Polityka gospodarcza

Egzamin 7.02.2020 godz. 8.00

Definicje i zakres polityki ekonomicznej (oddziaływanie na gospodarkę – jej dynamikę, strukturę, funkcjonowanie) !!!
PROGRAM PRZEDMIOTU
Systemy ekonomiczne i funkcje polityki gospodarczej
- Systemy funkcjonowania gospodarki
- System regulacji i funkcje polityki ekonomicznej w gospodarce kapitalistycznej
- Funkcje polityki gospodarczej w systemie realnego socjalizmu
Funkcje polityki gospodarczej w okresie przebudowy ustroju gospodarczego
Cele polityki ekonomicznej ich wzajemne relacje
- Rodzaje celów wyodrębnione w literaturze przedmiotu
- Relacje zachodzące pomiędzy poszczególnymi rodzajami celów
Narzędzia polityki ekonomicznej i ich klasyfikacje
Dziedziny polityki ekonomicznej i kryteria ich wyodrębniania
Uwarunkowania polityki ekonomicznej
-Ustrojowo-systemowe
- Uwarunkowania wewnętrzne
-Uwarunkowania zewnętrzne

04.12.19
„Polityka” od „polityke”
Polityka ekonomiczna polega na wykorzystaniu praw ekonomicznych do osiągania zamierzonych celów.
Definicja z 70 lat.
Politykę ekonomiczną określa się jako aktywne oddziaływanie państwa na procesy gospodarcze i społeczne przez formułowanie
celów, środków ich realizacji, priorytetów i kształtowanie sprzyjających jej postaw jednostkowych i społecznych. Definicja z 1997 r.
W ujęciu ogólnym polityka ekonomiczna jest sztuką skutecznego urzeczywistniania w gospodarce wartości uniwersalnych (np.
upowszechniania praw do wolności, prywatnej własności, prawdy, sprawiedliwości, godności, pomocniczości, solidaryzmu, dobra
wspólnego)
Oraz wybranych w ramach demokratycznych procedur orientacji strategicznych (takich przykładowo jak: proefektywnościową,
prosocjalna – „państwa opiekuńczego”, proekologiczna, czy protransformacyjna).
Polityka ekonomiczna – to sztuka demokratycznie uzgodnionego korygowania rynkowych (regulowanych prawem wartości)
procesów gospodarczych przy pomocy trojakich działań:
1. Korekty procesu gromadzenia bogactwa przez różne podmioty i warstwy społeczne w ramach zobiektywizowanej (opartej na
konsensusie interesów świata pracy i kapitału) polityki dochodowej i podatkowej;
2. Zabezpieczenia optymalnego poziomu socjalnego bezpieczeństwa przez limitowane rzeczywistą nadwyżką przychodów
budżetu państwa nad jego sztywnymi wydatkami i nowymi zobowiązaniami (publiczne wydatki na oświat, naukę, kulturę,
szkolnictwo wyższe, opiekę nad rodziną, dotacje do ubezpieczeń społecznych, rozwój taniego budownictwa mieszkaniowego
itd.)
3. Wspomagania rozwoju środowiska naturalnego, miejsc pracy i konkurencyjnej struktury rynków (towarowego, pracy,
kapitałowego i pieniężno-walutowego)

Polityka ekonomiczna to świadome oddziaływanie władz państwowych oraz instytucji i organizacji międzynarodowych na
gospodarkę – jej dynamikę, strukturę, funkcjonowanie i stosunki ekonomiczne.
Podmiotem polityki ekonomicznej jest najczęściej władza państwowa w której imieniu konkretne działania prowadzą jej organy.
Istotny jest:
 Sposób powoływania,
 Struktura
 Szczegółowy zakres kompetencji i odpowiedzialności

Organów publicznych mających oddziaływać na gospodarkę,

 Procedura przygotowywania i podejmowania decyzji.

