1609 Dvosistemski DV 10 KV Petnjica Ep

Digitally signed by Igor
Digitally signed by Budimir Vorotović

Date: 2017.12.12 10:36:21 CET
Igor Strugar
DN: c=me, o=PostaCG,
ou=Pravno lice, ou=Sienersys
doo 02764466,
Strugar serialNumber=26206,
cn=Igor Strugar
Date: 2018.06.26 10:44:06
+02'00'
INVESTITOR “CEDIS - Crnogorski elektrodistributivni sistem” doo Podgorica
OBJEKAT Dvosistemski DV 10kV Petnjica od TS 35/10kV “Berane 3” do

odcjepnog stuba u Paljuhu - Berane, Petnjica
LOKACIJA KO Polica - Berane; KO Petnjica - Petnjica
VRSTA TEHNIČKE DOKUMENTACIJE

- DIO TEHNIČKE DOKUMENTACIJE Glavni projekat električnih instalacija jake struje
PROJEKTANT ”Jawel Crna Gora” d.o.o. Danilovgrad
ODGOVORNO LICE Budimir Vorotović d.i.e.
VODEĆI PROJEKTANT Budimir Vorotović d.i.e. Broj licence: 03-1558/2
ODGOVORNI PROJEKTANT Budimir Vorotović d.i.e. Broj licence: 03-1558/2

2
SADRŽAJ PROJEKTA
A: OPŠTA DOKUMENTACIJA
1. Ugovor u konzorcijumu između firmi „Jawel Crna Gora“ doo Danilovgrad, „Geonana“ doo
Podgorica i „Paming“ doo Podgorica
2. Ugovor za nabavku usluga između firmi „Crnogorski elektrodistributivni sistem – CEDIS“ doo
Podgorica i „Jawel Crna Gora“ doo Podgorica
3. IQNet Sertifikat za ISO 9001
4. JUQS Sertifikat za ISO 9001
5. Excellent SME sertifikat
6. Izvod iz Centralnog Registra Privrednih Subjekata u Podgorici firme „Jawel Crna Gora“
7. Izvod iz Centralnog Registra Privrednih Subjekata u Podgorici firme „Geonana“
8. Izvod iz Centralnog Registra Privrednih Subjekata u Podgorici firme „Paming“
9. Polisa osiguranja od odgovornosti firme „Jawel Crna Gora“
10. Polisa osiguranja od odgovornosti firme „Geonana“
11. Polisa osiguranja od odgovornosti firme „Paming“
12. Licenca za izradu projektne dokumentacije firme „Jawel Crna Gora“
13. Licenca za izradu projektne dokumentacije firme „Geonana“
14. Licenca za izradu projektne dokumentacije firme „Paming“
15. Rješenje o imenovanju vodećeg / odgovornog projektanta električnih instalacija jake struje
16. Rješenje o imenovanju odgovornog projektanta geodetskih podloga
17. Rješenje o imenovanju odgovornog projektanta elaborata zaštite od požara i elaborata
zaštite na radu
18. Spisak odgovornih projektanata – Obrazac 2
19. Licenca vodećeg / odgovornog projektanta za izradu tehničke dokumentacije jake struje
20. Potvrda Inženjerske Komore za vodećeg / odgovornog projektanta jake struje
21. Licenca odgovornog projektanta za izradu tehničke dokumentacije geodetskih podloga
22. Potvrda Inženjerske Komore za odgovornog projektanta geodetskih podloga
23. Licenca odgovornog projektanta za izradu tehničke dokumentacije elaborata zaštite od
požara i elaborata zaštite na radu
24. Potvrda Inženjerske Komore za odgovornog projektanta elaborata zaštite od požara i
elaborata zaštite na radu
25. Izjava odgovornog projektanta jake struje da je tehnička dokumentacija izrađena u skladu
sa važećim zakonima i propisima – Obrazac 3
26. Izjava odgovornog projektanta geodetskih podloga da je tehnička dokumentacija izrađena
u skladu sa važećim zakonima i propisima – Obrazac 3
27. Izjava odgovornog projektanta elaborata zaštite od požara i elaborata zaštite na radu da je
tehnička dokumentacija izrađena u skladu sa važećim zakonima i propisima – Obrazac 3
28. Izjava vodećeg projektanta u međusobnoj usaglašenosti svih djelova tehničke
dokumentacije – Obrazac 4
B: PROJEKTNI ZADATAK
Projektni zadatak za izradu Glavnog projekta električnih instalacija jake struje
Urbanističko-tehnički uslovi
C1: TEKSTUALNI DIO

I. Opšti dio
1. Uvodni dio
2. Popis primijenjenih tehničkih propisa i standarda
3. Tehnički uslovi za realizaciju projekta
4. Prilog mjera zaštite od požara
5. Prilog mjera zaštite na radu
II dio Dalekovod 10kV
2. Tehnički opis
1.1. Tehnički izvještaj o dalekovodu
1.2. Svrha izgradnje dalekovoda
1.3. Početna i krajnja tačka dalekovoda i opis trase
1.4. Klimatski uslovi
1.5. Prelazi i ukrštanja
1.6. Čišćenje trase
2. Elementi dalekovoda
2.1. Stubovi
2.2. Konzole
2.3. P r o v o d n i k 3
2.4. Izolatori i izolatorski lanci
2.5 Ovjesni i spojni materijal
D1: NUMERIČKI DIO

1. Proračuni
1.1. Proračun električnih raspona
1.2. Statička kontrola betonskih stubova
1.3 Proračun uzemljivača
2 Specifikacija materijala dalekovoda
3. Predmjer i predračun radova i materijala dalekovoda
E1: GRAFIČKI DIO

III dio Srednjenaponska kablovska mreža
C2: TEKSTUALNI DIO

1. Tehnički opis
1.1 Uvodne napomene
D2: NUMERIČKI DIO

1. Tehnički proračuni
1. 1 Provjera kabla na trajno dozvoljenu struju - prenosna moć
2 Predmjer radova i materijala SN kablovske mreže
E2: GRAFIČKI DIO

4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Na osnovu statuta društva i Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata

("Sl. list Crne Gore", br.51/08, 41/10, 34/11/, 47/11, 35/13 i 39/13), donosim
RJEŠENJE
o imenovanju vodećeg / odgovornog projektanta za izradu tehničke dokumentacije za
Dvosistemski DV 10kV Petnjica od TS 35/10kV "Berane 3" do

OBJEKAT:
LOKACIJA: KO Polica - Berane; KO Petnjica - Petnjica
INVESTITOR: "CEDIS - Crnogorski elektrodistributivni sistem" doo

Podgorica
Za vodećeg / odgovornog projektanta električnih instalacija jake struje imenuje se:
BUDIMIR VOROTOVIĆ, DIPL.INŽ.EL.
Imenovani ispunjava uslove u skladu sa članom 84 Zakona o uređenju prostora i izgradnji

objekata ("Sl.list CG", br. 51/08 od 22.08.2008.) za izradu predmetne tehničke
dokumentacije.
Podgorica, decembar 2017. god. Direktor
Budimir Vorotović, dipl.inž.el.

26
GEONANA D.O.O. PODGORICA

Za izvođenje geodetskih radova i usluga
Adresa: Vasa Raickovica 4d Podgorica
Mob. Tel: +382 67 479171
E-mail: geonana7@ gmail.com
PIB: 02907771 Br. Rač. : 550-13863-10 PDV: 30/31-15061-1
Na osnovu statuta društva i Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata

("Sl. list Crne Gore", br.51/08, 41/10, 34/11/, 47/11, 35/13 i 39/13), donosim
RJEŠENJE
o imenovanju odgovornog projektanta za izradu tehničke dokumentacije za

OBJEKAT:

Podgorica
Za odgovornog projektanta geodetskih podloga imenuje se:
ALEKSANDRA BUBANJA, DIPL.INŽ.GEOD.

objekata ("Sl.list CG", br. 51/08 od 22.08.2008.) za izradu predmetne tehničke dokumentacije.
Aleksandra Bubanja, dipl.inž.geod.

27
Na osnovu statuta društva i Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata ("Sl.

list Crne Gore", br.51/08, 41/10, 34/11/, 47/11, 35/13 i 39/13), donosim
RJEŠENJE
o imenovanju odgovornog projektanta za izradu tehničke dokumentacije za

OBJEKAT:

Podgorica
Za odgovornog projektanta elaborata zaštite od požara i elaborata zaštite na radu

imenuje se:
IVAN ĆUKOVIĆ, spec.sci.maš. i zop-a

objekata ("Sl.list CG", br. 51/08 od 22.08.2008.) za izradu predmetne tehničke dokumentacije.
Ivan Čuković, spec.sci.maš. i zop-a

28
PODACI O PROJEKTANTIMA
NAZIV OBJEKTA PROJEKTANT VODEĆI PROJEKTANT

Dvosistemski DV 10kV
Petnjica od TS 35/10kV “JAWEL CRNA GORA” D.O.O.
“Berane 3” do odcjepnog Danilovgrad, Kosić b.b. Budimir Vorotović, d.i.e.
Br.lic. 03-1557/2 TEL: 069 344 445 Br. Licence.: 03-1558/2
stuba u Paljuhu - Berane, jawelcg@gmaIl.com
Petnjica
DJELOVI TEHNIČKE DOKUMENTACIJE
“JAWEL CRNA GORA” D.O.O.

ELEKTRIČNE INSTALACIJE Kosić bb, Danilovgrad Budimir Vorotović, d.i.e.
Br.lic.03-1557/2 TEL:069 344 445 Br. Licence: 03-1558/2
JAKE STRUJE
jawelcg@gmaIl.com
“GEONANA” D.O.O. Vasa
Raičkovića 4D, Podgorica Aleksandra Bubanja, d.i.ged.
GEODETSKE PODLOGE
Br.lic.01-1082/3 TEL: 067 479171 Br. Licence: 01-1045/3
geonana7@ gmail.com
“PAMING” D.O.O.
ELABORAT ZAŠTITE OD Desanka Maksimović 28, Podgorica
Ivan Ćuković spec.sci.maš i zop Br.
Br.lic./Lic.No. 01-651/3
POŽARA Licence/ Lic. No: 01-761/3
tel: 069 456 480
ivanzop@yahoo.com
“PAMING” D.O.O.
Desanka Maksimović 28, Podgorica
Ivan Ćuković spec.sci.maš i zop Br.
ELABORAT ZAŠTITE NA RADU Br.lic./Lic.No. 01-651/3
Licence/ Lic. No: 01-761/3
tel: 069 456 480
ivanzop@yahoo.com
PROJEKAT PROJEKTANT ODGOVORNI PROJEKTANT

29
30
31
32
33
34
35
IZJAVA ODGOVORNOG PROJEKTANTA DA JE TEHNIČKA DOKUMENTACIJA

IZRAĐENA U SKLADU SA VAŽEĆIM ZAKONIMA I PROPISIMA
OBJEKAT
Dvosistemski DV 10kV Petnjica od TS 35/10kV “Berane 3” do odcjepnog stuba u

Paljuhu - Berane, Petnjica
LOKACIJA
KO Polica - Berane; KO Petnjica - Petnjica
VRSTA I DIO TEHNIČKE DOKUMENTACIJE
Glavni projekat električnih instalacija jake struje
ODGOVORNI PROJEKTANT
Budimir Vorotović d.i.e, broj licence: 03-1558/2
(ime i prezime)
I Z J A V LJ U J E M,
da je ovaj projekat urađen u skladu sa:

- Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata I podzakonskim aktima
donešenim na osnovu navedenog zakona;
- posebnim propisanim zakonima koji direktno ili na drugi način utiču na osnovne
zahtjeve za objekte;
- pravilima struke i
- urbanističko-tehničkim uslovima.
(potpis odgovornog projektanta)
Podgorica, XII 2017.

(mjesto i datum) MP (potpis odgovornog lica)
36

OBJEKAT

LOKACIJA
Glavni projekat geodetskih podloga
Aleksandra Bubanja d.i.geod, broj licence: 01-1045/3
(ime i prezime)


37

OBJEKAT

LOKACIJA
Elaborat zaštite od požara i Elaborat zaštite na radu

Ivan Ćuković spec.sci.maš i zop, broj licence: 01-761/3
(ime i prezime)


38
IZJAVA O MEĐUSOBNOJ USAGLAŠENOSTI SVIH DJELOVA TEHNIČKE

DOKUMENTACIJE
OBJEKAT
LOKACIJA
Glavni projekat električnih instalacija jake struje
VODEĆI PROJEKTANT
Budimir Vorotović d.i.e, broj licence: 03-1558/2
(ime i prezime)
da su svi djelovi tehničke dokumentacije koji čine tehničku dokumentaciju

međusobno usklađeni i prikazuju objekat kao tehničku-tehnološku i funkcionalnu cjelinu. Izjava služi
radi dobijanja građevinske dozvole, te se u druge svrhe ne može upotrijebiti.
(potpis vodećeg projektanta)
Podgorica, XII 2017. god. MP

(potpis odgovornog lica)
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
Dvosistemski DV 10kV Petnjica od TS 35/10kV “Berane 3” do odcjepnog stuba u Paljuhu - 64
Berane, Petnjica
C1: TEKSTUALNI DIO
I. Opšti dio
1. Uvodni dio
Predmet ove tehničke dokumentacije, je Glavni projekat dvosistemskog dalekovoda DV 10 kV

Petnjica od TS 35/10kV » Berane 3» do otcjepnog stuba u Paljuhu, Berane, Petnjica, Region 3.
Kako je postojeće napajanje potrošača na području Petnjice i Tucanje do sada bilo riješeno
jednim izvodom DV 10 kV iz TS 35/10 kV “Berane 3” (Polica) to se ovom dokumentacijom
predviđa razdvajanje ovog izvoda na dva izvoda, jedan izvod - DV 10 kV za Petnjicu i drugi
izvod - DV 10 kV za Tucanje.
Projektnom dokumentacijom se predviđaju kablovski priključci oba izvoda dvosistemskog

voda DV 10kV, iz TS 35/10 kV “Berane 3” (Polica), izvedene sa kablovskim vodovima 10 kV
postavljenih od napojnih vodnih ćelija 10 kV do prvog stuba dvosistemskog voda DV 10kV, kao
i sami dvosistemski vod od prvog stuba do odcjepnog stuba u Paljuhu, gdje se vrši razdvajanje
dvosistemkog DV na postojeće jednosistemske izvode - DV 10 kV Petnjica i DV 10 kV Tucanje.
Ovom projektnom dokumentacijom se daje tehničko rešenje u skladu sa UT uslovima br: 04-
07/632 izdatim 25.05.2017godine od strane Opštine Petnjica i UT uslovima br: 07-351-338/2-1
izdatim 19.07.2017. godine od strane Opštene Berane i u skladu sa Projektnim zadatkom
dobijenog od strane Investitora.
2. Popis primijenjenih tehničkih propisa i standarda
Prilikom izrade projekta, projektant je koristio sledeće tehničke propise, standarde i literaturu:
- Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata ("Sl. list CG", br. 51/2008, 40/2010 - dr. zakon,
34/2011, 47/2011 - ispr., 40/2011 - dr. zakon, 35/2013, 39/2013 - ispr. i 33/2014)
- Zakon o planiranju prostora i izgradnji objekata ("Sl. list CG", br. 64/2017)
-Zakon o energetici ("Sl. list CG", br. 5/2016 i 51/2017)
- Zakon o zaštiti i spašavanju ("Sl. list CG", br. 13/2007, 5/2008 - ispr., 86/2009 - dr. zakon, 32/2011 i
54/2016)
- Zakon o zaštiti i zdravlju na radu ( "Sl. list CG " br. 34/14 )
- Zakon o efikasnom korišćenju energije ( "Sl. list CG " br. 57/2014 i 3/2015 -isp )
- Zakon o elektronskim komunikacijama ("Sl. list CG", br. 40/2013, 56/2013 - ispr. i 2/2017)
-Zakon o standardizaciji ("Sl. list CG", br. 13/2008)
- Pravilnik o tehničkim normativima za električne instalacije niskog napona ("Sl. list SFRJ", br.
53/88 i 54/88 - ispr. i "Sl. list SRJ", br. 28/95)
- Pravilnik o tehničkim normativima za izgradnju niskonaponskih nadzemnih vodova ( "SL. list
SFRJ" br. 6/92 ),
- Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu niskonaponskih mreža i pripadajućih
transformatorskih stanica ( "SL. list SFRJ" br. 13/78 i i dopuna pravilnika (“Sl.list SRJ br.37/95).
- Pravilnik o tehničkim normativima za električne instalacije niskog napona ("Sl. list SFRJ", br.
53/88 i 54/88 - ispr. i "Sl. list SRJ", br. 28/95)
Projektant: Jawel Crna Gora doo ref.br.1609 12 2017 Glavni projekat jake struje
Berane, Petnjica
- Pravilnik o tehničkim normativima za uzemljenja elektroenergetskih postrojenja nazivnog

napona iznad 1000V "Sl. list SFRJ " br. 13/78 i “Sl. list SRJ” br.61/95),
- Pravilnik o tehničkim normativima za pogon i održavanje elektroenergetskih postrojenja i
vodova ("Sl. list SRJ " br. 41/93)
-Opšti uslovi za isporuku električne energije ( "Sl. list RCG" br. 1/90),
-Zakon o procijeni uticaja na životnu sredinu ("Sl. list RCG", br. 80/2005 i "Sl. list CG", br. 40/2010 -
dr. zakon, 40/2011 - dr. zakon, 27/2013 i 52/2016)
-Crnogorski standardi MEST EN62305-1, MEST EN62305-2, MEST EN62305-3,

-Jugoslovenski standardi -gromobranske instalacije - opšti uslovi JUS IEC 1024 -1/1996
- Pravilnik o načinu izrade, razmjeri i bližoj sadržini tehničke dokumentacije Sl. list CG br. 23-14 od
30.05.2014. god.
- Tehnička preporuka – Tipizacija mjernih mjesta (EPCG -Podgorica 2009) TP2ED

- Tehnička preporuka – za prikljucke potrošača na niskonaponsku mrezu (TP-2 dopunjeno
izdanje-Podgorica 2008 )
- Pravilnik o snabdijevanju električnom energijom ( sl.list RCG br.13/05)
kao i druge tehničke propise i preporuke za tipizaciju elemenata distributivnih mreža.
3. Tehnički uslovi za realizaciju projekta
Predmetni projekat se mora izvesti u skladu sa Zakonom o izgradnji i finansiranju invensticionih

objekata i u duhu važećih propisa i standarda, prema kojima je i urađen ovaj projekat.
Investitor je dužan, po prijemu projekta, organizovati njegovu tehničku kontrolu, preko
stručne komisije, ili organizacije koja ispunjava uslove za djelatnost revizije projektne
dokumentacije. U slučaju eventualnih primjedbi revizione komisije, projektant se obavezuje da
izvrši izmjene u projektu, ukoliko su primjedbe u skladu sa tehničkim propisima i Projektnim
zadatkom investitora.
Izvođač je dužan, prije početka izgradnje, da provjeri ovu dokumentaciju, te ako nađe
da su potrebne ili izvjesne nužne izmjene ili odstupanja, kako u pogledu materijala, tako i u
pogledu tehničkog rešenja, mora o tome konsultovati nadzornog organa, odnosno
projektanta, a u slučaju većih izmjena, pribaviti od njih pismena upustva i saglasnost na
predložene izmjene.
Investitor je dužan obezbijediti elektroenergetsku saglasnost od strane nadležne
elektrodistribucije.
Sav materijal koji se ugrađuje u objekte mora odgovarati JUS standardima za odnosnu
vrstu materijala.
Berane, Petnjica
Ugrađivanje i montaža pojedinih elemenata ovog objekta mora se izvesti prema
tehničkom opisu i predmjeru ovog projekta, kao i prema glavnom projektu kompletnog
objekta, i prema priloženim crtežima.
Pri izvođenju radova na ovom objektu, izvođač mora voditi računa da se ne oštete okolni
objekti, druge instalacije ili uređaji.
Za ispravnost izvedenih radova izvođač garantuje najmanje dvije godine, računajući od
dana tehničkog prijema. Sva oštećenja koja bi se u tom periodu pojavila zbog upotrebe lošeg
materijala ili nesolidne izrade, izvođač je dužan ukloniti bez prava na nadoknadu.
Sve izmjene i dopune radova koje imaju uticaj na predračunsku vrijednost objekta
moraju biti odobrene od strane investitora ili njegovog predstavnika.
Investitor, odnosno organ ili organizacija na koju se prenosi vlasništvo objekta i njegovo
održavanje, dužni su trajno da čuvaju jedan primjerak tehničke dokumentacije.
Investitor je dužan organizovati stalni stručni nadzor tokom izgradnje objekta, preko
stručnih lica ukoliko ispunjavaju uslove predviđene Zakonom, preko organizacije koja je izradila
tehničku dokumentaciju ili preko specijalizovane organizacije za ovu vrstu djelatnosti.
Oprema koju izvođač montira, a ne proizvodi, ima garanciju prema garantnom listu
proizvođača.
Izvođač je dužan, po završetku radova, izvršiti ispitivanje objekta, obezbijediti sve
potrebne ateste i certifikate, izvršiti tehnički prijem, a zatim objekte pustiti u rad. U tu svrhu
osigurati potrebnu radnu snagu, materijal, alat, pribor, mjerne instrumente i ostalo.
Po izvršenoj izgradnji objekta mora se izvršiti tehnički prijem i predaja investitoru na
korišćenje.
Bez obezbeđivanja upotrebne dozvole, investitor ne smije koristiti izvedene objekte.
Ovi opšti uslovi su sastavni dio projektnog elaborata i obavezni su.
4. Prilog mjera zaštite od požara
Prema Zakona o zaštiti i spašavanju („Sl. list RCG br. 13/2007), uz projektnu dokumentaciju za
ovaj investicioni objekat prilaže se izvod mjera za zaštitu od požara.
Predviđeni objekat je projektovan u duhu navedenih važećih propisa kao i drugih
propisa, tehničkih preporuka i standarda kojima su obuhvaćene mjere za sigurnost objekta.
Za mjere navedene zaštite se navodi :
Sva oprema je tipska, izrađenja od materijala otpornog na vatru, tj. od nezapaljivog materijala,
čime se preventivno sprečava pojava požara.
Trasa voda je odabrana na licu mjesta, pri čemu je vođeno računa da što manje ugrožava
postojeće objekte, kako je dato opisom u projektu.
Sigurnosne visine i udaljenosti iznad terena ili objekata su u svim slučajevima u propisanim
granicama. Opasnost od međusobnih dodira ( tuširanja ) provodnika u rasponima duž trase
voda isključena je obzirom da je zadovoljen kriterijum električnih raspona
Opasnost od prekida faznih provodnika isključena je obzirom da provedena kontrola preko
graničnih raspona pokazuje znatno veći stepen mehaničke zaštite užeta od zahtijevanog.
Za slučaj prolaza voda kroz šumski pojas zadovoljen je uslov da sigurnosna udaljenost od
krajnjih provodnika do bilo kojeg dijela stabla iznosi najmanje 3m. Takođe se, radi sigurnosti,
predviđa da se uklone i ona stabla van trase koja su sklona padu i koja bi eventualnim padom
mogla ugroziti vod.
Zaštita od preopterećenja i kratkih spojeva obezbijeđena je ugrađenom opremom u TS 35/10

kV
Berane, Petnjica
Zaštita od atmosferskih prenapona će biti postignuta, do zadovoljavajućeg stepena, izborom
tipa mreže ( izolovani ) kao i ugradnjom odvodnika prenapona odgovarajućih karakteristika.
Obaveza održavanja objekta u ispravnom pogonskom stanju bitno smanjuje rizik od havarija ili
požara, a što se postiže redovnim godišnjim pregledom objekta i njegovim planiranim
remontom a što je u nadležnosti budućeg vlasnika objekta.
Sve naprijed navedene mjere obezbeđuju pogonsku sigurnost objekta i svode na minimum
opasnoti od mogućih havarija odnosno požara.
5. Prilog mjera zaštite na radu
Na osnovu i u okviru " Zakon o zaštiti na radu "Sl. list RCG 79/04", prilikom izgradnje ovih objekata
potrebno je primjenjivati sve propisane mjere zaštite na radu i tako stvoriti uslove sprečavanja
i otklanjanja opasnosti na radu.
Prilikom izrade ovog projekta uočene su određene opasnosti koje se mogu pojaviti u fazi
izgradnje objekta, te je neophodno preuzeti odgovarajuće mjere zaštite. Kako će se radovi
odvijati u blizini napona opasnog za ljude, neophodan je veći stepen znanja, stručnosti iskustva
i odgovornosti radnika. Da bi radnik bio bliže upoznat sa opasnostima pri radu u blizini opasnog
napona, potrebno je da ove radove izvode stručne i osposobljene ekipe, koje u svojim
organizacijama imaju interna pravila i upustva, kako bi bilo sigurno da su neposredni izvršioci
na vrijeme upoznati i obučeni za rad.
Kako će se radovi izvoditi u neposrednoj blizini ili u trasi postojećeg 10kV i NN vodova ovdje je
neophodno ukazati na to da radove prilikom prilikom izvođenja priključka DV10kV u trasi
postojećeg 10kV voda i STS. Radove treba izvoditi pri beznaponskom stanju VN voda.
Opasnosti i štetnosti koje se mogu pojaviti pri izgradnji i korišćenju predmetnih objekata ovog
projekta:direktni dodir djelova pod naponom, previsoki napon dodira, struja kratkog spoja,
preopterećenje, povratni napon, prenaponi.
Kako je predmetni objekat projektovan prema važećim tehničkim propisima i normativima, uz

poštovanje preporuka i iskustva, vodilo se računa o svim navedenim opasnostima, te su iste
svedene na najmanju moguću mjeru. Sa aspekta zaštite čovjekove okoline, ovi objekti ne
predstavlaju zagađivače.
ZAKLJUČAK: Iz navedenog se može zaključiti da su ovim Glavnim projektom obuhvaćene sve
potrebne mjere zaštite na radu.
Berane, Petnjica
II dio Dalekovod 10kV
Tehnički opis
Elementi dalekovoda
Proračuni
Specifikacija materijala i opreme
Predmjer i predračun radova i materijala
Berane, Petnjica
2. Tehnički opis
1.1. TEHNIČKI IZVJEŠTAJ O DALEKOVODU
Naziv objekta: Dvosistemski vod DV 10 kV od prvog stuba do otcjepnog

stuba u Paljuhu
Nazivni napon: 10000 V
Provodnik: Al-Fe (6 : 1) 50/8 mm2
Izolatori: linijski potporni sa punim jezgrom prema IEC 720 tipa R

