Σαθειιαξφπνπινο Παλαγηψηεο - «Λήςε Ιζηνξηθνχ - Η Πξψηε Σπλέληεπμε»

ΛΗΦΗ Ι΢ΣΟΡΙΚΟΤ - Η ΠΡΧΣΗ ΢ΤΝΕΝΣΕΤΞΗ

ΠΑΝΑΓΙΧΣΗ΢ ΢ΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΤΛΟ΢
1.ΕΙ΢ΑΓΧΓΗ

Κάζε ρξφλν ζε θάπνην απφ ηα ζεκηλάξηα ηνπ Μεηαπηπρηαθνχ Πξνγξάκκαηνο, έλαο

απφ ηνπο εηζεγεηέο, θαιείηαη λα αλαπηχμεη απηφ ην ζέκα ηεο πξψηεο ζπλέληεπμεο γηα
Μεηαπηπρηαθνχο καο Σπνπδαζηέο. Σηα πιαίζηα απηήο ηεο πξνζπάζεηαο ινηπφλ, ζα
επηρεηξήζσ λα δψζσ κηα ζθαηξηθή δηάζηαζε απηνχ ηνπ εμαηξεηηθά βαζηθνχ ζέκαηνο.
Η πξψηε ζπλέληεπμε απνηειεί δηαδηθαζία πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο, γηαηί απ' απηήλ
εμαξηάηαη αλ ζα εγθαηαζηαζεί κηα ζεξαπεπηηθή ζρέζε θαη, κέρξη έλα βαζκφ, ηη είδνπο
θαη ηη πνηφηεηαο ζα είλαη ε ζρέζε απηή. Η πνξεία ηεο θαη ηα απνηειέζκαηα ηεο ζα
εμαξηεζνχλ άκεζα απφ ηε ζηάζε, επηθαλεηαθή θαη βαζχηεξε πνπ ζα θξαηήζνπκε
εκείο σο ζεξαπεπηέο. Δίλαη ζεκαληηθφ λα είκαζηε ήξεκνη, θπζηθνί, ζίγνπξνη γηα ηνλ
εαπηφ καο θαη ηηο ηθαλφηεηεο καο. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπλέληεπμεο, είλαη επφκελν
λα βξηζθφκαζηε ζε κηα θαηάζηαζε εγξήγνξζεο πνπ πνιχ πηζαλφλ λα καο πξνθαιεί
έλα αίζζεκα άγρνπο, ακεραλίαο, ηξαθ. Σηελ πεξίπησζε πνπ αλαδπζνχλ ηέηνηα
αηζζήκαηα, είλαη πξνηηκφηεξν λα κελ πξνζπαζήζνπκε λα ηα θαιχςνπκε, γηαηί θάηη
ηέηνην δελ επηηπγράλεηαη εχθνια, αιιά εθηφο απηνχ, βνεζάεη ηελ φιε δηαδηθαζία λα
είκαζηε εηιηθξηλείο, απινί θαη θπζηθνί, ρσξίο βέβαηα λα μερλάκε ηνλ επαγγεικαηηθφ
καο ξφιν θαη ηελ επαγγεικαηηθή ζπλείδεζε πνπ πξέπεη λα απνπλένπλ, ηφζν ε
ζπκπεξηθνξά καο, φζν θαη ηα ιεγφκελα καο. Ο S. Nacht, έλαο απφ ηνπο
ζεκαληηθφηεξνπο Γάιινπο ςπραλαιπηέο, έιεγε φηη ηνλ άξξσζην δελ ηνλ ελδηαθέξεη
ηφζν ην ηί ιέκε, φζν ην ηί είκαζηε. Ο ζεξαπεπφκελνο θαηαιαβαίλεη ζρεδφλ πάληα,
κέζα απφ ηελ επηθνηλσλία καδί καο, ζπλεηδεηή ή αζπλείδεηε, ηί είκαζηε θαη ηί
αηζζαλφκαζηε. Αλακθηζβήηεηα, εθείλνο πνπ ζα ην αληηιεθζεί επθνιφηεξα είλαη ν
παξαλντθφο άξξσζηνο. Καζψο είλαη θαρχπνπηνο θαη επαίζζεηνο δέθηεο κελπκάησλ
θαη εξεζηζκάησλ, ζπιιακβάλεη αθφκα θαη ςήγκαηα ηεο ιεθηηθήο ή εμσ-ιεθηηθήο
ζπκπεξηθνξάο καο, έηζη ψζηε λα ζρνιηάδεη ην θφβν καο, ηελ αδηαθνξία καο, ηελ
θνχξαζε καο ή νηηδήπνηε δηαηζζαλζεί φηη καο απαζρνιεί. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο
ζπλέληεπμεο δελ πξέπεη λα μερλάκε φηη ν άλζξσπνο πνπ βξίζθεηαη απέλαληη καο είλαη
ζπλάλζξσπνο καο, κε αμηνπξέπεηα θαη δηθαηψκαηα. Άξα ε ζρέζε ζεξαπεπηή -
ζεξαπεπφκελνπ πξέπεη λα είλαη ζρέζε ηζνηηκίαο. Ίζσο ε ζθέςε φηη έρνπκε λα
θάλνπκε κ' έλα άηνκν πνπ έρεη ηνπο ίδηνπο κεραληζκνχο άκπλαο κε ηνπο δηθνχο καο,
πνπ σζηφζν ιεηηνπξγεί κ' έλαλ ηξφπν πην πεξίπινθν, δηαθνξεηηθφ, βνεζάεη πξνο απηή
ηελ θαηεχζπλζε. Κχξην γλψξηζκα ηεο ζρέζεο καο κε ην ζεξαπεπφκελν είλαη ε
νπδεηεξφηεηα. Μηα νπδεηεξφηεηα δηαθνξεηηθή απ' απηήλ ηεο θιαζηθήο αλάιπζεο,
πνπ ζπκβαδίδεη κε εκπαζεηηθή ζηάζε θαη ζπκπεξηθνξά. Γελ επηηξέπνπκε λα
εηζέιζνπλ ζπκπάζεηεο ή αληηπάζεηεο θαη λα επεξεάζνπλ ηε ξνή ηεο ζπλέληεπμεο,
φπσο επίζεο δελ αθήλνπκε δηθά καο πξνβιήκαηα, ζπλαηζζήκαηα, βηψκαηα, λα
αιινηψζνπλ ην χθνο, ην ραξαθηήξα πνπ πξέπεη λα έρεη κηα ζπλέληεπμε, θπξίσο κηα
πξψηε ζπλέληεπμε. Αλ ζπκβεί λα απνκαθξπλζνχκε απ' απηήλ ηελ νπδεηεξφηεηα,
πξέπεη κε θάπνην ηξφπν λα ην ειέγμνπκε. Έγθαηξα λα ην ζπλεηδεηνπνηήζνπκε θαη
εχζηνρα λα ην πεξηνξίζνπκε, πξνηνχ απνηειέζεη ηξνρνπέδε ζηε ζχλαςε κηαο ζηεξεήο
θαη ζηαζεξήο ζεξαπεπηηθήο ζπκκαρίαο. Όζα πξναλαθέξζεθαλ, αθνξνχλ ηε ζηάζε
πνπ νθείιεη λα θξαηάεη έλαο ζεξαπεπηήο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πξψηεο, θαη φρη κφλν
ζπλέληεπμεο. Σηε ζπλέρεηα, ζα παξνπζηαζηνχλ νξηζκέλα θνηλά ραξαθηεξηζηηθά πνπ

1
δηέπνπλ ηε δνκή ηεο ζπλέληεπμεο. Αθνινχζσο, ζα γίλεη αλαθνξά ζηηο ηέζζεξηο αδξέο
θαηεγνξίεο πξψηεο ζπλέληεπμεο : ηνπ ηειεθσληθνχ intake, ηεο ζπλέληεπμεο κε
δηεγεξηηθφ άξξσζην, κε λεπξσζηθφ άξξσζην θαη ηέινο κε παηδί ή έθεβν.

2. ΚΟΙΝΑ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙ΢ΣΙΚΑ ΚΑΘΕ ΠΡΧΣΗ΢ ΢ΤΝΕΝΣΕΤΞΗ΢

