ราศ เขา ทอง

แ ง =

นทร ปลาย 2 3 73

เ นทางไป น สการ เจ
เขาทอง
จ .

พระนครศ อ ธยา ( เ องก งเ า )

ราศ เ อง แรก ของไทย โครง : ราศ

ห ญย 6 หา ให
วน อ การ ค ครวญ ของ ก C ชาย ง อ ห ง นเ น ก

ไกล
.

เพราะ พ ดพราก จาก นาง มา /

.

-
\
น

6
•

กษณะ ประ น ของ ราศ

เขา ทอง

กลอน ราศ แ ง น วย กลอนวรรค บ และ แ ง อโดย ไ ด นวน บท และ วรรค จบ ลง วย า "

เออ
"

0 0 0 0 0 0 0 0

00 00 000 ⑧ 00 ๏ 00 0 0 ๐

โคลงโลก
อย กรอง -

โ คง -
น - โคลง ภาพ 1 บท 8 วรรค / 4 บาท / 50 / 5- 2
L กาพ
=

L กลอน
5- 2

L 5- 2

⇐
าย
l
5- 4

ง บ ะ
ม ส บ เอา ๗ / โท ๔

น กษ ของ โค ลง ภาพ

0 0 0 0 0

-ำอ
ออ
โกง อ
0 0 0

0
0

0
0

0 0
0 0

00
ไนโตรเจน 0 0

ออ ออ
ผู้
ภู
นิ
สุ
ปี
ภู
นิ
นิ
ส่
นี้
คื
ต่
ฮิ๋
ที่รั
อั
คำ
ลั
นิ
ภู
นิ
รั
ด้
ขึ้
ต่
จำ
คำว่
ด้
จำ
ฉั
ร้
คำ
สื่สุ
ลิ
ร่
บั
สั
ฉั
คำ
กั
ลั
สี่สุ
มื
ดิ
รื่
ป็
วี
ภํ่
มั
ขิ
ต่
ญิ
ริ
ลั
ต่
ม่
ต่
ดี
กั
ภุ
คั
ผั
ญ่
ย์
ท์
ท์
ย์
พั
รุ
ภู่
ณ์
ชั
ก่
รี
ธ์
ยุ
นิ
ติ
 ฒุ๊ %

๏ อ ต ป ไ ส ฒํ ้ ย งโ ะ Lิ
วรรณค ายทอด บ อ

า
""
วรรณกรรม
ผล งาน ส างสรร เ ด น มา ปาก อปาก

B T , (
ด ของ ม ษ

นะ% . . . ..
. . .

วรรณค วรรณค อง น

~
=
::
ขา ราช บ พ าร

:
:÷:
_

มรดก
วรรณค

Eeeeed
วรรณค อยแ ว
ฅํ ประ น ไ
หนด ง บ ตาม นท กษ

สม ตรวรรณค ไทย ii. ..

. . . ..
.
.
.

..

/ปรพาก
ป พาก """ "" "

ะ: ÷
นขาม ห อ ÷
ญ กษ
ตรง
ดแ ง น 2 -

งห ง

÷÷÷
ใ
.

::÷
การ .

÷
.. .
ก งห ง

µ
แทน

เ วน ม ษ เ น เ ง ถาม

โวหาร ภาพพจ = เป ยบเ ยบ ง ห งใ เห อน ก ง ห ง

กาใ เ ยน เ ยง ธรรมชา ะ ท พจ

เป ยบเ ยบ ง ห ง เ น ก ง
ป กษ .

อ พจ พจ
การ ก าว เ น จ ง =

. อ
สื
ที่ถ่
กั
ศื
คิ
ที่
ค่
ท้
ร้
ที่
มี
บั
กำ
ฉั
บั
ผู้ยู่ผู้ฝู่
ฐี้
ศุ๊
กั
ขั
สั
กั
สิ่
สิ่
อี
ม้
คำ
สิ่
สิ่
อี
คำ
สั
ลั
อุ
สิ่
สั่
อี
ติ
กิ
ล่
ชิ
สี
ห่
ป็
ลี
กิ
ร้
นุ
ริ
ริ
ริ
ม่
รื
ช้
นึ่
ล่
นึ่
ฏิ
นึ่
นุ
นึ่
นึ่
ห้
ช้
คั
มื
รี
น์
รี
น์
น์
ต่
ย์
ย์
ถิ่
ย์
ย้
พั
ลั
ลั
ต่
ฐู๊
ก้
ณ์
ย์
ฏฺฐุ่
ณฺ
ดี
ดี
ค์
ดี
ธ์
ที
ติ
ณ์
น์
ที
ณ์
ดี
งู่
ดี
ส็
ดี
ญู๋
ยู่
สั๋
สื
ซึ่
ดื้
หั
หน่ วยการเรียนรู้ที ๓ สุ ภาษิตพระร่ วง