12,5 ET 75 L i izolatorske lančane jedinice tipa U120BS.
Stubovi: Okrugli armirano-betonski stub, fabričke proizvodnje

Čelično-rešetkasti fabričke proizvodnje
Najveće radno naprezanje: 5 daN/mm2
Dodati teret : gd= 2,5 x gn (daN/m2)
Duzina trase voda: 1266 m
Srednji raspon na trasi: 46,08 m
Najveći raspon na trasi: 58 m
Broj stubova:
Betonski stubovi: 12/1600 12 m 1600 1

12/1000 12 m 1000 4
12/315 12 m 315 21
UKUPNO: 26
Čelično-rešetkasti stubovi: NAP2_13 – 1kom

ZAJ2_13 – 2 kom
UKUPNO: 3 kom
Berane, Petnjica
1.2. SVRHA IZGRADNJE DALEKOVODA
Kako je već navedeno uvodnim dijelom izgradnja dvosistemskog dalekovoda je predviđena

za odvajanje jednog izvoda koji je do sada služio za napajanje potrošača na području Petnjice
I Tucanje na dva izvoda: jedan izvod za DV 10 kV Petnjica I drugi izvod za DV 10 kV Tucanje, u
skladu sa UT uslovima i Projektnim zadatkom dobijenim od Investitora.
1.3. POČETNA I KRAJNJA TAČKA DALEKOVODA I OPIS TRASE
Početna tačka dalekovoda je TS 35/10 kV „Berane 3“. Krajnja tačka dalekovoda je

novoprojektovani otcjepni stub 10 kV vodova u Paljuhu.
Kablovski vod za Petnjicu treba postaviti na fasadi objekta do provodnih izolatora koji su
povezani na ćeliju F2 postojećim vezama, koja je do sada napajala DV koji je
napajao potrošače Petnjice i Tucanje.
Kablovski vod za Tucanje treba uvesti kroz postojeće dvije postojeće neupotrebljene cijevi
Ø150mm u neopremljenu ćeliju F12, i završiti sa kablovskim glavama, a pri tome planirati
rezervu u kablu da se nakon opremanja ove ćelije omogući povezivanje voda na istu.
Lokacija Trafostanice 35/10kV “Berane 3” trasa dalekovoda i lokacija otcjepnog stuba data je
u prilogu projektnog zadatka. Napominje se da je takođe prilikom snimanja trase vođeno
računa o pitanjima imovinski pravne prirode.
Na situacionom planu i uzdužnom profilu dalekovoda prikazana je početna, krajnja tačka kao
i trasa dalekovoda.
1.4. KLIMATSKI USLOVI
Kod utvrđivanja klimatskih uslova duž trase dalekovoda procijenjeni su klimatski parametri koji
približno odgovaraju stvarnim uslovima na terenu.
Za područje na kome je položena trasa dalekovoda Klimatološka služba hidrometeorološkog

zavoda Crne Gore ne raspolaže pouzdanim podacima koji su dobijeni mjerenjem ili lokalnim
opažanjima iskustvenog karaktera. Zbog toga su kao polazni podaci za procjenu klimatskih
parametara poslužili podaci na kojima se baziralo projektovanje objekata ove vrste na ovom
ili sličnom području, a koje se nalazi na nadmorskoj od 698 do 870 metara, kao i iskustvu u
dosadašnjem projektovanju i eksploataciji objekata ove vrste.
Polazeći od navedenih činjenica za predmetnu trasu, I uslovima datim projektnim zadatkom
odabrane su sledeće vrijednosti koje karekterišu klimatske parametre i to:
za dodati teret: gd=2,5 x gn daN/m

za pritisak vjetra: Pv= 60 daN/m2
max temperatura okoline: 40 C
o
max radno naprezanje provodnika: 5 daN/mm2
Prema članu 3. Pravilnika za proračun naprezanja i ugiba užadi predpostavljena je minimalna

temperatura -200C, maksimalna 400C i -50C temperatura kod koje se pojavljuje dodatno
opterećenje na vodu.
Berane, Petnjica
1.5. PRELAZI I UKRŠTANJA
Od prelaza i ukrštanja ovog DV10kV sa objektima gdje treba primijeniti posebne mjere zaštite
predviđene Pravilnikom o tehničkim normativima za izgradnju nadzemnih elektroenergetskih
vodova nazivnog napona od 1kV do 400kV postoji :
Ukrštanje sa putevima
Na trasi postoji ukrštanje sa putevima kategorisanim kao lokalni putevi, odnosno kao putevi za
opštu upotrebu, kako je to prikazano na uzdužnom profilu. Odabranom visinom stubova i
njihovim rasporedom zadovoljena je potrebna sigurnosna visina i udaljenost, shodno čl. 118,
119, kao i ugao prelaska voda iznad puta prema čl. 120. (kako je to prikazano na uzdužnom
profilu).Na ovim mjestima predviđen je potrebni nivo izolacije, na projektovanom 10kV vodu,
prema čl. 119. Pravilnika.
raspon objekat SU SU(izm) SV SV(izm) UU UU(P) IZ IZ (P) KOMENTAR

027-028 Asfaltni put 10 13,03 7 7,25 20o 73o EP EP Zadovoljava
029-po Makad. put 5 5 7 8,48 20o 66o EP EP Zadovoljava
SU- sigurnosna udaljenost, prema članu 119 Pravilnika

SU(izm) – sigurnosna udaljenost prema Projektu
SV- sigurnosna visina, prema članu 118 Pravilnika
SV(izm) – sigurnosna visina prema Projektu
UU- ugao ukrštanja sa dalekovodom, prema članu 120 Pravilnika
UU(P) – sigurnosna udaljenost prema Projektu
IZ- izolacija prema članu 119 Pravilnika
IZ(P)- izolacija predviđena projektom
EP – električki pojačana izolacija
Prelazak preko objekata
Na trasi postoji prelazak vodova preko pomoćnog objekta kategorisanim kao zgrada, , kako
je to prikazano na uzdužnom profilu. Odabranom visinom stubova i njihovim rasporedom
zadovoljena je potrebna sigurnosna visina i udaljenost, shodno čl. 103. Na ovim mjestima
predviđen je potrebni nivo izolacije, na projektovanom 10kV vodu, prema čl. 103. Pravilnika.
raspon objekat SU SU(izm) IZ IZ (P) KOMENTAR

026-027 Pom. objekat 4 4.46 EP EP Zadovoljava
027-028 Pom. objekat 4 5.1 EP EP Zadovoljava
SU- sigurnosna visina (udaljenost), prema članu 104 Pravilnika

IZ(P)- izolacija predviđena projektom
Prelazak preko rijeke
Berane, Petnjica
Na trasi postoji prelazak vodova preko rijeke kategorisane kao splavna rijeka, kako je to
prikazano na uzdužnom profilu. Odabranom visinom stubova i njihovim rasporedom
zadovoljena je potrebna sigurnosna visina i udaljenost, shodno čl. 141. Na ovim mjestima
predviđen je potrebni nivo izolacije, na projektovanom 10kV vodu, prema čl. 141. Pravilnika.

026-027 rijeka 7 9.49 EP EP Zadovoljava

IZ(P)- izolacija prdviđena projektom
Prelazak preko mostovne konstrukcije
Na trasi postoji prelazak vodova preko rijeke mostovne konstrukcije, kako je to prikazano na
uzdužnom profilu. Odabranom visinom stubova i njihovim rasporedom zadovoljena je
potrebna sigurnosna visina i udaljenost od pristupačnih I neristupačnih djelova mosta, shodno
čl. 149. Na ovim mjestima predviđen je potrebni nivo izolacije, na projektovanom 10kV vodu,
prema čl. 149. Pravilnika.

026-027 most 5 5.44 EP EP Zadovoljava

IZ(P)- izolacija prdviđena projektom
1.6. ČIŠĆENJE TRASE
Dalekovod skoro cijelom dužinom prolazi pojasom obraslim šumom i makijom. Kompletan
koridor trase koji prolazi dionicom šumom mora se očistiti prije raznošenja stubova i razvlačenja
užadi. Širina prosjeka treba da bude takva da sigurnosna udaljenost voda u svim uslovima od
bilo kojeg dijela stabla iznosi najmanje 3,0 m.
Berane, Petnjica
2. Elementi dalekovoda
2.1. STUBOVI
Kako je dato projektnim zadatkom predmetni dalekovod će se izgraditi na armirano betonskim

stubovima, nosivim na pravolnijskom dijelu trase I ugaono-zateznim na mjestima lomova trase,
i na čelično rešetkastim stubovima na mjestima gdje je neophodno ostvariti zadovoljavajuću
sigurnosnu visinu.
2.1.1 Betonski stubovi
Stubovi su izrađeni od armiranog betona MB-400 vibriranjem na vibrostolovima.
Geometrijske i statičke karakteristike stubova date su u prilogu projekta. Statička provjera ovih
stubova data je u posebnom dijelu projekta.
Poprečni presjek stuba je kružni prsten sa promjenljivom debljinom stijene, koja takođe ima
stalni prirast određen postupkom izrade i količinom betona u kalupu, a u skladu sa projektom
stuba. Stalni priraštaj spoljnjeg prečnika od vrha ka dnu iznosi 1,5cm po dužnom metru stuba,
što odgovara nagibu izvodnice od 0,75%.
Debljina zaštitnog sloja betona od površine stuba do armature je minimalno 2cm, sto odgovara
srednje agresivnim sredinama prema Pravilniku o tehničkim normativima za beton i armirani
beton.
Čahure M12 za uzemljenje su toplo pocinčane i zavarene za armaturu. Dubina navoja je
30mm.
Čahura Ml 6 na rastojanju L/3 od vrha stuba namijenjena je za vijak koji sprečava klizanje užeta
za pridržavanje stuba pri ugradnji.
Za izradu armature predviđen je armaturni čelik RA400/500 (uzdužna armatura) i MA500/560
(poprečna armatura u vidu dvije spirale sa suprotnim smjerovima omotavanja).
Nominalna sila stuba je vrijednost horizontalne sile, kojom se stub smije opteretiti 10cm ispod
vrha. Rezultanta svih sila koje djeluju na stub, preračunata na tačku 10cm ispod vrha, mora biti
manja od nominalne sile. Stubovi su dimenzionisani prema nominalnoj sili, tako da koeficijent
sigurnosti od loma za kritični presjek iznosi k = 1,8.
Tip stuba Dužina kom Nominala Težina Ukupno

stuba horizontalna stuba
sila /daN/ /daN/
BZ_B_12/1600_8,0 12 1 1600 2646 2646
BZ_B_12/1000_8,0 12 4 1000 1953 7812
BN_R_12/315_8,0 12 1 315 967 967
BN_B_12/315_8,0 12 20 315 967 19340
Gdje oznake označavaju:
BZ betonski zatezni
BN betonski nosivi
B dvostrani raspored provodnika – sa svake strane stuba po jedan vod.
R raspored provodnika u ravni
12 dužina stuba
8,0 rezne visine stubova
1600; 1000; 315 nominalne horizontalne sile
Berane, Petnjica
2.1.1.1 Fundiranje armirano - betonskih stubova
Izbor temelja se vrši na osnovu karakteristika tla, utvrđenih na sledeći način:
- procjenom vrste tla;

- ocjenom vrste tla;
- geomehaničkim ispitivanjem tla.
U tabeli 1. dati su podaci o vrstama tla koje su najčešće prisutne na našem prostoru, sa
parametrima koji se koriste za izbor temelja kada se temeljenje vrši procjenom ili ocjenom vrsta
tla. Konstanta tla C bira se u okviru navedenih vrijednosti tako da se za vlažno i manje zbijeno
tlo uzimaju niže vrijednosti, a za suvo i jače zbijeno tlo veće vrijednosti. Kod višeslojnog tla
mjerodavne su karakteristike sloja tla na dubini većoj od 1 m.
Procjena vrste tla služi za grubo određivanje karakteristika tla, odnosno za grubo
dimenzionisanje temelja. Procjena se vrši tako što se identifikuje vrsta tla uvidom na terenu,
podacima sa susjednih stubnih mjesta ili iskustveno.
Ocjena vrste tla služi za tačnije određivanje karakteristika tla radi:
- potvrde ili korekcije vrste tla određene procjenom vrste tla;

- dimenzionisanja temelja;
- korekcije dimenzija temelja određenog procjenom vrste tla.
Ocjenom vrste tla određuju se karakteristike tla tako što se uvidom u iskop jame za temelj ili u
probni iskop odredi vrsta tla na dubini većoj od 1 m.
Geomehaničko ispitivanje tla služi za precizno određivanje karakteristika tla radi:
-utvrđivanja karakteristika tla na mjestima gde je procjenom i ocjenom nemoguće odrediti
vrstu tla;
-dimenzionisanja temelja;
-optimizacije dimenzija velikog broja temelja, kada je to ekonomski isplativo.
U konkretnom slučaju izvršena je procjena vrste tla od strane projektanta i na osnovu nje su
određene dimenzije temelja. Prilikom izvođenja radova investitor u saradnji sa izvođačem će
uraditi ocjenu vrste tla.
Tabela 1
KARAKTERISTIKE TLA ZA IZBOR TEMELJA

Grupa Vrsta tla Gustina Nosivost tla Konst. C
kg/m3 daN/cm2 daN/cm3
A Nasipi od lake zemlje 1600 1, 2
B Vlažan sitan pesak do 1

Meka vlažna ilovača ili glina 2-4
C Srednje čvrsta ilovača ili glina do 2 5-8
Suv sitan pesak 6-9
D Čvrsto staložena suva ilovača ili 1700 do 3 10
glina
Krupan šljunkovit pesak 11 - 13
Berane, Petnjica
E Čvrsto staložen krupan zrnasti do 4
pijesak
Srednje čvrst lapor 13 - 16
Čvrsto staložen šljunak i drobina do 5
F Čvrst suv lapor
Osnovni kriterijum koji mora da bude zadovoljen pri izboru temelja iskazuje se izrazom:
M d  Frv  L  M L
Gdje je:
Md - dozvoljeni moment temelja u odnosu na momentnu tačku u dnu stabla, u zavisnosti od

nosivosti tla, odnosno konstante C na 2 m ispod nivoa tla (tabela 1);
Frv - rezultantna sila svedena na vrh stabla;
L - nominalna dužina stabla;
ML - stvarni moment u odnosu na momentnu tačku u dnu stabla.
Kod izbora temelja računa se da je rezultantna vršna sila jednaka nominalnoj sili stabla (Frv =
Fn), pa stvarni moment u odnosu na momentnu tačku u dnu stabla iznosi:
Izbor temelja za svaki stub vrši se tako što se izračuna moment u odnosu na dno stabla, zatim
se na jedan od načina utvrde karakteristike tla, pa se primjenom neke od priznatih metoda za
svaki konkretan slučaj proračunaju optimalne dimenzije temelja.
Imajući u vidu preporučene dubine ukopavanja temelja ( t ) i vrste tla (tabela 1) koje se
najčešće javljaju u našim uslovima, u tabelama 2 dati su podaci o preporučenim tipovima
prizmatičnih temelja (oznake, dimenzije i dozvoljeni momenti) u zavisnosti od karakteristika tla,
pri čemu je b širina kvadratnog presjeka prizmatičnog temelja. Za proračun je korišćena
metoda Šulcbergera (Shulzberger), sa zapreminskom težinom tla od 1700 daN/m3 i betona od
2200 daN/m3.
Imajući u vidu preporučene nominalne dužine i preporučene nominalne sile stabla u tabeli 3.
dati su podaci za izbor tipa prizmatičnih temelja koji imaju stabilnost za utvrđene karakteristike
tla.
Tabela 2: Prizmatični temelji za stabla svih nominalnih dužina
PREPORUČENI TIPOVI DOZVOLJENI MOMENT TEMELJA Md daNm

TEMELJA NOSIVOST TLA daN/ cm2
tip 1 1,5 2 3 4-5
KONSTANTA TLA “C” NA 2, 0 m daN/cm3
tm bm 3 5 6 8 10 12 13
TPK 17 2,2 0,8 8761 14289 22422 28313 35185 41564 44760
TPK 18 2,2 0,9 10182 16455 19563 25765 31967 38181 41295
Tabela 3: Izbor tipa prizmatičnih temelja
TIP NOSIVOST TLA daN/ cm2

stabla 1 1,5 2 2 3 3 4 - 5
Berane, Petnjica
stuba KONSTANTA TLA “S” NA 2, 0 m daN/cm3
3 5 6 8 10 12 3
12/315
12/1000 TPK 19 TPK 17
12/1600 TPK 21 TPK 19 TPK 18
Na osnovu naprijed navedenog izvršen je izbor temelja kako je to dato u stubnoj listi i predmjeru
u predračunu radova i materijala.
Na stubnim mjestima br. 2, 5 I 7, gdje se nije mogla postići sigurnosna visina sa izabranim
betonskim stubovima od 12m, predviđa se podizanje temelja za 50cm, što je u dokumentaciji
označeno sa TPK_P.
Beton ukupno ukupno

TEMELJI: t b
Iskop(m3)+10% (m3) Ukupno iskop(m3) betona(m3)
TPK 17 2.2 0.80 1.69 0.688 22 37,17 15,14
TPK_P 17 2.8 0.80 2.15 1.072 3 6,45 3,22
TPK 18 2.2 0.90 2.14 1.062 1 2.14 1.06
UKUPNO 26 45,76 19,41
Iskop jame, gdje je to moguće, treba da se vrši vertikalnim otsjecanjem strana, sa potrebnim
razupiranjem. Na dno jame, koje se predhodno izravna, ugrađuje se tamponski sloj šljunka,
odnosno sloj betona MB 10 u zemljištu sa podzemnim vodama. Debljina tamponskog sloja
treba da iznosi najmanje 10 cm.
U zemljištu koje je podložno raskvašavanju, iskop poslednjeg sloja od 20 cm treba da se
vrši neposredno prije izrade ili montaže temelja.
Kod iskopa jame za prizmatične temelje manjih dimenzija, temeljna jama treba da se proširi sa
jedne strane do dubine (t - 1) m, gde je t dubina ukopavanja temelja. Da bi pritisnuta strana
temelja bila u direktnom kontaktu sa neporemećenim tlom, preporučuje se da proširenje
iskopa bude:
-kod linijskih - nosećih (LN) stubova: u pravcu voda, sa bilo koje strane.
-kod linijskih - zateznih (LZ) stubova: u pravcu upravno na vod, sa bilo koje strane;
-kod ugaono - zateznih (UZ) stubova: u smjeru suprotnom od rezultantne sile zatezanja.
Za temelje izvedene na licu mjesta minimalna marka betona je MB 15.
Za betoniranje temelja preporučuje se upotreba betona iz fabrike betona, ali se
dozvoljava i upotreba betona spravljenog mašinski ili ručno. Nabijanje betona vrši se mašinski,
a izuzetno i ručno.
U temelj se, po potrebi, ugrađuju plastične cjevi odgovarajućeg prečnika radi provlačenja
zemljovoda, kablova ili drugih instalacija. Donji kraj cijevi mora da izađe iz temelja na dubini
od najmanje 60 cm ispod kote terena.
Popuna prostora između temelja i temeljne jame vrši se nabijanjem zemlje iz iskopa. Ukoliko
zemlja ne odgovara ovoj namjeni, popunjavanje i nabijanje oko temelja se vrši zemljom iz po-
zajmišta ili prirodnom mješavinom šljunka.
Kod temelja gdje je prostor između temelja i temeljne jame mali, popunjavanje se vrši
sitnozrnim šljunkom, sa vodom kao nabijačem.
Preporučuje se završetak temelja u nivou tla.

U obradivom zemljištu temelj treba da štrči najmanje 20 cm iznad okolnog tla da bi bio vidljiv.
Gornja površina temelja se oblikuje tako da se onemogući zadržavanje vode na temelju. Vidni
dio temelja se ne malteriše.
Berane, Petnjica
Ako je temelj sa stopom, gornja površina stope mora da bude najmanje 50 cm ispod kote
okolnog terena.
U urbanim zonama, gornja površina temelja može da bude najviše 20 cm ispod površine tla,
vodeći računa o vrijednosti dužine uklještenja stabla.
2.1.1.2 Uzemljenje betonskih stubova
Prema Pravilniku, član 73. armirano-betonski stubovi visokonaponskih vodova moraju biti
pouzdano povezani sa zemljom, a osnovne funkcije ovoga povezivanja, uzemljenja, su:
 Zaštita od povratnog preskoka.

