Professional Documents
Culture Documents
Κριτήριο αξιολόγησης Παγκοσμιοποίηση- Θ. Λιανός
Κριτήριο αξιολόγησης Παγκοσμιοποίηση- Θ. Λιανός
Πριν από λίγες ημέρες δόθηκε στη δημοσιότητα η Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη
του ΟΗΕ και μερικά από τα κυριότερα συμπεράσματα έχουν ήδη αναδημοσιευθεί στον
ημερήσιο Τύπο. Το εντυπωσιακότερο ίσως συμπέρασμα είναι οι τεράστιες οικονομικές
ανισότητες που έχουν δημιουργηθεί μεταξύ των φτωχότερων και των πλουσιότερων
χωρών και οι οποίες φαίνεται να αυξάνονται με τον χρόνο. Η έκθεση του ΟΗΕ αναφέρει
ότι πριν από περίπου 200 χρόνια, το 1820, η σχέση των φτωχότερων προς τις
πλουσιότερες χώρες ήταν 1 προς 3. Εκατόν πενήντα χρόνια αργότερα, το 1973, η σχέση
αυτή ήταν 1 προς 44 και το 1992, δηλαδή σε 20 μόλις χρόνια, διαμορφώθηκε σε 1 προς
72. Υπολογισμοί αυτού του τύπου είναι εξαιρετικά δύσκολοι και οι εκτιμήσεις είναι κατά
προσέγγιση. Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι το οικονομικό χάσμα μεταξύ πλούσιων και
φτωχών χωρών διευρύνεται.
1
Υπάρχουν δύο συνέπειες της παγκοσμιοποίησης στην αγορά εργασίας των ανεπτυγμένων
χωρών που αξίζει να τονιστούν: πρώτον, έχει παρατηρηθεί ότι όσοι χάνουν τη δουλειά
τους και βρίσκουν μια νέα υφίστανται μια μείωση μισθού περίπου 6% κατά μέσον όρο•
δεύτερον, το συνδικαλιστικό κίνημα δέχεται ισχυρότατες πιέσεις και χάνει μέλη διότι
κάθε προσπάθεια ενίσχυσης της δύναμης των εργατικών σωματείων αντιμετωπίζεται
αποτελεσματικά με την απειλή της μεταφοράς της παραγωγής σε άλλη χώρα.
Θέματα:
Μονάδες 25
Μονάδες 8
2
Β2. α. Με ποια συλλογιστική πορεία (παραγωγική ή επαγωγική) αναπτύσσεται η πρώτη
παράγραφος; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 4
Μονάδες 4
Β3. α. Ποια λογική (νοηματική) σχέση συνδέει τις δύο πρώτες παραγράφους; Να
αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 4
Μονάδες 4
Μονάδες 6
«παγκοσμιοποίηση»
Μονάδες 2
Β5. Να βρείτε το κειμενικό είδος του προς εξέταση κειμένου. Να δικαιολογήσετε την
απάντησή σας.