α) Σο πλαίζιο
Τν πιαίζην κέζα ζην νπνίν δηεμάγεηαη ε πξψηε ζπλέληεπμε έρεη κεγάιε ζεκαζία. Με
ηνλ φξν πιαίζην (setting) ελλννχκε ην ρψξν θαη ην ρξφλν δηεμαγσγήο κηαο
ζπλέληεπμεο, θαζψο επίζεο ην ζπγθεθξηκέλν ζεξαπεπηή πνπ έρεη αλαιάβεη ην
ζπγθεθξηκέλν ζεξαπεπφκελν, παξάγνληεο εμαηξεηηθήο ζπνπδαηφηεηαο πνπ κέλνπλ
ζηαζεξνί, ελψ νη ζπλεληεχμεηο δηαδέρνληαη ε κία ηελ άιιε. Τν ακεηάβιεην απηψλ ησλ
παξαγφλησλ είλαη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε, ηδηαίηεξα αλ αλαθεξφκαζηε ζε
ςπρνζεξαπείεο ςπραλαιπηηθήο έκπλεπζεο. Δίλαη πνιχ πηζαλφλ θαη θαζφινπ ζπάλην,
λα δεκηνπξγεζεί ε εληχπσζε φηη ε επηκνλή ζηε ζηαζεξφηεηα είλαη ππεξβνιηθή θαη
απνηειεί έλαλ πεξηνξηζκφ, έλα θαινχπσκα. Μπνξεί θάπνηνο λα ζεσξήζεη πσο
ιεηηνπξγψληαο κε απζνξκεηηζκφ, απνδίδεη θαιχηεξα θαη αλαπηχζζεη ηαρχηεξα θαη
επθνιφηεξα ηελ επηζπκεηή ζρέζε κε ηνλ άξξσζην. Γελ ακθηβάιισ γηα ηελ αλάγθε
γλεζηφηεηαο ησλ ελεξγεηψλ θαη θηλήζεσλ καο, φπσο άιισζηε αλαθέξζεθε θαη ζην
εηζαγσγηθφ κνπ ζεκείσκα, νχηε ακθηζβεηψ ηε ζεκαζία ηνπ απηνζρεδηαζκνχ ζηε
δνπιεηά καο. Ψζηφζν, εάλ ζέινπκε λα απνθχγνπκε λα νδεγεζνχκε ζε ζεξαπεπηηθφ
αδηέμνδν, ρξεηάδεηαη λα εθαξκφζνπκε νξηζκέλα ζηνηρεία, πνπ κέζα απφ ηε
ζεξαπεπηηθή πξαθηηθή έρνπλ απνδεηρζεί ζεκειηαθήο αμίαο θαη πνπ ιεηηνπξγνχλ
καθξνπξφζεζκα ππέξ ηνπ ζεξαπεπφκελνχ καο. Ο ρψξνο είλαη αλαγθαίν λα είλαη
ήζπρνο, λα είλαη νηθείνο, λα καο εθθξάδεη θαηά ην δπλαηφλ. Βνεζάεη αξθεηά λα' λαη
απιφο, ρσξίο πνιιά εξεζίζκαηα πνπ ζα δηαζπνχλ ηελ πξνζνρή ηνπ ζεξαπεπφκελνχ
θαη θαηάιιεια θσηηζκέλνο, φρη δειαδή έληνλα θαη θνπξαζηηθά θψηα, νχηε βέβαηα
ηφζν ρακειφ θσηηζκφ πνπ λα ραιαξψλεη ππέξ ηνπ δένληνο. Τα πξάγκαηα
πεξηπιέθνληαη φηαλ δελ είκαζηε ζ' έλαλ ηδησηηθφ ρψξν, αιιά ζ' έλα δεκφζην θνξέα, ζ'
έλα λνζνθνκείν, ζ' έλα Κέληξν Χπρηθήο Υγείαο. Σ' απηή ηελ πεξίπησζε, είλαη
ρξήζηκν λα ηνπνζεηήζνπκε γχξσ θάηη δηθφ καο, έλα ινπινπδάθη, ηελ ηζάληα καο ή
θάηη πνπ λα δίλεη ηαπηφηεηα θαη ρξψκα ζην ρψξν θαη λα αίξεη ην απξφζσπν θαη
ςπρξφ χθνο πνπ ζπλήζσο ραξαθηεξίδεη έλα κεγάιν δεκφζην ρψξν.
Ο ρξφλνο δηεμαγσγήο ηεο ζπλέληεπμεο θπκαίλεηαη ζηα 45-50 ιεπηά ηεο ψξαο. Δίλαη
απηνλφεην φηη δελ θξαηάκε ζεκεηψζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπλεδξίαο, αθφκε θαη
ζηελ πεξίπησζε πνπ ην πεξηζηαηηθφ καο είλαη έλα παηδί ή έλαο ζπγρπηηθφο ελήιηθνο
θαη κπνξεί λα ζθεθηνχκε φηη δελ ζα θαηαιάβεη ηη θάλνπκε. Αθνχκε πνιχ πξνζεθηηθά
ηη ιέεη ν άξξσζηνο θαη ζπγθξαηνχκε ζην κπαιφ καο κε ειεχζεξνπο ζπλεηξκνχο απηά
πνπ εηπψζεθαλ. Αθξηβψο γηα ην ζθνπφ ηεο θαηαγξαθήο νξηζκέλσλ ρξήζηκσλ
ζηνηρείσλ, ηνπ πξνβιεκαηηζκνχ, αιιά θαη γηα ιφγνπο μεθνχξαζεο, ρξεηάδεηαη λα
παξεκβάιιεηαη έλα ρξνληθφ δηάζηεκα ηεο ηάμεο ησλ 5-10 ιεπηψλ, πξνηνχ
εκπιαθνχκε ζε θάπνην άιιν πεξηζηαηηθφ. Σεκαληηθφο παξάγνληαο γηα κηα απνδνηηθή
ζπλέληεπμε πνπ δελ ζα ηξαπκαηίζεη ηνλ ελδηαθεξφκελν πεξηζζφηεξν απ' φηη ήδε
είλαη, είλαη λα είκαζηε κφλνη καο ζην γξαθείν. Αθφκε θαη αλ πξφθεηηαη γηα παηδί πνπ
δε ζέιεη λα κείλεη κφλν ηνπ καδί καο, θξνληίδνπκε λα ην δνχκε ιίγν κε θάπνηνλ απφ
ηνπο γνλείο ηνπ, ψζηε λα δεκηνπξγεζεί κηα ζρέζε εκπηζηνζχλεο πνπ ζα επηηξέςεη ηελ
επηθνηλσλία ρσξίο θάπνηνλ ηξίην ζην δσκάηην. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεξαπεπηηθήο
δηαδηθαζίαο, βέβαηα, ίζσο ρξεηαζηεί λα ζπλαληήζνπκε θάπνηνλ απφ ην πεξηβάιινλ
ηνπ ζεξαπεπφκελνχ καο. Σ' απηή ηελ πεξίπησζε, ηνλ έρνπκε πξνεγνπκέλσο
ελεκεξψζεη γηα ηελ πξφζεζε καο, δίλνληαο φζεο δηεπθξηλίζεηο λνκίδνπκε φηη

2
ρξεηάδνληαη, αλ ρξεηάδνληαη, ψζηε λα απνθεπρζνχλ παξεξκελείεο. Απηφ, ζε
ζπλδπαζκφ κε ην φηη βιέπνπκε πξψηα ην ζπγγελή θαη ζηε ζπλέρεηα ην ζεξαπεπφκελν
καο, ειαηηψλεη ή ηνπιάρηζηνλ δελ νμχλεη ην παξαιήξεκα ελφο παξαλντθνχ αζζελή,
παξαδείγκαηνο ράξηλ, ν νπνίνο κπνξεί λα ζεσξήζεη δηαθνξεηηθά, φηη ζπλσκνηνχκε
ελαληίνλ ηνπ.
Τειεηψλνληαο ηελ αλαθνξά κνπ ζην ππνθεθάιαην ηνπ πιαηζίνπ, ζέισ λα επηζεκάλσ
ηε ζνβαξφηεηα θαη ηελ θαθή επίδξαζε πνπ αζθεί ζηε ζπλέρεηα ηεο ζεξαπείαο θαη
ζηελ πεηζηηθφηεηα καο σο ζεξαπεπηέο, ε παξαρψξεζε πιεξνθνξηψλ θαη νδεγηψλ ζε
νηθείνπο ηνπ ζεξαπεπφκελνχ, εθηφο πιαηζίνπ. Όζε θαη αλ είλαη ε πίεζε πνπ
πθηζηάκεζα, ηα απνηειέζκαηα είλαη πνιχ ρεηξφηεξα αλ ππνθχςνπκε ζ' απηέο ηηο
πηέζεηο κ' έλαλ ηξφπν πξφρεηξν, βηαζηηθφ, ελ αγλνία ηνπ άκεζα ελδηαθεξφκελνπ.
Απμάλεη δξακαηηθά ε πηζαλφηεηα ζ' απηή ηελ πεξίπησζε λα "ράζνπκε" ην
πεξηζηαηηθφ.

β) Τποδοσή
Η ππνδνρή ηνπ θάζε αξξψζηνπ δηαθέξεη αλάινγα κε ηελ ςπρνπαζνινγία ηνπ. Σε
θάζε πεξίπησζε, σζηφζν, εθπέκπνπκε έλα κήλπκα ζεβαζκνχ πξνο ην πξφβιεκα, έλα
αίζζεκα επαγγεικαηηζκνχ, ζνβαξφηεηαο θαη ζηαζεξφηεηαο. Πξψην κέιεκα καο είλαη
λα αηζζαλζεί ν ζεξαπεπφκελνο, είηε είλαη παηδί, είηε ελήιηθαο, άλεηα. Αθνχ θαζίζεη,
ζα θαζίζνπκε θαη εκείο κε έλαλ ήξεκν ηξφπν, πξνζπαζψληαο θπξίσο εμσιεθηηθά λα
ηνλ ελζαξξχλνπκε ζην λα κπνξέζεη λα κηιήζεη, λα εθθξάζεη ην νπνηνδήπνηε αίηεκα
ηνπ. Απφ εθεί θαη πέξα, παξεκβαίλνπκε φζν ην δπλαηφλ ιηγφηεξν. Αλ έπξεπε λα
αλαθεξζψ ζηε βαζηθή δηαθνξά ηεο Χπρηαηξηθήο απφ φιεο ηηο άιιεο ηαηξηθέο
εηδηθφηεηεο, ρσξίο ελδνηαζκνχο ζα έιεγα φηη είλαη αθξηβψο απηή ε κε
παξεκβαηηθφηεηα ηελ ψξα πνπ ν άξξσζηνο αλαιχεη ην πξφβιεκα ηνπ, παξνπζηάδεη
ηηο αλάγθεο ηνπ, εθθξάδεη ην αδηέμνδν ηνπ, ηνλ πφλν ηνπ. Απηφ βέβαηα, δε ζεκαίλεη
φηη δελ πξέπεη λα ζπιιέμνπκε θάπνηεο πιεξνθνξίεο, θάπνηα ζπγθεθξηκέλα ζηνηρεία
πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ αξηηφηεξε θαηαλφεζε ηεο θαηάζηαζεο θαη γηα ην
ζρεδηαζκφ ηεο ζεξαπεπηηθήο καο πξνζέγγηζεο. Ο ηξφπνο φκσο ζπιινγήο απηψλ ησλ
ζηνηρείσλ, νθείιεη λα' λαη δηαθξηηηθφο, θαζφινπ επηζεηηθφο ή έληνλα εμεηαζηηθφο.
Πνιιέο θνξέο δε ρξεηάδεηαη λα ξσηήζνπκε θαλ ηελ ειηθία ή ηη επάγγεικα θάλεη ή αλ
έρεη ράζεη πξφζθαηα θάπνην αγαπεκέλν πξφζσπν. Όια απηά ηα βαζηθά ζέκαηα ζα
ζρνιηαζηνχλ, ζπλήζσο απφ ηνλ ίδην ην ζεξαπεπφκελν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο έθζεζεο
ηνπ πξνβιεκαηηζκνχ ηνπ. Σηελ πεξίπησζε πνπ θνληεχνπκε ζην ηέινο ηεο
ζπλέληεπμεο θαη δηαηζζαλφκαζηε φηη δελ έρνπκε ηε δπλαηφηεηα γηα κηα δεχηεξε
δηεξεπλεηηθή ζπλέληεπμε, ηφηε κπνξνχκε λα ξσηήζνπκε νξηζκέλα ζεκαληηθά
ζηνηρεία πνπ καο ιείπνπλ, κ' έλαλ ήπην θαη θαζφινπ αλαθξηηηθφ ηξφπν.
Φξεηάδεηαη κεγάιε πξνζνρή θαζψο εχθνια ζηε δνπιεηά καο εθινγηθεχνπκε θαη
δηθαηνινγνχκε ηε ζηάζε καο απέλαληη ζην ζεξαπεπφκελν καο. Πξέπεη δηαξθψο λα
εζηηάδνπκε ζηνλ εαπηφ καο θαη λα ηνλ ζέηνπκε ππφ θξηηηθή. Γηα παξάδεηγκα, απφ
επηζηεκνληθφ ελδηαθέξνλ, καο ρξεηάδνληαη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηε
ζεμνπαιηθφηεηα, ηελ αληθαλφηεηα, ηελ ςπρξφηεηα ή νπνηνδήπνηε άιιν πξφβιεκα
ηνπ αξξψζηνπ καο ή εμαηηίαο ηεο πεξηέξγεηαο καο, ηεο αλάγθεο λα επηβεβαησζεί ε
ππφζεζε καο, ε επηζηεκνληθή καο αξηηφηεηα; Αλακθηζβήηεηα, κφιηο θαζίζνπκε
απέλαληη ζην ζεξαπεπφκελν, απηφκαηα θαη ρσξίο λα ην επηδηψθνπκε, κε βάζε ηελ
εκπεηξία καο γηα ηελ αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά θαη επηθνηλσλία, ζα θάλνπκε κηα αδξή
εθηίκεζε γηα ην πνην είλαη ην επίπεδν ηεο αληίιεςεο, ηεο πξνζνρήο, ηεο λνεκνζχλεο,
αλ ππάξρεη θάπνηα δηαηαξαρή ή ειιεηκκαηηθφηεηα ζ' απηνχο ηνπο ηνκείο. Όια απηά
πνπ δηαπηζηψζακε πξέπεη ζηε ζπλέρεηα, κεηά ην πέξαο ηεο ζπλεδξίαο, λα ηα
θαηαγξάςνπκε κ' έλαλ επηζηεκνληθφ ιφγν, ρξεζηκνπνηψληαο δειαδή ηελ νξνινγία