 Zaštita od djelovanja napona na mjestu zemljospoja, odnosno zaštita u slučaju
zemljospoja na pojavu opasnog napona dodira i koraka,
Zaštita od povratnog preskoka.
Povratni preskok sa stuba na provodnike nije vjerovatan ako vrijednost udarne otpornosti
uzemljenja stuba ispunjava uslov:
Ui
Ru 
Iu
Ru udarna otpornost uzemljenja stuba

Ui podnosivi udarni napon izolatora na suvom kV
Iu tjemena vrijednost udarne struje groma kA
Kako je na nosivim betonskim stubovima predviđena izolacija sa izolatorom tipa R 12,5 ET 75 L,

to je podnosivi udarni napon izolatora 75 kV.
Za vrijednost tjemene struje udara groma usvojeno je 10 kA, prema tabeli 8, člana 83
Pravilnika, koja se statistički pojavljuje u 40% svih udara groma.
Ui 75
Ru    7,5
Iu 10
Na ugaono zateznim betonskim stubovima predviđena električno pojačana izolacija sa dva

staklena izolatora po lancu, to je podnosivi udarni napon izolatorskog lanca 195 kV.
Ui 195
Ru    19,5
Iu 10
Ekonomski je neprihvatljivo ići na veće struje udara groma odnosno na niže vrijednosti
otpora rasprostiranja uzemljivača obzirom na nizak izolacioni nivo izolacije 10 kV vodova.
Ako se kod pojedinih stubova vrijednost udarne otpornosti uzemljenja ne može postići na
ekonomičan način toleriše se vrijednost otpornosti uzemljenja stuba do 25 Ω . U ovom slučaju
treba pojačati izolaciju na stubu (na primer: primenom silikonskih izolatora, štapnih izolatora od
porcelana tipa A, dodavanje novih jedinica izolatorskog niza (članaka) u izolatorskom lancu
itd.), ili na tom vodu treba očekivati povećan broj kvarova.
Berane, Petnjica
Zaštita u slučaju zemljospoja na pojavu opasnog napona dodira i koraka.
Na vodu je predviđeno:
 izvođenje uzemljivača sa dva prstena na prva dva i četiri poslednja stuba, i

uzemljivača sa jednim prstenom na ostalim betonskim stubovima, oko blok temelja
stubova.
 na zateznim betonskim stubovima je predviđena pojačana električna izolacija sa
staklenim izolatorima.
Uslovi bezbednosti od napona dodira kod stuba su zadovoljeni ako je ispunjen bar jedan od
sledećih uslova:
a) ako kod stuba ne može da se pojavi trajan napon dodira veći od 65 V, što se dokazuje
proračunom, ili
b) ako se primenjuju dopunske mjere zaštite oblikovanjem potencijala ili dopunskim
izolovanjem tla prema, kojima se i bez posebne provjere ili mjerenja smatra da su uslovi
bezbjednosti zadovoljeni, ili
v) ako se zemljospoj isključuje delovanjem brze zemljospojne zaštite u vremenu od najkasnije 3
s, ili
g) ako se zemljospoj isključuje najkasnije za 2 sata, pod uslovom da pojava zemljospoja na
stubu nije vjerovatna – ovaj uslov je ispunjen ako se primjene štapni izolatori od porcelana tipa
A, linijski potporni izolatori od porcelana tipa A ili kapasti izolatori od stakla.
Kako se napojni 10 kV vod isključuje delovanjem brze zemljospojne zaštite od 0,5s, a isto tako
na svim stubnim mjestima gdje postoji obaveza uzemljenja uporišta, predviđeni su potporni
izolatori sa punim jezgro i kapasti izolatori od stakla, pa su zadovoljeni uslovi bezopasnosti na
pojavu opasnog napona dodira i koraka, te nije potrebno proračunavati napon koraka i
dodira, niti je potreban dokaz mjerenjem, bez obzira na mjesto ugradnje stuba, vrstu i napon
voda, kao i način uzemljenja neutralne tačke.
2.1.2 Čelično rešetkasti stubovi
U skladu sa Projektnim zadatkom, na stubnim pozicijama br. 26 i 27 predviđeni su čelično

rešetkasti stubovi sa standardnim nizom sila, tipske proizvodnje proizvod Dalekovod Zagreb,
kako bi se postigla neophodna sigurnosna visina i sigurnosna udaljenost prilikom ukrštanja sa
mostovnom konstrukcijom.
Stubovi su čelično rešetkaste četvorostrane piramide. sastavljeni su od standardnih
vruće valjanih profila spojenih vijcima, s jednostrukom ispunom dijagonala po cijeloj visini stuba.
Antikorozivna zašita svih djelova stuba izvodi se vrućim cinčanjem.
Svi stubovi su projektovani sa paralelnim stranicama gornje etaže ( glava bez prirasta)
tako da je omogućena primjena istih konzola za različit raspored užadi, veći broj različitih
simetričnih i nesimetričnih oblika glave te priključak iste dodatne opreme na različitim visinama
jednog stuba i na više različitih tipova stubova.
Etaže stuba su sa prirastom. odabranim tako da se koriste najviše jedna do dvije različite
dimenzije profila za pojasnike trupa na svim visinama stuba, Na svakoj pojedinoj etaži
dijagonale su jednake dužine, profila i pripadajućeg šarafa.
Geometrijske i statičke karakteristike stubova date su u prilogu projekta. Statička provjera ovih
stubova data je u posebnom dijelu projekta.
Na trasi ovoga dalekovoda predviđeni su sledeći tipovi stubova:
Berane, Petnjica
- nosivi linijski stubovi tipa NAP 2
- ugaono-zatezni stubovi tipa ZAL 2
2.1.2.1 Nosivi linijski N stubovi
Stubovi ovoga tipa predvidjeni su za montažu na pravolinijskom dijelu trase dalekovoda.

Odabrani tip stuba je dužine i tipa NAP2-13, kako je to navedeno na uzdužnom profilu i u
stubnoj listi na stubnom mjestu 26. Za nošenje izolatora predvidjena je montaža čeličnih konzola
sa mogućnošću montaže linijskih potornih izolatora sa odgovarajućim nosačima.
Tip stuba kom tež/kom

NAP2_13 1 650
2.1.2.2 Ugaono- zatezni stubovi
Stub ovoga tipa je predviđen za ugradnju na stubnom mjestu br. 27 radi postizanja sigurnosne
visine u skladu sa Pravilnikom. Za nošenje provodnika predviđena je montaža konzola za
montažu izolatorskih lanaca.
Predviđena je ugradnja stuba sa tipa ZAL2_13 sa dvostrukim konzolama.
Predviđeni stubovi sa glavom bez prirasta omogućava montažu konzola, na svakih 0,85 m,
čime se obezbjeđuje mogućnost različitog rasporeda provodnika. Tako u konkretnom slučaju,
na stubnom mjestu broj 27 predviđen raspored provodnika “bačva” za projektovani
dvosistemski vod. Konzole tipa “bačva” se montiraju u pravcu postojećeg voda. Na vrhu stuba
se montira dvostrana konzola 95 cm, a ispod nje na 1,7 m dvostrana konzola 120 cm. Sledeća
dvostrana konzola 95 cm se montira na 1,7m ispod dvostrane 120 cm.
Tip stuba kom tež/kom

ZAL2-13 2 1485
Prilikom ugradnje osa stuba treba da se poklapa sa pravcem simetrale ugla skretanja trase
voda, odnosno sa pravcem djelovanja rezultantne sile usljed zatezanja provodnika.
2.1.2.3 Fundiranje čelično-rešetkastih stubova
Izbor temelja se vrši na osnovu karakteristika tla, utvrđenih na sledeći način:
- procjenom vrste tla;

- ocjenom vrste tla;
- geomehaničkim ispitivanjem tla.
U tabeli 1. dati su podaci o vrstama tla koje su najčešće prisutne na našem prostoru, sa
parametrima koji se koriste za izbor temelja kada se temeljenje vrši procjenom ili ocjenom vrsta
tla. Konstanta tla C bira se u okviru navedenih vrijednosti tako da se za vlažno i manje zbijeno
tlo uzimaju niže vrijednosti, a za suvo i jače zbijeno tlo veće vrijednosti. Kod višeslojnog tla
mjerodavne su karakteristike sloja tla na dubini većoj od 1 m.
Procjena vrste tla služi za grubo određivanje karakteristika tla, odnosno za grubo
dimenzionisanje temelja. Procjena se vrši tako što se identifikuje vrsta tla uvidom na terenu,
podacima sa susjednih stubnih mjesta ili iskustveno.
Ocjena vrste tla služi za tačnije određivanje karakteristika tla radi:
Berane, Petnjica
- potvrde ili korekcije vrste tla određene procjenom vrste tla;

- korekcije dimenzija temelja određenog procjenom vrste tla.
Ocjenom vrste tla određuju se karakteristike tla tako što se uvidom u iskop jame za temelj ili u
probni iskop odredi vrsta tla na dubini većoj od 1 m.
Geomehaničko ispitivanje tla služi za precizno određivanje karakteristika tla radi:
- utvrđivanja karakteristika tla na mjestima gde je procjenom i ocjenom nemoguće odrediti

vrstu tla;
- optimizacije dimenzija velikog broja temelja, kada je to ekonomski isplativo.
U konkretnom slučaju izvršena je procjena vrste tla od strane projektanta i na osnovu nje su
određene dimenzije temelja. Prilikom izvođenja radova investitor u saradnji sa izvođačem će
uraditi ocjenu vrste tla.
Izbor temelja za svaki stub vrši se tako što se na jedan od načina utvrde karakteristike tla, pa se
za svaki konkretan slučaj odaberu preporučene dimenzije temelja.
Imajući u vidu preporučene dubine ukopavanja temelja ( t ) i vrste tla koje se najčešće
javljaju u našim uslovima, u tabelama stubova dati su podaci o preporučenim tipovima
prizmatičnih temelja (oznake, dimenzije) u zavisnosti od karakteristika tla, pri čemu je a širina
kvadratnog presjeka prizmatičnog temelja. Za proračun je korišćena metoda Šulcbergera
(Shulzberger), sa zapreminskom težinom tla od 1700 daN/m3 i betona od 2200 daN/m3. Kod
skraćivanja temelja do 20 cm ispod površine tla ne mjenjaju se dozvoljeni momenti (stabilnost)
temelja. U proračun temelja nisu uključene vertikalne sile (težine: stuba, opreme na stubu, užadi
i dodatnog opterećenja od obleđivanja), što daje rezultate u prilog sigurnosti (stabilnosti), jer
se tako dobijaju nešto veće dimenzije temelja.
Imajući u vidu preporučene nominalne dužine i preporučene nominalne sile stuba dati su
podaci za izbor tipa prizmatičnih temelja koji imaju stabilnost za utvrđene karakteristike tla.
Iskop jame, gdje je to moguće, treba da se vrši vertikalnim otsjecanjem strana, sa potrebnim
razupiranjem. Na dno jame, koje se predhodno izravna, ugrađuje se tamponski sloj šljunka,
odnosno sloj betona MB 10 u zemljištu sa podzemnim vodama. Debljina tamponskog sloja
treba da iznosi najmanje 10 cm.
U zemljištu koje je podložno raskvašavanju, iskop poslednjeg sloja od 20 cm treba da se vrši
neposredno pre izrade ili montaže temelja.
Kod iskopa jame za prizmatične temelje manjih dimenzija, temeljna jama treba da se proširi sa
jedne strane do dubine (t - 1) m, gde je t dubina ukopavanja temelja. Da bi pritisnuta strana
temelja bila u direktnom kontaktu sa neporemećenim tlom, preporučuje se da proširenje
iskopa bude:
-kod linijskih - nosećih (LN) stubova: u pravcu voda, sa bilo koje strane.
-kod linijskih - zateznih (LZ) stubova: u pravcu upravno na vod, sa bilo koje strane;
-kod ugaono - zateznih (UZ) stubova: u smjeru suprotnom od rezultantne sile zatezanja.
Za temelje izvedene na licu mesta minimalna marka betona je MB 15.
Za betoniranje temelja preporučuje se upotreba betona iz fabrike betona, ali se dozvoljava i

upotreba betona spravljenog mašinski ili ručno. Nabijanje betona vrši se mašinski, a izuzetno i
ručno.
Berane, Petnjica
U temelj se ugrađuju plastične cjevi odgovarajućeg prečnika radi provlačenja trake za

uzemljenje, kablova ili drugih instalacija. Donji kraj cjevi mora da izađe iz temelja na dubini od
najmanje 60 cm ispod kote terena.
Popuna prostora između temelja i temeljne jame vrši se nabijanjem zemlje iz iskopa. Ukoliko
zemlja ne odgovara ovoj nameni, popunjavanje i nabijanje oko temelja se vrši zemljom iz po-
zajmišta ili prirodnom mješavinom šljunka.
Kod temelja gdje je prostor između temelja i temeljne jame mali, popunjavanje se vrši sitnozrnim
šljunkom, sa vodom kao nabijačem.
Preporučuje se završetak temelja u nivou tla.
U obradivom zemljištu temelj treba da štrči najmanje 20 cm iznad okolnog tla da bi bio vidljiv.
Gornja površina temelja se oblikuje tako da se onemogući zadržavanje vode na temelju. Vidni
dio temelja se ne malteriše. Ako je temelj sa stopom, gornja površina stope mora da bude
najmanje 50 cm ispod kote okolnog terena.
U urbanim zonama, gornja površina temelja može da bude najviše 20 cm ispod površine tla,
vodeći računa o vrijednosti dužine uklještenja stabla.
2.1.2.4 Uzemljenje čelično rešetkastih stubova
Dimenzionisanje uzemljivača izvršeno je prema Pravilniku o tehničkim normativima za izgradnju

nadzemnih elektroenergetskih vodova nazivnog napona od 1 kV do 400 kV ( Sl. List SFRJ 65/88
i Sl list SRJ br. 18/92 ) .
Stubovi dalekovoda moraju imati uzemljenje izvedeno tako da se sa što većom sigurnošću
ispune sledeća 2 uslova:
• Sigurnost voda, tj. da se pri pražnjenju atmosferskih prenapona u što većoj meri spriječi
pojava povratnog preskoka ;
• Sigurnost ljudi, tj. otklanjanje opasnosti od djelovanja napona na mjestu zemljospoja.
Prema podacima sa izokerauničke karte ( slika 1 ) u području u kom se nalazi predmetni

dalekovod može se očekivati približno 39 grmljavinskih dana u godini.
Berane, Petnjica
Slika 1
Gornja vrijednost struje pražnjenja koju treba da sprovede zaštitno uzemljenje, a da ne može
da dođe do povratnog preskočnog napona na provodnik za podnosivi udarni napon koji
može da izdrži izolatorski lanac iznosi 10 kA (prema tabeli 8 iz Pravilnika ) što znači da ova i niže
vrijednosti struje pražnjenja ne mogu da dovedu do preskočnog napona.
Za vrijednost tjemene struje udara groma usvojeno je 10 kA, prema tabeli 8, člana 83 Pravilnika,
koja se statistički pojavljuje u 40% svih udara groma.
Smatra se da povratni preskok na provodniku nije vjerovatan ako je za otpor uzemljenja

ispunjen sledeći uslov prema članu 83 Pravilnika:
gdje je:
Ruz - otpor uzemljenja stuba
Uz - Tjemena vrijednost podnosivog udarnog prenapona izolatorskih lanaca (kV) usvojena
prema Pravilniku ( član 45 ) i prema podacima za izolatorski lanac sa dva članka, obzirom da
je na svaki stub predviđena pojačana električna izolacija
Iz - Tjemena vrijednost udarne struje groma, prema tabeli 8 iz Pravilnika (kA) - 10 kA
Prema tome otpor uzemljenja treba da iznosi:
Uz 195
Ru    19,5 
Iz 10
Vodeći računa o sigurnosti voda i broju kvarova na njemu s obzirom na njegovu važnost kao i
troškove za izradu uzemljivača stubova za prosječne uslove koji se javljaju na teritoriji Crne
Gore, kao i na osnovu dugogodišnje prakse u eksploataciji elektrodistributivnih mreža, smatra
Berane, Petnjica
se da je postignut zadovoljavajući nivo zaštite od povratnih preskoka ako udarna otpornost
uzemljenja iznosi:
- Ru<=15 Ω
Uzemljenje stuba izvodi se u skladu sa propisima za dalekovode, i u skladu sa Projektnim

zadatkom. Uzemljivač se izrađuje od okruglog pocinkovanog gvožđa prečnika 10 mm. Crteži
uzemljivača dati su u prilogu projekta. Predviđena su tri tipa uzemljivača:
- Osnovni uzemljivač – uzemljivač tip A koji se sastoji od donjeg prstena oko temeljne stope na
nivou dna temeljne stope i gornjeg prstena oko temeljne stope na dubini od oko 50 cm od
površine zemlje.
- Uzemljivač tip A1 – uzemljivač tip A + dodatni prsten.
- Uzemljivač tip A2 – uzemljivač tip A1 + još jedan dodatni prsten.
Zavrtnjeve kojima se uzemljivač vezuje za konstrukciju stuba ne treba zasijecati (osiguravati od

odvrtanja) da bi se u toku pogona moglo kontrolisati uzemljenje. Zavrtanj za ovu vezu treba
namazati sa zaštitnom masti radi dopunske zaštite od korozije. Veza uzrmljivača i konstrukcije
može biti zavarena ukoliko se raspolaže sa specijalnim instrumentom za merenje otpora
uzemljenja "BBC HW 2W".
Dimenzionisanje uzemljenja vrši se na sledeći način:
-Mjerenjem otpora osnovnog uzemljivača (tipa A) i ocjene vlažnosti tla, procjenjuje se

specifična otpornost tla, na svakom stubnom mjestu, prema izrazu r =(10-12) x Ruz/Ω/
-Prema podacima o podnosivom atmosferskom udarnom naponu izolatorskih lanaca na

odgovarajućem stubnom mjestu i procjenjene struje groma na toj dionici dalekovoda,
izračunava se maksimalna vrijednost otpora rasprostiranja uzemljivača Ruz.
-Na stubnim mjestima gdje je izmjenjeni otpor rasprostiranja osnovnog uzemljivača (Ra) veći
od vrijednosti otpora (RUZ) potrebno je izračunati otpor prstenastih uzemljivača tipa A1 i A2.
Otpor prstenastog uzemljivača tipa A1, sa dimenzijama 6 x 6 m, ukopanog nad dubinu od 0,75
m, prema programu dr M. Đurića sa ETF-a Beograd je:
R= r x 0,074433 Ω
Otpor prstenastog uzemljivača tipa A2, sa spoljnim prstenom dimezija 8x8m koji je, ukopan
nad dubinu od 1,0 m je dat izrazom
R= r x,050639 Ω
U stubnoj listi dat je tip uzemljivača za svako stubno mjesto. Ipak po iskopu temeljne jame I
postavljanjem osnovnog uzemljivača, uz mjere povećanja specifičnog otpora tla, tip
uzemljivača, A, A1 ili A2 na konkretnom stubnom mestu izabraće Nadzorni organ i izvođač
radova imajući u vidu sve naprijed navedeno.
Berane, Petnjica
Kod stubova koji su fundirani u stijenama velikog specifičnog otpora gde izrada uzemljivača
uz razumne radove i utrošak materijala ne bi dala nikakve efekte Pravilnik ne predviđa izradu
prstena uzemljenja.
Izvođač radova treba da izradi dokumentaciju o postavljanju uzemljenja za svako stubno
mesto, koja se prilaže Investitoru.
Dokumentacija mora da sadrži sledeće podatke:
1. Datum izrade uzemljenja

2. Vrsta zemljišta: (crna zemlja, ilovača, šljunak, kamen)
3. Debljina sloja zemlje iznad kamena u metrima
4. Položaj uzemljenja šematski ucrtati sa naznakom dužine
5. Presjek i vrsta materijala uzemljivača II
Podaci o merenju uzemljenja:
1. Datum mjerenja
2. Sat mjerenja
3. Temperatura t 0C
4. Poslednja kiša pala prije dana
5. Mjerni instrumenti
6. Izmjerena vrednost otpora
Na stubnom mjestu br 26, 27 i 28 previđen je uzemljivač sa dva prstena, I na ovom mjestu bi se

trebao postići otpor uzemljenja od 15 oma.
2.1.2.5 Poboljšanje električne vodljivosti tla
Za specifični električno otpor tla rz >100[Ωm] potrebno je preduzeti mjere za poboljšanje

električnih svojstava tla. Najeftiniji način poboljšanja električnih svojstava tla je odabrati zemlju
sa rz ≅30[Ωm] (upotreba humusa, treseta i ilovače iz iskopa).
U iskopanom kanalu širine 0.4m i dubine 0.9m, prvo postaviti sloj odabrane zemlje sa rz ≅30[Ωm]
debljine 0.2m, onda položiti uzemljivač, zatim ponovo sloj odabrane zemlje sa rz ≅30[Ωm]
debljine 0.2m i sve to zatrpati zemljom iz iskopa vodeći računa da humus, treset i ilovača budu
što bliže uzemljivaču.
U izrazima za proračun otpora uzemljenja mijenja se prečnik provodnika uzemljivača sa d na

d1 koji se naziva ekvivalenti prečnik provodnika uzemljivača i iznosi:
 z1
1
 2a  z 2
d1  d 
 d 
Gdje su:
ρ z1 [Ωm] – specifični električna otpor odabranog tla oko provodnika uzemljivač
ρ z2 [Ωm] – specifični električna otpor tla izvan odabranog tla
a[m] – poluprečnik oko uzemljivača gdje je tlo otpornosti ρ z1, a=0.2m – debljina
d[m] – prečnik provodnika uzemljivača
Berane, Petnjica
2.1.2.6 Dimnezionisanje uzemljivača za sigurnosti ljudi
Uslovi bezbednosti od napona dodira kod stuba su zadovoljeni ako je ispunjen bar jedan od
sledećih uslova:
a) ako kod stuba ne može da se pojavi trajan napon dodira veći od 65 V, što se dokazuje
proračunom, ili
b) ako se primenjuju dopunske mjere zaštite oblikovanjem potencijala ili dopunskim
izolovanjem tla prema, kojima se i bez posebne provjere ili mjerenja smatra da su uslovi
bezbjednosti zadovoljeni, ili
v) ako se zemljospoj isključuje delovanjem brze zemljospojne zaštite u vremenu od najkasnije 3
s, ili
g) ako se zemljospoj isključuje najkasnije za 2 sata, pod uslovom da pojava zemljospoja na
stubu nije vjerovatna – ovaj uslov je ispunjen ako se primjene štapni izolatori od porcelana tipa
A, linijski potporni izolatori od porcelana tipa A ili kapasti izolatori od stakla.
Kako se 35 kV vod isključuje delovanjem brze zemljospojne zaštite u vremenu od najkasnije 3 s,
a isto tako na svim stubnim mjestima, predviđeni su kapasti izolatori od stakla, to su zadovoljeni
uslovi bezopasnosti na pojavu opasnog napona dodira i koraka, te nije potrebno
proračunavati napon koraka i dodira, niti je potreban dokaz mjerenjem, bez obzira na mjesto
ugradnje stuba, vrstu i napon voda, kao i način uzemljenja neutralne tačke.
2.1.3 Tablice za numeraciju i upozorenje od visokog napona
Stubovi će se numerisati kako je dato na uzdužnom profilu, a na svim stubovima treba postaviti
trajno tablice za upozorenje od visokog napona shodno važećim tehničkim propisima.
2.1.4 Obeležavanje (kolčenje) stubnih mjesta
Nosivi stubovi se kolče sa tri kočića i to jednim centralnim i dva pomoćna sa raznih strana
centralnog, a u osi priključnog dalekovoda.
Kod Ugaonih betonskih stubova pomoćni kočići se postavljaju po pravcu koji se poklapa sa
simetralom ugla skretanja trase, a služe za pravac prilikom montaže konzola.
Ugaono zatezni čelično-rešetkasti stubovi se kolče sa tri kočića i to jednim centralnim i dva
pomoćna sa raznih strana centralnog, a u pravcu simetrale ugla skretanja trase.
2.2. KONZOLE
Na betonskim stubovima su predviđene pocinčane željezne konzole.

