' dæ~Δ$Hêj·Tø£'
j·÷+ dæ~Δ+ j·T' düMTùV≤‘· dü ‘êe÷b˛ï ‹ ‘·qï‘˚'
Væ≤s¡D´ø£•b˛]¢vZ+ >∑DÒXÊ‘·Œ•Ãy˚T ‘·‘·'
Væ≤s¡D´≈£L|üdüÔÁ‘ê-dæÔ Væ≤s¡D≤´X¯«düeTè~Δø£è‘Y
eTTD≤¶düTπsX¯«s¡+ *vZ+ ‘·Å‘·Œr#ê´+ #· dæ~Δ<äyéT
n;Ûwüº<ä+ ‘·T HÓ’s¡è‘ê´+ >√Áù|øå±<é eèwüuÛÒX¯«s¡yéT
eTTH˚ düÿH˚›X¯«s¡+ *vZ+ eTVü‰<˚edü´ |ü•Ãy˚T
‘·*¢vZ|üP»Hêqè≤D≤+ uÛÑy˚qàeT dü˝Àø£‘ê
‘·‘êŒs¡Ù«‘√ Væ≤ XÊUÒXÀ $XÊUÒX¯X¯Ã ‘·Á‘· yÓ’
HÓ’>∑y˚Tj˚TX¯«s¡düÔÁ‘· j˚T-H˚´ qHê›´<äjÓ÷ >∑D≤'
‘˚cÕeT|æ Væ≤ *v±Zì ‘·Á‘· düìÔ düVü≤ÁdüX¯'
‘·<ä›s¡ÙHê‘Y uÛÑy˚‘·TŒ+kÕ+ ‘·‘·Ô<äZDdü˝Àø£‘ê
q˙›X¯«sêÅ‘·Œr#ê´+ #· •˝≤<˚X¯' ≈£îBÛVü≤s¡'
eTVü‰ã\Á|ü<ädüÔÁ‘· Væ≤s¡D≤´πøåX¯«s¡' X¯óuÛÑ'
‘·<ä›øÏåDÒ-≥ºVü‰kÕK´+ *vZ+ düs¡«düTKÁ|ü<äyéT
Á|üdüqïe<äH˚XÊK´+ *vZ+ ‘·k˛´‘·Ôπs X¯óuÛÑyéT
Á|üdüqïe<äqdæÔùw˜<é uÛÑø£ÔdüÔ<ä›s¡ÙHê#·TÃ¤uÛ≤‘Y
‘·<äT‘·Ôπs Á|üdüH√ï<ä+ ≈£îD¶+ HÓ’s¡à\´<ä+ qèD≤yéT
Á|ür#êéT≥ºVü‰düdü´ $TÁ‘êes¡TDHêeT˙
*v‚Z ‘·˝À¢ø£<˚ |üPCÒ´ eTVü‰bÕ‘·ø£Vü‰]D°
60
HÓ’s¡è‘ê´+ #ê-≥ºVü‰düdü´ eè<äΔyêdæwü˜dü+»„ø£yéT
*vZ+ ‘·‘·TŒ»Hê‘·TŒ+kÕ+ C≤„qeTT‘·Œ<ä´‘˚ eTVü≤‘Y
edæùw˜X¯ düMT|üdüú' ø£èùwíXÀ $wüßí˝Àø£<ä'
‘·<ëé÷´+ j·÷»„e˝Òÿ´XÀ ÁãVü≤à‘˚CÀ$es¡qΔ '
Á|üVü‰¢<˚X¯«s¡eTuÛÑ´s¡Ã´ ‘·‘·ŒXÊÃ<é uÛÑøÏÔes¡ΔqyéT
dü«j·T+ ©q' •y√ j·TÁ‘· uÛÑø±ÔqTÁ>∑Vü≤ø±eT´j·÷
n‘·' dü«©q+ ‘·‘·÷Œπs« *vZ+ |üP»´+ Á|üj·T‘·ï‘·'
dü<Ó’e C≤„qìcÕ˜Hê+ |üs¡e÷qq›$T#·Ã¤‘êyéT
j·÷ >∑‹]«Væ≤‘ê ‘˚cÕ+ dü«©H˚ kÕ ‘·qT‘·Ć≤yéT
yÓ’s√#·H˚X¯s¡«+ *vZ+ dü«©Hê‘·TŒs¡‘·' dæú‘·yéT
‘·<äT‘·Ôπs ã©X¯+ #· eTVü‰ã\$es¡ΔqyéT
‘·Å‘Ó’e *vZ+ u≤DÒX¯+ |üPõ‘·+ düs¡«ø±eT<äyéT
#·ÅH˚›X¯«s¡dü´ |üPπs«D *vZ+ $<˚´X¯«sê_Û<ÛäyéT
düs¡«$<ë´Û' Á|üdüHêï' düT´düÔdü´ *vZdü´ ùdeHê‘Y
‘·<ä›øÏåDÒ‘·TMπsXÀ eTVü‰dæ~Δ$<Ûëj·Tø£'
‘·Á‘Ó’e $ø£{≤ <˚M düs¡«<äT'UÖ|òüTyÓ÷#·˙
|üxÃeTTÁ<ä+ eTVü‰|”sƒ¡+ ‘·CÒ„j·T+ düs¡«dæ~Δ<äyéT
‘·Á‘· »bÕÔ« eTVü‰eTÅHêÔ' øÏåÁ|ü+ dæ<ä›´ìÔ Hê-q´<ë
‘·rŒπsƒ yêj·TTø√DÒ ‘·T düeT÷Œ»´' dü>∑πsX¯«s¡'
‘·<äs¡ÃHê<äX¯«y˚T<Ûä|òü\+ ‘·«$ø£\+ uÛÑy˚‘Y
‘·BXÊH˚ #· yê©X¯dæÔs¡´>√´ììyês¡ø£'
eTVü‰bÕbòÂ|òüT$<Ûä«+d” düTÁ^y˚X¯düÔ<äT‘·Ôπs
Vü≤q÷eTBX¯«s¡düÔÁ‘· ÁãVü≤à#·s¡´|òü\Á|ü<ä'
eTVü‰ãT~ΔÁ|ü<ädüÔÁ‘· |üPCÀ´ C≤eT“erX¯«s¡'
Ä•«H˚j˚TX¯«sö |üPvÖ´ >∑C≤Zj·÷' |ü•Ãy˚T ‘·{°
‘·<äT‘·Ôπs uÛÑÁ<äÁVü≤<√ >∑yê+ ø°åπsD |üP]‘·'
ø£|æ˝≤Hê+ düVü≤ÁùdD düeT´>¥ <ä‘˚Ôq j·T‘·Œ¤\yéT
61
‘·‘·Œ¤\+ \uÛÑ‘˚ eTs¡Ô´' kÕï‘√ uÛÑÁ<äÁVü≤<˚ Á<ÛäTeyéT
|üPsê«uÛ≤Á<ä|ü<ëj·TTø±Ô bÂs¡íe÷d” j·T<ë uÛÑy˚‘Y
‘·<ë |ü⁄D´‘·eT' ø±˝À yêõy˚T<Ûä|òü\Á|ü<ä'
ÁVü≤<ä|ü•ÃeTrπs ‘·T uÛÑÁ<˚X¯«s¡$˝Àø£Hê‘Y
>√˝Àø£+ ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘·ÔkÕà‘·TŒD≤´HÓ’ï yê-Á‘· dü+X¯j·T'
uÛÑÁ<˚X¯«sê<ë´‘·T<ÛëHêéTT|üXÊqÔ•y√ eTTH˚
‘·dü´ *vZdü´ dü+düŒsêÙ‘·Œsê+ XÊìÔ+ düeTè#·Ã¤‹
ñ|üXÊqÔ•e+ *vZ+ <äècÕº« »qàX¯‘ê]®‘·yéT
‘·ĆÒ<äÁX‚j·Tk˛sê•+ ÁX‚jÓ÷sê•+ #· $q›‹
‘·<äT‘·Ôπs #· #·ÁπøXÀ jÓ÷ì#·Áø£ìyês¡ø£'
‘·<äT‘·Ôπs #·Áø£ÁVü≤<√ eTVü‰|ü⁄D´$es¡Δq'
kÕï‘ê« #·Áø£ÁVü≤<˚ eTs¡Ô´X¯ÃÁπøX¯+ |ü]|üP»´#·
•e˝Àø£eTyêb˛ï‹ uÛ≤$‘˚HêqÔsê‘·àHê
‘·HÓ’ïs¡è‘˚ #· X¯S˝ÒXÀ Á<äwüºe´X¯Ã Á|üj·T‘·ï‘·'
X¯S\+ ‘·Á‘· |ü⁄sê q´düÔ+ kÕïHês¡ú+ es¡e]íì
ÁVü≤<ädüÔÁ‘· düeTT‘·Œqï'X¯S˝ÒX¯kÕ´-Á>∑‘√ eTVü‰Hé
kÕïq+ ø£è‘ê« ÁVü≤<˚ ‘·Á‘· <äècÕº« X¯S˝ÒX¯«s¡+ $uÛÑTyéT
s¡TÁ<ä˝Àø£+ qsê j·÷ìÔ ‘·´ø±Ô« dü+kÕs¡>∑Vü≤«s¡yéT
‘·‘·÷Œs¡«‘√ Hês¡<˚q ‘·|üdüÔ|üÔ+ eTVü≤‘·Ôs¡yéT
*vZ+ #· kÕú|æ‘·+ ÁX‚wü˜+ ≈£îD¶+ #ê-|æ X¯óuÛÑ+ ø£è‘·yéT
‘·Á‘· ≈£îDÒ¶ qs¡' kÕï‘ê« <äècÕº« yÓ’ Hês¡<˚X¯«s¡yéT
dü+kÕsê_Δ+ eTVü‰|òüTÀs¡+ düqÔπsHê-Á‘· dü+X¯j·T'
Hês¡<˚X¯«s¡|üPπs«D <äècÕº«-eÁuÛ≤‘·πøX¯«s¡yéT
ìs¡à˝≤+ >∑‹e÷b˛ï‹ bÕbÂ|òüT+ #· $eTTxÃ‹
‘·<äÁπ> ‘êÁeT≈£îD¶+ #· ‘·Á‘· kÕï‘√ q >∑s¡“¤uÛ≤ø˘
$|òüTïVü≤sêÔ >∑D≤<Ûä´ø£ådüÔ<ë«j·Ty˚´ düT$|òüTïVü≤è‘Y
‘·Á‘· $|òüTï Vü≤s¡+ ≈£îD¶+ ‘·Á‘· kÕï‘√ q $|òüTïuÛ≤ø˘
nHês¡πøX¯«s¡+ *vZ+ ‘·<äT<ä–›• #√‘·ÔeTyéT
62
≈£îD¶+ #ê-Hês¡ø±K´+ yÓ’ ‘·Á‘· kÕï‘√ q Hês¡ø°
es¡D≤j·÷düÔfÒ s¡y˚T´ es¡DÒX¯düÔ<äT‘·Ôπs
‘·Á‘· bÕX¯ó|ü‘·' dæ<äΔdüÔ« ø£åbÕ<√ eTVü‰eTTH˚
nH˚HÓ’e X¯ØπsD XÊX¯«r+ dæ~Δe÷>∑‘·'
‘·‘Œ· •Ãy˚T#·X˝’Ë XÒ '¯ |üsì¡ sê«Dø±eT<ä'
ø√{°X¯«s¡+‘·T‘·<ëé÷´+*vZ+ XÊX¯«‘·dæ~Δ<ä+
ø√{ÏrπsΔ ÁVü≤<˚ kÕï‘ê« ø√{°X¯+ |ü]|üP»´ #·
>∑yê+ ø√{ÏÁ|ü<ëqdü´ |òü\e÷b˛ï‹ e÷qe'
rs¡úeTVü≤‘·Ô« es¡íqyéT
eTVü‰X¯àXÊq XÊqdüÔyÓ÷“-¤dæÔ ø√{°XÊ<é eVæ≤ï~ø˘ dæú‘·'
‘·dæàHé düÔy˚T“¤ eTVü‰s¡TÁ<ädæÔwü˜‘˚ #√eTj·÷ düVü≤
‘·+ düÔeT“¤+ düeT\+ø£è‘·´ qs¡düÔ‘·Œ<äe÷|ü⁄ïj·÷‘Y
‘·Å‘Ó’e rs¡ú+ |üs¡eT+ ø£bÕ˝ÒX¯ düMT|ü‘·'
ø£bÕ\yÓ÷#·q+ HêeT ‘·Á‘· kÕï‘√-X¯«y˚T<ÛäuÛ≤ø˘
ãTTDyÓ÷#·qrs¡Δ+ ‘·T ‘·<äT<ä–›• XÀuÛÑqyéT
‘·Á‘· rπsú qs¡' kÕï‘ê« eTTø√Ô uÛÑe‹ #·s¡í‘·'
‘·Å‘Ó’yêv±Zs¡ø£+ rs¡Δ+ ≈£îD¶+ #ê-v±Zs¡ìs¡à\yéT
kÕï‘ê«-v±Zs¡ø£rπsú ‘·T uÛÑy˚<é uÛÑ÷jÓ÷ q>∑s¡“¤uÛ≤ø˘
nv±Zs¡yês¡j·TTø±Ôj·÷+ #·‘·TsêΔ´+ kÕï‹ jÓ÷ qs¡'
yê´~Û_Ûsêï-_ÛuÛÑ÷j˚T‘· q #· <äT'F ø£<ë#·q
$X¯«ø£πsàX¯«s¡+ *v±Z+ C≤„q<ä+ #· ‘·<äT‘·Ôπs
eTVü‰eTTDÒ¶X¯«s¡+ *vZ+ ‘·dü´ <äøÏåD‘·' X¯óuÛÑyéT
63
rs¡ΔπøåÁ‘· eTVü≤‘·Ô« es¡íqyéT
≈£L|ü' X¯óuÛÀ<äHêe÷-|æ kÕï‘·e´+ ‘·Á‘· ì•Ã‘·yéT
‘·Á‘· eTTD¶eTsT÷ e÷˝≤ eTj·÷ øÏåbÕÔ-‹XÀuÛÑHê
eTVü≤eTTD≤¶ ‘·‘√ <˚M düeTT‘·ŒHêï-|òüTVü‰]DÏ
K{≤«vZ+ #· <Ûäè‘·+ ‘·Á‘· K{≤«vÒZX¯düÔ‘√-uÛÑe‘Y
ìcÕŒb˛ C≤j·T‘˚ eTs¡Ô´' K{≤«vÒZX¯$˝Àø£Hê‘Y
uÛÑTeH˚X¯düÔ‘√ j·÷e÷´+ ≈£îD¶+ #· uÛÑTeH˚X¯«s¡yéT
‘·Á‘· ≈£îDÒ¶ qs¡' kÕï‘√ uÛÑTeH˚XÀ uÛÑy˚qïs¡'
‘·<ëé÷´+ $eT˝ÒX¯X¯Ã ≈£îD¶+ #· $eT˝À<äø£yéT
‘·Á‘· kÕï‘ê« $˝Àπø´X¯+ $eT˝À C≤j·T‘˚ qs¡'
‘·Á‘· bÕX¯ó|ü‘·' dæ<äΔ' Á‘·éT“ø√ HêeT HêeT‘·'
nH˚HÓ’e X¯ØπsD s¡TÁ<ä˝Àø£eTyê|üÔyêHé
uÛÑè>√sêj·T‘·q+ ‘·dü´ |ü•Ãy˚T-re |ü⁄D´<äyéT
$~Û|üPs¡«+ ‘·<äuÛÑ´s¡Ã´ bÕ|ü⁄ïj·÷∫Ã¤eeTì›s¡yéT
X¯óuÛXÒ «¯ s¡XÃ¯ ‘·<ëé÷´+ eTVü‰X¯óuÛ|Ñ \üò Á|ü<'ä
‘·Á‘· dæ<äΔ' bÕX¯ó|ü‘·' ø£|æ\]¸s¡àVü‰‘·bÕ'
‘·Á‘ê-dæÔ Væ≤ >∑TVü‰ s¡e÷´ ø£|æ˝ÒX¯«s¡düìï<ÛÍ
