UWARUNKOWANIA

EKONOMICZNE SYSTEMU
OCHRONY ZDROWIA
 DEFINICJE EKONOMII

► ekonomia jest to badanie działań człowieka, dotyczących produkcji oraz

wymiany między ludźmi
► ekonomia analizuje zmiany w całości gospodarki – tendencje cen, produkcji,
bezrobocia. Z chwilą gdy te zjawiska zostaną zrozumiane, pomaga w
kształtowaniu polityki, za pomocą której rządy mogą wywierać wpływ na
całokształt gospodarki
► ekonomia to nauka o tym, w jaki sposób istoty ludzkie organizują działania w
sferze produkcji i konsumpcji
► nauka społeczna analizująca oraz opisująca oprogramowanie, dystrybucję oraz
konsumpcję dóbr i usług. Nie jest nauką ścisłą, lecz posługuje się aparatem
matematycznym
► jest dziedziną nauki, która zajmuje się badaniem tego, jak społeczeństwo
wykorzystuje swoje ograniczone zasoby, aby w jak najlepszym stopniu
zaspokoić swoje potrzeby.
► jest nauką o procesach gospodarczych. Stara się wykrywać i opisywać
prawidłowości rządzące tymi procesami. Te prawidłowości to prawa
ekonomiczne.
 Prostsze definicje

nauka o prawach rządzących

produkcją, wymianą i podziałem dóbr
w społeczeństwie

umiejętność racjonalnego
użytkowania czegoś
POJĘCIA RZADKOŚCI

► jedno z podstawowych pojęć ekonomii,

określające ograniczoną ilość zasobów w stosunku do
nieograniczonych potrzeb
► zjawisko, zdarzenie, osoba lub rzecz rzadko występujące lub
spotykane
Pytania zadawane sobie przez
ekonomistów

► co,jak i dla kogo produkować, aby w danych

warunkach i przy danych zasobach możliwie
najlepiej zaspokoić potrzeby społeczeństwa
 EKONOMIA WEDŁUG MARSHALLA

Alfred Marshall (ur. 26 lipca 1842 w

Bermondsey koło Londynu, zm. 13 lipca
1924) – brytyjski ekonomista, Drugi (obok
Leona Walrasa) twórca ekonomii
neoklasycznej, główny przedstawiciel anglo-
amerykańskiej szkoły w ekonomii, z
wykształcenia matematyk, profesor
uniwersytetu Cambridge, twórca prawa
elastyczności popytu.
Ekonomia wg Marshalla

► Teoria popytu, podaży i równowagi

Prawo popytu głosi, że im większa jest ilość towaru, zaoferowana na
sprzedaż, tym mniejsza jest cena, po jakiej znajdzie on nabywców.
► Elastyczność popytu - reakcja nabywców na zmiany cen różnych
rodzajów dóbr i reakcja samej ceny na zmiany w popycie efektywnym.
► Koncepcja renty konsumenta - konsument czerpie korzyści w
warunkach wolnego rynku. Jeśli drugi konsument jest w stanie zapłacić
za dane dobro wyższą cenę, to ta nadwyżka nad ceną zaoferowaną
przez pierwszego konsumenta daje mu szczególna rentę, której wielkość
jest bardzo trudna do oszacowania, gdyż ma ona charakter
subiektywny.
► Wolny rynek - rodzajrynku, na którym wymiana dóbr dokonuje
się w wyniku dobrowolnie zawieranych transakcji pomiędzy
kupującymi a sprzedającymi przy dobrowolnie ustalonej
przez nich cenie. Na wolnym rynku kupujący i sprzedający
nie podlegają ograniczeniom ani przymusowi ze strony
podmiotów zewnętrznych (np. władzy publicznej), a warunki
transakcji – w szczególności cena – zależą jedynie od ich
obopólnej zgody. Przeciwieństwem wolnego rynku jest rynek
regulowany.
► wkład Alfreda Marshalla w rozwój ekonomii był całkiem spory
► nie tylko rozwinął teorię i wyposażył ekonomistów w cały szereg narzędzi
analitycznych, ale przyczynił się także do potwierdzenia statusu tej nauki jako odrębnej
dyscypliny akademickiej.
► marshallowskie teorie od ponad stu lat stanowią źródło inspiracji dla kolejnych pokoleń
ekonomistów
FUNKCJE EKONOMII

