Οργουελ: μια διαρκης αγρυπνια σε μια εποχη συνειδησιακης υπνηλιας, οταν κομμουνισμος και

αντικομμουνισμος σιτιζονταν στο ιδιο χοιροστασιο

Ο Τζους ειναι ενα κραμα ποιητη και χαλκεντερου λογιου το πραγματικο του ομως επιτευγμα ειναι
πως εβαλε στο χαρτι το οικειο. Ετολμησε γιατι ειναι θεμα τολμης στον ιδιο ακριβως βαθμο που ειναι
θεμα τεχνικης να εκθεσει τις μωρολογιες του εσωτερικου πνευματος ανακαλυπτοντας ετσι μιαν
Αμερικη που βρισκοταν μπροστα στη μυτη μας. Υπαρχει ενας ολοκληρος κοσμος απο υλικο που
υποθετεις οτι απο τη φυση του ειναι μη μεταδοσιμο, και καποιος καταφερνει να το μεταδωσει. Το
αποτελεσμα ειναι να καταρρεει, προσωρινα τουλαχιστον, η μοναξια που ζουνε οι ανθρωποι

Αποφασισε να αφησει τη διπλωματικη γλωσσα του συνηθισμενου μυθιστορηματος και ν’ αποκλυψει

τη Realpolitik του εσωτερικου πνευματος

Ο κοινος ανθρωπος για τον Μιλλερ δεν ειναι ουτε ο ανειδικευτος εργατης ουτε ο νοικοκυρης του
προαστιου αλλα ο λησμονημενος ο declasse ο τυχοδιωκτης ο διχως ριζες και διχως χρηματα
αμερικανος διανοουμενος.

Ο Χαουσμαν ειναι ενας ποιητης της υπαιθρου. Τα ποιηματα του ειναι γεματα απο τη χαρη των
κρυμμενων χωριων, απ’ τη νοσταλγια των τοπωνυμιων

Η πειρα δειχει πως οι υπερπολιτισμενοι ανθρωποι διασκεδαζουν διαβαζοντας σχετικα με τους

“χωριατες” (η φραση κλειδι ειναι “κοντα στη γη”) επειδη τους φανταζονται πιο πρωτογονους και πιο
παθιασμενους απο τους ιδιους.

Κανενα βιβλιο δεν ειναι αληθινα ουδετερο. Παντοτε καποια ταση διαφαινεται, τοσο στην ποιηση
οσο και στην πεζογραφια εστω κι αν η ταση αυτη δεν καθοριζει παρα μονο τη μορφη και την εκλογη
των σχηματων λογου. Οι ποιητες ομως που κερδιζουν το πλατυ κοινο, οπως ο Χαουσμαν, ειναι
τελικα κατα κανονα γνωμικοι ποιητες.

Ο Οδυσσεας ειναι προιον ενος ιδιαιτερου οραματος ζωης, του οραματος ενος καθολικου που εχασε
την πιστη του. Αυτο που λεει ο Τζους ειναι “Ιδου η ζωη χωρις θεο, κοιταχτε την!”

Σε τετοιες ακριβως εποχες μπορει να ευδοκιμει η “κοσμικη απελπισια”. Ανθρωποι με αδειο στομαχι
δεν απελπιζονται ποτε απο το συμπαν, ουτε καν σκεπτονται το συμπαν.

Η “απογοητευση” ηταν μοδα της εποχης. Οσοι ειχαν ενα σταθερο ετησιο εισοδημα 500 λιρων
μεταμορφωνονταν σε διανοουμενους και αρχιζαν να ασκουνται στην taedium vitae. Ηταν μια εποχη
ονειρων, μεταπτωσεων και ευκολων απογνωσεων, οκνων Αμλετων και φτηνων εισιτηριων μετ’
επιστροφης για την ακρη της νυχτας.