Przedmiotem polityki ekonomicznej jest gospodarka narodowa, którą można ujmować w różnych układach i skalach.
Gospodarka narodowa („gospodarstwo narodowe”, „gospodarka krajowa”) – wszystkie gospodarstwa indywidualne i zespołowe
w sferze produkcji, usług, podziału, obrotu i konsumpcji na terytorium państwa.
Polityka ekonomiczna to oddziaływanie na gospodarkę jej:
1. dynamikę
2. Strukturę
3. Funkcjonowanie
4. Stosunki ekonomiczne (system ekonomiczny)
Oddziaływanie państwa na dynamikę gospodarki
- działania, których efektem ma być stabilny wzrost rozmiarów produkcji wytwarzanej przez gospodarujące społeczeństwo
Produkt Krajowy Brutto (PKB)
Podstawowa kategoria i wielkość ekonomiczna charakteryzująca działalność gospodarczą …

Zestawienie rozmiarów PKB z liczbą ludności dostarcza podstawowych informacji o ogólnym poziomie ekonomicznym kraju i
umożliwia dokonywanie pewnych porównań między krajami.
Rozkład dochodów pokazuje, w jaki sposób wytwarzane w gospodarce łączne dochody (równe łącznemu PKB) dzielone są między
różne grupy gospodarstw domowych.
Standardowym sposobem przedstawiania rozkładu dochodów jest pokazanie, jak dużą procentową cześć łącznych dochodów
uzyskają poszczególne grupy.
Współczynnik Giniego

11.12.19
Oddziaływanie na strukturę gospodarki
- działania, których efektem będą jej zmiany w kierunku bardziej efektywnej, czyli takiej, która racjonalniej gospodaruje danymi
zasobami (środkami gospodarczymi: praca żywa, surowce, materiały, energia, kapitał finansowy) osiągając większy efekt (większą
ilość dóbr i usług)
Strukturę gospodarki najczęściej rozpatruje się w ujęciu:
 Sektorowym (działowo – gałęziowym),
- sektor I (rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo)
- sektor II (przemyśl i budownictwo)
- sektor III (usługi)
 Własnościowym
- sektor publiczny
- sektor prywatny
 Przestrzennym i
 Instytucjonalnym.
Przez strukturę określamy ogólnie zbiory elementów rozpatrywanej całości i wzajemne między nimi relacje, a także zespół relacji
między poszczególnymi zbiorami elementów, czy elementami, a daną całością.
Aktywno-zawodowi - pracujące i bezrobotni
Bierni zawodowo – nie szuka pracy, ale nie dlatego że nie chce, ale nie może (niepełnosprawne, macierzyństwo, kontynowanie
nauki.
 osoby otrzymujące emeryturę, rentę, alimenty, stypendium, pomoc opieki społecznej,
 uczniów pobierających naukę w trybie dziennym,
 osoby odbywające karę pozbawienia wolności,
 osoby przebywające w domach opieki,
 osoby uzyskujące dochód m.in. z dzierżawy, wynajmu lokum, itp.,
 osoby przebywające na urlopie wychowawczym.

Bezrobotny – wyraża chęć podjęcia pracy i aktywnie szuka tej pracy.

Realizacja procesów przekształceń własnościowych przynosi korzyści dla samych spółek, jak i dla całej gospodarki.
Do najważniejszych korzyści zaliczyć można:
1. Stworzenie efektywnego i elastycznego sektora prywatnego,
2. Zmniejszenie roli państwa w gospodarce
3. Zwiększenie wpływów budżetowych (ze sprzedaży podmiotów i z płaconych następnie przez nie podatków),
4. Wzrost efektywności podmiotów
5. Podniesienie jakości dóbr i usług oraz zwiększenie wrażliwości gospodarki na decyzje konsumentów,
6. Przyciąganie nowych inwestycji.
Strukturę gospodarki najczęściej rozpatruje się w ujęciu:
 Przestrzennym
 Instytucjonalnym (sektory: przedsiębiorstw niefinansowych, instytucji finansowych, instytucji rządowych i
samorządowych, gospodarstw domowych, instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych, podatki
od produktów pomniejszone o dotacje do produktów)
Funkcjonować
1. „spełniać swoje funkcje zgodnie z przeznaczeniem”
2. „być używanym lub postrzeganym w określonej roli
3. O przekonaniu, przesądzie itp.: być ogólnie znanym oraz powszechnie uznawanym

 Raport Banku Swiatowego i IFC „Doing business”

