ΨΤΧΟΛΟΓΙΚΑ ΣΕ΢Σ & ΣΕ΢Τ ΝΟΗΜΟ΢ΤΝΗ΢

ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ΢ ΗΡΑΚΛΗ΢
ΒΟΛΟ΢ 2013 – ΚΕΚ ΚΕΠΕΘ
ΨΤΧΟΛΟΓΙΚΑ ΣΕ΢Σ & ΣΕ΢Σ ΝΟΗΜΟ΢ΤΝΗ΢

Τποενότθτεσ:
7.1. Μζκοδοι αντικειμενικισ αποτίμθςθσ - Ερωτθματολόγια
7.2. Προβλθματικζσ δοκιμαςίεσ
7.3. Αξιολόγθςθ & χριςθ των τεςτ
7.4. Απζτυχε! Ζχει το παιδί μου χαμθλι νοθμοςφνθ;
Χρόνοσ υλοποίθςθσ: 4 ϊρεσ
Περίλθψθ:
Σα ψυχολογικά τεςτ και τα τεςτ νοθμοςφνθσ αναδείχκθκαν ςτο δεφτερο μιςό του 20ου αιϊνα ςε ςθμαντικά
εργαλεία για τθν ανίχνευςθ «ικανοτιτων» των ατόμων κακϊσ και ωσ μζροσ μεγάλων ερευνϊν ςτα πλαίςια τθσ
επιςτθμονικισ διαςφνδεςθσ πεδίων όπωσ θ ψυχολογία, θ κοινωνιολογία, ο οικονομικόσ προγραμματιςμόσ κλπ.
Βζβαια, υπιρξαν και ακραίεσ περιπτϊςεισ «κεοποίθςθσ» των τεςτ, κεωρϊντασ τα ωσ τα μοναδικά ερευνθτικά
και ςτατιςτικά εργαλεία, τάςθ που τισ τελευταίεσ δεκαετίεσ ζχει οπιςκοχωριςει. Αυτό οφείλεται κυρίωσ ςτισ
ςφγχρονεσ ψυχολογικζσ και μακθςιακζσ κεωρίεσ που ανζδειξαν και νζεσ περιοχζσ - πεδία που ςυμμετζχουν ςτθ
διαμόρφωςθ του ψυχολογικοφ ι νοθματικοφ προφίλ των ατόμων. Ενδεικτικά αναφζρουμε τον «πολλαπλό τφπο
νοθμοςφνθσ» του Gardner που δεν ανιχνεφεται μζςα από τα κλαςικά τεςτ νοθμοςφνθσ.
Παρόλα αυτά τα τεςτ αποτελοφν χριςιμα εργαλεία που μποροφν να ςυνειςφζρουν ςτθν ανίχνευςθ τθσ
προςωπικότθτασ των ατόμων, να αναδείξουν προβλθματικζσ περιοχζσ και να οδθγιςουν τουσ ειδικοφσ ςτθν
ερμθνεία τουσ. ΢ε ςυνδυαςμό και με άλλεσ τεχνικζσ κα πρζπει να χρθςιμοποιοφνται από τουσ ειδικοφσ ϊςτε να
ςυμβάλλουν ςτθν ανάπτυξθ του ατόμου.
Ψυχομετρία
Ο κλάδοσ τθσ ψυχολογίασ που αςχολείται με
μετριςιμουσ παράγοντεσ

“Chambers Twentieth-Century Dictionary”