Ο κομμουνισμος δεν θα μπορουσε να απλωθει στις σημερινες του διαστασεις αν ειχε υπαρξει ενα
πραγματικο επαναστατικο αισθημα στις βιομηχανικες χωρες

Αλλα τι καταφερνεις τελικα με το να απαλλαγεις απο τετοια αρχεγονα πραγματα οπως ο

πατριωτισμος και η θρησκεια; Δεν απαλασσεσαι μ’ αυτο απαραιτητα κι απο την αναγκη να πιστευεις
σε κατι..ετσι τελικα ο “κομμουνισμος” του αγγλου διανοουμενου ειναι κατι αρκετα ευεξηγητο. Ειναι
ο πατριωτισμος του ξεριζωμενου.

Ο αμοραλισμος τυπου Ωντεν δεν ειναι δυνατος παρα μονο σε ανθρωπους που βρισκονται παντα
μακρια απο εκει που πιεζεται η σκανδαλη. Ετσι ενα μεγαλο μερος απο τη σκεψη της αριστερας ειναι
ενα παιχνιδι με τη φωτια απο ανθρωπους που δεν εμαθαν ποτε πως η φωτια καιει. Η
πολεμοκαπηλεια στην οποια παραδοθηκαν οι αγγλοι διανοουμενοι την περιοδο 1935-1939
βασιστηκε γενικα σε ενα αισθημα προσωπικης ασφαλειας. Πολυ διαφορετικη ηταν η διαθεση που
επικρατουσε στη Γαλλια, οπου δυσκολα γλυτωνει κανεις τη στρατιωτικη θητεια και οπου ακομη και
οι λογοτεχνες δοκιμασαν το βαρος του γυλιου.
Σχετικα με τον πολεμο στην Ισπανια, αυτο που για μενα ηταν αληθινα τρομαχτικο δεν ηταν τοσο η
βια που ειδα αλλα η ξαφνικη επανεμφανιση της πνευματικης ατμοσφαιρας του Μεγαλου Πολεμου
μεσα στους κυκλους της αριστερας. Οι ιδιοι ανθρωποι που επι 20 χρονια κρυφοκαμαρωναν για το
γεγονος οτι στεκονταν υπερανω της πολεμικης υστεριας στραφηκαν βιαστικα πισω στην πνευματικη
αθλιοτητα του 1915. Ολες οι συνηθεις ηλιθιοτητες της πολεμικης εποχης, το κυνηγι φανταστικων
κατασκοπων, το φιλυποπτο ψαχουλεμα της ορθοδοξιας σου (“Για να δουμε, ειναι καλος
αντιφασιστας;”), η διαδοση παραμυθιων για ωμοτητες, ξαναρθαν στη μοδα σα να μην ειχαν περασει
τα χρονια που μεσολαβησαν.

Η ατμοσφαιρα της ορθοδοξιας βλαπτει παντοτε τον πεζο λογο και προπαντων ειναι εντελως
καταστρεπτικη για το μυθιστορημα, το πλεον αναρχουμενο απο ολα τα λογοτεχνικα ειδη. Ποσοι
ρωμαιοκαθολικοι υπηρξαν καλοι μυθιστοριογραφοι; Ακομη και οι ελαχιστοι που θα μπορουσε
κανεις να αναφερει υπηρξαν κατα κανονα κακοι καθολικοι. Το μυθιστορημα ειναι στην
πραγματικοτητα προτεσταντικη μορφη τεχνης.

Τα καλα μυθιστορηματα γραφονται απο ανθρωπους που δεν ειναι φοβισμενοι

Παιζει τη λυρα του ενω φλεγεται η Ρωμη και αντιθετα απο τη μεγαλη πλειονοτητα οσων κανουν το
ιδιο παιζει τη λυρα του με το προσωπο να αντικριζει τις φλογες. (Για τον Μιλλερ)

Ο ιστορικος Ιωνας ξεφυγε απο εκει μεσα αλλα στη φαντασια στο ονειροπολημα αναριθμητοι
ανθρωποι ζηλευουν τη θεση του. Ειναι ολοφανερο το γιατι. Η κοιλια της φαλαινας ειναι απλουστατα
μια μητρα αρκετα ευρυχωρη για να χωεσει εναν ενηλικο. Εκει μεσα, στο σκοτεινο μαξιλαρωτο χωρο
που σε σφιγγει οσο ακριβως χρειαζεται με γιαρδες λιπους να μεσολαβουν αναμεσα σε σενα και στην
πραγματικοτητα μπορεις να βρισκεσαι στην πιο μακαρια αδιαφορια...ειναι σα να ‘σαι πεθαμενος, το
τελευταιο αξεπεραστο σταδιο της ανευθυνοτητας.

