Θεωρθτικζσ προςεγγίςεισ Ι

Αναπτυξιακό Ψυχολογύα Ι

1 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Σχζδιο μακιματοσ
 Τι εύναι θεωρύα;

 Έξι μεύζονεσ προςεγγύςεισ

 Ψυχοδυναμικό
 Συμπεριφορικό
 Γνωςτικό
 Συναφειακό
 Ανθρωπιςτικό
 Εξελικτικό

2 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Τι είναι κεωρία;
 Γενικϋσ, οργανωμϋνεσ ερμηνεύεσ και προβλϋψεισ για
τα υπό εξϋταςη φαινόμενα.

 Ποιεσ θεωρητικϋσ προςεγγύςεισ ϋχουν καθοδηγόςει

την ϋρευνα ςτη διϊ βύου ανϊπτυξη;

3 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Έξι μείηονεσ προςεγγίςεισ:

 Ψυχοδυναμικό
 Συμπεριφορικό
 Γνωςτικό
 Συναφειακό
 Ανθρωπιςτικό
 Εξελικτικό

4 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 • Ψυχοδυναμικι προςζγγιςθ

Ψυχαναλυτικι κεωρία του Freud

Ψυχοκοινωνικι κεωρία του Erikson

5 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Ψυχοδυναμικι Προςζγγιςθ
• Γενικό προςϋγγιςη: Ψυχοδυναμικό

• Συγκεκριμϋνη θεωρύα: Ψυχανϊλυςη

• Κύριοσ εκπρόςωποσ: S. Freud

• Εςτύαςη: Αςυνεύδητο

• Πώσ προχωρεύ η Η ςυμπεριφορϊ παρωθεύται από εςωτερικϋσ

ανϊπτυξη: δυνϊμεισ, μνόμεσ και ςυγκρούςεισ

• Βαςικϋσ αρχϋσ: Εκεύνο, Εγώ, Υπερεγώ, Ψυχοςεξουαλικϊ

ςτϊδια ανϊπτυξησ
• Κεντρικϋσ ϋννοιεσ: Αρχό τησ ηδονόσ, Αρχό τησ πραγματικότητασ,
Καθόλωςη

6 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Ψυχοδυναμικι Προςζγγιςθ (ςυν.)
• Γενικό προςϋγγιςη: Ψυχοδυναμικό

• Συγκεκριμϋνη θεωρύα: Ψυχοκοινωνικό

• Κύριοσ εκπρόςωποσ: E. Erikson

• Εςτύαςη: Κοινωνικό αλληλεπύδραςη

• Πώσ προχωρεύ η Αλλαγϋσ ςτο περιεχόμενο/εύδοσ ςυναλλαγών

ανϊπτυξη: με ϊλλα ϊτομα, ανϊπτυξη αυτογνωςύασ

• Βαςικϋσ αρχϋσ: Οκτώ καθολικϊ ςτϊδια, κρύςεισ και

ςυγκρούςεισ που λύνονται ςε κϊθε ςτϊδιο
• Κεντρικό ϋννοια: Κρύςη

7 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
8
9
10
 Αξιολόγθςθ τθσ Ψυχοδυναμικισ
Προςζγγιςθσ

 Ευρεύα αποδοχό

 Freud
 Η ϋννοια του αςυνειδότου γύνεται αποδεκτό από πολλούσ

 Erikson
 Η ϋννοια τησ διϊ βύου ανϊπτυξησ ςε ςτϊδια ϋχει υποςτηριχθεύ
από εμπειρικϊ δεδομϋνα

11 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Αξιολόγθςθ τθσ Ψυχοδυναμικισ
Προςζγγιςθσ (ςυν.)
 Freud
 Δεν επιβεβαιώνονται οι επιδρϊςεισ των ςταδύων τόσ
παιδικόσ ηλικύασ ςτη μεταγενϋςτερη ανϊπτυξη
 Δύςκολη η γενύκευςη ςε ευρύτερουσ,
πολυπολιτιςμικούσ πληθυςμούσ
 Έχει επικριθεύ η επικϋντρωςη ςτουσ ϊρρενεσ

 Erikson
 Μεγαλύτερη εςτύαςη ςτουσ ϊνδρεσ παρϊ ςτισ
γυναύκεσ
 Αςαφόσ και δύςκολη να ελεγχθεύ εμπειρικϊ ςε
οριςμϋνα ςημεύα