● funkcja poznawcza
○ dostarcza wiedzy o zjawiskach i procesach
gospodarczych, o rządzących nimi prawidłowościach
oraz ich przyczynach i skutkach
○ co i komu produkować
● funkcja aplikacyjna
○ dostarcza podmiotom gospodarczym wiedzy, która
przydaje się w ich działalności
○ aplikowanie wyników badań do rzeczywistej strefy
gospodarki
○ ułatwia podejmowanie decyzji, a tym samym
oddziaływanie na przebieg procesów gospodarczych
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA SYSTEMU OCHRONY
ZDROWIA

● NFZ
● Ministerstwo Zdrowia
● środki prywatne - płatności bezpośrednie i partycypacja w
kosztach świadczeń
NFZ
● obowiązkowa składka ubezpieczeniowa w wysokości 9%
dochodów osobistych
● podstawowa opieka zdrowotna
● ambulatoryjna opieka specjalistyczna
● leczenie szpitalne
● programy lekowe
● świadczenia wysokospecjalistyczne
● opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień
● rehabilitacja lecznicza
● opieka paliatywna i hospicyjna
MINISTERSTWO ZDROWIA

● finansowanie staży i specjalizacji medycznych

● ratownictwo medyczne
● inspekcja sanitarna
● finansowanie działalności dydaktycznej i badawczej uczelni
medycznych
● inwestycje w szpitalach klinicznych i ogólnych
● programy polityki zdrowotnej
 NARODOWY RACHUNEK NAKŁADY NA OCHRONĘ
ZDROWIA ZDROWIA

opracowywany przez GUS opracowywane przez Ministerstwo

Zdrowia
obejmuje bieżące wydatki na zdrowie,
odnoszą się wyłącznie do środków
zarówno publiczne jaki i prywatne
publicznych
w 2021 172,9 mld zł
w 2021 141,3 mld zł
POPYT NA USŁUGI ZDROWOTNE JEST SPECYFICZNY

● zależy od stylu życia i postępów cywilizacji

● sezonowość na usługi zdrowotne
● popyt subiektywny, czyli np. hipochondrycy
● konieczność wprowadzenia ograniczeń w korzystaniu z usług
z uwagi na nadmierną ich konsumpcję przez pacjentów
DETERMINANTY POPYTU NA USŁUGI ZDROWOTNE

● ekonomiczne
● demograficzne
● biologiczne
● społeczno-kulturowe
● organizacyjna
PODAŻ

● wielkość środków finansowych wpływających do systemu

opieki zdrowotnej
● kadry medyczne, ich liczebność, kwalifikacje, przestrzenne
rozmieszczenie, sprawność działania
● czynniki techniczne
ISTOTA POPYTU NA ZDROWIE

● model Grossmana - popyt na świadczenia zdrowotne to

popyt na dobre zdrowie, czyli jest pochodną cech usług
zdrowotnych, posiadanych zasobów finansowych, warunków
mieszkaniowych, czasu dostępu do usług
● hipoteza Romera - popyt na świadczenia zdrowotne jest
kreowany głównie przez podaż
ZJAWISKO POPYTU INDUKOWANEGO PRZEZ PODAŻ

● lekarz reprezentuje stronę podażową i jego działania mogą się

koncentrować na uzyskiwaniu jak największych korzyści
własnych z tytułu świadczenia usług zdrowotnych
● ze względu na to, że relacja pacjent-lekarz opiera się na
zaufaniu, lekarz może wykorzystać pacjenta wywołując popyt
na swoje usługi, który nie zaistniałby bez tego wpływu
Analiza ekonomiczna

