ΕΝΩΣΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ

ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΝΗΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

(Ε.Σ.ΠΕ.Ε.Ν.Π.Α)
Νόμιμα αναγνωρισμένο σωματείο με την υπ΄ αριθμ. 8/2016 διαταγή του Ειρη-
νοδικείου Σαλαμίνος. ΑΦΜ 997469986 ΔΟΥ Δ’ Πειραιά.
ΙΒΑΝ: GR19 0171 9150 0069 1514 7737 041
Ηλεκτρονική διεύθυνση: espeenpa.poes.gr
Ηλεκτρονική επικοινωνία: espeenpa@poes.gr

ΠΡΟΣ : Π.Ο.Ε.Σ. Αρ. πρωτ. 057/2022

Σαλαμίνα, 10 Οκτωβρίου 22
ΚΟΙΝ. : ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.

ΘΕΜΑ: Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία

ΣΧΕΤ. : α. Στατιστική Κωδικοποίηση Οικονομικών Δραστηριοτήτων (ΣΤΑΚΟΔ)

β. ΣΥΑ ΥΠΕΘΑ 2007
γ. Ν. 3850/2010 (ΦΕΚ Α΄ 84, «Κύρωση του Κώδικα Νόμων για την υγεία και
την ασφάλεια των εργαζομένων»)
δ. ΠΔ 41/2012 (ΦΕΚ Α΄ 91, «Εθνικός κατάλογος επαγγελματικών ασθε-
νειών, σε συμμόρφωση με τη Σύσταση της Επιτροπής 2003/670/ΕΚ της
19.09.2003, «Σχετικά με τον ευρωπαϊκό κατάλογο των επαγγελματικών ασθε-
νειών» (EE L 238/25.9.2003).»)
ε. Υπ΄ αριθμ. πρωτ. 20911/26-09-2016/ΥΠΕΚΑΚΑ/ΣΕΠΕ
στ. Υπ΄ αριθμ. πρωτ. Φ. 900α/2035/16514/28-Μαρ-2019/ΥΠΕΘΑ Απάντηση
της ΒτΕ
ζ. Υπ΄ αριθμ. πρωτ. 397664/4-10-2019/ΥΠΕΚΥ/ΣΕΠΕ
η. Υπ΄ αριθμ. πρωτ. 456/7-10-2019/ΥΠΕΚΥ
θ. Υπ΄ αριθμ. πρωτ. Φ. 900α/4792/16690/31-Οκτ-2019/ΥΠΕΘΑ Απάντηση
της ΒτΕ
ι. Ν. 4808/2021 (ΦΕΚ Α΄ 101, «Για την Προστασία της Εργασίας - Σύσταση
Ανεξάρτητης Αρχής «Επιθεώρηση Εργασίας» - Κύρωση της Σύμβασης 190
της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλη-
σης στον κόσμο της εργασίας - Κύρωση της Σύμβασης 187 της Διεθνούς Ορ-
γάνωσης Εργασίας για τo Πλαίσιο Προώθησης της Ασφάλειας και της Υγείας
στην Εργασία - Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 για την ισορροπία
μεταξύ της επαγγελματικής και της ιδιωτικής ζωής, άλλες διατάξεις του Υ-
πουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και λοιπές επείγουσες ρυθ-
μίσεις.»)
ια. Υπ΄ αριθμ. πρωτ. 1315/2022/ΠΟΕΣ

1. Η Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (εφεξής ΥΑΕ) αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο
στην εργασιακή καθημερινότητα των στελεχών των ΕΔ, καθόσον πρόκειται για μηχανι-
σμό που οφείλει να διαπνέει όλα τα επίπεδα της Διοικήσεως, ελέγχοντας και ρυθμίζο-
ντας κάθε λεπτομέρεια της εργασιακής καθημερινότητας, όπως εξάλλου έχουμε ανα-
δείξει κατ’ επανάληψη και στο παρελθόν μέσω της Ομοσπονδίας.

