Analiza podatku cukrowego w Polsce

Rozdział II
Charakterystyka podatku cukrowego
2.1. Założenia oraz realne wpływy do budżetu państwa. (opis podmiotów i produktów
podlegających opodatkowaniu , założenia rządu jakie wpływy miał przynieść do budżetu państwa)

2.2. Analiza podatku cukrowego w krajach europejskich. ( konieczność zastosowania obcojęzycznej

literatury, konsultowałam ten punkt z promotorką i oprócz samej ustawy trzeba się posiłkować
stronami www)

2.3.Analiza podatku cukrowego w krajach pozaeuropejskich. ( konieczność zastosowania

obcojęzycznej literatury, j.w)
Rozdział II

2.1 Podatek od cukru zaczął obowiązywać 1 stycznia 2021 r. Podatek od cukru ma na celu
zmniejszyć chęć zasięgania przez konsumentów produktów, które zawierają zbyt dużą ilość cukrów
oraz ograniczenie ich poprzez wzrost cen. Podatek cukrowy powinien również wpływać na
producentów i pomagać w obniżeniu poziomu cukru, kofeiny i tauryny.
„Podatek cukrowy (podatek cukrowy) to nowa forma opodatkowania. Podatek od cukru został
wprowadzony art. Art. 7 ustawy zmienia niektóre ustawy związane z promocją zdrowia i wyboru
konsumenta. Podatek ma wpływać na konsumentów i producentów niezdrowej żywności.
Konsumenci powinni zacząć wybierać zdrowsze produkty, a producenci powinni zacząć decydować
się na zmniejszenie ilości słodzików w swoich produktach. Zmiany te powinny zmniejszyć
populację z nadwagą i otyłością. Podatek od cukru nie jest wyraźnie nazywany „podatkiem”, ale
należy go zapłacić w urzędzie skarbowym.1

Podatek cukrowy dotyczy napojów z dodatkiem:

- cukrów (monosacharydów, disacharydów, środków spożywczych zawierających te substancje);

- substancji słodzących, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)

nr 1333/2008 (na przykład ksylitolu, sorbitolu, aspartamu);

- kofeiny lub tauryny.

W przepisach wymieniono także, na jakie napoje nie jest nałożony podatek cukrowy. Opłata nie
obejmuje napojów, które:

- są wyrobami medycznymi;

- są suplementami diety;

- są żywnością specjalnego przeznaczenia, preparatami do początkowego i dalszego żywienia

niemowląt;

- wyrobami akcyzowymi;

- zawierają więcej niż 20% soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego, a zawartość
cukrów jest mniejsza lub równa 5 g na 100 ml napoju;

- są roztworami węglowodanowo-elektrolitowymi, w których zawartość cukrów jest mniejsza lub

równa 5 g w przeliczeniu na 100 ml napoju;

- są wyrobami na bazie mleka albo jego przetworów (jogurty, maślanki, kefiry, mleko zsiadłe itp.).

Zgodnie z art. 12d. Ust 1 ustawy o zdrowiu publicznym obowiązek zapłaty podatku cukrowego
dotyczy osoby fizycznej, osoby prawnej oraz jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości
prawnej, która:

- sprzedaje napoje do punktów sprzedaży detalicznej;

- produkuje, nabywa napoje z innych krajów UE lub spoza UE i prowadzi ich sprzedaż detaliczną;
1
Artykuł „Podatek cukrowy” 2021.01.03
https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-podatek-cukrowy-co-to-oznacza-dla-przedsiebiorcow
- zamawia u producenta wyprodukowanie napoju objętego opłatą, a skład napoju podlegającego
opłacie stanowi element umowy – obowiązek zapłaty ciąży na zamawiającym.

Kiedy przedsiębiorca sprzedaje lub wprowadza na rynek napoje, za które zapłacił z góry, nie ma
obowiązku umieszczania tych napojów w informacjach ani płacenia podatku od cukru.
Producent, który zawarł z zamawiającym umowę na produkcję napojów opodatkowanych cukrem,
jest obowiązany poinformować o tym naczelnika właściwego organu podatkowego ze względu na
miejsce zamieszkania lub siedzibę zamawiającego. W dniu powstania obowiązku zapłaty rachunku
za cukier.