3
πνπ απνηειεί ηνλ θψδηθα επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ εηδηθψλ. Μεηαθξάδνπκε ηε
ζπκπεξηθνξά ηνπ ζεξαπεπφκελνπ, ηε δηαπίζησζε θάπνηνπ ζπκπηψκαηνο κε φξνπο,
π.ρ. ερνιαιία, λενινγηζκνί, καληεξηζκνί ηνπ πζηεξηθνχ, θηι. Γεληθά ζα ιέγακε φηη ε
ππνδνρή ηνπ ελδηαθεξφκελνπ ζα ζπκβάιιεη ζηελ επλντθή εμέιημε ηεο ζπλέληεπμεο,
αλ εκείο απφ ηελ πξψηε ζηηγκή αληηιεθζνχκε πφζν ππνθέξεη, αθνπγθξαζηνχκε ην
άγρνο ηνπ θαη αλάινγα πξνζαξκφζνπκε ηε ζπκπεξηθνξά καο, ηηο εξσηήζεηο καο θαη
γεληθφηεξα ην βαζκφ ηεο ελζάξξπλζεο, ζηνξγήο θαη εθδεισηηθφηεηαο πάληα ζ' έλα
επαγγεικαηηθφ επίπεδν.

γ) Κίνηηπο πποζέλεςζηρ
Απφ ηα πξψηα πξάγκαηα πνπ ζα δηεξεπλήζνπκε είλαη ην θίλεηξν. Δίλαη ζεκαληηθφ λα
δηαρσξίζνπκε ην επηθαλεηαθφ απφ ην βαζχηεξν, ην νπνίν είλαη απηφ πνπ καο
ελδηαθέξεη θπξίσο. Απιέο, ζχληνκεο εξσηήζεηο φπσο "γηαηί ήξζαηε εδψ", "γηαηί απηή
ηε θνξά απνθαζίζαηε λα απεπζπλζείηε θάπνπ" βνεζάλε ηφζν εκάο φζν θαη ηνλ ίδην
ηνλ ελδηαθεξφκελν λα αληρλεχζεη ηί κέζα ηνπ είλαη ηφζν ηζρπξφ θαη πηεζηηθφ, ψζηε λα
δεηήζεη βνήζεηα. Αλαδεηψληαο βέβαηα ην θίλεηξν ηνπ, δηαηππψλεη θαη έλα αίηεκα
δηαξθψο ζαθέζηεξν, πην ζπγθεθξηκέλν, κηα δηαδηθαζία πνπ επηβεβαηψλεη ηελ
αλαγθαηφηεηα κηαο ζεξαπείαο θαη θάλεη ηνλ ζεξαπεπφκελν λα αηζζαλζεί πην δηθή ηνπ
ηελ έλαξμε κηαο ηέηνηαο δηαδηθαζίαο.

3. ΑΜΕ΢ΟΙ ΢ΣΟΥΟΙ ΣΗ΢ ΠΡΧΣΗ΢ ΢ΤΝΕΝΣΕΤΞΗ΢

α) Δημιοςπγία ζςναιζθημαηικήρ ζσέζηρ Η δεκηνπξγία κηαο ζπλαηζζεκαηηθήο
ζρέζεο κε ην ζεξαπεπφκελν είλαη απαξαίηεηε. Φσξίο απηήλ δελ κπνξνχκε λα έρνπκε
κηα ηζρπξή ζεξαπεπηηθή ζπκκαρία, δελ κπνξνχκε λα ζπγθεληξψζνπκε ηηο
πιεξνθνξίεο πνπ καο ρξεηάδνληαη, νχηε λα δεηήζνπκε κηα δεχηεξε δηεξεπλεηηθή
ζπλάληεζε θαη λα πεξηκέλνπκε φηη ζα πξαγκαηνπνηεζεί. Όζν πην γξήγνξα
εγθαηαζηαζεί ε κεηαβίβαζε, ηφζν πην εχθνια ζα πξνρσξήζνπκε ζεξαπεπηηθά.
Σηνηρεία ηα νπνία ζα καο έδηλε ν ζεξαπεπφκελνο κε θάπνηα θαζπζηέξεζε, εάλ
δεκηνπξγεζεί απηή ε καδηθή, ζεηηθή κεηαβίβαζε πάλσ καο, ή ζ' νιφθιεξε ηε δνκή
πνπ δνπιεχνπκε, ζα κπνξέζνπκε λα ηα πάξνπκε αθφκε θαη απφ ηελ πξψηε
ζπλέληεπμε.

β) ΢ςνέσεια ζηη θεπαπεία Δμαηξεηηθήο ζεκαζίαο παξάγνληαο γηα ηελ κνληκνπνίεζε,

θαηά ην δπλαηφλ, ησλ ζεηηθψλ απνηειεζκάησλ κηαο ζεξαπείαο, θαη γηα ηελ
εμαζθάιηζε κηαο πνηνηηθήο δνπιεηάο γεληθά, είλαη ην follow up, ε ζπλέρεηα ζηε
θξνληίδα. Ιδηαίηεξα γηα ηνπο ρξφληνπο ςπρσζηθνχο αξξψζηνπο, ε ζπλέρεηα ζηε
ζεξαπεία, απνηειεί νπζηαζηηθφ κέζν πξφιεςεο ηεο ππνηξνπήο, δπλαηφηεηα κηαο
ζηαζεξήο δηαπξνζσπηθήο ζρέζεο, θαζψο επίζεο θαη δηαξθή θαιιηέξγεηα ηεο επαθήο
κε ηελ πξαγκαηηθφηεηα θαη ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ αζζελή. Δμάιινπ, κηα
ςπρνζεξαπεία γηα λα ζεσξεζεί επηηπρεκέλε, πξέπεη λα έρεη κηα δηάξθεηα ζην ρξφλν,
ρσξίο βηαζηηθέο θαη ζπαζκσδηθέο ηξνπνπνηήζεηο, θάζε θνξά πνπ αληηκεησπίδνπκε
θάπνηα δπζθνιία. Με ην ίδην ζθεπηηθφ, ζα πξέπεη λα απνθεχγνληαη νη απφηνκεο
αιιαγέο ηεο θαξκαθεπηηθήο αγσγήο ελφο αζζελή πνπ ηνλ βιέπνπκε ζηα πιαίζηα ηεο
δηεξεπλεηηθήο θάζεο, θπξίσο. Τέηνηεο θηλήζεηο πξνθαινχλ άγρνο θαη αλαζθάιεηα θαη
δελ βνεζνχλ ζηελ εδξαίσζε κηαο ζρέζεο εκπηζηνζχλεο. Η απνδηνξγάλσζε ηφζν ηνπ
ζεξαπεπφκελνπ φζν θαη ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ είλαη πνιχ πηζαλφλ λα ζπκβεί κε κέγηζην
ηνλ θίλδπλν ηεο εγθαηάιεηςεο ηνπ ζεξαπεπηηθνχ ζρήκαηνο.