2. Για τη βέλτιστη οργάνωση της ΥΑΕ στις ΕΔ και με αφορμή τραγικό συμβάν
που είχε λάβει χώρα το 2004 στην Αλεξανδρούπολη, η Ηγεσία του ΥΠΕΘΑ
δημιούργησε το (β) σχετικό πρότυπο. Πρόσθετα τούτου, σύμφωνα με το άρθρο 2,
παρα.2 του (γ) σχετικού, από το 2010 οι διατάξεις του Κώδικα Νόμων για την Υγεία και
Ασφάλεια των Εργαζομένων (εφεξής ΚΝΥΑΕ) εφαρμόζονται και στο ένστολο προσω-
πικό των ΕΔ, με μια ελαστικοποίηση σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που καθορίζονται
με το (ε) σχετικό σε συνεργασία με το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.).

3. Υπενθυμίζουμε ότι ήδη από το 2007 οπότε και πρέπει να εφαρμόζεται ανε-
λαστικά το (β) όμοιο, στη Διαδικασία ΣΥΑ-01/4.3.1/Δ-01 του οποίου («Εκτίμηση Επι-
κινδυνότητας») προβλέπεται ότι οι «προσωπικοί παράγοντες, όπως πονοκέφαλος,
οικογενειακό πρόβλημα, έλλειψη εκπαίδευσης κ.α.» λογίζονται ως έμμεσα αίτια πρό-
κλησης ατυχήματος (παρα.6.2.2.4).

4. Σύμφωνα δε, με τους ορισμούς του ιδίου (παρα.5.1), ως ατύχημα ορίζεται το

«ανεπιθύμητο γεγονός που προκαλεί τραυματισμό ή ασθένεια ή απώλεια ανθρώπινης
ζωής, ζημία περιουσιακών στοιχείων, ζημία στο περιβάλλον του χώρου εργασίας ή συν-
δυασμό των προηγούμενων». Ως εκ τούτου είναι ξεκάθαρο ότι ακόμα και αστάθμητοι
προσωπικοί παράγοντες, όπως οι ψυχοκοινωνικοί, οφείλουν να λαμβάνονται σοβαρά
υπόψιν ήδη από τη μείζονος σπουδαιότητος διαδικασία αναγνώρισης κινδύνων και
πρόληψης ατυχημάτων.

5. Με το (ι) σχετικό (άρθρο 1, Μέρος Ι, άρθρο 9 και Μέρος ΙΙ, άρθρο 7) αναγνω-
ρίστηκε για πρώτη φορά ότι οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι (και κατ’ επέκταση το εργα-
σιακό στρες, ως μείζονα έκφανση αυτών) αποτελούν αντικείμενο πρόληψης και διε-
ρεύνησης στο πλαίσιο διασφάλισης της ΥΑΕ και υπό το βάρος των ευθυνών που ο
ΚΝΥΑΕ καθορίζει. Ωστόσο, οι εν λόγω παράγοντες εξακολουθούν να μην αναγνωρίζο-
νται ως επαγγελματικές ασθένειες καθ’ όσον ο σχετικός κατάλογος δεν έχει επικαιρο-
ποιηθεί [ως (σχετικό (δ)], γεγονός που καθιστά την ανωτέρω νομοθέτηση, έως σήμερα,
άνευ αντικρίσματος.

6. Ο ΚΝΥΑΕ απαιτεί μία σειρά από προληπτικά μέτρα στο πλαίσιο της προστα-
σίας της ΥΑΕ, με κυριότερο την Γραπτή Εκτίμηση Επαγγελματικού Κινδύνου (εφεξής
ΓΕΕΚ), τα οποία διαπνέουν όλα τα στάδια κάθε εργασίας. Τα πρόσωπα που διασφαλί-
ζουν την απαρέγκλιτη εφαρμογή του ΚΝΥΑΕ και της ανά περίπτωση επιμέρους ερ-
γατικής νομοθεσίας, είναι ο Τεχνικός Ασφαλείας και ο Ιατρός Εργασίας, οι οποίοι α-
πασχολούνται με βάση την κατηγοριοποίηση της Υπηρεσίας [υπό τους όρους και προ-
ϋποθέσεις των σχετικών (α) και (γ)].