‘ê+ >∑TVü‰+ Á|ü$X¯<√´ yÓ’ q dü >∑πs“¤ $X‚‘Y ø£«∫‘Y
‘·Á‘· j·TCÀ„<ä≈£Lb˛-dæÔ yêõy˚T<Ûä|òü\Á|ü<ä'
zv≤ÿs¡ @wü @yê-kÕyê~es¡íeTj·÷‘·àø£'
eT‘√‡´<äs¡T´‘·Ôπs ≈£L˝Ò Hê<˚X¯düÔ«Vü≤y˚Te#·
Hê<˚X¯' |üs¡eT+ ÁãVü≤à Hê<˚X¯' |üs¡e÷ >∑‹'
Hê<˚X¯' |üs¡eT+ kÕúq+ <äT'Kdü+kÕs¡yÓ÷#·qyéT
ø£<ë∫‘·Ôdü´ <˚edü´ <äs¡ÙH˚ j·÷‹ C≤Vü≤ïM
eT‘√‡´<äØ kÕ ø£~∏‘ê kÕïq+ |ü⁄D…Æ´s¡yê|ü´‘˚
eT‘√´‡<äØ j·T<ë >∑v±Z |ü•Ãy˚T ø£|æ˝ÒX¯«s¡yéT
düe÷j·÷‹ eTVü‰<˚$ ‘·<ë jÓ÷>∑' düT<äTs¡¢uÛÑ'
64
ñ<ë›\πøX¯«s¡+ *vZeTTB#ê´+ ø£|æ˝ÒX¯«sê‘Y
‘·<ä›s¡ÙH˚q dü+dæ~Δ' |üsê dü¬s’«s¡yê|ü´‘˚
‘·<äT‘·Ôπs u≤wüßÿ©X¯+ *vZ+ düsê«s¡Δdæ~Δ<äyéT
u≤wüßÿ©XÊ<ä›øÏåD‘√ *vZ+yÓ’ øödüTÔuÛÒX¯«s¡yéT
‘·kÕ´-s¡ÃH˚q s¡‘Íïô|òTÆs¡ï $j·TTCÒ´‘· ø£]Ω∫‘Y
X¯vÿø£πsíX¯«s¡+ *vZ+ øödüTÔuÛÒX¯«s¡<äøÏåDÒ
dü+ùde´ |üs¡eT+ C≤„q+ \uÛÒ<ä<ë´-|æ kÕ<Ûäø£'
n|òüTÀπsXÀ >∑TVü‰<ë«] ≈£L|üdüÔk˛´‘·Ôπs X¯óuÛÑ'
n|òüTÀs√<ä Ç‹ U≤´‘√ yêõy˚T<Ûä|òü\Á|ü<ä'
>∑πsZXÀ <äeTH˚X¯X¯Ã ‘·Á‘· *vZ<ä«j·T+ X¯óuÛÑyéT
nH˚HÓ’y˚Vü≤ <˚ùV≤q j·TÁ‘· ‘Í dæ~Δe÷|ü‘·T'
‘·*¢vZjÓ÷' düeTsêÃ‘·' dæ~Δs¡“¤e‹ yêxÏÃ¤‘ê
‘·<ä›øÏåDÒ eTVü‰≈£îD¶+ s¡TÁ<ëyêdü Ç‹ düÿè‘·yéT
‘·Á‘· s¡TÁ<˚X¯eTuÛÑ´s¡Ã´ ø√{Ïs¡TÁ<ä|òü\+ \uÛÒ‘Y
#·‘·Ts¡›o j·T<ë-|üπsí s¡TÁ<äqø£åÁ‘·dü+j·TT‘ê
‘·<ë |ü⁄D´‘·eT' ø±\düÔdæàHé ≈£îDÒ¶ eTVü‰|òü\'
s¡TÁ<ä≈£îDÒ¶ qs¡' kÕï‘ê« <äècÕº´ s¡TÁ<˚X¯«s¡+ $uÛÑTyéT
j·TÁ‘· ‘·Á‘· eTè‘√ yê-|æ s¡TÁ<ä˝Àø£eTyê|ü⁄ïj·÷‘Y
s¡TÁ<ädü´ HÓ’s¡è‘˚ uÛ≤π> *vZ+ ‘·Á‘· eTVü‰\j·TyéT
‘·<äÁπ> |æ‘·è≈£Lb˛-dæÔ |æ‘·è≤D≤e÷\j·T' |üs¡'
‘·Á‘· ÁXÊ<äΔ+ qs¡' ø£è‘ê« |æD≤¶Hé ≈£Lù| |ü]øÏåù|‘Y
@ø£$+X¯≈£î˝Àù|‘·' ÁXÊ<äΔø£èÁ<äTÁ<ä˝Àø£uÛ≤ø˘
‘·Á‘· yÓ’‘·s¡D° HêeT B]Èø± |ü•Ãe÷qHê
‘·kÕ´+ kÕï‘√ qs√ <˚$ qs¡ø£+ HÓ’e >∑#·Ã¤‹
ãèVü≤düŒrX¯«s¡+ *vZ+ s¡TÁ<ä≈£îD≤¶#·Ã |ü•Ãy˚T
>∑Ts¡T|ü⁄wü´düe÷jÓ÷π> <äècÕº« ~yê´+ \uÛÒ<é –s¡yéT
s¡TÁ<ëyêkÕ<ä›øÏåD‘·' ø±y˚TX¯+ *vZeTT‘·ÔeTyéT
‘·<ä›øÏåDÒ eTVü‰≈£îD¶+ kÕïHê∫ÃìÔ‘·ø±eT<äyéT
65
#Ó’Á‘·X¯óø£¢Á‘·jÓ÷<äXÊ´+ ‘·Á‘· j·÷Á‘ê #· ø±eT<ë
q\≈£Lãs¡*vZ+ #· ÁbÕ#ê´+ ø±y˚TX¯«sê#·TÃ¤uÛÑyéT
‘·<äÁπ> bÕeq' ≈£Lb˛ <Ûäq<Ûëq´düeTè~Δ<ä'
q\≈£Lã\|üPπs«D dü÷sê´#·Åq›eTùV≤X¯«sö
nC≤„q<Ûë«qÔ|ü≥©+ Vü≤s¡‘·kÂÔ düeT]Œ‘Í
‘·<ä›øÏåDÒ-<Ûä«πøX¯X¯Ã <äèc˛º yÓ÷Vü≤$HêX¯q'
‘·Á‘· dæBΔX¯«s¡+ *vZ+ eTVü‰dæ~›düeTs¡Œø£yéT
‘·Å‘Ó’e eTD¶˝ÒX¯X¯Ã eTD¶˝ÒX¯|òü\Á|ü<ä'
ø±eT≈£îD¶dü´|üPπs«D #·éH˚X¯' düeTè~Δ<ä'
‘·Á‘Ó’e düqπøX¯X¯Ã sê»dü÷j·T|òü\Á|ü<ä'
düq‘·Tÿe÷s¡*vZ+ #· ‘·‘·ŒXÊÃ<√´>∑dæ~Δø£è‘Y
‘·<äT‘·Ôπs düqH˚›XÀ eTVü‰C≤„qdüeTs¡úø£'
‘·<ëé÷é÷VüQrX¯X¯Ã <äèc˛º ôVAeT|òü\Á|ü<ä'
‘·<ëé÷´+ |ü⁄D´»qø£+ *vZ+ |üxÃ•UÒX¯«s¡yéT
e÷s¡ÿDÒ¶j·TÁVü≤<ädüÔdü´ |ü•Ãy˚T |ü⁄Dés¡Δq'
‘·dæàHé ÁVü≤<˚ qs¡' kÕï‘ê« øÏ+ uÛÑ÷j·T' |ü]XÀ#·‹
‘·Á‘· kÕïq+ #· <ëq+ #· uÛÑy˚<äø£åj·T|ü⁄D´<äyéT
‘·<äT‘·Ôπs #· ≈£îDÒ¶X¯' düs¡«dæ<Ó’Δs¡ïeTdüÿè‘·'
Bøå±+ bÕX¯ó|ür+ \u≤Δ« <ë«<äXÊuÒ›q j·T‘·Œ¤\yéT
‘·‘·Œ¤\+ \uÛÑ‘˚ $Á|ü eTs¡Ô´' ≈£îDÒ¶X¯ <äs¡ÙHê‘Y
e÷s¡ÿDÒ¶j·T ÁVü≤<ë‘·÷Œs¡«+ XÊDÏ¶˝Ò´X¯' düT|ü⁄D´<ä'
‘·‘Œ· •Ãy˚T #· #·DX¶Ò X¯ Ã¯ D≤¶+X¯óÁ>∑V≤ü D≤|òTü Vü≤è‘Y
<äøÏåDÒ#· ø£bÕ˝ÒXÊ‘Y ≈£îD¶+ lø£D˜dü+õ„‘·yéT
‘·Á‘· ≈£îDÒ¶ qs¡' kÕï‘ê« <ë‘ê kÕ´ÅNÃ¤Á|üuÛ≤e‘·'
eTVü‰\ø°åàX¯«s¡+ *vZ+ ‘·dü´ ≈£îD¶dü´ düìï<ÛÍ
eTVü‰\ø°åà+ düeTuÛÑ´s¡Ã´ kÕï‘·düÔ‘·TÿD¶yê]wüß
66
#êeTsêdüø£ÔVü≤kÕÔ_Û]›e´Åd”Ô_ÛX¯Ã M»´‘˚
j·T<ë eT‘√‡´<äØ+ j·÷ìÔ dü«s¡Z˝Àø±~ΔyÍø£dü'
‘·<Ûë ‘˚HÓ’e e÷πsZD j·÷ìÔ Åd”Ô_Ûs¡«è‘ê' düTKyéT
dü«s¡Z<ë«s¡eT‘·' U≤´‘·+ ‘·‘ê‡úq+ eTTìdü‘·ÔeT
‘·‘·TÿD¶<äøÏåDÒ uÛ≤π> *vZ+ ÁãVü≤à|ü<äÁ|ü<äyéT
>±j·TÁrX¯«s¡kÕ$ÁrX¯«sö ePCÖ´ Á|üj·T‘·ï‘·'
eT‘√‡´<äsê´düÔfÒ s¡y˚T´ *vZ+dü‘·érX¯«s¡yéT
‘·jÓ÷' |üPπs«D düeT÷Œ»´+ ‘·|ü'l|ü]es¡›qyéT
ñÁπ>X¯«s¡+ eTVü‰*vZ+ \ø°åàXÊ‘Y |üPs¡«~ø˘ dæú‘·yéT
C≤‹düàs√ uÛÑy˚qàs¡Ô´düÔ*¢vZdü´ düeTs¡ÃHê‘Y
‘·<ä›øÏåDÒ #√Á>∑≈£îD¶+ kÕïHê‘Y ø£qK˝≤~Ûø£yéT
ø£s¡MπsX¯«s¡+ *vZ+ ‘·dü´ ≈£îD¶dü´ |ü•Ãy˚T
‘·dü´ <äs¡Ùq‘·' |ü⁄+kÕ+ C≤j·T‘˚ s√>∑dü+ø£åj·T'
‘·<ë«j·Ty˚´ eTØNX¯+ ≈£îD¶+ <ë-|òüTÚ|òüTHêX¯qyéT
‘·‘·ŒXÊÃ#Ó’ÃÅq›≈£îD¶+ #· *vZ+ #·ÅH˚›X¯«s¡+ eTTH˚
ÇÅH˚›XÊ<ä›øÏåDÒ uÛ≤π> X¯óuÛ≤ ø£s√ÿ≥yê|æø±
‘·Á‘· yê|”»˝Ò kÕï‘ê« <äècÕº« ø£s√ÿ≥πøX¯«s¡yéT
Hê>±Hêe÷~Û|ü‘·´+ ‘·T C≤j·T‘˚ Hê-Á‘· dü+X¯j·T'
‘·‘Œ· XÊÃ<ä$› T#·DX¶Ò À ÁãVü≤àVü≤‘ê´Vü≤s√ Vü≤s¡'
‘·<ä›øÏåDÒ eTVü‰≈£îD¶+ s¡TÁ<ä˝Àø£|òü\Á|ü<äyéT
‘·‘·Œ•Ãy˚T eTVü‰*vZeT^ïX¯ Ç‹ $ÁX¯ó‘·yéT
Äπ>ïj·T+ HêeT ≈£îD¶+ #· ‘·‘·÷Œπs«-–ï dü˝Àø£<äyéT
Äπ>ïj˚TX¯«s¡‘·' ÁbÕ#ê´+ ≈£îD¶+ ‘·<ä›øÏåDÒ X¯óuÛÑyéT
‘·Á‘· ≈£îDÒ¶ qs¡' kÕï‘ê« dü«πsZ edü‹ |üPs¡«C…’'
‘·Å‘êŒ#ê´+ u≤\#·ÅH˚›X¯X¯ÃÅq›˝Àø£>∑‹Á|ü<ä'
|ü]‘√ u≤\#·ÅH˚›X¯+ >∑D*v±Zq´H˚ø£X¯'
$˝Àø£´ ‘êì *v±Zì >±D|ü‘·´+ |ü<ä+ \uÛÒ‘Y
67
u≤\#·Åq›düMTù| ‘·T ≈£L|ü' |æ‘·è>∑DÁ|æj·T'
‘·Á‘· ÁXÊ<äΔÁ|ü<ä' kÕï‘ê« |æ‘·è≤Hé dübÕÔ-Á‘· ‘ês¡j˚T‘Y
‘·<äH√Δ' |üPs¡«‘√ *vZ+ |ü⁄D´+ $X‚«X¯«sêVü≤«j·TyéT
$X‚«X¯«s¡dü´ |üPπs«D eè<äΔø±˝ÒX¯«s√ Vü≤s¡'
ø±˝À<√ HêeT ≈£Lb˛-dæÔ ‘·<äÁπ> düs¡«s√>∑Vü≤è‘Y
jÓÆTdüTÔ ‘·Á‘√<äø£+ |”‘·+ Åd”Ô_Û' |ü⁄+_'Û dü«ø£s¡à_Û'
‘·Á‘· ≈£Lù| ‘·T j·T<ä›‘·Ô+ <ëq+ •es¡‘ê‘·àHêyéT
dü+eπsÔ-|æ q ‘·kÕ´-ùdÔ HêX¯' ø£\X¯düeT“¤e'
KD¶düTŒ¤{Ï‘·dü+kÕÿs¡+ ‘·Á‘· ≈£îs¡«ìÔ j˚T qsê'
‘˚ s¡TÁ<ä˝Àø£e÷kÕ<ä´ yÓ÷<äH˚Ô düTœq' dü<ë
ø±˝ÒXÊ<ä›øÏåDÒ uÛÀπ> eTèrÔ«´X¯düÔ«|üeTè‘·T´Vü≤è‘Y
*vZ+ <äπøåX¯«sêVü≤«+ #· ‘·‘·' ≈£LbÕ<äT<ä–›•
n|üsê<ÛädüVü≤Ádü+ ‘·T qX‚´‘·Ôdü´ düeTs¡ÃHê‘Y
eTVü‰ø±˝ÒX¯*vZ+ #· <äπøåXÊ‘·÷Œs¡«‘√ eTVü≤‘Y
eTVü‰≈£îDÒ¶ qs¡' kÕï‘ê« eTVü‰ø±\+ ‘·T jÓ÷-s¡Ãj˚T‘Y
n]Ã‘·+ ‘˚q yÓ’ ‘·Á‘· »>∑<˚‘·#·Ã¤sê#·s¡yéT
nqÔπøX¯«s¡e÷˝Àø£´ ‘·<ëé÷´+ Hê-qÔø£dü´ ;Û'
Vü≤dæÔbÕ˝ÒX¯«s¡+ *vZ+ ‘·dü´ <äøÏåD‘√ eTTH˚
‘·dü´ |üP»q‘√ j·÷‹ |ü⁄D´+ yÓ’ Vü≤dæÔ<ëq»yéT
‘·Å‘Ó’sêe‘·≈£îD¶+ *vZyÓTÆsêe‘˚X¯«s¡yéT
‘·*¢vZeTs¡Ãj·THé eTs√Ô´ <Ûäq<Ûëq´düeTè~ΔuÛ≤ø˘
‘·<ä›øÏåDÒ ÁX‚j·Tùd #· *vZ+ kÕ´Hêà\rX¯«s¡yéT
Vü≤d”ÔX¯«sê<äT‘·Ôπs ‘·T »j·TH˚ÔXÀ »j·TÁ|ü<ä'