Μια «μυςτθριακι» δφναμθ που μασ βοθκά να

κακορίηουμε τισ ιδιότθτεσ των πραγμάτων με μια
Ψυχολογικι αξιολόγθςθ:
«απλά» επαφι
Είναι θ διαδικαςία τθσ χοριγθςθσ και τθσ ερμθνείασ
“J. Rust & S. Golombok”
ενόσ ι περιςςοτζρων ψυχομετρικϊν εργαλείων.
Ψυχομετρία ςθμαίνει βαςικά, μζτρθςθ των
Μζκοδοι:
γνωςτικϊν ικανοτιτων
• Σο τεςτ
“R. Edenborough”
• Η ςυνζντευξθ
… αςχολείται με τον πειραματικό ςχεδιαςμό και τθ
• Σο προςωπικό χαρτοφυλάκιο ςτατιςτικι ανάλυςθ, κακϊσ και με τθ ΜΕΣΡΗ΢Η των

• Η ατομικι περίπτωςθ ανκρωπίνων χαρακτθριςτικϊν

• Η παρατιρθςθ “The Psychometric Society”

Ψυχομετρία
Ορόςθμα ςτθν ιςτορικι εξζλιξθ τθσ ψυχομετρίασ
1879 Κδρυςθ του πρϊτου ψυχολογικοφ εργαςτθρίου ςτον κόςμο από τον Wundt ςτθ Λειψία τθσ Γερμανίασ Πραγματοποίθςε πειραματικά ςχζδια μζτρθςθσ τθσ
ταχφτθτασ αντίδραςθσ του ατόμου ςε ςυγκεκριμζνα ερεκίςματα.
1884 Κδρυςθ του Ανκρωπομετρικοφ Εργαςτθρίου ςτο Λονδίνο από τον Galton. Μελετοφςε τισ ατομικζσ διαφορζσ ςε ςχζςθ με τον κλθρονομικό παράγοντα και τθ
ςυνάφεια με τθν ευφυΐα.
1888 Κδρυςθ του Ψυχομετρικοφ Εργαςτθρίου ςτο Πανεπιςτιμιο τθσ Pennsylvania των ΗΠΑ από τον Catell.
1904 Δθμοςίευςθ τθσ κεωρίασ των δφο παραγόντων του Spearman Two – factor theory.
1905 Πρϊτθ ζκδοςθ τθσ κλίμακασ νοθμοςφνθσ του Binet-Simon.
1913 Δθμοςίευςθ του βιβλίου του Thorndike “An introduction to the Theory of Mental and Social Measurements” το πρϊτο βιβλίο που αναφερόταν ςε
ψυχολογικζσ και εκπαιδευτικζσ μετριςεισ.
1916 ΢τάκμιςθ τθσ κλίμακασ Stanford-Binet από τουσ Goddard και Terman ςτο Πανεπιςτιμιο του Stanford. Σροποποίθςθ τθσ αρχικισ κλίμακασ του Binet-Simon.
Επανεκδόκθκε το 1937, τo 1960 και το1986.
1917 Καταςκευι και χοριγθςθ των πρϊτων ομαδικϊν τεςτ νοθμοςφνθσ Army Alpha και Beta. Χορθγικθκαν ςε νεοςφλλεκτουσ ςτρατιϊτεσ ςτισ ΗΠΑ.
1917 Δθμιουργία του Personal Data Sheet από τον Woodworth. Σο πρϊτο ςτακμιςμζνο ερωτθματολόγιο που χρθςιμοποιικθκε ςτον ςτρατό των ΗΠΑ.
1920 Ζκδοςθ του τεςτ κθλίδων του Rorscach Ink Plot Test: Σο πρϊτο προβολικό τεςτ.
1921 Κδρυςθ του Psychological Corporation των ΗΠΑ από τουσ Catell, Thorndike και Woodworth.
1927 Δθμοςίευςθ του ερωτθματολογίου ενδιαφερόντων από τον Strong, Strong Vocational Interest Blank.
1935 Καταςκευι του Thematic Apperception Test (TAT) από τουσ Murray και Morgan. Πρόκειται για προβολικό τεςτ.
1938 Ανάπτυξθ τθσ πολυπαραγοντικισ ανάλυςθσ από τον Thurstone.
1938 Δθμοςίευςθ τθσ πρϊτθσ ζκδοςθσ του ετιςιου οδθγοφ ψυχολογικϊν μετριςεων από τον Buros, Buros Mental Measurements Yearbook.
1939 Πρϊτθ ζκδοςθσ τθσ κλίμακασ νοθμοςφνθσ Wechsler – Bellevue.
1942 Πρϊτθ ζκδοςθσ του Minnesota Multiphasic Personality Inventory (MMPI). Σεςτ για τθν εκτίμθςθ των ψυχοπακολογικϊν γνωριςμάτων τθσ προςωπικότθτασ.
1974 Επανζκδοςθ του Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC-R). Σεςτ νοθμοςφνθσ για παιδιά.
1981 Επανζκδοςθ του Wechsler Adult Intelligence Scale (WAIS-R). Σεςτ νοθμοςφνθσ για ενιλικεσ.
1987 Σο μοντζλο των πζντε παραγόντων Five Factor model.
1989 Ζκδοςθ του MMPI-II.
1991 Επανζκδοςθ του Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC-ΙΙΙ).
1997 Επανζκδοςθ τουWechsler Adult Intelligence Scale (WAIS-ΙΙΙ).
Ανιχνεφοντασ τα τεςτ
Σι είναι τεςτ;