7. Ιδίως ο Ιατρός Εργασίας επιφορτίζεται πρόσθετα με την επίβλεψη της υγείας

των εργαζομένων (ως άρθρο 18 του ΚΝΥΑΕ). Ειδικώς επί τούτου, η παρα.9 του εν
λόγω άρθρου προβλέπει και την τήρηση Ατομικού Ιατρικού Φακέλου για κάθε εργα-
ζόμενο, ο οποίος αποτελεί τη βάση για τις βεβαιώσεις προς εργασία, άρα και τη διαδι-
κασία στην οποίαν εδράζεται η πρόβλεψη της προσαρμογής της εργασίας στον άν-
θρωπο.

8. Με τη σχετική (στ) απάντηση σε ερώτημα κοινοβουλευτικού ελέγχου που είχε

προκληθεί από έγγραφο της Ομοσπονδίας, είχαμε πληροφορηθεί από την Ηγεσία ότι,
ο αριθμός των Τεχνικών Ασφαλείας και Ιατρών Εργασίας στις ΕΔ δεν επαρκούσε,
παρά το γεγονός ότι αφορούσε την καρδιά της ΥΑΕ. Δυστυχώς, ενώ έχει παρέλθει ικανό
χρονικό διάστημα, δεν υφίστανται πληροφορίες και ενδείξεις ότι έχει υπάρξει βελτίωση.
 9. Μέσα από πλήθος εγγράφων η Ένωσή μας, τόσο ευθέως, όσο και μέσω της
Ομοσπονδίας, διαρκώς αναδεικνύει ότι στο ΠΝ και κατ’ επέκταση στο σύνολο των ΕΔ
οι στρατιωτικοί απασχολούνται σε ένα ευρύτερο, μη φιλικό, εργασιακό περιβάλλον,
στο οποίο (μεταξύ άλλων):

α. Παρουσιάζονται φαινόμενα ελαστικοποίησης του ωραρίου εις βάρος τους

με έμμεσο ή άμεσο τρόπο (πχ μη χορήγηση απαλλαγών την επομένη της εκτέλεσης
24ωρης Υπηρεσίας, υπέρβαση εργασίμου ωραρίου, ανακλήσεις προσωπικού για υπε-
ρωριακή εργασία στο πλαίσιο κάλυψης εκτάκτων υπηρεσιακών αναγκών κλπ).

β. Δεν παρέχεται επαρκής αναγνώριση του έργου του προσωπικού (ηθική

ικανοποίηση).

γ. Διατηρείται ένα διαρκές καθεστώς μη καταβολής των δεδουλευμένων, τα

οποία για να διεκδικηθούν πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να προσφεύγουν σε αρμόδια Δι-
καστήρια (ιδέτε νυκτερινή αποζημίωση, αναδρομική αποζημίωση Σημαιοφόρων ΕΜΘ
κλπ).

δ. Η αγοραστική δύναμη των στρατιωτικών παραμένει στο επίπεδο του

1999, επί δραχμών, με όσα αυτό συνεπάγεται.

ε. Ανατίθενται πρόσθετες εργασίες, συχνά για την κάλυψη των αδυναμιών

και της ανεπάρκειας της Πολιτείας δίχως σεβασμό προς τον θεσμοθετημένο προσω-
πικό και οικογενειακό ελεύθερο χρόνο (πχ συμμετοχή στα Σχέδια Έκτακτης Ανάγκης
της Πολιτικής Προστασίας ή σε περίπολα πυρασφάλειας λόγω έλλειψης ικανού αριθμού
πυροσβεστών), όταν την ίδια στιγμή στο προσωπικό ανατίθενται πρόσθετα υπηρε-
σιακά καθήκοντα λόγω υποστελέχωσης.

