പാർലെമ ന് 

ര  ് സഭകള െട ആവശ കത എ ?്

േലാകസഭ എ ും രാജ സഭ എ ും ര ് മ!ല"ൾ ഇ ൻ 

പാർലെമ ന് ഉ ്. ഇ"െന ര ് സഭകൾ വീതമു) 
പാർലെമ  ് സംവിധാനെ, ദ.ിമ!ല നിയമനിർ0ാണ സഭ 
(Bi c amer al  Legi s l at ur e ) എ ് വിളി4ു ു. 
സം5ാന"ൾ4ും ഇതുേപാെല ഏകമ!ല നിയമനിർ0ാണ 
സഭേയാ ദ.ിമ!ല വ വ5േയാ സ.ീകരി4ാനു) അനുവാദം 
ഭരണഘടന നൽകിയി: ്.
വളെര വലി;വും ധാരാളം ൈവവിധ "ള ം ഉ) രാജ "ൾ 
ദ.ിമ!ല വ വ5 സ.ീകരി=ിരി4ു ു . ഇത് രാജ െ, വിവിധ 
വിഭാഗം ജന"ൾ4ും വ ത സ്ത ഭൂ@പേദശ"ളിൽ 
നി ു)വർ4ും @പാതിനിധ ം നൽകാൻ സഹായി4ും. എBാ 
തീരുമാന"ള ം പുന;രിേശാധനയ്4് വിേധയമാ4ു ു 
എ താണ് ഇതിെ  മെCാരു ഗുണം. ഒരു സഭയിൽ എടു4ു  
തീരുമാന"ൾ അടു, സഭയുെട പരിഗണനയ്4് വിടുകയാണ് 
െചF ത്. ഇത് എBാ ബിB കള ം നയ"ള ം ര  ് @പാവശ ം 
ചർ= െചFെ;ടു തിന് വഴിെയാരു4ു ു. തിര4ി:് 
ആവശ മായ കൂടിയ േലാചന കൂടാെത ഒരു സഭ തീരുമാനം 
എടു,ാൽ േപാലും അത് പുന;രിേശാധന 
വിേധയമാ4ു തിന് അവസരം നൽകു ു.
രാജ സഭ   
സഭ  
  

ഇ ൻ പാർലെമ െ  ഉപരിസഭയാണ് രാജ സഭ  

  രാജ സഭ സം5ാന"െള @പതിനിധാനം െചF ു.  

 സം5ാനെ, ജന"ൾ നിയമസഭാംഗ"െള 
തിരെIടു4ുകയും സം5ാന നിയമസഭാംഗ"ൾ 
 സം5ാന,ുനി ു) രാജ സഭാംഗ"െള 
തിരെIടു4ുകയും െചF ു.   

 രാജ സഭ -
സഭ - ചരി@ത പKാ,ലം 
ചരി@ത പKാ,ലം

ഇ ൻ പാർലെമൻറിെല  ര ാമെ, േചMര് 
എ റിയെ;ടു  രാജ സഭയുെട ഉNവം 1919 െല 
ഗവൺെമ ് ഓഫ് ഇ  ആക്ടിൽ നി ് കെ ,ാനാകും. 
അ െ, നിയമസഭയുെട ര ാമെ, േചംബറായി ഒരു 
'കൗൺസിൽ ഓഫ് േVC് ' രൂപീകരി4ു തിന് ഈ നിയമം 
വ വ5 െചയ്തു.    1921-ൽ ഇത് നിലവിൽ വരികയും 
െചയ്തു   

രാജ സഭ 
സഭ

 രാജ സഭയുെട മC് േപരുകൾ 

       ഉപരിസഭ, െസ4 ് േചMർ, ഹൗസ് ഓഫ് എൽേഡഴ്സ്, 
കൗൺസിൽ ഓഫ് േVC്സ് 

 രാജ സഭ നിലവിൽ വ ത് 

    1952 ഏ@പിൽ 3 

 രാജ സഭയിൽ ആദ മായി സേ0ളനം നട ത് 

    1952 െമയ് 13 

 കൗൺസിൽ ഓഫ് േVC്സ് എ  േപര് മാCി രാജ സഭ' എ  

ഹി]ി നാമം സ.ീകരി=ത് 
    1954 ഓഗV് 23  
  (1954 ആഗസ്ത് 23-ന്, കൗൺസിൽ ഓഫ് േVC്സ് 
െചയർമാൻ േഡാ. സർേവ;)ി രാധാകൃഷ്ണൻ സം5ാന 
കൗൺസിലിെ  ഹി]ി നാമം 'രാജ സഭ' എ ായി 
സ.ീകരി4ു ത് സംബaി=് ഒരു @പഖ ാപനം നട,ി)  