 Ranking globalnej konkurencyjności Światowego Forum Ekonomicznego;
 Indeks wolności gospodarczej – Heritage Foundation i Wall Street Journal
 Światowy Rocznik Konkurencyjności – Internetional Institute fo Management Development (IMD)
 Raport Atrakcyjność Inwestycyjna Europy Ernst&Young 2017 (European Attractiveness Survey)
Raport Banku Swiatowego i IFC „Doing business”:
Ekspercie BŚ oceniają jedynie aspekty mikroekonomiczne prowadzenia działalności gospodarczej:
 Rozpoczynanie działalności
 Uzyskania pozwolenia budowlanego
 Egzekwowanie zobowiązań umownych
 Łatwość płacenia podatków
 Rejestracja nieruchomości

Ranking globalnej konkurencyjności Światowego Forum Ekonomicznego;

Ranking globalnej konkurencyjności jest kluczowym elementem corocznego raportu Światowego Forum Ekonomicznego pt. The
Global Competitiveness Report.
Powstaje on na podstawie oceny tzw. indeksu globalnej konkurencyjności (The Global Competitiveness Index – GCI), który mierzy
ogólną konkurencyjność gospodarki.

Indeks wolności gospodarczej – Heritage Foundation i Wall Street Journal

Autorzy raportu oceniają m.in.:
- Swobodę prowadzenia działalności gospodarczej,
- politykę handlową,
- obciążenia podatkowe,
- politykę budżetową,
- politykę rynku pracy,
- poziom korupcji.
Czynnikami, które najbardziej ciążą na ocenie wolności gospodarczej w Polsce są wg autorów raportu: słabość instytucjonalna,
wysoki poziom percepcji korupcji oraz niesprawny system sądownictwa, a także wysoki deficit budżetowy.

Światowy Rocznik Konkurencyjności – Internetional Institute fo Management Development (IMD)

Raport IMD pt. „World Competitiveness Yearbook ocenia konkurencyjność w oparciu o ponad 300 kryteriów szczegółowych.
Czynnikami branymi pod uwagę w tej ocenia są m.in.:
- wyniki gospodarcze (wzrost gospodarczy, wyniki w HZ, zatrudnienie, poziom cen, itd.),
- finanse publiczne,
- polityka fiskalna,
- jakość ustawodawstwa biznesowego,
- efektywność przedsiębiorstw (m. in. Produktywność, finanse przedsiębiorstw, zarządzanie, innowacyjność),
- infrastruktura (m.in. infrastruktura techniczna, technologiczna, naukowa, zdrowotna, edukacyjna).

Raport Atrakcyjność Inwestycyjna Europy Ernst&Young 2017 (European Attractiveness Survey)

System gospodarczy (ekonomiczny)

- Zbiór powszechnie obowiązujących norm prawnych oraz ogólnie akceptowanych zasad, regulujących postępowanie
wszystkich uczestników procesu gospodarczego;
- Zespół instytucji związanych z podejmowaniem i realizacją decyzji ekonomicznych wraz ze wszystkimi podmiotami
ekonomicznymi.

 System ekonomiczny przesądza o kształcie i strukturze sfery regulacji w gospodarce narodowej, tworząc zespół
podstawowych UWARUNKOWAŃ polityki ekonomicznej, określając jej zakres, pole, instrumentację, a często także cele
działań.
 System ekonomiczny rozstrzyga o strukturze organów prowadzących i realizujących politykę gospodarczą, ale sam też
może stawać się przedmiotem ich oddziaływań.
 Każdy system ekonomiczny wiąże się z panującym w danym państwie ustrojem społecznym i systemem politycznym.
Zmiany systemu ekonomicznego były (są) zazwyczaj następstwem zmian ustrojowym i politycznym.

System ekonomiczny określa:

 Kto i jak decyduje o tym, które dobra powinny być wytwarzane i w jakich ilościach,
 W jaki sposób wytwarzanie uzupełniających się produktów ma być bilansowanie i koordynowanie pod kątem
zaspokojenia różnorodnych potrzeb społecznych,
 W jaki sposób ma być dokonywany podział globalnego produktu społecznego między członków społeczeństwa,
 Kto jest właścicielem środków produkcji.

