RACHUNKOWOŚĆ MAŁYCH FIRM W PRAKTYCE

Formy opodatkowania
Wybierz jedną z trzech form opodatkowania podatkiem dochodowym
od osób fizycznych:

 na zasadach ogólnych według skali podatkowej (stawka podatkowa

12% i 32%),
 podatek liniowy - 19% stawka podatku,
 ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

W zależności od tego, co wybierzesz, masz inne obowiązki oraz różną

podstawę opodatkowania:

 jeśli zdecydujesz się na opodatkowanie dochodów na zasadach

ogólnych według skali podatkowej – nie musisz powiadamiać o tym
naczelnika urzędu skarbowego;
 jeśli wybierzesz podatek liniowy lub ryczałt od przychodów
ewidencjonowanych – musisz zawiadomić o tym właściwego
naczelnika urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego
po miesiącu, w którym osiągniesz pierwszy przychód w roku
podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy
przychód osiągniesz w grudniu tego roku.

Zwróć uwagę, że opodatkowany jest:

 dochód – dla skali podatkowej i podatku liniowego;

 przychód – dla ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Nie zawsze możesz wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Zależy to od tego, jaką działalność będziesz prowadzić – przy tej formie
opodatkowania ustawa o zryczałtowanym poatku dochodowym wskazuje
działalności, które nie mogą być w ten sposób opodatkowane.
Opodatkowanie na zasadach ogólnych
Opodatkowanie podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych
według skali podatkowej (stawka podatkowa 12% i 32%).

Opodatkowanie dochodu na zasadach ogólnych według skali podatkowej

to podstawowa forma opodatkowania, która nie wymaga zawiadamiania o
jej wyborze.

Podstawę opodatkowania stanowi dochód, który pomniejszysz o

przysługujące odliczenia (dochód = przychód – koszty uzyskania tego
przychodu), a podatek płatny jest wg skali podatkowej1 – stawka podatku
uzależniona jest od wysokości uzyskanego dochodu i stanowi :

 12% dla podstawy obliczenia podatku do wysokości 120.000 zł

 32% dla podstawy obliczenia podatku powyżej 120.000 zł.

Jeśli wybierzesz tę formę opodatkowania będziesz mógł skorzystać z:

 preferencyjnego rozliczenia się razem ze współmałżonkiem lub jako

osoba samotnie wychowująca dziecko;
 ulg i odliczeń od dochodu i od podatku.

Wybierając tę formę opodatkowania będziesz musiał:

 prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów według wzoru

i zasad opisanych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 23 grudnia
2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i
rozchodów lub możesz wybrać prowadzenie księgi rachunkowej.
 opłacać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy za
poszczególne miesiące lub kwartały roku podatkowego: do urzędu
skarbowego, właściwego według Twojego miejsca zamieszkania, w
terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni lub
miesiąca następującego po kwartale, a zaliczkę za grudzień lub za IV
kwartał w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego 2.

Zaliczka na podatek dochodowy staje się obowiązkowa dopiero w

momencie, gdy przekroczy  kwotę 1.000 zł3. Zatem nie będziesz
zobowiązany do jej zapłaty w sytuacji, gdy podatek należny od dochodu
osiągniętego od początku roku, pomniejszony o sumę już wpłaconych
zaliczek, nie przekroczy 1.000 zł.
Jako rozpoczynający działalność gospodarczą możesz wybrać kwartalny
sposób wpłacania zaliczek, a o jego wyborze poinformujesz naczelnika
urzędu skarbowego w zeznaniu podatkowym (PIT-36), które złożysz za rok
podatkowy, w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia następnego roku
podatkowego4.

Opodatkowanie podatkiem liniowym

Opodatkowanie dochodu podatkiem liniowym 19%.

Opodatkowanie dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej

podatkiem liniowym 19% to forma opodatkowania, której nie możesz
stosować, jeśli będziesz świadczył usługi na rzecz byłego lub obecnego
pracodawcy:

 w tym samym roku

 w takim samym zakresie, w jakim świadczyłeś dla niego usługi ze
stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy 5.

Jeśli wybierzesz tę formę opodatkowania, musisz złożyć oświadczenie o jej

wyborze do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do 20.
dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty
pierwszy przychód w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego,
jeżeli pierwszy przychód został osiągnięty w grudniu tego roku.

Podstawę opodatkowania stanowi dochód, od którego odejmujesz

przysługujące odliczenia (dochód = przychód – koszty uzyskania tego
przychodu).

Podatek płatny jest wg jednolitej stawki 19% bez względu na to, jaki
dochód uzyskasz6.

Wybierając tę formę opodatkowania nie będziesz mógł skorzystać z:

 preferencyjnego rozliczenia się razem ze współmałżonkiem lub jako

osoba samotnie wychowująca dziecko jeśli w roku podatkowym
uzyskasz przychody, poniesiesz koszty uzyskania przychodów,
uzyskasz zobowiązanie lub uprawnienie do zwiększenia lub
pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów,
zobowiązanie lub uprawnienie do dokonywania innych doliczeń lub
odliczeń;
  ulg i odliczeń podatkowych od dochodu i od podatku z wyjątkiem np.
odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne, składek na
ubezpieczenie zdrowotne, wpłaty na indywidualne konto
zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), ulgi B+R, ulgi sponsoringowej,
ulgi na zabytki czy ulgi na terminale.