W przepisach określono, co musi znajdować się w tej informacji. Mianowicie powinny być tam
zawarte:

- dane producenta i podmiotu zobowiązanego do uiszczenia opłaty (nazwa firmy albo imię i
nazwisko, adres siedziby albo miejsce zamieszkania, numer NIP, imię i nazwisko, numer telefonu
lub adres poczty elektronicznej osoby wskazanej do kontaktu);

- informacja o składzie napojów będących przedmiotem umowy, w tym o dodatku kofeiny lub
tauryny, substancji słodzących oraz o zawartości cukrów w przeliczeniu na objętość napojów w
zakresie pozwalającym na obliczenie wysokości opłaty;

- data i podpis producenta lub osoby przez niego upoważnionej.

Producent zobowiązany jest także przekazać identyczną informację zamawiającemu, który

zobligowany jest uiścić podatek cukrowy. Informacja ta powinna być przekazana przez producenta
w terminie, w którym zamawiający będzie miał możliwość uregulowania opłaty we właściwym
czasie.
Kwestie dotyczące wysokości opłaty cukrowej uregulowane są w art. 12f ustawy o zdrowiu
publicznym. Podatek cukrowy obliczany jest jako suma dwóch wartości: stałej i zmiennej.

Na każdy litr napoju opłata cukrowa wynosi:

- 0,50 zł opłaty stałej – za zawartość cukrów w ilości równej lub mniejszej niż 5 g w 100 ml napoju
lub za zawartość w jakiejkolwiek ilości co najmniej jednej substancji słodzącej;

- 0,05 zł opłaty zmiennej – za każdy gram cukrów powyżej 5 g w 100 ml napoju.

Występuje zróżnicowana wysokość podatku cukrowego uzależniona od zawartości cukrów i

dodatków spożywczych w 100 ml produktu.
Wyższym podatkiem objęte są napoje zawierające kofeinę lub taurynę: dodatkowo 0,10 zł na litr
napoju. Najwyższa wysokość opłaty nie może być większa niż 1,2 zł w przeliczeniu na litr napoju.
Mniejszy podatek cukrowy dotyczy napojów o zawartości wyższej niż 5 g cukrów w 100 ml:

 w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego

wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego;

- będących roztworami węglowodanowo-elektrolitowymi (np. napoje izotoniczne).

Na napoje te nałożono jedynie część zmienną podatku cukrowego wynoszącą 0,05 zł za

każdy gram cukru powyżej 5 g w 100 ml napoju. Nie występuje tu opłata stała.
 Przedsiębiorca jest zobowiązany uregulować podatek cukrowy, wpłacając właściwą kwotę
na rachunek naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce
zamieszkania albo siedzibę firmy. Oprócz tego jest zobligowany do złożenia informacji o
wysokości opłaty cukrowej (deklaracja CUK) za pomocą systemu informatycznego ministra
finansów.”

2.2 Analiza podatku cukrowego w krajach Europejskich

W Europie podatek cukrowy obowiązuje zaledwie w 7 krajach. Proponowana w Polsce stawka

podatku za 1 litr jest porównywalna do tych krajów, natomiast siła nabywcza polskiego konsumenta
vs obywateli tych krajów jest drastycznie niższa:

„W Europie dodatkowe podatki na napoje najwcześniej wprowadzono w Finlandii, gdzie

obowiązują od 1940 roku i obecnie wynoszą do 22 eurocentów na litr w zależności od zawartości
cukru. Ponad cztery dekady później implementowała je Norwegia i obecnie wynoszą 23
eurocentów na litr. Następne były Węgry w 2011 roku (24 eurocenty za litr), a w 2012 roku Francja,
która początkowo stosowała ogólny podatek od napojów słodzonych, by od 2017 roku uzależnić
stawkę podatku od zawartości cukru (7,16 eurocentów za litr). Podobne podatki wprowadziła
Belgia w 2016 roku (6,8 eurocentów za litr), później w 2017 roku: Portugalia (do 16 eurocentów za
litr) i hiszpańska Katalonia (do 12 eurocentów za litr). Jako ostatnie ustanowiły go w 2018 roku:
Wielka Brytania (24 pensy za litr) i Irlandia (do 30 eurocentów za litr)”2. Większość krajów nakłada
podatki od sody na podstawie ilości cukru na objętość. Jednak niektóre kraje opodatkowują napoje
gazowane, które zawierają substancje słodzące lub zawierają tylko dodatek cukru (w
przeciwieństwie do cukru ogółem).