Dochód można otrzymywać z:

 Własności
 Kapitału
 Płacy
 Świadczeń socjalnych
Kryteria, na podstawie których można wyróżnić poszczególne systemy gospodarcze (ustroje społeczno-gospodarcze), to:
 Własność środków produkcji:
A. Ustroje indywidualistyczne (kapitalistyczne) – dominacja własności prywatnej;
B. Ustroje kolektywistyczne – przewaga własności państwowej.
 Mechanizm regulacji procesów gospodarczych:
A. Systemy kompetytywne (konkurencyjne) – systemy gospodarki rynkowej regulowane są jedynie w niektórych
fragmentach, całość wymiany sterowana jest poprzez działanie mechanizmów wolnorynkowych, czyli wzajemne
oddziaływanie na siebie popytu, podaży i kształtowanie się ceny – samoczynnie działający rynek.
B. Systemy gospodarki regulowanej administracyjnie – w gospodarce nakazowej całość lub większość decyzji dotyczących
produkcji i redystrybucji dochodu podejmowana jest w drodze administracyjnych decyzji przez biurokrację państwową
szczebla centralnego.

Kombinacja powyższych kreteriów pozwala na wyróżnienie teoretycznych modeli systemów ekonomicznych:

1. Indywidualistyczno – kompetytywnego – kapitalizm rynkowy
2. Indywidualistyczno – planowego – gospodarka kapitalistyczna regulowana przez centralne planowanie państwowe
3. Kolektywistyczno – kompetytywnego – socjalizm rynkowy
4. Kolektywistyczno – planowego – kolektywistyczna gospodarka zarządzana centralnie – realny socjalizm.

System indywidualistyczno – kompetytywny – kapitalizm rynkowy

Kapitalizm – system ekonomiczny oparty na prywatnej własności środków produkcji, czyli kapitału, który jest maksymalizowany
przez właściciela.
Klasycznie państwo pełni tu rolę ograniczoną do ochrony własności prywatnej i zapewnia bezpieczeństwo obywateli.

Kapitalistyczna gospodarka rynkowa to taka, w której decyzje dotyczące zakresu i sposobu produkcji, podejmowane są przez
suwerenne podmioty gospodarcze, kierujące się własnym interesem i postępujące zgodnie z zasadami racjonalności
gospodarowania.

Podstawą podejmowania decyzji przez podmioty gospodarujące są informacje płynące z rynku:

m.in. ceny dóbr i usług, ceny czynników wytwórczych, płace, stopy procentowe, stopy zysku, kursy papierów wartościowych, walut
oraz oczekiwania podmiotów gospodarczych co do ich kształtowania się w przyszłości.
Regulatorem jest „niewidzialna ręka rynku”.

Przyczyny ingerencji państwa w gospodarkę

I. Istnienie państwa (polityka budżetowa)
II. Polityka pieniężna
III. Słabości „niewidzialnej ręki rynku”:
 Nieefektywność (niedoskonała konkurencja, brak zainteresowania prywatnych przedsiębiorców, efekty (koszty)
zewnętrzne
 Nierówności w podziale dochodów
 Niestabilność

Przyczyny ingerencji państwa w gospodarkę

1. Istnienie Państwa (polityka budżetowa) (obywatele, terytorium, wojsko- suwerenność, bezpieczeństwo) muszą sobie
zapełnić środki na swoje funkcjonowanie; gromadzenie środków na swoje istnienie
2. Polityka pieniężna – prowadzona przez bank centralny; regulowanie podaży pieniądza; zapełnia stabilny poziom
cen(przeciłdziała inflacji)
3. Słabości „niewidzialnej ręki rynku”:
1) Nieefektywność (niedoskonała konkurencja(monopol), brak zainteresowania prywatnych przedsiębiorców(rynek nie
zainteresowany pewnym rodzajem działalności, np. edukacja, zdrowie, budowa mostów), efekty (koszty) zewnętrzne
(ochrona środowiska – Ministerstwo Środowiska, Główny Inspektor Ochrony Środowiska).
2) Nierówności w podziale dochodów (wąska grupa bogatych byłaby bogatsza, a biedni...; chronić grupy słabe
ekonomicznie
3) Niestabilność

