BÀI 4a va 4b: Điều biền ma xung - Ghềp kềnh

phan chia thềo thời gian (PCM-TDM)

Mục đích:
- Nguyên tắc lấy điều biến mã xung và khôi phục tín hiệu
- Thực hiện bộ TDM cho tín hiệu PAM và PCM
A. LÝ THUYẾT

1. Điều biến mã xung

Điều biến mã xung (PCM) gồm 3 quá trình như hình 4.1 gồm: lấy mẫu, lượng tử và
mã hóa.

Hình 4.1. Nguyên lý mã hóa PCM

Tín hiệu tương tự được lấy mẫu mỗi thời điểm Ts , với Ts là chu kỳ lấy mẫu. Nghịch
đảo của thời gian lấy mẫu gọi là tốc độ lấy mẫu hay tần số lấy mẫu và được ký hiệu là f s , với
f s = 1/ Ts . Có ba phương pháp lấy mẫu là lý tưởng, tự nhiên và đỉnh phẳng. Trong đó, phương
pháp phổ biến nhất là lấy mẫu và giữ sẽ tạo ra các mẫu đỉnh phẳng. Quá trình lấy mẫu này
gọi là điều biến biên độ xung (PAM).
Lấy mẫu: Dựa theo lý thuyết Nyquist, tốc độ lấy mẫu nhỏ nhất là hai lần tần số cao
nhất trong tín hiệu.
Lượng tử hóa: Chúng ta giả định tín hiệu tương tự có biên độ tức thời từ Vmin đến Vmax .
Chúng ta sẽ chia thành L khoảng và mỗi khoảng là:
 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông 1

Vmax − Vmin
= .
L

Chúng ta sẽ gán thành các giá trị lượng tử từ 0 đến L − 1 tới các điểm giữa của mỗi
khoảng. Chúng ta sẽ xấp xỉ giá trị của biên độ đã lấy mẫu thành giá trị lượng tử.
Trong MATLAB, khối “Uniformly Encoder” có thể lượng tử hóa đều thành số không
dấu hoặc số có dấu. Trên Matlab, cho thiết lập giá trị V p , thì V p+ = +V p và V p− = −V p . Trong

trường hợp số không dấu, giá trị ngõ ra như sau:

Vin − V p−
Dout = +
V −V − (2 n
− 1)
p p

Trong trường hợp số có dấu, ngõ ra sẽ dành 1 bit có ý nghĩa lớn nhất là bit dấu, nếu
giá trị dương thì bit dấu là bit “0”, ngược lại giá trị âm thì bit dấu là bit “1”, khi đó giá trị ngõ
ra của tín hiệu âm như sau:
Vin − V p−
Dout =
Vp
(2 ( n −1)
− 1)

và ngõ ra tín hiệu dương như sau:

Dout =
Vp
( 2 − 1)
Vin ( n−1)

Mã hóa: Sau khi lượng tử hóa, các mẫu sẽ chuyển thành từ mã có n bit. Số bit cho
mỗi mẫu phụ thuộc là số mức lượng tử n = log 2 ( L) . Tốc độ bit được xác định:
Tốc độ bit = tốc độ lấy mẫu  số bit trong một mẫu= f s  n .

2. Ghép kênh phân chia thời gian

Ghép kênh phân chia thời gian (TDM) là kỹ thuật ghép kênh số cho phép nhiều kết nối
thành một luồng có tốc độ cao và chia sẻ trên một băng thông rộng. Mỗi kết nối chiếm một
khe thời gian. Về cơ bản, TDM là kỹ thuật ghép kênh số. Dữ liệu từ những nguồn khác nhau
kết với nhau gửi trên một đường truyền. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là nguồn không
thể là tín hiệu tương tự, tín hiệu tương tự có thể lấy mấy để chuyển sang dữ liệu số và ghép

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

2 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông

bằng TDM. Mô hình truyền dẫn TDM được minh họa như hình 4.2. Các luồng dữ liệu được
truyền lần trên từng khe thời gian (time slot).

Hình 4.2: Mô hình TDM

CHUẨN BỊ:
1. Giả sử cho tín hiệu dạng Sin có biên độ 1 V, tần số là 3 KHz, tần số lấy mẫu
là 8KHz, vẽ tín hiệu trước và sau khi lấy mẫu.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
2. Ngõ ra không dấu, V p = 1 V , xác định chuỗi bit sau mã hóa theo qui luật “MSB

first” tương ứng vớ tín hiệu vào là -0,4 V và 0,3 V.

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông 3

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
3. Ngõ ra có dấu, V p = 1 V , xác định chuỗi bit sau mã hóa theo qui luật “MSB first”

tương ứng vớ tín hiệu vào là -0,4 V và 0,3 V.