2
Buissnes Insider artykuł podatek cukrowy w Europie 8 stycznia 2021
https://businessinsider.com.pl/twoje-pieniadze/prawo-i-podatki/podatek-cukrowy-mamy-3-najwyzszy-w-europie-
sprawdzamy-jakie-daje-efekty/ytxw59r
Francja po raz pierwszy wprowadziła ukierunkowany podatek od bezalkoholowych napojów
słodzonych na poziomie krajowym w 2012 r.] Podatek, który wynosi 0,0716 eur za litr, dotyczy
zarówno zwykłych, jak i dietetycznych napojów bezalkoholowych, aromatyzowanej wody
mineralnej i soków owocowych z dodatkiem cukru, ale nie dotyczy wody mineralnej i 100% soków
owocowych (tj. bez dodatku cukru).Po wprowadzeniu oszacowano, że napoje bezalkoholowe są do
3,5% droższe.W artykule opublikowanym w 2019 r. w czasopiśmie PLOS One o skutki cenowe i
konsumpcyjne podatku, stosując metodologię różnicy w różnicy. W badaniu stwierdzono:
„Stwierdzamy, że podatek jest przenoszony na ceny napojów opodatkowanych, z pełnym
przeniesieniem dla napojów bezalkoholowych i częściowym dla soków owocowych. bardzo
niewielka redukcja zakupów napojów bezalkoholowych (około pół litra na mieszkańca rocznie),
wpływ, który byłby zgodny z niską stawką podatkową. Znaleźliśmy sugestywne dowody na
większą reakcję w podpróbie nabywców dużych ilości soków owocowych i soków owocowych.
wydaje się, że podatek nie miał wpływu na wodę”. 3
We Włoszech w 2018 r. kilku przedstawicieli medycznych skierowało oficjalne pismo do minister
zdrowia Gulio Grillo zawierające propozycję podniesienia 20% podatku od napojów słodzonych,
postrzeganego jako sposób na uzyskanie korzyści dla ogólnego zdrowia konsumentów.Rozpoczęła
się debata na temat wprowadzenia takiego podatku, postrzeganego z jednej strony jako możliwy
środek promocji zdrowszej diety, az drugiej jako zagrożenie dla przemysłu cukrowniczego. We
wrześniu 2019 r. premier Giuseppe Conte w wystąpieniu publicznym wspomniał o idei
wprowadzenia podatku „od napojów gazowanych” (nie precyzując, czy dotyczy on tylko napojów
słodzonych), nazywając go „praktycznym”.4
Do końca 2019 r. oficjalnie przyjęta została propozycja podatku od spożycia słodzonych napojów
bezalkoholowych w wysokości 10 euro za hektolitr w przypadku produktów gotowych i 0,25 euro
za kilogram w przypadku produktów do rozcieńczania;jego oficjalne rozpoczęcie zostało następnie
przesunięte na 1 stycznia 2022 r. Stowarzyszenie producentów napojów bezalkoholowych i
napojów ponowiło swój sprzeciw wobec propozycji, szacując, że spowodowałoby to skurczenie się
rynku o 16%..

Pomimo rosnącego rozpowszechnienia tego typu środków fiskalnych na całym świecie, istnieją
sprzeczne wizje ich skuteczności w ograniczaniu spożycia słodkich napojów i poprawie zdrowia
publicznego. Zgodnie z obecnymi dowodami, głównym rezultatem było generowanie dochodów, a
nie znaczące zmiany w zachowaniach konsumpcyjnych. Tłumaczono to stosunkowo niskim
poziomem podatków. W oparciu o istniejące dowody, raport opublikowany przez Światową
Organizację Zdrowia w 2016 r. sugeruje, że podatki te powinny podnieść cenę napojów
celowanych o co najmniej 20%, aby wywrzeć znaczący wpływ pod względem spożycia kalorii,
wagi i ryzyka braku -choroba zakaźna.
Baza dowodów jest wciąż niekompletna, a wyniki niespójne, nie tylko dlatego, że badania są
niejednorodne pod względem projektu, poziomów podatków i celów. Do niedawna większość
dowodów ilościowych opierała się na symulacjach popytu. Symulacje te z konieczności opierają się
na kluczowych założeniach empirycznych dotyczących przejścia od cen producentów do cen
detalicznych i opierają się na elastyczności i parametrach behawioralnych, których szacunki w
dużym stopniu zależą od specyfikacji modelu popytu oraz zmienności danych cenowych w
stosunku do poziomu podatków .