08.01.2020
Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP- ang. Public-private partnership) – forma współpracy między podmiotami publicznymi a
sektorem prywatnym, których celem jest poprawa realizacji inwestycji w projekty infrastrukturalne lub inne rodzaje operacji
realizujących usługi publiczne, poprzez dzielenie ryzyka, wspólne korzystanie ze specjalistycznej wiedzy sektora prywatnego lub
dodatkowe źródła kapitału.
PPP może takie dziedziny jak np. budownictwo mieszkań na wynajem, centra sportowo-rekrutacyjne, parkingi, szkoły, siedziby
władz publicznych czy gospodarka komunalna, ale również budowa dróg i autostrad, portów czy lotnisk.
Ważniejsze zadania państwa w ramach polityki ekonomicznej w gospodarce rynkowej. Egz
1. Polityka ekonomiczna zajmuje się, oddziaływaniem na gospodarkę, pod kątem zapełnienia stałego dopływu środków do
wykonywania przez państwo jednej funkcji.
2. Polityka ekonomiczna dąży do zapełnienia zachowania wartości pieniądza.
3. Polityka ekonomiczna stara się chronić konkurencję przed działaniami organizacji monopolistycznych.
4. Polityka ekonomiczna wspiera funkcjonowanie i rozwój sektorów gospodarki nie cieszących się dostatecznym
zainteresowaniem prywatnych przedsiębiorstw lub wyłączonych z zakresu ich działania w wyniku racjonalizacji.
5. Polityka ekonomiczna zajmuje się problemami ochrony środowiska naturalnego i dąży do zapełnienia ładu
przestrzennego.
6. Polityka ekonomiczna dąży do zapełnienia ładu społecznego poprzez oddziaływanie na proces redystrybucji zapełniając
tym samym osłonę warstwom słabszym ekonomiczne.
7. Polityka ekonomiczna stara się usuwać zagrożenia rozwoju gospodarczego poprzez przeciwdziałanie czynnikom
kryzysogennym i stagnacyjnym oraz poprzez pobudzanie koniunktury i kształtowanie warunków sprzyjających procesowi
wzrostu.
8. Polityka ekonomiczna stara się chronić obywateli przedsiębiorców i poszczególne rynki przed nieporządaną konkurencja
zagraniczną.
Brak konkurencji- monopole- zjawisko nieporządane
Dumping – sprzedaż produktów za cenę niszzą od kosztów wytworzenia produkcji
Państwo dopłaca przedsiębiorcy za wytworzeniu produkcji

2. System indywidualistyczno-planowy
Gospodarka kapitalistyczna regulowana przez centralne planowanie państwowe
Po przejęciu władzy w 1933 roku kierownictwo NSDAP zadecydowało o zasadniczej zmianie dotychczasowego modelu
gospodarczego opartego na rozwiązaniach rynkowych.
Zachowano prywatną własność przedsiębiorstw, jednak procesy regulacji zostały upaństwowione.
Aparat partyjno-państwowy przejął nadzór nad: rozdziałem surowców, ustaleniem cen, płacami, strukturą produkcji, handlem
zagranicznym oraz kredytami.
W 1936 utworzono Urząd do spraw Planu Czteroletniego.
Do naczelnych zadań planu należało:
 Przygotowywanie Niemiec do prowadzenia wojny oraz
 Zlikwidowanie bezrobocia poprzez:
*rozbudowanie programu zbrojeń
*inwestycje infrastrukturę
Sektorem objętym specjalnymi regulacjami byo rolnictwo ...
4. System kolektywistyczno-kompetetywny
Gospodarka socjalistyczna z elementami samoregulacji rynkowej

15.01.20
NEP – rezygnacja z polityki gospodarczej rządu radzickiego
Określenie doktryny polityki gospodarczej
5. System kolektywistyczno-planowy – gospodarka socjalistyczna regulowana przez centralne planowanie państwowe. Korea
Północna jest takim przykładem.