4
γ) Αποκλειζμόρ οπγανικού αιηίος Έλα ζηνηρείν πνπ πηζαλφηαηα παξακεινχκε
επεξεαδφκελνη απφ ςπρνγελεηηθέο απφςεηο, είλαη ε αλαδήηεζε ελφο νξγαληθνχ
παξάγνληα. Δίλαη ζθφπηκν λα αλαδεηήζνπκε πξφζθαηεο εμεηάζεηο θαη λα δειψζνπκε
ζηνλ άξξσζην καο φηη ζα ήηαλ ρξήζηκν λα είρακε ηε γλψκε ελφο π.ρ. παζνιφγνπ γηα
ηα πξνβιήκαηα πνπ αλαθέξεη, φηαλ κάιηζηα έρνπκε θάπνηεο ελδείμεηο νξγαληθφηεηαο.
Βέβαηα ρξεηάδεηαη πξνζνρή ζηνπο ρεηξηζκνχο ψζηε λα κελ εληαζεί ε άξλεζε ηνπ
ςπρηθνχ πξνβιήκαηνο, ζηελ πεξίπησζε πνπ ππάξρεη, δίλνληαο έκθαζε ζε ζσκαηηθέο
παζήζεηο θαη θηάλνληαο έηζη ζηνλ αληίπνδα κηαο κνλνζήκαληεο βηνινγηθήο
ςπρηαηξηθήο. Η ρεηξφηεξε ππεξεζία πνπ κπνξνχκε λα πξνζθέξνπκε ζηελ ςπρνινγία
θαη ζηελ ςπρηαηξηθή είλαη λα κελ αληηιεθζνχκε, γηα παξάδεηγκα, ηελ χπαξμε ελφο
φγθνπ ηνπ εγθεθάινπ ζηελ αξρηθή ηνπ θάζε, ή απφ ηελ άιιε κεξηά λα αγλνήζνπκε
ηε ζεκαζία ελφο ςπρηθνχ ηξαχκαηνο.
δ) Διάγνυζη Η δηάγλσζε απνηειεί ην ηέηαξην ζεκείν αλαθνξηθά κε ηνπο ζηφρνπο
καο θαη δε ρξεηάδεηαη ηδηαίηεξε πξνζπάζεηα γηα λα ηνλίζσ ηε ζπνπδαηφηεηα ηνπ.
Δίλαη απαξαίηεηε ψζηε λα ζρεδηάζνπκε θαη λα εθαξκφζνπκε έλα ζπγθεθξηκέλν
ζεξαπεπηηθφ ζρήκα πνπ λα αληαπνθξίλεηαη εμαηνκηθεπκέλα ζηηο αλάγθεο θάζε
ζεξαπεπφκελνπ. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δηαγλσζηηθήο δηεξεχλεζεο ζα ιάβνπκε ππφςε
καο ην πνιηηηζηηθφ πεξηβάιινλ ζην νπνίν δεη ν άξξσζηνο καο θαη ε νηθνγέλεηα ηνπ.
Τν θνηλσληθν-νηθνλνκηθφ επίπεδν, ην κνξθσηηθφ επίπεδν, ν ηφπνο πνπ θαηνηθεί
επεξεάδνπλ ηε δσή θαη ηε ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ, θαζψο επίζεο θαη ηηο απαηηήζεηο πνπ
κπνξεί λα έρνπκε απφ απηφλ. Δπηπιένλ ζα κειεηήζνπκε ηε δηαδνρή ησλ γελεψλ θαη
ηελ ελδερφκελε θιεξνλνκηθή επηβάξπλζε, ελψ δελ πξέπεη λα καο δηαθεχγεη ν
ζπνπδαίνο ξφινο πνπ παίδεη ν νηθνγελεηαθφο αζηεξηζκφο κε ηελ φπνηα παζνινγία ηνπ,
ηε ζχλδεζε θαη αιιειεπίδξαζε ησλ κειψλ ηνπ. Αθξηβψο επεηδή ε δηάγλσζε έρεη
κεγάιε ζεκαζία θαη επεηδή είλαη δχζθνιν λα είκαζηε ζίγνπξνη απφ ηελ αξρή γηα ηελ
νξζφηεηα ησλ εθηηκήζεσλ καο, θαιφ είλαη λα κε βηαζηνχκε, λα πξνζαλαηνιηζηνχκε
πξνζσξηλά πξνο κηα θαηεχζπλζε θαη κεηά ηε δεχηεξε, ηξίηε ζπλέληεπμε λα βάινπκε
κηα κνληκφηεξε δηάγλσζε. Όιε απηή ε δηαδηθαζία νινθιεξψλεηαη, εάλ δνπιεχνπκε
νκαδηθά, κε ηε γλψκε ησλ ζπλεξγαηψλ γηα ην πεξηζηαηηθφ ζηελ ζεξαπεπηηθή νκάδα.
Σηε ζπλέρεηα πξνβαίλνπκε ζε κηα απιή ελεκέξσζε ηνπ αξξψζηνπ γηα ηε κνξθή ηνπ
πξνβιήκαηνο. Πξνηείλνπκε ην ζεξαπεπηηθφ ζρήκα πνπ θξίλνπκε σο ην πιένλ
θαηάιιειν, έλα ζρήκα αλζξψπηλν θαη επηζηεκνληθά ζσζηφ. Σε θακία πεξίπησζε δε
ιέκε ςέκαηα νχηε δίλνπκε αλέθηθηεο ππνζρέζεηο. Σε θακία πεξίπησζε, εμαηηίαο ηεο
αλαζθάιεηαο καο ή ηεο λαξθηζζηζηηθήο καο αλάγθεο λα επηβεβαησζνχκε δε δίλνπκε
ιεπηνκεξείο δηεπθξηλίζεηο, δηαπηζηψζεηο, δηαγλψζεηο, ππφ κνξθή εηηθέηαο. Σε θακηά
πεξίπησζε, δελ παξαπιαλνχκε, νχηε ηξνκνθξαηνχκε ηνπο ελδηαθεξφκελνπο. Θα
ήζεια λα αλαθεξζψ ζχληνκα ζην ζέκα ηεο εηηθέηαο. Έρεη πάληα θαηαζηξνθηθφ
ραξαθηήξα κηα δηάγλσζε πνπ αλαθέξεη "νξγαληθφ ςπρνζχλδξνκν", "ζρηδνθξεληθή
ζπλδξνκή", "λεπξσζηθή θαηάζιηςε". Γελ πξέπεη λα μερλάκε φηη κηα ηέηνηα δηάγλσζε
κπνξεί λα ζθξαγίζεη γηα πνιιά ρξφληα ηελ εμέιημε ηνπ ζεξαπεπφκελνπ καο, ζε
πνιινχο ηνκείο ηεο δσήο ηνπ. Σπλαηζζήκαηα απηνυπνηίκεζεο, απηνκνκθήο, είλαη
βέβαην απνηέιεζκα ηνπ ζηίγκαηνο ηνπ λνζνχληνο πνπ θνξηψλεηαη ν ζεξαπεπφκελνο.
Η πεξηζσξηνπνίεζε, ν απνθιεηζκφο απφ ηηο θνηλσληθέο δξαζηεξηφηεηεο είλαη πνιχ
ζπρλά παξαηεξεκέλν θαηλφκελν. Τν νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ ελφο αζζελή είλαη
πνιχ δχζθνιν λα μεπεξάζεη ηελ άξλεζε ηνπ πξνβιήκαηνο θαη απηφ δπζρεξαίλεηαη
αθφκα πεξηζζφηεξν φηαλ έρεη λα αληηπαιέςεη κία εηηθέηα πνπ βηψλεηαη ζαλ
πξνζσπηθή κεηνλεμία, ζαλ ληξνπή, ζαλ θξαγκφο ζε νπνηαδήπνηε πξφνδν ή επηπρία.
Αιιά θαη νη δηθέο καο δπζθνιίεο σο ζεξαπεπηέο δελ είλαη ιίγεο, θαζψο είκαζηε
αξθεηέο θνξέο απαηζηφδνμνη θαη απξφζπκνη, ζε αζπλείδεην επίπεδν, λα εθαξκφζνπκε

5
έλα ζεξαπεπηηθφ ζρήκα, εθφζνλ πηζηεχνπκε φηη δε ζα αιιάμεη ηίπνηα. Αθφκα θαη ζηηο
πεξηπηψζεηο εθείλεο πνπ είλαη αλαπφθεπθην λα εθδψζνπκε θάπνην πηζηνπνηεηηθφ, κηα
πεξηγξαθηθή έθζεζε ηεο θαηάζηαζεο είλαη δπλαηφλ λα γίλεη αληηιεπηή απφ ηνπο
ζπλαδέιθνπο. Γηα παξάδεηγκα, νη δπζθνιίεο ζηελ αληίιεςε ηεο πξαγκαηηθφηεηαο,
είλαη θαλεξφ φηη αλαθέξνληαη ζην παξαιήξεκα ηνπ αξξψζηνπ, άξα ζε κηα ςχρσζε.
Πνιχ ιίγεο θνξέο, απφ ηελ εκπεηξία κνπ, επηζηξάθεθαλ πηζηνπνηεηηθά απηήο ηεο
κνξθήο. Φξεηάδνληαη ιεπηνί ρεηξηζκνί ζην ζέκα απηφ θαη ζπλαίζζεζε, απφ κέξνπο
καο, ηεο θαηάζηαζεο πνπ έρεη λα αληηκεησπίζεη ν αζζελήο απφ εδψ θαη κπξνο.