στ. Διαρκώς παρουσιάζονται περιστατικά διοικητικής αυθαιρεσίας επειδή η

Διοίκηση «απλώς μπορεί», τα οποία πλήττουν τη δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του διοι-
κούμενου προς τη Διοίκηση και διαιωνίζουν ένα αίσθημα αδικίας [ως (ια) σχετικό].

ζ. Υφίστανται σοβαρές ελλείψεις στη μέριμνα για το προσωπικό και ιδίως σε

θέματα στήριξης των οικογενειών.

10. Αν μέσα σε αυτές τις εργασιακές συνθήκες, συνυπολογίσουμε την τρέχουσα

οικονομική κατάσταση που μαστίζεται από την ακρίβεια και δυσχέρεια ανταπόκρισης
ακόμα και στις βασικές ανάγκες, καθίσταται σαφές ότι οι στρατιωτικοί βιώνουν μια κα-
θημερινότητα γεμάτη άγχος, στεναχώριες και ανασφάλεια. Η αδυναμία της εργασίας
τους να τους εξασφαλίσει διαβίωση δίχως το άγχος της καθημερινότητας, μετακυλίεται
στο σπίτι. Συνέπεια τούτου είναι, πολλοί εξ αυτών να αναγκάζονται να κάνουν δεύτερη
(ή και τρίτη) δουλειά προκειμένου να ανταπεξέλθουν, κάτι που δεν μπορεί, πλέον, να
αμφισβητηθεί.

11. Στις περιπτώσεις όπου η το Σύστημα Διαχείρισης ΥΑΕ (εφεξής ΣΔΥΑΕ), που
οφείλει να εφαρμόζει κάθε Υπηρεσία ξεχωριστά, αποτύχει (δηλαδή δεν μπορέσει να
λειτουργήσει προληπτικά), το (β) σχετικό προβλέπει, μεταξύ άλλων, στη Διαδικασία
ΣΥΑ-01/4.5.2/Δ-01 τη διερεύνηση όχι μόνο των ατυχημάτων, αλλά και των συμβάντων,
τα οποία ορίζονται ως «μη προσχεδιασμένα γεγονότα που είχαν τη δυνατότητα να ο-
δηγήσουν σε ατύχημα» (παρα.5.1.4 της ιδίας). Επισημαίνεται δε, ότι κατά τη ΓΕΕΚ
οφείλουν να εντοπίζονται ακόμα και οι δυνητικοί (υποθετικοί) κίνδυνοι. Τ δε, πόρισμα
της διερεύνησης θεωρείται πλήρες όταν προκύπτουν στατιστικά στοιχεία προς αξιολό-
γηση, αλλά και διδάγματα προς αξιοποίηση (διορθωτικές ενέργειες) τα οποία υπερβαί-
νουν το σύνηθες «έφταιγε ο εργαζόμενος» ώστε η διερεύνηση να κλείσει όπως-όπως.

12. Επισημαίνουμε ότι, ειδική νομολογία τεκμηριώνει επαρκώς την ύπαρξη άμε-
σης συνάφειας αφενός ανάμεσα στο εργασιακό περιβάλλον και το χρόνο πέραν της
εργασίας (συμπεριλαμβανομένης και της μετακίνησης από και προς την εργασία), αφε-
τέρου ανάμεσα στο εργασιακό περιβάλλον και την πρόκληση ψυχοκοινωνικών παρα-
γόντων όπως το εργασιακό στρες, οι οποίοι μπορούν να εκδηλωθούν ακόμα μετά
από μεγάλο χρονικό διάστημα και, μάλιστα, ακόμα και σε χώρους άσχετους με
την εργασία (όπως στην οικία). Ωστόσο όπως ήδη προαναφέραμε, οι ψυχοκοινωνι-
κοί παράγοντες ενώ δεν είναι δυνητικοί, δεν αναγνωρίζονται από την Πολιτεία.