Konstrukcije konzola su varene, a zatim antikorozivno zastićene cinkovanjem, toplim
postupkom.
Odabrane konzole omogućavaju da montirana oprema zauzima takav položaj da djelovi
pod naponom u odnosu na elemente konstrukcije i stub zadržavaju rastojanje veće od 150mm,
što zadovoljava kriterijum za rastojanje u vazduhu na otvorenom za naponski nivo 10 kV.
(čl.282.Si 12 Pravilnika 4/74,sl.list SFRJ).
Konzole na betonskim stubovima su označene:
ČD2Z63 (0(200)/500/315)
ČD2N63 (0(200)/160/315)
ČD2Z125 (100/500/315)
Berane, Petnjica
ČD2N125 (100/160/315)
ČD3N125 (125/160/315)
Gdje je:
Č oznaka da se radi o čeličnoj konzoli

D D – dvokraka
2 broj ovješenja na konzoli
Z (N) Z-zatezno prihvatanje provodnika i N -noseće
63,125 rastojenje ose ovješenja i ose stuba u cm
160, 500 dozvoljena horizontalna sila na konzoli u daN
315 dozvoljena vertikalna sila na konzoli u daN
Prilikom naručivanja konzola treba naglasiti da prečnik otvora konzole mora odgovarati
prečniku stuba na mjestu gdje se konzola ugrađuje.
Ukupna
KONZOLE ŽELJEZNE težina/kg kom
težina/kg/
ČJ 1 N 0/160/315 15.00 1.00 15.00
ČD 2 N 125/160/315 30.00 1.00 30.00
ČD 2N 63/160/315 42.90 40.00 1716.00
ČD 2N 125/160/315 82.30 5.00 411.50
ČD 2Z 63/500/315 47.00 10.00 470.00
ČD 2Z 125/500/315 98.50 5.00 492.50
Ukupno 3090.00
Konzole se obavezno povezuje na sabirni zemljovod stuba, a oprema koja se montira na

nosače uzemljuje se povezivanjem na te nosače (plaštevi suvih kablova, odvodnici
prenapona), ili samo pričvršćivanjem na nosace - bez posebnog uzemljavanja, ako je kućiste
opreme metalno. Naime, zbog pouzdane (nerastavljive) mehanicke veze svih metalnih masa,
a uvažavajuci činjenicu da svaki element ima poprečni prejsek veci od 100mm2, spojena
konstrukcija čiji je jedan element povezan na sabirni zemljovod smatra se sastavnim dijelom
tog zemljovoda.
Mjesta ugradnje pojedinih tipova konzola dati su u stubnoj listi.
Konzole na čelično-rešetkastim stubovima:
Predviđene su dvostrane konzole tipa D, za simetrični raspored provodnika dvosistemskog

voda tipa “bačva”. Konzole se montiraju sa međusobnim vertikalnim rastojanjem od 170 cm.
U nacrtima konzole su ozačene:
Tip stuba D_95_170 D_120_170

NAP2 2 1
ZAJ2 2 1
Gdje je:
D - dvokraka
95,125 - rastojenje ose ovješenja i ose stuba u cm
170 - rastojenje između konzola
Berane, Petnjica
2.3. P R O V O D N I K
Prema Projektnom zadatku za dalekovod je predvidjeno uže 48-AL1/8-ST1A 50/8 mm2 ( 6:1 )
čije su karakteristike prema EN50182/2001 sledeće:
provodnik 50/8
Prečnik užeta 9,6 mm
Presjek užeta 56,3 mm2
Masa užeta 194,8 kg/km
Odnos presjeka 6:1
Koefi.lin.istezanja 1,92E-05 l/oC
Modul elastičnosti 8100 daN/mm2
Termička struja 210 A
Računska prekidna sila 1681 daN
Dozvoljeno naprezanje
normalno 13 daN/mm2
izuzetno 24,5 daN/mm2
d) Ostali izvedeni podaci
Na osnovu datih podataka za provodnik izračunati su podaci potrebni za proračun i provjeru

užadi, a za usvojena dodatna opterećenja 2.5 x Gn.
Sopstvena težina 0,1948 daN/m

Specifična težina 0,0035 daN/m,mm2
Težina dodatog tereta 1.3943 daN/m
Specifična težina dodatog tereta 0,0248 daN/m,mm2
Ukupna težina 1,5891 daN/m,mm2
Ukupna specifična težina 0,0282 daN/m,mm2
Specifična tež.izuzetnog dodatnog tereta 0,0495 daN/m,mm2
Ukupna specifična težina sa izuzetnim dodatnim 0,0565
daN/m,mm2
teretom
2.3.1 Mehanička sigurnost faznih provodnika
Naprezanje na zatezanje užadi u tačkama učvršćenja užadi pri temperaturi –50C sa izuzetnim
dodatim opterećenjem ne smije biti veća od vrijednosti izuzetnog dozvoljenog naprezanja
datog u čl.20 Pravilnika.
Prema članu 6. Pravilnika kontrolisaće se mehanička sigurnost užadi sa dvostrukom
vrijednošću dodatog opterećenja kao izuzetnim opterećenjem.
Totalni i granični rasponi za fazne provodnike i zaštitno uže računaju se obrascu:
m h gdje je:
aT  a  2 arsh aT -totalni raspon
U  a  U
2 m sh a - stvarni raspon na trasi
U 2  m
h - visinska razlika tačaka zavješenja (m)
Sm – maksimalno radno naprezanje (m)
U – ukupna specifična težina (m)
Berane, Petnjica
m   gdje je:
aGR  2 arch 2 D U aGR - granični raspon
U  m   2D Sm – maksimalno radno naprezanje (m)
S2D –radno naprezanje pri izuzetnom dodatom teretu
(m)
U – ukupna specifična težina (m)
2D – ukupna specifična težina izuzetnog dodatog
tereta (m)
U narednoj tabeli dati su podaci za najveći totalni i granični rasponi.
raspon a(m) PROVODNIK

h (m) atot Sm agr
14-15 57.23 -24.08 201.23 5 571.3
Rezultati iz tabele pokazuju da su totalni rasponi manji od graničnih, što ukazuje da je

mehanički stepen sigurnosti provodnika - užadi veći od 2 koliko je propisano.
2.3.2. Kritični rasponi i kritične temperature
Za utvrđivanje početnog stanja i ocjene pri kojim se uslovima javlja maksimalno radno
naprezanje i ugibi izvršen je proračun kritičnih raspona i kritičnih temperatura po obrascima:
Kritični rspon: 10 x 
akr = 6 x m x (m)
 2u   2s
Kritična temperatura: m 
tk = x(1  S )  5 ( 0C )
Ex U
Dobijeni rezultati su sređeni u tabeli:
Naprezanje Dodati teret Provodnik 35/6

aKR tKR
daN/mm2 daN/m m C
5 2,5 x Gn 14.8 23.2
Na osnovu izračunatih kritičnih raspona i temperatura zaključuje se sledeće:
Usvojena maksimalna naprezanja provodnika nastaju pri - 5oC + led sa dodatim opterećenjem,
a maksimalni ugibi faznih provodnika nastaju kod temperature + 40oC.
2.3.4. Faktori sigurnosti provodnika
Za provodnik Al/Č 50/8 mm2 je:
Berane, Petnjica
Fp 1681
  5,972
kp =  m xS 5  56,3
2.3.5 Proračun na prekidnu čvrstoću užadi pri ukrštanju sa NN mrežama
Na mjestima eventualnog prelaza dalekovoda preko NN linija prema čl.184. Pravilnika

potreban uslov da odabrana normalna naprezanja provodnika i zaštitnih užadi bude manja
od 1/3 prekidnih čvrstoća pripadajućih užadi I je zadovoljen jer:
Prekidna čvrstoća užeta Al-Če

50/8 mm2 F pp 0,9  1681
 pr  0,9    26,872 daN / mm 2
S pr 56,3
1 1
   pr   26,872  8,957  5 daN / mm 2
TT
3 3
2.3.5. Kratko upustvo za montažu provodnika
Neposredno prije početka razvlačenja treba započeti sa dopremom bubnjeva sa

provodnicima na teren kako bi se spriječile krađe i oštećenja užadi. Tempo dopreme mora biti
usklađen sa tempom razvlačenja.
Pri razvlačenju bubnjevi se odmotavaju sa koza, a moraju biti tako položeni da su im
stranice udaljene najmanje 25 cm od tla. Kada je bubanj položen na kozu oprezno se skida
oplata, a sve eksere treba odstraniti i sa bubnjeva i sa dasaka oplate, kako bi se izbjegle
povrede montera i oštećenja užadi.
Udaljenost bubnjeva od stuba mora biti tolika da ugao između provodnika i konzole
iznosi oko 300, al ne više od 450. Za vrijeme odmotavanja, provodnik stalno posmatrati, kako bi
se mogla naći eventualna oštećenja na provodniku. Oštećeni dio ostraniti a isto tako i
nečistoću na provodniku.
Veoma važan elemenat pri razvlačenju provodnika su koturače, čiji unutrašnji prečnik
mora biti toliki da se izbjegnu oštećenja provodnika. Smatra se da će oštećenje provodnika
biti izbjegnuto ako je unutrašnji prečnik koturače najmanje 23 puta veći od provodnika. Prije
nego se počne sa razvlačenjem nužno je pregledati sve koturače i ustanoviti, da li su žljebovi
bez oštećenja i da li su kuglični ležajevi podmazani.
Pri razvlačenju alučel užeta potrebno je preduzeti sve mjere da bi se spriječio dodir užeta
sa tlom.
U nedostatku specijalne mehanizacije za razvlačenje, rad se može odvijati tako da se
provodnik vuče preko kotura kamionom ili traktorom ili na težem terenu konjskom zapregom.
Ovo je moguće obzirom nas mali presjek provodnika i kratka zatezna polja.
Kočenje bubnjeva je direktno, motkom ili daskom. Zbog male zatezne sile u provodniku
u mnogim rasponima provodnik će ležati na zemlju, pa je potrebno da bi se izbjegla oštećenja
u tim rasponima postavit zaštitne koze, skele, daske i sl. Uz trasu postaviti radnike kako bi
provodnik stalno bio pod kontrolom.
Poslije razvlačenja provodnika i zamjene provizornih spojeva konačnim montiraju se
zatezne stezaljke koje se nalaze na suprotnom kraju od mjesta gdje se nalaze bubnjevi, a na
kraju gdje su bubnjevi postavlja se koturača kojom se vrši zatezanje provodnika.
Za mjerenje temperature služi specijalni termometar, koji se pričvrsti za provodnik.
Vrijednost ugiba se uzima iz tabele ugiba.
Berane, Petnjica
Prije konačnog pričvršćenja regulisanog provodnika u stezaljke ostavi se provodnik na
koturima 24 sata ali najmanje jednu noć. Prije povezivanja provodnika na potporne izolatore
treba izvršiti još jednu kontrolu ugiba.
Mjerenje ugiba vrši se viziranjem pomoću letava, koje se postavljaju na stubove mjernog
raspona. Mjerni raspon ne treba da je u blizini zateznog stuba nego po mogućnosti u sredini
zateznoog polja. Pri tome izabrati raspone koji su približno jednaki idealnom rasponu i da se
nalazi između dva nosiva stuba. Kod dužih zateznih polja ( oko 2 km ) treba kontrolisati ugib u
tzv. kontrolnom rasponu.
Nakon regulisanja provodnika montira se zatezni lanac na kraju, gdje je bila koturača,
a zatim pristupa pričvršćenje provodnika u nosive stezaljke. Izrada strujnih mostova poslednji je
rad u fazi montaže provodnika.
2.4. IZOLATORI I IZOLATORSKI LANCI
2.4.1 Izbor izolatora obzirom na rad u uslovima zagađenja
Prema JUS-IEC 60815, koji je indentičan sa IEC 60815:1986 definišu se upustva za izbor izolatora
putem:
 kvalitetnog izračunavanja strogosti zagađenja na mjestu eksploatacije

 izbora dimenzija izolatora s obzirom na specifičnu nazivnu puznu stazu
U specijalnim slučajevima može se koristiti pranje i podmazivanje izolatora.
Standardizacijom se definišu četiri nivoa zagađenja, od nivoa slabog zagađenja do nivoa

jakog zagađenja. U naredenoj tabeli daje se za svaki nivo zagađenja opis odgovarajućih
tipičnih uslova okoline.
1. Slabo zagađenje Područja bez industrije i sa malo kuća sa sopstvenim grijanjem,

Područja sa malo industrije ili kuća, ali izložene čestim vjetrovima i/ili
kišama
Poljoprivredna područja
Planinska područja
Sva ova područja moraju biti udaljena od mora najmanje10 km do 20
km i ne smiju biti izložena vjetrovima koji duvaju sa mora
2.Srednje zagađenje Područja sa industrijom koja ne stvara posebne dimove koji zagađuju
i/ili sa prosječnim brojem kuća sa sopstvenim grijanjem,
Područja sa velikim brojem kuća i/ili industrijska područja izložena
čestim vjetrovima i/ili kišama
Područja izložena vjetru koji duva sa mora, ali koja nijesu blizu mora (
na rastojanju od najmanje nekoliko kilometara)
3. Jako zagađenje Područja sa jakom industrijom i predgrađa veliki gradova, sa velikim

brojem uređaja za grijanje koji stvaraju zagađenje,
Područja blizu mora ili područja izložena relativno jakim vjetrovima sa
mora
4.Vrlo jako Područja izložena provodnim prašinama i industrijskom dimu koji stvara
zagađenje delimično debele provodne naslage
Berane, Petnjica
Područja vrlo blizu obali mora i izložena morskoj magli ili vrlo snažnim
vjetrovima, koji duvaju sa mora donoseći zagađenje
Pustinjska područja koje karakterišu dugi periodi bez kiše, izložena jakim
vjetrovima koji nose pijesak i/ili so i izložena uobičajenoj kondezaciji
Za svaki nivo zagađenja daje se odgovarajuća najmanja puzna staza, u milimetrima po

kilovoltu ( međufazno) najvišeg napona opreme, kako je to dato u narednoj tabeli
Nivo zagađenja Najmanja nazivna Najveći Potrebana

specifična puzna napon dužina puzne
staza opreme staze
1 - Slabo zagađenje 16 12 192
2 - Srednje zagađenje 20 12 240
3- Jako zagađenje 25 12 300
4- Vrlo jako zagađenje 31 12 372
Napomena:
-U vrlo slabo zagađenim područjima može se koristiti specifična nazivna puzna staza manja od
16 mm/kV, zavisno od iskustva u praksi. 12 mm/kV bi mogla biti donja granica.
-U slučaju izuzetene strogosti zagađenja specifična nazivna puzna staza od 31 mm/kV može
da bude nedovoljna. Zavisno od iskustva u eksploataciji i/ili rezultata labaratorijskih ispitivanja,
mogu da se koriste više vrijednosti specifične puzne staze, a u izvesnim služajevima može da se
razmatra i mogućnost primjene premazivanja izolatora ili pranja.
Na osnovu naprijed navedenog, može se konstatovati da će dalekovod raditi u uslovima
slabog zagađenja gdje je potrebna dužina puzne staze od 192 mm za osnovni nivo izolacije
na vodu.
Za izolaciju na vodu predvidjeni su za osnovni nivo izolacije linijski potporni izolatori sa punim
jezgrom, prema IEC 720, oznake R 12,5 ET 75 L, a za električno pojačani R 12,5 ET 95 L.
Tehničke karakteristike izolatora date su u narednoj tabeli:
oznaka dužina podnosivi napon podnosivi mehaničko masa

strujne industrij.učestanost udarni prelomno
staze na suvom na kiši kV napon opterećenje
mm kV daN kg
R 12,5 ET 75 L 250 28 75 1250 4,8
R 12,5 ET 95 L 350 28 95 1250 6,3
Na zateznim stubovima predviđeni su izolatorski lanci sa staklenim izolatorima sledećih

karakteristika:
Oznaka U 120BS
Prečnik izolacionog dijela - R mm 255
Ugradbena visina - H mm 146
Standardna veličina sprege mm 16 A
Berane, Petnjica
Dužina strujne staze mm 300
Zastićeni dio strujne staze mm 210
Zabravljivac rascjepka R 16 A
Udarni napon 1,2/50µs 125
- 100 % pozitivni - preskočni kV 115
- 50% pozitivni - preskočni 110
- 0 % pozitivni- podnosivi 105
- 100 % negativni - preskočni 120
- 50 % negativni - preskočni 115
- 0 % negativni - podnosivi 110
preskočni napon industrijske učestanosti u suvom 75
Podnosivi napon industrijske učestanosti u suvom 70
preskočni napon industrijske učestanosti na kiši 45
Podnosivi napon industrijske učestanosti na kiši 130
Kapacitet izolatora pF 70
Ispitno mehaničko opterecenje kN 48
Elektromehaničko prelomno opterecenje kN 120
Masa lančane jedinice ~kg 4,2
Na osnovu naprijed navedenih tehničkih karakteristika izolatora dimenzionisati će se izolacija

na vodu električki i mehanički.
2.4.2 Električno dimenzionisanje
Prema članu 45.Pravilnika o tehničkim normativima za izgradnju nadzemnih elektroenergetskih

vodova nazivnog napona od 1 kV do 400 kV, izolator, odnosno izolatorski lanac, kompletno
sastavljen kao na nadzemnom vodu mora izdržati sledeće napone:
- nazivni napon: 10000 V

- najviši napon opreme: 12000 V
- nazivni podnosivi atmosferski
udarni prenapon: 75000 V
- nazivni kratkotrajni podnosivi
napon industrijske frekfencije: 28000 V
Obzirom na karakteristike izolatora i navedene uslove, za osnovni nivo izolacije na nosivim

stubovima sa potpornim izolatorima usvojeni su linijski potporni izolatori tipa R 12,5 ET 75 L. Na
mjestima predviđenim za električno pojačanu izolaciju usvajaju se potporni izolatori tipa R 12,5
ET 95 L.
Montaža izolatorskih lanaca je predviđena na svim ugaono – zateznim stubovima tj. na svim
stubovima koji ograničavaju zatezna polja. Predviđeni su izolatorski lanci tipa “JZP” (električno
pojačana izolacija)sa dva izolatora po lancu. Nacrt predviđenih tipova lanaca sa elementima
za sastav je dat specifikacijom materijala i nacrtima u prilogu projekta.
2.4.3 Mehaničko dimenzionisanje
Prema čl. 41. Pravilnika, potporni izolatori na nosećim stubovima moraju biti takvih dimenzija
da prelomno opterećenje iznosi najmanje 2,5 puta težine provodnika sa dodatnim
Berane, Petnjica
opterećenjem, a potporni izolatori na zateznim stubovima, moraju imati prelomno opterećenje
najmanje 2,5 veće od sile zatezanja provodnika. Izolatorski lanci na osnovu čl. 42., na zateznim
stubovima moraju imati elektromehaničko opterećenje, odnosno mehaničko opterećenje
najmanje tri puta veće od sile zatezanja provodnika.
- potporni izolatori na nosivim stubovima za gd=2.5 xgn:
1250
 agr ( gp  gd )
2,5 1250
; agr   314,65 m
2,5 x1,5891
Kako su gravitacioni rasponi manji od navedenih to linijski potporni izolatori tipa R 12,5 ET 75 L i
R 12,5 ET 95 L na nosivim stubovima, na trasi ovoga voda, zadovoljavaju mehaničko
dimenzionisanje shodno članu 41. Pravilnika.
-izolatorski lanci na zateznim stubovima
4800
 x S tj. 1600 > 282 daN
3
Mehanički pojačana izolacija se postiže upotrebom dva potporna izolatora tako da u

slučaju preloma jednog preostali bude dimenzionisan kako je navedeno odnosno kod
izolatorskih lanaca dodavanjem još jednog lanca.
2.5 OVJESNI I SPOJNI MATERIJAL
U prilogu projekta dati su nacrti predviđenih izolatorskih lanaca sa kompletnom ovjesnom

opremom odgovarajućeg tipa tj.kataloškog broja.
Stezaljke i ostali metalni djelovi u sastavu izolatorskih lanaca prema čl.59. Pravilnika treba da
imaju faktor sigurnosti najmanje 2,5 za normalno stanje, a faktor 1,7 za slučaj prekida jednog
niza u lancu u odnosu na silu kidanja.
Svi vijčani spojevi nosivih, zateznih i strujnih stezaljki moraju biti osigurani od odvrtanja opružnim
prstenom uz koje se obavezno mora koristiti podložna pločica od legure aluminijuma kako
krajevi opružnog prstena ne bi oštetile površine stezaljki. Montažu ovih spojeva izvesti
momentnim ključevima prema upustvu proizvođača, a preporučuje se korišćenje neutralnih ili
kontakt masti da bi se spriječilo starenje strujnih kontakata.
Pošto su minimalne prekidne sile elemenata ovjesnog i spojnog materijala veličine reda 70 kN,
znači da ovjesna i spojna oprema u mehaničkom pogledu zadovoljava.
Ovjesni i spojni materijal za zavješenje izolatorskih lanaca na nosivim i zateznim stubovima, dat
je odgovarajućim nacrtima u projektu.
Prije nabavke tj. narudžbe ovjesne opreme obaveza je izvođača da provjeri i usaglasi sa
proizvođačem stubova kataloške brojeve ovjesne opreme - tj. lanaca.
Na osnovu naprijed navednog na dalekovodu su predviđeni izolatorski lanci sa po jednim

člankom za osnovni nivo izolacije i dva članka za električno pojačani nivo izolacije. U
narednom dijelu teksta daju se oznake usvojenih tipova lanaca sa kataloškim oznakama
ovjesne opreme proizvođača « Dalekovod » Zagreb ili sličnog ili boljeg kvaliteta drugih
proizvođača.
Berane, Petnjica
JZP - jednostruki zatezni pojačani izolatorski lanac
JZP kat. broj 2xU120BS/2xU120BS 78 težina/kg/ duzina

nosač zastavice 4894005 1 78.00 1.20 63.00
zastavica 68.55.11 1 78 0.92 63.00
viljuška sa tučkom 22.56.20 1 78 0.80 71.00
Izolator U120BS 2 156 4.20 288.00
gnijezdo - oko 24.33.10 1 78 1.00 80.00
Zatezna stezaljka 16.15.10 1 78 0.75 288.00
Berane, Petnjica
D1: NUMERIČKI DIO
1. Proračuni
1.1. PRORAČUN ELEKTRIČNIH RASPONA
Na osnovu člana 30. Pravilnika o tehničkim normativima, razmak između provodnika u sredini
raspona uslovima bez vjetra na temperaturi +40 stepeni treba da iznosi najmanje:

D  k f  10 (cm) gdje je: k  4
25
k- koeficijent prema članu 31.v

 - ugao otklona provodnika usled punog pritiska vjetra u stepenima
 - ugib provodnika na +40  C u cm
10cm- siguronosni razmak za određen za sklopne i dugotrajne prenapone
Ugao otklona provodnika je:
Pv xd 60 x9,6 x10 3
  arctg  arctg  71o 315 '
gp 0,1948 
; k  4  6,848
25
U narednoj tabeli dat je pregled dozvoljenih električnih raspona za sve karakteristične

kombinacije stubova na trasi dalekovoda. Rezultati su dobijeni na osnovu stvarnih, kao i
fiktivnih, minimalnih razmaka između provodnika “D” i podataka iz tabele ugiba užadi za
usvojene parametre voda (najveće radno naprezanje i dodati teret).
Minimalni Najveći
razmak u Dozvoljeni raspon na
sredini Ugib f na +40 električni trasi
Kombinacija konzola raspona K 0C rasponi
cm cm m m
B_63_125_63 - B_63_125_63 117,7 6,848 247,1 58 58
B_63_125_63 - ČR_95-120_95 141,8 6,848 370,6 71,4 56,48
ČR_95-120_95 - ČR_95-120_95 171,8 6,848 558,4 87,9 51,36
ČR_95-120_95 – BN_R 98,6 6,848 167,4 47,4 28,74
Na osnovu podataka iz prethodne tabele može se zaključiti da su zadovoljeni uslovi

dozvoljenog električnog raspona.
Berane, Petnjica
1.2. STATIČKA KONTROLA BETONSKIH STUBOVA
Prema važećim tehničkim propisima izvršiće se statička kontrola stubova. Provjera će se dati
za stubove na karakterističnim stubnim mjestima i to za opterećenja prema čl. 68. i 69.
Pravilnika.
3.2.1 BETONSKI STUBOVI
Statička provjera će se izvršiti za armirano-betonske stubove:
Ugaono zatezni krajni

stub br. 1
ulazni podaci:
tip stuba BZ_B_12/1600_8,0
dodati teret 2.5
pritisak vjetra 60
provodnik 48-AL1/8-ST1A
Napr provo 1 5
Napr provo 2 0
srednji raspon as 51
gravitacioni ag 25.36
tip izolatora JZP
tež.izo.lanca kg 12
gr.ras.sa jed m 25.36
Slučaj Vx Vy Vz Sx Sy
opterećenja daN daN/m daN/m
a. 282 0 55 - -
čl.68.t.1. b. 217 0 17 2.6x60 -
v. 188 7 17 - 2.6x60
2 188 0 17 -
PP 282 0 55 - -
čl.69.t.2. PN 282 0 55 - -
Svedene sile RX RY R/kN

a. 1554.0 0.0 1554.0
čl.68.t.1. b. 1195.5 0.0 1195.5
v. 1034.0 40.4 1034.8
2 1034.0 0.0 1034.0
čl.69.t.2. PP 1554.0 0.0 1554.0
Proračunom tabele sila stuba stubnog mjesta . I svođenjem sila na vrh stuba dobile su se
vrijednosti manje od dozvoljenih sila od 1600 daN predmetni stub.
Berane, Petnjica
STATIKA NOSIVOG STUBA 2
ulazni podaci
tip stuba BN_B_12/315_8,0
dodati teret 2.5 xGn
pritisak vjetra 60 daN/m2
naprezanje 5 daN/mm2
srednji raspon as 50.49
tip izolatora OV
tež.izolatora kg 6.30
a. 0 0 115 - -
čl.68.t.1. b. 29 0 20 2.6x60 -
v. 0 7 20 - 2.6x60
SVEDENE SILE RX RY R/kN

a. 12.0 0.0 12.0
čl.68.t.1. b. 162.0 0.0 162.0
v. 2.1 20.0 20.1
ulazni podaci
tip stuba BN_B_12/315_8,0
dodati teret 2.5 xGn
pritisak vjetra 60 60
tip izolatora OV
a. 0 0 97 - -
čl.68.t.1. b. 30 0 18 2.6x60 -
v. 0 7 18 - 2.6x60
Berane, Petnjica
SVEDENE SILE RX RY R/kN

a. 10.1 0.0 10.1
čl.68.t.1. b. 164.6 0.0 164.6
v. 1.9 20.3 20.4
Ugaono zatezni stub 16
ulazni podaci
tip stuba BZ_B_12/1000_8,0
dodati teret 2.5
pritisak vjetra 60
srednji raspon 49.20
gravitacioni 81.32
gr ras sa jedne strane 59.53
tip izolatora JZP/JZP
tež.izo.lanca 12.32
ugao loma 0.00
a. 96 0 144 - -
čl.68.t.1. b. 64 0 28 2.6x60 -
v. 64 0 28 - 2.6x60
čl.68.t.2. 32 0 28 -
Svedene sile RX RY R/kN

a. 523.8 0.0 523.8
čl.68.t.1. b. 342.1 0.0 342.1
v. 342.1 0.0 342.1
čl.68.t.2. 172.5 0.0 172.5
Proračunom tabela sila karakterističnih stubnih mjesta I svođenjem sila na vrh stuba dobile su
se vrijednosti manje od dozvoljenih sila od 315 daN za nosive i 1000 daN za ugaono-zatezne
stubove. S toga odabrani tipovi stubova zadovoljavaju kriterijum statičke provjere, za date
uslove opterećenja na predmetnoj trasi pa nisu potrebne dalje statičke kontrole.
Berane, Petnjica
1.2.2 ČELIČNO- REŠETKASTI STUBOVI
ulazni podaci
tip stuba NAP2_13
dodati teret 2.5 x Gn
pritisak vjetra 60 daN/m2
tip izolatora OVP
SISTEMA 2
a. 0 0 51 - -
čl.68.t.1. b. 27 0 17 2.6x60 -
v. 0 7 17 - 2.6x60
SVEDENE SILE RX RY R/dN

a. 9.4 0.0 9.4
čl.68.t.1. b. 144.8 0.0 144.8
v. 3.1 35.4 35.6
Ugaono zatezni stub 27
ulazni podaci
tip stuba ZAJ2_13
dodati teret 2.5
pritisak vjetra 60
srednji raspon 56.48
gravitacioni 50.85
gr ras sa jedne strane 30.07
tip izolatora JZP/JZP
tež.izo.lanca 12.32
ugao loma 30.00
SISTEMA 2
Berane, Petnjica
a. 93 0 96 - -
čl.68.t.1. b. 62 0 22 2.6x60 -
v. 62 0 22 - 2.6x60
čl.68.t.2. 31 8 22 -
Svedene sile RX RY R/dN

a. 511.4 0.0 511.4
čl.68.t.1. b. 332.3 0.0 332.3
v. 332.3 0.0 332.3
čl.68.t.2. 168.5 43.9 174.1
Proračunom tabela sila karakterističnih stubnih mjesta I svođenjem sila na vrh stuba dobile su
se vrijednosti manje od dozvoljenih sila datih u tabeli dozvoljenih opterećenja datih na
grafičkim prilozima predmetnih stubova. S toga odabrani tipovi stubova zadovoljavaju
kriterijum statičke provjere, za date uslove opterećenja na predmetnoj trasi pa nisu potrebne
dalje statičke kontrole.
1.3 PRORAČUN UZEMLJIVAČA
Proračun će se izvršiti uz pomoć prema softwera “2prstena” prof M Đurića sa ETF Beograd za
krajnje stubove koji se uzemljuju sa 2 koncentrična prstena.
 Oko ugaono zateznih betonskih stubova predviđen je uzemljivač u vidu dva

koncentrična prstena poluprečnika 106 i 206 cm.
 Prestenovi su ukopani na dubinu od 0,4 i 0,6 m.
 Kao uzemljivač je predviđena FeZn traka 25 x 4 mm, sa obimom od 58 mm.
 Teren na kome je predviđen uzemljivač se procjenjuje da ima specifičnu otpornost od
130 Ωm.
 Struja zemljospoja je 20A.
Ovako konfigurisan uzemljivač, prema softweru “2 prstena” prof M. Đurića sa ETF Beograd ima
izlazne podatke:
Ruzemljivaca= 13.583 oma NAPON UZEMLJIVACA= 0.272 kV

MAX. POTENC. RAZLIKA KORAKA= 0.035 kV
MAX. NAPON KORAKA= 0.019 kV
Vrijednost otpora uzemljenja uzemljivača zadovoljava zaštitu od povratnog preskoka. Ukoliko

se pri iskopu rova za uzemljenje pokaže da je specifični otpor tla veći od procijenjenog tada
treba preduzet mjere za poboljšanje specifičnog otpora tla, ili u dogovoru sa investitorom ići
na rješenje povećanja probojne čvrstoće izolatora dodavanjem još jednog članka u lancu ili
upotrebom silikonskih izolatora.
Berane, Petnjica
1.3.1 Dimenzije uzemljivača sa količinom iskopa
Dimenzije rovova i nacrti uzemljivača dati su u prilogu projekta.
Tip uzemljivača kom Okrugla čelična Ukupno ukupno Iskop ukupno

pocinčana žica (m) žica (kg) (m3/po iskop(m3)
prečnika 10 mm uzemljenju)
P 23 280.6 280.6 2.24 51.5 280.6
2P 25.78 77.34 77.34 7.60 22.8 25.78
Berane, Petnjica
2 Specifikacija materijala dalekovoda
1 Armirano-betonski stubovi, proizvod Elektroizgradnja Bajina Bašta, ili ekvivaletni

( betonjerka -Aleksinac, itd…) :
Tip stuba Dužina stuba Nominala Težina Broj

horizontal stuba stubova
na sila /daN/ (kom)
/daN/
12/315 12 315 967 21
12/1000 12 1000 1912 4
12/1600 12 1600 2586 1
ukupno 26
2 Čelično-rešetkasti pocinčani stubovi od čeličnih profila i limova od čelika Č2335 JRG2,

zavrtnjeva klase čvrstoće 5.8, zaštićenih od korozije toplim cinčanjem, spojenih vijcima, iz
familije stubova Dalekovod Zagreb, tipa:
Tip stuba Dužina stuba Težina Broj

stuba stubova
/daN/ (kom)
NAP2_13 13 650 1
ZAJ2_13 13 1140 2
ukupno 3
3 Beton MB20, sa minimalno 250 kg cementa po m3 betona, armiran mrežom Q188, za

temelje betonskih stubova.
Iskop(m3)+2 Beton
TEMELJI: t b kom
0% (m3)
TPK 17 2.2 0.80 22 1.69 15.14
TPK_P 17 2.8 0.80 3 2.15 3.22
TPK 18 2.2 0.90 1 2.14 1.06
UKUPNO 26 45.7608 19.41
4 Pervibrirani beton marke C30/37, XC4, sa minimalno 300 kg cementa po m3 betona,

razreda čvrstoće 42,5 N, za temelje čelično-rešetkastih stubova:
Dimenzije: Iskop(m3)+2 Beton

TEMELJI: kom
a (cm) t(cm) 0% (m3)
NAP2_13 100 190.00 1 2.28 1.90
ZAJ2_13 160 220.00 2 6.76 5.63
UKUPNO 3 15.80 13.16
Berane, Petnjica
5 Željezne konzole (prema nacrtu u prilogu), za montažu na betonskim stubovima, tipa:
Ukupna
Željezne konzole težina/kg kom
težina/ kg
ČJ 1 N 0/160/315 15.00 1.00 15.00

ČD 2 N 125/160/315 30.00 1.00 30.00
ČD 2N 63/160/315 42.90 40.00 1716.00
ČD 2N 125/160/315 82.30 5.00 411.50
ČD 2Z 63/500/315 47.00 10.00 470.00
ČD 2Z 125/500/315 98.50 5.00 492.50
Ukupno 3090.00
6 Željezne konzole (prema nacrtu u prilogu), za montažu na čelično-rešetkastim stubovima,

tipa:
Ukupna
Željezne konzole težina/kg kom
težina/ kg
D_95_170 65.00 6.00 390.00

D_120_170 84.00 3.00 252.00
Ukupno 642.00
7 Oprema za izolatorske lance, za montažu na ugaono zateznim stubovima. Spojna

oprema proizvod Minel ili slična, kataloškog broja:
Naziv Kat. broj kom tež

Izolator U120BS 156 4.2
gnijezdo - oko 24.33.10 78 1
viljuška sa
22.56.20 78 0.8
tučkom
zastavica 68.55.11 78 0.92
nosač zastavice 4894005 78 1.2
Zatezna
16.15.10 78 0.75
stezaljka
8 Linijski potporni izolatori sa tijelom od porculana bez armature, oznake prema IEC 720:
Oznaka broj
Tipovi izolatora 0.05 Težina
ovješenja izolatora
OV R 12,5 ET 75 L 120 126 4.8
OVP R 12,5 ET 95 L 12 12 6.3
9 Pravi nosači izolatora linijskih potporihe izolatora prema IEC 120, za montažu na
konzolama stubova.
broj
0.05 Težina
Tip nosača Kat. broj nosača
NPJ - B7 MP362612 132 138 0.8
Berane, Petnjica
10 Izolatorski lanci sa izolatorima tipa U120BS:
Oznaka Broj
Tip lanca 0.05 Težina
ovješenja lanaca
JZP U120BS 78 81 12.32
11 Alučel uže 48-AL1/8-ST1A, prema EN50182/2001.

L(m) 8267
kg (+7%) 1723
12 Okrugla čelična pocinčana žica prečnika 10 mm (JUS.N.B4.901), sa slojem cinka 70µm,

za izvodjenje uzemljenja stubova:
kg 457.89
13 Ukrsni komad žica-traka TT 60x60 GO 50 za vezu uzemljivača sa stubom, proizvodjač Elind

- Valjevo.
kom 29
14 Sabirni zemljovod za povezivanje navojne čaure za uzemljenje na stubu, izrađen od

užeta 12JUS C.H1.074-Čju-g1570 zZ, dužine prema dužinama veza, sa priključnim
papučicama od nerđajućeg čelika sa silom svlačenja užeta 1000 daN, predviđen za
uzemljenje,
kom 58
15 Strujne stezaljke za izvođenje strujnih mostova drugih strujnih veza, za provodnik 50/8
mm2, proizvod Minel- Beograd:
kom 60
16 Tablice za numeraciju i upozorenje opasnosti od visokog napona dalekovoda, za

montažu pri dnu stuba, komplet (nosač, pločica s upozorenjem na opasnost, oznakom
stubnog mjesta, imenom dalekovoda i imenom vlasnika voda)
kom 29
17 Ostali sitni materijal (šrafovska roba i dr)
Berane, Petnjica
3. Predmjer i predračun radova i materijala dalekovoda
Ovim predmjerom predviđa se isporuka i montaža svog materijala navedenog po

pozicijama i svog sitnog nespecificiranog materijala potrebnog za kompletnu izradu
i ugradnju kako je to navedeno po pozicijama, ispitivanje i puštanje u ispravan rad
kao i dovođenje u ispravno prvobitno stanje mesta oštećenih na već izvedenim
radovima i konstrukcijama. Sav upotrebljeni materijal mora biti prvoklasog kvaliteta
i odgovarati standardima. Radovi moraju biti izvedeni stručnom radnom snagom, a
u potpunosti prema važećim tehničkim propisima za ove vrste radova. U cijenu su
uračunate cijena materijala, cijene radne snage i svi porezi i doprinosi na matrijal.
Cijena uključuje i izradu sve eventualno potrebne radioničke dokumentacije,
ispitivanja i puštanja u rad svih elemenata instalacije navedene po
pozicijama.Navedeni proizvođači opreme nisu isključivi. Izvođač može ugraditi i
drugu opremu odnosno materijal, ali pod uslovom da ta oprema odnosno materijal
ima iste elektrotehničke i konstruktivne karakteristike kao i navedeni, a što potvrđuje
stručno lice - nadzorni organ.
A) Građevinski dio
1 Demontaža postojeće vazdušne 10 kV mreže od TS

"Berane 3" do postojećeg prvog stuba
jednostrukog voda za Petnjicu i do postojećeg
prvog stuba jednostrukog voda za Tucanje, I
odnošenje demontirane opreme na mjesto koje
odredi Investitor.
pauš = 1500.00
2 Pripremno-završni radovi: otvaranje i organizacija

gradilišta, dopremanje alata i mehanizacije;
popravak postojećih staza do stubnih mjesta,i
pravljenje novih na početnoj dionici; pregled
izvršenih radova; rad sa komisijom za tehnički
pregled objekta; otprema alata i mehanizacije i
zatvaranje gradilišta.
pauš = 4291.52
3 Krčenje trase voda, sječa mjestimične šume i šikare;

širina prosječenog pojasa je 6 m, sigurnosna
udaljenost od krajnjih provodnika do bilo kojeg
dijela stabla iznosi najmanje 3,0m. Takođe se, radi
sigurnosti, predviđa da se uklone i ona stabla van
trase koja su sklona padu i koja bi eventualnim
padom mogla ugroziti vod, a u svemu prema
tehničkom opisu. Posječena stabla i grane ukloniti
van prosječenog pojasa i uspostaviti šumski red, a
plaća se po m2 prosječene trase:
m2 11472 a' 4.8 = 55065.60
4 Kolčenje stubnih mjesta sa kontrolom konfiguracije

terena na mikrolokaciji stubnih mjesta.
Obračunava se po stubnom mjestu kom 29 a' 25.0 = 725.00
Berane, Petnjica
5 Iskop temelja za betonske stubove prema datim
dimenzijama iz projekta stuba, uvećan 20% zbog
mjestimično kosog terena. Kategorija zemljišta je
samo procijenjena, a ne i pouzdano utvrđena, pa
podliježe izmjeni uz saglasnost nadzornog organa.
Ukupno za rad i transport, sa odbacivanjem zemlje,
obezbeđenje iskopa od obrušavanja zemlje,
eventualno crpljenje podzemne vode iz temeljne
jame, nasipanje sa nabijanjem zemlje oko temelja,
kao i odvoz i razastiranje preostale zemlje iz iskopa
u neposrednoj blizini ili na deponiju odobrenu od
nadležnog organa, računato po m3 samoniklog
tla mjereno po projektu:
u zemljištu prosječno IV kategorije, m3 32.0 a' 15.60 = 499.71

u zemljištu prosječno V kategorije, m3 13.7 a' 19.50 = 267.70
6 Iskop temelja za čelično rešetkaste stubove prema

datim dimenzijama iz projekta stuba, uvećan 20%
zbog mjestimično kosog terena. Kategorija
zemljišta je samo procijenjena, a ne i pouzdano
utvrđena, pa podliježe izmjeni uz saglasnost
nadzornog organa. Ukupno za rad i transport, sa
odbacivanjem zemlje, obezbeđenje iskopa od
obrušavanja zemlje, eventualno crpljenje
podzemne vode iz temeljne jame, nasipanje sa
nabijanjem zemlje oko temelja, kao i odvoz i
razastiranje preostale zemlje iz iskopa u
neposrednoj blizini ili na deponiju odobrenu od
nadležnog organa, računato po m3 samoniklog
tla mjereno po projektu:
u zemljištu prosječno IV kategorije, m3 11.1 a' 15.60 = 172.50

u zemljištu prosječno V kategorije, m3 4.7 a' 19.50 = 92.41
7 Izrada arimirano betonskih blok temelja:

- nabavka i dopremanje na stubna mjesta šljunka,
cementa i vode;
- spravljanje i ugradnja betona marke MB-20 (sa
najmanje 250 kg cementa po m3 betona);
- armiranje armaturnom mrežom Q188;
- fina obrada gornje površine - kape betonskih
temelja.
Sve prema nacrtu temelja stubova komplet, a
plaća se po m3 ugrađenog betona.
m3 19.41 a' 208 = 4038.11
Berane, Petnjica
8 Izrada betonskih temelja, od pervibriranog betona
marke C30/37, XC4 (sa najmanje 300 kg cementa
po m3 betona, razreda čvrstoće 42,5 N) za čelično-
rešetkaste stubove. Pod stavkom se
podrazumijeva:-nabavka gotovog (ili spravljanog
na licu mjesta) , transport, ugradnja i njega betona
MB30. -transport materijala i izrada oplate za
temelje-armatura se obračunava posebno;-
ispitivanje i izdavanje atesta za beton; - fina obrada
gornje površine - kape betonskih temelja. Sve
prema nacrtu temelja stubova komplet, a plaća se
po m3 ugrađenog betona:
m3 13.16 a’ 150.00 = 1974.60
9 Iskop rovova za uzemljenje betonskih stubova u

zemljištu IV kategorije - prema opisu u
dokumentaciji, komplet sa zatrpavanjem rova
nakon polaganja uzemljivača m3 74.32 a’ 12.0 = 891.84
10 Iskop rovova za uzemljenje čelično- rešetkastih

stubova u zemljištu IV kategorije - prema opisu u
dokumentaciji, komplet sa zatrpavanjem rova
nakon polaganja uzemljivača:
m3 58.80 a’ 12.0 = 705.60
11 Zatrpavanje rova za uzemljenje iskopom.

Zatrpavanje se vrši u slojevima od po dvadesetak
centimetara, uz nabijanje. Postići zbijenost od 92%.
U cijenu ulazi i formiranje prvog sloja od zemlje niske
specifične otpornosti, sa eventualnom zamjenom
zemljišta. Pri korišćenju iskopa uklanjati veće
komade čvrstog materijala oštrih ivica. Ukupno za
rad, računato po m3 iskopanog materijala:
m3 133.12 a’ 9.00 = 1198.08
12 Nabavka i spoljašnji transport betonskih stubova do

trase dalekovoda i to:
12/315 kom 21.00 a’ 255.3 = 5361.09
12/1000 kom 4.00 a’ 504.8 = 2019.08
12/1600 kom 1.00 a’ 600.0 = 600.00
13 Unutrašnji transport i podizanje betonskih stubova u

pripremljene temeljne jame stuba tipa:
12/315 kom 21.00 a’ 96.7 = 2030.70
12/1000 kom 4.00 a’ 191.2 = 764.80
12/1600 kom 1.00 a’ 220 = 220.00
14 Nabavka i spoljašnji transport čeličnih profila i

limova od čelika Č2335 JRG2, zavrtnjeva klase
čvrstoće 5.8, zaštićenih od korozije toplim
cinčanjem, stubova iz familije stubova sličnih tipu
Dalekovod Zagreb tipa NAP2, ZAJ2. U jediničnu
cenu ulazi i probna montaža stuba, a plaća se po
kg stubne konstrukcije:
kg 2930 a' 2.50 = 7325.00
Berane, Petnjica
15 Sortiranje konstrukcije i unutrašnji transport čelično-
rešetkaste konstrukcije stubova, a plaća se po kg
stubne konstrukcije: kg 2930 a' 0.15 = 439.5
16 Podizanje nosivih stubova iz familije NAP2, U cijenu

ulazi i premazivanje cinkolitom svih preklopa u
vezama, a plaća po kilogramu konstrukcije:
kg 650.00 a’ 0.39 = 253.50
17 Isto kao pod 16. samo podizanje ugaono zateznih

stubova ZAJ2: kg 2280.0 a’ 0.52 = 1185.60
Ukupno građevinski dio: € 91621.94
B) Elektromontažni dio:
1 Pripremno-završni radovi
- organizacija gradilišta i radova;
- doprema i smještaj alata, mehanizacije i
materijala;
- otprema alata i mehanizacije;
- pregled izvršnih radova pauš = 2006.3
2 Nabavka, transport i montaža tipskih željeznih

konzola za betonske stubove prema tehničkom
opisu, nacrtima i specifikaciji materijala: kg 3090.0 a’ 3.25 = 10042.50
3
Nabavka, transport i montaža tipskih željeznih
konzola za čelično-rešetkaste stubove prema
tehničkom opisu, nacrtima i specifikaciji materijala: kg 642.00 a’ 3.25 = 2086.50
4 Nabavka, transport i montaža linijskih potpornih

izolatora sa tijelom od porculana bez armature, sa
nosačem izolatora NPJ-B7, oznake prema IEC 720:
OV kom 126.00 a’ 23.40 = 2948.40

OVP kom 12.00 a’ 32.50 = 390.00
5 Nabavka, transport sastavljanje i montaža

izolatorskih lanaca sa izolatorskim lancima tipa
U120BS, ovjesnom opremom, prema tehničkom
opisu, specifikaciji i nacrtima u prilogu
dokumentacije, ili ekvivalentne, komplet tipa :
JZP kom 78 a’ 102.24 = 7974.72
6
Nabavka i spoljašnji transport užeta 48-AL1/8-ST1A
do trase dalekovoda: kg 1723 a’ 3.25 = 5599.90
7 Unutrašnji transport, razvlačenje sa bubnja i propisna

montaža užeta 48-AL1/8-ST1A sa zatezanjem
provodnika i izradom mostova, a plaća se po kg
montirnanog užeta: kg 1723 a’ 1.30 = 2239.96
Berane, Petnjica
8 Nabavka materijala i izvođenje uzemljenja

betonskih stubova sa pocinčanim željezom fi10 mm.
Pod stavkom se podrazumijeva rezanje i polaganje
u temeljne jame i kanale povezivanje ukrsnim
komadima “žica-traka” - “Elind” – Valjevo, u sistem
uzemljenja prema nacrtu u prilogu projekta i
stubnoj listi, i povezivanje na betonski stub preko
čaure za uzemljenje, a plaća se po kg pocinčanog
željeza.
kg 457.89 a’ 4.9 = 2243.7
9 Nabavka transport i montaža priključne stezaljke za

vezu uzemljenja sa čeličnom konstrukcijom stuba,
izrađene od čelika i zaštićena vrućim cinčanjem,
proizvod Dalekovod Zagreb, ili ekvivaletna drugog
proizvođača,
kom 58 a' 25.0 = 1450.0
10 Nabavka transport i montaža Ukrsni komad “žica -

žica”, prema JUS N.B4.934 kat.br. NGO 50 Elind
Valjevo, ili sličan drugog proizvođača
kom 29 a' 12.0 = 348.0
11 Nabavka i postavljanje tablica za numeraciju i

upozorenje od visokog napona: kom 29 a’ 10.40 = 301.60
12 Izrada strujnih mostova, za fazne provodnike na

ugaono-zateznim stubovima kom 60 a’ 50.00 = 3000.0
13 Ostali sitan materijal, paušalno: = 1500.0
Ukupno elektromontažni dio: € 42131.50
c) Posebni troškovi investitora
1 Troškovi izrade projektne dokumentacije pauš 1.00 1500.0 = 1500.0
2 Troškovi angažovanja stručnog nadzora nad

izvodjenjem objekta pauš 1.00 1500.0 = 1500.0
3 Troškovi Ispitivanje izvedenih elektromontažnih

radova, obezbeđivanje certifikata o efikasnosti
sistema zaštite od opasnog napona dodira. mjerenje
otpora uzemljenja, itd pauš 1.00 500.0 = 500.0
4 Troškovi osiguranja objekta u izgradnji, pauš 1.00 500.0 = 500.0
5 Troškovi tehničkog prijema pauš 1.00 1500.0 = 1500.0
6 Troškovi priključenja energetskog objekta na

distributivnu mrežu pauš 1.00 300.0 = 300.0
Ukupno posebni troškovi investitora = 5800.0
Berane, Petnjica
C) Rekapitulacija DV10kV
1.) Ukupno građevinski dio: € 91621.9