ã˙›X¯«s√ eTVü‰ø±\≈£îD≤¶<äT‘·Ôs¡‘·' X¯óuÛÑ'
ãì›≈£îD¶+ #· $U≤´‘·+ yêsêDkÕ´+ eTVü‰-|òüTVü≤è‘Y
‘·Á‘· kÕïH˚q <ëH˚q ÁXÊ<˚ΔHê-ø£åj·TeTX¯óï‘˚
<Ûäq«qÔØX¯«s¡+ *vZ+ ≈£îD¶+ ‘·Hêï eT #Ó’e Væ≤
68
‘·dü´ *vZdü´ Hêe÷-q´‘·TÿD¶Hêe÷-q´<˚e Væ≤
‘·Tv‚ZX¯«s¡+ *vZHêeT ≈£îD¶+ yÓ’<˚´X¯«sê-_Û<ÛäyéT
düT<ÛëeTjÓ÷´ eTVü≤Ö|ü<Ûä´' øÏåbÕÔdüÔÁ‘· eTVü‰~Ûj·T'
‘·‘·TÿD¶kÕïq‘·düÔkÕà‘·Ô*¢vZ|ü]Mø£åD≤‘Y
qX¯´ìÔ yê´<Ûäj·T' düπs« düVü≤ bÕô|’' düT<ës¡TD…Æ'
‘·<äT‘·Ôπs Vü≤©X‚X¯' düs¡«yê´~ÛìwüO<äq'
•y˚X¯«s¡' •eø£s¡düTÔvZHêeTï X¯Ã <äøÏåDÒ
»eT<ä^ïX¯«s¡+ *vZ+ •y˚XÊ<äΔøÏåDÒ X¯óuÛÑyéT
‘·‘·Œ•Ãy˚T uÛ…’s¡y˚X¯' ≈£L|üdüÔk˛´‘·Ôπs X¯óuÛÑ'
‘·<äT<ädüŒs¡Ùe÷Á‘˚D düs¡«j·T»„|òü\+ \uÛÒ‘Y
‘·‘·÷ÿ|ü|ü•Ãy˚T uÛ≤π> düTπøXÀ jÓ÷>∑dæ~Δ<ä'
‘·HÓ’ïs¡è‘ê´+ #· yê´ùdX¯' ≈£L|üX¯Ã $eT˝À<äø£'
yê´dü≈£Lù| qs¡' kÕï‘ê« ‘·s¡ŒsTT‘ê« düTsêHé |æ‘·è≤Hé
nø£åj·T+ \uÛÑ‘˚ ˝Àø£+ j·TÁ‘· ≈£îÁ‘ê-_Ûø±+øÏå‘·yéT
yê´dürsêú‘·Œ•ÃeT‘√ |òüTD≤ºø£s√í ÁVü≤<√ eTVü‰Hé
|òüTD≤ºø£s¡íÁVü≤<˚ kÕï‘ê« yê´ùdX¯|ü]<äs¡ÙHê‘Y
j·TÁ‘· ‘·Á‘· eTè‘√ yê-|æ yêsêDkÕ´+ eTè‘√ uÛÑy˚‘Y
|òüTD≤ºø£s¡ídüMTù| ‘·T |üxÃ#·÷&Ü|ü‡s¡' düs¡'
|üxÃ#·÷&Ü»˝Ò kÕï‘ê« <äècÕº´ <˚e+ ‘·MTX¯«s¡yéT
dü«s¡Z˝Àø£+ qs√ j·÷‹ |üxÃ#·÷&ÜÁ|æjÓ÷ uÛÑy˚‘Y
>öØ≈£L|üdüÔ‘√-yê#ê´+ düs¡«C≤&É´$HêX¯q'
exÃ#·÷&√‘·Ôπs uÛ≤π> rs¡Δ+ #ê-XÀø£dü+õ„‘·yéT
eTHê›øÏ˙ eTVü‰rs¡ú+ ‘·<äTB#ê´+ eTVü‰-|òüTVü≤è‘Y
dü«s¡Z˝Àπø-|æ kÕ |ü⁄D≤´ øÏ+ |ü⁄qsêàqy˚ eTTH˚
‘·<äT‘·Ôπs eT<Ûäý˚TXÀ eT<Û˚´πøåÁ‘·+ dü«|æ‘·´ôVA
‘·Á‘· C≤>∑s¡D+ ø£è‘ê«-XÀø±wüºe÷´+ eT<ÛÍ qs¡'
q C≤‘·T XÀø£+ \uÛÑ‘˚ dü<ëqq›eTjÓ÷ uÛÑy˚‘Y
69
eTTøÏÔπøåÁ‘·Á|üe÷D+ #· Áø√X¯+ Áø√X¯+ #· düs¡«‘·'
Äs¡uÛÑ´ *vÀZ<äkÕà#·Ã |ü⁄D´<ëqà<Ûäý˚TX¯«sê‘Y
@‘·<˚e dü<ë ÁbÕVüQ' düπs« yÓ’ Á|ü|æ‘êeTVü‰
ø£•Ã<ädüà‘·Tÿ˝Ò C≤‘√ eTHê›øÏHê´ »˝≤|ü⁄¢‘·'
uÛÀ»j˚T‘Y Á|üj·T‘√ $ÁbÕHé j·TrHé bÕX¯ó|ü‘êq|æ
eTHê›øÏHê´+ qs¡' kÕï‘ê« <äècÕº´ yÓ’ eT<Ûäý˚TX¯«s¡yéT
@ø£$+X¯‘·Tÿ˝Àù|‘√ s¡TÁ<ä˝Àπø eùd∫Ãs¡yéT
eT<Ûäý˚TXÊ<äyê#·´+ #· $X‚«<˚y˚X¯«s¡' X¯óuÛÑ'
‘·<äs¡ÃHê<ä]Ã‘ê' düT´]«X‚«<˚yêÅdüÔjÓ÷ <äX¯
‘·‘·÷Œπs« Ms¡uÛÑÁ<˚XÀ eTVü‰Ms¡|ü<äÁ|ü<ä'
uÛÑÁ<ä<ë uÛÑÁ<äø±© #· ‘·dü´ <äøÏåD‘·' X¯óuÛ≤
uÛÑÁ<äø±\ÁVü≤<√ HêeT ‘·Á‘ê-reX¯óuÛÑÁ|ü<ä'
Ä|üdüÔy˚T“¤X¯«s¡+ *vZ+ ‘·Å‘êŒ#ê´+ C≤„q<ä+ |üs¡yéT
‘·<äT‘·Ôπs |ü⁄D´≈£L|üdüÔ‘·ŒXÊÃ#ÍÃ¤qø√ ÁVü≤<ä'
ÁVü≤<ä|ü•ÃeT‘√ *vZ+ XÖqπøX¯+ düTBÛÁ|ü<äyéT
ÁVü≤<˚ ‘·Á‘· qs¡' kÕï‘ê« <äècÕº« yÓ’ XÖqπøX¯«s¡yéT
C≤„q+ ‘·‘·‡+\uÛÒ~›e´+ j˚TqeTè‘·T´+ ‘·s¡‘·´kÂ
‘·<ä›øÏåDÒ »eTT“πøX¯dæÔs¡´>√´ì ìyês¡ø£'
‘·<äT‘·Ôπs eT‘·v‚ZXÀ >±q$<ë´Á|üuÀ<Ûäø£'
eT‘·v‚ZX¯dü´ yêj·Ty˚´ HêHê*v±Zì düs¡«‘·'
eTTì_Û' kÕú|æ‘ê˙Vü≤ düs¡«dæ~ΔÁ|ü<ëì #·
ÁãVü≤àsê‘˚X¯«s¡+ *vZ+ eT‘·CÒZXÊ#·Ã <äøÏåDÒ
‘·*¢vZ<äs¡àHê<ëj·TTsêïqÔsê∫Ã¤<ä´‘˚ ø£«∫‘Y
‘·Á‘ê--»´ù|X¯«s¡+ *vZ+ |æ‘·è*v±Zq´H˚ø£X¯'
‘·*¢vZùdej·÷ düπs« ‘·Twü´ìÔ Á|ü|æ‘êeTVü‰'
‘·<ä›øÏåDÒ dæ<äΔ≈£L|ü' dæ<ëΔ' düìÔ düVü≤ÁdüX¯'
yêj·TTs¡÷bÕdüTÔ j˚T dæ<ëΔ j˚T dæ<ëΔ uÛ≤qTs¡•à>±'
70
‘Ó’' kÕú|æ‘·+ ‘·T j·T*¢vZ+ ‘·‘Y dæ<˚ΔX¯«s¡MT]‘·yéT
‘·dü´ düq›s¡ÙHê<˚e düsê«' düT´' dæ<äΔjÓ÷-eT˝≤'
‘·‘·Œ•Ãy˚T dæ<äΔyê|” |”‘ê kÕï‘ê #· dæ~Δ<ë
ÁbÕ#ê´+ #· dæ<äΔ≈£LbÕ<Ó’« *vZ+ yê´Áù|òTX¯«sê-_Û<äyéT
‘·*¢vZ<äs¡ÙHêqïè≤D≤+ q uÛÑj·T+ yê´Á|òüT#√s¡»yéT
CÒ´ùw˜X¯«s¡+ #· ‘·<ëé÷´+ CÒ´wü˜kÕúH˚‹ dæ~›<äyéT
‘·<ä›øÏåDÒ eTT<ë+ <ÛëeT *vZ+ Á|üVü≤dæ‘˚X¯«s¡yéT
‘·<äT‘·Ôπs ìyêùdX¯' ø±oyêdü|òü\Á|ü<ä'
#·‘·T'düeTTÁ<ä≈£Lb˛-dæÔ ‘·Á‘ê-_ΔkÕïq|ü⁄D´<ä'
CÒćÕ˜<˚M ‘·T ‘·Á‘ê-dæÔ q‘ê CÒ´wü˜|ü<äÁ|ü<ë
nyê#ê´+ yê´Á|òüT*v±Z#·Ã *vZ+ #·D°¶X¯«sê-_Û<ÛäyéT
‘·<äT‘·Ôπs <äD¶U≤‘·+ düs¡' |æ‘·èeTT<ëeVü≤yéT
Á>∑Vü≤D≤-qqÔπs kÕïq+ <äD¶U≤‘˚-‹|ü⁄D´<äyéT
C…’^wüe´>∑TVü‰ ‘·Á‘· ‘·Á‘· *vZ+ ‘·<ëVü≤«j·TyéT
Á‹sêÁ‘√ Áb˛wæ‘· düÔÁ‘· C≤„q+ \uÛÒ´‘· ìs¡à\yéT
eTVü‰|ü⁄D´Á|ü<ä+ *vZ+ ‘·‘·ŒXÊÃ<˚›e˝ÒX¯«s¡yéT
X¯‘·ø±\düÔ‘·‡MTù| X¯‘·+ ø±˝≤qTe÷|ü‹'
‘·*¢v±Z--$s¡“¤y˚ ø±XÊ´+ ø±\j·÷e÷dü ≈£îeT“¤»
‘·*¢vZ<äs¡ÙHê<ëj·TT' X¯‘·esê¸D´KDÏ¶‘·yéT
XÊ‘ê‘·ù|X¯d<Ôü ëé÷´+eTVü‰»|ü|\üò Á|ü<'ä
‘·‘·Œ•Ãy˚T ùV≤‘·TπøXÀ ùV≤‘·TuÛÑ÷‘√ eTVü‰|òü˝Ò
‘·<ä›øÏåDÒ ø£åbÕ<˚XÀ eTVü‰C≤„ eTVü‰C≤„qÁ|ües¡Ôø£'
‘·<äÁπ> #· ø£D≤<˚X¯düÔÁ‘· |ü⁄D√´<äø£' Á|üVæ≤'
kÕï‘ê« ø±D≤<ä≈£Lù| j·T' ø£D≤<˚X¯+ düeTs¡Ãj˚T‘Y
q <ÛäH˚q q <ÛëH˚´q ‘·´»‘˚ dü ø£<ë#·q
‘·dü´ <äøÏåD‘√ <äèXÀ´ uÛÑ÷rXÀ uÛÑ÷‹ø£è‘Y dü‘êyéT
‘·‘·ŒX¯Ãy˚T-|òüTdü+Vü≤s¡Ôè ÄcÕ&ÛûX¯«s¡ dü+õ„‘·yéT
<äTsê«ùdX¯X¯Ã ‘·‘·÷Œπs« düs¡«ø±eTdüeTè~Δø£è‘Y
71
‘·<ëé÷´+ uÛ≤s¡uÛÑ÷‘˚X¯' bÕ|üuÛ≤sê-|üVü‰s¡ø£'
yê´ùdX¯«s¡dü´ |üPπs«D <Í« X¯+K*œ‘˚X¯«sö
‘Í <äèXÖ´ j·T‘·ï‘·' ø±XÊ´+ eTVü‰C≤„qÁ|ües¡Ôøö
j·T‘·‡e÷bÕ´--|ü´‘˚ |ü⁄D´+ ìcÕ˜ bÕX¯ó|ü‘·Áe‘·yéT
‘·<ë|ü´‘˚-Á‘· $X‚«X¯ düø£èBø£åD‘·' ø£åD≤‘Y
‘·BXÊH˚-e<Ûä÷‘˚XÀ jÓ÷>∑C≤„qÁ|ües¡Ôø£'
rs¡ú+ #Ó’yê-e<Ûä÷‘˚X¯+ düs¡«ø£\àwüHêX¯ø£è‘Y
ne<Û÷ä ‘˚X«¯ sê‘·÷Œπs« *vZ+ |üXó¯ |ürX¯«s¡yTé
‘·*¢vZùdej·÷ |ü⁄+kÕ+ |üX¯óbÕX¯$yÓ÷ø£åDyéT
‘·<ä›øÏåDÒ >√_Û˝ÒXÀ eTVü‰-_Û\wæ‘·Á|ü<ä'
JeT÷‘·yêVü≤H˚XX¯ Ã¯ ‘·‘Œ· XÊÃ*¢veZ TT‘·eÔ TyéT
$<ë´<Ûäs¡|ü<äÁbÕ|æÔdüÔ*¢vZ|ü]ùdeHê‘Y
eTj·T÷U≤s¡ÿ' |üxÃq<˚ >∑uÛÑd”ÔX¯X¯Ã ‘·Á‘· yÓ’
<ä~Ûø£\ŒÁVü≤<√ HêeT ‘·<äTB#ê´+ eTVü‰Á|üVæ≤'
<äTs¡¢uÛÑ+ ‘·Å‘·ŒVæ≤kÕï q+ <äTs¡¢uÛÑ+ #· ‘·Bø£åDyéT
>∑uÛÑd”ÔXÀ‘·Ôπs uÛ≤π> <ä~Ûø£˝ÒŒX¯«s√ Vü≤s¡'
qs¡düÔe÷X¯ó dü+Mø£å´ ø£\Œ+ Á‘·´ø£å|ü⁄πs eùd‘Y
>∑uÛÑd”ÔXÊ<ä›øÏåDÒ ‘·T eTvZ˝≤+ eTvZ˝≤\j·÷yéT
ñ~›X¯´ eTvZ˝≤+ >öØ+ uÛÀ»j˚T~›«»<äeTŒr
n\vÿè‘·´ j·T<∏ëX¯øÏÔ ‘·‘·TŒD≤´H√Ô q ø£]Ω∫‘Y
øÏå‹Á|ü<äøÏåD|òü˝≤ eTvZ˝…’ø± Á|ü<äøÏåD≤
e<äH˚ Áù|ø£åD≤<˚M eTTKÁù|πøåX¯«s√‘·Ôπs
eTvZ˝≤j·÷' düMTù| ‘·T düs¡«dæ~›ø£Ø •yê
*v‚Z ‘·«Åw”ºX¯eè‘˚ÔXÖ eTTKÁù|øå√‘·Ôπs X¯óuÛÒ
düùV≤eTuÛÑ÷$T<ëqdü´ |òü\+ <äs¡Ùq‘·düÔjÓ÷'
‘·<äT‘·Ôπs #·]Ãø±j·÷ <˚yê´' düq›s¡Ùq+ X¯óuÛÑyéT
πse‘˚X¯«s¡*vZ+ #· #·]Ãø±-Áπ>D XÊìÔø£è‘Y
72
eTVü‰X¯óuÛ≤j·T ‘·kÕ´Áπ> *vZ+ |üxÃq<˚X¯«s¡yéT