 രാജ സഭ സീC കൾ @കമീകരി=ിരി4ു  ആകൃതി 

  അർcവൃ,ം  

 രാജ സഭയിൽ വിരി=ിരി4ു  പരവധാനിയുെട നിറം 

  ചുവ;് 

രാജ സഭ -
സഭ - ഘടന 
ഘടന  

ഇ ൻ  ഭരണഘടനയുെട ആർ:ി4ിൾ 80 , രാജ സഭയുെട 
പരമാവധി അംഗബലം 250 ആയി @പതിപാദി4ു ു ,  

 അതിൽ 12 അംഗ"െള രാഷ്@ടപതി നാമനിർേfശം 
െചF ു,  

 238 േപർ സം5ാന"ള െടയും േക@] ഭരണ 
@പേദശ"ള െടയും @പതിനിധികളാണ്. 

 സാഹിത ം, ശാസ്@തം, കല, സാമൂഹിക േസവനം തുട"ിയ 
വിഷയ"ളിൽ @പേത ക അറിേവാ @പാേയാഗിക പരിചയേമാ 
ഉ) വ gികളാണ് രാഷ്@ടപതി നാമനിർേfശം െചF  
അംഗ"ൾ . 
കൾ   
രാജ സഭാ സീC കൾ

 രാജ സഭയിേല4് സം5ാന"ളിൽ നി ും േക@]ഭരണ 

@പേദശ"ളിൽ നി ുമു) സീC് വിഭജനെ,;Cി 
അനുശാസി4ു ത് ഭരണഘടനയിെല 4 - Ↄo  പ:ികയിലാണ്.  

 രാജ സഭയിെല പരമാവധി സീC കള െട എhം 

    250 
  ഓേരാ സം5ാന"ളിേലയും, േക@]ഭരണ @പേദശ" 
ളിേലയും െതരെIടു4െ;: നിയമസഭാംഗ"ൾ 
െതരെIടു4ു  അംഗ"ള െട എhം 

    238 

 @പസിഡ ് നാമനിർേദശം െചF  അംഗ "ള െട എhം 

     12 

 @പസിഡ ് നാമനിർേfശം െചF ത് ഏെതാെ4 

േമഖലയിൽ നി ു)വെര യാണ് 
    കല, ശാസ്@തം, സാമൂഹ േസവനം, സാഹിത ം 

 ഏCവും കൂടുതൽ രാജ സഭാ സീC കൾ ഉ) സം5ാനം 

    ഉ,ർ@പേദശ് (31 സീC്) 

 ഏCവും കൂടുതൽ രാജ സഭാ സീC കൾ ഉ) ര ാമെ, 

സം5ാനം 
    മഹാരാഷ്@ട (19 സീC്) 

 േകരള,ിെല രാജ സഭാ സീC കള െട എhം 

    9 

 രാജ സഭയിൽ ഒരു സീC് മാ@തമു)സം5ാന"ൾ 
    മിേസാറാം, മണി;iർ, അരുണാചൽ @പേദശ്, സി4ിം, 
േഗാവ, നാഗാലാ ,്  @തിപുര, േമഘാലയ 

 രാജ സഭാ സീC കൾ ഉ) േക@] ഭരണ @പേദശ"ൾ 

    ഡൽഹി (3), പുതുേ=രി (1), ജ0ു &കാശ്മീർ (4) 

 രാജ സഭയുെട െതരെIടു;് രീതി ഇ  കടെമടു, 

രാജ ം 
     ദjിണാ@ഫി4 

 രാഷ്@ടപതി4ു രാജ സഭയിേല4് നാമനിർേദശം െചFാം 
എ  ആശയം കടെമടു,ി രി4ു  രാജ ം 
    അയർലാ  ്

 നിലവിെല രാജ സഭാ അംഗ"ള െട എhം 

      245 

 സം5ാന"ളിൽ നി ുമു) നിലവിെല അംഗ"ള െട 

എhം 

      229 

 േക@]ഭരണ @പേദശ,ുനി ുമു) നിലവിെല അംഗ"ള െട 

എhം 
      4 (ഡൽഹി (3), പുതുേ=രി (1) 
കാലാവധി 
കാലാവധി

 രാജ സഭയുെട കാലാവധി 
    കാലാവധി ഇB (രാജ സഭ 5ിരസഭയാണ്.) 