● Jest to metoda badania zjawisk i procesów gospodarczych, która

polega na ich podziale na elementy składowe, wykrywaniu związków
przyczynowych między tymi elementami oraz identyfikacji przyczyn
zmian zachodzących w badanym obiekcie jako całości
● Dzięki poznaniu struktury obiektu
oraz określeniu wielkości i
przyczyn odchyleń stanów
rzeczywistych od pożądanych
można określić rodzaj i kierunki
działań niwelujących odchylenia
niekorzystne oraz utrwalających
zmiany i tendencje pożądane
Analiza ekonomiczna
● analiza ekonomiczna umożliwia stawianie diagnoz, ułatwia podejmowanie
decyzji, a także sprzyja racjonalizacji procesów gospodarczych, zarówno w
skali makro-, jak i mikroekonomicznej
● w analizie ekonomicznej znajdują szerokie zastosowanie metody
matematyczne
● analiza to sposób postępowania naukowego, uporządkowania, dzielenia
całości na elementy składowe
● celem analizy jest zbadanie struktury całości, poznanie mechanizmu
powiązań między elementami składowymi
Cele analizy
● wykrycie i ustalenie przyczyn powodujących zarówno niewykonanie zadań,
jak ich zrealizowanie
● sporządzanie ilościowej charakterystyki ilustrującej działalność
przedsiębiorstwa oraz pozwalającej na ocenę uzyskanych wyników i
porównanie ich z wynikami innych przedsiębiorstw
Cele analizy
● określenie przewidywanych wyników na podstawie informacji o stanie
czynników produkcji, jakimi dysponuje przedsiębiorstwo, oraz o
podstawowych aspektach otoczenia
● podjęcie decyzji kierowniczych przyczyniających się do efektywniejszego
funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstwa
Analiza kosztów i korzyści (CBA)
● złożona metoda ocena efektywności inwestycji i projektów biorąca pod
uwagę całość przewidywanych korzyści i kosztów, w tym elementy
ilościowe i jakościowe, pozwalająca określenie stopnia efektywności
inwestycji w danym otoczeniu
● W analizie kosztów i korzyści poza
aspektami finansowo-
ekonomicznymi przedsięwzięcia są
aspekty społeczne , kulturowe, czy
środowiskowe, ujmowane w postaci
kosztów zewnętrznych.
● Jest szczególnie przydatna w ocenie
projektów, których realizacja
związana jest z dużą liczbą korzyści i
kosztów, oraz w których głównym
kryterium wyboru nie jest
maksymalizacja zysków.
Analiza kosztów i korzyści (CBA)

● Analiza kosztów i korzyści może być nadużywana, ponieważ tendencyjność

wyboru uwzględnianych aspektów sprawia, że może być wykorzystywana
za lub przeciw zasadniczo każdemu przedsięwzięciu.
● W szczególności w sytuacjach dla których nie ma cen rynkowych, lub nie są
w pełni uwzględniane efekty zewnętrzne.
Analiza koszt-efektywność (CEA)

● stosowana jest w ocenie technologii medycznych i obejmuje identyfikację,

pomiar oraz porównanie kosztów oraz wyników zdrowotnych dwóch lub
więcej interwencji medycznych
● rozważane w analizie kosztów-
efektywności wyniki zdrowotne
wyrażone są w jednostkach
naturalnych - zaoszczędzone lata życia
(LYG lub LYS), czas wolny od objawów
choroby, liczba unikniętych
niekorzystnych zdarzeń, odsetek
wyleczeń zmniejszenie liczby
zachorowań po wprowadzeniu
profilaktyki, obniżenie ciśnienia
tętniczego itp.
Analiza koszt-efektywność (CEA)
● celem analizy jest określenie stosunku różnicy kosztów porównywanych
programów oraz różnicy w wynikach zdrowotnych
● służy do tego tzw. inkrementalny współczynnik kosztów efektywności -
ICER
● w przypadku gdy program ochrony zdrowia A jest droższy, ale przynosi
lepsze wyniki kliniczne niż program B, ICER wskazuje jaki jest dodatkowy
koszt uzyskania dodatkowego wyniku zdrowotnego w przypadku
zastąpienia programu B programem A
Analiza kosztów i użyteczności (CUA)