eTvZ˝À<√ eTVü‰≈£Lb˛ eTvZ˝≤|ü•Ãy˚T X¯óuÛÑ'
ñ|üeTH√´s¡àVü‰*vZ+ eTvZ˝≤|ü•Ãy˚T X¯óuÛÑyéT
yê´Á|òüTbÕ<˚X¯«s¡+ *vZ+ ‘·‘·ŒXÊÃ<é yê´Á|òüT;Û‹Vü≤è‘Y
HÓ’s¡è‘ê«+ #· >∑uÛÑd”ÔXÊ#·Ã XÊvÒÿXÀ-|òüTdü+|òüTVü≤è‘Y
‘·‘·Œ•Ãy˚T #Ó’Á‘·s¡<∏ä+ *vZ+ ~e´>∑‹Á|ü<äyéT
πse‘˚XÊ‘·Œ•ÃeT‘√ C…’$T˙XÀ eTVü‰-|òüTVü≤è‘Y
‘·Á‘· *v±Zq´H˚ø±ì ãTTw”D≤eTèwædü‘·ÔeT
C…’$TH˚XÊ#·Ã yêj·TTy˚´ *vZ+ yÓ’ sêeDÒX¯«s¡yéT
q ‘·<ä›s¡Ùq‘·' |ü⁄+kÕ+ sêø£åkÕHê+ eTVü‰uÛÑj·TyéT
‘·<ä›øÏåDÒ esêùV≤XÀ e÷D¶y˚´X¯düÔ‘√ j·Ty˚T
‘·<ä›øÏåDÒ Á|ü#·DÒ¶XÀ jÓ÷π>XÀ <äøÏåDÒ ‘·‘·'
‘·<ä›øÏåDÒ #· <Ûë‘˚X¯' k˛y˚TX¯X¯Ã ‘·<äÁ>∑‘·'
‘·HÓ’ïs¡è‘ê´+ ø£qπøXÀ eTVü‰ø£qø£<ä' dü‘êyéT
‘·<äT‘·Ôπs bÕD¶yêHê+ |üxÃ*v±Zì düqTà<˚
dü+eπsÔX¯<äÁπ> #· X‚«‘˚X¯düÔdü´ |ü•Ãy˚T
‘·‘·ŒXÊÃ‘Y ø£\X‚X¯X¯Ã *vZ+ ø±˝≤-uÛÑj·TÁ|ü<äyéT
ø±˝Òq bÕ•‘˚ X‚«‘˚ eTTH˚ ≈£îe÷“¤‘Y düeTT‹ú‘·yéT
∫Á‘·>∑Tù|ÔX¯«s¡+ *vZ+ ‘·<äTB#êéT|òü÷-|üVü≤yéT
∫Á‘·>∑Tù|ÔX¯«sê‘·ŒXÊÃ<√´ <äè&Û˚XÀ eTVü‰|òü\'
ø£\X‚XÊ<äyê#ê´+ #· Á>∑ùV≤XÀ *vZeTT‘·ÔeTyéT
Á>∑Vü≤u≤<Ûë+ X¯eTj·T‹ ‘·*¢vZ|ü]˝Àø£qyéT
∫Á‘·>∑Tù|ÔX¯«sê‘Y |üXÊÃ<ä´<äè#˚Ã¤XÀ eTVü‰|òü\'
ñ‘·<∏äýêeT<˚y˚X¯+ *vZ+ j·÷e÷´+ Á>∑ùV≤X¯«sê‘Y
ø£eT“˝≤-X¯«‘·πsXÖ #· ‘·dü´ <äøÏåD‘·' X¯óuÛÒ
‘·Å‘Ó’e ìs¡à\+ *vZ+ q\≈£Lãs¡|üPõ‘·yéT
‘·<ëé÷´+ eTDÏø£ØíX¯+ ‘·<äT<äø˘ |ü*‘˚X¯«s¡yéT
»sêVü≤s¡+ #· ‘·Å‘Ó’e ‘·‘·ŒXÊÃ‘êŒ|üHêX¯qyéT
73
‘·‘·Œ•Ãy˚Tìs¡®πsX¯düÔHÓ’ïs¡è‘ê´+ |æ‘êeTVü≤'
|æ‘êeTVü≤Ák˛‹ø± #· ‘·Á‘· ÁXÊ<äΔ+ eTVü‰|òü˝yéT
‘·<ëé÷´+ es¡TDÒX¯X¯Ã u≤DÒX¯düÔdü´ <äøÏåDÒ
|æ‘êeTVü≤ Ák˛‹ø±j·÷+ ≈£LcÕàDÒ¶X¯düTÔ dæ~Δø£è‘Y
‘·‘·÷Œs¡«‘√ sêø£åùdXÀ >∑v‚ZX¯düÔdü´ <äøÏåDÒ
‘·<äT‘·Ôπs ìeTïπ>XÊ' düìÔ *C≤Zq´H˚ø£X¯'
yÓ’edü«‘˚X¯«s¡düÔÁ‘· j·TeT˝Àø£ìyês¡ø¡'
‘·‘·ŒXÊÃ<ä~rX¯X¯Ã #·ÁπøX¯düÔX¯Ã #ê-Á>∑‘·'
‘·<äÁπ> ø±\πøXÊUÀ´ <äèwüºÁ|ü‘·´j·Tø£è‘Y |üs¡'
#Ûêj·÷ dü+<äèX¯´‘˚ ‘·Á‘· ìcÕŒ|üdüÔ<äy˚ø£åD≤‘Y
‘·<äÁπ> ‘ês¡πøX¯X¯Ã ‘·<äÁπ> dü«s¡íuÛ≤s¡<ä'
‘·<äT‘·Ôπs eTs¡T‘˚ÔX¯' X¯ÁπøX¯X¯Ã ‘·<äÁ>∑‘·'
‘·<ä›øÏåDÒ #· s¡y˚T“¤X¯düÔÅ‘Ó’e #· X¯oX¯«s¡'
‘·<äT‘·Ôπs ˝Àø£ù|XÊdüÔÁ‘· *v±Zq´H˚ø£X¯'
Hê>∑>∑qΔs¡« j·Tøå±D≤+ øÏqïsê-|ü‡s¡kÕeT|æ
<˚e]¸>∑DeèHê›Hê+ HêHêdæ~Δø£sêD´|æ
X¯ÁπøXÊ<ä›øÏåDÒ uÛ≤π> bòÕ\TZH˚XÀ eTVü‰-|òüTVü≤è‘Y
eTVü‰bÕX¯ó|ü‘˚X¯X¯Ã ‘·<ëé÷´+ X¯óuÛÑø£è‘Y|üs¡'
‘·‘·Œ•Ãy˚T düeTTÁ<˚X¯ áXÊH˚X¯düÔ<äT‘·Ôπs
‘·‘·÷Œπs« ˝≤vZ©X¯X¯Ã düs¡«dæ~ΔdüeTs¡Œø£'
sê>∑<˚«wüìs¡Tàø±Ô' dæ~Δ+ j·÷ìÔ #· |üP»ø±'
‘˚cÕ+ yÓ÷øå√ eTj·÷-U≤´‘√ q ‘·T ‘˚ <˚$ e÷qyê'
eT<ÛäT|ævZX‚«‘·πø‘·÷ ˝≤vZ©X‚ ‘·|üdæ«HÍ
nH˚HÓ’e X¯ØπsD »>∑à‘·T' dæ~ΔeTT‘·Ôe÷yéT
‘·Å‘Ó’e q≈£î©X¯X¯Ã ø£|æ˝ÒX¯X¯Ã ‘·Á‘· yÓ’
s¡Vü≤dü´+ |üs¡eT+#√uÛÖ eTeT Áe‘·ìùw$DÖ
‘·‘·‡ìï<ÛÍ Á|”‹πøX¯düÔÁ‘· Á|”‹s¡àeT Á|æj˚T
‘·Á‘√|üyêkÕ<˚ø£kÕà‘Y |òü\eTã›X¯‘ê~Ûø£yéT
74
@ø£+ C≤>∑s¡D+ ø£è‘ê« Á|”‹πøX¯ ñc˛wæ‘·'
>∑D‘·«|ü<äM ‘·dü´ ì•Ã‘ê eTeT |üs¡«DÏ
<˚edü´ <äøÏåDÒ uÛ≤π> ‘·Á‘· yê|” X¯óuÛÀ<äø±
‘·<äeTT“ÁbÕX¯q+ qè≤D≤eT|ü⁄qs¡“¤eùV≤‘·y˚
‘·»®˝≤‘·Œ•Ãy˚T uÛ≤π> <äD¶bÕDÏ' dü<ëe‹
‘·Å‘êŒ#·ýê#·T´‘·Ôs¡kÕ´+ ‘ês¡' ø±\' •˝≤<ä»'
*vZÁ‘·j·T+ Vü≤è<äuÒ® j·÷Å#·Ã<äΔj·÷ |”‘·eTs¡Œj˚T‘Y
jÓÆTdüÔÁ‘· ‘·v®\+ |”‘·+ ø£è‘êsêΔùdÔ qs√‘·Ôe÷'
n$eTTø£ÔdüMTù|-s√Ã´ yÓ÷πø¸XÀ yÓ÷ø£åãT~Δ<ä'
ø£s¡TDÒXÀ <äj·÷<ÛëeT ‘·<äTB#ê´+ düeTs¡Ãj˚T‘Y
dü«sêíπøåX¯düTÔ ‘·Å‘êŒ#ê´+ C≤„q<ädüÔdü´ #√‘·Ôπs
kÂuÛ≤>∑´>öØ düeT÷“C≤´ ãVüQkÂuÛ≤>∑´düeTŒ<˚
$X‚«XÊ<äΔøÏåDÒ uÛ≤π> ì≈£îy˚T“¤X¯' Á|üj·T‘·ï‘·'
πøåÁ‘·πøåeTø£s¡' |üP»´düÔ‘·ŒXÊÃ~Û«|òüTïHêj·Tø£'
düs¡«$|òüTï∫Ã¤<äuÛÑ´s¡Ã´ X¯Ã‘·Tsêú´+ ‘·T $X‚wü‘·'
$s¡÷bÕøå√ ì≈£îy˚T“¤XÊ<ä«Vü≤Öï |üP»´' düTdæ~Δ<ä'
‘·<ä›øÏåDÒ #· X¯óÁπøX¯' |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·Á|ües¡úq'
‘·<äTB#ê´+ eTVü‰*vZ+ <˚ej·÷˙X¯«sê-_Û<äÛyéT
X¯óÁπøXÊ<äÁ>∑‘·' |üP»´' ø£#˚X¯ Ç‹ dü+õ„‘·'
X¯óÁø£≈£L|üeTT|üdüŒèX¯´ Vü≤j·Ty˚T<Ûä|òü\+ \uÛÒ‘Y
uÛÑyê˙XÖ qeTkÂ´ #· X¯óÁπøXÊ‘·Œ•Ãy˚T X¯óuÛÖ
uÛÑø£Ôb˛‘·Á|ü<Í ‘Í ‘·T ì»uÛÑø£Ôdü´ düs¡«<ë
n\πsÿX¯' düeTuÛÑ´s¡Ã´' X¯óÁπøXÊ‘·÷Œs¡«~ø˘ dæú‘·'
eT<ë\ùdX¯«s¡düÔÁ‘· ‘·‘·÷Œπs« düs¡«$|òüTïVü≤è‘Y
>∑DÒX¯«πsX¯«s¡+ *vZ+ düs¡«dæ~Δø£s¡+ |üs¡yéT
Vü≤‘ê« \vÒÿX¯«s¡+ $Á|ü s¡|òüTTHê<∏äÁ|ü‹wæ˜‘·yéT
‘·*ZvZdüŒs¡ÙHê<ëX¯ó ÁãVü≤àVü‰-|æ $X¯ó<ä›´‹
eTVü‰|ü⁄D´Á|ü<ä+ #ê-dü´‘·ÔÁ‘ê-s¡Ã´+ Á‹|ü⁄sêqÔø£yéT
75
<ä‘êÔÁ‘˚j˚TX¯«s¡+ *vZ+ ‘·dü´ |ü•ÃeT‘·' X¯óuÛÑyéT
‘·<ëé÷´+ Vü≤]πøX‚XÀ >√ø£πsíX¯' ‘·‘·' |üs¡yéT
düs¡düÔ<äÁπ> bÕ|ü|òüTï+ ‘·‘·ŒXÊÃ#·Ã Á<ÛäTy˚X¯«s¡'
‘·<äÁπ> Á<ÛäTe≈£îD¶+ #· |æ‘·èÁ|”‹ø£s¡+ |üs¡yéT
‘·<äT‘·Ôπs |æXÊ#˚X¯' ô|’XÊ#·´|ü<äVü‰s¡ø£'
|æÁrX¯düÔ<äéT~• |æ‘·è≈£îD¶+ ‘·<äÁ>∑‘·'
‘·Á‘· ÁXÊ<äΔø£è‘ê+ |ü⁄+kÕ+ ‘·Tùw´j·TT' Á|ü|æ‘êeTVü‰'
nÁπ> Á<ÛäTy˚XÊ‘êÔπsXÀ yÓ’<ä´Hê<∏ä' dü@e Væ≤
‘·HÓ’ïs¡è‘ê´+ eTH√]¢vZ+ e+X¯eè~Δø£s¡+ |üs¡yéT
Á|æj·TÁe‘˚X¯«s¡+ *vZ+ yÓ’<ä´Hê<∏ä|ü⁄s√>∑‘·yéT
‘·<ëé÷´+ eTT#·T≈£îH˚›X¯düÔ‘êŒπsÙ« >ö‘·y˚TX¯«s¡'
‘·‘·Œ•Ãy˚T ‘·T uÛÑÁ<˚X¯düÔ<ëé÷éTèwü´X¯èvÏZD'
ÁãùV≤àX¯düÔ‘·TŒs¡kÕÔ#·Ã |üs¡®H˚´X¯düÔBX¯>∑'
‘·Á‘êŒ#ê´+ qVüQùwX¯X¯Ã $XÊ˝≤ø°å #· ‘·‘·TŒs¡'
$XÊ˝≤ø°åX¯«s¡+ *vZ+ ‘·Å‘Ó’e πøåÁ‘·edæÔ<äyéT
»sêdüH˚›X¯«s¡+ *vZ+ ‘·<ëé÷´+ »«s¡HêX¯qyéT
‘·‘·TŒs¡kÕÔ~Δs¡D≤´ø£å*vZ+ |üP»´+ Væ≤s¡D´<äyéT
‘·‘·Œ•Ãy˚T >∑j·÷BÛX¯düÔÅ‘·Œr#ê´+ uÛÑ^s¡<∏ä'
‘·<äÁπ> #· ~©ù|XÀ ÁãùV≤àXÊ‘·Œ•Ãy˚T eTTH˚
‘·Á‘· *vZ+ dü≈£îD¶+ #· kÕï‘·T]wüº|òü\Á|ü<äyéT
‘·Á‘· $XÊ«ek˛]¢vZ+ eTTDÒ¶X¯düÔÁ‘· |üPs¡«‘·'
‘·<ä›øÏåDÒ $BÛX¯X¯Ã ‘·<ëé÷´+ yêõy˚T<Ûäø£'
<äXÊX¯«y˚T~Ûπø kÕï‘ê« <äècÕº« ‘·*¢vZeTT‘·ÔeTyéT
<äXÊHêeTX¯«y˚T<ÛëHê+ |òü\+ ÁbÕb˛ï‹ e÷qe'
‘·<äT‘·Ôπs e÷‘·èrs¡ú+ kÕï‘·Ts¡®qà uÛÑj·÷-|üVü≤è‘Y
‘·Á‘· kÕïq+ ‘·T j·T' ≈£îsê´HêïØ yê |ü⁄s¡Tc˛-|æ yê
76
πøåÁ‘·*vZeTVü≤‘·Ô« es¡íqyéT
á|æ‡‘·+ |òü\e÷b˛ï‹ e÷‘·è≤D≤+ #· Á|ükÕ<ä‘·'
<äøÏåDÒ ‘·e ≈£îD≤¶#·Ã |ü⁄wüŒ<äH˚ÔX¯«s¡' |üs¡'
‘·<ä–ï~• <˚e]¸>∑D*v±Zq´H˚ø£X¯'
|ü⁄wüŒ<äHêÔ<ä›øÏåD‘·' dæBΔX¯' |üs¡dæ~Δ<ä'
|üxÀÃ|ü#ês¡|üPC≤‘·' dü«ù|ï dæ~Δ+ |üsê+ ~X‚‘Y