Socjalizm – (łać. Societes – wspólnota) - wieloznaczne pojęcie, odnoszące się do prób zmniejszenia nierówności społecznych i
upowszechnienia świadczeń socjalnych, lub poddania gospodarki kontroli społecznej (poprzez instytucje państwowe,
samorządowe, korporacyjne lub spółdzielcze).

Częścią wspólną wszystkich odmian socjalizmu jest (częściowe lub całkowite) odrzucenie idei kapitalistycznego, wolnego rynku,
ograniczenie własności prywatnej oraz promowanie idei sprawiedliwości społecznej.

Cechy gospodarki socjalistycznej:

1. Planowanie centralne i zarządzanie nakazowo rozdzielcze (rozdzielnictwo zasobów, towarów, usług), które nie tylko
ograniczało autonomię przedsiębiorstwa, ale czyniło z niego zakład produkcyjny (w myśl zalecenia Lenina, cała
gospodarka traktowana jak ”wielka maszyna”)
2. Rozbudowa aparatu administracji państwowej i gospodarczej opanowanej przez ludzi partii w celu zapewnienia
koordynacji i kontroli organizowanej od góry (nomenklatura stanowisk – BMW – bierny, mierny, ale wierny)

Nomenklatura
1. Ogół nazw, terminów używanych w jakiejś dziedzinie nauki, sztuki, techniki itp.: dawniej też: sposób nazywania
2. Grupa ludzi uprzywilejowanych przez władze, instancje partyjne itp., wyznaczonych na stanowiska kierownicze w instytucjach
i urzędach państwowych.
3. Hierarchiczna struktura gospodarki
4. Administracyjna regulacja wszelkich parametrów ekonomicznych i rozdzielnictwo zasobów.
5. Nieformalna „dolaryzacja gospodarki”; barter (dobro za dobro)
 Socjalistyczny etos pracy – „czy się stoi…” i system motywacji – „stachanowski”.
6. Prymat rozbudowy przemysłów wytwarzających środki produkcji (przemysł ciężki: stalowy, maszynowy itd.) i wiążące się z
tym stałe ograniczenia konsumpcji, a nawet okresowe spadki stopy życiowej.

29.01.20
Polityka pieniężna (2-3 pytania na egzaminie)
- oddziaływanie państwa w gospodarce

Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski.

Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej.
NBP odpowiada za wartość polskiego pieniądza.

W rozwiniętej gospodarce rynkowej bank centralny odgrywa zasadniczą rolę.

Pełni on 3 podstawowe funkcje:
1. Banku emisyjnego
2. Banku banków -
3. Centralnego banku państwa – obsługa bankowa budżetu państwa.
- Bank centralny nie może finansować deficytu budżetowego.

Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen (niska inflacja), przy jednoczesnym wspieraniu
polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.
 Współcześnie banki centralne przez stabilność cen rozumieją inflację na tyle niską, aby nie wywierała ona negatywnego
wpływu na inwestycje, oszczędności i inne ważne decyzje podejmowane przez uczestników życia gospodarczego.
 Zapewnienie tak rozumianej stabilności cen jest podstawowym sposobem, w jaki bank centralny przyczynia się swoimi
decyzjami do osiągnięcia wysokiego i trwałego wzrostu gospodarczego.
Przyczyny inflacji
- nadmierna emisja pieniądza
- niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych
- wzrost zagregowanego popytu w gospodarce
- niezrównoważony budżet państwa
- import inflacji
- dodatnie saldo
- monopolizacja gospodarki

Skutki inflacji
Niepewność co do przyszłej wartości inflacji.
Podnosi to ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej.

 Rada Polityki Pieniężnej, opiera politykę pieniężną na strategii bezpośredniego celu inflacyjnego (BCI).

 Po sprowadzeniu inflacji do niskiego poziomu, począwszy od 2004 r. RPP przyjęła ciągły cel inflacyjny na poziomie 2,5% z
symetrycznym przedziałem odchyleń o szerokości +- 1 punkt procentowy.