 രാജ സഭയിെല അംഗ"ള െട കാലാവധി  

    6 വർഷം 

 രാജ സഭയിെല 1/3 അംഗ"ൾ ര ് വർഷം കൂടുംേതാറും 

വിരമി4ുകയും പുതിയ അംഗെ, നിയമി4ുകയും 
െചF ു. വിരമി= രാജ സഭാംഗ ,ിന് വീ ും 
െതരെIടു4െ;ടാനും േനാമിേനC് െചFെ;ടാനും 
അർഹതയു ്. 
രാജ സഭ -
സഭ - അംഗമാകാനു) േയാഗ ത 
ത
  പാർലെമ  ് അംഗത.,ിനു) േയാഗ തകൾ 
പരാമർശി4ു  ഇ ൻ ഭരണഘടനയിെല അനുേഛദം  

     84 - Ↄo   അനുേnദം  

 ഒരു ഇ ൻ പൗരനായിരി4ണം 

 30 വയസ് പൂർ,ിയാ4ിയിരി4ണം  

 പാർലെമ  ് രൂപീകരി= ഏെതoിലും നിയമം 
മുേഖനേയാ അതിന് കീഴിേലാ നിർേfശി4െ;ടു  മC് 
േയാഗ തകൾ ഉ ായിരി4ണം . 
രാജ സഭ -
സഭ - അേയാഗ തയ്4ു) കാരണ"ൾ 
ു) കാരണ"ൾ

ഇ ൻ 
ൻ ഭരണഘടനയിെല ആർ:ി4ിൾ 102
ഭരണഘടനയിെല ആർ:ി4ിൾ 102,
102, ഒരു വ gിെയ 
പാർലെമ െ  ഏെതoിലും സഭയിെല 
അംഗമായിതിരെIടു4ു തിനു)  അേയാഗ തെയ4ു
റി=് പരാമർശികു ു  

ഇ ാ ഗവൺെമ െ േയാ ഏെതoിലും സം5ാന 
സർ4ാരിെ േയാ കീഴിലു) ലാഭകരമായ ഏെതoിലും 
പദവി വഹി4ു  വ gി, (ഇ,ര,ിൽ പദവി വഹി4ു  
ആെള അേയാഗ നാ4രുെത ് നിയമ@പകാരം പാർലെമ  ്
@പഖ ാപി= പദവി ഒഴിെക) 

 ഒരു േകാടതിയിൽ മാനസികാസ.ാ5 ം ഉ)തായി 
@പഖ ാപി= വ gി  

 പാ;രായി @പഖ ാപി4െ;: വ gി 

 അയാൾ ഇ ൻ പൗരനെBoിേലാ ഒരു വിേദശരാജ ,ിെ  

പൗരത.ം സ.േമധയാ േനടിയിേ:ാ വിേദശരാജ േ,ാടു) 
വിേധയത.,ിെ േയാ കീഴിലാെണoിൽ 
  പാർലെമ  ് രൂപീകരി= ഏെതoിലും നിയമ@പകാരം ആ 
വ gി അേയാഗ നാെണoിൽ  
രാജ സഭാംഗെ, തിരെIടു4ു തിനു) നടപടി@കമം 
തിനു) നടപടി@കമം

 സം5ാന"ള െടയും േക@] ഭരണ @പേദശ"ള െടയും 

@പതിനിധികെള രാജ സഭയിേല4് െതരെIടു4ു ത് 
  പേരാj തിരെIടു;് രീതിയിലൂെടയാണ്   

 ഓേരാ സം5ാന,ിെ യും േക@]ഭരണ 
@പേദശ"ള െടയും  @പതിനിധികെള ആ സം5ാനെ, 
നിയമസഭയിെല തിരെIടു4െ;: അംഗ"ള ം ആ േക@] 
ഭരണ @പേദശേ,4ു) ഇലക്ടറൽ േകാേളജിെല 
അംഗ"ള ം ആനുപാതിക @പാതിനിധ
ആനുപാതിക @പാതിനിധ  സ@Mദായ,ിന് 
അനുസൃതമായി   ഒC ൈകമാC േവാ:ിലൂെട                      
(s i ngl e  t r ans f er abl e  v ot e ) തിരെIടു4ു
) തിരെIടു4ു ു.
ു.  

 േദശീയ തല5ാന @പേദശമായ ഡൽഹിയിേല4ു) 
ഇലക്ടറൽ േകാേളജിൽ ഡൽഹി നിയമസഭയിെല 
തിരെIടു4െ;: അംഗ"ള ം പുതുേ=രിയിൽ 
പുതുേ=രി നിയമസഭയിെല തിരെIടു4െ;: 
അംഗ"ള ം ഉൾെ;ടു ു. 

 ഒരു രാജ സഭാ സീC് േനടു തിന്,ഒരു 5ാനാർpി4്  

ആവശ മായ േവാ: കൾ ചുവെടയു) േഫാർമുല 
ഉപേയാഗി=ാണ്  കെ ,ു ത്.  