sê»´ÁbÕ|æÔs¡“¤y˚‘·TŒ+kÕ+ Vü≤]X¯ÃÅH˚›X¯ ùdej·÷
‘·‘·Œ•Ãy˚T HÓ’ãTT‘˚XÀ-vÏZs¡ùdX¯düÔ‘√ j·Ty˚T
‘·<ä›øÏåDÒ #· πøåy˚TX¯•Ã¤Á‘êv‚ZX¯düÔ‘√ j·Ty˚T
‘·<ä›øÏåDÒ #· πø<ës√ s¡TÁ<ë-qT#·s¡‘êÁ|ü<ä'
#·Åq›dü÷sê´q«jÓÆTs¡÷“¤ô|’' πø<ësê<ä›øÏåD≤|ü<∏˚
Á|ü‹wæ˜‘êì *v±Zì X¯‘·XÀ-<∏ä düVü≤ÁdüX¯'
˝À˝≤s¡ÿ<äø› D åÏ ≤XÊj·÷+ düsê«XÊ|üPs¡ø√-]Ã‘·'
ø£s¡qΔy˚TX¯«s¡+ *vZ+ ‘·Å‘·Œr#ê´+ eTVü‰|òü\yéT
‘·‘·Œ•Ãy˚T eTVü‰<äTsêZ eTVü‰<äTs¡ZÁ|üuÛÑx®˙
X¯óùwÿX¯«s¡+ #· ‘·<ëé÷´+ X¯ówüÿj·÷ dü]‘ê]Ã‘·yéT
»qπøX¯düÔÅ‘·Œr#ê´+ X¯vÿø£s¡ídüÔ<äT‘·Ôπs
eTVü‰dæBΔX¯«s¡+ *vZ+ ‘·Å‘êŒ#ê´+ düs¡« dæ~Δ<äyéT
dæ<ä›≈£îDÒ¶ qs¡' kÕï‘ê« <äècÕº« dæ<˚ΔX¯«s¡+ eTVü≤‘Y
düsê«kÕy˚Te dæBΔHê+ bÕs¡+ >∑#·Ã‹ e÷qe'
X¯vÿø£πsíX¯yêj·Ty˚´ *vZ+ yêj·Te´dü+õ„‘·yéT
‘·<äÁπ> #· $uÛ≤DÒ¶X¯' ø£ôVA˝ÒX¯düÔ<äT‘·Ôπs
‘·Á‘· <ë«πsX¯«s¡+ *vZ+ <˚M <ë«πsX¯«Ø X¯óuÛ≤
‘·‘·÷Œ»Hê<ä“¤y˚‹‡~ΔsêqHê›-s¡DédæÔ<ë
s¡ø£åø±X¯Ã >∑D≤düÔÁ‘· HêHês¡÷bÕj·TT<Ûë eTTH˚
‘·Å‘Ó’e Vü≤]BX¯+ #· *vZ+ ø±‘ê´j·Tq+ ‘·‘·'
‘·‘êŒπsÙ« C≤vZZ˝ÒX¯X¯Ã ‘·‘·ŒXÊÃqTà≈£îfÒX¯«s¡'
77
‘·Å‘Ó’e ≈£îD¶+ $eT\+ düs¡«j·÷Á‘ê|òü\Á|ü<äyéT
kÕï‘ê« eTT≈£î≥≈£îDÒ¶ #· <äècÕº« yÓ’ eTT≈£îfÒX¯«s¡yéT
j·÷Á‘·j·÷ düs¡«*v≤ZHê+ j·T‘·Œ¤\+ ‘·<äyê|ü´‘˚
‘·|üdüXÊ´-|æ jÓ÷>∑dü´ dæ~›<ë kÕ-e˙ |üsê
eTTH˚ X¯‘·+ düVü≤ÁkÕDÏ ‘·Á‘· *v≤Zì dæ<äΔj˚T
@ø± ~>∑T‘·Ôsê <˚$ yêsêDkÕ´+ Á|æj·÷ eTeT
‘·Á‘ê|æ |üx±Ãj·T‘·H˚ s¡‹πsà ì‘·sê+ Á|æj˚T
ñ‘·Œ‹Ôdæú‹ø±˝Ò-|æ ‘·Á‘ê-Vü≤+ düs¡«<ë dæú‘·'
@e+ j·TdüTÔ $C≤Hê‹ dü bÕô|’s¡ï Á|ü*|ü´‘˚
dü‘·´+ dü‘·´+ |ü⁄q' dü‘·´+ Á‹dü‘·´+ Hê-q´‘·' Á|æj˚T
oÁ|òüT+ ‘Å·‘Ó’e >∑qÔe´+ j·T~#˚Ã¤HêàeTø£+ |ü<∏äyéT
ñ<˚›X¯e÷Á‘·+ *v≤Zì ø£~∏‘êì eTj·÷ eTTH˚
~«ÅdæÔ'ø£è‘·«' kÕú|æ‘êì uÛÑø±Ô´ *v≤Zì ø±ì∫‘Y
q ‘êì |ü⁄qs¡Tø±Ôì ÁX¯<äΔj·÷-sêÃ´ì düs¡«‘·'
@‘êì j·÷ì *v≤Zì j·÷ì ≈£îD≤¶ì j˚T-qΔe'
j·÷ yê|ü´kÕÔì düsê«DÏ ÁX¯<˚Δj·÷ì eT˙wæ_Û'
@‘˚cÕ+ <äs¡ÙHê‘ê‡ï Hê‘·Œ¤\eTÁ‘√‘·Ôs√‘·Ôs¡yéT
nÁ‘·‘ê´Hê+ #· *v≤ZHê+ ≈£LbÕHê+ düs¡kÕeT|æ
yê|”Hê+ #ê-|æ eT÷ØÔHê+ ø£' dü+U≤´‘·T+ Á|üuÛÑTs¡“¤y˚‘Y
Äqq›ø±qqkÕúì ‘·èD≤q´|æ |üs¡+ es¡yéT
~yÍø£k˛-|æ Hêq´Á‘· j·T‘·TŒqs¡®qà uÛ≤»qyéT
düs¡«*vZeTsT÷ ø±o düs¡«r¬s’úø£»qàuÛÑ÷'
dü«sêZ|ües¡ZjÓ÷sê›Ár <äècÕº <˚Vü‰qÔùd$‘ê
eTeT Á|æj·T‘·e÷ <˚$ ‘·«y˚Te ‘·|ük˛ ã˝≤‘Y
dü«uÛ≤e‘·dæÔ«j·T+ ø±o düTK $ÁXÊeTuÛÑ÷s¡àeT
j˚T ø±XÊ´ HêeT >∑èVü‰íìÔ j˚T-qTyÓ÷<äqÔ @eVæ≤
‘˚ y˚T XÊK$XÊU≤uÛ≤' düÿq›qì›>∑C≤düé‘Y
‘· @e uÛÑø±Ôj˚T<˚$ ‘· @e eTeT ùdeø±'
78
eTTeTTø£åedüÔ @yê-Á‘· j˚T #ê--qq›eHÍø£dü'
‘·|üdüÔ|üÔ+ eTVü≤‘Ó’ÔdüTÔ ø£è‘·+ ‘Ó’düTÔ eTVü‰Áe‘·yéT
‘Ó’X¯Ã <ä‘·Ô+ eTVü‰<ëq+ j˚T #ê--qq›eHÍø£dü'
‘˚ kÕï ‘·düs¡«rsêΔ yÓ’ ‘˚-œ˝≤-<Ûä«s¡BøÏå‘ê'
‘˚ Ns¡ídüs¡«<Ûäsêà Væ≤ j˚T #ê--qq›eHÍø£dü'
düTsê-düTs√s¡>∑qsê uÛÑ÷$TuÛ≤sêj·T ‘˚-œ˝≤'
ej·Tdü´|”yê #·s¡y˚T j˚THêqq›eHÍø£dü'
nqÔĆÀ-|æ es¡' ø±XÊ´+ Hêq´Á‘· ÁX¯ó‹bÕs¡>∑'
dü+kÕs¡bÕs¡>∑' |üPs¡«düÔ«qÔ´XÊÃ-qÔĆÀ-|ü´<Ûä'
πøåÁ‘·rsêú<Ûë´j·T|òü\ÁX¯ó‹ es¡íqyéT
dü @e q÷q+ düs¡«»„ dü @e Vü≤´~Ûπøø£åD'
j·T' bÕ]úM+ ‘·qT+ Væ≤‘ê« ø±XÊ´+ <ä‘˚Ô düT<ÛëeTsT÷yéT
ÁX¯ó‘ê«-<Ûë´j·T$T<ä+ |ü⁄D´+ düs¡«rs¡ús¡Vü≤düé‘Y
ø±o<äs¡Ùq»+ |ü⁄D´+ ÁbÕb˛ï‹ ìj·T‘·+ qs¡'
j·T' |üπsƒ~eTeT<Ûë´j·T+ ÁbÕ‘·' ÁbÕ‘·]›H˚ ~H˚
<äècÕºì ‘˚q düsê«DÏ rsêúX‚´‘êì Hê-q´<∏ë
düs¡«*vZeTj·÷-<Ûë´j·T+ jÓ÷-eTT+ ì‘·´+ »ù|‘·T‡BÛ'
q ‘·+ j·TyÓ÷ q ‘·+ <ä÷‘ê HÓ’qeT+ôVA-|æ u≤<Ûä‘˚
ÁãVü≤àj·T»„|òü\+ ‘·dü´ C≤j·T‘˚ düTø£è‘ê‘·àq'
jÓ÷ »ù|<äeTTeT<Ûë´j·T+ X¯ó∫düÔ<äZ‘·e÷qdü'
dü kÕï‘·' düs¡«≈£îDÒ¶wüß düs¡«yê|üéTT“|ü' dü #·
düs¡«*v±Zs¡Ãø£' k˛-Á‘· jÓ÷-eTTeT<Ûë´j·Te÷»ù|‘Y
øÏåeTHÓ’´s¡“VüQ_Û' k˛ÔÅ‘Ó’s¡‹k˛Ôø£|òü\Á|ü<Ó’'
eTÅ‘˚ŒeTe~“¤s¡<Ûë´jÓ÷ »|üÔy√´-j·T+ eTVü‰|òü\'
eTVü‰<ëH˚wüß <ä‘˚Ôwüß j·T‘·Œ¤\+ ÁbÕ|ü´‘˚-Á‘· yÓ’
düøè£ »®bÕqàVü‰-<Ûë´j·÷<äeTTcÕà‘·‘Ô ‡· e÷|ü´‘˚
79
kÕï ‘ê« düsê«DÏ rsêúì <äècÕº« *v±Zq´H˚ø£X¯'
j·T‘·Œ¤\+ \uÛÑ´‘˚ eT¬s’Ô´düÔ<˚‘·»®|üHêÅ<äTΔeyéT
Ç<äy˚Te ‘·b˛-‘·T´Á>∑eTj·Ty˚Te »b˛ eTVü‰Hé
ø±o*v±Ze©Hêe÷-<Ûë´jÓ÷ »|ü´‘˚ j·TqTàH˚
eTeT Á<äTùV≤ HêdæÔø±j·T y˚<äìHê›s¡‘êj·T #·
q <ë‘·y√´ q <ë‘·y√´ q <ë‘·y√´ »|üdüÔ«j·TyéT
n<Ûë´j·TkÕ´-dü´ »|üHê‘êŒ|ü+ ÁãVü≤àe<Û√<ä“¤eyéT
n>∑e÷´>∑eTq+ #ê-|æ ‘·<∏ë-uÛÑø£å´dü´ uÛÑø£åDyéT
>∑Ts¡T<ësê-_Û#ês√‘·ú+ ùV≤j·TùdÔj·T düeTT<ä“¤eyéT
e÷‘ê|æ‘·èe<ÛëC≤®‘·+ >√ÁuÛÑ÷DVü≤qH√<ä“¤eyéT
eTVü‰bÕbÕì bÕbÕì C≤„‘ê-C≤„‘êì uÛÑ÷]X¯'
ñ|übÕbÕì bÕbÕì eTH√yêø±ÿj·TC≤q´|æ
$\j·T+ j·÷qÔ´X‚cÕDÏ ì'düH˚›Vü≤+ eTe÷--»„j·÷
|ü⁄Á‘êHÍŒÁ‘êHé <Ûäq+ <Ûëq´+ ø£\Á‘·+ πøåÁ‘·y˚Te#·
eTq' düMTVæ≤‘ê+ düs¡«+ dü«s¡Z+ yÓ÷ø£å+ düTU≤q´|æ
»bÕÔ´-<Ûë´j·T$TeT+ $<ë«Hé ÁbÕ|üï´‘˚é q dü+X¯j·T'
Ç‹ j·÷e‘·‡e÷U≤´‹ <˚y√ <˚M|ü⁄s¡' ø£<∏ëyéT
‘êeqï˙› düe÷>∑‘·´ Á|üDy˚T´‹ e´õ»„|ü‘Y
C≤‘ê |ü]düe÷|æÔX¯Ã eTVü‰ÁbÕkÕ<äì]à‘˚'
düJ®ø£è‘√ s¡<∏äXÊÃ-j·T+ ÁãVü‰à<ë´ $T*‘ê' düTsê'
‘ês¡øå ´>∑' |ü⁄D¶Øø±ø£å´ <ë«] ‹wü˜‹ kÕ-qT>∑'
Á|ürø£åe÷D√-edüs¡+ |ü⁄s¡düÿè‘·´ eTT˙X¯«sêHé
#·‘·Ts¡›X¯düT ˝Àπøwüß j˚T j˚T ‹wü˜ìÔ düTÁe‘ê'
‘˚ ìX¯e÷´-<ä´ $T*‘ê' ÁbÕy˚•ø£eTôVA‘·‡eyéT
düÿq› ñyê#· ` Ç‹ qì›e#·' ÁX¯ó‘ê« <˚y√
<˚Mdüe÷j·TT‘·'
~e´+ s¡<∏ä+ düe÷s¡TVü≤´ ìs¡®>±eT Á‹$wüºbÕ‘Y
Ç‹ ldüÿq›|ü⁄sêDÒ ø±oKDÒ¶ πøåÁ‘·rs¡úes¡íq+ HêeT
dü|üÔqe‹‘·yÓ÷-<Ûë´j·T' ø±oK+&Ü+‘·s¡Z‘·yéT
80
lHê<∏äTì πøåÁ‘·rs¡ú<ä+ã es¡íqeTT
ø±]Ôπøj·TT+ &Ís¡´X‚j·TTq øÏ≥¢ìjÓT `
nq|òüT! sTT≥Tº\ e÷‘·*¢ j·T&ç¬> X¯+uÛÑT
Vü≤ düÔeTT\T yÓ÷&çÃ j·T&ç–q q~Ûø£ø£s¡TD
Hêq ‹#ÓÃ $XÊ˝≤øÏåj·THÓ&ÉTù|]
j·Tdüà<ä+ã≈£î" <äs¡TD#·+Á<ës¡ΔeTÚ[
$XÊ˝≤ø°å! yÓ÷ø£å\øÏåàøÏ+ ãT{Ïºì\¢>∑T ø±o|ü≥ºD+ãTq $X‚«X¯«sê_Û
<ÛëqT+&É HÓ’qHê#·T≥TºqqT+ ã+#·Áø√ X¯eT<Ûä´+ãTqT $]+∫
Vü≤]|ü⁄s¡+<äsê~ãè+<ës¡ø£e+<ä˙j·T+ ãT˝…’ ì>∑÷&ÛÉ+ãT\T
q>∑÷&ÛÉ+ãT\T >∑÷&ÛÜ>∑÷&ÛÉ+ ãT \>∑T ~e´*+>∑+ãT\T ãTD´rs¡ú+
ãT\T+ u≤eqyê|”≈£L|ü‘·{≤ø£+ãT\T ˝…øÏÿ+∫ #Ó|üŒ >√#·s¡+ãT\T
>±e⁄. ˝ÒXe¯ ÷Á‘·+ ãTqT" C…ô|Œ<ä. kÕe<ÛëqeT‹yÓ’ j·÷ø£]+í |ü⁄eTT.