3
Sara Capacci, Olivier Allais, Celine Bonnet & Mario Mazzocchi (11 October 2019). "The impact of
the French soda tax on prices and purchases. An ex post evaluation
4
"Conte, sì alla tassa su merendine e bibite gassate" [Conte says yes to a tax on snacks and
carbonated drinks]. https://web.archive.org/web/20210903205438/https://www.ansa.it/canale_terraegusto/notizie/
in_breve/2019/09/21/conte-si-alla-tassa-su-merendine-e-bibite-gassate_fa4ff0f0-24ed-49bb-9792-168042f2a512.html
Coraz częstsze stosowanie podatków sodowych w ostatnich latach, a także coraz większa
dostępność danych dotyczących zakupów, powinny umożliwić dokładniejszą ocenę ex post ich
skutków, przynajmniej w perspektywie krótkoterminowej (zob. np. przegląd systematyczny
Redondo ) .Ostatnie oceny ex post sugerują, że podatki od sody powodują znaczne zmniejszenie
ilości kupowanych produktów.Colchero i in. wykorzystali dane panelowe dotyczące zakupów
żywności i napojów w 6645 meksykańskich gospodarstwach domowych, aby oszacować średni
spadek o 7,6% ilości zakupionych napojów opodatkowanych w Meksyku w ciągu pierwszych
dwóch lat wprowadzenia podatku. Meksykański podatek z 2014 r. wynosił 1 peso za litr (w tym
czasie około 0,08 USD), a wcześniejsze badanie wykazał pełny wpływ na ceny konsumpcyjne. W
dwóch badaniach zbadano skutki chilijskiego podatku sodowego, przy czym oszacowano
zmniejszenie zakupów napojów bezalkoholowych opodatkowanych 18% podatkiem, które wahają
się od 3,4% do 21% mimo że oba badania wykazały niski współczynnik przenikania. .

Dowody ex post zebrane z podatku sodowego w Berkeley na poziomie miasta są szczególnie

interesujące z dwóch powodów. Po pierwsze, poziom podatku (0,34 dolara za litr) jest znacznie
wyższy niż większość środków fiskalnych przyjętych gdzie indziej  Po drugie, podatek został
przyjęty w listopadzie 2014 r. jako środek do głosowania, a debata przed głosowaniem
prawdopodobnie wywołała skutki informacyjne na konsumpcję wykraczające poza zwykły efekt
cenowy. W dwóch badaniach oceniono wpływ podatku wykorzystujący sąsiednie tereny jako grupy
kontrolne. Jeśli chodzi o inne badania ex post, istniały mocne dowody na przenoszenie się na ceny
detaliczne. Szacunki wskazują również na dużą redukcję zakupionych ilości napojów
opodatkowanych w ciągu pierwszego roku wdrożenia, oszacowaną przez Silver et al. na -9,6%. i
21% przez Falbe et al. chociaż oba badania również odnotowują wzrost zakupów na obszarach
sąsiednich (kontrolnych), odpowiednio o 6,9% i 4%.Podatek na poziomie miasta Filadelfii został
również oszacowany ex post przy użyciu podejścia różnicy w różnicach w odniesieniu do obszarów
kontrolnych niepodlegających podatkowiDowodem empirycznym jest to, że podatek 0,44 USD za
litr był w pełni przenoszony i generował znaczną redukcję zakupów w gospodarstwie domowym,
szacowaną na 0,26 litra na zakupy .Tę znaczną redukcję potwierdza inne badanie na poziomie
detalicznym, w którym stwierdzono, że całkowita sprzedaż napojów podlegających opodatkowaniu
spadła o 51 % po wprowadzeniu podatku .