12 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Συμπεριφορικι προςζγγιςθ

13 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Η κλασσική εξαρτημένη μάθηση του Pavlov (Ρώσος
φυσιολόγος, 1849-1936)

 Ένα εύδοσ μϊθηςησ κατϊ την οπούα

ϋνα ουδϋτερο ερϋθιςμα,
όπωσ ϋνα κουδούνιςμα
προκαλεύ μια αντύδραςη,
όπωσ η ςιελόρροια,
μϋςω επαναλαμβανόμενων ςυνδϋςεων
με ϋνα ανεξϊρτητο ερϋθιςμα
όπωσ η τροφό.

4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι 14
 Συμπεριφορικι Προςζγγιςθ
• Γενικό προςϋγγιςη: Συμπεριφορικό

• Συγκεκριμϋνη θεωρύα: Κλαςικό υποκατϊςταςη

• Κύριοσ εκπρόςωποσ: J. B. Watson

• Αναπτυξιακό εςτύαςη: Παρατηρόςιμη ςυμπεριφορϊ, εξωτερικϊ

ερεθύςματα ςτο περιβϊλλον
• Πώσ προχωρεύ η Η ςυμπεριφορϊ εύναι αποτϋλεςμα τησ
ανϊπτυξη: ϋκθεςησ του ατόμου ςε ςυγκεκριμϋνουσ
περιβαλλοντικούσ παρϊγοντεσ
• Βαςικό αρχό: Στοιχεύα κλαςικόσ υποκατϊςταςησ

• Κεντρικϋσ ϋννοιεσ: Υποκατϊςταςη ερεθύςματοσ, εξαρτημϋνη,

αυτόματη αντύδραςη/μϊθηςη

15 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Συμπεριφορικι Προςζγγιςθ (ςυν.)
• Γενικό προςϋγγιςη: Συμπεριφορικό

• Συγκεκριμϋνη θεωρύα: Λειτουργικό υποκατϊςταςη

• Κύριοσ εκπρόςωποσ: B. F. Skinner

• Αναπτυξιακό εςτύαςη: Παρατηρόςιμη ςυμπεριφορϊ, εξωτερικϊ

ερεθύςματα ςτο περιβϊλλον
• Πώσ προχωρεύ η Η αντύδραςη του ατόμου ενιςχύεται ό
ανϊπτυξη: αποδυναμώνεται ωσ ςυνϊρτηςη θετικών ό
αρνητικών ςυνεπειών
• Βαςικό αρχό: Στοιχεύα ςυντελεςτικόσ μϊθηςησ

• Κεντρικϋσ ϋννοιεσ: Τροποπούηςη ςυμπεριφορϊσ, ενύςχυςη και

τιμωρύα, απόςβεςη ςυμπεριφορϊσ

16 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Συμπεριφορικι Προςζγγιςθ (ςυν.)
• Γενικό προςϋγγιςη: Συμπεριφορικό

• Συγκεκριμϋνη θεωρύα: Κοινωνικό-γνωςτικό θεωρύα μϊθηςησ

• Κύριοσ εκπρόςωποσ: A. Bandura

• Αναπτυξιακό εςτύαςη: Μϊθηςη μϋςω μύμηςησ

• Πώσ προχωρεύ η Η ςυμπεριφορϊ εύναι αποτϋλεςμα

ανϊπτυξη: παρατόρηςησ

• Βαςικϋσ αρχϋσ: Προςοχό/Αντύληψη, ανϊκληςη, ακριβόσ

αναπαραγωγό, δρϊςη με κύνητρα

• Κεντρικό ϋννοια: Μύμηςη προτύπου/μοντϋλου

17 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Αξιολόγθςθ τθσ Συμπεριφορικισ
Προςζγγιςθσ
 Ευρεύα αποδοχό
 Βϊςη, η παρατηρούμενη ςυμπεριφορϊ που μπορεύ να
μετρηθεύ

 Συμβολό ςε ψυχοπαιδαγωγικϋσ τεχνικϋσ για παιδιϊ με

ςοβαρϊ νοητικϊ ελλεύμματα

18 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Αξιολόγθςθ τθσ Συμπεριφορικισ
Προςζγγιςθσ
 Σοβαρό αμφιςβότηςη ό/και απόρριψη διότι:
 Κατϊ τουσ θεωρητικούσ τησ κοινωνικόσ μϊθηςησ, η
κλαςικό και η ςυντελεςτικό μϊθηςη αποτελούν
υπερβολικϊ απλουςτευμϋνεσ μορφϋσ ανθρώπινησ
ςυμπεριφορϊσ