4. ΣΕ΢΢ΕΡΙ΢ ΚΑΣΗΓΟΡΙΕ΢ ΠΡΧΣΗ΢ ΢ΤΝΕΝΣΕΤΞΗ΢ \

α) Ππώηη ηηλεθυνική επαθή
Σηηο πξψηεο ηειεθσληθέο επαθέο έρνπκε σο ζθνπφ λα πιεξνθνξήζνπκε, λα
ελεκεξψζνπκε ηνλ ελδηαθεξφκελν γηα ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπ θνξέα καο. Πνηεο
θαηεγνξίεο πεξηζηαηηθψλ έρνπκε ηε δπλαηφηεηα λα αλαιάβνπκε, πνησλ εηδηθνηήησλ
ζεξαπεπηέο ζηειερψλνπλ ην Κ.Χ.Υ. (ή κηα παξφκνηα δνκή), πψο είλαη θαηαλεκεκέλα
ηα ζεξαπεπηηθά ξαληεβνχ κέζα ζηελ εβδνκάδα, αιιά αθφκα θαη πιεξνθνξίεο φπσο
ην θφζηνο ή ε αθξηβήο δηεχζπλζε ηνπ θέληξνπ καο, είλαη ζηνηρεία πνπ κεηψλνπλ ην
άγρνο θαη βνεζνχλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε δηακφξθσζεο ηνπ αηηήκαηνο. Σην ζεκείν
απηφ ζα πεξηνξηζηψ ζηηο θαηαζηάζεηο εθείλεο πνπ έρνπλ επείγνληα ραξαθηήξα θαη
εκπεξηέρνπλ ζηνηρεία επηθηλδπλφηεηαο. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα είκαζηε ζε ζέζε λα
δηαθξίλνπκε έλα απεγλσζκέλν κήλπκα, κηα έθθιεζε βνήζεηαο, κηα δηαθίλεζε
απηνθηνληθνχ ηδεαζκνχ. Δάλ πξνβνχκε ζε ηέηνηεο δηαπηζηψζεηο έγθαηξα θαη
επέκβνπκε θαηάιιεια, ηφηε είλαη πνιχ πηζαλφ λα απνηξέςνπκε αθξαίεο θαη
απηνθαηαζηξνθηθέο ελέξγεηεο, ζψδνληαο ελδερνκέλσο ηε δψε ελφο ζπλαλζξψπνπ
καο. Γελ είλαη ιίγεο νη θνξέο φπνπ ζηα ιεγφκελα ηνπ ζπλνκηιεηή καο δηαθξίλνπκε
κηα ακθηζπκία, γεγνλφο πνπ θαζηζηά δχζθνιε ηελ εχξεζε ηνπ βαζχηεξνπ θηλήηξνπ
απηνχ ηνπ ηειεθσλήκαηνο. Σηφρνο καο είλαη λα πξνζπαζήζνπκε λα κεηψζνπκε απηή
ηελ ακθηζπκία, δίλνληαο έλα κήλπκα ζηαζεξφηεηαο πνπ απνξξέεη απφ ηνλ ηξφπν πνπ
ζα ρεηξηζηνχκε ην ζέκα, απφ ηε δπλαηφηεηα λα νξηνζεηήζνπκε ηελ θαηάζηαζε, αιιά
αθφκα θαη απφ ηνλ ηφλν ηεο θσλήο καο. Σπγθεθξηκέλα, ν ιφγνο καο πξέπεη λα
απνπλέεη ζηαζεξφηεηα, ζηγνπξηά, γλψζε ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη εκπηζηνζχλε ζηηο
ηθαλφηεηεο καο. Απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά ζα απνηξέςνπλ ηελ ηάζε ηνπ
ελδηαθεξφκελνπ γηα έλαλ αηέξκνλν δηάινγν πνπ είλαη θνπξαζηηθφο, πξνθαιεί έληαζε
θαη πνιιέο θνξέο νδεγεί ζηνλ απφηνκν θαη αληηζεξαπεπηηθφ ηεξκαηηζκφ ηεο
ζπλνκηιίαο. Σπλεπψο, ε δηάξθεηα ηεο ηειεθσληθήο επαθήο καο, είλαη θάηη πνπ ην
θξίλνπκε εκείο, πάληα αλάινγα κε ηηο εθηηκήζεηο πνπ θάλνπκε γηα ην θάζε
πεξηζηαηηθφ. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα κελ αζθήζνπκε θαλελφο είδνπο πίεζε
πξνθεηκέλνπ λα θξαηήζνπκε ην πεξηζηαηηθφ. Απηή είλαη κηα ζηάζε πνπ παξαηεξνχκε
ζε λένπο, άπεηξνπο ζεξαπεπηέο, πνπ ζηελ πξνζπάζεηα ηνπο λα βνεζήζνπλ ηνλ
ελδηαθεξφκελν επηκέλνπλ ζηελ αλαγθαηφηεηα κηαο ζεξαπείαο. Απηφ πνιιέο θνξέο
έρεη αληίζεηα απνηειέζκαηα απφ ηα αλακελφκελα, θπξίσο ζε άηνκα ςπρσζηθά, πνπ ηα
δηαθξίλεη κηα παξαλνεηδήο εηνηκφηεηα. Δίλαη δπλαηφλ λα ζεσξήζνπλ φηη έρνπκε
θάπνην νηθνλνκηθφ ή άιιν ζπκθέξνλ θαη είλαη πνιχ πηζαλφ λα καο ζπκπεξηιάβνπλ
ζην παξαιήξεκα ηνπο. Δίλαη απαξαίηεην απηφο πνπ έξρεηαη γηα ζεξαπεία λα είλαη
πεπεηζκέλνο γηα ηελ αλαγθαηφηεηα ηεο, θαηά ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξν, θαζψο θαη γηα
ην φηη ε επηινγή ηεο ζεξαπείαο ήηαλ δηθή ηνπ θαη ζε θακία πεξίπησζε επηβεβιεκέλε
απφ άιινπο παξάγνληεο.

6
β) Ππώηη ζςνένηεςξη με τςσυζικό, διεγεπηικό αζθενή
Απνηειεί αλακθηζβήηεηα έλα απφ ηα δπζθνιφηεξα θαη πην επηθίλδπλα ηκήκαηα ηεο
δνπιεηάο καο. Γηα λα κπνχκε ζ'απηήλ ηελ δηαδηθαζία αξρηθά ρξεηαδφκαζηε
θαηάιιειε εθπαίδεπζε θαη παξαθνινχζεζε αληηκεηψπηζεο αλάινγσλ πεξηζηαηηθψλ
απφ ζεξαπεπηέο κε εκπεηξία ζην ρεηξηζκφ νμέσλ θαηαζηάζεσλ. Ο θφβνο πνπ
ληψζνπκε θαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ηνλ εθθξάδνπκε ζα ζεκαηνδνηήζεη ηε ζηάζε πνπ
ζα θξαηήζνπκε. Δίλαη γεγνλφο πσο κηα άθαηξε θίλεζε, είηε ιίγν λσξίηεξα είηε ιίγν
αξγφηεξα, ή κηα ιαλζαζκέλε ηνπνζέηεζε ηνπ ζψκαηνο καο ζην ρψξν κπνξεί λα
πξνθαιέζεη έλα ζπλαίζζεκα απεηιήο ζην ζεξαπεπφκελν θαη απ' απηφ λα θξηζεί εάλ ζα
αλαπηπρζεί κηαηθαλνπνηεηηθή ζεξαπεπηηθή ζπκκαρία ή φρη, πνπ ζα νδεγήζεη ην
πεξηζηαηηθφ ζε ζεηηθή ή αξλεηηθή εμέιημε. Η απφζηαζε ζην ρψξν επνκέλσο είλαη έλα
ζηνηρείν πνπ πξέπεη λα ειέγρνπκε δηαξθψο, θαζψο κηα ηθαλνπνηεηηθή απφζηαζε (νχηε
κηθξή, νχηε κεγάιε), ζα πξνζθέξεη ζηνλ άξξσζην έλα αίζζεκα αζθάιεηαο θαη ζα
κεηψζεη ηελ παξαλντθή εηνηκφηεηα ηνπ. Γελ πξέπεη άιισζηε λα μερλάκε φηη ν θφβνο
πνπ ληψζεη απηφο είλαη πνιχ κεγαιχηεξνο απφ ηνλ δηθφ καο. Αξθεηά ζπρλά έρνπκε
παξαηεξήζεη αζζελείο λα γίλνληαη βίαηνη, επεηδή λνκίδνπλ φηη ηνπο πιεζηάδνπκε κε
αλεμηρλίαζηεο πξνζέζεηο, ζχκθσλα κε ηε δηθή ηνπο θξίζε θαη αληίιεςε. Βέβαηα είλαη
απαξαίηεην λα εμεηάδνπκε θαη ην θφβν πνπ ληψζνπκε εκείο, λα έρνπκε επίγλσζε ησλ
ζπλαηζζεκάησλ πνπ καο θαηαθιχδνπλ αλά πάζα ζηηγκή. Ο θφβνο ελ πξνθεηκέλσ
είλαη έλα ζπλαίζζεκα πνπ πξνζηαηεχεη ηφζν εκάο, φζν ηνλ άξξσζην θαη ηελ
νηθνγέλεηα ηνπ, απφ βηαζηηθέο, ελζνπζηψδεηο θαη απξνγξακκάηηζηεο ελέξγεηεο. Δάλ
αληηζέησο, δε θνβφκαζηε θαζφινπ, απηφ ζεκαίλεη φηη ρξεζηκνπνηνχκε αζπλείδεηα ην
κεραληζκφ άκπλαο ηεο ππεξαλαπιήξσζεο. Απηφο καο επηηξέπεη λα αγλννχκε ηνλ
θίλδπλν θαη λα πξνζεγγίδνπκε κε άλεζε θαη ππέξκεηξε αηζηνδνμία ηνλ άξξσζην,
πξνθαιψληαο έηζη πξνβιήκαηα ηεο κνξθήο πνπ πξνείπα, ή έρνληαο πνιχ πςεινχο
ζηφρνπο θαη πξνζδνθίεο γηα ηελ εμέιημε ηνπ αζζελή. Αξθεηέο θνξέο, ζηα πιαίζηα
κηαο ηέηνηαο ζπκπεξηθνξάο ρσξίο θφβν, φληεο ππέξκεηξα αηζηφδνμνη, ιχλνπκε έλαλ
δηεγεξηηθφ άξξσζην πνπ ήξζε ζε καο ήδε δεκέλνο, πηζηεχνληαο αθξάδαληα φηη ζα ηνλ
εξεκήζνπλ. Απηφ ην απνηέιεζκα βέβαηα κπνξνχκε λα ην επηηχρνπκε κε άιινπο
ηξφπνπο πεξηζζφηεξν αζθαιείο. Δίλαη απαξαίηεην λα ζεκεησζεί ε αλαγθαηφηεηα
ρεηξηζκνχ απηνχ ηνπ θφβνπ πξηλ αθφκα εηζέιζνπκε ζε κηα δηαδηθαζία αληηκεηψπηζεο
νμέσλ πεξηζηαηηθψλ. Αμίδεη ζην ζεκείν απηφ λα αλαθεξζνχκε ζηα πιενλεθηήκαηα
ηνπ νκαδηθνχ ηξφπνπ δνπιεηάο, φπνπ νη εκπεηξίεο θαη ηα ζπλαηζζήκαηα φισλ
κνηξάδνληαη. Απαξαίηεηε είλαη ε επνπηεία κε θάπνηνλ έκπεηξν ζεξαπεπηή, αιιά θαη ε
θαηαλφεζε ησλ δηθψλ καο αληηκεηαβηβαζηηθψλ ζπλαηζζεκάησλ, κέζσ κηαο αλάιπζεο
ή ςπρνζεξαπείαο. Σηε ζπλέρεηα, αθνχ έρνπκε ζπλεηδεηνπνηήζεη πφζν έληνλα
ζπλαηζζήκαηα δηαθηλνχληαη κέζα καο κε ηέηνηα δχζθνια πεξηζηαηηθά, ζα αλαθεξζψ
ζε επφκελα ζεκεία ηεο επαθήο καο κε ηνλ άξξσζην. Όπσο έρεη αλαθεξζεί
πξνεγνπκέλσο, ζηελ ελφηεηα ηνπ πιαηζίνπ, είλαη ζεκαληηθφ λα ειέγρνπκε ηηο
ζπλζήθεο δηεμαγσγήο ηεο ζπλέληεπμεο, ηδηαίηεξα φηαλ ν ρψξνο φπνπ
πξαγκαηνπνηείηαη δελ είλαη ην γξαθείν καο. Πξέπεη λα θξνληίδνπκε ψζηε ν αζζελήο
λα αηζζάλεηαη άλεηα, λα ππάξρεη έλα ήξεκν, δεζηφ πεξηβάιινλ πνπ λα κε δίλεη ηελ
εηθφλα ηνπ εγθιεηζκνχ θαη γεληθά λα επνδψλεη έλαλ αλεκπφδηζην δηάινγν.
Αθνχ ν άξξσζηνο θζάζεη ζε καο, ζην ρψξν καο, φπσο ηνλ πεξηέγξαςα παξαπάλσ,
είλαη απαξαίηεην λα θαηαλνήζεη, φηη εκείο είκαζηε δηαθνξεηηθνί απφ απηνχο πνπ ηνλ
έθεξαλ "άδηθα", ή κε έλαλ βίαην ηξφπν. Θα πξνζπαζήζνπκε λα κε καο ηαπηίζεη κε ηε
δησθηηθή αξρή, είηε απηή είλαη πξαγκαηηθή, είηε παξαιεξεηηθή. Γελ είλαη ιίγεο νη
θνξέο πνπ ζεξαπεπηέο νη νπνίνη θιήζεθαλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ελφο νμένο
πεξηζηαηηθνχ, απέηπραλ λα ην θέξνπλ εηο πέξαο, επεηδή ηαπηίζηεθαλ κε ηνπο