คนไทยใช้ สุภาษิตเพือสั งสอนและแนะนําลูกหลาน ให้ มีแนวทาง

ในการปฏิบัติตนได้ อย่ างถูกต้ องเหมาะสม เนื องจากสุ ภาษิตเป็ นข้ อความ
ขนาดสั น จดจํ า ได้ ง่ า ย มี เ นื อหาสาระลึ ก ซึ งกิ น ใจ จึ ง ได้ รั บ ความนิ ย ม
แพร่ หลายและมีการถ่ ายทอดสื บต่ อกันมา
๑ ความเป็ นมา

สุ ภาษิตพระร่ วง เชื อกันมาแต่

เดิมว่ าแต่ งขึนในสมัยสุ โขทัยแต่
ทังนีมีปรากฏเป็ นหลักฐานว่ าใน
พ.ศ. ๒๓๗๙ รัชกาลที ๓ ได้ ทรง สมุดไทยบันทึกเรื องสุ ภาษิตพระร่ วง
พระกรุณาโปรดเกล้ าฯ ให้ จารึก
เรื องสุ ภาษิตพระร่ วงลงบนแผ่ นศิลาประดับไว้ บนฝาผนัง ภายในวัดพระเชตุพนวิมล
มังคลาราม นอกจากจารึ กเรื องสุ ภาษิตพระร่ วงทีวัดพระเชตุ พนฯ แล้ วยัง พบเรื อง
บัณฑิตพระร่ วง พระนิพนธ์ ในสมเด็จพระมหาสมณเจ้ า กรมพระปรมานุชิตชิ โนรส ซึง
เรื องบัณฑิตพระร่ วงนีมีข้อความคล้ ายคลึงสุ ภาษิตพระร่ วงมากและมีเนือเรื องครบถ้ วน
กรมศิ ลปากรจึง ใช้ เป็ นเอกสารในการตรวจสอบชํ า ระสุ ภาษิตพระร่ วงจนเป็ นฉบับ
สมบูรณ์
 สุ ภาษิตพระร่ วง ๖ สํ านวน
๑ ร่ ายสุ ภาษิตพระร่ วง ฉบับจารึกวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม
พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้ า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
๒ โคลงประดิษฐ์ พระร่ วง ฉบับพระราชนิพนธ์ สมเด็จพระเจ้ าอยู่หัวบรมโกศ
๓ ร่ ายสุ ภาษิตพระร่ วง ฉบับวัดเกาะ สํ านวนร่ าย
๔ สุ ภาษิตพระร่ วงคําโคลง ฉบับพระราชนิพนธ์ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้ าเจ้ าอยู่หัว
๕ ร่ ายสุ ภาสิ ทตัง ฉบับวัดลาด อําเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี
๖ กาพย์ สุภาษิตพระร่ วง ฉบับวัดเกาะ สํ านวนกาพย์

***สํ าหรับฉบับทีนํามาเป็ นแบบเรียนนี เป็ นสุ ภาษิตพระร่ วงสํ านวนที ๑

 ๒ ประวัติผู้แต่ ง

สมเด็จพระมหาสมณเจ้ า
กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
สุ ภาษิตพระร่ วง ไม่ปรากฏนามผู้แต่งแน่ นอนและพบหลายฉบับ สําหรับฉบับ
ทีนํามาเป็ นแบบเรียนในหนังสื อเล่ มนีได้ รับการชําระโดยสมเด็จพระมหาสมณเจ้ า
กรมพระปรมานุชิตชิโนรส * ก แปล

สมเด็จพระมหาสมณเจ้ า กรมพระปรมานุชิตชิ โนรสทรงเป็ นพระราชโอรส

พระองค์ ที ๒๘ ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ าจุฬาโลกมหาราช ประสู ติเมือวันเสาร์ ที
๑๑ ธั น วาคม พ ศ ๒๓๓๓ มีพระนามว่ า พระองค์ เ จ้ า วาสุ ก รี ทรงผนวชเป็ นภิก ษุ และ
ประทั บ จํ า พรรษาที วั ด พระเชตุ พ นวิ ม ลมั ง คลาราม จนตลอดพระชนมชี พ สิ ริ ร วม
พระชนมายุได้ ๖๓ พรรษา
นั
๓ ลักษณะคําประพันธ์

สุ ภาษิตพระร่ วงแต่ งด้ วยคําประพันธ์ ประเภทร่ ายสุ ภาพ วรรคละ ๕ ๘ คํา ร่ าย

แต่ ละวรรคมีการรับส่ งสั มผัสอย่ างสมําเสมอ โดยคําสุ ดท้ ายของวรรคหน้ าจะสั มผัสสระกับ
คําในวรรคต่ อไปแต่ ไม่ มีกําหนดตําแหน่ งคํารั บสั มผัสทีตายตัวและจบด้ ว ยโคลงสองสุ ภาพ
ดังตัวอย่ างต่ อไปนี

ร่ ายสุ ภาพ
ปางสมเด็จพระร่ วงเจ้ า เผ้ าแผ่ นภพสุ โขทัย มลักเห็นในอนาคต จึงผายพจน
ประภาษเป็ นอนุสาสนกถา สอนคณานรชน