 Ο ςυμπεριφοριςμόσ δεν λαμβϊνει υπόψη την ελεύθερη

βούληςη, εςωτερικούσ παρϊγοντεσ (διϊθεςη, ςκϋψη,
ςυναύςθημα) ό ϊλλα εύδη μϊθηςησ

19 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Γνωςτικι Προςζγγιςθ
• Γενικό προςϋγγιςη:
• Συγκεκριμϋνη θεωρύα:
• Κύριοσ εκπρόςωποσ:
• Αναπτυξιακό εςτύαςη:
• Πώσ προχωρεύ η
ανϊπτυξη:
• Βαςικϋσ αρχϋσ:
• Κεντρικϋσ ϋννοιεσ:
20 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
Γνωςτικό
Στϊδια γνωςτικόσ ανϊπτυξησ
J. Piaget
Διαδικαςύεσ που διευρύνουν την κατανόηςη
του κόςμου
Οργανωμϋνα νοητικϊ μοτύβα που
επιτρϋπουν ςτο ϊτομο να αναπαριςτϊ
εςωτερικϊ ςυμπεριφορϋσ και δρϊςεισ
Στϊδια γνωςτικόσ ανϊπτυξησ. γνωςτικϊ
ορόςημα
Αφομούωςη και ςυμμόρφωςη, Σχόματα
 Γνωςτικι Προςζγγιςθ: Piaget, Ελβετός γνωστικός
θεωρητικός
-Βιολόγος/Φιλόσοφος, 1896-1980

 Η γνωςτικό-αναπτυξιακό θεωρύα δύνει ϋμφαςη ςτην

ανϊπτυξη τησ ςκϋψησ, τησ λογικόσ και τησ επύλυςησ
προβλημϊτων.

 Διεξόγαγε πειρϊματα με τα δικϊ του παιδιϊ και μελϋτηςε

περιςςότερο τισ εςφαλμϋνεσ παρϊ τισ ςωςτϋσ
απαντόςεισ.

 Πρότεινε 4 ςτϊδια γνωςτικόσ ανϊπτυξησ

4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι 21
 Γνωςτικι Προςζγγιςθ (ςυν.)
• Γενικό προςϋγγιςη: Γνωςτικό

• Συγκεκριμϋνη θεωρύα: Θεωρύα Επεξεργαςύασ Πληροφοριών

• Κύριοσ εκπρόςωποσ: Πολλού

• Αναπτυξιακό εςτύαςη: Διαδικαςύεσ που περιλαμβϊνουν πρόςκτηςη,

κωδικοπούηςη, αποθόκευςη, ανϊςυρςη και
χρόςη πληροφοριών

• Πώσ προχωρεύ η Αυξανόμενη ικανότητα για επεξεργαςύα

ανϊπτυξη: περιςςότερων πληροφοριών με
αποτελεςματικότερο τρόπο

• Βαςικϋσ αρχϋσ: Αςυνεχόσ πρόοδοσ ςε γνωςτικούσ τομεύσ,

ςυμβολό τησ εμπειρύασ ςε γνωςτικϋσ
22 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι δεξιότητεσ
 Γνωςτικι προςζγγιςθ: Θεωρία επεξεργαςίασ
πλθροφοριών

 Μια θεωρύα ανθρώπινησ ανϊπτυξησ η οπούα

χρηςιμοποιεύ τον ηλεκτρονικό υπολογιςτό ςε
αναλογύα με τον τρόπο με τον οπούο ο
ανθρώπινοσ νουσ προςλαμβϊνει, αναλύει και
αποθηκεύει τισ πληροφορύεσ.

 Σειρϊ ςημαντικών ερευνών για τισ διαφορϋσ

μεταξύ των παιδιών και των ενηλύκων
αναφορικϊ με την ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ των
πληροφοριών, την ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ και την
ΑΝΑΚΛΗΣΗ των πληροφοριών.