 ആവശ മായ 
മായ േവാ:് = ആെക േവാ:
= ആെക േവാ: കള െട എhം /   
െട എhം /    
/   
                           (
                           (രാജ സഭാ സീC കള െട എhം + 
െട എhം + 1 
+ 1 ) + 
1 ) + 1
) + 1  
രാജ സഭയിെല @പാതിനിധ ം 
ം
ര ് തരം തത."ള െട അടി5ാന,ിലു) @പാതിനിധ ം 
നിലവിലു ്.  
1. എBാ സം5ാന"ൾ4ും തുല മായ @പാതിനിധ ം  
ം

 ജനസംഖ േയാ സം5ാന,ിെ  വലു;േമാ 

പരിഗണി4ാെത എBാ സം5ാന"ൾ4ും തുല മായ 
@പാതിനിധ ം നൽകു ു.  

 ഇതിെന സമതുലിത @പാതിനിധ ം(Sy mmet r i c al  

Repr es ent at i on )  എ ് പറയു ു.  

 USA യിൽ ഇ,രം @പാതിനിധ ം ആണ് നിലനിൽ4ു ത്.  

 സം5ാന"ള െട വലു;വും ജനസംഖ യും 

പരിഗണി4ാെത എBാ സം5ാന"ൾ4ും െസനCിൽ 2 
@പതിനിധികെള വീതം ലഭി4ു ു.  
2. സം5ാനെ, ജനസംഖ യ്4നുസരി=് @പാതിനിധ ം 
 രീതി (Pr opor t i onal  Repr es ent at i on )  
നൽകു  രീതി  ) 

 ഇത് അനുസരി=് കൂടുതൽ ജനസംഖ യു) 
സം5ാന"ൾ4് കൂടുതൽ @പതിനിധികെള ലഭി4ു ു.  

 ഉദാഹരണ,ിന് കൂടുതൽ ജനസംഖ യു) ഉ,ർ@പേദശിന് 
31 അംഗ"െള രാജ  സഭയിേല4് അയി4ുവാൻ 
കഴിയുേMാൾ കുറI ജനസംഖ യു) സി4ിമിന് ഒരു 
@പതിനിധിെയ മാ@തേമ അയയ്4ുവാൻ കഴിയു ു)i.  

 അേമരി4ൻ രീതിയിൽ നി ് വ ത സ്തമായ 

സ@Mദായമാണ്  ഇ ൻ രാജ സഭയിൽ നിലനിൽ4ു ത്. 
ജനസംഖ യുെട അനുപാതമാണ് ഇവിെട @പാതിനിധ ,ിെ  
അടി5ാനം. അBാ,പjം ജനസംഖ  കൂടിയ  
ഉ,ർ@പേദശിനും ജനസംഖ  കുറI സി4ിമിനും തുല  
 @പാതിനിധ ം ലഭിയ്4ുമായിരു ു. ഇ,ര,ിലു) 
അസ ുലിതാവ5 തടയണെമ ് ഭരണഘടനാ 
ശിൽ;ികൾ ആ@ഗഹി=ിരു ു.  
രാജ സഭാംഗ"ള െട ഉപെതരെIടു;ിെ  @പ@കിയ 
 @പ@കിയ

 രാജ സഭ ഒരു 5ിരം സഭയാണ് രാജ സഭ  പിരി= വിടലിന് 

വിേധയമB. എ ിരു ാലും, രാജ സഭയിെല മൂ ിെലാ ് 
അംഗ"ള ം ഓേരാ ര ുവർഷം കൂടുേMാൾ  വിരമി4ു ു. 

 ഒരു മുഴുവൻ േടമിേല4് തിരെIടു4െ;ടു  ഒരു അംഗം 
ആറ് വർഷേ,4് േസവനമനുഷ്ഠി4ു ു.  

 ഒരു അംഗ,ിെ  കാലാവധി അവസാനി4ുേMാൾ 
വിരമി4ു  ഒഴിവിേല4Bാെത മെCാരു തര,ിൽ 
ഉ ാകു  ഒഴിവിേല4് നട4ു  തിരെIടു;ിെന 'ൈബ-
ഇലjൻ' എ ് പറയു ു. 