7
ζπλνδνχο ηνπ αζζελή, ή έδσζαλ ηε δπλαηφηεηα ζ' απηφλ λα ηνπο ηαπηίζεη. Γηα λα
απνθεπρζεί ινηπφλ θάηη ηέηνην, θαιφ είλαη λα θξαηήζνπκε φζν ην δπλαηφλ ιηγφηεξν
ζην ρψξν ηεο ζπλέληεπμεο ηνπο ζπλνδνχο, είηε απηνί είλαη γνλείο, είηε γείηνλεο, είηε
αζηπλνκηθνί.
Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε κηαο επηηπρεκέλεο δηθήο καο πξνζέγγηζεο, εθηφο ησλ
άιισλ, απνηειεί ε χπαξμε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ, ζαθνχο, ζεξαπεπηηθνχ ζρήκαηνο πνπ
ζα αθνινπζήζνπκε φζν ην δπλαηφλ πηζηφηεξα. Γχν ήξεκνη ζεξαπεπηέο (γηαηξνί,
ςπρνιφγνη, λνζειεπηέο) ρσξίο απαξαίηεηα εμαζθαιηζκέλε κπτθή ηζρχ, πνπ δελ ζα
ελαιιάζζνληαη, αιιά ζα είλαη θαηά ην δπλαηφλ ζηαζεξνί, βνεζνχλ ζηελ επίηεπμε ηνπ
ζηφρνπ καο. Φαξαθηεξηζηηθά ζαο αλαθέξσ ηελ απάληεζε πνπ έδσζα ζε εξψηεζε
πνπ κνπ ηέζεθε ζε ζπλέδξην ζηε Φσθίδα πξηλ 15 ρξφληα, γηα ην πψο αληηκεησπίδνπκε
ηηο άγξηεο δηεγέξζεηο ζην ζπίηη, ζηα πιαίζηα ηεο Κηλεηήο Μνλάδαο. Απάληεζα
αζηεηεπφκελνο φηη ζηέιλνπκε δχν κηθξνθακσκέλεο θαη εχζξαπζηεο ζεξαπεχηξηεο γηα
λα πεξηζάιςνπλ απηφ ην πεξηζηαηηθφ. Δλλννχζα φηη θάλνπκε θάζε πξνζπάζεηα ψζηε
ν άξξσζηνο λα κελ αηζζαλζεί απεηιεκέλνο. Αλ θαηαθέξνπκε λα καο εκπηζηεπηεί,
έρνπκε θεξδίζεη έλα κεγάιν κέξνο ηεο ζεξαπείαο. Η εκπηζηνζχλε ινηπφλ ηνπ αζζελή
ζηα πξφζσπα καο, θαη ε δηθή καο δηαξθήο πξνζπάζεηα θαηαλφεζεο ηνπ αλζξψπνπ
πνπ είλαη απέλαληη καο, είλαη ζηφρνη θάζε ζεξαπεπηηθήο πξνζέγγηζεο. Φξήζηκν είλαη
λα ξσηάκε ηνλ αζζελή, ηί επηζπκεί, ηί ειπίδεη φηη ζα θάλνπκε γη' απηφλ, πνηεο είλαη νη
αλάγθεο ηνπ θαη πψο λνκίδεη φηη εκείο κπνξνχκε λα ηνλ βνεζήζνπκε. Έηζη, ζηήλνπκε
κηα γέθπξα επηθνηλσλίαο αλάκεζα ζ' απηφλ θαη ζε καο. Σπλήζσο, αλ πηνζεηήζνπκε
κηα ζηνξγηθή ζπκπεξηθνξά θαη κηα ζηάζε αλακνλήο, αλ πνχκε θάπνηεο απιέο θξάζεηο
θαη ζπγρξφλσο ζεβαζηνχκε ηηο ζησπέο ηνπ, είλαη πηζαλφλ, πνιχ γξήγνξα, λα καο
θαηαθιχζεη κε κηα ζεηξά απφ αηηήκαηα, απφ δηακαξηπξίεο, απφ εθθξάζεηο πφλνπ, ζηα
νπνία κπνξνχκε λα απαληήζνπκε θπξίσο εμσιεθηηθά, ψζηε λα θαηαιάβεη φηη
κπνξνχκε θαη φηη ζέινπκε λα βνεζήζνπκε. Η εμσιεθηηθή επηθνηλσλία παίδεη
πξσηαξρηθφ ξφιν θαη ζε κηα άιιε θαηεγνξία αξξψζησλ πνπ θαινχκαζηε λα
αληηκεησπίζνπκε, ζηηο ζπγρπηηθέο θαηαζηάζεηο, φπνπ ε νκηιία είλαη δηαηαξαγκέλε
θαη πεξηνξηζκέλε. Έλα απαιφ άγγηγκα ζην ρέξη ή ζηνλ ψκν είλαη δπλαηφλ λα
θξαηήζεη ηνλ άξξσζην θνληά καο θαη λα ηνλ παξαθηλήζεη λα κπεη ζε κηα ζεξαπεπηηθή
δηαδηθαζία. Όηαλ ινηπφλ ε επηθνηλσλία εγθαηαζηαζεί έρνπκε ηε δπλαηφηεηα λα
αλαθαιχςνπκε θαη λα εληζρχζνπκε ηνκείο ηνπ Δγψ, πνπ δελ ζπλδένληαη κε
παξαιεξεηηθέο ηδέεο θαη πάλσ ζ' απηφ ην πγηέο θαη ινγηθφ θνκκάηη λα ζηεξηρζνχκε
γηα λα πξνρσξήζνπκε. Τφηε παξαηεξνχκε φηη ν άξξσζηνο θαηαθηά έλα νξηζκέλν
επίπεδν αληίιεςεο ηεο πξαγκαηηθφηεηαο, αλαινγίδεηαη ηελ πηζαλή ηνπ εμέιημε, θαη αλ
ζα εμαθνινπζήζεη λα δέρεηαη ηε βνήζεηα καο. Δθφζνλ εμαζθαιίζνπκε ηε ζπλεξγαζία
ηνπ αξξψζηνπ, πξνρσξάκε ζηε ζεξαπεία. Σηφρνο καο δελ είλαη λα δηαςεχζνπκε ην
παξαιήξεκα, απηφ εμάιινπ είλαη αδηάζεηζην ζ' απηή ηελ αξρηθή θάζε. Θα ήκαζηαλ
αθειείο λα πηζηεχνπκε φηη κπνξνχκε λα επεξεάζνπκε ή λα δηαπξαγκαηεπηνχκε κε
ινγηθά επηρεηξήκαηα ηηο αηξάληαρηεο παξαιεξεηηθέο ηνπ ηδέεο. Ίζσο ζ' έλα
κεηαγελέζηεξν ζηάδην, φηαλ ζα έρεη απνδψζεη κηα ζπζηεκαηηθή θαξκαθεπηηθή αγσγή
θαη ζα έρεη αλαπηπρζεί κηα ζπλαηζζεκαηηθή ζρέζε κεηαμχ ζεξαπεπηή θαη
ζεξαπεπφκελνπ, λα κπνξνχκε λα επηηχρνπκε κεξηθή θξηηηθή ηνπ παξαιεξήκαηνο,
ζηελ πεξίπησζε γηα παξάδεηγκα ηεο άξλεζεο ηεο χπαξμεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ
νξγάλσλ ηνπ ζψκαηνο, ζε έλα ζχλδξνκν Cottard. Σπλνςίδνληαο φζα κέρξη ηψξα
αλαθέξζεθαλ, παξαζέησ ην αθφινπζν πεξηζηαηηθφ πνπ θιεζήθακε λα
αληηκεησπίζνπκε ελδνλνζνθνκεηαθά ζηελ Αιεμαλδξνχπνιε. Δπξφθεηην γηα έλαλ
δηεγεξηηθφ άξξσζην, ν νπνίνο πξνζθνκίζηεθε ζε καο κε ηε ζπλνδεία ηεο αζηπλνκίαο
κε ηειηθφ πξννξηζκφ ην Χπρηαηξείν Θεζζαινλίθεο. Τνπ πξνηείλακε λα κείλεη καδί
καο θη εθείλνο δέρζεθε, απέλαληη ζηνλ θίλδπλν ηνπ εγθιεηζκνχ ζην Χπρηαηξξείν, απφ