Εκτελει την κυρια πραξη του Ιωνα αφηνοντας τον εαυτο του να τον καταπιει η φαλαινα
παραμενοντας παθητικος, αποδεχομενος. Προκειται για ενα ειδος ησυχασμου που συνεπαγεται ειτε
απολυτη απιστια ειτε αλλιως ενα βαθμο πιστης που φθανει ως τον μυστικισμο.

Για ενα δημιουργικο συγγραφεα η κατοχη της “αληθειας” δεν ειναι τοσο σπουδαια οσο ειναι η
συγκινησιακη ειλικρινεια. Το ταλεντο οπως φαινεται ειναι θεμα ικανοτητας του να νοιαζεται κανεις
να πιστευει αληθινα στις πιστεις του, ειτε ειναι αληθινες ειτε ειναι ψευτικες. Υπαρχουν περιστασεις
οπου μια αναληθης πιστη ειναι πιθανον να ειναι πιο ειλικρινης απ’ οσο μια αληθινη.

Η αληθεια ειναι πως το 1917 ενας ανθρωπος με σκεψη και ευαισθησια δεν ειχε τιποτα αλλο να κανει
παρα να μεινει ανθρωπος οσο ειναι δυνατον. Και μια χειρονομια ανημποριας, εστω και μια
χειρονομια επιπολαιοτητας, ηταν ισως ο καλυτερος τροπος τοτε για να μεινει κανεις ανθρωπος...ο
Ελιοτ συνεχιζει την ανθρωπινη κληρονομια απλως κα μονο με το να μενει σε αποσταση και να
διατηρει την επαφη του με τις προπολεμικες συγκινησεις.

Απο δω και περα ομως το πιο σπουδαιο γεγονος για τον δημιουργικο συγγραφεα παει να γινει το οτι
αυτος ο νεος κοσμος δεν ειναι ο κοσμος του συγγραφεα. Αυτο δε σημαινει οτι αυτος δεν μπορει να
βοηθησει στην πραγματοποιηση της καινουργιας κοινωνιας αλλα οτι δεν μπορει να το κανει ως
συγγραφεας. Διοτι ως συγγραφεας ειναι φιλελευθερος και αυτο που συμβαινει τωρα ειναι η
κατεδαφιση του φιλελευθερισμου. Δε φαινεται να μενει τιποτα αλλο εκτος απο τον ησυχασμο - να
αφαιρεις τους τρομους της πραγματικοτητας με το να εγκαταλειπεσαι σ’ αυτην. Μπες μεσα στη
φαλαινα - η μαλλον παραδεξου πως εισαι μεσα στη φαλαινα (γιατι εισαι βεβαια).

Ειναι αδυνατο να υπαρξει μεγαλη λογοτεχνια μεχρις οτου ο κοσμος να παρει τη νεα του μορφη.
“Το πτωχοκομειο”

Ετσι πεταμενοι στο γρασιδι, σαν μιαρα, αστικα σκουπιδια...

Δεν εχουν μεσα τους τα εφοδια για να υπομεινουν τους δαιμονες της απραξιας

Καταλαβα πως ειχα ξυπνησει τον συντηρητικο, που κοιμαται μεσα σε καθε Αγγλο εργατη

Το σωμα του μπορει να βρισκεται μεσα στο πτωχοκομειο, ομως το πνευμα του ιπταται καπου
μακρια, στον καθαρο αιθερα των μεσαιων στρωματων της κοινωνιας

Η ανια ειχε φραξει τις ψυχες μας σαν κρυο, αρνισιο λιπος. Τα κοκαλα μας πονουσαν εξαιτιας της

“Ενας απαγχονισμος”

Ειναι παραξενο, ομως μεχρι εκεινη την ωρα δεν ειχα ποτε συλλαβει τι σημαινει να καταστρεφεις
εναν υγιη, ενσυνειδητο ανθρωπο. Οταν ειδα τον κρατουμεο να κανει στην ακρη για να αποφυγει τη
λακκουβα, ειδα το μυστηριο, την απεριγραπτη αδικια: να κοβεις μια ζωη, ενω βρισκεται στην πληρη
ακμη της.

