ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ ΕΝΕΣΤΩΤΑ

Α΄ Συζυγία Β΄ Συζυγία Γ΄ Συζυγία Γ΄ σε -io Δ΄Συζυγία

Ενεργητική: amare delere legere capere audire
Παθητική: amari deleri legi capi audiri

ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ

ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
Στην ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ :
το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου τίθεται σε πτώση ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ (όπως στα αρχαία ελληνικά).
Vim hostium cavere debetis (=οφείλετε να φυλάγεστε από την ορμή των εχθρών) (Υ/Ρ=Υ/ΑΠ=vos)
Στην ΕΤΕΡΟΠΡΟΣΩΠΙΑ :
το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου τίθεται σε πτώση ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ (όπως στα αρχαία ελληνικά).
Legatos frumentum importare iubet (=διατάζει τους διοικητές να φέρουν σιτάρι) (Υ/Ρ=is, Υ/ΑΠ=legatos)

ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
Στην ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ :
Α. το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου τίθεται σε πτώση ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ και ποτέ ΔΕΝ ΠΑΡΑΛΕΙΠΕΤΑΙ.
Συνήθως πρόκειται για τύπο της προσωπικής αντωνυμίας. Το φαινόμενο αυτό λέγεται λατινισμός του ειδικού
απαρεμφάτου.
Ego puto me errare . (=νομίζω ότι κάνω λάθος) (Υ/Ρ/=ego, Υ/AΠ=me)
Β. το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου τίθεται σε πτώση ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ εάν το ρήμα εξάρτησης είναι
ΠΑΘΗΤΙΚΟ (λεκτικό ή δοξαστικό) , όπως : dicitur(=λέγεται), fertur(=αναφέρεται), nuntiatur(=αναγγέλλεται),
existimatur(=υπολογίζεται) κ.α.
Στην περίπτωση έχουμε: ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ και όχι απρόσωπο ρήμα και
ΑΡΣΗ ΤΟΥ ΛΑΤΙΝΙΣΜΟΥ του ειδικού απαρεμφάτου
Hercules boves refecisse fertur (=Ο Ηρακλής λέγεται ότι ξεκούρασε τα βόδια) (Υ/Ρ=Υ/ΑΠ= Hercules)
Hostes existimantur (ή dicuntur ή nuntiantur) advenisse. (= Οι εχθροί πιστεύονται ότι έφτασαν!!!) ΔΕ βγαίνει
κατά λέξη μετάφραση…
Στην ΕΤΕΡΟΠΡΟΣΩΠΙΑ :
το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου τίθεται σε πτώση ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ (όπως στα αρχαία ελληνικά).
Hostes adventare audio (=ακούω ότι οι εχθροί πλησιάζουν)(Y/Ρ=ego, Y/AΠ=hostes)

Παράδειγμα εξάρτησης του ειδικού απαρεμφάτου με όλους τους τρόπους :

KEIMENO 21 : Camillus absens dictator est factus (=ο Κάμιλλος εκλέχτηκε δικτάτορας, αν και ήταν μακρυά)
α.Ταυτοπροσωπία (λατινισμός του ειδικού απαρεμφάτου): Camillus narrat se absentem dictatorem esse factum
(=ο Κάμιλλος διηγείται ότι εκλέχτηκε δικτάτορας, αν και ήταν μακρυά)
β.Ταυτοπροσωπία με εξάρτηση από παθητικό προσωπικό ρήμα (άρση λατινισμού) : Camillus dicitur absens
dictator esse factum (=ο Κάμιλλος λέγεται ότι εκλέχτηκε δικτάτορας, αν και ήταν μακρυά)
γ.Ετεροπροσωπία : Plinius narrat Camillum absentem dictatorem esse factum (=ο Πλίνιος διηγείται ότι ο Κάμιλλος
εκλέχτηκε δικτάτορας, αν και ήταν μακρυά)

1. ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΡΗΜΑΤΟΣ ΣΕ ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ => Τα τελικά απαρέμφατα είναι ΠΑΝΤΑ σε