Zgodnie z naszą najlepszą wiedzą, tylko dwa badania przeprowadzają ocenę ex post francuskiego
podatku sodowego, koncentrując się na wpływie podatku akcyzowego na ceny detaliczne [ i nie ma
badań dotyczących ostatecznego wpływu na zakupy lub konsumpcja. Na podstawie dużego zbioru
danych dotyczących cen detalicznych Berardi et al. uznać podzbiór towarów nieopodatkowanych o
wzorcach cen przed opodatkowaniem podobnych do kategorii opodatkowanych jako naturalną
grupę kontroln ą.Ich kategoria napojów gazowanych, która obejmuje napoje zwykłe i dietetyczne,
wykazuje średni przepływ około 7 eurocentów za litr w ciągu pierwszych 6 miesięcy
podatku.Napoje owocowe i wody smakowe wykazują nieco mniejsze przenikanie.Te odkrycia
empiryczne są zgodne z opartym na symulacji badaniem Bonneta i Réquillarta na podstawie
danych przed opodatkowaniem, które przewidywały, że francuskie firmy będą prawdopodobnie
przenosić, a nawet nadmiernie, zmiany kosztów lub podatki akcyzowe na konsumentów. Etilé i
in. szacują wpływ podatku na dokładne wskaźniki cen napojów słodzonych (z uwzględnieniem
napojów zawierających zarówno cukier, jak i substancje słodzące).Ich strategie identyfikacji
opierają się na podejściu przed-po i projekcie różnicy w różnicach (DID), wykorzystującym wodę
jako dobro kontrolne. Odkryli, że podatek sodowy znacząco wpłynął na dokładne wskaźniki cen
napojów słodzonych (+4%), co odpowiada łącznemu wpływowi około 39%.

Na przykładzie Francji podatek od słodzonych napojów bezalkoholowych został włączony do

francuskiej ustawy budżetowej z 2012 r. (Ustawa nr 2011-1977) i wszedł w życie w styczniu 2012 r.
Dotyczy wszystkich napojów bezalkoholowych zawierających dodatek cukru (np. napoje
gazowane, soki owocowe) lub substancje słodzące (np. napoje dietetyczne) i wynosi 7,16 eurocenta
za litr bez VAT lub 7,55 eurocenta za litr na poziomie detalicznym, gdzie stosuje się 5,5% VAT.
Produenci płacą producenci i przetwórcy we Francji oraz francuscy importerzy.

W swojej początkowej propozycji w Projekcie Budżetu 2012 podatek był niższy (3,58 centa za litr),
nie dotyczył sztucznie słodzonych napojów i został ujęty w szerszym zakresie francuskiego
Narodowego Programu na rzecz Żywienia i Zdrowia wśród środków publicznych ukierunkowanych
na odżywianie wzorce promujące zdrowszy styl życia. Wyraźnie sformułowane uzasadnienie
podatku miało pierwotnie zniechęcić do spożywania napojów słodzonych i słodzonych oraz
skierować konsumentów w stronę innych napojów. Propozycja wywołała zdecydowany sprzeciw
Francuskiego Stowarzyszenia Przemysłu Spożywczego oraz producentów posiadających
największe udziały w rynku napojów bezalkoholowych . Odniesienie do Narodowego Programu
Żywienia i Zdrowia oraz celów dotyczących zdrowego żywienia nie pojawia się w ostatecznym
tekście ustawy, przyjętej w grudniu 2011 r., gdzie poziom podatku jest podwojony w stosunku do
pierwotnej propozycji.