13. Από τα προαναφερθέντα καθίσταται ξεκάθαρο ότι, εάν οι διερευνήσεις εργα-

σιακών ατυχημάτων/συμβάντων είναι επαρκείς, τότε οφείλουν να είναι γνωστοί στην
Υπηρεσία οι λόγοι της γενικότερης ποιοτικής και ποσοτικής αναβάθμισης (επιβά-
ρυνσης) των παραγόντων που αυξάνουν τους εργασιακούς κινδύνους. Εντούτοις, αμ-
φισβητούμε ότι κάτι τέτοιο ισχύει, διότι αν ήταν γνωστοί θα έπρεπε να έχουν ληφθεί
πολλά μέτρα, κάτι που από την εργασιακή καθημερινότητα δεν έχουμε διαπιστώσει να
συμβαίνει.

14. Τα προηγούμενα χρόνια διαπιστώθηκε μια συντονισμένη προσπάθεια να καλ-

λιεργηθούν (και) στις/ους στρατιωτικούς (συν)ενοχικά σύνδρομα τύπου «μαζί τα φά-
γαμε», με προφανή σκοπό την ενεργοποίηση του κοινωνικού αυτοματισμού. Προφανής
σκοπός ήταν να πειστεί η κοινωνία ότι, εν μέσω αιματηρών μέτρων λόγω της οικονομι-
κής κρίσης, οι στρατιωτικοί δήθεν απαιτούσαν προνομιακή μεταχείριση (ισχυρισμός α-
πολύτως αναληθής). Εξάλλου τα άδικα μέτρα που ελήφθησαν εις βάρος των στρατιω-
τικών και τα οποία εκ των υστέρων κρίθηκαν από το ΣτΕ ως αντισυνταγματικά κατόπιν
προσφυγής της ΠΟΕΣ το 2013, σε συνδυασμό με το συντονισμένο bullying διά των
ΜΜΕ, δημιούργησε τεράστιο ψυχολογικό φορτίο στα στελέχη των ΕΔ. Η δε σθεναρή
απροθυμία της Πολιτείας να εφαρμόσει τις (δύο) αποφάσεις του ΣτΕ, απλώς απέδειξαν
στα στελέχη ότι δεν μπορούν να ελπίζουν σε κάτι θετικό.

15. Υπενθυμίζουμε ότι απαιτήθηκαν σχεδόν έξι (6) χρόνια, πολλές πιέσεις της Ο-
μοσπονδίας και των Ενώσεών της, πλήθος ατομικών προσφυγών στα δικαστήρια κα-
θώς και πολιτική βούληση της τότε Ηγεσία, για να υλοποιηθεί τελικά το αυτονόητο, δη-
λαδή η συμμόρφωση της Πολιτείας με τις αποφάσεις ενός Ανωτάτου Δικαστηρίου. Ε-
ντούτοις, η αντίληψη της Πολιτείας ότι οι στρατιωτικοί θεωρούνται προνομιούχες/οι, δια-
φαίνεται από πρόσφατη απάντηση του κ.ΥΕΘΑ ότι δεν έχει αλλάξει.