Σο τεςτ είναι κάκε μζκοδοσ με τθν οποία παρατθροφμε

και μετροφμε τθν ανκρϊπινθ ςυμπεριφορά και τθ
διαφοροποίθςθ τθσ από άτομο ςε άτομο

 Είναι ζνα όργανο ι διαδικαςία μζτρθςθσ

Ανιχνεφοντασ τα τεςτ
Χαρακτθριςτικά του τεςτ:
Δειγματολθψία ΢υμπεριφοράσ
΢τακμιςμζνεσ ΢υνκικεσ
Κανόνεσ Βακμολόγθςθσ
• Ζνα ψυχολογικό τεςτ είναι ζνα δείγμα ςυμπεριφορϊν
που ζχει ςυλλεχκεί κάτω από ςτακμιςμζνεσ ςυνκικεσ.
• Οι ςυνκικεσ κάτω από τισ οποίεσ χορθγείται ζνα τεςτ
είναι πικανόν να επθρεάςουν τθν ςυμπεριφορά του
ατόμου που ςυμπλθρϊνει το τεςτ
• Σα τεςτ «απαιτοφν» από αυτόν που τα απαντά να ΚΑΝΕΙ κάτι
• Η ςυμπεριφορά του ατόμου που ςυμπλθρϊνει το τεςτ χρθςιμοποιείται για να
μετρθκεί ζνα ςυγκεκριμζνο χαρακτθριςτικό
Η ακτινογραφία: δεν είναι ζνα ψυχολογικό τεςτ – δεν προχποκζτει μια εμφανι
ςυμπεριφορά. Σο θλεκτροκαρδιογράφθμα: δεν είναι ζνα ψυχολογικό τεςτ – θ
ςυμπεριφορά δεν ζχει άμεςθ ςχζςθ με αυτό που μετριζται
• Ζνα τεςτ δεν μπορεί να μετριςει όλεσ τισ πικανζσ ςυμπεριφορζσ που μποροφν
να χρθςιμοποιθκοφν για να μετρθκεί ζνα χαρακτθριςτικό.
• ΢θμαντικι θ ςυλλογι ενόσ ςυςτθματικοφ δείγματοσ ϊςτε να ςυμπεριλθφκοφν
όλεσ οι πικανζσ ςυμπεριφορζσ του χαρακτθριςτικοφ
•Η ποιότθτα του τεςτ κρίνεται ςε ςθμαντικό βακμό από τθν
αντιπροςωπευτικότθτα των ςυμπεριφορϊν που ζχουν επιλογι για τθ μζτρθςθ
του χαρακτθριςτικοφ