Ministerstwa Finansów miały tendencję do „własności” procesu projektowania podatków i

pełnienia ról administracyjnych i technicznych. Na kształt systemu podatkowego wpływ miał
kontekst gospodarczy, w tym chęć zminimalizowania skutków gospodarczych i aktualna reforma
podatkowa we Francji, na Węgrzech i w Portugalii. Podatki akcyzowe, jako podatki pośrednie,
dotyczyły przemysłu, a nie konsumentów i umożliwiały generowanie dochodów bez podnoszenia
podatków dochodowych. Ankietowani w sześciu krajach zauważyli również, że uwzględniono
wpływ na zatrudnienie, w tym cechy konstrukcyjne, które skutecznie zwolniły małe (krajowe)
sektory przemysłu w Finlandii, na Węgrzech, w Norwegii i Wielkiej Brytanii. Kluczowym
czynnikiem ekonomicznym w projektowaniu podatku cukrowego w krajach europejskich był
dochód. Było to wyraźnie widoczne w celach polityki podatkowej i mediach w ośmiu krajach i
związane z zajęciem się deficytem budżetowym w sześciu.Podatki były formalnie i nieformalnie
przeznaczane w czterech krajach, które zdaniem rozmówców zwiększyły ich akceptację polityczną i
społeczną. Z kolei ankietowani z sektora zdrowia wskazali brak przeznaczania środków na
profilaktyczne interwencje zdrowotne jako ograniczenie w Belgii i Francji.

Kolejne zmiany w podatkach były stosunkowo powszechne, przy czym w większości krajów
notowano regularne podwyżki stawek podatkowych, obniżki stawek podatkowych i zmiany
podstawy opodatkowania w Norwegii oraz wprowadzenie zróżnicowanych stawek podatkowych po
początkowym podatku zryczałtowanym w Belgii, Francja i Norwegia. Podatki spotkały się z silnym
sprzeciwem podmiotów z branży spożywczej i napojów (zarówno międzynarodowych, jak i
krajowych) we wszystkich krajach objętych badaniem, przed wdrożeniem i po jego
wdrożeniu. Lokalni producenci owoców w Finlandii i Norwegii sprzeciwiali się, ale rolnicy we
Francji poparli podatek ze względu na alokację dochodów.
Głównymi mechanizmami wpływu przemysłu były: silny sprzeciw społeczny za pośrednictwem
mediów; ukierunkowana komunikacja/lobbing wobec ministrów; oraz groźby wycofania lub
ograniczenia inwestycji, podjęcia działań prawnych lub zaprzestania udziału w inicjatywach
dotyczących zdrowia publicznego. Podmioty działające w branży spożywczej i napojów
wykorzystały spójne argumenty we wszystkich krajach dotyczące wpływu podatku oraz konstrukcji
podatku. Kluczowe czynniki, które przyczyniły się do pomyślnego przyjęcia podatków SSB,
obejmowały silne zainteresowanie rządu opodatkowaniem w związku zarówno z kwestiami
fiskalnymi, jak i zdrowotnymi, skuteczne zaangażowanie międzysektorowe między zdrowiem a
finansami oraz zewnętrzne wsparcie dla podatków (zarówno w kraju, jak i za granicą).
Odzwierciedla to wyniki innych badań dotyczących „skutecznego” opodatkowania SSB, w których
jako kluczowy czynnik uznano poparcie polityczne na wysokim szczeblu dla opodatkowania.5

5
Le Bodo Y, Etile F, Gagnon F, uwarunkowania wpływające na przyjęcie podatku sodowego dla zdrowia
publicznego: analiza podatku franckuskiego 2005-2012
Jak wszędzie indziej, podmioty branżowe konsekwentnie sprzeciwiały się tym podatkom w
Regionie Europejskim ze względu na potencjalne niekorzystne skutki gospodarcze – w
szczególności na zatrudnienie.. Badania pokazują jednak, że takie skutki będą prawdopodobnie
nieistotne. Na kształt systemu podatkowego we wszystkich krajach wpływ miało ciągłe uczenie się
polityki na podstawie doświadczeń krajowych i międzynarodowych, często skutkujące korektami
podatków po początkowym przyjęciu. Dane sugerują, że uczenie się polityki przybrało dwie główne
formy – jedną dotyczącą potencjalnej skuteczności podatków dla zdrowia, a drugą, zauważoną
przez decydentów podatkowych, związaną z efektywnym projektowaniem i administracją
podatkową.
 2.3 Analiza podatku cukrowego w krajach pozaeuropejskich
Wiele krajów wprowadziło podatek od napojów słodzonych cukrem (SSB), badania pokazują
teraz korzyści płynące z tych podatków.6 Wysokiej jakości badania, zwłaszcza w Meksyku, Wielkiej
Brytanii i Afryce Południowej, wykazały, że te podatki zmniejszyły konsumpcję SSB i
doprowadziły do przeformułowania produktów w celu obniżenia poziomu cukru. Większość
aktualnych danych dotyczy skutków z okresu do trzech lat po wprowadzeniu podatku. Badania
długoterminowe będą mierzyć wpływ podatków SSB na otyłość.
Meksyk wprowadził wolumetryczny podatek SSB w 2014 r. – podatek w wysokości, peso za litr na
SSB.Podatek ten doprowadził do wzrostu cen napojów bezalkoholowych o około 11% i nieco
mniejszego wzrostu innych napojów słodzonych.7
Ten wzrost cen ograniczył zarówno zakupy, jak i konsumpcję SSB w Meksyku. Trwają badania nad
wpływem meksykańskiego podatku SSB na otyłość w Meksyku. Poniżej znajduje się
podsumowanie najważniejszych dotychczasowych wyników.