 ഒരു ഉപതിരെIടു;ിൽ തിരെIടു4െ;: ഒരു അംഗം, 
രാജിെവ4ുകേയാ മരി4ുകേയാ അേയാഗ രാ4ുകേയാ 
െചയ്ത അംഗ,ിെ  േശഷി4ു  കാലയളവിേല4് 
അംഗമായി തുടരും. 
രാജ സഭയുെട @പേത ക അധികാര"ൾ 
ക അധികാര"ൾ
സം5ാന വിഷയ"ളിൽ നിയമനിർ0ാണം 
സം5ാന വിഷയ"ളിൽ നിയമനിർ0ാണം

 ഒരു െഫഡറൽ േചംബർ എ  നിലയിൽ, സം5ാന 
നിയമസഭാ േമഖലയിൽ േക@] ഇടെപടൽ െകാ ുവരാൻ 
രാജ സഭയ്4് അധികാരമു ്.  

 ഭരണഘടനയുെട 249 
ഭരണഘടനയുെട 249 -
249 - Ↄo അനുേnദം @പകാരം
രാജ സഭയിൽ ഹാജരായവരിൽ നി ും മൂ ിൽ ര ്
അംഗ"ള െട ഭൂരിപjേ,ാെട േവാ:് േരഖെ;ടു,ി ഒരു
 @പേമയം പാസാ4ിയാൽ സം5ാന ലിVിൽ
േരഖെ;ടു,ിയി: ) ഏെതാരു വിഷയെ,4ുറി= ം
നിയമനിർ0ാണം നട,ാൻ രാജ സഭയ്4് അധികാരമു ്

 അ,രെമാരു @പേമയം അംഗീകരി4െ;ടുകയാെണoിൽ,

@പേമയ,ിൽ വ gമാ4ിയ വിഷയ,ിൽ നിയമ"ൾ
നിർ0ി4ാന് പാർലെമ ന് അധികാരം ലഭി4ും,

 ഇ,ര,ിൽ പാസാ4ിയ @പേമയം ഒരു വർഷ,ിൽ

കൂടാ, ഒരു കാലയളവിേല4് @പാബല ,ിൽ
നിലനിൽ4ും, എ ാൽ വീ ും @പേമയം പാസാ4ി ഈ
കാലയളവ് ഒരു സമയം ഒരു വർഷം എ രീതിയിൽ
നീ:ാവു താണ്.
അഖിേല ാ േസവന"ള െട രൂപീകരണം

 അഖിേല ാ േസവന"ള െട രൂപീകരണെ,4ുറി=്

പരാമർശി4ു അനുേnദം
ആർ:ി4ിൾ 312

 രാജ സഭയിൽ ഹാജരായിരി4ു തിൽ മൂ ിൽ ര ്

അംഗ"ളിൽ കുറയാ, ഭൂരിപjേ,ാെട രാജ സഭ ഒരു
@പേമയം പാസാ4ുകയും അത് േദശീയ താൽ;ര ,ിന്
ആവശ േമാ ഉചിതേമാ ആെണ ് @പഖ ാപി4ുകയും
െചF പjം. േക@],ിനും സം5ാന"ൾ4ും േവ ി
െപാതുവായ ഒേ ാ അതിലധികേമാ അഖിേല ാ
േസവന"ൾ സൃഷ്ടി4ു തിന്, സഭയ്4് അധികാരമു ്.
േലാക്സഭെയ അേപjി=് രാജ സഭയുെട തുല അധികാര"ൾ

 രാഷ്@ടപതിയുെട തിരെIടു;ിലും ഇംപീ=്െമ ലും

േലാകസഭേയാെടാ;ം തുല അവകാശം
 (ആർ:ി4ിൾ 54, 61)

 ഉപരാഷ്@ടപതി തിരെIടു;ിൽ േലാക്സഭേയാെടാ;ം തുല

അവകാശം (ആർ:ി4ിൾ 66)

 പാർലെമ റി @പേത കാവകാശ"ൾ നിർവചി4ു നിയമം

രൂപീകരി4ു തിനും അവേഹളന,ിന് ശിj
നൽകു തിനും േലാക്സഭയുെട തുല അവകാശം
(ആർ:ി4ിൾ 105)

 അടിയ രാവ5ാ @പഖ ാപനം (ആർ:ി4ിൾ 352 @പകാരം),

സം5ാന"ളിെല ഭരണഘടനാ സംവിധാന,ിെ
പരാജയം സംബaി= @പഖ ാപനം (ആർ:ി4ിൾ 356
@പകാരം) എ ിവ അംഗീകരി4ാൻ േലാക്സഭയുെട തുല
അവകാശം.

 വിവിധ നിയമപരമായ 5ാപന"ളിൽ നി ് റിേ;ാർ: കള്

സ.ീകരി4ു തിന് രാജ സഭയ്4് േലാക്സഭയുെട തുല
അവകാശമു ്, അതായത്

ഇ യുെട കംേ@ടാളർ ആൻഡ് ഓഡിCർ ജനറലിൽ

നി ു) ഓഡിC് റിേ;ാർ: കൾ [ആർ:ി4ിൾ 151(1)]

 യൂണിയൻ പvിക് സർവീസ് ക0ീഷെ റിേ;ാർ: കൾ.