kÕs¡dü˝À#·q! kÕs¡dü«‘˚X¯«s¡T+&ÉT kÕs¡dü«‘·Á|ü<äT+&ÉT, ˙\y˚DÏ,
>√Áù|≈£îå +&ÉT <ëøÏDå ´ì~Û, n#·\ø£q´ø£, <äBNÛ X¯«s¡T+&ÉT bÕ|ü$yÓ÷#·
qT+&ÉT, ø£qø£πø‘·ø° (≈£îdüTeT) >∑s¡“¤|üÁ‘· (dü>√Á‘· >±Á‹) >ö]!
j·TÁrX¯«s¡T+ &çVü‰eTTÁ‘·|òü\Á|ü<ë‘·, \C≤®e‹! $»«πsX¯«s¡T+&ÉT
>∑TE®ø\£ Œ‘·sT¡ e⁄ ‘·˝À<ä]! y˚<X˚Û «¯ s¡T+&ÉT ø£sT¡ D≤ì~∏ ≈£îX‚Xj ¯ T· >∑+~Û!
j·÷~πøX¯e⁄+ &Éœ\ πø¢X¯HêX¯≈£î+&ÉT! ‘·q«+–! dü+>∑y˚TX¯«s¡T+&ÉT
‘·+π>{ÏEqTï r>∑uÀ&ç! #·‘·Ts¡TàUÒX¯«s¡T+&ÉT uÛÑj·TÁ‘ê‘· Ç+‹!
XÊ+rX¯«s¡T+&ÉT ∫+‘êeTDÏ ø±+‘·! ø±+rX¯«s¡T+&ÉT dü+‘·‹ø£sT¡ +&ÉT
$|ü⁄\ÁXÀDÏ! ø±|æ\ÁVü≤<ä+ ã|òüT>∑<ë>∑<ä+ø±s¡+ãT øÏdü\jÓ÷wæ˜!
j·TqdüTj˚TX¯«s¡T+&ÉT ø=+>∑T|üdæ"&ç eTT>∑Δ! dæ~Δ$Hêj·T≈£î+&ÉT
ø±eT<ÛTä >π qΔ Te⁄ ‘·sT¡ D! Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄*+>∑+ãT eTT+–{Ïì<Ûëq+ãT
eT+<ä>∑eTq! eT+<ëdüTπsX¯«s¡T+&ÉT e+<ës¡T»qeT+<ës¡+ãT,
düT<ä‹! dürX¯«s¡dÿü +<˚X«¯ s¡ Á|üdqü ïe<äHX˚ ó¯ «s¡T\T XÊX¯«‘ÓX’ «¯ s¡´dü+<Ûë
j·TT\T #·+&ç! Á|üdüH√ï<ä≈£î+&É+ãT <äT]‘·K+&Éq+ãT ncÕº<äX¯
jÓ÷>∑|”]ƒø±~ÛcÕ˜Á‹! j·T≥ºVü‰ùdX¯«s¡T+&ÉT |òüT{Ï‘ê|òüT Á|ü|òüT≥Tº+&ÉT
81
»>∑<ëΔÁ‹! $TÁ‘êes¡TD eè<äΔedæwü˜ø£èwüíj·÷»„e\ÿ´ Á|üVü‰¢<ä yÓ’s√
#·H˚X¯«s¡T\T düsê«;Ûwüº |òü\Á|ü<ëj·T≈£î\T |ü\¢ebÕDÏ! u≤D#·+Á<ä
$<˚´X¯«s¡T\T ≈£åîÁ<√|ü<äŒ\ $Á<ëeDT\T ø£s¡íyÓ÷{°! $ø£{≤<˚$
»+uÒ{Ïø±\Te >ö]! MπsX¯«s¡T+&ÉT yêsêDd”|ü+#·eTTÁ<ä eTVü‰|”sƒ¡
|ü{≤º_Ûwæ≈£îÔ+&ÉT ©˝≤e‹! yê*Vü≤q÷eT<äBÛX¯«s¡T\ *+>∑+ãT\T
eT+>∑fi¯Á|ü<ä+ãT \ì#Ó|æŒ yÓ+&çj·TT
<ä+&Éø£eTT `
$qTeT _Ûqe$Á<äTe÷‘êÁeT<ä+‘·#Ã· <¤ ë! uÛÁÑ <ä≈î£ +&É+ãT >∑+&É÷wæ‘ê
X‚wü<√wü+ãT, uÛÑÁ<˚X¯«s¡ leTVü‰<˚e⁄" &É+<äT+&ÉT" <ä‘·Tÿ+&É
|üPs√«‘·ÔsêXÊ$u≤>∑+ãTq+»Áø£ ≈£î+&É+ãT #·ÁπøX¯ó" &É+<äT+&ÉT"
<ä‘˚‡e dü+kÕs¡#·Áø£Áø£eT Á|üÁøÏj·÷~Ûø£ÿè‹, ÁbÂ&ÛÉ! ‘·HÓ’ïs¡è‘êX¯+Á~
≈£LfÒX¯«s¡T+&ÉT+&ÉT, Hê#˚s¡TeHé X¯S*≈£î+&É+ãT X¯S˝≤ÁVü≤<äkÕïq
bÕeq+ãT\Hé e÷qe⁄+ &=+<äT H˚H√ìeè‹Ô+, <ä<äÁ>∑+ãTq Hêïs¡
<˚X¯ó+&ÉT >√{°X¯ó+&ÉT+ >√{Ïrs¡ú+ãT q+>±s¡ø±BÛX¯ó"&ÉTHé <äTs¡Z!
#êeTT+&çj·TTHé uÛ≤s¡Zy˚X¯ó+&ÉTqTHêZ|æ˝ÒX¯ó+&ÉT H√+ø±s¡eT‘√‡´<äØ
rs¡úsê»+ãT\Hé X¯+≈£îø£πsíX¯«sê|òüTÀs¡Hê<∏˚X¯ó+&ÉTHé s¡TÁ<äyêkÕÁVü≤
<ä+ãTHé eTVü‰bÕ‘·ø√|üÁ<äy√ Á<˚ø£$Á<ëeD ÁbÂ&ÛçeTTÁ<ëdüeTTìï
Á<äsöÁ<√<äj÷· dü÷Œs¡T˝Ô ’… j·TT+&ÉT sêHê #·øÿ£ {Ï+ >ödüTuÔ XÒÛ ó¯ +&ÉT dæBXΔ ó¯
"&ÉT+ >±eT≈£î+&É+ãT \ø°ÎX¯d‘ü êéTè‘˚XÊqT\T+ »+Á<ä≈î£ +&É+ãT
ì+Á<˚X¯#·+Á<˚X¯«sê^ï X¯ó\THé u≤\#·+Á<˚X¯ó"&ÉTHé eè<ä› ø±fi‚X¯
*+>∑+ãT <äπøåX¯*+>∑+ãTHÓ’ sêeD≤BÛX¯*+>∑+ãT <Ûäq«+‘·ØXÊq
*+>∑+ãTqT+ <äT+>∑Hê<∏X˚ *¯ +>∑+ãT luÛs’… y¡ êBÛX*¯ +>∑+ãT <ä]Ù+#·T
eTs¡TÔ´+&ÉT eTè‘·÷´<ä“¤e+u…’q ;Û‘·T´<äZeT+ãTHé u…&É+u≤j·TT
yê´ùdX¯«s¡yê´dü≈î£ +&É+ãT\+ ã+#·#÷· &Üdüs√eT<Û´ä y˚TXÊqeT+<ëøÏ˙
rs¡úeTT˝Ÿ sêeTuÛÑÁ<Û˚X¯ó"&ÉTHé »+ãTø£ leT‘·+π>X¯ó"\THé dæ<äΔ
≈£L|ü+ãT dæ<Δ̊X¯ó"&ÉTHé yê´Á|òüT*+>∑+ãT XÊ‘ê‘·ù|XÊqT"&ÉTHé Vü‰]
‘˚Xó¯ +&ÉT>±D≤<ä≈L£ |ü+ãT >±D≤<ä*vZ+ãTHêcÕ&ÛHÉ ê<∏X˚ ó¯ "&ÉTHé, uÛ≤s¡
uÛ÷Ñ ‘˚Xó¯ "&ÉTHé l>∑udÑÛ XÔ” ó¯ "&ÉTHé eT+>∑fiX‚ ó¯ +&ÉT qT+<ä«ÅwHºü ê<∏X˚ ó¯ &ÉTHé
82
<Ó’e<Ó’‘˚X¯ó"&ÉTHé eT+>∑fi≤<˚$j·TTHé leTj·T÷U≤s¡Tÿ"&ÉTHé yê´Á|òüT
bÕ<˚Xó¯ "&ÉTHé l$uÛ≤+&˚X*¯ +>∑+ãT dæ<XΔ˚ *¯ +>∑+ãT Hê\ø£å ø√≥´s¡T“
<äq´s¡T“<ëH˚ø£*+>∑+ãT ˝≤ø±X¯>∑+>±Á|ürs¡+ãTqHé >±•ø± πøåÁ‘·
d”e÷$uÛ≤>∑+ãTqHé uÛÀ>∑y÷Ó ø£+å ãT\Hé ùdeø£ÁX‚DøÏ "° C≤\T" >∑˝≤´DÏ!
ø±‘ê´sTT˙! <˚$! Hêsêj·TD°! l$XÊ\ø°å! dü‘·´+ãT dü‘·´+ãT
eTTe÷à{ÏøÏHé.
>∑+>±<Ûsä T¡ düìï~ÛV≤ü ]
eTT+>∑\"»~$qqT $qï eTTøÏÔ<Ûä]Ár
*+>±_Û<Ûëqe÷*ø£
uÛÑ+–+#·TqT ã+#·»qTìbÕbÂ|òüT+ãT˝Ÿ
ˇø£ÿ ù|]*+>∑+ãT\T ô|≈£îÿ >∑\e⁄
ø£\e⁄ ô|ø=ÿø£ù|]e ≈£\Teø=\"≈£î
˝§ø£ÿ ù|]e ø£\e⁄ ô|≈£îÿ|üeqeTT\T
>±•ø±|ü≥ºDeTTq+<äT" >∑+ãTø£+]ƒ.
n+<ÛäTe⁄\dü+K´ ˝…øÏÿ+|ü q\$ >±<äT
≈£î+&ÉeTT\dü+K´ ˝…øÏÿ+|ü >=\"~ >±<äT
yê|æø£\dü+K´ ˝…øÏÿ+|ü e\qT >±<äT
|ü<äà˝À#·q! ø±•ø±|ü≥ºDeTTq
eTTqT|ü⁄ qTà#·Ã≥j·TTÁqVü≤düéTTqqT qTàÁ~+∫ Hêì~yÍø£düT
˝≤kÕúqeTT" >∑÷&çj·÷&ÉT<äTs¡T lø±oÁ|ü<˚X¯+ãTqHé >∑düyÓ’
|ü⁄f…&º TÉ uÛ≤>∑ýÓTqÆ eTq≈£îHé >∑*Œ+|ü<ë <Óe’ MT ø£dTü e÷fi¯+ ã>∑THêø£
y˚T\ j·TqTj·TT‘·ÿ+sƒê‹πsø£+ãTqHé
ø±• •e*+>∑ø√≥T\" >∑qï‘·*¢
ø±• ¬ø’e\´|òü\düeüø£\Œe*¢
>∑+>∑>±sêãTHÓ#ÓÃ*ø£‘ÓÔ ø±•
düTs¡qs√s¡>∑<Ó’‘·´dü+düTÔ‘·´ø±•.
XË’\düT‘·! düs¡«r¬s’úø£»qàuÛÑ÷$T
düs«¡ y˚<|ä ⁄ü sêDXÊÅdeÔü TT\>∑]&ç
83
düs«¡ bÕbÂ|òTü »\<ä»+s¡a≤eTs¡T‘·TÔ
düs¡«yÓ÷ø£åeTTà\≈£î X¯óuÛ≤düŒ<äeTT ø±•.
<äTs¡Z! Væ≤e÷#·\+ãT|üsTT <äTdü‡Vü≤ yÓTÆq ‘·|ü+ãT ùddæ ‘·<ä÷Δs¡Z]
eT+ãTq qïqT" >∑T‘·÷Vü≤*" CÒd‹æ Me⁄ ø±• HÓd’ ]ü øZ y£ TÓ qÆ ‘˚»eTTq
dü+‘·deü T+<ä">∑" CÒjT· T qqTï ˙ e÷s¡eZ TT ø±•ø±q>∑] e÷s¡eZ TT"
p&ÉTeTjÓT~›jÓT≈£îÿ"&√?
˙ yÓ+‘· Á|æj·Te⁄ Hê≈£îqT
<˚$! $XÊ˝≤øÏå düs¡«<˚eqeTkÕ´
¬ø’e\´»qà ì\j·TeTT
lyêsêDdæj·TT q+‘·Á|æj·T yÓTÆj·TT+&ÉTHé
düÿ+<äq+~eTVü‰ø±fi¯ø£s¡{ÏeTTKT\T
HÓ’>∑y˚TX¯$XÊKT\T q*qH˚Á‘·?
|ü{Ïº#·÷&É+>∑ Hê ¬ø+‘· |üs¡eTVæ≤‘·T\T
bÕj·T ø£$eTTø£ÔeTTq qTqï Á|ü»\T q≥T¢
y˚*ÃHês¡T ‘·|ü+ãT >±$+∫Hês¡T
rs¡úeTT\T düs¡«eTT\TqT kÕ~Û+∫Hês¡T
ø£eT\˝À#·q! j·÷q+<äø±qqeTTq"
u≤j·T≈£î+&Ó&ÉT»qT\T ÁbÕ>∑“¤eeTTq+<äT"
uÛÑTequÛ≤s¡+ãTq≈£î" >±">∑" ãT{ÏºHês¡T
ø±•" >±|ü⁄qï Á|ü»\T <äø£ÿ">∑ \‘ê+–
j·Tø£å>∑+<Ûäs¡«>∑s¡T&É$<ë´<Ûäs¡T\TqT
<ä+<äX¯S≈£î\T qs¡úyê<ä+ãT>±<äT
ø±•(ø±)|ü⁄] qTqï j·T{Ïº|ü⁄\ÿdüTì" uÀ\
]‘·s¡uÛÑ÷eTT\ qTqï yê ¬s+‘·yês¡T
ÁXÀÁ‹j·TT\sTT+≥" ãT≥º˙ ÁX¯ó‘·T\T Hê\TZ
quÛÑ´dæ+|ü+>∑ ˙düs√C≤j·T‘êøÏå?
kÕøå±~›« dü+U≤´~Ûπøø£åDT+ &Éqe#·TÃ"
>±•" >±"|ü⁄s¡ eTTqï ø±"|ü⁄ø=&ÉT≈£î
84
ø±•" ã+#·Áø√•ø£&Éd”eT yÓTT\∫q
>∑]ø£‘√" dü]sêe⁄ ø£\Œø£eTT\T
ø£˝≤Œ+‘·ø±\+ãT >∑s¡TdüT <ë"{ÏqHê"&ÉT"
>±• eTT+|ü">∑ ˝Ò<äT ø£&É*yÓ*¢
ÁãVü‰à<äT\≈£î" >±•" u≤<ä#ês¡eTT ø±ì
jÓTTø£ÿ eTsê´<ä ˝Ò <ÓøÏÿ]+‘·
düT<ä‹! bÕ|üeTT\T HÓ<äTs¡TÃø£ÿ ø±•
yÓ\"~! j·TT|übÕ‘·ø£eTT\≈£î $wüeTT ø±•
uÛ≤eT! ø£˝≤´DeTTq ø±≥|ü≥Tº ø±•
Ç+‹! yÓ÷ø£å+ãTq≈£î" ãT{Ïºì\T¢ ø±•
nìï ≈£î+&É+ãT\qT Bs¡úe÷&çdü|òü\
eTìï *+>∑+ãT\≈£î ÁyÓTTøÏÿq{Ïº|òü\eTT
>∑\<ä ˙Vü‰s¡–]sê»ø£q´ ì»eTT!
eT]j·TT ˙ rs¡úeTT\T $qï e÷qe⁄\≈£î
»|æsTT+|ü" <ä>∑T" _‘·èÁXÊ<äΔø±\+ãT\
ìeTàVü‰k˛ÔÁ‘· eTÁB+Á<ä‘·qj·T!
|ü+#·eTVü‰bÕ|üuÁÑÛ <˚u|ÑÛ +ü #êdü´
$TeTàVü‰k˛ÔÁ‘· eTÁB+Á<ä‘·qj·T!
|ü]ƒsTT+#·Tyês¡\ bÕ*ø£\ŒÁ<äTeT+
_eTàVü‰k˛ÔÁ‘·eTÁB+Á<ä ‘·qj·T!
