Principios xerais de dimensionamento

(ACOTACIÓN)

UNE 1-039:94 – ISO 129 (clásica, anulada)

UNE-EN ISO 129-1:2019 Ratifica y actualiza la anterior
UNE 3040_2016_Acotación de conos, conicidad, conos Morse, etc

ISO-129: NORMA QUE REGULA OS PRINCIPIOS XERAIS,

DEFINICIÓNS, MÉTODOS DE EXECUCIÓN E INDICACIÓNS
ESPECIAIS NA ACOTACIÓN DOS DEBUXOS TÉCNICOS.
Tipos de acotación
 Funcional
 Enfocado ás medidas funcionais
 Precisa de tolerancias
 Constructivo
 Enfocado á xeometría final
 Ligado á fabricación
 De Verificación/Control
 Enfocado ás medidas a comprobar
 Ligado á fase de inspección/control
 Tipos de acotación

Cómo funciona Cómo se fabrica Cómo se verifica

 Acotación funcional
• É preciso saber como actúa cada peza no conxunto e/ou
como se realiza o seu montaxe.
• Aplícase na FASE DE DESEÑO. É necesario que a cada
cota se lle asignen un valor máximo e mínimo.
Acotación constructiva
 Acotación segundo o proceso de fabricación ou
mecanizado.
 Debe incluir as dimensións necesarias para taller.
 É o mais habitual (aplicalo inicialmente).
Acotación de verificación
 Realizada polos departamentos de control, precisa de experiencia
posto que a toma de medidas pode ser complexa debido a que
existen menos referencias (p. ex. os centros de furados, etc.).
 Exemplos

Funcional Constructiva De verificación

Exemplos (máis)

Funcional Constructiva De verificación

 Cotas
 Valor numérico real escrito nos planos coa
axuda de cifras, liñas e símbolos
 Debe indicar sempre a medida real, sen ter en
conta a escala
 Tipos
 Funcional F
 Non funcional NF
 Auxiliar (AUX)
 Informativa, entre paréntese e dedúcese doutras.
CLASIFICACIÓN DAS COTAS

 FUNCIONAL: Son as esenciais para o funcionamento

dun elemento.
 NON FUNCIONAL: Necesarias para a definición
formal do elemento, pero non afectan ao seu
funcionamento.
 AUXILIAR: Proporcionan, por ex. medidas totais, pero
non precisan tolerancias. Son deducibles das
anteriores.
Cotas funcionais, non funcionais e auxiliares
1

2
Cotas de dimensión e de situación
 Cota de dimensión (D): Define o tamaño das distintas
formas de cada elemento
 Cota de situación (S): Indica a posición dun elemento
respecto de outro
 PRINCIPIOS DE ACOTACIÓN (1)

 Os debuxos acotaranse preferentemente segundo a súa función.

 Unha cota non figurará no debuxo mais que nun só lugar.
 As cotas situaranse nas vistas máis representativas.
 Todas as cotas terán as mesmas unidades.
 Non figurarán mais que as cotas necesarias para definir un
elemento.
 Indicaranse tolerancias ou calquer outra información necesaria
para definir inequivocamente o elemento en cuestión.
PRINCIPIOS DE ACOTACIÓN (2)

 A cifra de cota indicará sempre o valor real

 Unha única cota por cada característica
 Minimizar intersección de liñas
 As cotas F deben:
 Ser independentes entre sí

 Estar inscritas directamente

 As cotas NF completan a definición do obxeto e facilitan a

fabricación e/ou verificación
 As cotas Auxiliares son exclusivamente informativas
 A inscripción das cotas non debe afectar á claridade da
representación.
Elementos de Acotación
 Liñas
 De cota
 Auxiliares de cota
 De referencia
 Extremos de liña
 Frechas (triángulo isósceles normalizado)
 Indicacións de orixe/trazos/puntos, etc.
 Inscricións
 Cifras de cota
 Símbolos
 Notas
Elementos de Acotación
Elementos de Acotación
(según UNE 1-039-94)
 Tipos e tamaño de extremos de
liñas de cota