[ആർ:ി4ിൾ 323(1)]

 പ:ികജാതി പ:ികവർഗ വിഭാഗ"ൾ4ായു)

സ്െപഷ ൽ ഓഫീസറുെട റിേ;ാർ: കൾ [ആർ:ി4ിൾ
338(2)]

 പി ാ4 വിഭാഗ"ള െട കാര "ൾ

അേന.ഷി4ു തിനു) ക0ീഷെ റിേ;ാർ:്
[ആർ:ി4ിൾ 340(3)]
  ഭാഷാ ന iനപj"ൾ4ായു) സ്െപഷ ൽ
ഓഫീസറുെട റിേ;ാർ:് [ആർ:ി4ിൾ 350 ബി(2)]

 (ഇ,ര,ിൽ @പസിട നു സമർ;ി4െ;: റിേ;ാർ: കൾ

@പസിഡൻറ് പാർലെമന്ടിെ ഇരു സഭകളിേല4ും
സമർ;ി4ു ു )
രാജ സഭയുെട മC് അധികാര"ൾ

 ധേനതര ബിB കൾ പരിഗണിയ്4ുകയും പാസാ4ു കയും

െചF ു. ധന ബിB കൾ4് േഭദഗതികൾ നിർേദശി4ു ു

 ഭരണഘടന േഭദഗതി െചF ു.

 േചാദ "ൾ, അനുബa േചാദ "ൾ @പേമയ"ൾ

എ ിവയിലൂെട കാര നിർവഹണ വിഭാഗെ,
നിയ@ ിയ്4ു ു.

 @പസിഡ േ യും ൈവസ് @പസിഡ േ യും

െതരെIടു;ിൽ പെoടു4ു ു.

 @പസിഡ ്, ൈവസ് @പസിഡ ,് ൈഹേ4ാടതിയിേലയും

സു@പീംേകാടതിയിേലയും ജഡ്ജിമാർ തുട"ിയവെര
നീ4ംെചF ു.

 പാർലെമ ൽ സം5ാന"ൾ4് @പാതിനിധ ം

നൽകു തിന് േവ ിയു) സംവിധാനമായി:ാണ് രാജ സഭ
രൂപീകരി=ി: )ത്. സം5ാന"ള െട താൽപര "ൾ
സംരjി4ുകയാണ് ഇതിെ ലj ം.

 അതുെകാ ് തെ സം5ാന"െള ബാധിയ്4ു എBാ

@പശ്ന"ള ം രാജ സഭയുെട പരിഗണനയ്4ും
അംഗീകാര,ിനും വിേട തു ്.
  സം5ാന പ:ികയിലു) ഏെതoിലും വിഷയം രാജ ,ിെ
െപാതുതാൽ;ര ം പരിഗണി=് യൂണിയൻ ലിVിേലേ4ാ
കൺകറ ് ലിVി േലേ4ാ മാCണെമoിൽ അതിന്
രാജ സഭയുെട അംഗീകാരം ആവശ മാണ്
രാജ സഭാ െചയർമാൻ

 രാജ സഭാ െചയർമാൻ

ഉപരാഷ്@ടപതി

ഇ യുെട ഉപരാഷ്@ടപതിയാണ് രാജ സഭ െചയർമാൻ

എ ് അനുശാസി4ു ആർ:ി4ിൾ
ആർ:ി4ിൾ 64

 ഉപരാഷ്@ടപതി, @പസിഡ െ ഉ,രവാദി,"ൾ

ഏെCടു4ു സാഹചര ,ിൽ െചയർമാൻ പദവി
മെCാരംഗ,ിന് നൽകെ;ടും.

 രാജ സഭയിെല @പിൈസഡിംഗ് ഓഫീസർമാരാണ്

െചയർമാനും െഡപ i:ി െചയർമാനും.