Μονάδες 3
Γ. "Η παγκοσμιοποίηση είναι πλέον μια νέα πραγματικότητα για τον κόσμο σήμερα και
τις ακριβείς της διαστάσεις δεν είμαστε ίσως ακόμα σε θέση να εκτιμήσουμε. Το μόνο
που μπορούμε να κάνουμε είναι κάποιες διαπιστώσεις από τα μέχρι τώρα δεδομένα και
να διατυπώσουμε κάποιες πιθανές προβλέψεις για το μέλλον. Τo σίγουρο όμως είναι, είτε
μας αρέσει είτε όχι, πως θα πρέπει να προσαρμοστούμε σ' αυτό το νέο περιβάλλον
ανταγωνισμού προκειμένου να επιβιώσουμε και να εξελιχτούμε οικονομικά και
κοινωνικά. Με βάση αυτά τα δεδομένα, να γράψετε ένα άρθρο (500-600 λέξεις) για τα
θετικά και τα αρνητικά αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης γενικά στον κόσμο. Ποια
3
στάση νομίζετε ότι θα πρέπει να υιοθετήσουμε ως κοινωνία απέναντι σ΄αυτή τη νέα
κατάσταση σήμερα;¨
Μονάδες 40
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ / ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ
Ορισμός:
Διεθνισμός είναι η θεωρία / τάση που πρεσβεύει τη δυνατότητα όλων των χωρών και
των ανθρώπων ανεξαρτήτου εθνότητας , θρησκείας και γλώσσας να ενταχθούν σε ένα
ευρύτερο πλαίσιο και να συγκροτήσουν ξεπερνώντας τα εθνικά τους σύνορα ένα «
παγκόσμιο χωριό » , έναν ενιαίο δηλαδή χώρο μέσα στον οποίο θα διακινούνται
ελεύθερα άνθρωποι , προϊόντα και πληροφορίες και ο οποίος θα λειτουργεί βάσει
παγκόσμιων αρχών δικαίου από κοινού θεσπισμένων . Η συγκρότηση διεθνών
οργανισμών με παγκόσμιο κύρος και υπερεθνικές αρμοδιότητες , όπως ο ΟΗΕ , το
ΝΑΤΟ , η Ε.Ε , η UNICEF , η Green Peace , οι Γιατροί χωρίς Σύνορα κ.α. , αποτελεί
χαρακτηριστικό δείγμα της τάσης ενοποίησης και συστράτευσης των δυνάμεων των
χωρών και των πολιτών .
Αίτια
Η εκμηδένιση των αποστάσεων με την τεχνολογική εξέλιξη των μέσων
μεταφοράς και η δημιουργία της κοινωνίας της πληροφορίας με την εξέλιξη των
ΜΜΕ και των τηλεπικοινωνιακών μέσων . ( ανάπτυξη τουρισμού )
Η επιδίωξη της οικονομικής ανάπτυξης με την εύρεση νέων αγορών , η
αναζήτηση ορυκτού πλούτου και πηγών ενέργειας , η αναζήτηση εμπορικών
συμμαχιών , η διεθνοποίηση του εμπορίου οδήγησε στη διεθνοποίηση της
οικονομίας .
Η ύπαρξη υπερεθνικών προβλημάτων ( τα ναρκωτικά , οι θανατηφόρες ασθένειες
, η τρομοκρατία , η πείνα και η εξαθλίωση , η ανεργία , η βία , η πυρηνική απειλή
, η καταστροφή του περιβάλλοντος και η εξάντληση των φυσικών πόρων )
απαίτησε τη διακρατική συνεργασία και τη λήψη υπερεθνικών μέτρων
Η διαμόρφωση ενός παγκόσμιου πολιτισμού , ο οποίος έχει τις καταβολές του
στους αρχαίους μεγάλους πολιτισμούς , όπως ο αρχαιοελληνικός , ο ρωμαϊκός , ο
αιγυπτιακός και οι πολιτισμοί της Μέσης και Άπω Ανατολής , επέφερε τη
διεθνοποίηση των καλλιτεχνικών ρευμάτων , αλλά και του τρόπου σκέψης και
έκφρασης των ανθρώπων . Παμπάλαιες έννοιες και αρχές , όπως η ελευθερία , η
δημοκρατία , η ισοτιμία , ο πατριωτισμός , η παράδοση , συναντώνται αυτούσιες
σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου .
Η παγκοσμιοποίηση της θρησκείας , με την επικράτηση των τριών μεγάλων
θρησκειών , Χριστιανισμού , Μωαμεθανισμού και Βουδισμού , παρήγαγε
αυτομάτως « συντεχνίες » κρατών , ενώ παράλληλα διέδωσε σε παγκόσμια
4
κλίμακα βασικές ανθρωπιστικές αρχές , όπως η αγάπη , η αφοσίωση , η ανθρωπιά
, η συμπόνια .
Η γλωσσική διαφοροποίηση και το έλλειμμα επικοινωνίας ξεπεράστηκε ταχύτατα
με την καθιέρωση της παγκόσμιας γλώσσας , η οποία έδωσε τη δυνατότητα σε
όλους τους πολίτες να μετέχουν στην κοινωνία της πληροφορίας .
Ο προσανατολισμός της παιδείας προς την ανοχή και το σεβασμό της
διαφορετικότητας και η αναγνώριση του δικαιώματος της διαφοράς αναίρεσε
προλήψεις και φοβίες που για αιώνες βασάνιζαν τον άνθρωπο και τον διαχώριζαν
σε οικείο και ξένο .
Η ένταξη σε υπερεθνικούς οργανισμούς ( ΟΗΕ , UNESCO , Γιατροί χωρίς
Σύνορα κ.α. ) που έχουν ως σκοπό την επίλυση διεθνών διενέξεων , την
προάσπιση της ειρήνης , την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας .
Η θεσμοθετημένη ενοποίηση της Ευρώπης τίθεται ως πρότυπο και για άλλες
χώρες οι οποίες προχωρούν στη σύσφιγξη των σχέσεών τους με την κατάργηση
των τελωνειακών δασμών .
Θετικά αποτελέσματα
Αρνητικά αποτελέσματα
Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας έχει δημιουργήσει χάσμα ανάμεσα στις
πλούσιες χώρες που κινούν τα νήματα του διεθνισμού και στις φτωχές και
υπανάπτυκτες που υποχρεώνονται να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και απλά
παρακολουθούν τις παγκόσμιες εξελίξεις .Παρατηρείται λοιπόν μια τεράστια
συγκέντρωση πλούτου στις χώρες του δυτικού κόσμου , η οποία στηρίζεται στην
εκμετάλλευση ( πολιτική και οικονομική ) των υπολοίπων χωρών . Οι
πολυεθνικές εταιρίες αναδεικνύονται σε ρυθμιστικό παράγοντα της οικονομικής
σταθερότητας και πορείας , ενώ οι τοπικές οικονομίες αποδεικνύονται
εντυπωσιακά ευάλωτες σε κάθε παγκόσμια οικονομική κρίση , φανερώνοντας
την αδυναμία τους να ελέγξουν την οικονομική τους πρόοδο , αλλά και την
6
εξάρτησή τους από τους διεθνείς κολοσσούς που διαχειρίζονται την εξόρυξη του
πετρελαίου , του χρυσού , του φυσικού αερίου , τη διάθεση των ενεργειακών
πόρων και των χρηματικών αποθεμάτων των τραπεζών και των ασφαλιστικών
εταιριών .
Βάσει των οικονομικών συμφερόντων οι πλούσιες χώρες διαμορφώνουν και την
εξωτερική τους πολιτική . Μέσω των διεθνών οργανισμών και συχνά με το
πρόσχημα της διατήρησης της ειρήνης και της σταθερότητας επεμβαίνουν στην
πολιτική ζωή των χωρών επιβάλλοντας το δικό τους καθεστώς και
διαμορφώνουν την πορεία των λαών . Οι μικρές χώρες καταλήγουν να
απεμπολήσουν κυριαρχικά τους δικαιώματα όπως η αυτοδιάθεση και η
ανεξαρτησία .
Η παγκοσμιοποίηση επιφέρει την ομοιογένεια και την ομοιομορφία του τρόπου
σκέψης και ζωής όλων των ανθρώπων με πρότυπο το δυτικό καταναλωτισμό , ο
οποίος συντηρεί και ενισχύει τις πολυεθνικές εταιρίες . Η παγκοσμιοποίηση του
ποδοσφαίρου, η ώθηση προς την υπερκατανάλωση , η κυριαρχία της διαφήμισης ,
η ομοιογένεια της μουσικής και της ψυχαγωγίας είναι κάποιες από τις εκδηλώσεις
αυτής της απόπειρας λείανσης των ιδιαιτεροτήτων των λαών και της επιβολής
κοινών ενδιαφερόντων και ασχολιών που έχουν όλες ένα στόχο ( έστω κι αν
προβάλλεται ως μέσο ) : την κατανάλωση .
Η ομοιογένεια του τρόπου ζωής έχει άμεσο αντίκτυπο και στις αξίες που
ρυθμίζουν την εθνική υπόσταση . Αρχές όπως η παράδοση , η πατρίδα και
ιδανικά όπως ο πατριωτισμός και η εθνική αυτογνωσία υποβαθμίζονται στο
όνομα της ομοιογένειας , ενώ συχνά παρουσιάζονται ως εμπόδια και
ανασταλτικοί παράγοντες της προόδου της χώρας , με αποτέλεσμα οι λαοί να
χάνουν το εθνικό τους « χρώμα », να απομακρύνονται από τις ρίζες και τη
γλώσσα τους και να αλλοτριώνονται .
Από την άλλη , εμφανίζονται έντονα φαινόμενα αναζωπύρωσης του εθνικισμού
σε χώρες που διαφαίνεται ο κίνδυνος της ολοκληρωτικής τους αφομοίωσης . Σε
αυτές τις περιπτώσεις οι λαοί αναδιπλώνονται και συσπειρώνονται γύρω από
εθνικιστικά ιδεολογήματα . Επιπλέον , ο φόβος της πολιτισμικής αλλοτρίωσης
γεννά έναν νέο τύπο ρατσισμού , ο οποίος δεν βασίζεται σε ευγονικές βάσεις ,
αλλά θέτει ως όρο του την προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς και
ιδιαιτερότητας κάθε λαού .
Η παγκοσμιοποίηση επιφέρει ευρύτατη πολιτισμική παρακμή , καθώς
υπερεθνικοί οργανισμοί αφομοιώνουν τους μικρούς πολιτισμούς και τις εθνικές
παραδόσεις .
7
Φορείς αγωγής
· Παιδεία > παροχή εθνικής παιδείας > τονισμός των στοιχείων που συνθέτουν την
εθνική ιδιαιτερότητα > επαφή με τις παραδόσεις > ενεργοποίηση της κρίσης > αντίσταση
ενάντια στην πολιτισμική ισοπέδωση αλλά και : μετάδοση του σεβασμού στην
πολιτισμική ύπαρξη κάθε χώρας ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα εθνικισμού
· Οικογένεια > εξασφάλιση της επαφής του παιδιού με τις παραδοσιακές αρχές και
αξίες > συγκρότηση ενός ισχυρού συστήματος αξιών > αντίσταση απέναντι στα
προβαλλόμενα ισοπεδωτικά πρότυπα ζωής και συμπεριφοράς
· ΜΜΕ > τήρηση κανόνα δεοντολογίας > προβολή των στοιχείων εκείνων που
συνθέτουν το εθνικό « DNA » πέρα από τα διεθνή και ξενόφερτα πρότυπα αλλά και
ενημέρωση για τις διεθνείς εξελίξεις , ενημέρωση για τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα
, αποφυγή παραπληροφόρησης και φανατισμού του λαού
· Πνευματικοί άνθρωποι > σε εθνικό επίπεδο χρειάζεται διαρκής ενεργοποίηση ώστε
να προβληθεί ο κίνδυνος αλλοίωσης της εθνικής ταυτότητας > σε διεθνές επίπεδο
απαιτείται δραστηριοποίηση ώστε να επιτευχθεί η γόνιμη πολιτισμική αλληλεπίδραση
των λαών
· Ευθύνη του ατόμου > αποβολή της ξενομανίας και του μιμητισμού > θεμελίωση της
δράσης του στις αρχές του δικού του έθνους
· Αποβολή του υλιστικού – κερδοσκοπικού χαρακτήρα > υιοθέτηση ενός
ανθρωπιστικού μοντέλου διαβίωσης > σεβασμός στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες των
λαών
9
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
10