 Zmniejszenie ilości SSB zakupionych po wprowadzeniu nowego podatku.Do 2016 r.

nastąpił 37% spadek całkowitego wolumenu zakupionych SSB w porównaniu z rokiem
przed opodatkowaniem.
 Redukcje zakupów SSB były największe wśród biedniejszych gospodarstw domowych oraz
tych, które wcześniej kupowały duże ilości SSB.
 Przewiduje się, że w ciągu 10 lat meksykański podatek SSB zapobiegnie 239 900
przypadkom otyłości. Spośród nich 39% stanowiłyby przypadki otyłości, której
zapobiegano u dzieci. Przewiduje się, że ten spadek otyłości pozwoli uniknąć 5840 lat życia
skorygowanych niepełnosprawnością.
 Przewidywano również, że podatek będzie bardzo opłacalny. Oszczędzając koszty, takie jak
opieka zdrowotna, podatek zaoszczędziłby prawie 4 dolary na dolara wydanego na jego
wdrożenie.
Podatek SSB, zwany Soft Drinks Industry Levy, został wprowadzony w Wielkiej Brytanii w
kwietniu 2018 r. Podatek brytyjski jest dwupoziomową opłatą, która opodatkowuje producentów w
zależności od stężenia cukru w napoju, z różnymi stawkami dla różnych poziomów cukru. Napoje
zawierające więcej niż 8 g cukru na 100 ml podlegają opodatkowaniu w wysokości 0,24 GBP za
litr, a napoje zawierające od 5 do 8 g na ml cukru są opodatkowane stawką 0,18 GBP za
litr.5Producenci zareagowali na brytyjski podatek powszechnym przeformułowaniem swoich
produktów w celu obniżenia poziomu cukru. Tam, gdzie poziom cukru utrzymywał się powyżej
progu opodatkowania, ceny nie zawsze były podnoszone w celu odzwierciedlenia opodatkowanej
kwoty. Podatek został przeniesiony tylko na konsumentów za napoje zawierające więcej niż 8 g
cukru/100 ml, których cena wzrosła średnio o 0,075 GBP za litr.8
Sukces brytyjskiego podatku w ograniczeniu spożycia cukru został wykazany w badaniach
wysokiej jakości, których główne wnioski podsumowano poniżej:

- Podatek brytyjski doprowadził do powszechnego przeformułowania w celu obniżenia

poziomu cukru wSSB.Redukcja cukru z tego przeformułowania była równoznaczna z usunięciem w
sumie 45 milionów kg cukru z napojów bezalkoholowych każdego roku.