8
ην νπνίν είρε ήδε αξθεηέο πξνεγνχκελεο δπζάξεζηεο εκπεηξίεο. Απνδέρζεθε ηελ
πξφηαζε καο απηή κε ηελ πξνυπφζεζε λα απνδερζνχκε θαη εκείο κε ηε ζεηξά καο
ηξεηο φξνπο. Ο πξψηνο ήηαλ φηη δε ζα ρξεζηκνπνηνχζακε βία θαη θαη' επέθηαζε δε ζα
ηνλ δέλακε. Ο δεχηεξνο φηη δε ζα ηνπ θάλακε ειεθηξνζφθ. Καη ν ηξίηνο φηη ζα ηνπ
επηηξέπακε λα θχγεη φπνηε ήζειε. Οη ζεξαπεπηέο κε ηε ζεηξά ηνπο ηνπ πεξηέγξαςαλ
ηηο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηηο δνκέο καο, φηη δειαδή δελ θάλνπκε ειεθηξνζφθ,
δελ θαζειψλνπκε ηνπο αξξψζηνπο θαη δελ θιεηδψλνπκε ηηο πφξηεο, άξα ζα κπνξνχζε
λα θχγεη φπνηε ην επηζπκνχζε αθνχ δεηνχζε άδεηα. Γηαπηζηψλνπκε ζην ζεκείν απηφ
πφζν ρξήζηκνο θαη απνηειεζκαηηθφο είλαη ν ζεβαζκφο ζηα δηθαηψκαηα ηνπ ςπρηθά
πάζρνληα, αιιά θαη ε δηθή καο θαηαλφεζε θαη εκπαζεηηθή ζηάζε ζηα αηηήκαηα θαη
ηνλ πξνβιεκαηηζκφ ηνπ αξξψζηνπ. Οινθιεξψλνληαο ηελ ππνελφηεηα απηή πνπ
αθνξά ην νμχ ςπρσζηθφ επεηζφδην, ζα αλαθεξζψ ζ' έλα πνιχ ζεκαληηθφ ζέκα, ηεο
νξγάλσζεο ηνπ ρξφλνπ καο φηαλ αληηκεησπίδνπκε παξφκνηα πεξηζηαηηθά. Δίλαη
αδχλαηνλ λα είκαζηε απνηειεζκαηηθνί θαη λα ληψζνπκε ραιαξά, φηαλ θαηά ηε
δηάξθεηα ησλ ρεηξηζκψλ καο, καο απαζρνιεί ην επφκελν ηαθηηθφ ξαληεβνχ, θπξίσο
φηαλ είλαη, ιφγσ ηεο θχζεο ηνπ (ςπραλάιπζε - ςπρνζεξαπεία), ακεηάζεην ζην ρξφλν.
Αθφκε θαη ν έκπεηξνο ζεξαπεπηήο νμέσλ, είλαη βέβαην φηη ζα απνηχρεη, αλ
ππνρξεσζεί λα θάλεη βεβηαζκέλεο ελέξγεηεο κε δηαζέηνληαο αξθεηφ ρξφλν ζηνλ
άξξσζην ηνπ. Πξέπεη λα έρνπκε δηαξθψο ζην κπαιφ καο, φηη φζν πεξηζζφηεξν ρξφλν
δηαζέζνπκε ζ' απηή ηελ πξψηε ζπλέληεπμε - επαθή κε έλαλ δηεγεξηηθφ αζζελή, ηφζν
ιηγφηεξν ζα ρξεηαζηνχκε ζηηο θαηνπηλέο θάζεηο ηεο ζεξαπείαο ηνπ.

γ. Ππώηη ζςνένηεςξη με νεςπυζικό αζθενή

Δίλαη γεγνλφο πσο νη Γνκέο Κνηλσληθήο Χπρηαηξηθήο, θαζψο βξίζθνληαη ζηελ
ππεξεζία ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, αζρνινχληαη θπξίσο κε επείγνληα θαη επηθίλδπλα
πεξηζηαηηθά, φπσο είλαη νη ςπρψζεηο , είηε ζηελ νμεία ηνπο θάζε, είηε ζε θάζε
ππνηξνπήο. Σ' απηέο ηηο πεξηπηψζεηο, ην νηθνγελεηαθφ, θηιηθφ ή άιιν πεξηβάιινλ ηνπ
αζζελή ζπεχδεη γηα βνήζεηα, ληψζνληαο εληειψο αλήκπνξν λα επέκβεη. Γελ ζπκβαίλεη
ην ίδην φκσο κε ηηο λεπξψζεηο, πνπ γίλνληαη αλεθηέο γηα κεγαιχηεξν ρξνληθφ
δηάζηεκα θαη κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη είλαη θάηη πξφζθαηξν πνπ ζα απνδξάκεη κφλν
ηνπ. Έηζη θαη ζηηο δηθέο καο δνκέο, νη λεπξψζεηο αληηκεησπίδνληαη πην ζπάληα. Σηελ
πξψηε επαθή κε ην λεπξσζηθφ άξξσζην, ην πιαίζην θαη ε ηερληθή δηαθνξνπνηείηαη ζε
αξθεηά ζεκεία απ'φηη ζηελ αληηκεηψπηζε νμέσλ ςπρσζηθψλ θαηαζηάζεσλ. Πξέπεη λα
ζεκεηψζνπκε φηη απαηηείηαη εμεηδηθεπκέλν, ζηηο δηάθνξεο ςπρνζεξαπεπηηθέο ηερληθέο,
πξνζσπηθφ.
Σπλήζσο, ε πξψηε ζπλέληεπμε ζ'απηέο ηηο πεξηπηψζεηο γίλεηαη ζε ζηαζεξφ θαη
ζπγθεθξηκέλν γξαθείν,είηε βξηζθφκαζηε ζηε δεκφζηα πεξίζαιςε, είηε ζην ηδησηηθφ
καο γξαθείν ή ηαηξείν. Έρεη θαη εδψ κεγάιε ζεκαζία ην λα αηζζαλφκαζηε νηθεία θαη
άλεηα ζην ρψξν καο. Πξσηαξρηθφ καο κέιεκα είλαη ε εγθαηάζηαζε ζπλαηζζεκαηηθήο
ζρέζεο αλάκεζα ζην πξφζσπν καο θαη ζην ζεξαπεπφκελν. Απφ ηελ πξψηε θηφιαο
θάζε ηεο ζπλέληεπμεο ζα αλαδεηήζνπκε ηα βαζχηεξα θίλεηξα πνπ έθεξαλ απηφλ ηνλ
άλζξσπν θνληά καο. Θα πξνζπαζήζνπκε λα κε δψζνπκε κεγάιε έκθαζε ζηελ
πεξηγξαθή ησλ ζπκπησκάησλ απ' ηνλ αζζελή. Σηα ιεγφκελα ηνπ ζα αλαδεηήζνπκε ην
βαζχηεξν, αζπλείδεην αίηεκα ηνπ. Δμάιινπ, ην ζχκπησκα καο ελδηαθέξεη σο κέζν
έθθξαζεο, σο ζχκβνιν. Γελ έρνπλ ηφζν ζεκαζία ιεπηνκέξεηεο, φπσο αλ ν
πνλνθέθαινο εκθαλίδεηαη ζην δεμί ή αξηζηεξφ εκηζθαίξην, φζν λα κεηαθξάζνπκε ην
ζχκπησκα, λα δνχκε ηί κελχκαηα ζηέιλεη κέζσ απηνχ ν αζζελήο, θαη πνηα είλαη ηα
δεπηεξνγελή νθέιε πνπ εηζπξάηηεη. Γηα λα κπνξέζνπκε, φκσο, λα αληηιεθζνχκε ην
ζπκβνιηζκφ απηνχ ηνπ ζπκπηψκαηνο, είλαη αλαγθαία κηα δηαδηθαζία ηαχηηζεο δηθήο
καο κε ην ζεξαπεπφκελν. Πξνζπαζνχκε λα δνχκε πίζσ απφ ην πξίζκα ηνπ, λα

9
"κπνχκε ζηα παπνχηζηα ηνπ", δηαηεξψληαο παξάιιεια ηε ζρέζε καο κε ηελ
αληηθεηκεληθή πξαγκαηηθφηεηα. Δπίζεο απφ ηελ πξψηε επαθή κε ηνλ άξξσζην ζα
αλαδεηήζνπκε δηαγλσζηηθά ηε ζπλχπαξμε λεχξσζεο θαη ζηνηρείσλ ςπραλσκαιίαο ή
ραξαθηεξνπάζεηαο. Έλαο απιά λεπξσζηθφο άξξσζηνο επηδηψθεη λα καο θεξδίζεη, ελψ
ην άηνκν κε ςπραλψκαινπο ζπληειεζηέο, ζα επηδηψμεη λα καο ρεηξηζηεί θαη λα
αλαδεηήζεη ηελ εγθαηάζηαζε κηαο ζαδνκαδνρηζηηθήο ζρέζεο καδί καο. Γηα ηνπο
ιφγνπο απηνχο, νθείινπκε λα γλσξίδνπκε φηη ν θαιχηεξνο ηξφπνο αληηκεηψπηζεο ηεο
ρεηξηζηηθήο ζπκπεξηθνξάο είλαη ε νπδεηεξφηεηα. Απηή ε ζηάζε καο πξνζηαηεχεη απφ
ην λα ηνπνζεηεζνχκε ζηελ αξρή πνιχ ζεηηθά απέλαληη ζηνλ άξξσζην θαη ζηε
ζπλέρεηα, ζηαδηαθά, λα πεξάζνπκε ζε πνιχ αξλεηηθά ζπλαηζζήκαηα, αθνχ ζα έρνπκε
ζπλεηδεηνπνηήζεη απηή ηε ζαδνκαδνρηζηηθή ζρέζε πνπ έρεη αλαπηχμεη καδί καο.
Πνιχ ζεκαληηθφ ζηνηρείν ηεο δνπιεηάο κε λεπξσζηθνχο αζζελείο είλαη ε
παξαθνινχζεζε ησλ ειεπζέξσλ ζπλεηξκψλ ηνπ. Απφ ηε δηθή καο πιεπξά πξνζέρνπκε
νη εξσηήζεηο πνπ απεπζχλνπκε λα είλαη πεξηνξηζκέλεο ζηνλ αξηζκφ θαη φζν ην
δπλαηφλ αλψδπλεο ζην πεξηερφκελν ηνπο. Η δηαθξηηηθφηεηα πξέπεη λα είλαη κφληκν
γλψξηζκα ηεο επαγγεικαηηθήο καο ζπκπεξηθνξάο. Δίλαη άζθνπν θαη
αληηδενληνινγηθφ, γηα παξάδεηγκα, λα ππνβάιινπκε κηα ζεηξά εξσηήζεσλ ζηνλ
αζζελή, πνπ λα αθνξνχλ ηε ζεμνπαιηθφηεηα ηνπ, ηε ζηηγκή πνπ απηέο νη
πιεξνθνξίεο δε ζα ρξεζηκεχζνπλ άκεζα ζηε ζεξαπεία. Καηά θαλφλα, εάλ δελ
ππνβάιινπκε εξσηήζεηο, ν πάζρσλ απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα ληψζεη φηη δελ θξίλεηαη, ζα
αλαθεξζεί ζ' απηφλ ηνλ ηνκέα κε δηθή ηνπ πξσηνβνπιία. Δπηγξακκαηηθά, ζα
αλαθεξζψ ζε έλα ζεκείν θεθαιαηψδνπο ζεκαζίαο, ζηηο ελδείμεηο θαη αληελδείμεηο γηα
κηα ςπραλαιπηηθή ςπρνζεξαπεία θαη ην ηί ηχπνπ ζα είλαη απηή. Βαζηθφ θξηηήξην είλαη
ε δηάγλσζε, ζε ζπλάξηεζε κε ηελ χπαξμε ψξηκσλ ή αλψξηκσλ κεραληζκψλ άκπλαο,
ηε δπλαηφηεηα ελδνζθφπεζεο απ' ηε κεξηά ηνπ αζζελή, ηελ ηθαλφηεηα
ξεκαηνπνίεζεο ηεο εζσηεξηθήο ηνπ θαηάζηαζεο, θαζψο επίζεο θαη ηε ζρέζε ηνπ κε
ηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα. Όια απηά είλαη ζηνηρεία πνπ αλ δελ ιεθζνχλ αξρηθά
ππφςε είλαη πνιχ πηζαλφ φηη ζα νδεγεζνχκε ζε ζεξαπεπηηθφ αδηέμνδν.