4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι 23
 Γνωςτικι Προςζγγιςθ (ςυν.)
• Γενικό προςϋγγιςη: Γνωςτικό

• Συγκεκριμϋνη θεωρύα: Θεωρύα γνωςτικόσ νευροεπιςτόμησ

• Κύριοσ εκπρόςωποσ: Πολλού

• Αναπτυξιακό εςτύαςη: Η γνωςτικό ανϊπτυξη ςυνδϋεται με

διαδικαςύεσ του εγκεφϊλου

• Πώσ προχωρεύ η ανϊπτυξη: Η νευρολογικό δραςτηριότητα διϋπει τη

ςκϋψη, τη λύςη προβλόματοσ και ϊλλεσ
γνωςτικϋσ δεξιότητεσ

• Βαςικϋσ αρχϋσ: Γενετικού παρϊγοντεσ, η δομό και λειτουργύα

του εγκεφϊλου ςυνδϋουν τη νευρολογικό
δραςτηριότητα με εμφανεύσ νοητικϋσ
διεργαςύεσ
24 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Αξιολόγθςθ τθσ Γνωςτικισ Προςζγγιςθσ

 Η γενικό προςϋγγιςη εύναι ευρϋωσ αποδεκτό

 Ειδικότερα η προςϋγγιςη του Piaget:

 Εύχε τερϊςτια επύδραςη ςτον τρόπο που κατανοούμε τισ

γνωςτικϋσ λειτουργύεσ

 Ακριβόσ η ϊποψη για την ακολουθύα ςτη γνωςτικό ανϊπτυξη

25 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Αξιολόγθςθ τθσ Γνωςτικισ Προςζγγιςθσ
(ςυν.)

 Υπϊρχουν, ωςτόςο, και αμφιςβητόςεισ για τα εξόσ:

 Χρόνοσ εμφϊνιςησ οριςμϋνων δεξιοτότων

 Καθολικότητα τησ ϋννοιασ των ςταδύων

 Πολιτιςμικϋσ διαφορϋσ ςτην εμφϊνιςη οριςμϋνων

γνωςτικών ικανοτότων

 Η ανϊπτυξη εύναι περιςςότερο ςυνεχόσ από ό,τι

υποδεικνύει η θεωρύα του Piaget

26 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Αξιολόγθςθ τθσ Γνωςτικισ Προςζγγιςθσ
(ςυν.)

 Η Θεωρύα τησ Επεξεργαςύασ των Πληροφοριών

ϋχει ευρεύα αποδοχό:

 Αποτελεύ βϊςη για την κατανόηςη τησ ανϊπτυξησ

 Αλλϊ και αμφιςβητόςεισ διότι:

 Η προςϋγγιςη αυτό δεν παρϋχει πλόρη ερμηνεύα για
τη διαμόρφωςη τησ ςυμπεριφορϊσ ούτε λαμβϊνει
υπόψη το κοινωνικό περιβϊλλον ςτο οπούο
λαμβϊνει χώρα η ανϊπτυξη

27 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Αξιολόγθςθ τθσ Γνωςτικισ Προςζγγιςθσ
(ςυν.)

 Ευρεύα αποδοχό τησ Γνωςτικόσ Νευροεπιςτόμησ

 Νϋα προςϋγγιςη ςτην ανϊπτυξη παιδιού και εφόβου

 Προςφϋρει ςημαντικϋσ ιδϋεσ για πληρϋςτερη

κατανόηςη αναπτυξιακών φαινομϋνων και για
κατϊλληλεσ μεθόδουσ θεραπεύασ αποκλύςεων ςτην
ανϊπτυξη (π.χ. αυτιςμόσ)

28 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Αξιολόγθςθ τθσ Γνωςτικισ Προςζγγιςθσ
(ςυν.)

 Η προςϋγγιςη τησ Γνωςτικόσ Νευροεπιςτόμησ

ϋχει, επύςησ, αμφιςβητηθεύ διότι:

 Μερικϋσ φορϋσ παρϋχει περιςςότερο μια περιγραφό

παρϊ ερμηνεύα των αναπτυξιακών φαινομϋνων

29 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι
 Δραςτθριότθτα

 Ομοιότητεσ και διαφορϋσ μεταξύ των θεωριών

 Κλινικϋσ και εκπαιδευτικϋσ εφαρμογϋσ των
θεωριών

30 4. Θεωρητικές προσεγγίσεις Ι