● stosowana jest w przypadkach, gdy konieczne jest porównanie dwóch

procedur terapeutycznych, których efekty różnią się od siebie
● koszty zastosowanej terapii są wyrażone w jednostkach monetarnych,
natomiast efekty w jednostkach użyteczności
● QALY - lata życia skorygowane o jakość
● HYE - równoważnik lat życia w pełnym zdrowiu
● dzięki stosowaniu uniwersalnych
jednostek użyteczności, w analizie
może być porównywane wiele efektów
terapeutycznych ocenianych za pomocą
QALY lub HYE
● analiza ta jest stosowana w przypadku
działań, które w największym stopniu
wpływają na jakość życia chorego
uwarunkowaną stanem zdrowia
● analiza stosowana zarówno w
przypadkach mało znaczących dla życia
pacjenta lub gdy procedura może
zwiększyć ryzyko zgonu pacjenta
Zasady finansowania opieki zdrowotnej w
Polsce
● System opieki zdrowotnej w Polsce opiera się na powszechnym
ubezpieczeniu zdrowotnym
● Obowiązkowa składka zdrowotna wynosi 9% osiąganych wynagrodzeń
● Jest odprowadzana przez ZUS do NFZ
Zasady finansowania opieki zdrowotnej w Polsce

● NFZ finansuje świadczenia zdrowotne i refunduje leki

● część składek zdrowotnych finansowana jest z podatków:
○ budżet państwa lub fundusze celowe odprowadzają składki m.in. za
studentów, rolników i ich domowników (KRUS)
○ urzędy pracy - za osoby bezrobotne
○ ośrodki pomocy społecznej - za osoby niepracujące lub niezarejestrowane
w urzędach pracy pracy, spełniające kryterium dochodowe
○ budżet państwa - za duchownych
● niektóre procedury zdrowotne w
ramach powszechnej publicznej opieki
zdrowotnej, w tym świadczenia
wysokospecjalistyczne, finansowane
są bezpośrednio przez budżet państwa
m.in. ratownictwo medyczne
● poza NFZ i budżetem państwa wydatki
powszechnej publicznej opieki
zdrowotnej finansowane są w
niewielkim zakresie przez
pracodawców (np. świadczenia w
zakresie medycyny pracy)
Zasady finansowania opieki zdrowotnej w Polsce

● osoby ubezpieczone w NFZ poza składką ubezpieczeniową nie ponoszą innych

kosztów leczenia
● do wyjątków należą: leki, z których część jest dostępna za opłatę ryczałtową lub
częściową odpłatnością; opieka sanatoryjna, dostępna za opłatą ryczałtową;
opieka stomatologiczna dla osób dorosłych - koszty części świadczeń w pełni
ponosi pacjent
● finansowanie opieki medycznej ze
środków prywatnych najczęściej
pochodzą bezpośrednio ze środków
gospodarstw domowych
● rola pracodawców - poprzez
abonamenty medyczne - oraz
towarzystw ubezpieczeniowych -
dodatkowe ubezpieczenia medyczne -
choć relatywnie niska, wciąż rośnie
BIBLIOGRAFIA

● https://www.nik.gov.pl/
● https://www.gov.pl/web/zdrowie
● https://www.nfz.gov.pl/
● https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/wydatki-na-ochrone-zdrowia-w-latach-
2019-2021,27,2.html
● https://mfiles.pl/pl/
● https://www.researchgate.net/
● https://www.farmakoekonomika.com.pl/
● https://www.emc-sa.pl/