ഇ യുെട ആദ െ, രാജ സഭാ െചയർമാൻ

േഡാ.എസ്.രാധാകൃഷ്ണൻ

ഇ യുെട ആദ െ, ഉപരാഷ്@ടപതി
േഡാ.എസ്.രാധാകൃഷ്ണൻ

 രാജ സഭയുെട പിതാവ് എ റിയെ;ടു ത്

േഡാ.എസ്.രാധാകൃഷ്ണൻ

 േഡാ.എസ്.രാധാകൃഷ്ണെന രാജ സഭയുെട പിതാവ് എ ്

വിളി=ത്
 ജവഹർലാൽ െനഹ്റു

 ഏCവും കൂടുതൽ കാലം രാജ സഭാ െചയർമാൻ ആയിരു

വ gി
ഹമീദ് അൻസാരി

 ഏCവും കുറ=് കാലം രാജ സഭാ െചയർമാൻ ആയിരു

വ gി
വി.വി.ഗിരി

 രാജ സഭാ െചയർമാൻ ആയ മലയാളി

െക.ആർ.നാരായണൻ

 നിലവിെല രാജ സഭാ െചയർമാൻ

@ശീ ജഗ്ദീപ് ധൻഖര്

 നിലവിെല ഇ ൻ ഉപരാഷ്@ടപതി
@ശീ ജഗ്ദീപ് ധൻഖര്
െഡപ i:ി െചയർമാൻ

 രാജ സഭാ െചയർമാെ അഭാവ,ിൽ രാജ സഭയുെട

അc jത വഹി4ു ത്
െഡപ i:ി െചയർമാൻ/ ഉപാധ jൻ

 െഡപ i:ി െചയർമാെന തിരെIടു4ു ത്

രാജ സഭയിെല അംഗ"ളിൽനി ് രാജ സഭ യിെല മC
അംഗ"ൾ േചർ ു തിരെIടു4ു ു.

 രാജ സഭാ െഡപ i:ി െചയർമാന് 5ാനംനഷ്ടെ;ടു

സാഹചര "ൾ
  രാജ സഭാംഗം അBാതായാൽ

 രാജി െവ=ാൽ

 രാജ സഭയിൽ െഡപ i:ി െചയർമാെനതിെര

അവതരി;ി4ു @പേമയം ഭൂരിഭാഗം അംഗ"ള ം
അംഗീകരി4ു തിലൂെട
(ഈ @പേമയ,ിനു) േനാ:ീസ് 14 ദിവസം മുേM
നൽകിയിരി4ണം)

 െചയർമാെ സാ ിധ ,ിൽ െഡപ i:ി െചയർമാന് ഒരു

സാധാരണ അംഗ,ിെ പദവിേയ ഉ)i. ഈ
സാഹചര ,ിൽ െഡപ i:ി െചയർമാന് സഭയിൽ
സംസാരി4ാനും േവാ:് േരഖെ;ടു,ാനും
സഭാനടപടികളിൽ ഭാഗമാകാനും സാധി4ും.

 രാജ സഭയിെല ഒ ാമെ, ഉപാധ jൻ

എസ്.വി.കൃഷ്ണമൂർ,ി റാവു

 രാജ സഭാ ഉപാധ jരായി: ) വനിതകൾ

 വയലC് ആൽവ

 നജ്മ െഹപ്തു)

 @പതിഭാ പാടീൽ

 രാജ സഭയിെല ഒ ാമെ, വനിതാ ഉപാധ j

വയലC് ആൽവ

 ഏCവും കൂടുതൽ കാലം തവണ രാജ സഭാ ഉപാധ jയായ

വനിത / വ gി
നജ്മ െഹപ്തു) (4 തവണ)
  രാജ സഭാ െഡപ i:ി െചയർമാനായ േശഷം രാഷ്@ടപതി
ആയ വനിത
@പതിഭാ പാ:ീൽ

 നിലവിെല രാജ സഭാ ഉപാധ jൻ

ഹരി വൻശ് നാരായൺ സിംഗ്

 രാജ സഭ െചയർമാെ യും െഡപ i:ി െചയർമാെ യും

ശMളവും അലവൻ സുകള ം @പതിപാദി4ു ആർ:ി4ിൾ
ആർ:ി4ിൾ 97

 രാജ സഭ െഡപ i:ി െചയർമാൻ ആയ മലയാളികൾ

എം.എം.േജ4ബ്, പി.െജ.കുര ൻ

 ഏCവും കുറ=് കാലം െഡപ i:ി െചയർമാൻ ആയിരു

വ gി
എം.എം.േജ4ബ്

 െഡപ i:ി െചയർമാനായ ആദ മലയാളി

എം.എം.േജ4ബ്
രാജ സഭ ൈവസ് െചയർേപഴ്സൺസ് പാനൽ

 രാജ സഭാ െചയർമാനാണ് അംഗ"ൾ4ിടയിൽ നി ്

ൈവസ് െചയർേപഴ്സൺമാരുെട ഒരു പാനലിെന
നാമനിർേfശം െചF ത്.