2.) Ukupno elektromontažni dio: € 42131.5
3.) Ukupno posebni troškovi: € 5800.0
Sve ukupno DV10kV: € 139553.4

pdv 19% € 26515.2
Sve ukupno € 166068.6
Odgovorni projektant:
Budimir Vorotović, dipl.inž.el.
Berane, Petnjica
E1: GRAFIČKI DIO
DV-1 - Situacioni plan
DV-2 – Uzdužni profil DV 10kV: od stuba br. 1 do stuba br. 24
DV-3 – Uzdužni profil DV 10kV: od stuba br. 24 do stuba br. 29
DV-4 – PRESJEK 1- 1 – Prelazak dalekovoda preko pomoćnog objekta
DV-5 – PRESJEK 2- 2 – Prelazak dalekovoda preko mosta I rijeke
DV-6 – PRESJEK 3- 3 – Prelazak dalekovoda preko pomoćnog objekta
DV-7 - Armirano-betonski vn stubovi (EBB-12 - SA PODACIMA)
DV-8 – Blok temeli betonskih stubova
DV-9 – Nacrt uzemljenja betonskog stuba sa blok temeljom – 1P - jedan prsten
DV-10 – Nacrt uzemljenja betonskog stuba sa blok temeljom – 2P - dva prstena
DV-11 - Grafički prikaz rezultata proračuna napona dodira uzemljivača
DV-12 – Izgled glava nosivih betonskih stubova
DV-13 – Izgled glave nosivog betonskog stuba br. 29 sa konzolama
DV-14 – Konzole nosivih betonskih stubova
DV-15 – Glava ugaono-zateznog stuba
DV-16 –Konzole ugaono-zateznog stuba
DV-17 – NOSIVI STUB-NAP2
DV-18– ZATEZNI STUB ZAL2
DV-19– Konzole na stubovima
DV-20 – Temelji stubova
DV-21 - Detalji vrha konzole
DV-22 - Osnovni uzemljivač oko stope - tip A
DV-23 - Uzemljivač - tip A1
DV-24 - Uzemljivač - tip A2
DV-25 - Stezaljka za vezu uzemljivača sa čeličnom konstrukcijom
DV-26 - Dimenzije i izgledi glava čelično - rešetkastih stubova
DV-27 - Linijski potporni izolatori
DV-28 – Jednostruki zatezni lanac
DV-29 – IZGLED UGAONOG - KRAJNJEG BETONSKOG STUBA - dvostruki vod - prelaz nadzemnog
voda u kabl (st. mj. br.1)
Stubna lista
Tabela ugiba
141
Stubna lista DV 10 kV
Pritisak vjetra i dod.opterećenje

Visina stuba do donje konzole
Tip temelja betonskih stubova

Ukupni gravitacioni raspon
Broj i tip izolatora po stubu
Totalni raspon provodnika
Gravitacioni desni raspon
Vertikalna sila na -5 + led

Gravitacioni lijevi raspon
Raspon između stubova
Naprezanje provodnika
Tip i presjek provodnika
Težina izolatora po fazi

Dužina zateznog polja
Ukupna vertikalna sila

Srednji raspon stuba
Broj izolatora po fazi

Oznaka ovješenja
ugao loma trase
tip uzemljivača
Red.broj stuba
Oznaka stuba
Kota terena
Stacionaža
Tip konzole
Tip stuba
(m) daN (m) (m) (o) (m) daN/mm2 (m) daN (m) (m) (m) (m) daN daN
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
0.00
1 BZ_B_12/1600_8,0 betonski stub 8 870.19 5 51 2ČD2Z63+ČD2Z125/500/315 JZP 6 2xU120BS 12.32 0.00 25.36 25.36 40.30 55.1 2P TPK 18
50.98 50.98 51.26
2 BN_B_12/315_8,0 betonski stub 8 870.23 5 50 2ČD2N63+ČD2N125/160/315 OV 6 1 x R 12,5 ET 75 L 6.3 25.62 45.74 71.36 113.39 121.0 2P TPK_P 17
100.98 50.00 93.54
3 BZ_B_12/1000_8,0 betonski stub 8 864.05 5 50 2ČD2Z63+ČD2Z125/500/315 JZP/JZP 36 2xU120BS /2xU120BS 12.32 4.26 38.93 43.19 68.63 83.4 P TPK 17
151.23 50.26 79.24
4 BN_B_12/315_8,0 betonski stub 8 859.92 5 50 2ČD2N63+ČD2N125/160/315 OV 6 1 x R 12,5 ET 75 L 6.3 11.33 43.49 54.82 87.11 94.7 P TPK 17
201.31 50.08 88.78
5 BN_B_12/315_8,0 betonski stub 8 854.42 5 50 2ČD2N63+ČD2N125/160/315 OV 3 1 x R 12,5 ET 75 L 3.4 6.59 44.85 51.44 81.74 85.8 P TPK_P 17
251.47 50.16 91.67
7 BN_B_12/315_8,0 betonski stub 8 842.18 301.44 49.97 5 49 2ČD2N63+ČD2N125/160/315 OV 6 1 x R 12,5 ET 75 L 6.3 94.58 3.72 64.35 68.07 108.17 115.7 P TPK_P 17
350.46 49.02 132.67
8 BZ_B_12/1000_8,0 betonski stub 8 830.46 5 45 2ČD2Z63+ČD2Z125/500/315 JZP/JZP 36 2xU120BS /2xU120BS 12.32 -15.33 65.39 50.06 79.54 94.3 P TPK 17
9 BN_B_12/315_8,0 betonski stub 8 819.47 391.02 40.56 5 49 2ČD2N63+ČD2N125/160/315 OV 6 1 x R 12,5 ET 75 L 6.3 135.23 -24.83 74.48 49.65 78.90 86.5 P TPK 17
449.02 58.00 152.59
10 BN_B_12/315_8,0 betonski stub 8 803.73 5 55 2ČD2N63+ČD2N125/160/315 OV 6 1 x R 12,5 ET 75 L 6.3 -16.48 46.76 30.28 48.11 55.7 P TPK 17
500.64 51.62 95.14
Pv = 60 daN/m2 ; gd = 2.5xgn daN/mm2

12 BN_B_12/315_8,0 betonski stub 8 794.67 544.29 43.65 5 45 2ČD2N63+ČD2N125/160/315 OV 6 1 x R 12,5 ET 75 L 6.3 65.33 11.50 83.11 94.61 150.34 157.9 P TPK 17
701.24 54.20 127.39
50/8
760.40 59.16 75.49
16 BZ_B_12/1000_8,0 betonski stub 8 739.86 5 49 2ČD2Z63+ČD2Z125/500/315 JZP/JZP 36 2xU120BS /2xU120BS 12.32 21.79 58.13 79.92 127.00 141.8 P TPK 17
841.64 41.98 104.96
996.47 38.45 49.48
23 BN_B_12/315_8,0 betonski stub 8 720.24 1024.31 27.84 5 28 2ČD2N63+ČD2N125/160/315 47.28

OV 6 1 x R 12,5 ET 75 L 6.3 4.71 39.24 43.95 69.84 77.4 P TPK 17
24 BZ_B_12/1000_8,0 betonski stub 8 716.02 1052.57 28.26 5 28 2ČD2Z63+ČD2Z125/500/315 JZP/JZP 36 2xU120BS /2xU120BS 12.32 80.92 -10.98 68.02 57.04 90.64 105.4 P TPK 17
26 NAP2_13 čelično rešetkast 9.6 696.01 1151.12 47.19 5 47 2 x D_95_170+1x D_120_170 OVP 6 1 x R 12,5 ET 95 L 10.5 87.08 4.56 26.42 30.98 49.22 61.8 A2
27 ZAJ2_13 čelično rešetkast 9.6 696.62 1207.61 56.49 5 56 2 x D_95_170+1x D_120_170 JZP/JZP 36 2xU120BS /2xU120BS 12.32 60.29 30.07 20.78 50.85 80.80 95.6 A2
28 ZAJ2_13 čelično rešetkast 9.6 698.79 1262.55 54.95 5 55 2 x D_95_170+1x D_120_170 JZP/JZP 36 2xU120BS /2xU120BS 12.32 68.88 34.17 -6.41 27.76 44.10 58.9 A2
29 BN_T_12/315_8,6 betonski stub 8.6 699.48 1291.31 28.76 5 29 ČJ1N0 + ČD 2N(125/160/315) OVP 3 1 x R 12,5 ET 95 L 10.5 32.57 35.17 0.00 35.17 55.89 68.5 2P TPK 17
142
Tabela ugiba provodnika
Al/Fe 50/8 mm2 ak= 14.8 m
Ϭmax= 5 daN/mm2 ag= 571.3 m
Gdod= 2.5 x Gn daN/m
‐20°C ‐10°C 0°C 10°C 20°C 30°C 40°C 50°C 60°C 70°C 80°C ‐5°C+Led
25 f 17 24 31 37 43 47 52 56 60 63 67 44
σ 1.6 1.113 0.87 0.73 0.639 0.574 0.526 0.49 0.456 0.43 0.408 5
30 f 38 45 51 57 62 67 71 76 80 84 88 64
σ 1.04 0.877 0.768 0.691 0.632 0.586 0.548 0.52 0.491 0.468 0.448 5
35 f 62 68 74 80 85 90 95 99 103 108 112 87
σ 0.86 0.782 0.719 0.669 0.628 0.593 0.564 0.54 0.516 0.496 0.478 5
40 f 89 95 101 106 111 116 121 126 130 135 139 113
σ 0.78 0.733 0.691 0.656 0.625 0.598 0.575 0.55 0.535 0.518 0.502 5
45 f 120 125 131 136 142 147 151 156 161 165 170 143
σ 0.74 0.704 0.674 0.647 0.623 0.602 0.583 0.57 0.549 0.534 0.521 5
50 f 153 159 165 170 175 180 185 190 195 199 204 177
σ 0.71 0.684 0.662 0.641 0.622 0.605 0.589 0.57 0.56 0.547 0.535 5
55 f 191 196 202 207 212 217 222 227 232 237 241 214
σ 0.69 0.671 0.653 0.636 0.621 0.607 0.593 0.58 0.569 0.558 0.547 5
60 f 232 237 243 248 253 258 263 268 273 278 282 255
σ 0.68 0.662 0.647 0.633 0.62 0.608 0.597 0.59 0.575 0.566 0.556 5
Berane, Petnjica
III dio Srednjenaponska kablovska mreža
Tehnički opis
Tehnički proračuni
Predmjer i predračun radova i materijala
Berane, Petnjica
C2: TEKSTUALNI DIO
1. TEHNIČKI OPIS
1.1 Uvodne napomene
Ovim dijelom dokumentacije daje se tehničko rješenje kablovskih priključaka iz ts 35/10 kV

“Berane 3” za odrađeni dvosistemski dalekovod DV 10kV. Kablovski vod se izvodi sa kablom
3x(XHE 49-A 1x150/25mm2, 12/24kV).
Trasa kablovskog priključka je prikazana na situacionom planu u prilogu projekta.
Tehnička rješenja polaganja kablova i prelaza kablovskog voda u vazdušni vod početnog
stuba postavljenog na kraju dionice kablovoskog voda u trasi dvostrukog dalekovoda
za »Petnjicu» i «Tucanje « data ovom dokumentacijom, su u svemu uslaglašena sa Urbanističko
tehničkim uslovima od Sekretarijata za lokalnu upravu Opštine Petnjica, broj 04-07/632 od
25.05.2017 godine i sa Urbanističko tehničkim uslovima od Sekretarijat za planiranje i uređenje
prostora Opštine Berane, broj 07-351-338/1 od 19.07.2017 godine.
1.2 Tehnički izvještaj
Naziv objekta: 10 kV kablovski vod za napajanje dvostrukog DV 10 kV za

“Petnjica” I “Tucanje”
Nazivni napon: 10 kV
Tip kabla: 3x(XHE 49-A 1x 150/25mm2)
Dužina trase kabla 2x3x(XHE 49-A 1x 150/25mm2) met 30
Dužina kabla (XHE 49-A 1x 150/25mm2) met 252
1.3 Tehničke karakteristike kabla XHE 49-A
1. Provodnik Uže od mekog odžarenog aluminijuma

2. Ekran provodnika: Poluvodljivi sloj na provodniku
3. Izolacija: XLPE, izolacija od umreženog polietilena
4. Ekran izolacije: Poluvodljivi sloj oko izolacije
5. Separator: lako bubreća provodna traka
6. Električna zaštita/ekran: električna zaštita od bakarnih žica
7. Separator: lako bubreća provodna traka
8. Vanjski plašt: polietilen
Berane, Petnjica
Umreženi polietilen (UPET) je jedan od najboljih izolacionih materijala za energetske kablove.
Njegove glavne osobine su dobre električne, mehaničke i toplotne karakteristike. Umreženi
polietilen se dobija hemijskim umrežavanjem (vulkanizacijom) visokomolekularnog polietilena
uz dodatak peroksida. Umrežavanjem se formira posebna molekularna struktura koja
obezbjeđuje ovom polietilenu visoku termičku klasu.
Dozvoljena radna temperatura energetskih kablova sa izolacijom od umreženog polietilena je
90°C, a pri kratkim preopterećenjima i do 130°C za vrijeme trajanja od 100h godišnje, bez
uticaja na vijek trajanja kabla. Maksimalna dozvoljena temperatura u kratkom spoju iznosi
250°C.
Dielektrične osobine umreženog polietilena daju mogućnost da se ova vrsta izolacionog
materijala može primeniti za visoke napone. Njegova dielektrična čvrstoća dostiže 22 kV/mm
na radnoj temperaturi. Faktor dielektričnih gubitaka je mali i sa promjenom temperature skoro
stalan. Relativna dielektrična konstanta je mala.
Zahvaljujući umrežavanju molekula, umreženi polietilen ima veliku otpornost prema hemijskim
agensima u odnosu na druge termoplastične mase. Otpornost na niskim temperaturama
kreće se do -70°C, a upijanje vode je neznatno.
OPIS
Energetski kabl XHE 49(-A) izrađuje se prema JUS N.C5.230. Ovaj kabl pored visokokvalitetnih
materijala koji su u njega ugrađeni sadrži i dodatna osiguranja, spoljni plašt od polietilena i
aluminijumsku foliju koji sprečavaju prodor vode i bubreće trake koje sprečavaju širenje vode
duž kabla. Na ovaj način povećana je pouzdanost i dugotrajnost kabla.
Kabl XHE 49(-A) bez aluminijumske folije izraduje se od bakarnog ili aluminijumskog
kompaktiranog užeta kao provodnika, sa poluprovodnim slojevima (ekranima) preko
provodnika i izolacije, poluprovodnom bubrećom trakom ispod električne zaštite (od bakarnih
žica i trake) i izolacionom bubrećom trakom ispod spoljnog plašta od polietilena.
PRIMJENA
Oblast primene ovog tipa kabla je u elektroenergetskim, distributivnim i industrijskim mrežama,

razvodnim postrojenjima srednjeg i visokog napona, hidro i termoelektranama posebno kada
su kablovi izloženi uticaju vlažnih i agresivnih sredina.
UPOREDNI PREGLED KARAKTERISTIČNIH VREDNOSTI IZOLACIONIH MATERIJALA SREDNJIH

NAPONA
Vrsta izolacionog materijala
UPET PET PVC
Maksimalno dozvoljena temperatura u trajnom
90 70 65
režimu rada oC
Maksimalno dozvoljena temperatura
250 150 160
provodnika pri kratkom spoju oC
Faktor dielektričnih gubitaka za50Hz, 20oC 4 x 10-4 2 x 10 -4 10-2
Relativna dielektrična konstanta za 50Hz,
2.3 2.3 4-8
20oC
Specifični zapreminski otpor na 20oC ohm/cm 1017 1017 1014
Specifični toplotni otpor oKm/W 3.5 3.5 6.0
Zatezna čvrstoća kg/cm2 200 150 250
Prekidno izduženje % 350 550 250
Berane, Petnjica
1.3.1 Karakteristike kabla XHE 49-A , 12/20 kV
Težina Težina
Nazivni Nazivni kabla sa kabla sa
presjek presjek Spoljni
provodnika Prečnik el. Debljina Debljina prečnik Cu Al
12/20 kV provodnika zaštite izolacije plašta aproks. provodnikom provodnikom
mm2 mm mm2 mm mm mm kg/km kg/km
150 14.5 25 5.5 2.2 36 2380 1425
Nazivni Elektr. otporn. Elektr. otporn.

Struja trougao
presjek provodnika na provodnika na u ravni
Kapacitivnost punjenja induktiv
provodnika 20oC (DC) 90oC (AC)
(po fazi) nosti
12/20kV Cu Al Cu Al zemlja vazduh
mm2 Ohm/km Ohm/km Ohm/km Ohm/km mF/km A/km mH/km mH/km mH/km
150 0.1240 0.2060 0.1600 0.2650 0.236 0.89 0.373 0.590 0.511
1.3.2 Dozvoljeno strujno opterećenje kablova
Strujno opterećenje kablova je potrebno tako ograničiti, da se sva količina toplote

razvijena u provodnicima kabla može slobodno prenijeti u okolni prostor. Odvođenje toplote
zavisi o unutrašnjem toplotnom otporu između provodnika i vanjske površine kabla i toplotnom
otporu okoline. Unutrašnji toplotni otpor je određen konstrukcijom kabla i svojstvom ugrađenog
materijala i praktično je nepromjenjiv za određeni tip kabla.
Proračun strujnog opterećenja izvršen je u skladu s IEC 60287 za 100%-tno opterećenje kablova,
a na osnovi slijedećih podataka:
- dubina polaganja u zemlju: 70 cm, odnosno 100 cm za 35 kv kablove

- specifični toplotni otpor zemlje: 1ºK m/W
- specifični toplotni otpor PVC izolacije i plašta: 6ºK m/W
- specifični toplotni otpor XLPE izolacije: 3,5ºK m/W
- temperatura zemlje: 20ºC
- temperatura okoline : 30ºC
U narednoj tabeli tabelarno su prikazana dozvoljena strujna opterećenja upotrijebljenih tipova

kablova:
STRUJNO OPTEREĆENJE KABLOVA 12/20 (A)
Nazivni BAKARNI PROVODNIK ALUMINIJUMSKI PROVODNIK

presjek
provodnika
mm2 u zemlji U vazduhu u zemlji U vazduhu
150 427 441 480 538 333 350 374 421
Berane, Petnjica
Faktori za proračunavanje:
Ukoliko kabal radi pri drugačijim uslovima od prethodno navedenih, vrijednosti strujnih
opterećenja iz tablice potrebno je pomnožiti s faktorima korekcije datim u tablicama
Temperatura
okoline C º PVC XHP
10 1.10 1.07
15 1.05 1.04
20 1.00 1.00
25 0.95 0.96
30 0.89 0.93
35 0.84 0.89
40 0.77 0.85
45 0.71 0.80
50 0.63 0.76
Presjek kabla Specifični toplotni otpor tla / K m/W

mm2 0.70 1.00 1.20 1.50 2.00 2.50 3.00
Od 120 do 240 1.15 1.00 0.92 0.85 0.75 0.68 0.63
300 1.15 1.00 0.92 0.85 0.75 0.68 0.63
razmak Broj paralelno položenih kablova

izmedju
kablova 2 3 4 5 6 8 10
dodir 0.79 0.69 0.63 0.58 0.55 0.50 0.46
7 0.85 0.75 0.68 0.64 0.60 0.56 0.53
15 0.86 0.77 0.72 0.68 0.64 0.61 0.58
25 0.87 0.78 0.74 0.71 0.67 0.64 0.62
Berane, Petnjica
1.3.3 Isporuka transport i lagerovanje
Kablovi se isporučuju na drvenim ili čeličnim kalemovima prema standardu JUS

N.C0.505.
Rastojanje od poslednjeg sloja kablova do ivice kalema treba da iznosi (1.5-2) D (D-spoljni
prečnik kablova), ali ne smije da bude manji od 50 mm.
Krajevi kablova moraju biti zatvoreni na odgovarajući način, kako bi se spriječilo prodiranje
vlage ili vode u kabal. Ovo naročito važi za kabove koji stoje napolju, na slobodnom prostoru.
Zaptivke treba odstraniti tek pri montaži kablova. Generalno bi trebalo izbegavati lagerovanje
na otvorenom prostoru naročito u dužem periodu. Kablovi su tako izloženi dejstvu atmosferilija,
direktnom sunčevom zračenju, koje kod kablova koji nisu predviđeni za takve uslove rada,
može da izazove prevrijemeno starenje plašta što u eksplataciji ili pri polaganju može dovesti
do njegovog oštećenja i time ugrožavanja životnog vijeka naročito srednjenaponskih kablova.
Kod dužeg lagerovanja treba kalem sa kablom postaviti na čvrstu podlogu, da ne bi došlo do
slijeganja i upadanja kalema i njegovog trulenja. Preporučuje se kod dužeg lagerovanja
povrijemeno, bar jednom u par mjeseci, okrenuti kalem za 1800 tako da donji slojevi kabla budu
tada okrenuti nagore vodeći računa o dozvoljenom smjeru kotrljanja. Time se sprečava
opuštanje i konstantan pritisak na donje slojeve kabla ali i kalema.
Kabal se transportuje odgovarajućim prevoznim sredstvima, pri čemu osa kalema mora ležati
vodoravno. Kalemi se ne smiju pomjerati u toku vožnje. Utovar i istovar kalema se mora izvesti
tako da ne dođe do oštećenja kabla ili kalema i može se obaviti pomoću kranova, dizalica,
viljuškara ili pomoćnih rampi. U nedostatku takvih sredstava mogu se koristiti i odgovarajući
nosači ili debele drvene daske, pri čemu nagib istih ne sme biti veći od 1:4. Izbor dasaka
odnosno nosača se vrši prema veličini opterećenja.
Transport kalema do mesta polaganja najbolje je obaviti pomoću kabloske prikolice, jer
omogućuju utovar kalema iz bilo kojeg položaja u odnosu na prikolicu i polaganje kabla u rov
direktno sa prikolice.
Kalemi sa kabalom smiju se na kratkim relacijama kotrljati pod uslovom da je tlo po kome
se kalem kotrlja čvrsto i ravno. Pri tome treba obratiti pažnju na dozvoljeni smjer kotrljanja
označen strelicom na stranicama kalema i na učvršćenje krajeva kabla. Trebalo bi izbjegavati
kotrljanje na dionicama dužim od 50 m.
1.3.4 Uslovi polaganja
1.3.4.1 Temperature polaganja
Minimalna temperatura polaganja je :

+5 °C za kablove sa PVC izolacijom i plaštom
+5 °C za kablove sa XPE izolacijom i PVC plaštom
-15 °C za kablove sa XPE izolacijom i PE plaštom
Ako su kablovi bili najviše tri sata pre polaganja na nešto nižoj temperaturi, ali ne nižoj od -2°C
za kablove sa PVC plaštom, odnosno -25 °C za kablove sa PE plaštom, mogu se polagati bez
dodatnog grijanja. U suprotnom kabal treba da se prije polaganja zagrije držanjem u toploj
prostoriji ili grijanjem odgovarajućim grijnim tijelima postavljenim na odgovarajućem rastojanju
od kabla. Kalem pri tome treba povrijemeno okretati i voditi računa o tome da i najniži slojevi
kabla na kalemu budu dovoljno zagrijani. Kabal se može grijati i električnom strujom gustine
oko 1A/mm2 uz kontrolu temperature na plaštu kabla. Razlika temperature plašta i spoljnjeg
ambijenta ne bi trebala da bude više od 30°C. Prilikom transporta zagrijanog kabla do mesta
polaganja, isti treba zaštiti šatorskim krilom ili sl., a samo polaganje izvesti brižljivo i što je moguće
brže kako ne bi došlo do ponovnog rashlađenja kabla.
Berane, Petnjica
1.3.4.2 Dozvoljene vučne sile
Za polaganje kabla vučenjem za vodič pomoću zatezne stezaljke dozvoljene su sledeće

vučne sile, definisane tako da izduženje materijala vodiča ne pređe 0,2 %:
- za Cu vodiče 50 N/mm2 presjeka vodiča
- za Al vodiče 30 N/mm2 presjeka vodiča
- za čeličnu armaturu 100 N/mm2 presjeka armature
pri čemu se uračunava presjek električne zaštite za jednožilne kablove.
Kod vučenja zateznom čarapicom dozvoljene su dole navedene vučne sile izražene u N:
- za kablove armirane čeličnim žicama 12 D2
- za kablove armirane čeličnim trakama 3 D2
- za sve ostale kablove uključujući i signalno- komandne 5 D2
gde je D - prečnik kabla u mm.
Kod vučenja cijelog snopa, odnosno sistema kablova istovrijemeno, mora se pri prenošenju sile
sa vučnog užeta na kabal voditi računa o tome da se vučna sila podjednako rasporedi na
pojedinačne vučne čarapice odnosne vodiče kablova.
Preporučuje se polaganje kabla vučnom čarapicom, s tim da se dio kabla koji je bio obujmljen
njome naknadno obavezno odsiječe.
1.3.4.3 Minimalni poluprečnici savijanja
Kod polaganja kablova mora se strogo voditi računa o tome da poluprečnici savijanja ne
budu manji od 15xD (D-prečnik kablova).
Preporučuje se, ipak, da, gde god je to moguće ostvariti, poluprečnici savijanja za jednožilne
srednjenaponske kablove ne budu manji od 20xD.
Kod jednokratnog savijanja, napr. ispred kablova glave, izuzetno se mogu dozvoliti radijusi
savijanja 10xD, ako se izvrši prethodna obrada (zagrevanje kablova na 30 °C) a savijanje izvodi
preko šablona.
1.3.5. Postupci pri polaganju kablova
Opšte
Kablovi se polažu tako da njihove eksploatacione karakteristike ne budu ugrožene. Posebnu

pažnju pri tome treba obratiti na:
-odvođenje toplote, naročito u slučajevima paralelnog vođenja i približavanja kablova stranim
izvorima toplote, kod prelaska kablova kroz delove trasa različitih toplotnih vodljivosti kao i u
slučajevima kad je kabal izložen direktnom dejstvu sunčevih zraka
-udarne struje kratkog spoja (naročito kod jednožilnih kablova)
-pomeranje tla (klizišta i sl.) i vibracije
-polaganje na čvrstoj, glatkoj površini, bez oštrog kamenja i eventualno stavljanje posteljice od
pijeska, mršavog betona ili nekog drugog odgovarajućeg materijala
-eventualno potrebnu mehaničku zaštitu i obeležavanje trase
-zaštitu od biološkog i hemijskog dejstva u sredinama gde je to neophodno izborom kablova
sa odgovarajućom otpornošću prema navedenim dejstvima
-unutrašnji prečnik uvodnica, otvora u kablovicama i cijevima kroz koje se kabal povlači i koji
ne sme biti manji od 1.5D (D-spoljni prečnik kablova ili kablovskog snopa).
Berane, Petnjica
Standardne konstrukcije niskonaponskih i srednjenaponskih kablova izolovanih PVC-om i

umreženim polietilenom predviđene su za direktno polaganje u zemlju, vazduh i u mirnim
vodama. Za polaganje u agresivnim otpadnim vodama kao što su napr. izlivi kanalizacije u
krugu hemijske industrije i sl. preporučuju se kablovi sa polietilenskim plaštevima, a kod
srednjenaponskih kablova i el. zaštita od kalajisanog bakra.
Kablovi se polažu ručno ili primenom mehanizacije tj. pomoću kablovskog vozila, izvlačnih
uređaja odnosno vitla vučom za vodiče ili pomoću čarapice pri čemu se mora voditi računa
o dozvoljenim minimalnim prečnicima savijanja i maksimalno dozvoljenim vučnim silama kako
je predhodno dato Ručno polaganje se preporučuje samo kod kraćih trasa sa oštrim uglovima
skretanja. Polaganje pomoću vozila moguće je samo na pristupačnim, pravolinijskom trasama.
Kabalski vod sačinjavaju tri jednožilna položena u ravni ili trouglastom snopu odnosno jedan
trožilni kabal.
Snop se formira na taj način što se prilikom odmatanja kablova sa kalemova isti provlače kroz
odgovarajuću matricu. Formirani snop se mora na svakih 1 do 2 m omotati samolepljivom
trakom ili obuhvatiti obujmicom.
Rastojanje kod polaganja kablova u ravni iznosi 70 mm (debljina cigle) u zemlji, a u vazduhu
ono je jednako bar jednom prečniku kablova
Električna zaštita i armatura kablova (ako postoji) se po pravilu uzemljuju na oba kraja.
Uzemljenje samo na jednom kraju je moguće za kraće deonice pod uslovom da su predviđene
neophodne mere zaštite protiv previsokog napona dodira, što se mora proveriti za svaki
konkretni slučaj posebno.
1.3.5.1 Kopanje i priprema rova
Rov treba kopati onoliko pravo koliko je to moguće. Poželjno je pre kopanja markirati rov
cijelom dužinom trase, kako se ne bi gubilo vrijeme tokom izvođenja radova. U toku kopanja
svo kamenje ili otpad od slojeva iznad zemlje (napr. beton, asfalt, makadam i sl.) odmah se
odstranjuje. Čista iskopana zemlja iz rova se ostavlja pored rova, ali na odgovarajućem
rastojanju od njega kako ne bi opterećivala i obrušavala ivice rova. Dno rova pažljivo očistiti
od kamenja i bili kakvih oštrih predmeta koji mogu oštetiti kabal. Dimenzije rova zavise od
nazivnog napona kabla, broju i vrsti kablova u rovu. Kada se u rov postavljaju kablovice, one
se moraju pažljivo poravnati.
Ako će se polaganje obaviti uz pomoć valjaka iste treba postaviti na očišćeno dno rova. Pre
upotrebe valjke treba pregledati i očistiti. Površina valjaka treba da bude glatka, ne smeju
imati oštrih ivica koje bi mogle oštetiti kabal.
1.3.5.2 Polaganje u rov
Kabal treba dovesti što bliže rovu, najbolje kabal-prikolicom.

Kabal se odmotava i vuče odozgo. Pri tome se kalem postavlja tako da strelica koja označava
dozvoljeni smjer kotrljanja bude okrenuta u suprotnom smjeru. U svakom momentu mora biti
omogućeno efikasno kočenje kalema, za šta može da posluži i najobičnija daska. Osovina koja
se koristi pri odmatanju mora tijesno da naliježe na rupu u kalemu i da bude dobro
podmazana. Mora se spriječiti lateralno pomeranje kalema pomoću odgovarajućih
graničnika sa obje strane kalema.
Kalem treba da se mehanički očisti od iverica i ostalog što može uticati na neefikasnost
kočenja.
Ako se kabal ne polaže uz pomoć valjaka, onda se nosi u rukama, pri čemu se radnici
raspoređuju duž kablova na međusobnom rastojanju 4 do 6 m. Kod dužih trasa u tom slučaju
Berane, Petnjica
bi radi bolje sinhronizacije posla bilo oželjno da se objezbedi dobra komunikacija napr. putem
razglasa i toki-voki aparata.
Razvlačenje kablova uz pomoć mehanizacije moguće je pomoću:
- vitla koje objezbeđuje potrebnu vučnu silu sa ili bez pomoćnih valjaka
- motornih valjaka i pomoćnog vitla koje vodi početak kablova
- kombinacijom gornja dva načina za veoma teške trase ili za polaganje kablova sa malom
dozvoljenom vučnom silom na dugačkim trasama.
Kabal vitlo mora da zadovolji sledeće zahteve:
- da postoji mogućnost fine regulacije i mjerenja vučne sile
- da može da se trenutno zaustavi u momentu prekoračenja dozvoljene vučne sile
- da se, naročito na mestima skretanja trase, kabal i vučno uže pažljivo vode preko valjaka.
Između vučnog užeta i vučne stezaljke (glave ) ili vučne čarapice treba da bude ugrađen
antitorzioni elemenat, kako bi se sprečilo da se da se torziono naprezanje užeta prenese na
kabal.
Valjci se postavljaju na rastojanjima (3 do 4) m, a ako su motorni na (20-30) m. Kod skretanja
kablovske trase treba postaviti skretne (ugaone) valjke. Poželjno je na tim mestima koristiti
kombinaciju horizontalnih i vertikalnih valjaka, a po mogućnosti i danser valjke koji objezbeđuju
ravnomernu raspodelu opterećenja u krivini. Radijus kojim kabal prolazi na skretnoj poziciji
treba da zadovolji zahteve za minimalno dozvoljeni radijus za taj kabal, uzimajući u obzir i
radijalne sile kojima je kabal izložen.
Visina valjaka treba da bude što manja, kako bi bili što stabilniji.
Preporučuje se da se jedan ili više vrlo dugačkih valjaka montiranih na posebnom ramu stave
između kablovskog rova i kalema radi bezbednijeg uvođenja kabla u rov.
Ulaz kabla u cijev ili kablovicu mora biti pažljivo sproveden. Bilo bi poželjno pre uvođenja
kablova još jednom proveriti čisoću i unutrašnji prečnik cijevi ili kablovice. Kabal može da se
uvodi preko sloja dobro nabijenog pijeska u gornji deo cijevi tako da dodiruje vrh cijevi ili
kablovice ali je bolje koristiti gotove lukove ili specijalne višestruke valjke. Na ovaj način se
uvode kablovi i u kablovsku kanalizaciju.
Pri zatrpavanju rova, odmah iznad drugog sloja pijeska, polaže se mehanička zaštita kabla,
koju čine “gal” - štitnici, l = 1,0 m, ili sl. Štitnike postavljati tako da se, po dužini, međusobno
preklapaju za po desetak santimetara, prekrivajući kabl u potpunosti. Preko štitnika se nasipa
prvi sloj iskopa. Na oko 20 cm ispod gornje površine rova, polaže se traka za upozorenje da se
ispod nalazi elektroenergetski kabl. Traka treba da je plastična, crvene boje i sa
odgovarajućim natpisom. Nakon zatrpavanja rova i uklanjanja viška iskopa, postaviti oznake
trase kabla. Oznake se postavljaju na mjestima promjene pravca trase, na početku i kraju
kablovske kanalizacije, na mjestima približavanja, paralelnog vođenja ili ukrštanja napojnog
kabla sa drugim kablovima i ostalim podzemnim instalacijama, kao i na svim onim mjestima
gdje to nadzorni organ nađe da je potrebno. Oznaka trase kabla treba da je na mesinganoj
pločici, ugrađenoj na nepravilnoj betonskoj kocki, ugrađenoj u podlogu terena.
Pri zatrpavanju kablova treba postaviti crvenu upozoravajuću traku na visini oko 0,5 m iznad
kablova cijelom dužinom trase.
Ako se u istom rovu polaže više kablova, broj i međusobno rastojanje upozoravajućih traka se
odabire tako da svi kabal u rovu budu obilježeni.
Nakon polaganja kabla, a prije zatrpavanja, izvršiti snimanje njegovog tačnog položaja,
a na urađenoj situaciji ucrtati i upisati sve značajnije podatke potrebne za katastar kablovskih
vodova, shodno odredbama "Pravilnika o metodama i načinu rada pri premjeru podzemnih
instalacija i objekata".
Zaršetak kablova je u vodnim ćelijama u pripadajućim TS je predviđen kablovskim glavama.
Trasu kablovskog voda i kablove u rovu obilježiti standardnim oznakama.
Nakon zatrpavanja rovova sve regulisane površine dovesti u prvobitno stanje.
Berane, Petnjica
1.3.6 Ispitivanje kablova poslije polaganja
1.3.6.1 Ispitivanje nakon montaže
Posle montaže kablovske trase, a prije njenog zatrpavanja, treba izvršiti ispitivanje dielektrične
čvrstoće kablovskog voda. Ispitivanje se može obaviti naizmeničnim naponom. Visine ispitnog
napona za oba slučaja date su u tabeli 1.
TABELA 1
Naizmjenični Ispitni napon

Nazivni napon kablova
U0/U
Vrijeme ispitivanja 5 min Vrijeme ispitivanja 10 min
KV KV KV
12/20 20 0,1 Hz, 36 kV
Napon se priključuje između provodnika i električne zaštite kablova. Moguće je paralelno

ispitivanje sve tri faze kablovskog voda.
1.3.6.2 Ispitivanje spoljnjeg plašta
Posle polaganja kablova preporučuje se i ispitivanje spoljneg plašta, naročito u područjima sa

visokim izokerauničkim nivoom.
Svrha ovog ispitivanja je da se proveri ispravnost plašta, jer njegovo oštećenje može da izazove
prodor vode u kabal i izazove oksidaciju električne zaštite, samim tim i povećanje redukcionog
faktora kablova, a isto tako i degradaciju slabovodljivog sloja koja može dovesti do pojave
površinskih pražnjenja i erozije izolacije, što vodi proboju kablova.
U područjima visokog izokerauničkog nivoa ovo ispitivanje ima za cilj da proveri i izolaciona
svojstva plašta.
Preporučuje se ispitivanje plašta jednosmjernim naponom visine 5 kV u trajanju od 5 min.
Pri ispitivanju moraju biti otkačena sva uzemljenja električne zaštite i armature kablova (ako
postoji).
Jedan od pokazatelja ispravnosti plašta je i preskok koji se javlja kada se neposredno posle
odvajanja ispitnog uređaja, električne zaštite kratko spoje sa klemama za uzemljenje. Ukoliko
do ovog preskoka ne dođe, sigurno je da dolazi do pražnjenja preko mesta kvara na spoljnjem
plaštu.
Struja odvoda kroz plašt ne sme biti veća od 0,8 mA km.
1.4. Kablovske završnice
Na krajevima kablovskih vodova projektovane su kablovske završnice za unutrašnju montažu,

POLT-24F/1XI, i za spoljašnju montažu, POLT-24F/1XO,Raychem.
Za pripremu kabla nije potreban nikakav poseban alat. Montaža toploskupljajućih komponenti
vrši se sa propan-butan gasnim plamenikom, koji se takodje obično koristi kod pripreme uljnog
i plastičnog kabla. Pri isporuci, svi pojedinačni delovi su razvučeni do te mjere da se lako mogu
navući preko pripremljenog kraja kabla. Kad se dovoljno zagriju, oni se skupe i čvrsto obuhvate
kabl i zaštićuju ga od vlage, dok se istovrijemeno lijepak topi i popunjava sve šupljine i praznine.
Raychem-ov kablovski pribor je konstruisan na sličan način kao i sam kabl, tako da može kao i
on biti savijen u uzanim prostorima. Pribor može biti pušten u pogon odmah nakon završetka
montaže.
Berane, Petnjica
Kablovske završnice postaviti u svemu prema tehničkom uputstvu proizvođača, odnosno žice
električne zaštite ili pletenice za uzemljenje presaviju se preko omotača i utope u crveni lijepak
za zaptivanje. Na mjestu prekida poluprovodnog sloja se omota kratka žuta traka za kontrolu
el. polja. Izolaciona cijev oslojena oblogom zakontrolu el. polja i mastikom za zaptivanje vrši
izolaciju i zaptivanje izmedju kraja spoljnog omotača kabla i kablovske papučice. Pribor za
bezlemno spajanje uzemljenja (u slučaju kada kabl nema el. zaštitu od Cu žica) se naručuje
posebno.
1.5. Odvodnici prenapona
Za zaštitu od atmosferskih prenapona, predviđeni su cink-oksidni (ZnO) odvodnici prenapona

za spoljašnju montažu tipa HDA „Heavy Duty Arrester" HDA 10 bez iskrišta proizvod Raychem.
Konstrukcija HDA odvodnika sadržava :

1 ZnO (cink-oksidne) varistorske blokove
2 Kućište od etilen-vinil acetata (EVA)
3 Vatrousporavajuće šipke od staklenih vlakana
4 aluminijske elektrode otporne na koroziju
Odvodnici prenapona će se montirati na konzolama predviđenim za nošenje provodnika
prema grafičkom prilogu.
Aktivni stub iskrišta sastoji od jedne ili više rednih veza ZnO nelinearnih odvodnika, pri
čemu stub održava dijalektričnu čvrstoću prema zemlji. U normalnom pogonu kroz odvodnik
protiče kapacitivna struja reda ispod 1mA.
Osnovna razlika između između ZnO odvodnika u odnosu na konvencionalne
odvodnike je u obliku naponsko-strujne karakteristike nelinearnih otpornika, koji omogućava
zaštitu u oblasti privremenih prenapona (kao posledica jednofaznih kratkih spojeva,
ferorezonanse i sl.), sklopnih prenapona ( posledica manipulacije ) i udarnih prenapona, kao
posledica atmosferskih pražnjenja.
Konvencionalni odvodnici prenapona ( od silicijum karbida SiC ), štite samo opremu,
punog nivoa izolacije, u zoni udarnih prenapona.
1.6 Uzemljenje kabla i kablovskog pribora
Ekran kabla i kablovske završnice treba obavezno uzemljiti vezujući je za uzemljivač

postavljen u isti rov i to na sledeći način:
Žice električne zaštite ili pletenice za uzemljenje presaviju se preko omotača i utope u
crveni lepak za zapitivanje i zaleme se za uzemljivač. Na mjestu prekida poluprovodnog sloja
se omota kratka žuta traka za kontrolu el.polja. Izolaciona cijev oslonjena oblogom za kontrolu
el. polja i mastikom za zapitivanje vrši izolaciju i zapitivanje između kraja spoljnog omotača
kabla i kablovske kanalizacije između kraja spoljnog omotača kabla i kablovske papučice.
Kao uzemljivač će se koristiti pocinčana traka Fe-Zn 25x4 mm položena u kablovskom rov u
paralelno sa kablom i povezana na uzemljenje pripadajućih trafostanica.
Izvesti uzemljenje kablovske završnice, odvodnika prenapona 12 kV i nosača, pomoću uzeta
16mm vezom na traku za uzemljenje Na oba kraja kablovskog priključka treba obavezno na
kratko spojiti električne zaštite kablova i uzemljiti ih.
Berane, Petnjica
1.7 Obilježavanje kabla i trase kabla
Olovne obujmice
Kabl se u rovu obilježava olovnim obujmicama na kojima je utisnut tip, presjek, napon, godina
polaganja, a eventualno i broj kablovskog voda u rovu.
Obujmice se postavljaju oko kabla na:
 svakih 20 m u pravoj liniji
 prilikom skretanja trase kabla na 5 m u oba pravca skretanja
 ulazu i izlazu iz kablovske kanalizacije
 na mjestima gdje se kablovski vod ukršta sa drugim podzemnim istalacijama
 na mjestu ugradnje kablovske spojnice, stavljajući i godinu montaže spojnice
 na svim ostalim mjestima gdje nadzorni organ smatra da je potrebno.
Kablovske tablice
Na kraju kablovskog voda kod kablovskih završnica u pripadajućoj TS postaviti kablovske

tablice sa naznakom tipa, presjeka i napona kabla sa imenom objekta na kome se nalazi drugi
kraj kabla.
Oznake na površini zemlje
Trasa kabla će biti obilježena oznakama za regulisani teren - betonskim kockama sa utisnutom
mesinganom pločicom. Mesingane pločice su različite za pojedine naponske nivoe kablova,
za označavanje trase kabla, mjesta ukrštanja za svaku vrstu podzemnih objekata, mjesta
postavljanja kablovskih spojnice i drugih bitnih elemenata na trasi kabla.
Betonske kocke se postavljaju u osi trase kabla na rastojanju od 50 m u pravoj liniji, na
mjestima skretanja kabla na 5 m u oba pravca skretanja i na navedenim mjestima.
Skice betonske kocke i mesinganih pločica sa raznim oznakama date su u prilogu
projekta.
1.8 Ukrštanje kabla sa saobraćajnicama i drugim objektima
Prema dobijenim podacima na trasi kabla nema ukrštanja, približavanja i paralelnog vođenja
sa drugim podzemnim instalacijama kod kojih treba primijeniti posebne mjere u skaldu sa
propisima i preporukama.
Bez obzira na navedeno ovdje se navode uslovi o kojima je izvođač trebao voditi računa pri
polaganju tako da sva eventualna ukrštanja, približavanja ili paralelna vođenja kablova sa
drugim podzemnim instalacijama budu izvedena u skladu sa propisima i preporukama :
 Međusobni razmak energetskih kablova ne smije biti manji od 7 cm, pri paralelnom
vođenju, odnosno 20 cm pri međusobnom ukrštanju.
 U slučaju paralelnog polaganja 10 kV kablova sa niskonaponskim kablovima, isti moraju biti
odvojeni opekama, a minimalni međusobni razmak mora iznositi 10cm. Pri ukrštanju
energetskih kablova istog ili različitog naponskog nivoa razmak između energetskih
kablova treba da iznosi najmanje 20 cm.
 Nije dozvoljeno paralelno vođenje kabla ispod ili iznad vodovodne ili kanalizacione cijevi
(osim pri ukrštanju). Horizontalni razmak između kabla i vodovodne i li kanalizacione cijevi
treba da iznosi najmanje 0, 40m.
Berane, Petnjica
 Kabal pri ukrštanju može biti položen ispod ili iznad vodovodne ili kanalizacione cijevi, uz
rastojanje od 0, 3m
 Pri paralelnom vođenju kablovske sa telekomunikacionim kablom najmanji dozvoljeni
horizontalni iznosi 0, 5m
 Ukrštanje energetskog i telekomunikacionog kabla izvesti uz međusobni razmak od 0, 50 m,
s tim što se energetski kabal polaže ispod telekomunikacionog kabla. Ugao ukrštanja treba
da bude bliži 90 , ali ne manje od 45 .
 Energetske kablove pored zidova i temelja zgrada treba polagati na rastojanju od
najmanje 30 cm. Ako pored zgrade postoji trotoar onda kabal mora da bude van trotoara.
Pored drvoreda energetske kablovske treba polagati na rastojanju od najmanje 1 metar. Na

svim mjestima paralelnog vođenja ili ukrštanja kablova sa ostalim podzemnim instalacijama,
rov se kopa ručno, bez upotrebe mehanizacije.
Berane, Petnjica
D2: NUMERIČKI DIO

1. Tehnički proračuni
1. 1 Provjera kabla na trajno dozvoljenu struju - prenosna moć
Trajno dozvoljena struja (strujno opterećenje) predvidjenog kabla u zemlji pri 20oC iznosi:
Tip kabla A
XHE 49-A 1x150/25mm2, 12/20kV 330.75
Stvarna trajno dozvoljena struja kabla iznosi:
I= K1 x K2 x K3 x It, gdje je:
- K1 - faktor koji zavisi od termičke otpornosti tla,