• Για το λόγο αυτό οι ςυνκικεσ κα πρζπει είναι • Η ςυμπεριφορά που τελικά κα εξαχκεί από το τεςτ κα πρζπει να είναι

ςτακερζσ και εφαρμόηονται ςε όλα τα άτομα που αντιπροςωπευτικι των ςυμπεριφορϊν που κα παρατθρθκοφν ςε μια διαδικαςία

ςυμπλθρϊνουν το τεςτ εκτόσ αξιολόγθςθσ (τεςτ)

Θα πρζπει να υπάρχουν ςυγκεκριμζνοι κανόνεσ ι διαδικαςίεσ με βάςθ τισ οποίεσ κα περιγράφεται με αρικμθτικά δεδομζνα θ επίδοςθ
(ςυμπεριφορά) του ατόμου ςτο τεςτ. Οι κανόνεσ κα πρζπει να είναι κατανοθτοί και καλά διατυπωμζνοι, ϊςτε διαφορετικοί βακμολογθτζσ
να δίνουν τθν ίδια βακμολογία ςτισ ίδιεσ απαντιςεισ
Αντικειμενικι Βακμολόγθςθ: δφο άτομα, εφαρμόηοντασ τουσ κανόνεσ βακμολόγθςθσ ςτισ απαντιςεισ ενόσ ατόμου κα πρζπει να
καταλιγουν ςτο ίδιο αποτζλεςμα (π.χ. τεςτ πολλαπλισ επιλογισ)
Τποκειμενικι Βακμολόγθςθ: Βαςίηεται ςτθν υποκειμενικι αντίλθψθ του βακμολογθτι και ζτςι δεν μπορεί να αποδοκεί
με απόλυτθ ακρίβεια.
Ανιχνεφοντασ τα τεςτ: ιςτορικι αναδρομι

1000 Π.Χ Ειςαγωγι τεςτ ςτισ δθμόςιεσ

υπθρεςίεσ ςτθν Κίνα
1850- Ειςαγωγι ςυςτιματοσ
1900 αξιολόγθςθσ ςτισ δθμόςιεσ
υπθρεςίεσ ςτισ ΗΠΑ
1900- Δθμιουργία ατομικϊν και
1920 ομαδικϊν τεςτ ικανοτιτων –
Ανάπτυξθ Ψυχομετρικισ
Θεωρίασ
1920- Ανάπτυξθ τθσ Ανάλυςθσ
1940 Παραγόντων, ανάπτυξθ των
προβολικϊν τεχνικϊν και των
ςτακμιςμζνων τεςτ
προςωπικότθτασ
1940- Ανάπτυξθ τεςτ επαγγελματικϊν
1960 ενδιαφερόντων, ανάπτυξθ τεςτ
ψυχοπακολογίασ
1960- Ανάπτυξθ τθσ Θεωρίασ του
1980 Τπολογιςμοφ των Ικανοτιτων
(IRT), ανάπτυξθ των νευρο-
ψυχολογικϊν τεςτ
1980- Ψυχολογικι Αξιολόγθςθ μζςω
ςιμερα προςαρμοςμζνων ςτον
υπολογιςτι τεςτ (computerized
adaptive testing)