16. Αποτέλεσμα, προφανώς σχετιζόμενο με όλα αυτά, ήταν για ένα διάστημα μια
έξαρση αυτοκτονικότητας στις ΕΔ, η οποία είχε αναδειχθεί κυρίως από διαδικτυακά
ΜΜΕ του αμυντικού ρεπορτάζ. Εντούτοις, το τελευταίο διάστημα έχουμε διαπιστώσει
δύο νέες ανησυχητικές εκφάνσεις: την αύξηση των θανάτων στα στελέχη των ΕΔ [θέμα
που έχουμε θίξει μέσω της Ομοσπονδίας και στο παρελθόν και έχει απαντηθεί ως σχε-
τικά (ζ) έως (θ) στο πλαίσιο κοινοβουλευτικού ελέγχου] και την επιδημία των παραιτή-
σεων στο ΠΝ, ακόμα και δίχως να κατοχυρώνεται δικαίωμα συνταξιοδότησης τα οποία
προφανώς υποδηλώνουν μετεξέλιξη του προβλήματος.
 17. Θεωρούμε αυτονόητο ότι τα ανωτέρω οφείλουν να απασχολούν σοβαρά την
Ηγεσία, προκειμένου να εντοπιστούν οι βασικές αιτίες του ιδιαίτερα ανησυχητικού φαι-
νομένου [root-cause analysis κατά τα οριζόμενα στο (β) όμοιο]. Μείζονα ένδειξη προς
αυτή την κατεύθυνση πρέπει να αποτελέσει και η γενική παραδοχή ότι οι ΕΔ διαφαί-
νεται ότι έχουν πάψει να αποτελούν ελκυστικό προορισμό για τις νέες και τους
νέους (είτε μέσω πανελλαδικών εξετάσεων, είτε μέσω προκηρύξεων). Ιδίως όμως το
θέμα των θανάτων εκτιμούμε ότι οφείλει να αντιμετωπιστεί ως αντικείμενο εκτεταμένης
και συστηματικής διερεύνησης, στο πλαίσιο των προβλέψεων του ΚΝΥΑΕ.

18. Προκειμένου να γίνει αυτό όμως, η Πολιτεία θα πρέπει να συνειδητοποιήσει

τις συνθήκες υπό τις οποίες εργάζονται και διαβιούν οι στρατιωτικοί για τις οποίες η
Υπηρεσία:

α. Αποφεύγει συστηματικά να γνωρίσει μέσα από σχετικά ερωτηματολόγια

την επαγγελματική ικανοποίηση των στελεχών των ΕΔ.

β. Δεν διαθέτει ικανό αριθμό Τεχνικών Ασφαλείας και Ιατρών Εργασίας, γε-
γονός που συνιστά μείζονα μη συμμόρφωση έναντι του ΚΝΥΑΕ και βάλλει ευθέως κατά
της προστασίας της ΥΑΕ αφού δεν διασφαλίζει τις προϋποθέσεις εκτίμησης κινδύνου
και πρόληψης ατυχημάτων.

γ. Ένεκα μη ύπαρξης ικανού αριθμού Ιατρών Εργασίας, εκτιμάται ότι δεν

δύναται να ικανοποιεί πλήρως τη νομική απαίτηση για προσαρμογή της εργασίας στον
άνθρωπο κατά το άρθρο 42 του ΚΝΥΑΕ.

δ. Συντηρεί ή αδυνατεί να αντιμετωπίσει φαινόμενα διοικητικής αυθαιρεσίας

με αποτέλεσμα να αφήνει περιθώριο δράσης σε τοξικές διοικήσεις εις βάρος του προ-
σωπικού των ΕΔ, γεγονός που επιτρέπει την ανάπτυξη φαινομένων ηθικής παρενό-
χλησης και εκφοβισμού (mobbing).

ε. Δεν διαθέτει πρόνοιες και μέσα για την καταπολέμηση του συνδρόμου ε-
παγγελματικής εξουθένωσης (burn-out), που ουσιαστικά αυτό είναι που εξωθεί το προ-
σωπικό σε παραιτήσεις.

στ. Δεν υφίστανται ενδείξεις ότι διενεργεί ουσιαστικές ΓΕΕΚ, καθώς και διε-
ρευνήσεις ατυχημάτων/συμβάντων, παρά μόνο για να καλύπτεται τυπικά η απαίτηση
του κανονιστικού και θεσμικού πλαισίου, όπου ακόμα και γι’αυτό εκφράζουμε επιφυλά-
ξεις ως προς την έκταση που μπορεί να διενεργείται.

