Θεωρητικζσ προςεγγίςεισ ΙΙ

Αναπτυξιακό Ψυχολογύα Ι

1 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Σχζδιο μαθήματοσ
 Σι εύναι θεωρύα;

 Έξι μεύζονεσ προςεγγύςεισ

 Ψυχοδυναμικό
 ΢υμπεριφορικό
 Γνωςτικό
 ΢υναφειακό
 Ανθρωπιςτικό
 Εξελικτικό

2 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Συναφειακή/Αλληλεπιδραςτική
Προςζγγιςη: Βιο-οικολογική Προςζγγιςη
• Γενική προςέγγιςη: ΢υναφειακό/Αλληλεπιδραςτικό
• Συγκεκριμένη θεωρία: Βιο-οικολογικό

• Κύριοσ εκπρόςωποσ: U. Bronfenbrenner

• Αναπτυξιακή εςτίαςη: ΢ωματικόσ, γνωςτικόσ, κοινωνικόσ τομϋασ,
προςωπικότητα

• Πώσ προχωρεί η Ατομικό ανϊπτυξη ςε ςυνϊρτηςη με

ανάπτυξη: κοινωνικο-πολιτιςμικούσ παρϊγοντεσ

• Βαςικέσ αρχέσ: Ρόλοι, νόρμεσ και κανόνεσ διαμορφώνουν την

ανϊπτυξη

• Κεντρικέσ έννοιεσ Μικρο-, μεςο-, εξω-, μακρο- χρονο-ςυςτόματα

3 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
Σχήμα 1.2 Η προςζγγιςη του Bronfenbrenner ςτην ανάπτυξη

Η βιο-οικολογικό προςϋγγιςη του Urie Bronfenbrenner προτεύνει τϋςςερα επύπεδα του

περιβϊλλοντοσ που αςκούν ταυτόχρονεσ επιδρϊςεισ ςτο ϊτομο. Σα επύπεδα αυτϊ εύναι το
μακροςύςτημα, το εξωςύςτημα, το μεςοςύςτημα και το μικροςύςτημα
4
 Συναφειακή/Αλληλεπιδραςτική Προςζγγιςη: Βιο-
οικολογική Προςζγγιςη (ςυν.)
• Γενική προςέγγιςη: ΢υναφειακό/Αλληλεπιδραςτικό
• Συγκεκριμένη θεωρία: Κοινωνικο-πολιτιςμικό

• Κύριοσ εκπρόςωποσ: L. Vygostky

• Αναπτυξιακή εςτίαςη: Παιχνύδι και ςυνεργαςύα, οι μηχανιςμού
μϊθηςησ

• Πώσ προχωρεί η Η γνωςτικό ανϊπτυξη εύναι αποτϋλεςμα

ανάπτυξη: κοινωνικών ςυναλλαγών

• Βαςικέσ αρχέσ: Αμοιβαύεσ ςυναλλαγϋσ μεταξύ μελών του

περιβϊλλοντοσ

• Κεντρικέσ έννοιεσ Ζώνη εγγύτερησ ανϊπτυξησ, παροχό ςτόριξησ

5 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Συναφειακή/Αλληλεπιδραςτική Προςζγγιςη: Βιο-
οικολογική Προςζγγιςη (ςυν.) VYGOTSKY, (ψυχολόγοσ,
1896- 1935)

 Έμφαςη ςτο κοινωνικό πλαύςιο που ςυντελεύται το

μεγαλύτερο μϋροσ τησ γνωςτικόσ ανϊπτυξησ.

 Καθοδηγούμενη ςυμμετοχό:
Κϊποιοσ αναπτύςςει την κατανόηςη και την
εξειδύκευςη κυρύωσ μϋςω τησ μαθητεύασ κοντϊ ςε πιο
πεπειραμϋνουσ μαθητϋσ.

5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ 6
 Συναφειακή/Αλληλεπιδραςτική Προςζγγιςη:
Βιο-οικολογική Προςζγγιςη, VYGOTSKY,
(ψυχολόγοσ, 1896- 1935)(ςυν.)

 Καθόριςε 2 επύπεδα ανϊπτυξησ.

Σο πραγματικό επύπεδο ανϊπτυξησ και το δυναμικό
επύπεδο γνωςτικόσ ανϊπτυξησ.

 Ζώνη εγγύτερησ ανϊπτυξησ: Σα παιδιϊ αναπτύςςονται

ςυμμετϋχοντασ ςε δραςτηριότητεσ λύγο πιο προηγμϋνεσ
από τισ ικανότητϋσ τουσ με τη βοόθεια μεγαλύτερων
παιδιών ό ενηλύκων.

5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ 7
 Αξιολόγηςη τησ Συναφειακήσ
Προςζγγιςησ
 Βιο-οικολογική Προςέγγιςη: Ευρϋωσ αποδεκτό

 Ήταν το ϋναυςμα για πολλϋσ ερευνητικϋσ προςπϊθειεσ

 Απϋδωςε πολλό ςημαςύα ςτην αλληλεπίδραςη ατόμου

και περιβάλλοντοσ ωσ κινητόριασ δύναμησ για την
ανθρώπινη ανϊπτυξη

8 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Αξιολόγηςη τησ Συναφειακήσ
Προςζγγιςησ (ςυν.)
 Βιο-οικολογική Προςέγγιςη: Κριτικό για τα εξόσ:

 Οριςμϋνοι υποςτηρύζουν ότι η θεωρύα αυτό δεν δύνει

ιδιαύτερη ςημαςύα ςτουσ βιολογικούσ παράγοντεσ

 Δύςκολοσ ο έλεγχοσ των επιδρϊςεων του

περιβϊλλοντοσ

9 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Αξιολόγηςη τησ Συναφειακήσ
Προςζγγιςησ (ςυν.)
 Κοινωνικο-πολιτιςμική Προςέγγιςη: Ευρϋωσ
αποδεκτό
 Μύα από τισ πρώτεσ θεωρύεσ που αναγνώριςε τη
ςημαςύα του πολιτιςμικού πλαιςίου
 Επηρϋαςε τη ςύγχρονη ϋρευνα με την αναγνώριςη
τησ θεμελιώδουσ ςημαςύασ των πολιτιςμικών
παραγόντων ςτην ανϊπτυξη

10 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Αξιολόγηςη τησ Συναφειακήσ
Προςζγγιςησ (ςυν.)
 Κοινωνικο-πολιτιςμική προςέγγιςη: Κριτικό για
τα εξόσ:

 Οριςμϋνοι υποςτηρύζουν ότι η ϋμφαςη ςτον ρόλο του

πολιτιςμού και τησ κοινωνικόσ εμπειρύασ παρϋβλεψε
τισ επιδρϊςεισ των βιολογικών παραγόντων

 Η θεωρύα μειώνει τον ρόλο που μπορεύ να παύξει το

άτομο ςτη διαμόρφωςη του δικού του
περιβϊλλοντοσ
11 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Ανθρωπιςτική Προςζγγιςη

• Γενική προςέγγιςη: Ανθρωπιςτικό

• Συγκεκριμένη θεωρία: Ανθρωπιςμόσ

• Κύριοσ εκπρόςωποσ: C. Rogers / A. Maslow

• Αναπτυξιακή εςτίαςη: Ατομικϋσ δυνατότητεσ

• Πώσ προχωρεί η Πλόρησ εκδύπλωςη ικανοτότων, αναγνώριςη

ανάπτυξη: αυτο-αξύασ και δυνατοτότων

• Βαςικέσ αρχέσ: Θετικό αυτο-εικόνα

• Κεντρικέσ έννοιεσ Ελεύθερη βούληςη, θετικό αυτο-εικόνα,

αυτοπραγμϊτωςη

12 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Αξιολόγηςη τησ Ανθρωπιςτικήσ
Προςζγγιςησ
 Η προςϋγγιςη αυτό γνώριςε ευρεύα αποδοχό

 Οριςμϋνεσ ϋννοιεσ (π.χ. αυτοπραγμϊτωςη) βοόθηςαν

ςτην περιγραφό ςημαντικών πλευρών τησ
ανθρώπινησ ςυμπεριφορϊσ

 Ανθρωπιςτικϋσ επιδρϊςεισ ανευρύςκονται ςε

διϊφορουσ χώρουσ, όπωσ η παροχό ιατρικόσ
φροντύδασ, η εργαςύα κ.ϊ.

13 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Αξιολόγηςη τησ Ανθρωπιςτικήσ
Προςζγγιςησ (ςυν.)

 Η προςϋγγιςη αυτό ϋχει αμφιςβητηθεύ διότι:

 Δεν ϊςκηςε ςημαντικό επύδραςη ςτον χώρο τησ διϊ βύου

ανϊπτυξησ, λόγω αδυναμύασ να εντοπύςει γενικέσ
αναπτυξιακέσ αλλαγέσ, που αποτελούν προώόν τησ
ηλικίασ ό τησ εμπειρίασ

14 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Εξελικτική Προςζγγιςη
• Γενική προςέγγιςη: Εξελικτικό
• Συγκεκριμένη θεωρία: Θεωρύα τησ Εξϋλιξησ

• Κύριοσ εκπρόςωποσ: Κ. Δαρβύνοσ / K. Lorenz

• Αναπτυξιακή εςτίαςη: Φυςικό επιλογό προςαρμοςτικών
γνωριςμϊτων/χαρακτηριςτικών

• Πώσ προχωρεί η Η ςυμπεριφορϊ εύναι αποτϋλεςμα γενετικών

ανάπτυξη: καταβολών ςε περιβαλλοντικό πλαύςιο

• Βαςικέσ αρχέσ: Εθολογικϋσ επιδρϊςεισ

• Κεντρικέσ έννοιεσ Γενετικό τησ ςυμπεριφορϊσ

15 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Αξιολόγηςη τησ Εξελικτικήσ
Προςζγγιςησ
 Η προςϋγγιςη ϋχει αμφιςβητηθεύ διότι:
 Δεν αποδύδει την αρμόζουςα ςημαςύα ςτο περιβάλλον
και ςε κοινωνικούσ παράγοντεσ

 Δύςκολοσ ο πειραματικόσ έλεγχοσ

16 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Ποια προςζγγιςη είναι «ορθή»;

 Μια λανθαςμϋνη ερώτηςη, διότι:

 Κϊθε προςϋγγιςη βαςύζεται ςε δικϋσ τησ αρχϋσ και
εςτιϊζει ςε διαφορετικϋσ πλευρϋσ τησ ανϊπτυξησ.

 Σο ύδιο αναπτυξιακό φαινόμενο μπορεύ να εξεταςτεύ

ταυτόχρονα από διαφορετικϋσ οπτικϋσ γωνύεσ

17 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
 Άςκηςη
 Οι προςεγγύςεισ τησ δια βύου ανϊπτυξησ ςτο
παρϊδειγμα «ϋνασ υπϋρβαροσ νεαρόσ ενόλικασ»

18 5. Θεωρητικές προσεγγίσεις ΙΙ
19
20