 െചയർമാനും െഡപ i:ി െചയർമാനും ഇBാ,

അവസര,ിൽ ഈ പാനലിൽ നി ു) ഒരു വ gിയാണ്
സഭാനടപടികൾ നിർവഹി4ു ത് .
  ൈവസ് െചയർേപഴ്സൺസ് പാനലിെല ഒരു അംഗംേപാലും
ഹാജരാകാതിരി4ുേMാൾ സഭ നിKയി4ു
മേCെതoിലും വ gി െചയർമാനായി @പവർ,ി4ും.

 എ ാൽ െചയർമാെ േയാ െഡപ i:ി െചയർ മാെ േയാ

തസ്തിക ഒഴിIു കിട4ുേMാൾ ൈവസ്
െചയർേപഴ്സൺസ് പാനലിെല അംഗ,ിന്
സഭാധ jനായിരി4ാൻ സാധി4ിB. ഈ അവസര,ിൽ
െചയർമാെ ചുമതലകൾ നിർxഹി4ു ത് രാഷ്@ടപതി
നിയമി4ു ഒരു സഭാംഗമാണ്.
രാജ സഭ േനതാവ്

 രാജ സഭയിെല േനതാവായി തിരെIടു4െ;ടു ത്

രാജ സഭാംഗമായ ഒരു േക@] മ@ ിെയ ആയിരി4ും.

 നിലവിൽ രാജ സഭയിെല േനതാവ്

പിയൂഷ് േഗായൽ

 ആദ െ, രാജ സഭാ േനതാവ്

എൻ. േഗാപാലസ.ാമി അFoാർ

 ഏCവും കൂടുതൽ കാലം രാജ സഭയിെല േനതാവ്

ആയിരു വ gി
മൻേമാഹൻ സിംഗ്

രാജ സഭ െസ@ക:റി ജനറൽ

 രാജ സഭയുെട ആദ െസ@ക:റി ജനറൽ

എസ്.എൻ. മുഖർജി

 രാജ സഭയുെട െസ@ക:റി ജനറൽ ആയ ആദ വനിത

 വി.എസ്. രമാേദവി

 ഏCവും കൂടുതൽ കാലം രാജ സഭയുെട െസ@ക:റി ജനറൽ

ആയിരു വ gി
ബി.എൻ. ബാനർജി

 ഏCവും കുറ=് കാലം രാജ സഭയുെട െസക് :റി ജനറൽ

ആയിരു വ gി
എസ്. എസ്. െസാേഹാനി

 നിലവിെല രാജ സഭാ െസ@ക:റി ജനറൽ

പി. സി. േമാഡി

രാജ സഭയിേല4് നാമനിർേfശം െചFെ;: വ gികൾ

 @പസിഡ ് ആദ മായി നാമനിർേfശം െചയ്ത വനിത

രുyിണിേദവി അരുൺേfല

 @പസിഡ ് ആദ മായി നാമനിർേfശം െചയ്ത സിനിമാ നടൻ

പൃഥ.ിരാജ് കപൂർ

 @പസിഡ ് ആദ മായി നാമനിർേfശം െചയ്ത സിനിമാ നടി

നർ{ീസ് ദ,്

 @പസിഡ ് ആദ മായി നാമനിർേfശം െചയ്ത കവി

ൈമഥിലി ശരൺ ഗുപ്ത

 '@പസിഡ ് ആദ മായി നാമനിർേfശം െചയ്ത കായിക

താരം

ധാരാ സിംഗ് (2003)(െ@പാഫഷണൽ ഗുസ്തിതാരം)

  @പസിഡ ്ര ാമതായി നാമനിർേfശം െചയ്ത കായിക
താരം
സ=ിൻ െടൻഡുൽ4ർ (2012)

 @പസിഡ ് ആദ മായി നാമനിർേfശം െചയ്ത വനിതാ

കായിക താരം

േമരി േകാം (2016)

 രാജ സഭയിേല4് നാമനിർേfശം െചFെ;: മലയാളികള െട

എhം
7

 രാജ സഭയിേല4് നാമനിർേfശം െചFെ;: ആദ മലയാളി

സർദാർ െക.എം.പണി4ർ

 രാജ സഭയിേല4് നാമനിർേfശം െചFെ;: മC്

മലയാളികൾ
ജി. രാമച@]ൻ, ജി.ശoര4ുറു;്, അബു എ@ബഹാം,
കസ്തൂരിരംഗൻ, സുേരഷ് േഗാപി, പി.Cി.ഉഷ

 രാജ സഭാംഗമായ ആദ മലയാളി വനിത

ലj്മി, എൻ. േമേനാൻ (ബീഹാർ 1952)

 േകരള,ിൽ നി ും രാജ സഭയിേല4് െതര

െഞെIടു4െ;: ആദ മലയാളി വനിത

ഭാരതി ഉദയഭാനു