19. Συνδυαστικά από τα προαναφερθέντα προκύπτει το συμπέρασμα ότι, η Υπη-

ρεσία και η Πολιτεία κατ’ επέκταση απλώς αρνούνται να δουν το πρόβλημα. Γι’ αυτό το
λόγο διαρκώς επικαλούνται (σε ερωτήματα κοινοβουλευτικού ελέγχου) την ύπαρξη
προβλέψεων στο κανονιστικό και θεσμικό πλαισίου, κάτι που γνωρίζουμε βεβαίως, αρ-
νούμενες να απαντήσουν επί της ουσίας κατά πόσον αυτές εφαρμόζονται. Εν λόγω
πάγια τακτική υποδηλώνει μη ύπαρξη μηχανισμών ελέγχου επάρκειας των υφιστάμε-
νων μέτρων, το οποίο επίσης αποτελεί, επίσης, κύρια μη συμμόρφωση (ως Διαδικασία
ΣΥΑ-01/4.6/Δ-01 «Ανασκόπηση από τη Διοίκηση»).

20. Αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός για κάθε κλάδο εργαζομένων ότι η καθημε-
ρινότητα όλων των πολιτών επηρεάζεται σε μέγιστο βαθμό από τις εργασιακές τους
συνθήκες, οι οποίες με τη σειρά τους εξαρτώνται από τη γενικότερη οικονομική κατά-
σταση. Ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει ότι τα πάντα διαρκώς επιδεινώνονται, κάτι που
είχε ξεκινήσει πολύ πριν τις εξελίξεις που διαρκώς επικαλείται η Πολιτεία (πχ πόλεμος
στην Ουκρανία, δραματική αύξηση κόστους ενέργειας στο πλαίσιο ενεργειακής κρίσης
κλπ).

21. Ωστόσο, δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία ότι οι στρατιωτικοί έχουν πάψει να
πιστεύουν τις δικαιολογίες της Πολιτείας περί οικονομικών στενοτήτων και αδυνα-
μίας συνεννόησης και συνεργασίας ανάμεσα σε συναρμόδιους φορείς (ενδεικτικά ανα-
φέρεται η απαιτούμενη ΚΥΑ που απαιτείται για την καταβολή νυκτερινής αποζημίωσης).
Οι στρατιωτικοί πλέον έχουν κατανοήσει ότι ανήκουν σε μια κοινωνική ομάδα εργαζο-
μένων η οποία έχει επιλεγεί να βρίσκεται εκτός του ενδιαφέροντος της Πολιτείας, γεγο-
νός που έχει άμεση και έμμεση επίδραση και στην Υγεία τους και στην Υπηρεσία.

22. Συνολικά από τα προαναφερθέντα καθίσταται σαφές ότι η Πολιτεία οφείλει να

αναλάβει σειρά από μέτρα για τη συνολική και καίρια αντιμετώπιση του προβλήματος.
Σε αυτό το πλαίσιο, οφείλουν να απαντηθούν σοβαρά ερωτήματα:

α. Προτίθεται η Ηγεσία να χρησιμοποιήσει ερωτηματολόγια για να πληροφο-

ρηθεί (με διασφάλιση της ανωνυμίας) την επαγγελματική ικανοποίηση των στελεχών;

β. Προτίθεται η Ηγεσία να διερευνήσει (με διασφάλιση της ανωνυμίας) πόσα

στελέχη κάνουν δεύτερη ή και τρίτη εργασία για να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις τις
καθημερινότητας;

γ. Οι Υπηρεσίες (σε όλα τα επίπεδα της Ιεραρχίας) τηρούν τις προβλέψεις

για ετήσια ανασκόπηση ΓΕΕΚ;

δ. Διενεργούνται διερευνήσεις ατυχημάτων και συμβάντων σύμφωνα με τις

προβλέψεις; Διερευνούνται οι θάνατοι του προσωπικού και οι παραιτήσεις; Υφίσταται
προσπάθεια να διαπιστωθεί το εύρος του συσχετισμού αυτών των γεγονότων με αιτίες
που σχετίζονται με την Υπηρεσία;

ε. Προτίθεται η Ηγεσία να αναλάβει πρωτοβουλία για νομοθέτηση των ψυ-

χοκοινωνικών ασθενειών και συνδρόμων στο πλαίσιο επικαιροποίησης του (δ) σχετι-
κού καταλόγου;

στ. Έχει αυξηθεί ο αριθμός των Τεχνικών Ασφαλείας και Ιατρών Εργασίας στο
ΠΝ και κατ’ επέκταση στις ΕΔ σε σχέση με το 2019, ώστε να μπορούν να ανταπεξέρ-
χονται ρεαλιστικά στις υποχρεώσεις της καθημερινότητας;

ζ. Υφίσταται επαρκής χρηματοδότηση για την κάλυψη των αναγκών της

ΥΑΕ;

η. Λαμβανομένου υπόψιν ότι το (β) σχετικό εδράζεται στο παλαιό πρότυπο

OHSAS 18001:2007 ενώ ήδη ευρίσκεται σε εφαρμογή το ISO 45001:2018, έχει δρομο-
λογηθεί η επικαιροποίησή του και η υιοθέτηση του σύγχρονου προτύπου;

θ. Για ποιον λόγο δεν συμμετέχουν εκπρόσωποι των στρατιωτικών σε Επι-

τροπές ΥΑΕ στους χώρους εργασίας, όπως συμβαίνει και με το πολιτικό προσωπικό;
 ι. Τι μέτρα έχει θεσμοθετήσει η Υπηρεσία κατά της διοικητικής αυθαιρεσίας
και της τοξικής διοίκησης;

ια. Τι μέτρα έχει θεσμοθετήσει η Υπηρεσία για την αντιμετώπιση του εργα-
σιακού εκφοβισμού/ηθικής παρενόχλησης (mobbing) και των συναφών συνδρόμων;

ιβ. Προτίθεται η Ηγεσία να αναγνωρίσει ότι ο άνθρωπος αποτελεί παράγο-

ντα κατά τα οριζόμενα στην οικεία περί την ΥΑΕ νομοθεσία περί παραγόντων;

23. Κατόπιν των ανωτέρω και προκειμένου να εφαρμοστεί πλήρως η πρόνοια

άρθρου 9 του (ι) ομοίου, προτείνουμε την άμεση τροποποίηση του (δ) σχετικού, με την
προσθήκη περιπτώσεως 6 «Ασθένειες που προκαλούνται από ψυχοκοινωνι-
κούς παράγοντες» ακολουθούμενη από κατάλογο που να συμπληρωθεί από κατάλ-
ληλη επιτροπή εργασίας στην οποίαν υποχρεωτικώς να συμμετάσχει προσωπικό της
Ομοσπονδίας με γνώση του αντικειμένου (Τεχνικός Ασφαλείας ή/και Ιατρός Εργασίας)
και ο οποίος (κατάλογος) υποχρεωτικώς να μνημονεύει μεταξύ άλλων:

α. το εργασιακό άγχος (στρες)

β. την ηθική παρενόχληση και εκφοβισμό (mobbing)

γ. το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης (burn-out)

24. Παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση ή πληροφορία

και παρακαλούμε για την ανάδειξη του θέματος.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας

Μεθενίτης Δημήτριος Ανδαλής Ιωάννης
Ανθυποπλοίαρχος (Ε) Ανθυπασπιστής (Τ/ΣΥΝ/ΕΛ)
6957 831045 6936 836092