Za wyborem takiej strategii prowadzenia polityki pieniężnej przemawiają następujące argumenty:

1. Cel polityki pieniężnej jest jasno określony i zrozumiały dla otoczenia gospodarczego.
2. System ten poprzez swoją otwartość ogranicza możliwość realizacji poprzez władze monetarne krótkookresowych celów
w sferze realnej i pozwala na publiczną weryfikację kierunku i skuteczności polityki pieniężnej, przez co zwiększa jej
wiarygodność.
3. Przy odpowiedniej wiarygodności banku centralnego strategia ta pozwala przełamywać oczekiwania inflacyjne przy
stosunkowo małym koszcie społecznym, przez co próbuje pogodzić zmniejszanie inflacji z wysokim wzrostem
gospodarczym.
4. Większa elastyczność w stosowaniu instrumentów umożliwia dobór reakcji banku centralnego w zależności od rodzaju
szoku, stanowiącego zagrożenie dla realizacji celów inflacyjnych.
5. Strategia BCI pozwala elastycznie reagować na zmiany szybkości obiegu pieniądza.

Stopa procentowa
Podstawowym instrumentem polityki pieniężnej jest krótkoterminowa stopa procentowa.
Zmiany wysokości stopy referencyjnej NBP wynikają z kierunku prowadzonej polityki pieniężnej.
Poziomy stóp depozytowej oraz lombardowej NBP wyznaczają pasmo wahań stopy procentowej overnight na rynku
międzybankowym.

Stopa referencyjna NBP określa rentowność podstawowych operacji otwartego rynku, wpływając jednocześnie na poziom
krótkoterminowych rynkowych stóp procentowych.
Stopa lombardowa NBP
Kredyt lombardowy umożliwia pozyskiwanie z banku centralnego w każdym dniu operacyjnym środków na termin overnight.

Oprocentowanie tego instrumentu, wyznaczając koszt pozyskania pieniądza w banku centralnym, stanowi górne ograniczenie dla
stawki rynkowej overnight.

Stopa depozytowa NBP

Depozyt na koniec dnia pozwala na lokowanie w każdym dniu operacyjnym nadwyżek środków w banku centralnym na termin
overnight.

Oprocentowanie tego instrumentu określa dolne ograniczenie dla stawki rynkowej wyznaczanej dla tego terminu.

Operacje otwartego rynku są podstawowym instrumentem umożliwiającym utrzymywanie krótkoterminowych rynkowych stóp
procentowych na poziomie spójnym z ustalonym przez RPP poziomem stopy referencyjnej NBP.

Operacje otwartego rynku

1. Operacje podstawowe
2. Operacje dostrajające
3. Operacje strukturalne

 Operacje podstawowe są standardowo przeprowadzane w sposób regularny (raz w tygodniu), z 7-dniowym z reguły
terminem zapadalności.
 Na przetargach obowiązuje stała rentowność na poziomie stopy referencyjnej NBP.

 Operacje dostrajające mogą zostać podjęte w celu ograniczenia wpływu zmian w warunkach płynnościowych w sektorze
bankowym na wysokość krótkoterminowych rynkowych stóp procentowych.
 Mogą one obejmować operacje absorbujące (emisję bonów pieniężnych NBP, transakcje reverse repo) oraz zasilające
(przedterminowy wykup bonów pieniężnych NBP, transakcje repo).

Operacje strukturalne mogą zostać przeprowadzone w celu długoterminowej zmiany struktury płynności w sektorze bankowym.
Gdyby wystąpiła taka konieczność, bank centralny może przeprowadzić następujące operacje strukturalne: emisję …

Rezerwa obowiązkowa – 3,5%

 Podstawową funkcją rezerwy obowiązkowej jest stabilizowanie bieżących warunków płynnościowych w sektorze
bankowym.
 Ewentualne zmiany stóp rezerwy obowiązkowej są uzależnione od kształtowania się warunków płynnościowych w
sektorze bankowym.

Kurs walutowy – cena jedno dobra wyrażona w drugim

Interwencje walutowe
Instrumentem polityki pieniężnej, który może zostać wykorzystany przez NBP, są interwencje na rynku walutowym.
W ramach obowiązującej strategii polityki pieniężnej, NBP może dokonywać zakupu bądź sprzedaży na runku walut obcych za
złote.
Deprecjacja – spadek wartości przy kursie płynnym, dewaluacja – wynik decyzji państwa (decyzje sztywne).

Egzamin
31.01.20
14:00 aula 3