http://dhss.alaska.gov/gcdse/Pages/history/html_content_main.aspx
Ανιχνεφοντασ τα τεςτ: ιςτορικι αναδρομι
Ιςτορικι Αναδρομι – Σζλθ 1800
Αυξάνεται το επιςτθμονικό ενδιαφζρον
για τθν ψυχικι αςκζνεια
Πειραματικοί ψυχολόγοι (Cattell) και
βιολόγοι (Galton) ςυνδράμουν ςτθν
ανάπτυξθ ψυχολογικϊν τεςτ
Οι εξελίξεισ ςτθ κεωρία τθσ νοθμοςφνθσ
και των ςτατιςτικϊν τεχνικϊν, επίςθσ
ςυνδράμουν ςτθν ανάπτυξθ των πρϊτων
ψυχολογικϊν τεςτ
Sir Fransis Galton
•Ο πατζρασ των ψυχολογικϊν τεςτ
•Είναι ευρφτερα γνωςτόσ για τθ δουλειά
του ςτθν κλθρονομικότθτα
•Ανακάλυψε τθν ιδζα του δείκτθ
ςυςχζτιςθσ
•Εφάρμοςε τθν ζννοια τθσ κανονικισ
κατανομισ ςτθ μζτρθςθ τθσ νοθμοςφνθσ
Ιςτορικι Αναδρομι - Η μέτρηςη τησ
Νοημοςύνησ
• 1905 : 1θ επιτυχισ ανάπτυξθ ενόσ ςυςτθματικοφ ψυχολογικοφ τεςτ μζτρθςθσ τθσ
νοθμοςφνθσ
• Binet & Simon (1908)
• Δθμιουργικθκε για να βοθκιςει το υπουργείο Εςωτερικϊν τθσ Γαλλίασ να
αξιολογιςει και να ταξινομιςει τα παιδιά με νοθτικι ςτζρθςθ
• Απαιτοφςε πολφ εξειδικευμζνο προςωπικό για τθ χοριγθςθ και αξιολόγθςθ του τεςτ
(ατομικό)
•Α’ Παγκόςμιοσ Πόλεμοσ: Ανάγκθ για κατάταξθ μεγάλου αρικμοφ υποψθφίων ανάλογα
με τθν νοθτικι τουσ ικανότθτα
•Οδιγθςε ςτθ δθμιουργία ενόσ τεςτ γενικισ γνωςτικισ ικανότθτασ
•΢ιμερα, ςυςτοιχίεσ τεςτ γνωςτικϊν ικανοτιτων χρθςιμοποιοφνται ςε πολλζσ
περιπτϊςεισ επιλογισ υποψθφίων (π.χ. φοιτθτζσ, ςτρατιϊτεσ, ςτελζχθ οργανιςμϊν,
κλπ.)
Alfred Binet
Ανιχνεφοντασ τα τεςτ: ιςτορικι αναδρομι

Ιςτορικι Αναδρομι - Η μέτρηςη τησ Νοημοςύνησ

Σο ςυμπόςιο του 1921

Σο Journal of Educational Psychology – Σι είναι νοθμοςφνθ;

Charles Spearman

Σο μοντζλο των δφο παραγόντων (γενικόσ και ειδικοί)

Louis L. Thurstone

Σο μοντζλο των επτά πρωτογενϊν παραγόντων

J. P. Guilford

Σο τριςδιάςτατο μοντζλο τθσ νοθμοςφνθσ

J. Piaget

Σο εξελικτικό μοντζλο ανάπτυξθσ τθσ νοθμοςφνθσ

David Weschler

Οι κλίμακεσ Weschler (WISC, WAIS, WPPSI)

Ανιχνεφοντασ τα τεςτ: ιςτορικι αναδρομι

Ιςτορικι Αναδρομι - Η μέτρηςη τησ

Προςωπικότητασ

Α’ Παγκόςμιοσ πόλεμοσ: Και πάλι θ ανάγκθ για τθν επιλογι μεγάλου αρικμοφ υποψθφίων (για
αξιωματικοί)

Οδιγθςε ςτθ δθμιουργία του Woodworth Personality Data Sheet. Αποτελεί το πρωτότυπο για άλλα
τεςτ αυτό-αναφοράσ

Η ανάπτυξθ τεςτ προςωπικότθτασ προιλκε από τθν ανάγκθ να παίρνουμε ςυςτθματικζσ αποφάςεισ
για τα άτομα
Hans Eysenck
Σο μοντζλο των τριϊν (3) παραγόντων
Raymond Cattell
Σο μοντζλο των δεκαζξι (16) παραγόντων
Η Μεγάλθ Πεντάδα (Big Five)
Costa & McCrae (ΝEΟ-PI-R)
Lewis Goldberg (Lexical Hypothesis)