- K2 - faktor koji zavisi od temperature zemlje,
- K3 - faktror koji zavisi od broja položenih kablova u rovu.
Ako se uzme da termička otpornost tla iznosi 100C cm/W (K1=1.0), temperatura zemlje iznosi
25 C (K2=0,96) i da je na cijeloj dužini trase položena jedan kabl u rovu (K3=1), uz napomenu
da ostali faktori neznatno utiču na prenosnu moć kabla, trajno dozvoljena struja kabla iznosi:
Im=1 x 0,96 x 1 x 330.75 = 317.52 A
Maksimalna prenosna snaga (prenosna moć) iznosi:
Sm  3  U  I  3  10  317.52  5.199 MVA
Prenosna moć predviđenog kabla veđa je od instalisanih snaga trafostanica povezanih

u prstenu.
1. 2 Provjera kabla na kratak spoj
Pri odabiranju kabla mora se voditi računa da struja kratkog spoja na prekorači maksimalno
dozvoljenu vrijednost, jer u protivnom zbog prekomjernog zagrijavanja, može doći do
nedopuštenog razmekšavanje termoplastične izolacije i do pomjeranja provodnika u njoj, i do
degradacije izolacije usled ubrzanog starenja što dovodi do skraćenja životnog vijeka kabla a
u težim slučajevima i do proboja.
Maksimalno dozvoljene struje struja kratkog spoja jednog kabla određene su maksimalno
dozvoljenim temperaturama kratkog trajanja ( do 5 sek ) za pojedine izolacione materijale,
zatim temperaturom provodnika prije nastanska kratkog spoja, trajanjem kratkog spoja
prirodom materijala provodnika i izolacije.
Maksimalno dozvoljena temperatura kratkog spoja za XHP kablove prema JUS standardu je
165.
Berane, Petnjica
Struja kratkog spoja na sabirnicama 10 kV izračunava se prema zadatoj snazi kratkog spoja na
10 kV sabirnicama buduće TS 10/0, 4 kV koja iznosi 250 MVA, odnosno struja kratkog spoja je:
Sk 250
Ik    14 , 45 kA
3 U 3  10
U narednoj tabeli date su dozvoljene gustine struja kratkog spoja ( po mm2 preseka
provodnika) za različite vrste izolacija, metala provodnika, trajanja kratkog spoja i različitu
temperaturu na početku kratkog spoja. U tabeli su date i dozvoljene maksimalne temperature
provodnika na kraju kratkog spoja, zavisno o vrsti primenjene izolacije. Da bi se dobila vrednost
struje za neki presek provodnika, vrednost iz tabele treba pomnožiti sa tim presekom.
TABELA I.1:
Dozvoljena gustina struje u kratkom spoju (A/mm2 nazivnog preseka
provodnika)
Temperatura Trajanje kratkog spoja (s)
provodnika
prije
nastanka
kratkog
Tip izolacije spoja ( 0C) 0.1 0.2 0.5 1 2
Provodnici od bakra
70.00 363.70 257.10 162.60 115.00 81.30
PVC 65.00 375.00 265.20 167.70 118.80 83.90
90.00 452.20 319.80 202.20 143.00 101.10
80.00 469.60 332.00 210.00 148.50 105.00
XPE 70.00 487.00 344.40 217.80 154.00 108.90
Provodnici od aluminujuma
70.00 235.60 166.60 105.40 74.50 52.70
PVC 65.00 242.90 171.70 108.60 76.80 54.30
90.00 292.80 207.00 131.00 92.60 65.50
80.00 313.90 214.09 135.90 96.10 68.00
XPE 70.00 315.00 222.70 140.80 99.60 70.40
Iz navedenog obrazca nalazimo potrebno vrijeme djelovanja zaštite :
Provodnik XHE 49-A 1x 150/25 mm2, 12/20 kV

Trajanje kratkog spoja (s)
Temperatura provodnika pre nastanka
kratkog spoja ( 0C) 0.1 0.2 0.5 1 2
90 43.92 31.05 19.65 13.89 9.83
80 47.09 32.11 20.39 14.42 10.20
70 47.25 33.41 21.12 14.94 10.56
odabrani kabl XHE 49-A 1x 150/25 mm2, 12/20 kV zadovoljava na kratak spoj, ukoliko je u
napojnoj TS35/10kV vrijeme trajanja karatkog spoja ograničeno na vrijeme manje od 0,98
sekundi.
Berane, Petnjica
2 Predmjer radova i materijala SN kablovske mreže
a)Građevinski radovi
1 Pripremno-završni gradjevinski radovi, paušalno = 250.00
2Obilježavanje trasa kablovskog voda radi iskopa rova

za dva kabla u zemljanom rovu.
Ukupno za rad, računato za kompletnu trasu voda,
dužine: m 30.00 a' 1.00 = 30.00
4Probni iskopi za utvrđivanje stvarne trase kablovskog

voda i dubine njegovog ukopavanja, kao i postojanja
podzemnih instalacija.
Probne otkope vršiti ručno, uz maksimalne mjere
opreznosti, kako ne bi došlo do oštećenja podzemnih
instalacija. Ukupno za rad, računato po m1 izvršenog
probnog iskopa: m 6.00 a' 25.00 = 150.00
5Mašinski iskop rova za polaganje kablova, bez obzira

na kategoriju tla, s odlaganjem 0,5 m od ivice iskopa.
Dubina iskopa u svemu prema nacrtu, tehničkom opisu
i tehničkim uslovima.
Stranice rova zasijecati vertikalno. Iskopani materijal
odbaciti min. 1,0m od ivice rova s jedne strane.
Kameniti materijal odvojiti od zemljanog. Na mjestima
gdje nema dovoljno prostora za odbacivanje
materijala iskopani materijal odmah odvesti na
privremenu deponiju radi nesmetanog odvijanja
saobraćaja i radova, što je uračunato u jediničnu
cijenu stavke.
Prilikom iskopa posebnu pažnju obratiti na postojeće
podzemne i nadzemne instalacije, a iskop na tim
mjestima izvesti prema uslovima iz suglasnost vlasnika
instalacija.
Obračun po 1m3 iskopanog materijala u sraslom stanju,
sa vertikalnim stranicama iskopa;
30x0,8x0,6x0,9 m3 12.96 a' 9.00 = 116.64
Berane, Petnjica
6Ručni iskop, proširenje i produbljenje rova(ručno). Ručni

iskop izvesti na mjestima ukrštanja sa postojećim
instalacijama i na pojedinim nepristupačnim
dionicama trase. Dionice za ručni iskop odrediće
projektant, odnosno nadzorni inţenjer.
Na pojedinim mjestima i na saobraćajnim površinama,
gdje prema procjeni nadzornog inženjera nema
dovoljno prostora za odbacivanje materijala, iskopani
materijal odmah odvesti na privremenu deponiju radi
nesmetanog odvijanja saobraćaja i radova što je
uračunato u jediničnu cijenu stavke. Ukupno za rad i
transport, računato po 1m3 iskopanog materijala u
sraslom stanju, prema idealnom presjeku, u zemljištu
prosječno III kategorije:
30x0,8x0,6x0,07 m3 1.01 a' 25.00 = 25.20
7Isto kao pod 9, samo u zemljištu IV kategorije

30x0,8x0,6x0,03 m3 0.43 a' 28.00 = 12.10
8Izrada, postavljanje i demontaža pješačkog drvenog ili

metalnog mostića na prilazima objektima preko
otvorenih kanala, dimenzija do 75 cm x 200 cm, s
ogradom visine 100 cm. kom 1.00 80.00 = 80.00
9Nabavka transport i izrada posteljice kabla od sitnog

pijeska ili sitnozrnaste zemlje, granulacije do 4mm. Pri
slobodnom polaganju kablova, prvo se razastire sloj
sitnog pijeska debljine 10 cm, a nakon polaganja
kablova i drugi sloj pijeska debljine takođe 10 cm.
Nabijanje posteljice se izvodi isključivo ručno. Ukupno
za nabavku, transport i rad, računato po m3 posteljice:
30x0,6x0,3 m3 5.40 a' 15.00 = 81.00
10Zatrpavanje rovova iskopom. Zatrpavanje se vrši u

slojevima od po dvadesetak centimetara, uz ručno
nabijanje. Postići stepen zbijenosti Sz od najmanje 95%
u odnosu na standardni postupak po Proctoru. Zbijanje
izvršiti pomoću srednjeg vibracijskog uređaja za
nabijanje, maksimalne radne težine 0,6kN, ili vibracijske
ploče maksimalne radne težine 5,0kN. Ukupno za rad,
sa pribavljanjem atesta zbijenosti tamponske
podloge,računato po m3 iskopa :
30x0,6x0,5 m3 9.00 a' 4.00 = 36.00
11Uredjenje zemljišta nakon obrade rovova planiranjem

viška materijala. Ukupno za rad a plaća se po m3
planiranog iskopa
1.25x(30x0,6x0,3) m3 6.75 a' 4.00 = 27.00
Berane, Petnjica
12Isporuka i ugradnja oznaka trase kabla. Obilježava se
napon i položaj kabla u rovu, promjena pravca trase,
početak i kraj kablovica, eventualna mjesta
približavanja, paralelnog vođenja ili ukrštanja kabla sa
drugim kablovima i ostalim podzemnim instalacijama,
kao i na svim onim mjestima gde nadzorni organ
smatra da je potrebno (predmjer je rađen na osnovu
predpostavljenog broja oznaka i podliježe izmjeni).
Oznaka se nalazi na mesinganoj pločici, ugrađenoj na
betonskoj kocki. Ukupno za nabavku, transport i rad,
računato po ugrađenoj oznaci: kom 4.00 a' 12.00 = 48.00
13Isto kao pod 12), samo oznaka za ukrštanje kablova sa

drugim podzemnim objektima i instalacijama (10 kV
vod, vodovod, kanalizacija, PTT itd.), paušalno
kom 2.00 a' 12.00 = 24.00
14Ostali sitan građevinski materijal pauš 1.00 500.00 500.00
15Nepredviđeni radovi ( 5% investicione vrijednosti

građevinskih radova. Stavka se podrazumijeva samo u
slučaju ugovaranja po sistemu " Ključ u ruke " pauš 72.00
Ukupno građevinski radovi = 1451.94
b)Elektromontažni radovi
1Nabavka, transport i polaganje jednožilnog

energetskog kabla sa izolacijom i plaštom PVC mase u
rovu trasom definsianom crtežom u prilogu (prije
nabavke još jednom provjeriti tip i dužinu kabala)
Ukupno za nabavku, transport i rad, računato po m
položenog kabla tipa
(XHE 49-A) 1x150RM/25 mm2 m 252.00 a' 10.14 = 2555.28
2Nabavka i postavljanje plastičnih držača za polaganje

kablova u trougao. kom 30.00 a' 1.30 = 39.00
3Nabavka materijala i izrada željezne konstrukcije za

nošenje kablova niz zid trafostanice "Berane 3" komplet
sa kablovskim obujmicama i mehaničkom zaštitom
kabla. Ukupno za materijal i rad a plaća se po kg
konstrukicje. kg 130.00 a' 3.00 = 390.00
4Nabavka materijala i ugradnja potpornih izolatora tipa

Jor 6-75, naznačenog napona 12 kV, podnosivog
udarnog napona 75 kV, mase 0.8 kg, prelomne sile 6000
N, proizvodnje Končar ili slično, za montažu na
konstrukciju za nošenje kablova. kom 3.00 a' 160.00 480.00
Berane, Petnjica
5Metaloksidni odvodnik prenapona naznačenog
napona 10kV, trajnog radnog napona 12.5 kV,
minimalne odvodne moći 10kA. Preostali napon pri
udarnoji struju 10kA je 33kV. Čvrstoća na savijanje
200Nm, a na istezanje 1000N. Priključak linijskog voda sa
odgovarajućim zavrtnjima M12, maticama i
podloškama. Priključak uzemljenja, takođe, sa
odgovarajućim zavrtnjima M12, maticama i
podloškama. Na primjer kao HDA-10MA proizvodnje
Raychem ili ekvivalentan. kom 9.00 180.00 1620.00
6 Nabavka i montaža toploskupljajućih kablovskih

završnica na napojnom VN kablu, za unutrašnju
montažu, za jednožilne kablove izolovane plastičnom
masom sa električnom zaštitom od žica, za presjek
provodnika 150-240 mm2. Kablovski završeci sa
papučicama. Komplet treba sadržati pribor za
bezlemno spajanje uzemljenja. Pod stavkom se
podrazumijeva komplet montaža kablovskih završnica
sličnih tipu:
POLT 24D/1XI-L16B Raychem ili ekvivalentno kom 3.00 a' 185.34 = 556.02
7 Nabavka i montaža toploskupljajućih kablovskih

završnica na napojnom VN kablu, za spoljašnju
montažu montažu, za jednožilne kablove izolovane
plastičnom masom sa električnom zaštitom od žica, za
presjek provodnika 150-240 mm2. Kablovski završeci sa
papučicama. Komplet treba sadržati pribor za
bezlemno spajanje uzemljenja. Pod stavkom se
podrazumijeva komplet montaža kablovskih završnica
sličnih tipu:
POLT 24D/1XO-L16B Raychem ili ekvivalentno kom 6.00 a' 185.34 = 1112.04
8Nabavka i montaža T - adaptera za rasklopna

postrojenja izolovana gasom sa provodnim izolatorima
izrađenim prema standardu EN 50181 tip C (400/630A)
20 kV, za kablove izolovane plastičnom masom, sa
kablovskim završetkom POLT-L16, IXSU-L16, za presjek
provodnika 95 - 185 mm2, sličnog tipu RICS 5133
proizvodnje Raychem ili ekvivalentno kom 3.00 a' 290.19 = 870.57
9Nabavka i ugradnja plastičnih obujmica za

povezivanje VN jednožilnih kablova u snop. Obujmice
se postavljaju na svaki duzni metar kabla. U nedostatku
obujmica može se snop formirati i plastičnom trakom.
Ukupno za nabavku i rad, računato po obujmici kom 60.00 a' 0.50 = 30.00
10Snimanje tačnog položaja položnog kabla i izrada

katastarske situacije: m 30.00 a' 0.25 = 7.50
Berane, Petnjica
11Nabavka i montaža kablovske mase za zaptivanje
prodora kablova, naduvavanjem kroz zid trafostanice i
objekta, sistemom RDSS proizvod Raychem ili slične.
Pod stavkom se podrazumijevaju komplet radovi sa
ispitivanjem vazdušne i vodonepropusnosti kom 1.00 a' 82.00 = 82.00
12Isporuka i polaganje “gal”- štitnika ili slične mehaničke

zaštite slobodno položenog kabla u rovu. Štitnici se
polažu tako da se, po dužini, međusobno preklapaju za
po desetak santimetara, potpuno prekrivajući položeni
kabl. štitnici se polažu nakon razastiranja drugog sloja
pijeska u rovu. Ukupno za nabavku, transport i rad,
računato po položenom štitniku (l = 1,0 m):
kom 66.00 a' 1.50 = 99.00
13Isporuka i polaganje plastične trake za upozorenje da

se ispod nalazi elektroenergetski visokonaponski kabl.
Traka treba da je crvene boje i sa odgovarajućim
natpisom. Polaže se cijelom dužinom kablovskog rova,
pri njegovom zatrpavanju, na četrdeset santimetara
iznad kabla na regulisanim površinama i u dva sloja na
trideset i pedeset centrimetara iznad kabla na
neregulisanim površinama. Ukupno za nabavku,
transport i rad, računato po metru dužnom položene
trake: m 60.00 a' 0.10 = 6.00
14Isporuka i polaganje pocinkovane čelične trake, Fe/ Zn

25x4 mm u kablovski rov. Traka se polaže pri
zatrpavanju rova, na dubini od oko 40 cm, nakon
nanošenja prvog sloja iskopa. Stavka obuhvata i
razvlačenje trake, nabavku ukrsnih komada “traka-
traka” (JUS N.B4.936) i izradu međusobnih veza traka.
Traka se u rovu polaže nasatice. Ukupno za nabavku,
transport i rad, računato po metru dužnom položene
Fe/Zn trake. kg 23.00 a' 2.50 = 57.50
15Povezivanje trake uzemljivača sa združenim

uzemljenjem objekta duž trase kablovskog rova.
Spajanje trake izvesti ukrsnim komadima traka-traka
JUS N.B4.936 pauš 5.00 a' 20.00 = 100.00
16
Izrada zaštitnih mjera prilikom ukrštanja kablova sa
drugim podzemnim objektima i instalacijama prema
crtežu u prilogu i tehničkom opisu, paušalno: kom 1.00 a' 150.00 = 150.00
Berane, Petnjica
17Nabavka i ugradnja olovnih obujmica sa oznakom
tipa, presjeka, naponskog nivoa i godine polaganja
kabla na svakih 20 m trase kabla u pravoj liniji, na ulazu
i izlazu iz kablovske kanalizacije, a u svemu prema
tehničkim preporukama.Ukupno za nabavku i rad,
računato po obujmici .
kom 2.00 a' 3.00= 6.00
18Nabavka i ugradnja kablovske tablice na krajevima

kablovskog voda, kod kablovskih završnica u
pripadajućoj TS 35/10 kV, sa naznakom tipa, presjeka
i napona kabla sa imenom objekta na kome se nalazi
drugi kraj kabla. Ukupno za nabavku i rad, računato po
ugrađenoj tablici. kom 3.00 a' 5.00= 15.00
19Nabavka i ugradnja mehaničke zaštite za postavljanje

kablova XHE49-A - 1x150/25 uz stub br. 1, na 1,5 m
donjeg dijela stuba. Ukupno za nabavku i rad: m 4.50 a' 1.00= 4.50
20Nabavka i ugradnja nosača kablova XHE49-A -

1x150/25 uz stub br. 1, na svakih 1m duž cijelog stuba.
Ukupno za nabavku i rad: kom 10.00 a' 5.00= 50.00
21Ostali sitan instalacioni i montažni materijal. pauš 250.00 = 250.00
22Nepredviđeni radovi ( 5% investicione vrijednosti ).

Stavka se podrazumijeva samo u slučaju ugovaranja
po sistemu " Ključ u ruke " pauš = 400.00
Ukupno elektromontažni radovi = 8880.41
Rekapitualacija SN kablovske mreže

Ukupno građevinski radovi = 1451.94
Ukupno elektromontažni radovi = 8880.41
Ukupno SN kablovski vod = 10332.35

pdv 19% = 1963.15
Ukupno = 12295.49
Zbirna rekapitulacija:
Ukupno DV 10 kV sa pdv-om: = 166068.60
Ukupno SN kablovski vod sa pdv-om: = 12295.49
Sve ukupno: = 178364.09
Berane, Petnjica
1. Investitor radova 2. Lokacija objekta
Fizičko lice _________________________ Opština Berane, Petnjica
Adresa: KO Polica - Berane;

___________________________________
KO Petnjica - Petnjica
(upisati ime i prezime)
Privredno društvo 3. Naziv objekta
Naziv______________________________ Dvosistemski DV 10kV Petnjica od TS

35/10kV “Berane 3” do odcjepnog
___________________________________ stuba u Paljuhu - Berane, Petnjica
Sjedište ____________________________
Pravno lice 4. Vrsta radova
Naziv “CEDIS - Crnogorski elektrodistributivni

sistem” doo
Novogradnja___________________1
Sjedište Podgorica
Rekonstrukcija –
dogradnja/nadogradnja___________2
Preduzetnik Rekonstrukcija u postojećim

gabaritima ____________________3
Naziv______________________________
(zaokružiti odgovarajući broj)
___________________________________
Sjedište ____________________________
Oblik svojine: 5. Vrijednost radova u hiljadama eura
Privatno __________________________1 |__________________178364.09 €|
Javno ___________________________2
(zaokružiti odgovarajući broj)
Porijeklo kapitala: 6. Površina i zapremina objekta
Domaći __________________________1 Bruto površina objekta
Strani ____________________________2 |_____________________________|
(zaokružiti odgovarajući broj) Bruto zapremina objekta
|_____________________________|
Berane, Petnjica
E2: GRAFIČKI DIO
Grafički prilozi:
SN-1 - Situacija
SN-2 - Kablovski priključak na betonski stub br. 1
SN-3 – Kablovski priključak na TS 35/10kV "Berane 3"
SN-4 – Zemljani rov sa dva kabla
SN-5 – Približavanje i ukrštanje en.kablova sa drugim podzemnim objektima i instalacijama
SN-6 - Skica betonskog stubića sa mesinganom pločicom - oznaka za regulisani teren
SN-7 - Oznake za obilježavanje trase kabla i ukrštanja sa drugim objektima
SN-8 - Montažni drveni mostić za prelaz preko rova i zaštitu rova

1609 Dvosistemski DV 10 KV Petnjica Ep

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1609 Dvosistemski DV 10 KV Petnjica Ep

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Digitally signed by Igor

Digitally signed by Budimir Vorotović

INVESTITOR “CEDIS - Crnogorski elektrodistributivni sistem” doo Podgorica

OBJEKAT Dvosistemski DV 10kV Petnjica od TS 35/10kV “Berane 3” do

LOKACIJA KO Polica - Berane; KO Petnjica - Petnjica

VRSTA TEHNIČKE DOKUMENTACIJE

PROJEKTANT ”Jawel Crna Gora” d.o.o. Danilovgrad

ODGOVORNO LICE Budimir Vorotović d.i.e.

VODEĆI PROJEKTANT Budimir Vorotović d.i.e. Broj licence: 03-1558/2

ODGOVORNI PROJEKTANT Budimir Vorotović d.i.e. Broj licence: 03-1558/2

C1: TEKSTUALNI DIO

D1: NUMERIČKI DIO

E1: GRAFIČKI DIO

C2: TEKSTUALNI DIO

D2: NUMERIČKI DIO

E2: GRAFIČKI DIO

Na osnovu statuta društva i Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata

o imenovanju vodećeg / odgovornog projektanta za izradu tehničke dokumentacije za

Dvosistemski DV 10kV Petnjica od TS 35/10kV "Berane 3" do

LOKACIJA: KO Polica - Berane; KO Petnjica - Petnjica

INVESTITOR: "CEDIS - Crnogorski elektrodistributivni sistem" doo

Za vodećeg / odgovornog projektanta električnih instalacija jake struje imenuje se:

BUDIMIR VOROTOVIĆ, DIPL.INŽ.EL.

Imenovani ispunjava uslove u skladu sa članom 84 Zakona o uređenju prostora i izgradnji

Podgorica, decembar 2017. god. Direktor

Budimir Vorotović, dipl.inž.el.

GEONANA D.O.O. PODGORICA

Na osnovu statuta društva i Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata

o imenovanju odgovornog projektanta za izradu tehničke dokumentacije za

Dvosistemski DV 10kV Petnjica od TS 35/10kV "Berane 3" do

LOKACIJA: KO Polica - Berane; KO Petnjica - Petnjica

INVESTITOR: "CEDIS - Crnogorski elektrodistributivni sistem" doo

Za odgovornog projektanta geodetskih podloga imenuje se:

ALEKSANDRA BUBANJA, DIPL.INŽ.GEOD.

Imenovani ispunjava uslove u skladu sa članom 84 Zakona o uređenju prostora i izgradnji

Podgorica, decembar 2017. god. Direktor

Aleksandra Bubanja, dipl.inž.geod.

Na osnovu statuta društva i Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata ("Sl.

o imenovanju odgovornog projektanta za izradu tehničke dokumentacije za

Dvosistemski DV 10kV Petnjica od TS 35/10kV "Berane 3" do

LOKACIJA: KO Polica - Berane; KO Petnjica - Petnjica

INVESTITOR: "CEDIS - Crnogorski elektrodistributivni sistem" doo

Za odgovornog projektanta elaborata zaštite od požara i elaborata zaštite na radu

IVAN ĆUKOVIĆ, spec.sci.maš. i zop-a

Imenovani ispunjava uslove u skladu sa članom 84 Zakona o uređenju prostora i izgradnji

Podgorica, decembar 2017. god. Direktor

Ivan Čuković, spec.sci.maš. i zop-a

NAZIV OBJEKTA PROJEKTANT VODEĆI PROJEKTANT

DJELOVI TEHNIČKE DOKUMENTACIJE

“JAWEL CRNA GORA” D.O.O.

PROJEKAT PROJEKTANT ODGOVORNI PROJEKTANT

IZJAVA ODGOVORNOG PROJEKTANTA DA JE TEHNIČKA DOKUMENTACIJA

Dvosistemski DV 10kV Petnjica od TS 35/10kV “Berane 3” do odcjepnog stuba u

KO Polica - Berane; KO Petnjica - Petnjica

VRSTA I DIO TEHNIČKE DOKUMENTACIJE

Glavni projekat električnih instalacija jake struje

Budimir Vorotović d.i.e, broj licence: 03-1558/2

da je ovaj projekat urađen u skladu sa:

(potpis odgovornog projektanta)

Podgorica, XII 2017.

IZJAVA ODGOVORNOG PROJEKTANTA DA JE TEHNIČKA DOKUMENTACIJA

Dvosistemski DV 10kV Petnjica od TS 35/10kV “Berane 3” do odcjepnog stuba u

KO Polica - Berane; KO Petnjica - Petnjica