Hê≈£î q‘·´+‘· eTq'Á|üyÓ÷<ëeVü≤+
_eTàVü‰k˛ÔÁ‘· eTÁB+Á<ä ‘·qj·T!
&Ü+_≈£îq ≈£î<äΔ‘·Tq≈£î q<Ûë]à≈£îq≈£î"
>∑÷≥kÕøÏåøÏ X¯sƒ¡Tq≈£î" >∑T‹‡‘·Tq≈£î
V”≤‘·Tyê~øÏ Á>∑÷s¡Tq øÏ~ j·Tqs¡Ω
$TeTàVü‰k˛ÔÁ‘·sê» eTÁB+Á<ä‘·qj·T!
nì >∑+>±<Ûäs¡T+&ÉT ø±o*+>∑rs¡úeTVü‰‘·à´+ãT $XÊ˝≤øÏåøÏ
$ì|æ+#·T#·T+&Ó.
85
ø±oK+&Ü+‘·s¡Z‘· Vü≤]Vü≤s¡düTÔ‹
lj·TeT ñyê#· `
>√$q› e÷<Ûäe eTT≈£îq› Vü≤πs eTTsêπs
X¯yÓ÷“¤ •y˚X¯ X¯•X‚Ks¡ X¯S\bÕDÒ
<ëyÓ÷<äsê#·T´‘· »Hês¡Δq yêdüT<˚e
‘êĆ≤´ uÛÑ{≤ j·T Ç‹ düqÔ‘·j·÷eTqìÔ
>∑v≤Z<Ûäsêq›ø£]b˛ Vü≤s¡ ˙\ø£D˜
yÓ’≈£îD˜¬ø’≥uÛÑ]b˛ ø£eTsƒêã®bÕDÒ
uÛÑ÷‘˚X¯KD¶|üs¡XÀ eTè&É #·DÏ¶πøX¯
‘êĆ≤´ uÛÑ{≤j·T Ç‹ düqÔ‘·e÷eTqìÔ
$c˛í qèdæ+Vü≤ eT<ÛäTdü÷<äq #·Áø£bÕDÒ
>öØ|ü‘˚ –]X¯ X¯vÿs¡ #·Åq›#·÷&É
Hêsêj·TD≤düTs¡ìãs¡ΩD XÊs¡®ZbÕDÒ
‘êĆ≤úÛÑ{≤j·T Ç‹ düqÔ‘·e÷eTqìÔ
eTè‘·T´x®jÓ÷Á>∑$wüy˚Tø£åD ø±eTX¯Á‘√
lø±qÔ |”‘·edüHêeTT“»˙\XÖπs
áXÊq ø£è‹Ôedüq Á‹<äXË’ø£Hê<∏ä
‘êĆ≤´ uÛÑ{≤j·T Ç‹ qqÔ‘·e÷eTqìÔ
86
düπs«X¯«s¡ Á‹|ü⁄s¡dü÷<äq <˚e<˚e
ÁãVü≤àD´<˚e! >∑s¡T&É<Ûä«» X¯vâbÕDÒ
Á‘·´øå√s¡>±uÛÑs¡D u≤\eTè>±vÿeTÚ˝Ò
lsêeT sê|òüTe s¡y˚TX¯«s¡ sêeD≤πs
uÛÑ÷‘˚X¯ eTqà<∏ä]b˛ Á|üeT<∏ë~ÛHê<∏ä
#êD÷s¡eTs¡›q Vü≤èw”ø£|ü‘˚ eTTsêπs
X¯S*Hé –ØX¯ s¡»˙X¯ ø£˝≤e‘·+dü
ø£+düÁ|üD≤X¯q düHê‘·q πø•HêX¯
uÛÑs¡Z‹H˚Á‘· uÛÑe uÛÑ÷‘·|ü‘˚ |ü⁄sêπs
>√|”|ü‘˚ j·T<äTe‘˚ edüT<˚edü÷H√
ø£s¡÷Œs¡>ös¡ eèwüuÛÑ<Ûä«» bòÕ\H˚Á‘·
>√es¡úH√<äΔs¡D <Ûäs¡à <ÛäTØD>√|ü
‘êĆ≤úÛÑ{≤j·T Ç‹ düqÔ‘·e÷eTqìÔ
kÕúD√ Á‹˝À#·q |æHêø£<Ûäs¡ düàsêπs
ø£ècÕí-ìs¡T<äΔ ø£eT˝≤ø£s¡ ø£\àcÕπs
$X‚«X¯«s¡ Á‹|ü<∏ä>±Ås¡›»{≤ø£˝≤|ü
nc˛º‘·Ôsê~Ûø£X¯‘˚q düT#ês¡THêe÷ï+
düq›]“¤‘ê+ ø£*‘·s¡‘·ï ø£<äeT“πøq
düHêïj·Tø±+ <Ûäè&É>∑TD≤+ ~«»ø£D˜>±+ j·T'
≈£îsê´~e÷+ Ádü»eTôVA dü j·TeT+ q |üX‚´‘Y
Ç‘·ú+ ~«CÒÅq› ì»uÛÑè‘·´>∑D≤Hé dü<Ó’e
dü+•ø£åj˚T<äeì>±Hé dü Væ≤ <Ûäs¡àsê»'
nH˚´-|æ j˚T Vü≤]Vü≤sêvÿ<Ûäsê<Ûäsêj·÷+
‘˚ <ä÷s¡‘·' |ü⁄qs¡ôVA |ü]es¡®˙j·÷'
87
lHê<∏äTì Vü≤]Vü≤s¡düTÔ‹
Vü≤]HêeTø°s¡Ôq+ãTqT
Vü≤s¡HêeT»|ü+ãT HÓe«"&Ü‘·à"ã]ƒ+#·THé
qs¡ø£eTVü‰y˚<äqj·T
qïs¡Tq≈£î"Áu≤|æ+|ü ≈£î+&ÉT qj·T‘·‘·Ô«ìBÛ
áj·Ts¡ú+ãT ˙≈£î" <˚≥<Ó\¢+ãT >±$+#Ó<ä e÷ø£]í+|ü⁄
e÷~ø±˝+ãTq+ >∑è‘ê+‘·T+&ÉT ì»øÏ+ø£s¡T\‘√ì≥¢ìjÓT
>√$+<ä!uÛÑ÷‘˚X¯! >√|ü! >∑+>±<Ûäs¡!
#êD÷s¡eTs¡›q! #·+&çπøX¯!
ø£+düÁ|üD≤X¯q! ø£s¡÷Œs¡>ös¡ >√
|”|ü‹! X¯+ø£s¡! |”‘·edüq
–]X¯! >√es¡›H√<ä›s¡D! u≤\eTè>±+ø£
es¡í! e÷<Ûäe! uÛÑe! yêdüT<˚e!
$wüy˚Tø£åD! eTTsê]! eèwüuÛÑ<Ûä«»! Vü≤èw”ø£
|ü‹! uÛÑ÷‘·|ü‹! XÖ]! bòÕ\H˚Á‘·!
ø£èwüí! Vü≤s¡! >∑s¡T&É<Ûä«»! ø£è‹Ôedüq!
ø£\àcÕ]! >öØ|ü‹! ø£eTsƒ¡! X¯S*!
j·TqT#·T" ã]ƒsTT+‘·T ¬se« sê|òüTqT\T MT≈£î
e+<ä˙j·TT\T #Óqø£+>∑ e\<äT yê]
Vü≤]! s¡»˙X¯ø£fi≤e‘·+dü! s¡y˚TX¯«
s¡! |æHêø£bÕDÏ! lsêeT! qèdæ+Vü≤! uÛÑs¡Z!
j·Tìs¡T<äΔ! X¯S\bÕDÏ! qèdæ+Vü≤! Á‹|ü<∏ä>±
Ås¡›»{≤ø£˝≤|ü! eTTs¡Vü≤s¡! sT÷X¯!
sê|òüTe! j·TTs¡>±uÛÑs¡D! |ü<äàHêuÛÑ! j·TT
Á>∑! eT<ÛäTdü÷<Ûäq! |æHêø£|ü‹! j·÷<ä´!
Á|üeT<∏ë~Hê<∏ä! Hêsêj·TD! eTè‘·T´+»
j·T! |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT! Á‹<äXË’ø£Hê<∏ä!
88
j·T#·T´‘ê! ø±eTX¯Á‘·T|üˆ j·Tã®bÕDÏ
~>∑«düqˆ #·Áø£bÕDÏ! uÛÑT‘˚X¯! j·TqT#·T"
<ä\‘·T ¬syê«s¡T yês¡ \T‘·ÔeTT\T uÛÑTeq
bÕeHê‘·à≈£î \+<äs¡T Á|üuÛÑT\T MT≈£î
ÁãVü≤àD´<˚eˆ X¯s¡«! eTT≈£î+<ä! $X‚«X¯«
s¡! düHê‘·q! Á‹DÒÁ‘·! sêeD≤]!
lø£+sƒ¡! <Ûäs¡à<ÛäTØD! X¯+uÛÑTe! ø£eT
˝≤BÛX¯! sT÷XÊq! j·T<äT|ü‹! eTè&É!
<Ûäs¡D°<Ûäs¡! Vü≤s¡! j·T+<Ûäø£Vü≤s¡! XÊs¡®ZbÕ
DÏ! |ü⁄sê]! $wüßíe! ˙\ø£+sƒ¡!
yÓ’≈£î+sƒ¡! <˚e<˚e! eT<ÛäT]|ü⁄"&É! Á‹˝À
#·q! ¬ø’≥uÛÑ]|ü⁄+&É! #·+Á<ä#·÷&É!
πø•HêX¯! –ØX¯! \ø°åà|ü‹! Á‹|ü⁄
sê]! edüT<˚edü÷qT"&É! Á‘·´ø£å! j·TqT#·T
»|üeTT ùdj·TT<äT ¬se«s¡$«|ü⁄\|ü⁄D´
|òüTqT\" >∑~dæq|ü&É MT≈£î" >∑\¢e#·TÃ
eT]j·TT$qT+&ÉT.lø±+‘· •e j·TdüTs¡ìãs¡ΩD eTqà<Ûä]|ü⁄&É
»Hês¡Δq K+&É|üs¡X¯ó&É! X¯+KbÕDÏ! X¯•X‚Ks¡!
<ëyÓ÷<äs¡! ]|ü⁄dü÷<äq! j·T+ãT<Ûäs¡˙\! kÕúDTe!
j·÷q+<äø£+<ä! düπs«X¯«s¡! j·TqT˙~e´HêeT+ãT\T
uÛ≤$+#·Tø£è‘ês¡T\Δ T MT≈£î e÷q˙j·TT\T düT+&ç j·Tì sTT$«<Û+ä ãTq
q+‘·≈£î+&ÉT –+ø£s¡es¡Z+ãT qqTXÊdæ+#Ó.
á Vü≤]Vü≤s¡HêeT+ãT\j·Tc˛º‘·Ôs¡X¯‘·+ãT $qïj·TT ã]ƒ+∫q
»qT\≈£î Hês√¬>’´X¯«s¡´+ãT\T dü+uÛÑ$+#·T.
$X‚¢wüDeTT `
•eπøX¯e Hêe÷\‘√ ≈£L&çq á ~e´düÔe+ j·TeTT&ÉT uÛÑ≥T\≈£î
uÀ~Û+∫q~. Vü≤]Vü≤sêqTÁ>∑Vü‰ìøÏ bÕÁ‘·T\qT #˚ùd á düTÔ‹ì
lHê<∏äT&ÉT #·ø£ÿ>± Ä+ÁBÛø£]+#ê&ÉT.
89
ÁãVü≤àø£è‘· z+ø±πsX¯«s¡düTÔ‹
qeT z+ø±s¡ dü«s¡÷bÕj·T, qeT dü‡s¡«s¡÷|üd«ü s¡÷|æD,Ò qeT s¡TÁ<ëj·T!
qyÓ÷ uÛÑyêj·T, qeT X¯Ùsê«j·TqeT, ñÁ>±j·T, qeT kÕ‡eTs¡É
dü‡«s¡÷bÕj·T, eTH√Hê<ë‘·àH˚,qyÓ÷ _+<äTø£fi≤‘·àH˚ qyÓ÷ *+>±j·T,
qyÓ÷ *+>∑dü«s¡÷bÕj·T, qyÓ÷ ;Ûe÷j·T, qeT' |üX¯ó|ü‘·j˚T,
düeTkÕÔsd¡ «ü s¡÷bÕj·T, qeT'•Ùyêj·T, qeTø£|]ü Hú ,˚ qeT•Ù‹ø£+sƒêj·T,
qyÓ÷ MT&ÛÉTwüºe÷j·T, qyÓ÷ >∑]cÕ˜j·T, qeT •Ù|æ$cÕºj·T, qyÓ÷
ÁVü≤kÕ«j·T, qyÓ÷ ãèVü≤‘˚, qyÓ÷ eè<äsΔ ÷¡ |æD,Ò qeT' ≈£îe÷s¡>T∑ s¡y,˚
qeT X‚Ù«‘êj·T, qeT' ø£ècÕíjT· , qeT' |”‘êj·T, qyÓ÷-s¡TDeT÷s¡j Ô T˚
qyÓ÷ <Ûä÷ÁeTesêíj·T, qeT' |æ+>∑fi≤j·T, qeT' øÏØàs¡es¡Ãùd, qeT'
bÕ≥\esêíj·T, qeT Vü≤]‘· ‘˚»ùd, qyÓ÷ HêHêes¡ídü«s¡÷bÕj·T,
qyÓ÷ es¡í|ü‘·j˚T, qeT dü‡«s¡s¡÷bÕj·T, qyÓ÷ e´+»qs¡÷|æDÒ, qeT
}<ë‘êÔqT<ë‘·Ôdü«]‘·s¡÷bÕj·T qyÓ÷ ÁVü≤dü´Bs¡È|ü⁄¢‘· ìdüsêZ‘·àH˚,
qyÓ÷- qTkÕ«s¡dü«s¡÷bÕj·T, qeTkÕ‡qTHêdæø±j·T, qyÓ÷
ìs¡qTHêdæø±j·T, qyÓ÷ <ä+‘ê´j·T, qyÓ÷ kÕÔ\yê´j·T, qeT zcÕ˜´j·T,
qeT ñs¡kÕ´j·T, qeT }wüà dü«s¡TbÕj·T, qyÓ÷+‘·kÕúj·T, qeT'
|æHêøÏH˚, qyÓ÷ ìcÕ<ëj·T, qyÓ÷ ìcÕ<ä|ü‘·j˚T, qeT kÕÔsêj·T,
qyÓ÷ eT+Á<ëj·T, qyÓ÷ eT<Ûäé÷j·T, qyÓ÷ |òüTÀsêj·T, qyÓ÷
|òTü Às¡eT÷s¡jÔ T˚ , qeTkÕÔqdü«s¡÷bÕj·T, qyÓ÷ eT÷s¡ÃH¤ êdü«s¡÷bÕj·T,
qeTbÕú‡sTTdü+#ês¡dü«s¡÷bÕj·T, qyÓ÷ ˝≤dü´‘ê+&Ée »qàH˚, qeT
kÂÔs¡´Á‹ø£dü«s¡÷bÕj·T, qeT' dü÷ú˝≤j·T, qeT' dü÷‡øå±àj·T, qyÓ÷
<äèXÊ´j·T, qyÓ÷ sê«NHêj·T, qeT' |üØNHêj·T, qyÓ÷ yêÅø£Œ
|ü+#·dü«s¡÷bÕj·T, qeT @ø±j·T, qyÓ÷-H˚ø±uÛÒ~Û<ëj·T, qeTdü‡
<ädüdüŒ‘·j˚T, qeT X¯Ùã›ÁãVü≤àDÒ, qeT |üs¡ÁãVü≤àDÒ, qyÓ÷ y˚<ë+‘·
y˚<ë´j·T, qyÓ÷y˚<ä|ü‘·j˚T, qeT' bÕs¡«rX¯«sêj·T, qyÓ÷ »>∑BX¯«
sêj·T, qyÓ÷ <˚e<˚yêj·T, qeTX¯Ù+ø£sêj·T qeTdüTÔuÛÑ´+ eTùV≤X¯«s¡!