Símbolo do orixe de
coordenadas

O tamaño dos extremos (frecha ou trazo) debe ser proporcional ao

tamaño do debuxo
Separacións: liña de cota-contorno, liñas de
cota entre si, e rebase da liña auxiliar á de cota.
Magnitudes a acotar
 Distancias
 Unidades: mm, ...
 Ángulos
 Unidades: º ’ ” ...
 Cotas funcionais particulares f22D f13d
 Conicidade: (D-d)/L = 1/k
 Inclinación: (H-h)/L = 1/k L
27

H
21
1h6

L
33
Diferentes formas de acotar
elementos troncocónicos
Os dous diámetros das bases e a
lonxitude da altura

A altura, o diámetro de unha das bases

e o ángulo do vértice

A altura, un dos diámetros e a

conicidade
Liñas auxiliares en esquinas
redondeadas o cortadas
•EN ESQUINAS REDONDEADAS OU ACHAFLANADAS,
AS LIÑAS PROLONGARANSE (Para poder ACOTAR)
Acotación de liñas auxiliares
oblicuas
•AS LIÑAS AUXILIARES PODEN INCLINARSE
PARA DAR MAIS CLARIDADE AO DEBUXO,
PERO MANTÉNDOSE PARALELAS ENTRE SI.
 Liñas de cota de medida en
rupturas
•AS LIÑAS DE COTA NON SE INTERRUMPEN nas VISTAS
INTERRUMPIDAS.
Liñas auxiliares con excesivas
interseccións e mal trazadas

mal mal

As cotas menores
máis próximas ao
contorno para evitar
cruces de liñas

mal
 Liñas auxiliares con excesivas
interseccións (mais)

Neste caso é inevitable. Hai que ter en conta que non Evitaríase o cruce si acotamos
se poden utilizar como liñas de cota as de simetría ou o diámetro no interior.
de contorno (estas poden ser liñas auxiliares de cota).
 Liñas de cota en simetrías
•En pezas simétricas dadas con medio corte, as liñas de cota na
parte seccionada sobrepasan lixeiramente o eixo de simetría
(omítese a 2ª frecha) => COTA PERDIDA.
• As medidas exteriores indicanse completas
Liñas de referencia
•Exemplos de liñas de referencia para cotas,
tolerancias, acabados superficiais, achaflanados,
ou outras indicacións.
 Posición das frechas

Distintas posicións e combinación de frecha e punto Para radios as liñas de acotación

en función do espacio entre a liñas auxiliares polo centro do radios, preferentemente.
Inscrición das cotas: Método 1

Cifras de cota paralelas as liñas, centradas, lixeiramente

separadas por riba e lectura dende abaixo ou dende a
Dereita (evitar zona de 30º respecto da vertical)
Inscrición de cotas angulares:
Método 1

Lectura dende abaixo / dereita Lectura dende abaixo/horizontais

 Inscrición de cotas: Método 2

Lectura dende abaixo. As liñas de cota non horizontais interrúmpense

hacia o centro para insetar a cifra de cota
Inscrición de cotas angulares: Método 2

Lectura dende abaixo nas duas posibilidades que se observan.

 Posicións especiais das cifras de cota

Cando falta espazo, desprazadas

e con referencia.
Perto dun extremo para evitar
longas liñas de cota en simetrías

Na prolongación da liña de cota

en casos excepcionais
 Símbolos para identificación de formas

: Arco

Ø e cadrado poden
omitirse cando non hai
dúbidas
Acotación de diámetros
•O antepoñer o símbolo do diámetro indica a forma circular do
elemento, cando a vista dada non permite ver a verdadeira
forma.
Acotación de diámetros
•Cando é evidente a indicación do
diámetro, pode suprimirse o símbolo.

BEN MAL
Acotación de radios
•Aplícase o mesmo criterio que para diámetros: Si é
evidente o centro do arco, pode suprimirse o símbolo R,
(mellor indicalo sempre)

BEN MAL
Acotación de radios
•As frechas non deben situarse nos puntos de tanxencia.
•Nunca se acotarán radios en furados ou eixos (dase o
diámetro), somente en arcos de empalme.