΢τισ αρχζσ του 21ου αιϊνα – υπάρχουν πολλά διακζςιμα ψυχολογικά τεςτ
Χρθςιμοποιοφνται από πολλοφσ επιςτιμονεσ για να παίρνουν ςθμαντικζσ αποφάςεισ για ανκρϊπουσ
Αναπτφχκθκε ο κϊδικασ Δεοντολογίασ των Ψυχολόγων (1953, APA)
Αναπτφχκθκε για να προςτατεφει τα δικαιϊματα των ατόμων που ςυμπλθρϊνουν τα τεςτ
Ανιχνεφοντασ τα τεςτ: κι άλλα τεςτ…. Σο χρωμο- Σεςτ Λοφςερ, παρά τθν ευκολία και τθν ταχφτθτα με τθν
οποία μπορεί να εφαρμοςτεί, είναι ζνα ζγκυρο ψυχολογικό τεςτ που
Tο τεςτ κθλίδων μελάνθσ Rorschach είναι μία μζκοδοσ
φτιάχτθκε για να χρθςιμοποιείται από τουσ ψυχιάτρουσ, τουσ
ψυχολογικισ διάγνωςθσ που ςχετίηεται με τθν εικόνα. Οι
γιατροφσ και όλουσ εκείνουσ που αςχολοφνται επαγγελματικά με τθ
ψυχολόγοι χρθςιμοποιοφν το τεςτ για να προςπακιςουν
διάγνωςθ των ςυνειδθτϊν και αςυνείδθτων χαρακτθριςτικϊν των
να εξετάςουν τα χαρακτθριςτικά τθσ προςωπικότθτασ και
ανκρϊπων
τθ ςυναιςκθματικι λειτουργία των αςκενϊν τουσ.

Σο βαςικό πλεονζκτθμα τθσ "Νοομετρικισ Προϊοφςθσ Δυςχζρειασ Κλίμακασ του Raven", όπωσ
ονομάηεται, είναι ότι πρόκειται για ζνα τεςτ που μπορεί να δοκεί ςε άτομα διαφορετικϊν
κοινωνικοπολιτιςτικϊν ςυςτθμάτων χωρίσ να υπάρχουν ςθμαντικά ςφάλματα κατά τθ ςφγκριςθ
των αποτελεςμάτων (δθλαδι ςφάλματα που vα οφείλονται ςτθ διαφορετικι επίδραςθ που
αςκοφν οι ποικίλεσ μορφζσ του πολιτιςμοφ ςτθν εξζλιξθ τθσ ευφυΐασ του άτόμου). Oι δοκιμαςίεσ
αυτζσ, άλλωςτε, μποροφν να δοκοφν και ςε άτομα αγράμματα, ι ακόμα και ςε άτομα που
παρουςιάηουν δυςκολίεσ ςτθν ομιλία ι τθν ακοι, αφοφ πρόκειται για ζνα τεςτ ςτο οποίο οι
προφορικζσ οδθγίεσ περιορίηονται ςτο ελάχιςτο. Από τθν άλλθ μεριά, oι δοκιμαςίεσ Raven δεν
εξετάηουν τθν ευφυΐα κατά ζνα ςφαιρικό τρόπο, αλλά μάλλον ελζγχουν εκλεκτικά οριςμζνα
μόνο ςτοιχεία νοθμοςφνθσ. Σα ςτοιχεία αυτά είναι κυρίωσ θ αναλυτικι ικανότθτα του
εξεταηόμενου, ςε ςυνδυαςμό με τθν αίςκθςθ τθσ όραςθσ, τθν αίςκθςθ τθσ ςυμμετρίασ, κακϊσ
επίςθσ και τθν ικανότθτα του άτομου να ςυςχετίηει ςφμβολα και ςχιματα μεταξφ τουσ.