δ) Ππώηη παιδοτςσιαηπική ζςνένηεςξη

Τν πιαίζην ηεο Παηδνςπρηαηξηθήο είλαη αξθεηά εηδηθφ. Δίηε ν ρψξνο πνπ
εξγαδφκαζηε είλαη ν δεκφζηνο ηνκέαο, είηε ην ηδησηηθφ καο γξαθείν, είλαη απαξαίηεην
λα δνχκε ηνπο γνλείο ρσξηζηά απφ ην παηδί, φπσο θαη ην παηδί ρσξηζηά απφ ηνπο
γνλείο. Θα δερζνχκε ηνπο ελδηαθεξφκελνπο κε ηελ αθφινπζε ζεηξά : πξψηα ηνπο
γνλείο κφλνπο ηνπο, θαηφπηλ ην παηδί ή ηνλ έθεβν κφλν ηνπ θαη ηέινο φινπο καδί. Γελ
ζα πξέπεη λα αηζζαλζεί ην παηδί θαη ηδηαίηεξα ν έθεβνο φηη ζηνηρεία πνπ καο
εθκπζηεξεχζεθε ππάξρεη πηζαλφηεηα λα ηα αλαθνηλψζνπκε ζηνπο γνλείο ηνπ φηαλ
ηνπο είδακε ρσξίο ηε δηθή ηνπ παξνπζία. Απφ ηελ απζηεξφηεηα απηήο ηεο
δηαδηθαζίαο πνιιέο θνξέο ζα εμαξηεζεί αλ ζα εγθαηαζηαζεί ε ζεξαπεπηηθή ζρέζε ή
φρη. Φαξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ηεο δνπιεηάο καο κε ηα παηδηά ή ηνπο εθήβνπο, πνπ ηε
δηαθνξνπνηεί απφ ηε δνπιεηά κε ελειίθνπο, είλαη ην φηη ε έλαξμε θαη ε απξφζθνπηε
ζπλέρηζε ηεο ζεξαπείαο, εμαξηάηαη απνιχησο απφ ηνπο γνλείο. Απηή αθξηβψο ε
εμάξηεζε ηνπ ζεξαπεπηή απφ ηνλ ζεξαπεπφκελν, πξνζδίδεη κηα ηδηνηππία ζηε
ζεξαπεπηηθή ζρέζε. Δίλαη ζθφπηκν επνκέλσο λα κπνξέζνπκε λα επηηχρνπκε κηα
ζπλαηζζεκαηηθή επαθή καδί ηνπο, πνπ ζα καο βνεζήζεη επηπιένλ λα θαηαλνήζνπκε
ηε ιεηηνπξγία ηνπ νηθνγελεηαθνχ αζηεξηζκνχ θαη ηελ φπνηα παζνινγία ηνπ, φπσο θαη
ην θιίκα ζην νπνίν κεγαιψλεη ην παηδί ή ν έθεβνο. Έλαο ζνβαξφο θίλδπλνο πνπ
πξέπεη λα απνθχγνπκε είλαη απηφο ηεο ηαχηηζεο καο κε ην παηδί θαη ηηο δηεθδηθήζεηο
ηνπ. Κάηη ηέηνην ζα καο έθαλε λα αληηκεησπίδνπκε ηνπο γνλείο σο ερζξνχο ή
αληηπάινπο, λα ζπκπεξηθεξφκαζηε κ'έλαλ ζθιεξφ θαη αληηεπαγγεικαηηθφ ηξφπν,

10
ελνρνπνηψληαο ηνπο αθφκε πεξηζζφηεξν, ελψ ήδε δνπλ κε ηηο δηθέο ηνπο ελνρέο. Δίλαη
απαξαίηεην λα θαηαλνήζνπκε φηη απηνί νη άλζξσπνη ππνθέξνπλ θαη φηη ρξεηάδνληαη
κηα κνξθή βνήζεηαο, είηε απηή είλαη κηα καθξφρξνλε ςπρνζεξαπεία, είηε κηα
ζπκβνπιεπηηθή γνλέσλ. Αθνχ αλαθέξζεθα ζην ζρεδηαζκφ ηεο πξψηεο
παηδνςπρηαηξηθήο ζπλέληεπμεο, ζα ζπλερίζσ κε ζέκαηα πνπ άπηνληαη ηνπ
πεξηερνκέλνπ ηεο ζπλέληεπμεο. Καηά ηε δηάξθεηα ινηπφλ ηεο πξψηεο ζπλνκηιίαο καο
κε ην παηδί ή ηνλ έθεβν, δε ρξεηάδεηαη λα εθδειψζνπκε ππέξκεηξε δνηηθφηεηα ή λα
είκαζηε ππεξβνιηθά δηαρπηηθνί. Υηνζεηψληαο κηα ζηάζε εμσιεθηηθά δνηηθή, σζηφζν
νπδέηεξε θαη επαγγεικαηηθή, εχθνια κπνξνχκε λα θεξδίζνπκε ηε ζπλεξγαζία ηνπ
ζ'έλα παηρλίδη, ζε κηα δσγξαθηθή δξαζηεξηφηεηα, ζε κηα ζπδήηεζε. Καη κε φινπο
απηνχο ηνπο ηξφπνπο δίλνπκε ζην παηδί ηε δπλαηφηεηα λα εθθξαζηεί αθνχ ιφγσ
ειηθίαο ή αλαζηνιήο, δελ είλαη εχθνιε ε εγθαηάζηαζε ελφο δηαιφγνπ, κε ηελ
ελειηθφκνξθε ζχιιεςε ηνπ φξνπ. Σηελ παηδηθή ειηθία επηηξέπνληαη νη άκεζεο
εξσηήζεηο, γηα παξάδεηγκα αλ πάεη θαιά ζην ζρνιείν ή αλ νη γνλείο ηνπ ην καιψλνπλ
έληνλα. Δπίζεο, θαζψο παίδνπκε έλα παηρλίδη είλαη δπλαηφλ λα ζέζνπκε εξσηήζεηο
πνπ λα εκπεξηέρνπλ εξκελεία, φπσο : "Θέιεηο λα πεηο φηη νη γνλείο ζνπ πξνηηκάλε ηελ
αδειθή ζνπ απ'φηη εζέλα;" Αθφκα, θνηηάδνληαο καδί ηνπ έλα ζρέδην πνπ έθηηαμε, ζην
νπνίν γηα παξάδεηγκα βιέπνπκε έλα παηδάθη κφλν ηνπ, έμσ απφ ην ζπίηη, κπνξνχκε λα
ξσηήζνπκε άκεζα : "είλαη κφλν ηνπ, ην έρνπλ αθήζεη νη δηθνί ηνπ ;" Απηφο ν ηξφπνο
πξνζέγγηζεο βνεζάεη ζηε ζπγθέληξσζε ζηνηρείσλ ηα νπνία καδί κε ηηο πιεξνθνξίεο
πνπ πήξακε απφ ηε ζπλέληεπμε κε ηνπο γνλείο, ζα ζπλζέζνπλ ηε δηάγλσζε θαη ζα καο
θαηεπζχλνπλ ζην ζρεδηαζκφ ηνπ ζεξαπεπηηθνχ ζρήκαηνο. Με αθνξκή ηελ
πξνεγνχκελε αλαθνξά κνπ ζηε δηάγλσζε, ζα ήζεια λα αλαθεξζψ ζε έλα κεγάιεο
ζεκαζίαο πξνβιεκαηηζκφ. Η πξαγκαηηθφηεηα κηαο ςπρηθήο λφζνπ, βαξηάο ή
ειαθξφηεξεο, ή αθφκα θαη καζεζηαθψλ δπζθνιηψλ είλαη δπζβάζηαρηε γηα ηνπο γνλείο
ηνπ παηδηνχ θαη ην επξχηεξν πεξηβάιινλ ηνπ. Τηο πεξηζζφηεξεο θνξέο είλαη αλέηνηκνη
λα δερζνχλ απηή ηελ ηξαγηθή δηαπίζησζε πνπ ηνπο αθνξά άκεζα. Δάλ δε ηνπο
δηαζέζνπκε αξθεηφ ρξφλν γηα λα κπνξέζνπλ λα κπνπλ πξννδεπηηθά ζε κηα δηαδηθαζία
πέλζνπο, ζα δηαθφςνπλ πξφσξα ηε δηεξεπλεηηθή θάζε, ζα ζπλερίζνπλ λα
εζεινηπθινχλ θαη ζα δηαησλίδνπλ ηελ πξνεγνχκελε ζηάζε ηνπο, ηεο άξλεζεο ηεο
πξαγκαηηθφηεηαο. Δπίζεο, ε δηθή καο ζηάζε φζνλ αθνξά ηελ αλαθνίλσζε ή φρη κηαο
δηάγλσζεο - ηακπειαο, θαζψο θαη ν ιφγνο θαη ν ρξφλνο κηαο ηέηνηαο αλαθνίλσζεο
είλαη θάηη πνπ πξέπεη λα απαζρνιήζεη ηνλ θαζέλα απφ καο μερσξηζηά.
Γε ζα επεθηαζψ πεξηζζφηεξν ζηελ πξψηε ζπλέληεπμε ηεο Παηδνςπρηαηξηθήο. Απηφ
ην ζέκα ζα αλαπηπρζεί δηεμνδηθά ζην επφκελν Μεηαπηπρηαθφ Σεκηλάξην πνπ ζα
πξαγκαηνπνηεζεί ζηελ Αιεμαλδξνχπνιε. Σπλνπηηθά επηζεκαίλσ γηα άιιε κηα θνξά
ηε ζπνπδαηφηεηα ηεο πξψηεο ζπλέληεπμεο ζηελ Χπρηαηξηθή θαη ζηελ
Παηδνςπρηαηξηθή. Ο θάζε ζεξαπεπηήο είλαη ζεκαληηθφ θαηά ηε δηάξθεηα απηήο, λα
απνδίδεη ηα κέγηζηα ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ, θαζψο ε πξψηε επαθή καο κε ηνλ
ελδηαθεξφκελν ζα ζεκαηνδνηήζεη ηε ζεξαπεπηηθή ηνπ πνξεία, εμαζθαιίδνληαο ηνπ
κηα θαιχηεξε πνηφηεηα δσήο.

11