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
4. Vẽ hình minh họa truyền TDM cho hai tín hiệu hình Sin.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

4 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông

.................................................................................................................................
5. Cho hệ thống PCM-TDM, xác định tốc độ bit của 2 luồng tín hiệu được lấy
mẫu 8 Ksample/s và 8 bit/sample.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
B. THỰC HÀNH:
1. LẤY MẪU VÀ KHÔI PHỤC TÍN HIỆU

Hình 4.3: Mạch lấy mẫu và khôi phục tín hiệu

Tạo tín hiệu có tần số 3000Hz, sample time là 1/64000s. Máy phát xung lấy mẫu có chu
kỳ là 1/8000 như hình 4.3 như sau:
Sine Wave: 1 V, 3000 Hz
Sample time: 1/64000
Pulse Generator:
Period (secs): 1/8000
Pulse Width (% of period): 50

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông 5

Phase delay (secs): 0

Câu 1: Cho biết chức năng của khối Sample and Hold và khối Mux?
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Câu 2: Cho biết chức năng của khối Analog Filter Design. Chọn tần số cắt thích hợp
cho bộ lọc để khôi phục tại tín hiệu ban đầu.
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Câu 3: Vẽ và nhận xét dạng sóng tại các Scope?

....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

6 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông

....................................................................................................................................................

2. QUÁ TRÌNH PCM

Hình 4.4: Nguyên lý tạo PCM

Khối Rate Transition có nhiệm vụ thiết lập tốc độ mẫu sang một giá trị xác định:
Output port sample time: 1/8000
Khối Uniform Encoder
Peak: 1
Bits: 8
Output type: Unsigned interger
Câu 1: Thiết lập giá trị Constant là -0,4 V, vẽ và nhận xét dạng sóng tại các Scope?

....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông 7

....................................................................................................................................................
Câu 2: Thiết lập giá trị Constant là 0,3 V, vẽ và nhận xét dạng sóng tại các Scope?

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

8 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông

Câu 3: Thay dữ liệu ngõ vào là tín hiệu hình Sin như phần 1, vẽ và nhận xét dạng sóng
tại các Scope?

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Câu 4: Thiết kế khối khôi phục thông tin từ PCM như hình 4.5. Vẽ và nhận xét dạng
sóng tại các Scope? Giải thích giá trị đo Ts=1.5625e-05.

Hình 4.5: Hệ thống PCM

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông 9

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

10 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông

3. TDM CHO TÍN HIỆU PAM

Hình 4.6: Nguyên lý TDM

Thiết kế bộ TDM để truyền hai luồng dữ liệu có tần số là 1000Hz và 2000Hz như hình 4.6.
Bộ phát xung pulse có tần số 2KHz, lệch pha 180 độ.
Sine Wave: 1 V, 2000 Hz Sine Wave1: 1 V, 1000 Hz
Sample time: 1/64000
Switch: u2 > 0.
Pulse Generator: Pulse Generator1:
Period (secs): 1/8000 Period (secs): 1/8000
Pulse Width (% of period): 50 Pulse Width (% of period): 50
Phase delay (secs): 0 Phase delay (secs): 1/16000

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông 11

Câu 1: Cho biết khối nào đóng vai trò điều khiển việc ghép kênh và tách kênh?
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
Câu 2: Xác định time slot của tín hiệu TDM.
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
Câu 3: Cho biết Sample time của từng tín hiệu Sine Wave và của tín hiệu TDM.
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
Câu 4: Chọn tần số cắt thích hợp cho các bộ Analog Filter Design để thu lại được hai tín
hiệu ban đầu.
Analog Filter Design:
Design method: ........................................................................
Filter type: ................................................................................
Filter order: ...............................................................................
Passband egde frequency (rad/s): .............................................
Analog Filter Design1:
Design method: ........................................................................
Filter type: ................................................................................
Filter order: ...............................................................................
Passband egde frequency (rad/s): .............................................

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

12 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông

Câu 5: Quan sát và nhận xét dạng sóng tại các Scope? Vẽ dạng sóng tại Scope2.

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông 13

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Câu 5: Nếu chỉ quan tâm đến việc ghép các luồng dữ liệu, hãy thiết kế lại hệ thống PCM
cho tín hiệu PAM như sau:

Hình 4.7. Hệ thống PCM sử dụng Vector concatenate và Select Rows

4. GHÉP PCM-TDM

Thiết hệ thống PCM-TDM cho hai luồng tín hiệu như hình bên dưới như hình 4.8. Xác
định tốc độ bit trên đường truyền?

Hình 4.7. Hệ thống PCM-TDM

Câu 1: Quan sát và nhận xét dạng sóng tại các Scope1?

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

14 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông

 Giáo trình TH Các hệ thống truyền thông 15

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

Câu 2: Trình bày thiết kế bộ TDM-PCM truyền 3 luồng dữ liệu?

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

BM. Viễn thông và Mạng – Khoa Điện tử Viễn thông