Polityka zrównoważonego rozwoju i

polityka ochrony środowiska

Osoba prowadząca:
Martin Dahl
 Pojęcie zrównoważonego rozwoju
Najogólniej można powiedzieć, że idea (koncepcja) zrównoważonego
rozwoju polega na takim prowadzeniu polityki ekonomicznej,
przemysłowej, surowcowej, energetycznej itd., która zaspakajałaby w
możliwie najlepszym stopniu potrzeby obecnej generacji, ale nie
kosztem realizacji potrzeb następnych pokoleń.

Według interpretacji ekonomicznej celem koncepcji zrównoważonego

rozwoju są:
 sprawiedliwość wewnątrzpokoleniowa
 sprawiedliwość międzypokoleniowa
 sprawiedliwość wobec istot pozaludzkich

Czym jest zatem społeczeństwo realizujące ideę zrównoważonego

rozwoju?
 Społeczeństwo realizujące ideę zrównoważonego rozwoju,

to społeczeństwo uznające nadrzędność wymogów ekologicznych,

które nie mogą być zakłócone przez wzrost cywilizacji oraz rozwój
kulturalny i gospodarczy, zdolne do sterowania swoim rozwojem w
celu utrzymania homeostazy i symbiozy z przyrodą, a więc
respektujące oszczędną produkcję i konsumpcję oraz
wykorzystywanie odpadów, dbające o przyszłościowe
konsekwencje działań, a więc także o potrzeby i zdrowie przyszłych
pokoleń.

Czy nie brzmi to jak utopia?

 Ewolucja pojęcia zrównoważonego rozwoju
• W latach 90-tych XX wieku pojawiło się szersze rozumienie
zrównoważonego rozwoju. Charakteryzuje się ono pojmowaniem
tej kategorii jako całościowej strategii rozwoju społeczno-
gospodarczego ujmującej w sposób zintegrowany całokształt
problemów gospodarczych świata: degradację środowiska,
dysproporcje w poziomie rozwoju, zagrożenia związane z
globalizacją, terroryzm itd. Należy jednak podkreślić, że kwestie
ekologiczne nadal stanowią zagadnienie pierwszoplanowe.
 Geneza zrównoważonego rozwoju
Przesłanki empiryczne:
• Kryzys ekologiczny drugiej połowy XX wieku
• Problemy społeczne związane z trudnościami realizacyjnymi
celów polityki socjalnej takich, jak: walka z ubóstwem
• Problemy gospodarcze i polityczne, np. destabilizacja sytuacji
politycznej na świecie
• Problemy związane z procesem globalizacji
Przesłanki etyczne:
• Wzrost popularności etyki ekologicznej wynikający ze wzrostu
świadomości ekologicznej społeczeństwa
• Dylematy etyczne związane z funkcjonowaniem współczesnej
gospodarki
 Geneza zrównoważonego rozwoju c.d.
Przesłanki polityczne i prawne:
• Nagłośnienie problemów ekologicznych przez ONZ i organizacje
międzynarodowe
• Zobowiązania podjęte przez rządy państw, przedsiębiorstwa i
organizacje pozarządowe
• Szereg publikacji poświęconych problematyce środowiskowej
Przesłanki teoretyczne:
• Upowszechnienie się metody poznania opartej na podejściu
systemowym i holistycznym zakładającymi, że rzeczywistość nie
składa się z odrębnych niezależnych od siebie elementów, ale
przyjmującym, że każda rzecz jest powiązana z innymi rzeczami
(nieformalne prawo ekologii sformułowane przez Commonera)
Społeczno-filozoficzne rozumienie idei zrównoważonego rozwoju

• Społeczno-filozoficzne rozumienie idei zrównoważonego

rozwoju zawiera postulat harmonizowania całokształtu powiązań
między cywilizacyjną aktywnością człowieka, a środowiskiem
przyrodniczym. Podstawowym skutkiem dążenia do harmonizacji
jest uzyskanie równowagi, w wyniku której potrzeby człowieka
zaspokajane są bez ponoszenia kosztów przez jego otoczenie.
 Wymiary zrównoważonego rozwoju
1. Wymiar ekologiczny:
Maksymalizowane są korzyści netto z rozwoju gospodarczego
przy jednoczesnym zachowaniu użyteczności i jakości zasobów
naturalnych w nieograniczonej perspektywie czasowej, co
oznacza, że materialny poziom produkcji i konsumpcji jest
ograniczony do poziomu akceptowalnego z punktu widzenia
potrzeby zachowania jakości środowiska (ekorozwój).

2. Wymiar ekonomiczny:
Nie pogarsza się funkcjonowanie czynników rozwoju oraz nie
zmniejsza się żaden element składowy wektora celów
ekonomicznych związanych z procesem rozwoju.
 Wymiary zrównoważonego rozwoju c.d.
3. Wymiar socjalny:
Dobrobyt społeczny jest względnie równo rozłożony (czy
możliwe do realizacji?)

4. Wymiar psychologiczny:
Wzrostowi dochodów towarzyszy poprawa w zakresie innych
elementów współtworzących dobrobyt jednostki – w tym
kontekście celem zrównoważonego rozwoju jest wzrost jakości
życia.
 Wymiary zrównoważonego rozwoju c.d.
5. Wymiar demograficzny:
Procesy demograficzne są dostosowane do procesów
ekologicznych i pojemności środowiska oraz nie powodują
istotnych zaburzeń w funkcjonowaniu społeczeństwa i
gospodarki. Względnie stworzone są warunki instytucjonalne
służące skutecznemu zarządzaniu bardzo wysokiego i bardzo
niskiego przyrostu demograficznemu. ?????

6. Wymiar przestrzenny:
Trwały rozwój jest oparty na racjonalnej gospodarce
przestrzennej między innymi respektującej wymogi ochrony
środowiska, ochrony przyrody i dziedzictwa kulturowego, a także
polega na zrównoważonym rozwoju regionalnym.
 Jakie są zatem cele zrównoważonego rozwoju?
Co jest celem rozwoju społeczno-gospodarczego?
Wzrost dochodów i poprawa poziomu życia

Natomiast celem rozwoju zrównoważonego jest:

Nie tyle wzrost poziomu życia, ile wzrost jego jakości!

Wzrost jakości życia polega na zapewnieniu trwałości

warunków osiągnięcia dobrobytu w długookresowej
perspektywie.
 Cele zrównoważonego rozwoju
Cele ekologiczne:
 Zachowanie bioróżnorodności
 Integralność systemów przyrodniczych i produkcji biologicznej
 Respektowanie celu sprawiedliwości wobec istot pozaludzkich
 Proekologiczny rozwój biotechnologii

Cele ekonomiczne:
 Dalszy wzrost materialnego dobrobytu
 Wzrost dostępności użytecznych dóbr i usług
 Stabilny wzrost gospodarczy
 Rozwój czystej produkcji
 Zmiana modelu konsumpcji
 Cele zrównoważonego rozwoju c.d.
Cele społeczne:
 Zapewnienie dostępu do dóbr społecznie pożądanych
 Zaspokojenie podstawowych potrzeb materialnych
 Zachowanie różnorodności kulturowej
 Zapewnienie trwałości instytucjonalnej
 Gwarancje sprawiedliwości społecznej i współudziału w życiu społecznym i
politycznym

Cele instytucjonalne:
 Integracja polityki środowiskowej z polityką gospodarczą i społeczną
 Rozwój prawa międzynarodowego
 Rozwój badań naukowych na rzecz zrównoważonego rozwoju
 Rozwój i szybszy przepływ informacji