qeTdüTÔuÛÑ´+ »>∑<ëq+<ä, düeTdüTÔuÛÑ´+#·+Á<äX‚Ks¡! qeTdüTÔuÛÑ´+
90
eTè‘·T´+»j·T! qeTdüTuÔ ´ÑÛ + Á‘·´+ãø£! qeTùdÔ |æHêø£V≤ü kÕÔjT· , qeTùdÔ
Á‹X¯S\<Ûës¡DÒ, qeTùdÔÁ‹|ü⁄s¡|òü÷ïj·T, qeTùdÔ+<Ûäø£ìwüO<ÛäHêj·T,
qeT ø£+<äsŒ¡ <äsŒ¡ <äfiH¯ êj·T, qyÓ÷ C≤\+<Ûsä ês¡jT˚ , qeT' ø±˝≤j·T,
qeT' ø±\≈£L≥$cÕ~H˚, qyÓ÷ uÛÑø£Ô$cÕ<äVü≤+Á‘˚ qyÓ÷qeT'
lHê<∏Tä ì#˚ Ä+ÁB∏ø]£ +#·ã&çq z+ø±πsX¯«s¡ eTVü‰‘·àéTT
Äq+<ä$|æq+ãT+ <ë~eTÁãVü≤à
<ä|üe÷#·]+#Ó q‘·´+‘·ìwü˜
ãsê´j·TeTTq H˚¬>ã~q÷s¡T\Tj·TT>∑+ãT
\+‘· u≤‘êfi¯˝Àø±+‘·s¡eTTq
qT+&ç j·TT‹ú‘· eTjÓT´ H=ø£~e´*+>∑+ãT
ãVüQø√{Ïdü÷s¡é<ë“dæ‘·+ãT
$~ÛeTH√M~Û uÛ≤$+#·T H˚‘˚» e÷
‘˚»+ãT *+>∑eT÷]Ô‘·« yÓTT+<Ó
uÛÑ÷]uÛÑTeHêÁ>∑uÛ≤>∑$düTŒ¤≥qy˚fi¯
dü+uÛ$Ñ +∫q#·≥#·≥#·Ãã¤ <› ëÛ s¡
Á>∑eTeTT‘√&É düe÷~ÛjÓ÷>∑+ãT $&ç∫
ø£qTï ˝…ì$T~j·TTqT ì#ÓÃ >∑eT\uÛÑe⁄&ÉT
Ä~eT‘˚»+ãTq+ <äø±s¡eTT<√#Ó
>¬ ≥’ uÛ≤sê‹j·÷ø±s¡sπ K
q≥p&É p&ÉÁã‘·´ø£åeTjÓT´ qTø±s¡
eT+ãTC≤düqTì s¡÷|ü+ãT<ë*Ã
‘·<äq+‘·s¡+ãT #·+Á<ä•U≤e‘·+düT #·+
<ä+ãT ¬>’ø=ì eTø±s¡+ãT yÓTTs¡ôd
q+‘· X¯ã›ÁãVü≤àyÓTÆq Hê<ä+ãTq
uÛÑTeq ùV≤‘·Te⁄qT _+<äTe⁄qT <√#Ó
qœ\eTT\T >∑÷&ç jÓ÷+ø±s¡eTjÓT´ _<ä|ü
Á>∑eTeTT‘√ >∑T+uÛÑuÛÑe! j·Tø±s¡eTT qTø±s¡
91
eTTqT eTø±s¡+ãT q>∑T es¡íeTT\TqT Hê<ä
_+<äTe⁄\T <Ûë‘·j·TÁ>∑eTTq+<äT ì*#Ó
mj·T´~ dü+kÕs¡‘ês¡ø£+ ã>∑T≥<ës¡ø£+ ãjÓT´ mj·T´~
Á|üø£s¡¸+ãTq+ CÒdæ j·TX‚wü$ÁøÏj·÷$s¡Vü≤+ãTq+ >∑÷≥düú ì‘·´+
ãj·TT´qT ãs¡e÷q+<ä Á|üø±X¯+ãTq düs¡«<ë j·T_Ûqe+ ã>∑T
|üs¡ÁãVü≤à+ãTq≈£î+ yê#·ø£+ ã>∑T≥ Á|üDyê_Û<ëq+ãT eVæ≤+#Ó.
mj·T´~ j·Tø±s√ø±s¡eTø±s¡_+<äTHê<ä+ãT
˝…’<äej·Te+ãT\e\qqT+ ã+#êX¯‘·ÿfi≤s¡÷|üj·T>∑T e÷‘·èø£≈£î+
>±s¡DuÛÑ÷‘·+ ãjÓT´. mj·T´~ Á‘·sT÷eTj·T+ãT ‘·TØj·T+ãT
‘·TØj·÷r‘·+ãT ìœ˝≤‘·àø£+ ãq+ãs¡>∑î. mj·T´~
#·‘·TX¯Ùè+>∑+ãT dü|üÔVü≤düÔ+ãT ~«os¡¸+ãT Á‹bÕ<ä+ãT Á‹<Ûëã<ä›+u…’
eèwüuÛ≤ø±s¡+ u…’ÁyÓ÷j·TT, m<ë›ìj·T+<äT ÁãVü≤àdüú+ ã>∑T>∑»>∑+
ã_ÛÛ©q+ u…’j·TT+&ÉT.
mj·T´~ j·Tø±s√ø±s¡eTø±s¡+ãT \qT es¡íÁ‹‘·j·T+ãT#˚
y˚<ä#·‘·Twüºj·÷‘·àø£+ãTqT >±s¡Ω|ü‘·´<äøÏåD≤Vü≤e˙j·T dü+es¡Ôø±–ï
s¡÷|ü+ãTqT ãè~∏e´+‘·]ø£å<äT´k˛eT˝Àø±‘·à ø£+ãT
qT<ë‘êÔqT<ë‘·Ôdü«]‘· Á|ü#·j·÷‘·àø£+ãTqT
uÛÑ÷‘·uÛÑ$wü´<ä«s¡Ôe÷qkÕ<Ûës¡Dø±˝≤‘·àø£+ãTqT Hê »qT,
m<ë›ìj·T+ <ë<äs¡Ù+ãTq+<äT eTTK+ãTqT+ uÀ˝… dü«Á|üø±X¯ø£
∫Á<ä÷|ü⁄+&ÉT |üs¡y˚TX¯«s¡T+&ÉT Á|ü‹_+_+#·T, mj·T´~,
j·Tø±sê~es¡í+ãT ˝Òø£‘·«+ãT H=+<äTq≥T¢>± dü+jÓ÷õ+|ü
ªHê<äTZDμ j·TqTdü+~Û">∑÷&ç eT+Á‘·‘·«+ãT H=+<äT, n{Ïº,
jÓ÷+ø±s¡eT+Á‘·‘·«+ãT~e´*+>∑dü«s¡÷|ü+u…’ j·÷$s¡“¤*+∫q+
>∑qT+>=ì |ü+ø£C≤düqT+&ÉT.
ªqeT z+ø±s¡dü«s¡÷bÕj·T, qeT dü‡s¡«s¡÷|üdü«s¡÷|æDÒ, qyÓ÷
s¡TÁ<ëj·T, qyÓ÷ uÛÑyêj·T, qeT X¯Ùsê«j·T, qeT ñÁ>±j·T, qeT
kÕ‡eTs¡É dü‡«s¡÷bÕj·T qyÓ÷ Hê<ë‘·àH˚, qyÓ÷
_+<äTø£fi≤‘·àH˚, qyÓ÷*+>±j·T, qyÓ÷*+>∑dü«s¡÷bÕj·T, qyÓ÷
92
;Ûe÷j·T, qeT' |üX¯ó|ü‘·j˚T,qeTkÕÔs¡dü«s¡÷bÕj·T
qeT•Ùyêj·T, qeT' ø£|ü]úH˚, qeT •Ù‹ø£+sƒêj·T,
qyÓ÷ MT&ÛÉTwüºe÷j·T, qyÓ÷ >∑]cÕ˜j·T, qeT •Ù|æ$cÕ˜j·T
qyÓ÷ ÁVü≤kÕ«j·T, qyÓ÷ ãèVü≤‘˚, qyÓ÷ eè~Δs¡÷|æDÒ,
qeT' ≈£îe÷s¡>∑Ts¡y˚, qeT X‚Ù«‘êj·T, qeT' ø£ècÕíj·T, qeT'
|”‘êj·TqyÓ÷-s¡TDeT÷s¡Ôj˚T, qyÓ÷ <Ûä÷ÁeTesêíj·T, qeT'
|ævZfi≤j·T, qeT øÏØàs¡es¡Ãùd, qeT' bÕ≥\esêíj·T, qeT'
Vü≤]‘·‘˚»ùd,qyÓ÷ HêHêes¡ídü«s¡÷bÕj·T, qyÓ÷ e´+»qs¡÷|æDÒ,
qeT ñ<ë‘êÔqT<ë‹Ôdü«]‘·s¡÷bÕj·T, qyÓ÷
ÁVü≤dü«Bs¡È|ü⁄¢‘·$düsêZ‘·àH˚qyÓ÷-qTkÕ«s¡dü«s¡÷bÕj·T, qeTkÕ‡qT
Hêdæø±j·T, qyÓ÷ ìs¡qTHêdæø±j·T, qyÓ÷ <ä+‘ê´j·T, qeTkÕÔ\
yê´j·T, qeTzcÕ˜´j·T, qyÓ÷ñs¡kÕ´j·T, qeT' }wüàdü«s¡÷bÕj·T
qyÓ÷+‘·kÕúj·T, qeT' |æHêøÏH˚, qyÓ÷ìcÕ<ëj·T,
qyÓ÷ìcÕ<ä|ü‘·j˚T, qeT kÕÔsêj·T, qyÓ÷ eT+Á<ëj·T,
qyÓ÷eT<Ûäé÷j·T, qyÓ÷|òüTÀsêj·T, qyÓ÷-|òüTÀs¡eT÷s¡Ôj˚T,
qeTkÕÔqdü«s¡÷bÕj·T,qyÓ÷ eT÷s¡ÃHêdü«s¡÷bÕj·T,
qeTkÕΔ‡sTTdü+#ês¡dü«s¡÷bÕj·T, qyÓ÷ ˝≤dü´‘ê+&Ée »qàH˚qeT
kÂÔs¡´Á‹ø£dü«s¡÷bÕj·T, qeT' dü÷ú˝≤j·T, qeT' dü÷øå±àj·T, qyÓ÷
<äèXÊ´j·÷j·T, qeT-sê«NHêj·T, qyÓ÷yêÅø£Œ|ü+#·dü«s¡÷bÕj·T,
qeT @ø±j·T, qyÓ÷H˚ø£uÛÒ<ëj·T, qeT dü‡<ädüdüŒ‘·j˚T, qeTX¯Ùã›
ÁãVü≤àDÒ, qeT |üs¡ÁãVü‰àDÒqyÓ÷ y˚<ë+‘· y˚<ë´j·T, qyÓ÷
y˚<ä|ü‘·j˚T, qeT' bÕs¡«rX¯«sêj·T, qyÓ÷ »>∑BX¯«sêj·T, qyÓ÷
<˚e<˚yêj·T, qeTX¯Ù+ø£sêj·T, qeTdüTÔuÛÑ´+ eTùV≤X¯«s¡!
qeTdüTÔuÛÑ´+ »>∑<ëq+<ä! qeTdüTÔuÛÑ´+ #·+Á<äX‚Ks¡! qeTdüTÔuÛÑ´+
eTè‘·T´+»j·T! qeTdüTÔuÛÑ´+ Á‘·´+ãø£! qeTùdÔ |æHêø£Vü≤kÕÔj·T,
qeTùdÔ Á‹X¯S\<Ûë]DÒ, qeTùdÔ Á‹|ü⁄s¡|òü÷ïj·T,
qeTùdÔ+<Ûäø£ìwüO<äHêj·T, qeT' ø£+<äs¡Œ<äs¡Œ<äfi¯Hêj·T, qyÓ÷
uÛÑø£Ô$cÕe<äVü≤+Á‘˚,qyÓ÷qeTμ j·Tì j·TH˚ø£ Á|üø±s¡+ãT\+
93
ÁãVü≤àdüTÔ‹+∫q
Vü≤s¡T" &Éø±πsX¯«s¡T+ &Ó’ ¬ø’≥uÛ≤sê‹
j·÷ø±s¡πsK Áã‘·´ø£å eTjÓT´
•e⁄" &ÉTø±πsX¯«s¡ leTVü‰<˚e⁄" &Ó’
<Ûë‘·èdü«s¡÷|ü+ãT" <ë*Ã j·T\¬s
>∑+>±<Ûäs¡T+&ÉT eTø±πsX¯«s¡T+ &ÉsTT
$<ÛäTeTÚ[πsƒe Hê$s¡“$+#Ó
Hê>∑πøj·T÷s¡T+&ÉT Hê<˚X¯«s¡T+ &ÉsTT
uÛ≤dæ*¢ X¯ã›s¡÷|ü‘· eVæ≤+#Ó.
$X¯«˝À¬ø’ø£uÛÑs¡Ô _+B«X¯«s¡T" &ÉsTT
uÛÑTeqø±s¡DuÛ≤e+ãT" ã÷ì yÓTs¡ôd
q+<äs¡TqT ÁãVü≤àøÏ∫Ã s¡;Û|æ‡‘·+ãT
˝…’<äT*+>∑+ãT\TqT ÁãDyê‘·àø£eTT\T
á jÓÆT<äTqT ~e´ *+>∑eTT\T.
94

Kasi Stotra Kadambam

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kasi Stotra Kadambam

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ø±o k˛ÔÁ‘· ø£<ä+ãyéT

ø±o k˛ÔÁ‘· ø£<ä+ãyéT

yÓ˝: s¡÷. 50/-

$X‚«X¯+ e÷<Ûäe+ &ÉT+&Ûç+

»j·T»j·T $ù|òTïX¯«s¡ˆ uÛÑø£Ôì]«|òüTï ø±s¡ø£ n$|òüTïø£s¡ˆ

You might also like