โคลงสองสุ ภาพ
โดยอรรถอันถ่ องถ้ วน แถลงเลศเหตุเลือกล้ วน
เลิศอ้างทางธรรม แลนา ฯ
คติสอนใจจากสุ ภาษิตพระร่ วง

วรรณคดีเรื องสุ ภาษิตพระร่ วงเป็ น

วรรณคดี คํ า สอนเรื องสํ า คั ญ ของไทย มี
เนือหาสาระทีเป็ นประโยชน์ สามารถใช้ เป็ น
ข้ อคิดหรื อแนวทางในการดําเนินชี วิต ได้ ใน
ทุ ก ๆ ด้ า น ดั ง จะยกตั ว อย่ า งบทประพัน ธ์
แสดงให้ เห็น ดังนี
 คติสอนใจจากสุ ภาษิตพระร่ วง ต่ อ
วอ าง
เผ่ ากษัตริ ย์เพลิงงู อย่ าดูถูกว่ าน้ อย

อย่ าดูถูกสิ งต่ างๆ เพราะสิ งเหล่ านันอาจนําความเดือดร้ อนมาสู่ เราได้

ตั
ย่
๔ บทวิเคราะห์
เนื องจากเนื อความของสุ ภาษิต
พระร่ ว ง มี ที มาจากการรวบรวมคํา สอน
หรื อสุ ภาษิตเก่ าแก่ ตังแต่ สมัยโบราณเข้ าไว้
ด้ วยกัน จึงไม่ มีการเรี ยงลําดับเนื อความที
แน่ น อน แต่ ส ามารถสรุ ปได้ ว่ า คํา สอนใน
สุ ภาษิตพระร่ วง แบ่ งออกเป็ น ๒ ลักษณะ
ได้ แก่ คําสอนทีเป็ น ข้ อห้ าม และ คําสอนที
เป็ น คําแนะนํา โดยสามารถนํามาวิเคราะห์
คุณค่ าทางด้ านเนื อหาและด้ านวรรณศิ ลป์
ได้ ดงั นี
๔ ๑ คุณค่ าด้ านเนือหา
คําสอนในสุ ภาษิตพระร่ วง เป็ นการสอนอย่ างกว้ างๆ ครอบคลุมทังคติ
ทางโลกและทางธรรม สามารถนําไปปฏิบัติได้ จริงในชีวิต จึงทําให้ สุภาษิต
พระร่ วงมีคุณค่ าในด้ านเนือหา ซึงแบ่ งเป็ น

๑ ข้ อคิดและคติทางโลก

๒ ข้ อคิดและคติทางธรรม
 การ เ ยน จดหมาย

ประเภท มารยาท
-
จดหมาย วน ว 1. ใ กระดาษ ขาว ห อ อน
-
จดหมาย จ ระ 2. เ ยน วย ห ก ห อ เ น

- จดหมาย ร จ 3. ไ ใ ซอง ห อ เ ม มาก

•
ลวดลาย

-
จดหมาย ราชการ
4. ไม บรร งของ นนอก จาก จดหมาย ไปในซอง จดหมาย ลง

5. จดหมาย งทางไปรษ อง ผ ก ดวง ตาไปรษ ยากร

.it
ยากรใ
6. ผ ก ดวง ตาไปรษ
ก อง ตาม ตรา

ไ ใ ใน เ ยน
7. ภาษา
ด การ
ไ ใ ซอง ประ บ ตรา เมล อากาศ
อ
• 8. คว

a. เ ยง บเ อหาสาระใ เหมาะสม

เอ .
ใ ภาพ ใ ก อง

จดหมาย
วน ว

ต ประสง เ อ
-
เ าเ องราว ห อสอบถาม เ องราว
ไ ถาม ก ข วน ง
-

-
เ ยว ง าวคราว

เ อ แลกเป ยน
-

อล า สนใจ

เ
เ อ แสดงไมต ต หอ
ขอบ ณ

ห ก การ เ นจดหมาย

า .

อ เ ยน 5. ลง าย
✓

2. น เ อน 6. ชอ เ ยน

3. น น
~

4. 6 อ ความ
ตั
ส่
สี
กิ
อ่
ด้
สีดำ
ธุ
ทํ้
ที่มี
ที่ส่
อื่
สิ่
ต้
ถู
อั
พู
ที่
ลำ
ถู
มีวั
ตั
ส่
ทุ
ข่
ส่
ดั
ส่
สุ
ข้
ที่น่
ที่
ผู้
คำ
วั
ป่
ผู
ปี
นื
ต้
คำขึ
ที่
พื่
รื่
พื่
งิ
ล่
ข้
รื่
ขี
นื้
ขี
รี
รื
ต่
มึ
นึ
นึ
รื
พื่
ดื
ขี
ม่
ขี
รื
ม่
ม่
รื
ขี
รื
ช้
ช้
ป็
ช้
ห้
ช้
ห้
ช้
ห้
ยู่
มู
กิ
ข์
ลั
ธุ
ต้
ดั
ต้
จุ
ท้
คุ
ทั
ถุ
รี
ลี่
ณี
ณี
ณี
จิ
ย์
ค์