MAL BEN
Exemplos de acotacion de
radios, diámetros, arcos …
Dimensionamento de cadrados
e de esferas
•Os símbolos de cadrado e diámetro pódense omitir si a
forma está claramente indicada.
Dimensionamento de cadrados
e de esferas. Exemplos.
Disposición das cotas
En paralelo

En serie
En serie

En paralelo con orixe común ou

acumulativas superpostas
Cotas acumulativas superpostas
en dúas direccións
Cotas acumulativas superpostas
en dúas direccións
 Dimensionamento por
coordenadas
•Un método (táboa)

Sempre indicando a orixe

•Outro método
Dimensionamento por
coordenadas (táboas)
 Acotación de
elementos particulares
•Arcos de circunferencia
•Elementos equidistantes
•Chafáns e avellanamentos
•Elementos en simetría
•Chaveteiros e colas de milano
•Cotas fora de escala ou modificadas
•Zonas de tratamento especial
•Perfiles curvos e especiáis
•Acotación de conxuntos
Cotas de arcos de circunferencia
 * Cota radial auxiliar.
* Repetición de intervalos lineais.

Si a cota do radio se
deduce de outra, deberá
indicarse por unha frecha e
o símbolo R sen cifra. Acotación de elementos
equidistantes
Elementos dispostos
angularmente a intervalos

Sempre e cando non den lugar a ambiguedade

División regular da circunferencia

Cotas angulares e intervalos poden

omitirse se non presentan ambigüidade
Grupos e repetición de elementos

Varios elementos do mesmo tamaño, tanto en

círculo como linealmente, pode indicarse así
Cotas de chafráns externos ou
internos
Avellanados cónicos e cilíndricos

Mediante o diámetro na Pola profundidade e o

superficie e o ángulo ángulo formado
formado
Avellanados cilíndricos

Tal como se indica

Cotas en simetrías
•En vistas ou cortes simétricos debuxadas parcialmente,
prolongar as liñas de cota máis alá do eixo e se suprimir a
segunda frecha.

Calquera dos dous métodos é válido

 Acotación de chaveteiros
•Se representarán e acotarán según se indica no debuxo

FURADO INTERIOR
(cavidade) EXTREMO
EIXO
Acotación de colas de milano
•Acotar tal como se indica no debuxo
 Cotas fora de escala ou
modificadas

FORA DE ESCALA
Área de especificación particular

Cando se precisa indicar un tratamento especial

en algunha parte
 Cotas en perfiles curvos e
elementos especiáis

Cando non se corresponden Elemento complexo pero

con arcos de circunferencia acotable con arcos de
circunferencia
Cotas en elementos roscados
 Dimensionamento de conxuntos

Cotas do eixo

Cotas do casquillo (agrupar)

En debuxos de conxunto as cotas relativas a cada peza

situaranse tan separadas como sexa posibel das outras pezas,
tal como se observa.
Notas para un proceso de
acotación
1. Para fixar as posicións de círculos e arcos, dar os centros
2. Para situar cifras de cota en raiados, interrumpir o raiado
3. Nas pezas ou elemento simétricos, dar a dimensión total
4. Non se acotan elementos que non esté en verdadeira magnitude
(salvo en vistas interrumpidas)
5. Evitarar acotar sobre aristas non vistas (discontínuas)
6. Cando se realicen cortes para millor definición, acotar sobre o corte
7. En xeral, aplicar o sentido común
Normas
 UNE 1-032-82 / ISO 128 (Princip. xerais represent.)
 UNE 1-039-94 (Princ. Xerais dimensionamento)
 UNE-EN ISO 6410-1:1996 (Roscas e pezas rosc.)
 UNE-EN ISO 6410-3:1996 (Roscas e pezas rosc.)
 Referencia bibliográfica
 Dibujo industrial
Jesús Félez y Mª Luisa martínez
Editorial Síntesis, Madrid

 Dibujo técnico
Basilio Ramos y otro
Editorial AENOR

 Normas Básicas de Dibujo Técnico

Xoán Leiceaga y otros
Editorial Gamesal, 2004

 Dibujo Normalizado
Pedro Company, José Mª Gomis y otros
Servicio de Publicaciones-Univ. Politécnica de Valencia, 1997