6
Badanie Obesity Evidence Hub, 2021
https://www.obesityevidencehub.org.au/collections/prevention/countries-that-have-implemented-taxes-on-sugar-
sweetened-beverages-ssbs
7
. Colchero MA, Salgado JC, Unar-Munguía M, Molina M, Ng S, et al. Zmiany cen po wprowadzeniu podatku akcyzowego
na napoje słodzone cukrem w Meksyku: Dowody z obszarów miejskich. PLoS 1, 2015; 10(12):e0144408. Dostępne pod
adresem: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26675166
8
Scarborough P, Adhikari V, Harrington RA, Elhussein A, Briggs A, et al. Wpływ ogłoszenia i wdrożenia brytyjskiej opłaty
od przemysłu napojów bezalkoholowych na zawartość cukru https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32045418/
  Więcej informacji na temat zmiany składu można znaleźć na stronie Reformulation of food
products w celu zmniejszenia spożycia cukru.
 Udział napojów dostępnych w supermarketach o wysokiej zawartości cukru spadł po
wprowadzeniu nowego podatku. W latach 2015-2019 odsetek napojów w supermarketach o
zawartości cukru powyżej 5 g na 100 ml spadł z 49% do 15%.
 Ilość cukru w SSB została zmniejszona po wprowadzeniu podatku w Wielkiej Brytanii. W
ciągu czterech lat od wprowadzenia podatku zawartość cukru w napojach podlegających
opodatkowaniu zmniejszyła się o 43,7%.
 Nastąpiło 35,4% zmniejszenie spożycia cukru z napojów opodatkowanych.Spadek ten był
największy (38,5%) w gospodarstwach domowych, w których głównym pracownikiem
najemnym był wykwalifikowany zawód fizyczny.
 Zmniejszono ilość cukru w napojach, bez wpływu na ogólną sprzedaż. Rok po
wprowadzeniu podatku całkowita ilość kupowanych napojów bezalkoholowych, w tym
nieobjętych nowym podatkiem, nie uległa zmianie. Jednak ogólna zawartość cukru w
napojach bezalkoholowych została zmniejszona o 10% (30 g).Wyniki te wskazują, że
brytyjski podatek może przynieść korzyści dla zdrowia bez szkody dla przemysłu.
 Większość soków owocowych, napojów owocowych i koktajli kierowanych do dzieci oraz
w dziecięcych pudełkach śniadaniowych nie podlegała opodatkowaniu w Wielkiej Brytanii.
Większość z tych napojów nie spełniała wymogów kwalifikowalności do podatku w
Wielkiej Brytanii, zwykle dlatego, że zostały wyprodukowane z soku owocowego lub
przecieru owocowego bez dodatku innego cukru, mimo że mają ponad 5 g na 100 ml
cukru. Naukowcy zalecają dostosowanie brytyjskiego podatku tak, aby obejmował napoje
skierowane do dzieci w wieku szkolnym, ponieważ wiele z nich pozostawało powyżej
zalecanej ilości cukru dla danej grupy wiekowej, ale tego nie zrobiono.

W 2018 r. RPA wprowadziła 10% podatek, zwany opłatą na promocję zdrowia, na napoje słodzone,
z wyłączeniem soków owocowych. Jest to podatek w wysokości 0,021 ZAR za gram cukru w
napojach zawierających ponad 4 g cukru na 100 ml. Napoje gazowane wzrosły w cenie średnio o
1,006 ZAR za litr po wprowadzeniu nowego podatku, ale ceny napojów niegazowanych objętych
podatkiem nie wzrosły. Wzrost cen napojów gazowanych nastąpił zarówno w przypadku napojów o
niskiej, jak i wysokiej zawartości cukru 9
Sukces południowoafrykańskiej opłaty na rzecz promocji zdrowia został opisany w wielu
badaniach:

 Mniej napojów gazowanych kupowano na obszarach miejskich. Zakupy napojów

gazowanych przez gospodarstwa domowe spadły średnio o 29% po wprowadzeniu podatku.
Ilość cukru kupowanego w tych napojach spadła o 51%.Stało się tak z powodu zarówno
zmiany zachowania, jak i przeformułowania.
 Osoby z niższych grup społeczno-ekonomicznych kupowały znacznie mniej cukru w
napojach podlegających opodatkowaniu. Odnotowano 57% spadek gramów cukru
kupowanych w opodatkowanych napojach przez osoby z miejskich gospodarstw domowych
o niższym statusie społeczno-ekonomicznym. Oprócz zmiany składu, całkowita ilość
zakupionych napojów podlegających opodatkowaniu została zmniejszona, co wskazuje na
zmianę zachowania.

9
 Stacey N, Mudara C, Ng SW, van Walbeek C, Hofman K i in. Podatki i ceny napojów na bazie cukru: dowody z
południowoafrykańskiej opłaty na promocję zdrowia https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31472286/