Ενεστώτα!!!
2. METAΤΡΟΠΗ ΡΗΜΑΤΟΣ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
Ανεξάρτητα από τον χρόνο του ρήματος εξάρτησης…
Οριστική Ενεστώτα → ειδικό απαρέμφατο Ενεστώτα 
Οριστική Παρατατικού ή Παρακειμένου (ή Υπερσυντελίκου) → ειδικό απαρέμφατο Παρακειμένου 
Οριστική Μέλλοντα (ή Συντ. Μέλλοντα) → ειδικό απαρέμφατο Μέλλοντα

προσοχή!!! Η σύνταξη του IUBEO

Με τα ρήματα iubeo, veto, prohibeo, sino, patior, cogo είναι δυνατές δύο συντάξεις:
α) με ενεργητικό απαρέμφατο  (οπότε δηλώνεται το υποκείμενό του σε αιτιατική)
π.χ. Caesar milites frumentum importare iubet. + αιτιατική προσώπου + τελικό απαρέμφατο
Ενεργητικής Φωνής
β) με παθητικό απαρέμφατο, όταν δε θέλουμε να δηλώσουμε το υποκείμενο (με παράλειψη ποιητ.αιτίου)
Η χρήση αυτή συνηθίζεται σε στρατιωτικές διαταγές και απαγορεύσεις(που ξέρουμε ότι απευθύνονται στους
στρατιώτες).
 π.χ. Caesar frumentum  importari  iubet. + τελικό απαρέμφατο Παθ.Φωνής +Υποκ. σε αιτιατική (χωρίς
Ποιητ.Αιτ)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

1.Tum pater Tertiae dixit «omen accipio»: να ξαναγράψετε την περίοδο, τρέποντας το ρήμα accipio σε ειδικό
απαρέμφατο .

2. «Germanōrum vita omnis in venationibus atque in studiis rei militāris consistit» και «Germāni non student
agricultūrae»: να μετατρέψετε τα ρήματα των παραπάνω προτάσεων σε απαρέμφατα, κάνοντας τις απαραίτητες
αλλαγές στα υποκείμενά τους. Να ξεκινήσετε με τη φράση «Iulius Caesar narrat»

3.«[…] et tribus imperat in Belgis remanēre» και «Legātos omnes frumentum in castra importāre iubet»: στην
πρώτη από τις παραπάνω φράσεις να αντικαταστήσετε το ρήμα imperat με το iubet και στη δεύτερη το iubet με το
imperat, επιφέροντας τις απαραίτητες αλλαγές που σχετίζονται με τη σύνταξη των παραπάνω ρημάτων .

4) «regia hostia deo placet!» : να μετατρέψετε το ρήμα σε απαρέμφατο, κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές στο
υποκείμενό του, ξεκινώντας με τη φράση «Oraculum respondit» .

5) «In eā civitāte […] boni viri libenter leges servant» και «Brutus ex vulnere dolōre magno cultrum extrahit»: στις
παραπάνω κύριες προτάσεις να μετατρέψετε τα ρήματα σε απαρέμφατα, κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές στα
υποκείμενά τους, ξεκινώντας για την πρώτη πρόταση με τη φράση «Cicero dicit» και για τη δεύτερη με τη φράση
«Homines narrant» .

6) Lex enim est fundamentum libertātis, fons aequitātis: να μετατρέψετε την κύρια πρόταση σε απαρεμφατική, με
εξάρτηση από το “Cicero dicit”, κάνοντας όλες τις απαραίτητες αλλαγές . Να δικαιολογήσετε την πτώση του
υποκειμένου του απαρεμφάτου.

7) Nα μετατρέψετε τα ρήματα της παρακάτω περιόδου λόγου σε απαρέμφατα ενεστώτα εξαρτώμενα από το
Aeneas debet. Στη συνέχεια να δηλώσετε το υποκείμενο των απαρεμφάτων και να το αιτιολογήσετε .
Populos ferōces contundet, mores eis impōnet et moenia condet

8) Να μετατρέψετε την κύρια πρόταση «Ibi Didō regīna novam patriam fundat» σε απαρεμφατική με εξάρτηση από
το «Vergilius narrat…», κάνοντας όλες τις απαραίτητες αλλαγές . Να δικαιολογήσετε την πτώση του υποκειμένου
του απαρεμφάτου.

9)Εξαρτήστε την παρακάτω περίοδο λόγου από την φράση: Cicero tradit, μετατρέποντας το ρήμα της πρότασης που
σας δίνεται σε απαρέμφατο , επιφέροντας τις απαραίτητες αλλαγές στο υποκείμενο και στις λέξεις που το
προσδιορίζουν. Tarquinius Superbus, septimus atque ultimus regum, hoc modo imperium perdit.

10) Musa est unica amīca poētae: να μετατρέψετε την κύρια πρόταση σε απαρεμφατική, με εξάρτηση από το
“Ovidius dicit”, κάνοντας όλες τις απαραίτητες αλλαγές . Να δικαιολογήσετε την πτώση του υποκειμένου του
απαρεμφάτου.
Να αλλάξετε τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων σε απαρεμφατική με εξάρτηση από παθητικά
ρήματα, όπως dicor (λέγομαι), existimor (θεωρούμαι), nuntior (αναγγέλλομαι), feror
(φέρομαι/λέγομαι) κτλ.
π.χ. Hercules boves in eum locum adduxit (Ο Ηρακλής οδήγησε τα βόδια σ’ αυτόν τον τόπο)

Cacus boves quosdam in speluncam traxit (feror) [Ο Κάκος έσυρε μερικά βόδια σε μια σπηλιά]

Hercules gregem aspexit (existimor) [Ο Ηρακλής είδε το κοπάδι]

Boves mugiverunt (mugio 4) (dicor) [Τα βόδια μούγγρισαν]

Hercules Cacum interfecit (feror) [Ο Ηρακλής σκότωσε τον Κάκο]

Incolae eius loci Herculem honoraverunt (dicor) [Οι κάτοικοι του τόπου του τίμησαν τον Ηρακλή]
Να αλλάξετε τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων σε απαρεμφατική με εξάρτηση από παθητικά
ρήματα, όπως dicor (λέγομαι), existimor (θεωρούμαι), nuntior (αναγγέλλομαι), feror
(φέρομαι/λέγομαι) κτλ.
π.χ. Hercules boves in eum locum adduxit (Ο Ηρακλής οδήγησε τα βόδια σ’ αυτόν τον τόπο)

Cacus boves quosdam in speluncam traxit (feror) [Ο Κάκος έσυρε μερικά βόδια σε μια σπηλιά]

Hercules gregem aspexit (existimor) [Ο Ηρακλής είδε το κοπάδι]

Boves mugiverunt (mugio 4) (dicor) [Τα βόδια μούγγρισαν]

Hercules Cacum interfecit (feror) [Ο Ηρακλής σκότωσε τον Κάκο]

Incolae eius loci Herculem honoraverunt (dicor) [Οι κάτοικοι του τόπου του τίμησαν τον Ηρακλή]

π.χ. Hercules boves in eum locum adduxit (Ο Ηρακλής οδήγησε τα βόδια σ’ αυτόν τον τόπο)
= Hercules boves in eum locum adduxisse dicitur (Λέγεται ότι ο Ηρακλής οδήγησε τα βόδια σ’ αυτόν τον
τόπο)

Cacus boves quosdam in speluncam traxit (feror) [Ο Κάκος έσυρε μερικά βόδια σε μια σπηλιά]
= Cacus boves quosdam in speluncam traxisse fertur

Hercules gregem aspexit (existimor) [Ο Ηρακλής είδε το κοπάδι]

= Hercules gregem aspexisse existimatur

Boves mugiverunt (mugio 4) (dicor) [Τα βόδια μούγγρισαν]

= Boves mugivisse dicuntur (το ρήμα εξάρτησης τίθεται σε πληθυντικό, ακολουθώντας τον αριθμό του
υποκειμένου)

Hercules Cacum interfecit (feror) [Ο Ηρακλής σκότωσε τον Κάκο]

= Hercules Cacum interfecisse fertur

Incolae eius loci Herculem honoraverunt (dicor) [Οι κάτοικοι του τόπου του τίμησαν τον Ηρακλή]
= Incolae eius loci Herculem honoravisse dicuntur
ΑΣΚΗΣΕΙΣ:
Α.Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε το υποκείμενο των υπογραμμισμένων απαρεμφάτων και να
δικαιολογήσετε την πτώση του.
1. exclamavit Nasica se domi non esse. [24]
2. quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore.[25]
3. Neminem credideritis patriae consulturum esse. [25]
4. (Sutor) eum instituerat haec dicere. [29]
5. sutor dicere solebat. [29]
6. is fores reserari eosque intromitti iussit. [34]
7. narrate Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperare. [36]
8. Nunc intellego […] neminem tam stultum fore. [42]
9. Ego nihil iam pati possum. [43]
10. Hoc est quod Tarquinium dixisse ferunt. [44]
11. (Caesar) in litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore. [45]

Β.Να μετατρέψετε τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων σε απαρεμφατική λαμβάνοντας υπόψη σας την
εξάρτηση που σας δίνεται κάθε φορά:
1. Multos in illis locis agros (Silius) possidebat.
Scriptor tradit....
2.Hostes adventare audio;
Caesar dicit...
3.Hostes advolare solent et caedem militum perpetrare possunt.
Caesar dicit...
4. Populus Romanus cladem Cannensem pavidus audivit.
(Dicor) :
5. Ibi Hannibal bellum cum Romanis componere frustra cupivit.
Hannibal tradit...
6.Serena nocte subito luna defecerat ;
Sallustius tradit....
7.Imperator adversarios vincere potuit
Sallustius tradit....
8.Cassius servos inclamavit et de homine eos interrogavit.
Cassius dicit...
9.Germanorum vita omnis in venationibus atque in studiis rei militaris consistit.
Caesar dicit...
10. Claudius quinquagesimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam
casu.
(Dicor) :

Γ.Να εξαρτηθούν οι προτάσεις που  ακολουθούν από    τις φράσεις που δίνονται στις παρενθέσεις και να
δικαιολογηθούν οι όποιες αλλαγές: 
1.Sed paulo post filius eius (= consulis) castra hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio lacessitus
est
Consul dixit…

Ηostes dicunt…
Filius eius dicitur

2.Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit;
Consul dixit…

Adulescens dixit…

Adulescens dicitur

3.Praedones  abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt  virtutem eius admiratum se
venisse
Praedones dicunt

Praedones dicuntur

Scipio dixit

(dicor)
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
·  Caesar dixit eam (= Arriam) conduxisse piscatoriam naviculam ingentemque navem secutam esse
·  Arria dixit se (ταυτοπροσωπία ειδικού απρμφ.- λατινισμός) conduxissepiscatoriam naviculam ingentemque
navem secutam esse
·  consul dixit   paulo post filium suum (το eius συμπίπτει με το consul) castra hostium praeterequitavisse et a
duce hostium his verbis proeliolacessitum esse
·   hostes dicunt   paulo post filius eius castra sua (βλ. τελευταία οδηγία)praeterequitavisse et a duce suo
(βλ. τελευταία οδηγία) his verbis proelio lacessitum esse.
·   consul dixit tum adulescentem, viribus eius (αν αφήναμε το suis, θααναφερόταν στο υποκ.
consul) confisum et cupiditate pugnandipermotum, iniussu suo (βλ. τελευταία οδηγία) in certamen ruisse;
·   adulescens dixit  se, viribus suis confisum et cupiditate pugnandipermotum, iniussu consulis in
certamen ruisse;
·   praedones   dicunt se (ταυτοπροσωπία ειδικού απρμφ.-λατινισμός) abiectis armis ianuae appropinquavisse et
clara voce Scipioninuntiavisse  virtutem eius admiratum (se) venisse
·   Scipio dixit praedones   abiectis armis ianuae appropinquavisse  et clara
voce sibi (βλ. τελευταία οδηγία) nuntiavisse   virtutem suam (βλ.τελευταία οδηγία) admiratum eos venisse
·  praedones   dicuntur abiectis armis ianuae appropinquavisse et clara voce Scipioni nuntiavisse   virtutem eius
admiratum   (se) venisse.
Αν το υποκείμενο του ρήματος εξάρτησης είναι γ΄ πρόσωπο και απαντά στις προτάσεις που θα γίνουν απαρεμφατικές,
θα δηλωθεί είτε με την προσωπική αντωνυμία γ΄ προσώπου είτε με την κτητική γ΄ προσώπου ή με την δεικτ.-οριστ.
ipse-ipsius