“Η στενη”

Ενα σχολιο με εντυπωσιασε απο αυτους τους ανθρωπους - το ακουσα σχεδον απο καθε κρατουμενο
που ηταν μεσα για σοβαρο παραπτωμα. Ηταν το “Δεν ειναι η φυλακη που με ανησυχει, αλλα το οτι
θα χασω τη δουλεια μου”. Αυτο, πιστευω, ειναι ενδεικτικο της φθινουσας εξουσιας του νομου σε
συνδυασμο μ΄εκεινη του καπιταλιστη.

“Πυροβολώντας εναν ελεφαντα”

Με ενα μερος του μυαλου μου σκεφτομουν οτι το βρετανικο Ρατζ ειναι μια ανικητη τυραννια, κατι
στερεωμενο γερα, in saecula saeculorum, πανω στη βουληση των υποταγμενων λαων, με ενα αλλο
μερος σκεφτομουν οτι η μεγαλυτερη ευχαριστηση στον κοσμο θα ηταν για μενα να καρφωσω την
ξιφολογχη μου στα σωθικα ενος βουδιστη μοναχου. Τετοιου ειδους αισθηματα ειναι τα συνηθη
υποπροιοντα του ιμπεριαλισμου, ρωτηστε οποιονδηποτε Αγγλοινδο υπαλληλο, εαν μπορεσετε να
τον βρειτε εκτος υπηρεσιας.

Αυτο ειναι το προβλημα στην Ανατολη, μια ιστορια ακουγεται παντοτε απλη απο μακρια, αλλα οσο
πιο πολυ πλησιαζει κανεις στη σκηνη του εγκληματος τοσο πιο αοριστα γινονται τα γεγονοτα.

Καταλαβα εκεινη τη στιγμη πως οταν ο λευκος ανθρωπος γινεται τυραννος, ειναι η δικη του
ελευθερια αυτη που καταστρεφει. Γινεται ενα ειδος αχρηστης, επιτηδευμενης κουκλας, η συμβατικη
μορφη ενος sahib. Γιατι ειναι ορος της εξουσιας του οτι πρεπει να περασει τη ζωη του
προσπαθωντας να εντυπωσιασει τους “ιθαγενεις” περιμενουν απο κεινον να κανει.

Με αυτον τον απορροφημενο, γιαγιαδιστικο αερα που εχουν οι ελεφαντες

Για καποιο λογο, φαινεται, ειναι παντα χειροτερο να σκοτωνεις ενα μεγαλο ζωο

“Προς υπερασπιση του μυθιστορηματος”

Μοιραζοντας μερικα κομπλιμεντα, τα οποια σε ολη τη γενναιοδωρια εχουν περιπου την ιδια αξια με
το χαμογελο μιας πορνης

Το να ασκεις μια εντιμη κριτικη τη συνηθισμενη κυκλοφορια μυθιτορηματων ειναι σα να ζυγιζεις

εναν ψυλλο σε ζυγαρια για ελεφαντες. Θα επρεπε να ξεκινησεις κατασκευαζοντας μια αλλη ζυγαρια
η οποια θα αποκαλυπτε το γεγονος οτι υπαρχουν μικροι ψυλλοι και μεγαλοι ψυλλοι
Και ταυτοχρονα καθε ευφυης αναγνωστης φευγει μακρια, αηδιασμενος, και το να περιφρονει τα
μυθιστορηματα γινετα γι’ αυτον ενα ειδος υπεροπτικου καθηκοντος. Απλως επειδη εγκωμιαζεται (το
μυθιστορημα) με τους ιδιους ορους που εγκωμιαζονται και οι ανοησιες

Οι κριτικοι να ειναι κριτικοι και οχι εγγαστριμυθες κουκλες που ανοιγοκλεινουν τα σαγονια τους
οταν ο εκδοτης κουναει τα σχοινια