Wybierając tę formę opodatkowania będziesz musiał:

 według wzoru i zasad opisanych w rozporządzeniu Ministra

Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia
podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub możesz wybrać
prowadzenie księgi rachunkowej;
 opłacać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy za
poszczególne roku podatkowego: do urzędu skarbowego,
właściwego według miejsca zamieszkania, w terminie do 20 dnia
każdego miesiąca za miesiąc poprzedni lub miesiąca następującego
po kwartale, a zaliczkę za grudzień lub za IV kwartał w terminie do 20
stycznia następnego roku podatkowego.

Zaliczka na podatek dochodowy staje się obowiązkowa dopiero w

momencie, gdy przekroczy  kwotę 1.000 zł3. Zatem nie będziesz
zobowiązany do jej zapłaty w sytuacji, gdy podatek należny od dochodu
osiągniętego od początku roku, pomniejszony o sumę już wpłaconych
zaliczek, nie przekroczy 1.000 zł.

Jako rozpoczynający działalność gospodarczą możesz wybrać kwartalny

sposób wpłacania zaliczek, a o jego wyborze poinformujesz naczelnika
urzędu skarbowego w zeznaniu podatkowym (PIT-36L), które złożysz za
rok podatkowy,  w terminie od 15 lutego do dnia 30 kwietnia następnego
roku podatkowego.

Opodatkowanie ryczałtem ewidencjonowanym

Opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych ma
wyłączenia, które uzależnione są od rodzaju prowadzonej działalności i
innych okoliczności. wymienionych w art. 8 ustawy o zryczałtowanym
podatku dochodowym.

Tej formy opodatkowania nie będziesz mógł stosować jeśli:

  opłacasz podatek w formie karty podatkowej;
 korzystasz z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego;
 będziesz osiągał przychody w całości lub w części z tytułu:
o prowadzenia aptek,
o działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości
dewizowych,
o działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do
pojazdów mechanicznych;
 będziesz wytwarzał wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, z
wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł
energii;
 podejmujesz wykonywanie działalności w roku podatkowym po
zmianie działalności wykonywanej:
o samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z
małżonkiem,
o w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną
samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
o samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną
samodzielnie przez drugiego małżonka

- jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu

prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych
zasadach;

 będziesz uzyskiwał przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub

wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego
pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które Ty lub Twój
wspólnik (przy prowadzeniu działalności w formie spółki):
o wykonywałeś lub wykonywał Twój wspólnik w roku
poprzedzającym rok podatkowy lub
o Ty lub Twój wspólnik wykonywałeś lub wykonujesz w roku
podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego
stosunku pracy.

Jeśli wybierzesz tę formę opodatkowania, musisz złożyć oświadczenie o jej

wyborze do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do 20.
dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty
pierwszy przychód w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego,
jeżeli pierwszy przychód został osiągnięty w grudniu tego roku.
Podstawę opodatkowania stanowi przychód, od którego nie można odjąć
kosztów jego uzyskania, ale od którego można odjąć odliczenia
przysługujące z mocy art. 11 ustawy o zryczałtowanym  podatku
dochodowym.

Stawka podatku uzależniona jest od rodzaju wykonywanej działalności i

kwoty uzyskanych przychodów i może wynosić 17%,15%, 14%, 12,5%, 12%,
10%, 8,5%, 5,5%, 3%7. 

Jeśli wybierzesz tę formę opodatkowania nie będziesz mógł skorzystać z:

 preferencyjnego rozliczenia się razem ze współmałżonkiem lub

samotnie wychowującym dziecko jeśli w roku podatkowym uzyskasz
przychody, poniesiesz koszty uzyskania przychodów, uzyskasz
zobowiązanie lub uprawnienie do zwiększenia lub pomniejszenia
podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązanie lub
uprawnienie do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
 ulg i odliczeń podatkowych od przychodu i od podatku z wyjątkiem
np. odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne, 50% zapłaconych
składek na ubezpieczenie zdrowotne, wpłaty na indywidualne konto
zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), ulgi termomodernizacyjnej.

Wybierając tę formę opodatkowania będziesz musiał:

 prowadzić odrębną za każdy rok podatkowy ewidencję przychodów,

w której będziesz zapisywać przychody w rozbiciu na poszczególne
stawki podatku, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie prowadzenia ewidencji
przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych;
 wpłacać w ciągu roku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za
poszczególne miesiące lub kwartały roku podatkowego do urzędu
skarbowego, właściwego według Twojego miejsca zamieszkania, w
terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni lub
miesiąca następującego po kwartale, a ryczałt od przychodów
ewidencjonowanych za grudzień lub za IV kwartał uiszcza się w
terminie do 20 stycznia roku następnego, z tym że za grudzień lub
ostatni kwartał 2022 r. – w terminie do końca lutego 2023 r.
Jako rozpoczynający działalność gospodarczą możesz wybrać kwartalny
sposób wpłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, a o jego
wyborze poinformujesz naczelnika urzędu skarbowego w zeznaniu
podatkowym (PIT-28), które złożysz za rok podatkowy, w którym
rozpocząłeś prowadzenie  działalności gospodarczej w terminie od 15
lutego do 30 kwietnia następnego roku podatkowego8.

1. art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwaną dalej ustawą o PIT),
2. art. 44 ustawy o PIT, 
3. art. 44 ust. 15 ustawy o PIT
4. art. 44 ust. 3g-3i, art. 45 ustawy o PIT,
5. art. 9a ust. 3 ustawy o PIT,
6. art. 30c. ustawy o PIT,
7. art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym,
8. art. 21 ust. 1-2. ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym