‫خمتارات من السنة‬

‫مع تراجم الرواة والفوائد العلمية ثلمانني حديثا‬

‫اجلزء الرابع‬

‫تأيلف‬
‫ادلكتور‪ /‬حممد مرتىض بن اعئش حممد‬
‫اإلرشاف واملتابعة‬

‫مجيع احلقوق حمفوظة للمؤلف‬

‫الطبعة األوىل اعم ‪ 6341‬ـه‪5162 -‬م‬

‫انلارش‬
‫قسم ادلعوة وتوعية اجلايلات‬
‫املكتب اتلعاوين لدلعوة وتوعية اجلايلات يف الربوة‪ ,‬الرياض‬
‫باململكة العربية السعودية‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪2‬‬

‫بسم اهلل الرمحن الرحيم‬

‫املقدمة‬
‫احلمد هلل رب العاملني‪ ,‬والعاقبة للمتقني‪ ,‬والصالة والسالم‪,‬‬
‫ىلع سيد األنبياء واملرسلني‪ ,‬وىلع آهل وأصحابه وأتباعه إىل يوم ادلين‪,‬‬
‫أما بعد‪:‬‬
‫په دين اسالم کښې د نبوي سنتو لپاره ډير آهميت ( آړتيا )‬
‫شته ‪ ،‬ځکه چه نبوي سنت د اسالم په آحکامو کښي دقران‬
‫کريم نه روستو ددوهم مصدر حيثيت لري‪ ،‬له دې وجې نه‬
‫ټول مسلمانان بايد د نبوي سنتو پوره اهتمام او تابعدارې‬
‫اوکړي‪ ،‬او نبي کريم صلی اهلل عليه وسلم دهغه چا لپاره چه‬
‫د نبوي سنتو پوره اهتمام کوي‪ ،‬د نيک بختۍ دعا کړې ده !‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪3‬‬

‫نبي کريم صلی اهلل عليه وسلم فرمايلي دي ‪:‬‬

‫( نضَّرَ اللَّهُ امْرأً‪ ,‬سَ ِمعَ منَّا حَدِ ْيثاً؛ فَبَلَّغَهُ؛ فَرُبَّ مُبًَّل ِغ‬
‫(‪)1‬‬ ‫سَامِعِ )‬ ‫ظ مِ ْن‬
‫أَحْفَ ُ‬
‫هغه څوک دې اهلل تعالی ترو تازه کړي چه زمونږ حديث‬
‫واوري او بيا يي بل ته ورسوي ‪ ،‬پس ډير کرته هغه څوک‬
‫چه حديث ور ورسيږي ښه يا ده ونکی وي دهغه چانه چه‬
‫حديث يي او ريدلی وي‪.‬‬

‫‪ ,‬ننن ن‬ ‫‪( - 1‬سننننننن اجنننننن مادنننننه‪ ,‬ننن ن ا ننننندي ‪ , 232‬ودنننننامع ال مننن ن‬

‫نننننن‬ ‫ا ننننندي ‪ , 2562‬واللفنننننظ اجنننننن مادنننننه‪َ ,‬نننننا َ ا منننننا ال مننننن‬
‫منننند نالننننر النننندين‬ ‫هنننن ا ا نننندي ‪ :‬ح ننننن لنننن حمم‪ ,‬و ننننا ال منننن‬
‫األلباني ن ه ا ا دي جأنه‪ :‬ل حمم أيضاً)‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪4‬‬

‫له دي وجې نه ما داهلل تعالی په مرسته او کومک سره دا‬

‫کوشش اوکړو ‪ ،‬چه يوه داسي مجموعه دا حاديثو وليکم چه‬
‫په هغې کښي د عقيدې او احکامو او همدارنګه د اخالقو په‬
‫اړوند معلومات موجود وي‪.‬‬
‫او ورسره به بعضي علمي مسئلې کومې چه دهمدي احاديثو‬
‫نه مآخو( راخستلی ) شوي وي هم ذکر کيږي ‪.‬‬
‫ددي لپاره چه مسلمانان د خپل خوږ پيغبر محمد صلی اهلل‬
‫عليه وسلم سره مينه او محبت اوکړي‪ ،‬او دهغه تعظيم‬
‫او کړي ‪ ،‬او په دي سره داهلل تعالی رضا حاصله کړي په دنيا‬
‫او اخرت دواړو کښي او په دي علمي مسائلو کښي‬
‫مي داسالم هغه لوي عالمانو څخه چه داسالم خدمت يي‬
‫کړی دی هم فائده اخستې ده لکه امام يحی بن شرف‬
‫النووي‪ ،‬او همدارنګه حافظ ابن حجر العسقالني وغيره ‪ ،‬اهلل‬
‫تعالی دې هغوي ته ښې بدلې ورپه برخه کړي !‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪5‬‬

‫داهلل تعالی نه په عاجزۍ سره دعاکوم چه زما دا عمل په‬

‫خپل دربار کښي قبول کړي ‪ ،‬او فائده مند يي اوګر ځوي !‬
‫په حديث باندي دصحت وغيره حکم کول ‪ ،‬هركله چه‬
‫حديث په صحيحينو ( بخاري او مسلم ) کښي موجود وي‬
‫نو بيا په هغه حديث باندي حکم کولو ته ضرورت نشته‬
‫ځکه چه ټول امت مسلمه ددي دواړو کتابو ( بخاري او مسلم‬
‫په صحت باندي اتفاق کړی دی ‪.‬‬
‫او که چيرته حديث د سنن اربعه ( سنن ابي داوود ‪ ،‬سنن‬
‫نسائي ‪ ،‬سنن ابن ماجه ‪ ،‬سنن ترمذي ) څخه وي نو په‬
‫حديث باندي دحکم کولو باره کښي مي د عالمه ناصرالدين‬
‫االلباني په قول ( وينا ) اکتفاء کړي ده ‪ ،‬او په زياتو احاديثو‬
‫کښي مي ورسره دامام ترمذ ي قول هم ذکر کړی دی ځکه‬
‫چه امام ترمذي په دي باب کښي جدا مذهب لري اهلل تعالی‬
‫دې په دوي باندي رحم اوکړي !‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪6‬‬

‫په اخره کښي زه ډير احترامات وړاندي کوم فضيلة الشيخ‬

‫خالد بن علی ابا الخيل ته کوم چه مدير دی د المکتب‬
‫التعاوني للدعوة واالرشاد وتوعية الجاليات بالربوة ‪ :‬الرياض ‪.‬‬
‫ځکه چه هغه مونږ ته ډيره ښه الرښو نه اوکړه ‪.‬‬
‫او همدارنګه د شيخ ناصر بن محمد الهويش هم ډيره مننه‬
‫کوم ‪ ،‬کوم چه مدير دی دقسم الجاليات ‪ ،‬او دخير په دي‬
‫کار کښي ډير حريص دی ‪ ،‬او دزړه له کومي دهر هغه چا‬
‫شکر ادا کوم چا چه ما سره يي په دي کار کښي مرسته‬
‫او کومک کړی دی ‪ ،‬د بيلګې په توګه دعاة ( داعيان) ورونه‬
‫په قسم الجاليات کښی ‪.‬‬
‫او همدارنګه ښاغلی محترم ورور عبد العزيز مضعوف اهلل‬
‫تعالی دې ټولو ته ډيري ښي بدلي ورپه برخه کړي !‬
‫مد‪ ,‬و لى آله وأل اجه‪ ,‬وأتبا ه‪,‬‬ ‫لى نبحمنا‬ ‫وللى اهلل وسل‬
‫وا مد هلل ب ال املني‪ ,‬كتبه مؤلفه جتأ يخ ‪6335/2/2‬هن ‪-‬‬
‫‪. 2163/66/22‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪7‬‬

‫اهلل الرمحن الرححم‬ ‫ج‬

‫توحِحمد اهلل ت اىل‪ ,‬هو ال بحمل إىل اجلن‬

‫د اهلل تعالی په توحيد باندي عقيده لرل‪ ،‬همدغه الر ده‬
‫جنت ته ‪.‬‬
‫‪َ -‬نْ ُثْنمَانَ ‪َ ‬ا َ‪َ :‬ا َ َسُو ُ اهللِ ‪:‬‬ ‫‪1‬‬
‫(‪)2‬‬ ‫خلَ الْجَنَّ َ )‬
‫(مَ ْن مَاتَ وَ ُه َو يَ َْل ُ أَنَّ ُه اَ ِإلَهَ إِ َّا اهللُ َد َ‬
‫د عثمان ‪ ‬نه روايت دی فرمايي ‪ :‬رسول اهلل ‪ ‬فرمايلي‬
‫دي‪ :‬څوک چه مړ شه په داسي حال کښي چه په دې پوهه‬
‫وې چه نشته حقدار د بنده ګۍ هيڅوک سوا د اهلل تعالی نه‬
‫جنت ته به داخل شي ‪.‬‬

‫ا دي ‪)25( - 36‬‬ ‫‪( - 2‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪8‬‬

‫امام مسلم دا حديث په خپل صحيح کښی روايت کړي دی‬

‫دحديث شميره ‪)25( - 36‬‬

‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي عثمان بن عفان بن آبي العاص القرشي دی‬
‫د فيل د واقعې نه شپږ (‪ )۶‬کاله روستو په مکه مکرمه کښي‬
‫زږيدلی دی ‪ ،‬او د نبي کريم ‪ ‬د بعثت نه لږ روستو داسالم‬
‫په دين مشرف شو ‪ ،‬او دريم خليفه او امير المؤ منين دی ‪.‬‬
‫او ده دخپلي بي بي رقية رضی اهلل عنها سره چه د نبي کريم‬
‫‪ ‬لورده حبشې ته هجرت اوکړو‪،‬او ددين اسالم لپاره په مال‬
‫او ځان سره ډيره قرباني ورکړې ده ‪.‬‬
‫هغه دا چه د تبوک په غزا کښي عثمان ‪ ‬د مسلمانانو‬
‫دلښکر لپاره نهه سوه پنځوس ( ‪ )۰۵۹‬اوښان او پنځوس (‪)۵۹‬‬
‫اسونه تيار کړل ‪ ،‬او همدارنګه يوه څاه ( کوهی ) چه رومه‬
‫نوميده د شل زره درهم (‪ )2۹۹۹۹‬په قيمت يي واخست‬
‫او دعامو مسلمانانو دفائدي لپاره يي وقف کړو ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪9‬‬

‫او پنځلس زره (‪ )1۵۹۹۹‬درهم يي د مسجد نبوي په پراخه‬

‫کولو خرچ کړه ‪.‬‬
‫او په کال (‪ )2۲‬هجري کښي د عمر‪ ‬د فات کيدلو نه بعد‬
‫ورسره دعامو مسلمانانو لخوا بيعت اوکړی شو ‪.‬‬
‫دده د خالفت په وخت کښي د قران کريم جمع هم اوشوه ‪.‬‬
‫او همدارنګه دده دخالفت په زمانه کښي د( اسيا ) او ( افريقا )‬
‫ډير ښارونه هم فتح شول ‪.‬‬
‫او دعثمان ‪ ‬نه يو سلو شپږ څلويښت (‪ )1۴۶‬احاديث‬
‫روايت کړی شوي دي ‪.‬‬
‫او په کال پنځه دير ش (‪ )۲۵‬هجري کښي دمجرمانو په‬
‫الس په شهادت ورسيده ‪ ،‬او عمر يي نهه اتيا (‪ )۹۰‬کاله وو‪.‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬دا حديث واضحه او ښکاره داللت کوي په دې خبره‬
‫باندي چه څوک د تو حيد په حالت کښي مړ شه او ځان يي‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪01‬‬

‫له کفر شرک او کبيره ګناهونو څخه بچ ساتلی وو ‪ ،‬نو خامخا‬

‫به جنت ته دا خليږي ‪.‬‬
‫‪- 2‬په مسلمان بنده باندي واجب ده ‪ ،‬چه خپله عقيده او‬
‫اعمال او اخالق ددي کلمې طيبي د غو ښتنو مطابق کړي ‪.‬‬
‫‪ - 3‬مسلمان بنده لره بايد ده چه د هر هغه څه نه ځان‬
‫وژغوري ‪ ،‬کوم څه چه ددي کلمې طيبي آثار او نښي له‬
‫مينځه وړي ‪ ،‬لکه شرک کفر وغيره شو ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪00‬‬

‫خ ِر سُو َ ِة البَ َقرَةِ‬

‫فضل الْآ َي َت ْحمنِ ِمنْ آ ِ‬
‫دسورت بقرې اخري دوو(‪ )2‬آياتونو فضيلت‬
‫‪َ -‬نْ أَ ِجيْ َم ْ ُوْدٍ ‪َ ,‬ا َ‪َ ( :‬ا َ النَّبِيُّ ‪:‬‬ ‫‪2‬‬
‫( مَنْ َرَأَ جِالْآ َيتَحمْنِ مِنْ آخِرِ سُو َةِ ال َبقَرَةِ فِي لَحمْلَ ٍ‬
‫كَ َفتَاهُ ) (‪)3‬‬
‫د ابو مسعود ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬چا چه دسورت بقرې اخري دوه (‪ )2‬اياتو‬
‫د شپې ولوستل ‪ ،‬نو دا به دده لپاره کافي شي ‪.‬‬

‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬

‫‪( - 3‬لننن ن حمم الب نننننا ‪ ,‬ننن ن ا ننننندي ‪ , 6112‬ولننن ن حمم م نننننل ‪ ,‬ننن ن‬
‫ا دي ‪ ,) 818( - 265‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪02‬‬

‫ددي حديث راوي عقبه بن عمرو ابو مسعود االنصاري ‪‬‬

‫مشهور صحابي دی ‪ ،‬کله چه د دوهم ځل لپاره د مدينې‬
‫خلکو د نبي کريم ‪ ‬سره بيعت کولو ‪ ،‬نو دا هم په دغه‬
‫بيعت کولو کښي موجود وو‪ ،‬اودغه مهال دعمر په لحاض‬
‫سره په دو ي ټولوکښي دکم عمرخاوند وو‪.‬‬
‫او همدارنګه ده د نبي کريم ‪ ‬سره د آحد په غزا کښي او په‬
‫هغه ټولو غزاګانو کښې چه داحد د غزا نه روستو واقع شوي‬
‫دي شرکت کړی دی ‪.‬‬
‫او بيا په روستو زمانه کښې کوفې ته الړو او هلته او سيدلو‬
‫کله چه علي ‪ ‬د صفين جنګ ته تللو نو دايي دخپل‬
‫جانشين په توګه په کوفه مقرر کړه ‪ ،‬او دده مسند په‬
‫(‪ )1۹2‬احاديثو باندي مشتمل دی او په کال (‪ )۴1‬هجري په‬
‫مدينه کښې وفات شو ‪ ،‬په دي اړوند څه نور اقوال هم شته ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪03‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬ددې دوه اياتونولوستل هره شپه د نيک بختۍ سبب دی‬
‫او په دي سره انسان دهر شر او بد بختۍ نه بچ کيږي ‪.‬‬
‫‪- 2‬ددي اياتونو په لوستلو سره د مسلمان بنده په خپل رب‬
‫باندي يقين او باور زياتيږي ‪.‬‬
‫‪- 3‬د مسلمان لپاره بايد ده چه دا دواړه اياتونه په يادو زده‬
‫کړي‪ ،‬او دلو ستلو اهتمام يي اوکړي ‪.‬‬

‫ﭽﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞﮟ ﮠ‬
‫ﮡﮢﮣﮤ ﮥﮦﮧﮨﮩﮪ‬
‫ﮫﮬ ﮭ ﮮ ﮯﮰ ﮱ ﯓ ﯔ‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪04‬‬

‫ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜﯝ ﯞ ﯟ‬
‫ﯠ ﯡ ﯢ ﯣﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ‬
‫ﯫﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ‬
‫ﯵ ﯶ ﯷﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀﰁ ﰂ‬
‫ﰃ ﰄ ﰅ ﰆﰇ ﰈ ﰉ ﰊ ﰋ ﰌ‬
‫ﰍ ﰎ ﭼ (‪)4‬‬
‫ايمان راوړی دی رسول اهلل ‪ ‬په هغه څه چه نازل کړی‬
‫شوي دي ده ته ‪ ،‬د طرفه درب دده نه ‪ ،‬او مؤمنانو هر يو‬
‫ايمان راوړی دی په اهلل تعالی ‪ ،‬او په مال ئکو دهغه ‪ ،‬او‬
‫کتابونو دهغه ‪ ،‬او رسوالنو دهغه ‪ ،‬وايي دوي جدا يي نه کوو‬

‫‪ ( -4‬سورة البقرة‪ ,‬اآليتان ‪.)٥٨٢ – ٥٨٢‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪05‬‬

‫په ايمان راوړلو کښي په مينځ دهيچا کښي درسوالنو دهغه‬

‫نه ‪،‬وايي دوي واوريدلو مونږ ‪ ،‬او تابعداري کوو مونږ ‪ ،‬غواړو‬
‫بښنه ستانه ای ځمونږ ربه او تاته دي در ګر ځيدل دټولو ‪.‬‬
‫کړاو نږدي اهلل تعالی په هيچا باندي مګر په قدر د طاقت‬
‫دهغه ‪ ،‬ده لره ثواب د هغه نيک عمل دی چه ده کړی وي ‪.‬‬
‫او په ده باندي تاوان دهغه بد عمل دی چه ده کړی وي ‪.‬‬
‫ای ربه ځمونږ ‪ :‬مه نيسې مونږ ه که هير شي ځمونږ نه يا‬
‫خطايي اوکړو مونږ ‪ ،‬ای ربه ځمونږ ‪ :‬او مه بار کوه په مونږ‬
‫باندي دروند پيټی ‪ ،‬لکه چه تا بار کړی دی په هغه کسانو‬
‫چه مخکې ځمونږ نه وو ‪ ،‬ای ربه ځمونږ ‪ :‬او مه آچوي په‬
‫مونږ باندې هغه مصيبتونه چه طاقت نشته مونږ لره دهغې‬
‫او معافي اوکړې ځمونږ نه ‪ ،‬او بښنه اوکړې مونږ ته ‪ ،‬او رحم‬
‫اوکړې په مونږ باندي ‪ ،‬ته موال ځمونږ يي پس غلبه راکړې‬
‫مونږ ته په قوم کافرانو باندي !‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪06‬‬

‫فضل من ي تين جنشر ال ن النبوي‬

‫دهغه چا غوره والی چه نبوي سنتو دخپره ولوکوشش کوي ‪:‬‬
‫َنْ َبْدِ اهللِ جْنِ َم ْ ُوْدٍ ‪َ ,‬نِ النَّيبِّ ‪َ ( ‬ا َ‪:‬‬ ‫‪- 3‬‬
‫نضَّرَ اهللُ امْرَأً‪ ,‬سَ ِمعَ مِنَّا حَدِيْثاً؛ فَبَلَّغَهُ؛ فَرُبَّ مُبََّلغٍ‬
‫(‪)6‬‬ ‫ظ مِ ْن سَا ِمعٍ )‬
‫أَحْفَ ُ‬
‫دعبد اهلل بن مسعو‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي کريم‬
‫‪ ‬فرمايلي دي‪ :‬هغه کس دې اهلل تعالی ترو تازه کړي چه‬
‫زمونږ حديث واوري او بيا يي بل ته ورسوي ‪ ،‬پس ډير‬

‫ا دي ‪ ,232‬ودامع ال م ‪,‬‬ ‫‪( -5‬سنن اجن ماده‪,‬‬

‫نه ا‬ ‫ا دي ‪ ,2562‬واللفظ اجن ماده‪َ ,‬ا َ ا ما ال م‬
‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ :‬ح ن ل حمم‪ ,‬ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪07‬‬

‫کرته هغه څوک چه حديث ورورسيږي ښه يا ده ونکی وي‬

‫دهغه چانه چه حديث يي او ريدلی وي‪.‬‬

‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي عبد اهلل بن مسعود ‪ ‬مشهور صحابي او‬
‫په صحابه کرامو کښي دلوې عالمانو څخه يو لوي عالم‬
‫او قارئ وو ‪ ،‬او دده مسند په (‪ )۹۴۹‬احاديثو باندي مشتمل‬
‫دی ‪ ،‬رسول اهلل ‪ ‬سره په ټولو غزاګانو کښې شريک شوی‬
‫دی ‪ ،‬او د نبي کريم ‪ ‬د فات نه روستو بيا د يرموک په‬
‫غزا کښې کومه چه په شام کښې واقع شو ې وه هم شرکت‬
‫اوکړو ‪ ،‬او بيا عمر‪ ‬کوفې ته ددي لپاره اوليږه چه د کوفې‬
‫خلکو ته ددين تعليم ورکړې ‪ ،‬او دعثمان بن عفان ‪ ‬په‬
‫زمانه دخالفت کښي د کوفې امير مقرر شو ‪ ،‬او بيا ورته امر‬
‫اوکړی شو چه مدينې ته راشي ‪ ،‬روستو ددينه چه مدينې ته‬
‫راغي په کال (‪ )۲2‬هجري کښې په مدينه کښې وفات او‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪08‬‬

‫د بقيع په هديره کښې دفن کړی شو ‪ ،‬او عمر يي څه د بره‬

‫(‪ )۶۹‬کاله وو‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬ددي حديث معنی داده چه اهلل تبارک وتعالی هغه چا ته‬
‫چه د نبوي سنتو د خپره ولو کوشش کوي ډير لوړ مقام‬
‫ورکوي‪ ،‬او په آخرت کښې يي د جنت خو شحالو ته رسوي ‪.‬‬
‫‪ - 2‬په دي حديث کښي رسول اهلل ‪ ‬د هغه چا لپاره‬
‫د جنت دخو شحالو دعا کړې ده څوک چه دهغه ‪ ‬احاديث‬
‫په اخالص او پوره امانت سره د خپره ولو کوشش کوي ‪.‬‬
‫‪- 3‬دا حديث د نبوي سنتو په خپره ولو باندي تيزي‬
‫ورکوي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪09‬‬

‫قحمدة التوححمد من الشرك وشوائبه‬ ‫حراس‬

‫د تو حيد عقيده د شرک او د هغې د اثر څخه بچ ساتل‬
‫َنْ حُ َيْفَ َ ‪َ ‬نِ النَّيبِّ ‪َ ‬ا َ‪ ( :‬اَ تَ ُقوْ ُلوْا‪ :‬مَا‬ ‫‪- 3‬‬
‫شَاءَ اهللُ وَشَاءَ فُ َنٌ؛ وَلكِنْ ُوْ ُلوْا‪ :‬مَا شَاءَ اهللُ‪ُ ,‬ث َّ‬
‫َنٌ ) (‪)5‬‬ ‫شَاءَ فُ‬
‫د حذيفه ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي‪ :‬داسې مه وايي چه د اهلل تعالی خوښه شي او‬
‫دفالنکي بلکه داسي وايي چه داهلل تعالی خوښه شي او بيا‬
‫دفالنکي يعني داهلل تعالی سره څوک په مشيئت ( اراده )‬
‫کښې مه شريکوې ‪.‬‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ ,3281‬ول‬ ‫‪( - 6‬سنن أجي داود‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪21‬‬

‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي حذيفه بن اليمان العبسي ‪ ‬جليل القدر‬
‫او بهادر صحابي دی ‪ ،‬او په ډيرو اسالمي فتوحاتو کښي‬
‫شريک شوی دی ‪ ،‬او د نبي کريم ‪ ‬دراز ملګری وو‪ ،‬او‬
‫د خندق په غزا کښي او همدارنګه په هغه غزاګاني چه‬
‫د خندق دغزا نه روستو واقع شوي شريک شوی ‪ ،‬او دده‬
‫مسند په دوه سوه پنځه پنځوس (‪ )2۵۵‬ا حاديثو باندي‬
‫په وړاندي‬ ‫مشتمل دی ‪ ،‬او حذيفه ‪ ‬د نبي کريم ‪‬‬
‫دډير لوړ مقام څښتن وو‪ ،‬او په کال شپږ ديرش (‪ )۲۶‬هجري‬
‫کښي په عراق کښي وفات شوی دی ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪20‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬دا حديث ددې درس ورکوي چه يو مسلمان بايد خپله‬
‫عقيده د شرک او د هغي د آثر څخه بچ او ساتي ‪.‬‬
‫‪ - 2‬دا حديث دا بيان کوي ‪ ،‬چه اهلل تعالی يواځي او بي‬
‫حاجته ذات دی ‪ ،‬او هيڅ قسم شريک نلري ‪ ،‬نه په ذات‬
‫کښي شريک لري او نه په اسماو ( نومونو ) کښې شريک‬
‫لري ‪ ،‬او نه په صفتونو کښې شريک لري ‪ ،‬او نه په حکم‬
‫کښي شريک لري بلکه يواځې دی او دټول مخلوق پالنه‬
‫کونکی دی ‪.‬‬
‫‪- 3‬دا حديث مسلمان او مؤ من بنده ته ويره ورکوي ‪ ،‬چه‬
‫هغه الفاظ استعمال نه کړې کوم چه د اهلل تعالی د توحيد‬
‫خالف وي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪22‬‬

‫ا ن ان مفتقر إىل اهلل يف كل أحواله‬

‫انسان په هر حال کښې اهلل تعالی ته محتاجه دی‬
‫سئِلَتْ َمَّا‬
‫َنْ َا ِئشَ َ َضِيَ اللَّهُ َنْهَا‪ ,‬أَنَّهَا ُ‬ ‫‪- 6‬‬
‫ت‪ :‬كَا َن َي ُقوْ ُ‪:‬‬
‫سوْ ُ اهللِ ‪ ‬يَ ْد ُ ْو جِهِ اهللَ؛ َالَ ْ‬
‫كَانَ َ ُ‬
‫"(اللَّ ُه َّ إ ِِّنيْ أَ ُوْذُ جِكَ مِنْ شَرِّ مَا َمِلْتُ‪ ,‬وَمِنْ شَرِّ مَا‬
‫ملْ ) (‪)2‬‬
‫َْ‬ ‫َل ْ أَ‬
‫عائشه رضي اهلل عنها فرمايي ‪ :‬چه ددينه پوښتنه اوشوه‬
‫د هغي دعا باره کښې کومه چه به نبي کريم ‪ ‬د اهلل تبارک‬
‫وتعالی نه غو ښتله ‪ ،‬فرمايي چه نبي کريم ‪ ‬به ويل ‪ :‬ای‬
‫اهلل زه په تاسره پناه غواړم د شر دهغه څه نه چه ما کړې ‪ ،‬او‬
‫دشر دهغه څه نه چه ما نه دي کړې ‪.‬‬

‫ا دي ‪)2265( - 55‬‬ ‫‪( -7‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪23‬‬

‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي ام المؤمنين عائشه رضي اهلل عنها ده ‪.‬‬
‫د نهه (‪ )۰‬کالو په عمر وه چه نبي کريم ‪ ‬ورسره نکاح اوکړه‬
‫او چه کله نبي کريم ‪ ‬وفات شو ‪ ،‬عائشه رضي اهلل عنها‬
‫د اتلس (‪ )1۹‬کالو په عمر وه ‪ ،‬د ډيري پوهې خاونده وه ‪ ،‬او‬
‫په کرم او سخاوت کښې بې سارې وه ان تري چه ددي‬
‫سخاوت به په مثال کښې پيش کيدلو‪ ،‬او د نبي کريم ‪ ‬نه‬
‫يي ډير احاديث روايت کړي دي ‪ ،‬چه ددي مسند په دوه‬
‫زره دوه سوه لس (‪ )221۹‬احاديثو باندې مشتمل دی ‪ ،‬او په‬
‫کال (‪ )۵7‬يا (‪ )۵۹‬هجري کښې ‪ ،‬د رمضان يا د شوال‬
‫د مياشتې په (‪ )17‬تاريخ باندي د سې شنبي په شپه وفات‬
‫شوه او د جنازې لمونځ يي ابو هريره ادا کړه او د بقيع په‬
‫هديره کښې دفن کړی شوه ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪24‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪ - 6‬مسلمان لره بايد ده چه د ګناهونو څخه ځان او ژغوري‬
‫ځکه د ګناهونو په وجه انسان بد بخته کيږي ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث انسان هڅه وي چه بايد دټولو شرونو نه په اهلل‬
‫تعالی پوري پناه اوغواړې ځکه چه انسان په هر حال کښې‬
‫اهلل تعالی ته محتاج دی ‪.‬‬
‫‪- 3‬دا حديث وضاحت کوي‪،‬چه پناه ورکولو واال ذات يواځي‬
‫اهلل دی ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪25‬‬

‫لى التم ك مبكا األخ ق‬ ‫ا‬

‫نيکو او ښو اخالقو ته ترغيب‬
‫َنْ َا ِئشَ َ َضِيَ اهللُ َنْهَا أُ ِّ ا ْلمُؤْمِنِحمْنَ َالَتْ‪:‬‬ ‫‪- 5‬‬
‫ك‬
‫سوْ َ اهللِ ‪َ ‬ي ُقوْ ُ‪ ( :‬إِنَّ الْ ُم ْؤمِنَ لَحمُدْ ِ ُ‬
‫سمِ ْتُ َ ُ‬
‫َ‬
‫ْنِ خُُلقِ ِه دَ َدَ َ الصَّا ِئ ِ القَا ِئ ِ ) (‪).8‬‬ ‫جِ ُ‬
‫د ام المؤمنين عائشه رضي اهلل عنها څخه روايت دی‬
‫فرمايي‪ :‬ما دنبي کريم ‪ ‬نه اور يدلي دي هغه فرمايل ‪:‬‬
‫يقينا يو مؤمن کوالې شي چه د ښو اخالقو په وجه باندي‬
‫د روژه دار او تهجد کونکې اجر او ثواب حاصل کړې ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )۵‬نمبرحديث کښې‬
‫ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ ,3228‬ول‬ ‫‪( - ۹‬سنن أجي داود‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪26‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬ښه اخالق د ايمان سره کلک تړاو لري ‪ ،‬کله چه ديو‬
‫مسلمان په زړه کښې ايمان په ښه معيار سره موجود وي‬
‫نو دهغه اخالق او کردار هم ښه وي ‪ ،‬او کله چه دهغه په زړه‬
‫کښې ايمان په ښه معيار سره نه وي ‪ ،‬نو دهغه اخالق او‬
‫کردار هم ښه نه وي ‪ ،‬ځکه چه اخالق دايمان سره تړاو لري ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث مؤمن بنده ته د نيکو اخالقو درس ورکوي‬
‫تر څو د ښو اخالقو خاوند شي ‪.‬‬
‫‪- 3‬ښه اخالق ايمان او عمل صالح اهلل تعالی ته د نيزديکت‬
‫سبب دی ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪27‬‬

‫لحمس دين الل ن والشت‬ ‫ا س‬

‫په دين اسالم کښې لعنت او کنځا کول نشته‬
‫‪َ -‬نْ أَجِي الدَّ ْدَاءِ ‪َ ‬ي ُقوْ ُ‪َ ( :‬ا َ َسُو ُ اهللِ ‪:‬‬ ‫‪2‬‬
‫كوْنُ اللَّ َّا ُنوْنَ شُفَ َاءَ وَاَ شُهَدَاءَ َيوْ َ ا ْلقِحمَامَ ِ )‬
‫( اَ يَ ُ‬
‫(‪)2‬‬
‫د ابو الدرداء ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪:‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬لعنت کونکې به دقيامت په ورځ باندي‬
‫نه شفارش کوالې شي او نه ګواهي ‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي آبو الدرداء ‪ ‬دی ‪ ،‬دده نوم عويمر بن‬
‫زيد بن قيس االنصاري مشهور صحابي دی‪ ،‬او د بدر په‬

‫ا دي ‪)2628( - 86‬‬ ‫‪( -‬ل حمم م ل ‪,‬‬ ‫‪9‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪28‬‬

‫ورځ د اسالم په دين مشرف شو‪ ،‬او ده ته ددي امت حکيم‬

‫وايي‪ ،‬په دمشق ښار کښي قاضي او دقران‬
‫د قاريانو سردار وو‪ ،‬او همدارنګه د هغه صحابه کرامو‬
‫د جملې څخه دی کومو چه د قران کريم دراجمع کولو‬
‫خدمت کړی دی ‪ ،‬او د رَسُولُ اهللِ ‪ ‬په ژوند يي قران په‬
‫يادو زده کړی وو ‪ ،‬او د نبي کريم ‪ ‬څخه يي يو سلو نهه‬
‫او يا احاديث روايت کړي دي ‪.‬‬
‫او په کال (‪ )۲2( )۲1‬هجري کښې د عثمان ‪ ‬د فات کيدلو‬
‫نه دري (‪ )۲‬کاله مخکې وفات شو ‪ ،‬او عمر يي دوه اويا (‪)72‬‬
‫کاله وو‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪29‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬ددي حديث په وضاحت کښې د علماء کرامو ويناوې ‪:‬‬
‫أ ‪-‬دوي فاسقان دي او نه شي کوالې چه ګواهي ورګړې‬
‫ځکه چه ددوي ګواهې نه قبليږي ‪.‬‬
‫ب ‪-‬دوي ته به داهلل تعالی په الره کښي مرګ د شهادت نه‬
‫په برخه کيږي ‪.‬‬
‫ج – دوي به دقيامت په ورځ باندي نشي کوالي چه د هغه‬
‫خپلوانو سفارش اوکړې په کومو چه د جهنم اور ته‬
‫د داخليدلو حکم شوی وي‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪31‬‬

‫‪- 2‬دا حديث مسلمان بنده ته ډيره سخته ويره ورکوي‬

‫د لعنت او کنځا کولو نه ‪ ،‬ځکه چه لعنت او کنځا کول د ښو‬
‫اخالقو او خو يونو څخه نه دي ‪.‬‬
‫‪- 3‬دين اسالم د ميني محبت او له يو بل سره په نيکو‬
‫کارونو کښي د مرستې او کومک نوم دی ‪ ،‬نه د لعنت او‬
‫کنځا کولو ‪.‬‬

‫دين ا حماء والرفق وح ن الت امل‬ ‫ا س‬

‫اسالم د حياء او نرمۍ او ښه ژوند تيرولو دين دی‬
‫سوْ ُ اهللِ ‪"( :‬مَا كَانَ‬
‫َنْ أَنَسٍ ‪َ ‬ا َ‪َ :‬ا َ َ ُ‬ ‫‪- 8‬‬
‫شيْءٍ إِ َّا شَانَهُ‪ ,‬وَمَا كَانَ ا َحمَاءُ ِفيْ‬
‫الفُ ْشُ ِفيْ َ‬
‫شيْ ٍء إاَّ زَانَهُ") ‪)61( .‬‬
‫َ‬

‫‪ ,‬ن ن ا ننندي ‪ , 6223‬و سننننن اجنننن مادنننه‪ ,‬ن ن‬ ‫(دنننامع ال من ن‬ ‫‪- 01‬‬
‫‪ :‬هننن ا حننندي‬ ‫‪َ ,‬نننا َ ا منننا ال مننن‬ ‫ا ننندي ‪ ,3686‬واللفنننظ لل مننن‬
‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ح ن غريب‪ ,‬ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪30‬‬

‫د انس ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪ ‬فرمايلي‬

‫دي چه فحش ( زياتي کول ) نه دا خليږي په يو څه کښې‬
‫مګر خرابوې هغې لره ‪ ،‬او حيا نه داخليږي په يو څه کښې‬
‫مګر ښائسته کوې هغې لره ‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي آبو انس حمزه بن مالک االنصاري د نبي‬
‫کريم ‪ ‬خادم دی ‪ ،‬د نبي کريم ‪ ‬د هجرت نه لس (‪)1۹‬‬
‫کاله دمخه په مدينه کښې پيدا شوی دی ‪ ،‬په وړوکوالې‬
‫کښې د اسالم په دين مشرف شو‪ ،‬او بيا د نبي کريم ‪ ‬سره‬
‫ملګری او دهغه خادم شو او لس (‪ )1۹‬کاله يي د هغه خدمت‬
‫اوکړو ‪ ،‬او چه کله نبي کريم ‪ ‬وفات شو ‪ ،‬نو ده دمشق ته‬
‫سفر اوکړو او بيا د دمشق نه بصرې ته الړو ‪ ،‬او ډير احاديث‬
‫يي د نبي کريم ‪ ‬نه روايت کړي دي ‪ ،‬چه دده مسند په‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪32‬‬

‫دوه زره دوه سوه شپږ اتيا (‪ )22۹۶‬احاديثو باندي مشتمل‬

‫دی ‪ ،‬او په کال درې نوي (‪ )۰۲‬هجري کښي د بصرې په ښار‬
‫کښې وفات شو ‪ ،‬او عمر له سلو (‪ )1۹۹‬کالو څخه زيات وو‪.‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 1‬اسالم د حياء او ښو اخالقو دين دی ‪ ،‬ددي وجي نه‬
‫اسالم د ټولو بدو کارونو او صفتونو نه په کلکه منعه کوي ‪.‬‬
‫‪- 2‬حياء کول ښه او ستايلی شوی خوي دی ‪ ،‬بايد ده چه‬
‫هر مسلمان په ځان کښې د حياء خوې پيدا کړې ‪.‬‬
‫‪- 3‬د حياء خوې مسلمان بنده د اهلل تعالی تابعدارۍ ته‬
‫رابلي ‪ ،‬او دګناهونو نه يي منع کوي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪33‬‬

‫الد اء ج د األكل والشرب‬

‫دخوراک او څښاک نه بعد دعاء‬
‫َنْ أَ ِجيْ أَيُّوبَ األَنْصَا ِ ِّ ‪َ ‬ا َ‪ :‬كَانَ َسُو ُ‬ ‫‪- 2‬‬
‫كلَ أَوْ شَرِبَ َا َ‪( :‬الْ َمْدُ لِلَّهِ الَّ ِ ْ‬
‫اهللِ ‪ ‬إِذَا أَ َ‬
‫(‪." )66‬‬ ‫سقَى‪ ,‬وَسَوَّغَهُ‪َ ,‬ودَ َلَ لَ ُه مَ ْرَدا)‬
‫أَطْ َ َ وَ َ‬
‫ابو ايوب االنصاري ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬د اهلل رسول‬
‫‪ ‬چه به کله خوراک يا څښاک اوکړو ‪ ،‬نو دا دعاء به يي‬
‫سقَى‪ ,‬وَسَوَّغَهُ‪,‬‬
‫(الْ َمْدُ لِلَّهِ الَّ ِ ْ أَطْ َ َ وَ َ‬ ‫لوستله‪:‬‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ ,3866‬ول‬ ‫‪( - 11‬سنن أجي داود‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪34‬‬

‫ټول صفتونه د کمال اهلل تعالی لره دي‬ ‫َودَ َلَ لَ ُه مَ ْرَدا)‬
‫چه مونږ ته يي خوراک او څښاک راکړه ‪ ،‬او اسان يي کړه‬
‫دهغې تيردل په مرې کښې او ويي ګرځوله د هغې دوتلو‬
‫لپاره الره ‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي ابو آيوب االنصاري ‪ ‬دی ‪ ،‬دده نوم خالد‬
‫بن کليب الخزرجي النجاري جليل القدر انصاري صحابي دی‬
‫او چه کله د دوهم ځل لپاره د مدينې خلکو د نبي کريم ‪‬‬
‫سره بيعت کولو ‪ ،‬نو دا هم په دغه بيعت کولو کښي موجود‬
‫وو ‪ ،‬او همدارنګه د ( بدر ) ( احد ) او په ټولو غزاګانو کښې‬
‫د نبي کريم ‪ ‬سره شريک شوی دی ‪.‬‬
‫ډير صبرناک او داهلل په الره کښې يي د جهاد سره ډيره مينه‬
‫درلوده ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪35‬‬

‫کله چه نبي کريم ‪ ‬مدينې ته هجرت اوکړو ‪ ،‬نو داول ځل‬

‫لپاره د ابو ايوب االنصاري ‪ ‬په کور کښې ديره شه ‪ ،‬تر‬
‫دي پوري چه نبي کريم ‪ ‬خپل کور او مسجد تعميرکړو ‪.‬‬
‫ابو ايوب االنصاري ‪ ‬د نبي کريم ‪ ‬څخه يو سلو پنځه‬
‫پنځوس (‪)1۵۵‬آحاديث روايت کړي دي ‪.‬‬
‫ابو ايوب االنصاري ‪ ‬د قسطنطينې د غزا په مهال چه دهغې‬
‫مشري ديزيد بن معاويه ‪ ‬په غاړه وه وفات شو په کال دوه‬
‫پنځوس (‪ )۵2‬هجري کښې او ددي په اړوند څه نور اقوال‬
‫هم شته او دجنازې لمونځ يي يزيد ادا کړه او د قسطنطينې‬
‫د قلعې د ديوالونو بيخ ته دفن کړی شو ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬پاک او حالل زرق د اهلل تعالی د نعمتونو له جملې څخه‬
‫دي ‪ ،‬بايد ده چه يو مسلمان بنده ددي په مقابل کښې داهلل‬
‫تعالی شکر ادا کړې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪36‬‬

‫‪- 2‬داهلل تعالی په نعمتونو کښې فکر سوچ کول د غوره‬

‫عبادتونو د جملې څخه دی ‪.‬‬
‫‪ -۲‬يو مسلمان بنده بايد خپل خالق رازق او پيژني ‪ ،‬او دهغه‬
‫ثناء او صفتونه بيان کړې ‪ ،‬او دهغه شکر ادا کړې ‪ ،‬او د هغه‬
‫د عبادت او معرفت نه غافل نشي ‪.‬‬

‫سبْ َا َن اهللِ وَجَ ِ ْمدِه ‪.‬‬

‫ند اهلل‪ُ :‬‬ ‫ضلُ الك‬
‫َأفْ َ‬
‫( سبحان هللا وبحمده ) د اهلل تعالی په نيز باندي غوره کلمات‬
‫دي ‪.‬‬
‫س ِئلَ‪ :‬أَ ُّ‬
‫سوْ َ اهللِ ‪ُ ‬‬
‫ٍّ ‪,‬أَنَّ َ ُ‬
‫‪َ - 61‬نْ أَ ِجيْ ذَ‬
‫كتِ ِه‬
‫ضلُ؟ َا َ‪ ( :‬مَاالْطَفَى اهللُ ِلمَ ئِ َ‬
‫الْكَ َ ِ أَفْ َ‬
‫(‪)62‬‬ ‫أَوْ لِ ِبَا ِدهِ‪ :‬سُبْ َا َن اهللِ وَجَ ِمْ ِدهِ )‬
‫د ابو ذر ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬د نبي کريم ‪ ‬څخه‬
‫پوښتنه اوشوه ‪،‬کوم کلمات غوره دي ؟ نبي کريم ‪‬‬

‫‪12‬‬
‫ا دي ‪.) ,)2236( - 83‬‬ ‫‪ (-‬ل حمم م ل ‪,‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪37‬‬

‫اوفرمايل ‪ :‬هغه کلمات غوره دي کوم چه اهلل تعالی د خپلو‬

‫مالئکو او بنده ګانو لپآره غوره کړي دي ‪ ،‬هغه کلمات دادي‬
‫( سبحان هللا وبحمده ) اهلل تعالی پاک دی او هغه لره ثناء‬
‫او صفتونه دي ‪.‬‬
‫‪ ,‬هو‪:‬‬ ‫او ه ا ا دي‬
‫ددي حديث راوي آبو ذر جندب بن جنادة الغفاري ‪‬‬
‫د مشرانو صحابه کرامو له جملې څخه دی ‪،‬اود ډير سخاوت‬
‫خاوند وو ‪ ،‬تر دي چه هيڅ مال به يي نه جمع کولو ‪ ،‬او همدا‬
‫رنګه فتوه به يي هم ورکوله په مدينه کښې ‪ ،‬آبو ذر ‪‬‬
‫د نبي کريم ‪ ‬څخه دوه سوه يو اتيا (‪ )2۹1‬احاديث نقل دي‬
‫د شام په طرف اووت او بيا په ربذه مقام کښې ‪ ،‬کوم چه‬
‫د مدينې نه په سل (‪ )1۹۹‬کيلو متره کښې ريا ض ښار طرف‬
‫ته واقع دی ديره شو او هملته په کال (‪ )۲1‬يا (‪ )۲2‬هجري‬
‫کښې وفات شو او دجنازې لمونځ يي عبد اهلل بن مسعود ‪‬‬
‫ادا کړه ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪38‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫دا حديث د( تسبيح ) داهلل تعالی پاکي بيانول‬ ‫‪-1‬‬
‫او ( تحميد ) داهلل تعالی ثناء او صفت کولو فضيلت بيانوي‬
‫په لفظ ( سبحان هللا وبحمده ) سره اهلل تعالی پاک دی او هغه‬
‫لره ثناء او صفتونه دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬د اهلل تعالی په ذکر باندي مشغولتيا د زړه او روح‬
‫د خوشحالې او ارامۍ سبب دی ‪.‬‬
‫‪- 3‬دا حديث يو مؤمن بنده ديته هڅه وي چه داهلل تعالی‬
‫ډير ذکر او کړي په دي لفظ د( سبحان اهلل وبحمده ) سره اهلل‬
‫تعالی پاک دی او هغه لره ثناء او صفتونه دي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪39‬‬

‫ااجتداع يف أمو الدين ض‬

‫د دين په کارونو کښې بدعت کول ګمراهي ده‬
‫سوْ َ اهللِ ‪‬‬
‫ضيَ اللَّهُ َنْهَا أَنَّ َ ُ‬
‫َنْ َا ِئشَ َ َ ِ‬ ‫‪- 66‬‬
‫(‪)63‬‬ ‫س َلَحمْهِ أَمْرُنَا فَ ُه َو َدٌّ")‬
‫َا َ‪ ( :‬مَ ْن َ ِم َل َمَ ً لَ ْحم َ‬
‫د ام المؤمنين عائشه رضي اهلل عنها څخه روايت دی‬
‫فرمايي‪ :‬نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي ‪ :‬چا چه داسې عمل اوکړو‬
‫چه هغې باندي زمونږحکم نه ووهغه عمل مردود دی ‪.‬‬

‫‪( - 03‬لنن ن حمم م ننننل ‪ ,‬نن ن ا نننندي ‪ ,)6268( - 68‬ولنن ن حمم‬

‫ا دي ‪ ,2522‬واللفظ مل ل )‪.‬‬ ‫الب ا ‪,‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪41‬‬

‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )۵‬نمبرحديث کښې‬

‫ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪ -1‬داحديث داللت کوي‪،‬چه په دين کښې بدعت کول باطل‬
‫اوګمراهې ده ‪.‬‬
‫‪- 2‬دين اسالم يو مؤمن بنده ديته هڅه وي چه بايد د اهلل‬
‫تعالی په کتاب ( قران کريم ) او دهغه د سول ‪ ‬په سنتو‬
‫باندې منګلې ولګوې ‪.‬‬
‫‪- 3‬په ديني کارونو کښې بدعت کولو په وجه انسان د اسالم‬
‫د حقيقت نه لري اوځي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪40‬‬

‫َّيب ‪‬؟‬
‫ك َثرُ ُد َا ِء الن ِّ‬
‫ماَ َأ ْ‬
‫نبي کريم ‪ ‬كومه دعا ډيره غوښتله ؟‬

‫‪َ - 62‬نْ َأنَسٍ ‪َ ‬ا َ‪ :‬كَانَ أَكْثَرُ دُ َاءِ النَّيبِّ ‪ ‬اَللَّ ُه َّ! ﭽﯜ‬
‫ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣﯤ ﯥ ﯦﭼ‬
‫(‪)04‬‬
‫ای ربه ځمونږ راکړې مونږ ته خوشحالې په دنيا کښې په‬
‫نيک عمل سره او په اخرت کښې په جنت سره او ساتې‬
‫مونږ لره د عذاب د اورنه !‬

‫‪( 14‬لننن ن حمم الب نننننا ‪ ,‬ننن ن ا ننننندي ‪ , 5382‬ولننن ن حمم م نننننل ‪ ,‬ننن ن‬
‫ا دي ‪ ,) 2588( - 23‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪42‬‬

‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )۹‬نمبر حديث کښې‬

‫ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬دين اسالم د سالمتيا او په دنيا اواخرت کښې دنيک‬
‫بختۍ دين دی ‪ ،‬هغه انسان نيک بخته دی په دنيا او اخرت‬
‫کښې کوم چه د دين اسالم په تعليماتو باندي عمل کوي ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا دعاء هر قسم خير ته شامله ده ‪ ،‬بايد ده چه يو‬
‫مسلمان بنده ددي دعا ډير اهتمام اوکړې‪،‬او دحرامو‬
‫او مشتبهاتو ( شکي څيزونه ) نه ځان اوساتي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪43‬‬

‫د ُدهَا‬
‫بُ ا ْلبِ َ ِد إِلَى اللََّهِ مَ َا ِ‬
‫ح ُّ‬
‫أَ َ‬
‫غوره په ښارونو کښې اهلل تعالی ته مسجدونه دي ‪.‬‬
‫بُ‬
‫سوْ َ اهللِ ‪َ ‬ا َ‪َ "( :‬أحَ َّ‬
‫‪َ -‬نْ أَجيْ هُرَيْرَةَ ‪ ‬أَنَّ َ ُ‬ ‫‪63‬‬
‫الْبِ َدِ ِإلَى اللََّهِ َم َادِدُهَا‪,‬وَأَجْغَضُ الْبِ َدِ ِإلَى اللََّهِ‬
‫سوَا ُهَا (‪)66‬‬
‫أَ ْ‬
‫د ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی‪،‬فرمايي‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي‪ :‬خوښ په ښارونو کښې اهلل تعالی ته مسجدونه‬
‫دي اونا خوښ په ښارونو کښې اهلل تعالی ته بازارونه دي ‪.‬‬

‫ا دي ‪)526(- 288‬‬ ‫(ل حمم م ل ‪,‬‬ ‫‪-1٢‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪44‬‬

‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي عبدالرحمن بن صخر الدوسي اليماني دی‬
‫او په آبوهريره ‪ ‬باندي مشهور دی ‪ ،‬ددي وجه داوه چه ده‬
‫به د خپلې کورنې چو پاني کوله او ورسره به يوه پيشو هم وه‬
‫ابوهريره ‪ ‬په اوم (‪ )7‬کال دهجرت باندي د اسالم په دين‬
‫مشرف شو‪ ،‬او په همدي کال باندي خيبر عالقه هم فتحه‬
‫شوه ‪.‬‬
‫او بيا يي څلور (‪ )۴‬کاله د نبي کريم ‪ ‬سره يو ځاي تير کړه‬
‫او دعلم د حاصلولو لپاره يي ډير کوشش او حرص کوو ‪.‬‬
‫تر دي چه ډير علم يي د نبي کريم ‪ ‬نه زده کړه ‪ ،‬او ده په‬
‫ټولو صحابه كرامو کښې د نبي کريم ‪ ‬نه زيات احاديث‬
‫روايت کړي دي ‪ ،‬تر دي چه دده مسند په پنځه زره دري‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪45‬‬

‫سوه څلور او يا (‪ )۵۲7۴‬احاديثو باندي مشتمل دی‬

‫او د مديني د فقهاو (پو هانو ) له جملې څخه دی ‪ ،‬او په کال‬
‫اوه پنځوس (‪ )۵7‬هجري کښې وفات شو او د بقيع په هديره‬
‫کښې دفن شو ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪ -1‬مسجدونه د اهلل تعالی د ذکر ځايونه او د دين نښې دي ‪.‬‬
‫‪ - 2‬د مسجدونو تعظيم کول او دهغې صفا کول واجب دي ‪.‬‬
‫او جائز نه ده چه يو کس مسجد ته د داسې څه سره داخل‬
‫شې چه هغه بد بويه وي ‪.‬‬
‫‪- 3‬بازارونه په عامه توګه اهلل تعالی ته خوښ نه دي ‪ ،‬ځکه‬
‫چه په بازارونو کښې دوکې او د دروغو قسمونه او داهلل تعالی‬
‫نه اعراض کيږي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪46‬‬

‫ااست اذة جاهلل من األمراض ال حمئ‬

‫په اهلل تعالی پوري د مرضونو نه پناه غو ښتل‬
‫‪َ -‬نْ أنس ‪ ‬أنَّ النَّبِيَّ ‪ ‬كَانَ َي ُقوْ ُ‪( :‬اللَّ ُه َّ إِنِّي‬ ‫‪63‬‬
‫ئ‬
‫أَ ُوذُ ِجكَ مِنَ الْجُنُونِ‪ ,‬وَالْجُ َا ِ‪ ,‬وَالْبَ َرصِ‪ ,‬وَ سَحمِّ ِ‬
‫سقَا ِ) (‪)65‬‬
‫األَ ْ‬
‫د انس ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬چه نبي کريم ‪ ‬به دا‬
‫جنُونِ‪ ,‬وَالْجُ َا ِ‪,‬‬
‫دعاء غوښتله‪( :‬اللَّهُ َّ إِنِّي أَ ُوذُ ِجكَ ِمنَ الْ ُ‬
‫وَالْبَرَصِ‪ ,‬وَ سَحمِّئِ األَسْقَا ِ) ای اهلل تعالی زه په تاپوري‬
‫د ليونتوب نه پناه غواړم او د ( جذام ) نه جذام يوه داسې‬

‫‪( - 06‬سننننننن الن نننننائي‪ ,‬ننن ن ا ننننندي ‪ ,6323‬سننننننن أجننننني داود‪,‬‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ ,6663‬واللفظ للن ائي‪ ,‬ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪47‬‬

‫مرض دی چه دانسان دبدن غو ښې په کښې غورزيږي ‪ ،‬او‬

‫بره ګي مرض نه او بدو مرضونو نه ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )۹‬نمبرحديث کښې‬
‫ذکر شوې ده ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪ - 6‬نبي کريم ‪ ‬ددي مرضونو نه پناه غو ښتله ‪ ،‬ځکه چه‬
‫دا ډير سخت مرضونه دي ‪ ،‬او د خلکو کرکه ترينه کيږي‬
‫ځکه چه ددي مرض دوجي نه دا نسان شکل بد رنګيږي ‪.‬‬
‫‪- 2‬روغ صحت لوي نعمت دی ‪ ،‬بايد ده چه مسلمان ددي‬
‫ساتنه اوکړي ‪ ،‬او داهلل تعالی ډيرشکر اداکړي‪ ،‬ځکه چه‬
‫دناروغي په حالت کښې انسان نه شې کوالي چه هغه څه‬
‫اداکړي کوم چه په ده باندي واجب وي ‪.‬‬
‫‪- 3‬هغه اسباب اختياره ول ضروري دي کوم چه د صحت‬
‫لپاره فائده ورکوي ‪ ،‬اوپه شريعت مطهره کښې جائز وي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪48‬‬

‫فضل لِحمَا ِ يَ ْو ِ َرَفَ َ‬

‫دعرفې دورځي روژه نيول او دهغي فضيلت‬
‫َنْ أَجيْ َتَادَةَ ‪ ,‬أَنَّ النَّبِيَّ ‪َ ‬ا َ‪( :‬لِحمَا ُ يَ ْو ِ‬ ‫‪- 66‬‬
‫ي‬
‫ح َت ِبُ َلَى اللَّهِ أَ ْن يُكَفِّرَ ال َّنَ َ َّالتِ ْ‬
‫َرَفَ َ‪ ,‬إِ ِّنيْ أَ ْ‬
‫) (‪)62‬‬ ‫ي جَ ْدَه‬
‫َ ْبلَهُ وَال َّنَ َ َّالتِ ْ‬
‫ابو قتاده ‪ ‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي ‪ :‬چه‬
‫د عرفي په ورځ روژه نيولو باندي داهلل تعالی نه دا اميد لرم‬
‫چه په دي سره د تيرشوي او راتلونكي كال ګناهونه او بښې ‪.‬‬

‫ا دي‬ ‫ا دي ‪ ,232‬ول حمم م ل ‪ ,‬دزء من‬ ‫‪( -17‬دامع ال م ‪,‬‬

‫ن ه ا ا دي ‪ :‬جأنه‬ ‫‪ ,)6652( - 625‬واللفظ لل م ‪ ,‬و َا َ ا ما ال م‬
‫ه األلباني )‪.‬‬ ‫حدي ح ن‪ ,‬ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪49‬‬

‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي ابو قتاده بن ربعي االنصاري ‪ ‬جليل‬
‫القدر صحابي دی ‪ ،‬او په ډيرو غزاګانو کښي برخه اخستې ده‬
‫او د سفر په مهال به يي د نبي کريم ‪ ‬خدمت او پيره کوله ‪.‬‬
‫عمر بن الخطاب ‪ ‬ده لره په يو لښکر دمسلمانانو کښې‬
‫د فارس واالو د جنګ لپاره وليږه ‪ ،‬نو دهغوې بادشاه ده په‬
‫خپل الس قتل کړه ‪.‬‬
‫دده د مړيني په نيټه او ځاې کښې اختالف دی ‪ ،‬چا ويلي‬
‫دي چه دکوفي په ښار کښې په کال آته ديرش (‪ )۲۹‬هجري‬
‫کښې وفات شوی دی ‪ ،‬او د جنازې لمونځ يي علي ‪‬‬
‫اداکړه ‪ ،‬او چا ويلې چه په مدينه کښې په کال څلور پنځوس‬
‫(‪ )۵۴‬هجري کښې وفات شوی دی ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪51‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬دا حديث مؤمن بنده د عرفي دورځې روژې نيولو ته‬
‫هڅه وي ‪ ،‬خو چه دحج په مراسمو کښې نه وي ‪.‬‬
‫‪ – 2‬په پورتني حديث کښې دګناهونو نه مراد واړه ګناهونه‬
‫دي او هرچه لوي ګناهونه دي ‪ ،‬هغه بغير دتوبې نه نه معاف‬
‫کيږي ‪.‬‬
‫‪- 3‬نيک عملونه د يو مؤمن بنده لپاره د اهلل تعالی په نيز‬
‫باندي درجې اوچتوې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪50‬‬

‫ك َر ُه إفراد يو اجلم جالصو‬

‫ُي ْ‬
‫يواځي د جمعې دورځي روژه نيول مکروه دي ‪.‬‬
‫سمِ ْتُ النَّبِيَّ ‪,‬‬
‫َنْ أَ ِجيْ هُرَيْرَةَ ‪َ ‬ا َ‪َ :‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪65‬‬
‫جمُ َ ِ‪,‬إاَّ َيوْما َبْلَهُ‪,‬‬
‫ك ْ َيوْ َ الْ ُ‬
‫صوْ ُ َأحَدُ ُ‬
‫َيقُو ُ‪ ( :‬اَ يَ ُ‬
‫دهُ ) (‪)68‬‬
‫أَ ْو جَ ْ َ‬
‫دابوهريره ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬ما اوريدلي دي‬
‫د نبي کريم ‪ ‬نه هغه فرمايل ‪ :‬ستاسې يو کس دي يواځې‬
‫د جمعې دورځې روژه نه نيسې بلکه يوه ورځ مخکې ياروسته‬
‫دي ورسره هم اونيسې ‪.‬‬

‫‪( -08‬لنننن حمم الب ننننا ‪ ,‬نننن ا نننندي ‪ , 6286‬ولنننن حمم م ننننل ‪ ,‬نننن‬
‫‪ ,) 6633( - 632‬واللفظ للب ا )‪.‬‬ ‫ا دي‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪52‬‬

‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )1۲‬نمبرحديث‬

‫کښې ذکر شوې ده‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬يواځې دجمعې د ورځي روژه نيول درست نه دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬د جمعې ورځ د دعاء اود اهلل تعالی د ذکر او عبادت ورځ‬
‫ده او همدارنګه د جمعې په ورځ د لمانځه نه روستو بايد‬
‫حالل زرق هم طلب کړی شي ‪ ،‬نو ددي وجې نه يواځي‬
‫د جمعې دورځ روژه نيول مکروه دي ‪ ،‬اهلل تعالی فرمايلي دي‬

‫ﭽﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ‬
‫(‪)62‬‬ ‫ﭰﭱﭲﭳﭴﭼ‬

‫(سو ة اجلم ‪ ,‬اآلي ‪.)61‬‬ ‫‪- 19‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪53‬‬

‫نو هر کله چه پوره کړۍ لمونځ نو خواره شې په ملک کښې‬

‫او اولټوې د فضل داهلل تعالی نه او يا دوې اهلل تعالی لره ډير‬
‫ددي لپاره چه کامياب شې ‪.‬‬

‫َد َوَاتٌ مُ ْتَجَاجَاتٌ‬

‫قبولي شوي دعاګانې‬
‫سوْ ُ اهللِ ‪:‬‬
‫َنْ أَجيْ هُرَيْرَةَ ‪َ ,‬ا َ‪َ :‬ا َ َ ُ‬ ‫‪- 62‬‬
‫(ثَ ثُ دَ َوَاتٍ ُم ْتَجَاجَاتٌ اَ شَكَّ فِحمْهِنَّ ‪ :‬دَ ْوَةُ‬
‫ا ْلمَظُْلوْ ِ‪ ,‬وَدَ ْوَةُ ا ْلمُ َافِرِ‪ ,‬وَدَ ْوَةُ ا ْلوَالِدِ َلَى وَلَ ِدهِ )‬
‫(‪)21‬‬

‫‪ ,‬ننن ا ننندي ‪ ,6216‬و سننننن أجننني داود‪ ,‬ننن ا ننندي‬ ‫‪( - 21‬دنننامع ال مننن‬
‫‪َ ,‬ننا َ ا مننا‬ ‫‪ , 6635‬و سنننن اجننن مادننه‪ ,‬نن ا نندي ‪ ,3852‬واللفننظ لل منن‬
‫‪ :‬ه ا حدي ح ن‪ ,‬وح نه األلباني)‪.‬‬ ‫ال م‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪54‬‬

‫د ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬

‫فرمايلي دي ‪ :‬دري غوښتنې دي ‪ ،‬چه دشک څخه پرته‬
‫د اهلل تعالی په نيز قبولي دي‪ :‬د مظلوم دعا ( غوښتنه )‬
‫او دمسافر دعا ‪ ،‬او د پالر دعا چه د بچي لپاره يي اوغواړي ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )1۲‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬د مظلوم دعا داهلل تعالی په وړاندي خامخا قبليږي اګر‬
‫که دا مظلوم کافر هم وي ‪ ،‬ځکه چه اهلل تعالی دهغه دعا‬
‫د عدل په اساس قبلوي ‪.‬‬
‫‪- 2‬د مسافر دعا هم داهلل تعالی په نيز خامخا قبليږي نو‬
‫د مسافر لپاره بايد ده چه دسفر په مهال ډيري دعاګاني‬
‫اوغواړي خصوصا چه سفر کله د عبادت لپاره وي ‪ ،‬لکه سفر‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪55‬‬

‫دحج اوعمرې وغيره په داسي وختونو کښې خو دعاګانو‬

‫دقبليدلو ډير اميد وي ‪.‬‬
‫‪- 3‬د پالر دعا د بچې لپاره هم خامخا قبليږي ځکه چه پالر‬
‫د خپل بچې لپاره دعا د زړه له کومې نه غواړي او په خپل‬
‫بچې باندي ډير رحم او شفقت کوي ‪ ،‬او همدارنګه د پالر‬
‫بدعاګانې ( ښيرې ) چه بچې ته اوکړې هم خامخا قبليږي‬
‫ددي دوجې پالر بايد بچي ته هيڅکه ښيرې اونه کړې ‪.‬‬

‫ير من الغلو يف تَ ْظِحم النيب ‪‬‬ ‫الت‬

‫دنبي کريم ‪ ‬په شان کښې غلو ( زياتی کول منعه دي‪.‬‬
‫سوْ ُ اهللِ ‪:‬‬
‫َنْ أَجيْ هُرَيْرَةَ ‪َ ‬ا َ‪َ :‬ا َ َ ُ‬ ‫‪- 68‬‬
‫ك ْ ُ ُبوْ ًا‪ ,‬وَاَ تَجْ َُلوْا َبْرِ ْ ِحمْدًا‪,‬‬
‫( اَ تَجْ َُلوْا جُ ُحموْتَ ُ‬
‫ك ْ تَبْلُغُ ِنيْ حَحمْ ُ كُ ْن ُت ْ )‬
‫وَلَُّلوْا َلَيَّ؛ فَإِنَّ لَ َتَ ُ‬
‫(‪)26‬‬

‫‪20‬‬
‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ ,2132‬ول‬ ‫‪( -‬سنن أجي داود‪,‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪56‬‬

‫د ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬

‫فرمايلي دي ‪:‬‬
‫د کورونو نه قبرونه مه جوړه وې ‪ ،‬او مه نيسۍ ځما قبر په‬
‫شان داختر ( چه خلک ورته راجمع کيږي ) او په ما باندي‬
‫درود وايئ ‪ ،‬ځکه چه ستاسو درود ويل ماته رارسيږي په‬
‫هر ځاي کښې چه تاسو يئ ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )1۲‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬بايد په کورونو کښې نفلې لمونځونه او داهلل تعالی ذکر‬
‫دعاګانې او همدارنګه دقران کريم تالوت اوکړی شي ترڅو‬
‫داکورونه د قبرونو په شان نشې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪57‬‬

‫‪- 2‬دا حديث امت مسلمه د دينه منع کوي چه د نبي کريم‬
‫‪ ‬په قبر باندي داسې راجمع شي لکه څنګه چه په اخترونو‬
‫کښې راجمع کيږي ځکه چه په دي کښې ډير تکليف وي او‬
‫همدارنګه بعض خلک د نبي کريم ‪ ‬په تعظيم کولوکښې‬
‫د حد نه تجاوز او زيا تی هم کوي ‪.‬‬
‫‪- 3‬داحديث الر ښونه کوي چه د نبي کريم ‪ ‬قبر اودهغه‬
‫نه سوا دبل چا قبر وغيره ته سفر کول جائز نه دي ‪.‬‬
‫‪ -۴‬يو مؤمن بنده بايد په نبي کريم ‪ ‬باندي درود اووايي‬
‫او دهغه سره مينه او محبت اوکړې ‪.‬‬

‫ير من التصوير جدون حاد‬ ‫الت‬

‫د ضرورت نه بغير تصوير منع دی ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪58‬‬

‫ِي‬
‫سمِ ْتُ النَّب َّ‬
‫َنْ َبْدِ اللَّهِ جن م ود ‪َ ‬ا َ‪َ :‬‬ ‫‪- 62‬‬
‫‪َ ‬ي ُقوْ ُ‪( :‬إنَّ أشدَّ النَّاسِ َ َاجًا ِ ْندَ اهللِ يَ ْو َ الْقِحمَامَ ِ‬
‫مصَوِّ ُ ْونَ ) (‪)22‬‬
‫اَ ْل ُ‬
‫عبد اهلل بن مسعود ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬چه ما‬
‫د نبي کريم ‪ ‬څخه اوريدلي دي هغه فرمايل ‪ :‬چه د قيامت‬
‫په ورځ به اهلل تعالی سخت عذاب د تصويرونو جوړونکو ته‬
‫ورکوې ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )۲‬نمبرحديث کښې‬
‫ذکر شوې ده‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬

‫‪ - 22‬لننن ن حمم الب نننننا ‪ ,‬ننن ن ا ننننندي ‪ , 6261‬ولننن ن حمم م نننننل ‪ ,‬ننن ن‬
‫ا دي ‪ ,) 2612( - 28‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪59‬‬

‫‪- 6‬دا حديث دا الرښونه کوي چه په اسالم کښې د هغه‬

‫شيانو تصويرونه جوړول چه روح لري سخت منعه دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬داحديث د تصوير جوړولونه سخته ويره ورکوي ‪ ،‬ځکه‬
‫چه په تصوير جوړولو کښې د اهلل تعالی سره په خلقت‬
‫( پيدائش ) کښې مشابهت دی ‪ ،‬او همدارنګه تصويران‬
‫د شرک لپاره سبب هم دی ‪.‬‬
‫‪- 3‬بعضې علماو ويلي چه دا حديث د هغه چا باره کښې دی‬
‫کوم چه د بتانو تصويرونه او شکلونه جوړوي ددي لپاره چه‬
‫دهغې عبادت او بندګې اوکړی شي ‪ ،‬ده ته به د قيامت په‬
‫ورځ ډير سخت عذاب ورکولی شې ‪ ،‬خو غوره داده چه بايد‬
‫دهر قسم تصوير جوړولو نه ځان اوساتل شې ‪.‬‬

‫من أسباب دخو اجلن‬

‫جنت ته د داخليدلو سببونه‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪61‬‬

‫سمِ ْتُ َسُوْ َ‬

‫ي ُأمَامَ َ الْبَاهِلِيِّ ‪َ ,‬ي ُقوْ ُ‪َ :‬‬
‫َنْ أَجِ ْ‬ ‫‪- 21‬‬
‫اهللِ ‪ ‬يَ ْطُبُ ِفيْ حَجَّ ِ ا ْلوَدَاعِ؛ َفقَا َ‪َّ ( :‬ات ُقوْا اهللَ‬
‫ك ْ‪,‬‬
‫لوْ ُموْا شَهْرَ ُ‬
‫ك ْ‪ ,‬وَ ُ‬
‫خ ْم َ ُ‬
‫ك ْ‪ ,‬وَلَُّلوْا َ‬
‫َجَّ ُ‬
‫وَأَدُّوْا زَكَاةَ أَ ْموَالِكُ ْ‪ ,‬وَأَطِحم ُوْا ذَا أَمْرِكُ ْ‪ ,‬تَ ْدخُُلوْا‬
‫ك ْ") (‪)23‬‬
‫َجِّ ُ‬ ‫دَنَّ َ‬
‫د ابو امامه الباهلي ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬چه ما د نبي‬
‫کريم ‪ ‬څخه اوريدلي دي د حجة الوداع د خطبې او بيان په‬
‫مهال چه هغه اوفرمايل ‪ :‬د خپل رب او پر ور دګار نه ويره‬
‫کوې ‪ ،‬او دپنځه لمونځونو پابندې کوې ‪ ،‬او درمضان‬
‫دمياشتې روژه نيسې ‪ ،‬او دخپلو مالونو زکات ورکوې ‪ ،‬او‬
‫دخپل مشر تابعدارې کوې ‪ ،‬نو تاسو به جنت ته داخل شې ‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬

‫نه ا‬ ‫ا دي ‪َ ,565‬ا َ ا ما ال م‬ ‫‪( -2۲‬دامع ال م ‪,‬‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ :‬جأنه ح ن ل حمم‪ ,‬ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪60‬‬

‫ددي حديث راوي ابو امامه صدي بن عجالن بن وهب‬

‫الباهلي ‪ ‬دی ‪ ،‬دډير فضيلت او زهد خاوند وو ‪ ،‬او داهلل‬
‫تعالی په الره کښې جهاد کولو سره يي ډيره مينه درلوده‬
‫د بدر دغزا نه عالوه په نورو ټولو غزاګانو ګښې دنبي کريم ‪‬‬
‫سره شريک شوی دی ‪ ،‬او دبدر د غزا په مهال دنبي کريم‬
‫‪ ‬په امر باندي دخپلې بوډې مور دخدمت لپآره پاتې شوی‬
‫وو‪ ،‬او دنبي کريم ‪ ‬د فات نه روستو بيا دخلفاء راشيدينو‬
‫په زمانه کښې هم په ډيرو جنګونو کښې شريک شوی دی ‪.‬‬
‫دده نه د احاديثو په کتابونو کښې د نبي کريم ‪ ‬دوه سوه‬
‫پنځوس (‪ )2۵۹‬احاديث نقل دي ‪.‬‬
‫ابوامامه الباهلي ‪ ‬په شام کښې اوسيدلو ‪ ،‬او په کال يو اتيا‬
‫(‪ )۹1‬هجرې کښې د حمص په عالقه کښې وفات شوی دی‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪62‬‬

‫‪ -6‬د اهلل تعالی نه ويريدل‪ ،‬اود فرض لمونځونو پابندي کول‬

‫او درمضان دمياشتې روژې نيول‪ ،‬او زکات اداکول ‪ ،‬جنت‬
‫ته د داخليدلو سببونه دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬د اهلل تعالی تابعدارې کول ‪ ،‬او دهغه نه ويريدل او دهغه‬
‫سره مينه کول او دهغه تعظيم کول او دهغه د نافرمانۍ نه‬
‫ځان ساتل ديته تقوی وايي ‪.‬‬
‫‪- 3‬د اسالمي امت د خلفاو بادشاهانو او علماو تابعداري‬
‫واجب ده چه کله د اسالمې تعليماتو خالف نه وي ‪ ،‬ځکه‬
‫چه د مخلوق تابعدارې په هغه صورت کښې نشته کله چه‬
‫دهغې دوجې نه د خالق نافرمانې الزميږي ‪.‬‬

‫ُي َ ِّ ُ من الفواحش‬ ‫ا س‬
‫اسالم د هر قسم فحاشۍ نه منع کوي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪63‬‬

‫سوْ ُ‬
‫َنْ َبْدِ اهللِ جْنِ َم ْ ُوْدٍ ‪َ ‬ا َ‪َ :‬ا َ َ ُ‬ ‫‪- 26‬‬
‫اهللِ ‪ ( :‬لَ ْحمسَ َأحَدٌ َأحَبَّ ِإلَحمْهِ ا ْلمَدْحُ مِنَ اهللِ‪ ,‬مِ ْن‬
‫دلِ َذ ِلكَ مَدَحَ نَ ْف َهُ‪َ ,‬ولَ ْحمسَ َأحَدٌ أَغْحمَرَ مِنْ اهللِ‪ ,‬مِ ْن‬
‫َأ ْ‬
‫حشَ ) (‪. )23‬‬
‫د ِل َذ ِلكَ حَرَّ َ الْ َفوَا ِ‬
‫َأ ْ‬
‫دعبد اهلل بن مسعو‪ ‬څخه روايت دی فرمايي نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي‪:‬‬
‫نشته هيڅ يوکس چه دهغه صفت کول هغه ته ډير خوښ‬
‫وي داهلل تعالی نه ‪ ،‬ددي وجي نه اهلل تعالی خپل صفت بيان‬
‫کړی دی ‪ ،‬او داهلل تعالی نه ډير غيرتي هيڅوک نشته ددي‬
‫دوجي نه اهلل تعالی فاحش کارونه حرام کړي دي ‪.‬‬

‫‪( - 24‬لن ن حمم م نننل ‪ ,‬ن ن ا ننندي ‪ ,) 2251( - 32‬ولن ن حمم الب نننا ‪,‬‬
‫ا دي ‪ ,6221‬واللفظ مل ل )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪64‬‬

‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )۲‬نمبرحديث کښې‬

‫ذکر شوې ده‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪ – 6‬اهلل تعالی خوښوي چه بنده دهغه ثناء او صفت اوکړې‬
‫او د هغه اطاعت عبادت او ذکر اوکړې نو مؤمن بنده لره بايد‬
‫ده چه په دې ټولوباندي عمل اوکړي او دخپل رب سره خپل‬
‫تعلق قوي کړې ‪.‬‬
‫‪- 2‬هر کله چه يو بنده دخپل رب ثناء او صفت بيانوي ‪ ،‬نو‬
‫اهلل تعالی ورته اجر او ثواب ورکوې ‪ ،‬سره له دينه چه اهلل‬
‫تعالی ستايلی شوی او بي حاجته ذات دی نه ورته ديو‬
‫صفت کونکی صفت څه فائده ورکوې ‪ ،‬او که يي صفت بيان‬
‫نه کړې ‪ ،‬نو څه نقصان هم نه ورکوې بلکه په دي صفت‬
‫بيانولو کښې د بنده خپله فائده ده ‪ ،‬هغه داچه اهلل تعالی‬
‫ورته اجر او ثواب ور په برخه کوې‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪65‬‬

‫‪- 3‬اهلل تعالی ډير دغيرت واال ذات دی ‪ ،‬او ددي معنی داده‬
‫چه اهلل تعالی انسان د بدو کارونو نه منع کوي ‪ ،‬ددي لپاره‬
‫چه دهغه د دين او عزت او دعقل ساتنه اوشې ‪ ،‬ځکه خو اهلل‬
‫تعالی زنا غال او رشوت او دشرابو څکل وغيره حرام کړي‬
‫دي ‪.‬‬
‫‪-3‬په ښه نيت باندي د يو چا مدحه او صفت کول جائز اوښه‬
‫کار دی ‪.‬‬
‫‪- 6‬کله چه په صفت کولو باندي يو کس په فتنه کښې واقع‬
‫کيږي ‪ ،‬او په ځان خوشحاليږي ‪ ،‬نو دهغه مدحه او صفت‬
‫کول جائز نه دي ‪ ،‬او په همدې باره کښې نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي‪:‬‬
‫دوْهِ ِه ُ التُّرَابَ)‬
‫ح ُثوْا ِفيْ وُ ُ‬
‫( إذَا َأَ ْي ُت ُ ا ْلمَدََّاحِحمْنَ فَا ْ‬
‫(‪)26‬‬

‫ا دي ‪)3112( - 52‬‬ ‫‪(- 25‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪66‬‬

‫کله چه تاسو هغه کسان اووينۍ چه ډير صفتونه کوي په مخ‬

‫ورته خاورې واچوې ‪.‬‬
‫او هغه کس چه دهغه دصفت کولو دو جې نه هغه په فتنه‬
‫کښې نه واقع کيږي ‪ ،‬نو دهغه صفت کول جائز دي ‪.‬‬

‫لى خِطْ َب ِ أخحمه امل ل‬ ‫حتري خِطْ َب ِ امل ل‬

‫کله چه يو مسلمان ورور ديوې انجلۍ غو ښتنه کړي وي بل‬
‫مسلمان لره دهغې غوښتنه حرامه ده‪.‬‬
‫ضيَ اللَّهُ َنْ ُهمَا َ ِن‬
‫َنْ َبْدِ اهللِ جْنِ ُمَرَ َ ِ‬ ‫‪- 22‬‬
‫ك ْ َلَى جَ ْحمعِ جَ ْضٍ‪ ,‬وَاَ‬
‫النَّيبِّ ‪َ ‬ا َ‪ ( :‬اَ يَ ِبعْ جَ ْضُ ُ‬
‫(‪)25‬‬ ‫ب جَ ْضُكُ ْ َلَى خِطْبَ ِ جَ ْضٍ)‬
‫ط ْ‬
‫يَ ْ ُ‬

‫‪ (- 26‬لننننننن حمم م ننننننننل ‪ ,‬ننننننن ا نننننننندي ‪ ,) ,) 6362(- 32‬ولننننننن حمم‬

‫ا دي ‪ ,6632‬واللفظ مل ل )‪.‬‬ ‫الب ا ‪,‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪67‬‬

‫د عبد اهلل بن عمر رضي اهلل عنهما څخه روايت دی فرمايي ‪:‬‬
‫نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي‪ :‬تاسو د يو بل په بيعه ( اخستل او‬
‫خرڅول ) باندي بيعه مه کوي ‪ ،‬او همدارنګه تاسو د يو‬
‫مسلمان ورور په خطبة باندي خطبه مه کوې د نکاح لپاره‬
‫د يو انجلۍ غو ښتنې ته ( خطبة ) وايي ‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي عبد اهلل بن عمر رضي اهلل عنهما جليل‬
‫القدر صحابي دی ‪ ،‬د خپل پالر سره په داسې حال کښې په‬
‫دين اسالم مشرف شو ‪ ،‬چه بالغ ال هم نه وو ‪ ،‬او بيا وروسته‬
‫يي مدينې ته هجرت اوکړو‪ ،‬اول ځل لپاره د خندق په غزا‬
‫کښې شريک شوی دی ‪ ،‬او بيا وروسته په ټولو غزاګانو‬
‫کښې د نبي کريم ‪ ‬سره شرکت کړی دی ‪ ،‬او همدارنګه‬
‫د مصر شام عراق او فارس وغيره په ډيرو اسالمي فتوحاتو‬
‫کښې شريک شوی دی ‪ ،‬او په صحابه کرامو کښې د علماو‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪68‬‬

‫دجملې څخه شمارل کيږي ‪ ،‬ډير زاهد او عابد وو تر دې چه‬

‫دده زهد او تقوی د مثال په توګه ذکر کيږي ‪.‬‬
‫او د احاديثو په کتابونو کښې دده نه د نبي کريم ‪ ‬دوه زره‬
‫شپږ ديرش (‪ )2۶۲۹‬احاديث نقل دي ‪.‬‬
‫او په کال اوه اويا (‪ )77‬هجري کښې په مکه مکرمه کښې‬
‫دشپږ اتيا کالو(‪ )۹۶‬په عمر وفات شو ‪! .‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪69‬‬

‫‪- 6‬داحديث داللت کوي چه بيعه او شراء ( اخستل او‬

‫خرڅول کول ) د يو مسلمان په بيعه او شراء ( اخستل او‬
‫خر څولو ) باندي حرام ده ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث دا تقاضا کوي چه يو مسلمان به د بل مسلمان‬
‫په خطبه الندي خطبه نه کوي ‪ ،‬ځکه چه دا حرام کار دی‬
‫خطبه ( يوه انجلۍ د نکاح لپاره غو ښتلو ) ته وايي ‪.‬‬
‫‪- 3‬دين اسالم انسانيت ته د ښو اخالقو ترغيب ورکوي‬
‫ددي لپاره چه په ټولنه کښې بغض حسد او کينه له مينځه‬
‫الړه شې ‪.‬‬

‫إن اهلل حيب ال بد التَّقيَّ‬

‫اهلل تعالی متقې بنده خوښه وي‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪71‬‬

‫ت‬
‫ي وَ َّاصٍ ‪َ ,‬ا َ‪ :‬سَمِ ْ ُ‬
‫َنْ سَ ْدِ ْجنِ أَجِ ْ‬ ‫‪- 23‬‬
‫التقِيَّ‪,‬‬
‫س ْو َ اهللِ ‪َ ‬ي ُقوْ ُ‪ ( :‬إنَّ اهللَ يُ ِبُّ الْ َ ْبدَ َّ‬
‫َ ُ‬
‫(‪)22‬‬ ‫الْغَنِيَّ‪ ,‬الْ َفِيَّ )‬
‫دسعد بن ابي وقاص ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬چه ما‬
‫د نبي کريم ‪ ‬څخه اوريدلي دي هغه فرمايل ‪ :‬اهلل تعالی‬
‫د هغه بنده سره محبت كوي كوم چه خپل ځان د ګناهونونه‬
‫بچ ساتې او د مخلوق نه خپل ځان بي پرواه کړې ‪ ،‬او خپل‬
‫نيک عملونه نه ښکاره کوي ‪.‬‬

‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬

‫ا دي ‪.),)2256( - 66‬‬ ‫‪( - 27‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪70‬‬

‫ددې حديث راوي ابو اسحاق سعد بن ابي وقاص ‪ ‬جليل‬

‫القدر صحابي دی ‪ ،‬او د قريشو د کورنۍ سره تعلق لري ‪.‬‬
‫دهجرت نه دريش (‪ )2۲‬کاله مخکې په مکه مکرمه کښې‬
‫پيدا شوی او په همغه ځاي کښې لوي شوی دی ‪ ،‬سعد ‪‬‬
‫دهغه صحابه کرامو د ټولګی څخه دی ‪ ،‬کوم چه اول په‬
‫اسالم کښې داخل شوي وو ‪.‬‬
‫او بيا يي مدينې ته هجرت اوکړه ‪ ،‬دبدر او هغه غزاګانې چه‬
‫دبدر د غزا نه روستو واقع شوې دي ‪ ،‬په هغه ټولو کښې‬
‫شريک شوی دی ‪.‬‬
‫او د عشره مبشره ( هغه صحابه کرام چه نبي کريم ‪ ‬هغوې‬
‫ته په يو ځل د جنت زيری ورکړ وو ) د هغوې د جملې څخه‬
‫سعد هم دی ‪.‬‬
‫او دهغه شپږو صحابه کرامو دجملې څخه کوم چه عمر ‪‬‬
‫مقرر کړي وو ‪ ،‬چه زما د وفات نه روستو به په دوې کښې‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪72‬‬

‫يو کس د مسلمانانو خليفه وي ‪ ،‬په هغه شپږو کسانو کښې‬

‫سعد ‪ ‬هم شامل وو ‪.‬‬
‫سعد ‪ ‬ډير زړه ور او با شهامته سخصيت وو‪ ،‬او په زمانه‬
‫د عمر ‪ ‬کښې او همدارنګه په زمانه د عثمان ‪ ‬کښې‬
‫دکوفې امير وو ‪.‬‬
‫د فارس اوعراق دښارونو په فتحه کولو کښې يي‬
‫د مسلمانانو د لښکر مشري هم په غاړه در لوده ‪ ،‬چه داهلل‬
‫تعالی په فضل يي د قادسي په جنګ کښې د فارس لښکرې‬
‫د هزيمت او ماتې سره مخامخ کړې ‪ ،‬او د مدائن ښار هم دده‬
‫په الس فتح شو ‪.‬‬
‫سعد ‪ ‬د ډيرو فضائلو خاوند وو ‪ ،‬او داهلل تعالی په نيز‬
‫باندي به يي دعاګانې ډيرې ښې قبليدلې ‪.‬‬
‫هغه فتنې او اختالفات وغيره کوم چه د صحابه کرامو رضي‬
‫اهلل عنهم په مينځ کښې واقع شوې وو‪ ،‬سعد ‪ ‬په هغه‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪73‬‬

‫اختالفاتو کښې خپل ځان ګوښه کړه‪ ،‬او خپلو بچو ته به يي‬
‫فرمايل چه ددي باره کښې ماته څه خبر مه راوړئ ‪.‬‬
‫د سعد ‪ ‬نه د احاديثو په کتابونو کښې د نبي کريم ‪ ‬دوه‬
‫سوه اويا (‪ )27۹‬احاديث نقل دي ‪.‬‬
‫په کال پنځه پنځوس (‪ )۵۵‬هجرې کښې د عقيق په مقام‬
‫کوم چه دمدينې نه آوه (‪ )7‬ميله فاصله کښې واقع دی وفات‬
‫شو ‪ ،‬او بيا مدينې ته يوړلی شو او دجنازه لمونځ يي امير‬
‫المؤمنين مروان بن الحکم ادا کړه او د بقيع په هديره کښې‬
‫دفن کړی شو ‪ ،‬او د مهاجرينو صحابه کرامو د جملې څخه‬
‫دا اخري صحابي وو چه وفات شو ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪ -1‬يو مسلمان لره بايد ده چه د مسلمانانو په ټولنه کښې‬
‫شريک ژوند اوکړې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪74‬‬

‫‪- 2‬كله چه فتنې ډيرې شې او يو مؤمن سره ويره او انديښنه‬

‫وي هسې نه چه په دې فتنو کښې واقع نشم نو دده لپاره‬
‫غوره داده چه خپل ځان ګو ښه کړې ‪ ،‬او دخپل دين وغيره‬
‫حفاظت اوکړې ‪.‬‬
‫‪- 3‬د مسلمان لپاره صله رحمې پالل په اسالم کښې ضروري‬
‫دي ‪ ،‬خو چه کله ددي دوجي نه داهلل تعالی په نافرمانې کښې‬
‫نه واقع کيږي او که چيرته د اهلل تعالی په نافرمانۍ کښې‬
‫واقع کيده ‪ ،‬نو بيا به صله رحمې پريږ دې‪ ،‬ځکه شرعې‬
‫قاعده ده چه د فساد دفع کول لمړی دي‪،‬دفائدو حاصلولونه‬
‫‪- 3‬ددي حديث معنی داده ‪ ،‬چه اهلل تعالی د هغه بنده سره‬
‫چه ( تقي ) وي ( غني ) وي او ( خفي ) وي محبت کوي‬
‫( تقي ) هغه بنده ته وايي چه په واجباتو باندي عمل کوي‬
‫او دحرامو نه ځان ساتې ‪ ،‬او ( غني ) هغه بنده ته وايي چه‬
‫دهغه نفس موړ او غني وي ‪ ،‬او دمخلوق نه غوښتني نه کوي‬
‫او ( خفي ) هغ بنده ته وايی چه خپل عملونه نه ښکاره کوې‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪75‬‬

‫او څوک ورته توجه هم ډيره نه کوي ‪ ،‬داسې بنده ګان داهلل‬
‫تعالی په نيز باندي ډير لوړ مقام لري ‪.‬‬

‫من فضائل سو ة امللك‬

‫د سورت ملک ( تبارک الذي ) فضيلت‬
‫ِن‬
‫َنْ أَجيْ هُرَيْرَةَ ‪َ ,‬نِ النَّبِيِّ ‪َ ‬ا َ‪( :‬إ َّ‬ ‫‪- 23‬‬
‫سوْ َةً فِي ا ْلقُرْآنِ ثَ َ ُث ْونَ آيَ ً‪ ,‬شَفَ َتْ لِصَاحِبِهَا؛ حَتَّى‬
‫ُ‬
‫(‪)28‬‬ ‫غُفِرَ لَهُ)‬
‫د ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬چه قران کريم کښې يو سورت دی ديرش‬
‫(‪ )۲۹‬اياتونه لري هغه به د خپل ملګری يعني لوستونکی‬

‫ا دي ‪,6311‬‬ ‫ا دي ‪ ,3285‬و سنن أجي داود‪,‬‬ ‫‪( - 2۹‬سنن اجن ماده‪,‬‬

‫ن‬ ‫ا دي ‪ ,2826‬واللفظ اجن ماده‪َ ,‬ا َ ا ما ال م‬ ‫ودامع ال م ‪,‬‬
‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ه ا ا دي ‪ :‬جأنه حدي ح ن‪ ,‬ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪76‬‬

‫لپاره سفارش کوي ‪ ،‬تر دې چه دهغه بښنه به اوکړی شې ‪.‬‬

‫هغه سورت ﭽ ﭑ ﭒ ﭓ ﭔﭼ (‪) 29‬‬
‫برکت واال دی هغه ذات چه د هغه په الس کښې باد شاهې‬
‫ده ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪ - 6‬په دې حديث کښې د سورت ( ملك) فضيلت ذکر دی‬
‫‪- .2‬دا سورت به دهغه چا لپاره سفارش کوې ‪ ،‬څوک چه‬
‫ددې سورت تالوت کوي ‪ ،‬او په دې سورت باندي عمل‬
‫کوي ‪.‬‬

‫‪ ( - 2۰‬سو ة امللك‪.)6 :‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪77‬‬

‫‪- 3‬دا حديث مونږ ته دا درس راکوي ‪ ،‬چه مونږ بايد‬

‫دا سورت زده کړو او ددي تالوت اوکړو او په دې باندي‬
‫عمل اوکړو ‪.‬‬

‫ودوب ال ناي جالص ة‬

‫د لمانځه پابندې کول ‪.‬‬
‫سلَمِيِّ ‪َ ,‬ا َ‪َ :‬ا َ‬
‫َنْ جُرَيْدَةِ جْنِ ا ُصَحمْبِ الْأَ ْ‬ ‫‪- 26‬‬
‫سوْ ُ اهللِ ‪( :‬اَ ْل َهْدُ الَّ ِ ِ جَحمْنَنَا وَجَحمْنَ ُه ْ‪ :‬اَلصَّ َ ُة؛‬
‫َ ُ‬
‫(‪)31‬‬
‫فَمَ ْن تَرَكَهَا؛ َفقَدْ كَفَرَ)‬
‫د بريده بن الحصيب ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي کريم‬
‫‪ ‬فرمايلي دي ‪ :‬چه زمونږ او د کافرانو په مينځ کښې فرق‬

‫ا دي‬ ‫ا دي ‪ ,2526‬وسنن اجن ماده‪,‬‬ ‫‪( - ۲۹‬دامع ال م ‪,‬‬

‫ن ه ا ا دي ‪ :‬جأنه ح ن ل حمم غريب‪,‬‬ ‫‪ ,6122‬ا ا ما ال م‬
‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪78‬‬

‫لمونځ کول دي چا چه لمونځ پريښود په تحقيق سره کافر‬

‫شو ‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي بريده بن الحصيب الآسلمي ‪ ‬دی ده‬
‫هغه وخت د اسالم دين قبول کړه ‪ ،‬کله چه نبي کريم ‪‬‬
‫مدينې ته هجرت کولو او ددوې په کلې ورتير شو ‪ ،‬نو بريده‬
‫بن الحصيب الآسلمي ‪ ‬سره د اتيا (‪ )۹۹‬کسانو چه ددې‬
‫کليوال وو‪ ،‬ټول په اسالم مشرف شول‪ ،‬او نبي کريم ‪‬‬
‫ورته د ماخوستن لمونځ په جمع سره اداکړه ‪ ،‬او داحد په غزا‬
‫او هغه غزاګانې چه داحد د غزانه روستو واقع شوي دي ‪ ،‬په‬
‫هغه ټولو کښې د نبي کريم ‪ ‬سره شريک شوی دی ‪ ،‬او‬
‫بيا په روستو زمانه کښې بصرې ته الړو‪ ،‬او له هغه ځايه بيا‬
‫د جهاد لپاره خراسان ته الړو ‪ ،‬او هلته په (مرو) نوم ځاي‬
‫کښې چه اوس د بلخ په نوم ياديږي ‪ ،‬پاتې شو او هملته بيا‬
‫په کال دوه يا دري شپيته (‪ )۶۲( )۶2‬هجري په خالفت‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪79‬‬

‫د يزيد بن معاويه کښې وفات شو ‪ ،‬او داحاديثو په کتابونو‬

‫کښې دده نه يو سلو آوه اويا (‪ )177‬احاديث نقل دي ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪ -1‬لمونځ کول د مسلمانانو او کافرانو په مينځ کښې فرق‬
‫اوښکاره نښه ده ‪.‬‬
‫‪ -2‬د لمانځه پابندې کول الزم او ضروري ده ‪ ،‬او په لمانځه‬
‫کښې سستې کول حرام دي ‪.‬‬
‫‪ -3‬لمونځ کول د دين اسالم روح دی ‪ ،‬نو کله چه لمونځ‬
‫پريښودلی شې نو د دين اسالم څه اثر نه پاتکيږي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪81‬‬

‫دين ال ماح‬ ‫ا س‬
‫په دين اسالم کښې اساني ده ‪.‬‬
‫س ْو ِ اهللِ ‪ِ ‬فيْ‬
‫دنَا مَعَ َ ُ‬
‫َنْ مُ َاذٍ ‪َ ‬ا َ‪ :‬خَرَ ْ‬ ‫‪- 25‬‬
‫صرَ دَمِ ْحم ًا‪,‬‬
‫غَ ْزوَةِ تَ ُب ْوكَ؛ (فَكَانَ ُيصَلِّي َالظُّ ْهرَ وَالْ َ ْ‬
‫(‪) 36‬‬ ‫وَالْمَ ْغرِبَ وَالْ ِشَاءَ دَمِ ْحم ًا)‬
‫د معاذ بن جبل ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬مونږ د نبي‬
‫کريم ‪ ‬سره د تبوک غزا ته الړو ‪ ،‬نو نبي کريم ‪ ‬به‬
‫دماسپيښين اومازديګر لمونځونه يوځاي کول ‪ ،‬او همدارنګه‬
‫به يي د ماښام او ماخوستن لمونځونه يو ځاي کول ‪.‬‬

‫ا دي ‪.),)215( - 62‬‬ ‫‪( - 30‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪80‬‬

‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي ‪ ،‬ابوعبد الرحمن معاذ بن جبل ‪ ‬دی‬
‫معاذ بن جبل ‪ ‬دډير فضيلت خاوند دی ‪ ،‬او چه کله‬
‫د مدينې خلکو د نبي کريم ‪ ‬سره بيعت کولو ‪ ،‬نو دا هم په‬
‫دغه بيعت کولو کښي موجود وو ‪ ،‬د بدر غزا او هغه غزاګانې‬
‫چه د بدر د غزانه روستو واقع شوي دي‪ ،‬په هغه ټولو کښې‬
‫د نبي کريم ‪ ‬سره شريک شوی دی ‪ ،‬آتلس (‪ )1۹‬کلن وو‬
‫چه په دين اسالم مشرف شو ‪ ،‬د حاللو او حرامو په مسائلو‬
‫ډير پوهه وو‪ ،‬او دحديثو په کتابونو کښې دده نه يوسلو آوه‬
‫پنځوس (‪ )1۵7‬احاديث نقل دي ‪ ،‬يمن ته نبي کريم ‪‬‬
‫د والي په حيثيت ليګلی وو‪ ،‬د نبي کريم ‪ ‬دوفات نه‬
‫روستو بيرته مدينې ته راغی او بيا وروستو شام ته الړو‬
‫او هلته په کال آتلس (‪ )1۹‬يا اولس (‪ )17‬هجري کښې‬
‫د طاعون په مرض وفات شو ‪ ،‬او عمر يي څلور دير ش (‪)۲۴‬‬
‫کاله وو‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪82‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه ‪:‬‬
‫‪- 6‬دې حديث نه دامعلوميږي چه د ماسپښين او دمازديګر‬
‫لمونځ او همدارنګه دماښام او ماخو ستن لمونځ يو ځاي په‬
‫جمع کول جائز دي ‪.‬‬
‫‪ – 2‬په دين اسالم کښې اسانې ده او دخلکو نه تکليف او‬
‫سختي لري کوي ددي وجي نه په دين اسالم کښې دوه‬
‫لمونځونه يو ځاي جمع کول جائز دی ‪.‬‬
‫‪ -3‬دا حديث ددي ايت کريمه سره په ضد کښې نه دی‬

‫ﭽ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩﭼ‬
‫(‪)32‬‬

‫‪( - ۲2‬سو ة الن اء‪)613 :‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪83‬‬

‫يقينا لمونځ فرض دی ‪ ،‬په مؤمنانو باندي په وخت مقرر‬

‫کښې ‪.‬‬
‫ځکه چه ددي حديث نه د ضرورت په وخت د دوه لمونځونو‬
‫يو ځاي کول ثابتيږي ‪ ،‬او چه ضرورت نه وي ‪ ،‬نو هر لمونځ‬
‫په خپل وخت کښې ادا کول فرض دي ‪.‬‬

‫غاي ا حماة البشري ‪ :‬نحمل ِضَا اللَّهِ‬

‫د ژوند مقصد د اهلل تعالی رضا حاصلول دي ‪.‬‬
‫ت‪ :‬سَمِ ْتُ َسُوْ َ اللَّهِ‬
‫اللهُ َنْهَا‪َ ,‬الَ ْ‬
‫‪َ - 72‬نْ َائِشَ َ َضِيَ َّ‬
‫كفَاهُ اللَّهُ‬
‫‪ ‬يَقُوْ ُ‪ ( :‬مَنِ الْتَمَسَ ِضَا اللَّهِ جِ َ َطِ النَّاسِ َ‬
‫كلَهُ‬
‫اللهِ؛ َو َ‬
‫ُمؤْنَ َ النَّاسِ‪ ,‬وَمَنِ الْتَمَسَ ِضَا النَّاسِ جِ َ َطِ َّ‬
‫الل ُه إِلَى النَّاسِ ) (‪)33‬‬
‫َّ‬

‫‪( - 33‬دنننننامع ال منننن ‪ ,‬نننن ا ننننندي ‪ ,2363‬سنننننكت ا منننننا‬

‫ه‬ ‫هنننننا و يقننننل ننننن هنننن ا ا نننندي شننننحمئا‪ ,‬ولنننن‬ ‫ال منننن‬
‫األلباني)‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪84‬‬

‫د ام المؤمنين عائشه رضي اهلل عنها څخه روايت دی‬

‫فرمايي‪ :‬ما د نبي کريم ‪ ‬نه اور يدلي دي هغه فرمايل ‪:‬‬
‫چا چه داهلل تعالی رضا طلب کړه ‪ ،‬اګر که خلک خپه کيږي‬
‫اهلل تعالی به هغه محفوظ کړی دخلکو دشر او تکليف نه‬
‫او چا چه دخلکو رضا کول طلب کړه ‪ ،‬د اهلل تعالی په خفګان‬
‫نو اهلل تعالی به يي همدي خلکو ته اوسپاري ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )۵‬نمبرحديث کښې‬
‫ذکر شوې ده‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪ -6‬واجب ده چه بايد داهلل تعالی تابعداري مخکښې کړی شي‬
‫دمخلوق په تابعدارۍ باندي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪85‬‬

‫‪- 2‬اهلل تعالی ته نيږديکت او دهغه رضاکول يو اځي په‬

‫صحيح طريق دهغه تابعداري او بنده ګي کولو باندي‬
‫حاصليږي ‪.‬‬
‫‪ – 3‬چا چه د مخلوق دويرې له وجي د اهلل تعالی نافرماني‬
‫اوکړه ‪ ،‬او خپل دين يي ددي فانې دنيا په متاع خرڅ کړه‬
‫اهلل تعالی به يي ذليل خوار اورسوا کړې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪86‬‬

‫ن‬ ‫دين الت امل جاألسالحمب ا‬ ‫ا س‬

‫اسالم په معامالتو کښې ښو اخالقو ته ترغيب ورکوې‬
‫سوْ ُ اهللِ ‪( :‬اتَّقِ‬
‫يَ ُ‬
‫ي ذ ‪َ ‬ا َ‪َ :‬ا َ ِل ْ‬
‫َنْ أَج ْ‬ ‫‪- 28‬‬
‫اهللَ حَ ْحم ُثمَا كُنْتَ‪ ,‬وَأَتْ ِبعِ ال َِّّحمئَ َ ا َ َنَ َ؛ َتمْ ُهَا‪,‬‬
‫َنٍ) (‪)33‬‬ ‫ح‬
‫س جِ ُلُ ٍق َ‬
‫َوخَالِقِ النَّا َ‬
‫د ابو ذر ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬د اهلل تعالی نه ويره کوه هر ځاي چه وي‬
‫او که په ګناه کښې مبتال شوي نو ورپسې سمدست نيک‬
‫عمل اوکړه ‪ ،‬دا ګناه به ختم کړې ‪ ،‬او د خلکو سره په ښو‬
‫اخالقو معامله کوه ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )1۹‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫ن‬ ‫ا دي ‪ ,6282‬ا ا ما ال م‬ ‫(دامع ال م ‪,‬‬ ‫‪-۲4‬‬

‫ه ا ا دي جأنه‪ :‬ح ن ل حمم‪ ,‬وح نه األلباني)‪.‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪87‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬د اهلل تعالی حکمونه منل او د هغه د نافرمانۍ نه ځان‬
‫ساتل ديته تقوا وايي او په دي سره انسان داهلل تعالی دعذاب‬
‫نه بچ کيږي ‪.‬‬
‫‪- 2‬ښه اخالق ديته وايي ‪،‬چه دهغې ښه والی په شرعې سره‬
‫او همدارنګه په عقل سره معلوم وې ‪ ،‬او د ښو اخالقو فائده‬
‫داده ‪ ،‬چه د ښو اخالقو خاوند چا ته تکليف نه رسوي ‪ ،‬بلکه‬
‫کوشش کوي چه نورو خلکو ته فاېده ورسوي ‪ ،‬او د چا لخوا‬
‫چه ورته څه تکليف ورسيږي په هغې باندي صبر کوي ‪.‬‬
‫‪ - 3‬په نيکو اعمالو باندي اهلل تعالی د بنده ګناهونه معاف‬
‫کوي او دا د اهلل تعالی د مهربانۍ نښه ده ‪.‬‬
‫‪ – 3‬دين اسالم ټول انسانان دې ته دعوت کوي ‪ ،‬چه ديوبل‬
‫سره د ژوند په ټولو برخو کښې په ښو اخالقو سره معامله‬
‫اوکړې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪88‬‬

‫د اء الركوع وال جود‬

‫په رکوع او سجده کښئ دعاګانې‬
‫ي‬
‫ضيَ اللَّهُ َنْهَا َالَتْ‪ :‬كَانَ النَّبِ ُّ‬
‫َنْ َا ِئشَ َ َ ِ‬ ‫‪- 22‬‬
‫‪َ ‬ي ُقوْ ُ ِفيْ ُكُ ْو ِهِ وَسُجُ ْو ِدهِ‪( :‬سُبْ َا َنكَ اَللَّ ُه َّ َجَّنَا‬
‫ي) (‪. )36‬‬
‫َمْدِكَ‪ ,‬اَللَّ ُه َّ اغْفِرْ لِ ْ‬ ‫وَجِ‬
‫عائشه رضي اهلل عنها فرمايي ‪ :‬چه نبي کريم ‪ ‬به په رکوع‬
‫او سجده کښې دا دعاء لوستله ‪:‬‬
‫(‪)35‬‬ ‫ي)‬
‫(سُبْ َا َنكَ اَللَّ ُه َّ َجَّنَا وَجِ َمْدِكَ‪ ,‬اَللَّ ُه َّ اغْفِرْ لِ ْ‬
‫‪.‬‬

‫‪( - 35‬لننن ن حمم الب نننننا ‪ ,‬ننن ن ا ننننندي ‪ , 223‬ولننن ن حمم م نننننل ‪ ,‬ننن ن‬
‫ا دي ‪ ,) 383( - 262‬واللفظ للب ا )‪.‬‬

‫‪( - 36‬لننن ن حمم الب نننننا ‪ ,‬ننن ن ا ننننندي ‪ ,223‬ولننن ن حمم م نننننل ‪ ,‬ننن ن‬
‫ا دي ‪ ,) 383( - 262‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪89‬‬

‫ای زمونږ ربه تا په پا کۍ سره يادوم اوتا لره ستاينه کوم‬

‫الهي ماته بښنه اوکړي ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په ( ‪ ) ۵‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬په رکوع او سجده کښې ددي دعاء لوستل مستحب‬
‫اوغوره کار دی ‪.‬‬
‫‪- 2‬په رکوع او سجده کښې دعاء غو ښتل د نبي کريم‪ ‬نه‬
‫ثابت دي‪.‬‬
‫‪ – 3‬په رکوع او سجده کښې ددي نه عالوه نورې دعاګانې‬
‫هم ثابتې دي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪91‬‬

‫مكان امل ادد وفضل من صدها ل ما تها جال بادة هلل‬

‫مسجد او مسجد ته د تللو فضيلت او غوره والی‬
‫َنْ أَجيْ هُرَيْرَةَ ‪َ ,‬نِ النَّيبِّ ‪َ ‬ا َ‪( :‬مَ ْن غَدَا‬ ‫‪- 31‬‬
‫إِلَى الْمَ ْجِدِ وَ َاحَ‪ ,‬أَ َدَّ اهللُ لَ ُه ُن ُزلَ ُه مِنَ الْجَنَّ ِ‪,‬‬
‫َاحَ ) (‪. )32‬‬ ‫كَّلمَا غَدَا أَ ْو‬
‫ُ‬
‫د ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي‪:‬‬
‫څوک چه مسجد ته ځي او بيرته راځي ‪ ،‬اهلل تعالی ورته په‬
‫جنت کښې ميلمستيا تياره وي‪ ،‬هر کله چه مسجد ته الړ‬
‫شي ‪ ،‬او بيرته راشې ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په ( ‪ )1۲‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫ا دي ‪ ,552‬ول حمم م ل ‪,‬‬ ‫‪( - ۲7‬ل حمم الب ا ‪,‬‬

‫ا دي ‪ ,)552( - 286‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪90‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬په دې حديث کښې دمسجدونواو دهغه چا چه ‪.‬‬
‫مسجدونو ته ځې او داهلل تعالی عبادت او بنده ګئ اودهغه‬
‫شکر ادا کوي‪ ،‬فضيلت او غوره والی بيان شوی دی ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا ايمان او عقيده لرل ‪ ،‬چه اهلل تعالی جنت پيداکړی او‬
‫موجود دی او هميشه به وي ‪ ،‬او دمؤمنانو لپاره په کښې اهلل‬
‫تعالی ډير نعمتونه تيار کړي دي ‪.‬‬
‫‪- 3‬دا حديث ترغيب ورکوي چه مسجدونه بايد‬
‫د اهلل تعالی په عبادت باندي اباد کړی شي‪ ،‬مسلمان بنده‬
‫بايد د مسجدونو تعظيم اوکړي ‪ ،‬او هغي د صفايي خيال او‬
‫ساتې ‪.‬‬
‫‪- 3‬په دې حديث کښې د (غدا ) نه مراد مسجد ته تلل دي‬
‫او د ( راح ) نه مراد د مسجد نه بيرته راتلل دي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪92‬‬

‫فضل التحم ري يف البحمع والشراء‬

‫په اخستلو او خرڅولو کښې اساني کول او دهغې غوره والی‬
‫سوْ ُ اللَّهِ ‪:‬‬
‫‪َ -‬نْ أَجِي هُرَيْرَةَ ‪َ ‬ا َ‪َ :‬ا َ َ ُ‬ ‫‪36‬‬
‫َثْرَتَهُ َيوْ َ ا ْلقِحمَامَ ِ) (‪)38‬‬ ‫( مَنْ أَ َا َ ُم ِْلمًا؛ أَ َالَ ُه اللَّ ُه‬
‫د ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي‪:‬‬
‫چاچه اسانې اوکړه ديو مسلمان سره په بيعه آخستل خرڅولو‬
‫کښې اهلل تعالی به ورسره اسانې اوکړي دقيامت په ورځ‬
‫باندي ‪.‬‬

‫‪( - 38‬سننننن اجنننن مادنننه‪ ,‬ننن ا ننندي ‪ ,2622‬وسننننن أجننني داود‪,‬‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ ,3351‬واللفظ اجن ماده‪ ,‬ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪93‬‬

‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په ( ‪ )1۲‬نمبرحديث‬

‫کښې ذکر شوې ده‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪(- 6‬اا ال ) اقالة دعلماو په اصطالح کښې ديته وايي‪ :‬چه‬
‫اخستونکی اوخر څونکی په رضا سره بيعه ختمه کړې‬
‫خرڅونکی اخستونکي ته خپلې پيسې واپس ورکړي‬
‫او اخستونکی خرڅونکي ته خپل مال واپس ورکړې ‪.‬‬
‫‪- 2‬د عامو خلکو سره احسان او نرمي کول پکار ده‬
‫او دهغوې سره مرسته او کومک کول پکار دی ‪.‬‬
‫‪- 3‬په صورت داقاله کښې د خرڅونکی لخوا نه د اخستونکی‬
‫سره احسان وي ‪ ،‬ځکه چه کله اخستل خرڅول اوشې ‪ ،‬نو‬
‫اخستونکی نشې کوالې چه مال بيرته واپس کړي ‪ ،‬مګر‬
‫د خرڅونکي په اجازه سره ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪94‬‬

‫لى الوفاء جا قوق كامل ً و اد ً‬ ‫ا‬

‫يومؤمن بايد پوره حقوق ادا کړې ‪.‬‬
‫ضيَ اللَّهُ َنْ ُهمَا َا َ‪:‬‬
‫َنْ دَاجِرِ ْجنِ َ ْبدِ اللَّهِ َ ِ‬ ‫‪- 32‬‬
‫(‪. )32‬‬ ‫هلل ‪( :‬إِذَا وَزَ ْن ُت ْ فَأَ ْدِ ُ ْوا)‬
‫سوْ ُ ا ِ‬
‫َا َ َ ُ‬
‫د جابر بن عبد اهلل رضي اهلل عنهما نه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪:‬‬
‫نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي‪ :‬کله چه تاسو پيمانه کوې ‪ ،‬درنه‬
‫يي تول کړې ‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي جابر بن عبد اهلل االنصاري جليل القدر‬
‫صحابي دی ‪ ،‬کله چه د مدينې خلکو د نبي کريم ‪ ‬بيعت‬
‫کولو نو دا هم دخپل پالر سره يوځاي د نبي کريم ‪ ‬سره‬
‫بيعت اوکړو ‪ ،‬او همدارنګه د بيعت رضوان سعادت ورته‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ ,2222‬ول‬ ‫‪( - 39‬سنن اجن ماده‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪95‬‬

‫هم ور په برخه شوی دی ‪ ،‬د حديثو په کتابونو کښې دده نه‬

‫د نبي کريم ‪ ‬ډير احاديث نقل دي ‪ ،‬دده مسند په يو زرو‬
‫پنځه سوه څلويښت (‪ )1۵۴۹‬احاديثو باندي مشتمل دی‬
‫او په کال دري اويا (‪ )7۲‬هجري کښې وفات شوی دی‬
‫او بعض تاريخ پوهانو دده دتاريخ نيټه بله هم ښودلې ده ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬رشتنی مؤمن بايد د عدل او انصاف خاوند وي او په تول‬
‫کښې بايد د کمې کولو نه ځان اوساتي او بايد دخلکو حقوق‬
‫په ښه توګه ادا کړې ‪.‬‬
‫‪- 2‬مسلمان بايد د ښو اخالقو خاوند وي ‪ ،‬او دخلکو سره په‬
‫بايد ښه چلن او کړي ‪ ،‬او د هغوې حقوق په ښه توګه ادا‬
‫کړې ‪.‬‬
‫‪ - ۲‬په پيمانه کښې کمی کونکی د هغه چا برخه کمه وي‬
‫څوک چه دده سره معامله کوي ‪ ،‬او چه کله د بل نه څه آخلې‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪96‬‬

‫نو کوشش کوې چه په پيمانه کښې زيادت اوکړې ‪ ،‬خو‬

‫رشتنی مسلمان بيا په اخسوتلو او خر څولو کښې د صدق‬
‫رشتيا او امانتدارۍ معامله کوي ‪ ،‬او دهيچا سره دوکه نه‬
‫کوې ‪.‬‬
‫مي ك ج ضه ج ضا‬ ‫امل لمون كمثل البنحمان ال‬
‫مسلمانان د قوي ابادۍ په شان مثال لري‪ ،‬يو بل لره کلکه‬
‫وي ‪.‬‬
‫سوْ ُ اهللِ ‪:‬‬
‫َنْ أ ِجيْ ُموْسَى ‪َ ‬ا َ‪َ ( :‬ا َ َ ُ‬ ‫‪- 33‬‬
‫ُد جَ ْضُ ُه جَ ْضاً) (‪)31‬‬
‫"َا ْلمُؤْمِنُ لِ ْلمُؤْمِ ِن كَالْبُنْحماَ ِن َيش ُّ‬
‫څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي‬ ‫د ابو موسی االشعري‪‬‬
‫کريم ‪ ‬فرمايلي دي ‪ :‬چه يو مؤمن د بل مؤمن لپاره‬
‫د ابادۍ مثال لري ‪ ،‬چه بعضې بعضو لره قوي کوي ‪.‬‬

‫ا دي‬ ‫ا دي ‪ ,2335‬ول حمم م ل ‪,‬‬ ‫‪(-‬ل حمم الب ا ‪,‬‬ ‫‪40‬‬

‫‪ ,)2686( - 56‬واللفظ مل ل )‪.‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪97‬‬

‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي ابو موسی االشعري ‪ ‬دی ‪ ،‬د يمن نه‬
‫مکې مکرمې ته راغلی وو ‪ ،‬نو داسالم په دين مشرف شو ‪ ،‬او‬
‫بيرته يمن الړو ‪ ،‬بيا حبشې ته الړو او د خيبر د فتحې نه‬
‫روستو مدينې ته راغی ‪ ،‬او په ډيرو جهادونو او غزاګانو کښې‬
‫شريک شوی دی ‪ ،‬د ډير علم عبادت او پوهې خاوند وو‪ ،‬او‬
‫په ډير ښآئسته اواز به يي دقران کريم تالوت کولو ‪ ،‬په‬
‫کال څلور څلويښت (‪ )۴۴‬هجري کښې په کوفه يا مدينه‬
‫کښې وفات شوی دی ‪.‬‬

‫‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪98‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث مسلمانان ديته هڅه وي ‪ ،‬چه بايد په خپل‬
‫مينځ کښې مينه محبت او نرمې اوکړي ‪ ،‬او هر يو مسلمان‬
‫بايد د بل مسلمان لپاره هغه څه خوښ کړې ‪ ،‬کوم څه چه‬
‫دخپل ځان لپاره خوښوي ‪ ،‬ځکه نبي کريم ‪ ‬د مؤمنانو‬
‫همدا صفت بيان کړی دی ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث د مسلمانانو نه دا غو ښتنه کوې ‪ ،‬چه بايد په‬
‫خپل مينځ کښې د يو بل سره مرسته او کومک او کړې ‪.‬‬
‫‪- 3‬دا حديث مسلمانانو ته دعوت ورکوې ‪ ،‬چه بايد د خپل‬
‫منځي اختالف نه ډډه اوکړې ‪ ،‬او ټول بايد د اهلل تعالی په‬
‫دين باندي منګولې اولګوې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪99‬‬

‫ب الْ ِف َتنُ‬
‫ِن ال َّ ِحم َد َل َم ْن د ُِّن َ‬
‫إ َّ‬
‫يقينا هغه کس نيک بخته دی چه د فتنو نه بچ شو ‪.‬‬
‫سوَدِ ‪َ ,‬ا َ أَ ْي ُ اهللِ َلقَدْ‬
‫َنْ ا ْل ِمقْدَادِ جْنِ الْأَ ْ‬ ‫‪- 33‬‬
‫ب‬
‫سوْ َ اهللِ ‪َ ‬ي ُقوْ ُ‪( :‬إِنَّ ال َّ ِحمدَ َلمَنْ دُنِّ َ‬
‫سمِ ْتُ َ ُ‬
‫َ‬
‫الْ ِفتَنَ‪ ,‬إِنَّ ال َّ ِحمدَ َلمَنْ دُنِّبَ الْ ِفتَنُ‪ ,‬إِنَّ ال َّ ِحمدَ َلمَنْ‬
‫ن ا ْجتُِليَ؛ فَصَبَرَ َفوَاهًا) (‪. )36‬‬
‫دُنِّبَ الْ ِفتَنُ‪َ ,‬و َلمَ ْ‬
‫مقداد بن االسود ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬يقينا ما‬
‫د نبي کريم ‪ ‬نه اوريدلي دي ‪ ،‬هغه فرمايل ‪ :‬يقينا هغه‬
‫کس نيک بخته دی چه د فتنو نه بچ شو ‪ ،‬يقينا هغه کس‬
‫نيک بخته دی چه د فتنو نه بچ شو يقينا هغه کس نيک‬
‫بخته دی چه د فتنو نه بچ شو ‪ ،‬اوڅوک چه مبتال شو او صبر‬
‫يي اوکړه نو څومره ډير خوشبخته دی ‪.‬‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ ,3253‬ول‬ ‫‪( -40‬سنن أجي داود‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪011‬‬

‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي مقداد بن عمرو دی ‪ ،‬چه په مقداد بن‬
‫االسود الکندي باندي شهرت لري نبي کريم ‪ ‬ته يي ډير‬
‫نيزديکت درلوده دډير فضيلت خاوند دی ‪ ،‬او د اهلل تعالی‬
‫په الره کښې دجهاد کولو سره يي ډيره مينه درلوده ‪ ،‬دبدر‬
‫احد خندق او همدارنګه په نورو ټولو غزاګانو کښې د نبي‬
‫کريم ‪ ‬سره شريک شوی دی ‪.‬‬
‫مقداد ‪ ‬د ډيرې سخا خاوند وو‪ ،‬ده دا وصيت کړی وو ‪،‬چه‬
‫بايد دده دمال نه حسن او حسين رضي اهلل عنهما ته شپږ‬
‫ديرش زره درهم (‪ )۲۶۹۹۹‬ورکړی شې ‪ ،‬او همدارنګه دا‬
‫وصيت يي هم کړی وو ‪ ،‬چه د نبي کريم ‪ ‬هرې يوې‬
‫درهم ورکړی شې ‪ ،‬او داحاديثو په‬ ‫بي بي ته (‪)7۹۹۹‬‬
‫کتابونو کښې دده نه دنبي کريم ‪ ‬دوه څلويښت (‪)۴2‬‬
‫احاديث نقل دي ‪ ،‬مقداد ‪ ‬په کال درې ديرش (‪)۲۲‬‬
‫هجري کښې په جرف مقام کښې چه د مدينې نه دري (‪)۲‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪010‬‬

‫ميله په فاصله کښې واقع دی ‪ ،‬وفات شو د عثمان بن عفان‬

‫‪ ‬په زمانه د خالفت کښې او بيا مدينې ته راوړل شو او‬
‫د جنازې لمونځ يي عثمان بن عفان ‪ ‬اداکړه او دبقيع په‬
‫هديره کښې دفن کړی شو ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬په تقوی سره انسان د فتنو نه بچ کيږي ‪ ،‬او خوش بخته‬
‫ژوند او امن او همدارنګه برکتونه په تقوی سره حاصليږي ‪.‬‬
‫‪- 2‬دين اسالم دمهربانې شفقت او همدارنګه د امن او امان‬
‫دين دی ‪ ،‬ددي وجې نه اهلل تعالی بنده ګانو ته ويره ورکړې‬
‫ده ‪ ،‬چه په فتنو کښې واقع نشې ‪ ،‬لکه اهلل تعالی فرمايلي دي‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪012‬‬

‫ﭽﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ‬
‫(‪)42‬‬ ‫ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿﭼ‬
‫او ځان بچ کړې په جهاد کولو سره د هغه عذاب نه چه نه‬
‫رسي ظالمانوته ستاسو نه يواځي ‪ ،‬او پوهه شې چه يقينا اهلل‬
‫تعالی سخت عذاب ورکونکی دی‪.‬‬
‫‪- 3‬د فتنو په وخت کښې بايد مؤمن بنده د فتنو نه خپل‬
‫ځان بچ کړی ‪ ،‬نيک اعمال او همدارنګه د اهلل تعالی په‬
‫عبادت باندي خپل ځان مشغول کړې ‪.‬‬
‫‪- 3‬په دي حديث کښې لفظ د ( فواها) راغلی دی ‪ ،‬بعضې‬
‫علماو ددي لفظ معنی په افسوس سره کړې ده ‪ ،‬چه دهغه‬
‫چا په حال ډير افسوس دی ‪ ،‬څوک چه په فتنو کښې واقع‬

‫‪ ( 42‬سورة األنفال‪ ,‬اآلية ‪.)25‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪013‬‬

‫شو ‪ ،‬او بعضې علماو ددي معنی په خو شبختۍ سره کړې ده‬
‫هغه څوک ډير خوشبخته دی ‪ ،‬چا چه خپل ځان د فتنو نه‬
‫بچ اوساته ‪.‬‬

‫د اء كفا ة اجمللس‬
‫دمجلس د کفارې دعا‬
‫سوْ ُ اهللِ ‪:‬‬
‫‪َ -‬نْ أَجيْ هُرَيْرَةَ ‪َ ,‬ا َ‪َ :‬ا َ َ ُ‬ ‫‪36‬‬
‫(مَنْ دََلسَ ِفيْ مَجْلِسٍ؛ فَكَثُرَ فِ ْحمهِ لَغَطُهُ؛ فَقَا َ َبْ َل‬
‫ك‬
‫جلِْ ِهِ ذَلِكَ ‪ :‬سُ ْب َا َنكَ اللَّ ُه َّ وَجِ َمْدِ َ‬
‫أنْ َي ُقوْ َ مِنْ مَ ْ‬
‫ستَغْفِرُكَ وَأتُ ْوبُ إِلَ ْحمكَ‪ ,‬إِ َّا‬
‫أَشْهَدُ أنْ اَ إِلَهَ إِاّ أَنْتَ أَ ْ‬
‫ِهِ ذَلِكَ) (‪)33‬‬ ‫جلِ‬
‫غُفِرَ لَ ُه ماَ كَانَ ِفيْ مَ ْ‬

‫نننن هن ن ا ا ننندي ‪ :‬جأننننه ح نننن‬ ‫‪ ,‬ن ن ا ننندي ‪ , 3333‬نننا ا منننا ال من ن‬ ‫دنننامع ال من ن‬ ‫‪43‬‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ل حمم غريب‪ ,‬ول‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪014‬‬

‫د ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬

‫فرمايلي دي‪ :‬څو ک چه په يو مجلس کښې کيناست ‪ ،‬او څه‬
‫لغزش بې فائدې خبري وغيره ترينه اوشوي ‪ ،‬نو مخکښې‬
‫ددينه چه دمجلس څخه پاڅيږي دا دعا اوائي ‪:‬‬
‫س ْب َا َنكَ اللَّ ُه َّ وَجِ َمْدِكَ أَشْهَدُ أنْ اَ إِلَهَ إِ َّا أَنْتَ‬
‫ُ‬ ‫(‬
‫) ای زمونږ ربه تا په پا کۍ سره‬ ‫ستَغْفِرُكَ وَأتُ ْوبُ إِلَحمْكَ‬
‫أَ ْ‬
‫يادوم اوتا لره ستاينه کوم او اقرا ر او ګواهې کوم ‪ ،‬چه ستانه‬
‫سوا بل هيڅوک د بنده ګۍ حقدار نشته ‪ ،‬زه له تا څخه‬
‫بښنه غواړم ‪ ،‬او ستا طرف ته در ګرځم ‪.‬‬
‫مګر هغه ګناه لغزش وغيره به ورته معاف شې کوم چه‬
‫ترينه په دي مجلس کښې شوي وې ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )1۲‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪015‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬مسلمان بنده بايد په هر وخت کښې د اهلل تعالی ذکر‬
‫اوکړې ‪ ،‬او خپل ژوند داهلل تعالی په ذکر باندي روښانه کړې‬
‫‪- 2‬ددي حديث دا مقصد هر ګز نه دی ‪ ،‬چه قصدا يو کس‬
‫په مجلس کښې ګناه غيبت وغيره کوي ‪ ،‬او بيا دا دعا لولې ‪.‬‬
‫‪- 3‬مستحب ده ‪ ،‬چه مسلمان بايد دا دعا زده کړې او دهر‬
‫مجلس په اخره کښې يي ولولې ‪.‬‬

‫من أحكا املرياث والو ث‬

‫دميراث د احکامو څخه‬
‫‪َ - 35‬نْ ُأسَامَ َ جنِ زيدٍ َضِيَ اهللُ َنْهُمَا‪ ,‬أنَّ النَّ ِبيَّ ‪‬‬
‫ا الْكَا ِفرُ الْمُ ْلِ َ) (‪)33‬‬
‫َا َ‪َ ( :‬ا َيرِثُ الْمُ ْلِ ُ الْكَا ِفرَ‪َ ,‬و َ‬

‫‪( - 44‬لنننن حمم الب ننننا ‪ ,‬نننن ا نننندي ‪ , 5253‬ولنننن حمم م ننننل ‪ ,‬نننن‬
‫ا دي ‪ ,) 6563( - 6‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪016‬‬

‫د اسامه بن زيد رضي اهلل عنهما څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪:‬‬

‫نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي‪ :‬مسلمان د کافر څخه ميراث نشې‬
‫اخستلی‪ ،‬او کافر دمسلمان څخه ميراث نشې اخستلی ‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي اسامه بن زيد بن حارثه رضي اهلل عنهما‬
‫دی دده پالر زيد ‪ ‬د نبي کريم ‪ ‬خادم وو ‪ ،‬او نبي کريم‬
‫‪ ‬يي په خپل مور پالر او هل باندي غوره کړی وو‪.‬‬
‫اسامه بن زيد ‪ ‬د ډيرو ښو صفاتو او اخالقو خاوند وو ‪ ،‬چه‬
‫د همدي وجي نه نبي کريم ‪ ‬ته ډير محبوب وو ‪.‬‬
‫اسامه بن زيد ډير هوشيار او زړه ور صحابي وو ‪ ،‬او په پوره‬
‫حکمت سره به يي کارونه سر ته رسول ‪ ،‬ددي وجي نه کريم‬
‫‪ ‬د مسلمانانو د لښکر امير وټاکه او عمريي دشلو کلونو په‬
‫شاه وخوا کښې وو‪ ،‬او په دي لښکر دمسلمانانو کښې مشران‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪017‬‬

‫صحابه کرام هم موجود وو ‪ ،‬لکه ابو بکر عمر رضي اهلل عنهما‬
‫وغيره ‪.‬‬
‫مخکښې ددينه چه دا لښکر دمسلمانانو د خپل هدف په لور‬
‫روان شې‪ ،‬نبي کريم ‪ ‬وفات شو ‪ ،‬بيا روستو دا لښکر ابوبکر‬
‫الصديق ‪ ‬د خپل هدف په لور اوليږه ‪ ،‬او دا غوښتنه يي‬
‫اوکړه چه عمر ‪ ‬ورسره په مدينه کښې پاتې شې ‪ ،‬بيا دا‬
‫لښکر چه د اسامه بن زيد‪ ‬په قيادت کښې تللی وو‬
‫د ډيرو غنمتونو سره راواپس شو ‪.‬‬
‫د احاديثو په کتابونو کښې د اسامه بن زيد‪ ‬نه د نبي کريم‬
‫‪ ‬يو سلو آتلس (‪ )11۹‬احاديث نقل دي ‪.‬‬
‫اسامه بن زيد‪ ‬په هغه اختالفاتو کښې چه د صحابه کرامو‬
‫په مينځ کښې واقع شوي وو ‪ ،‬ځانله والی اختيار کړی وو‬
‫بيا دمشق ته نيز دې يوه عالقه وه هلته الړو ‪ ،‬او څه وخت‬
‫روستو بيرته مدينې ته راغی او بيا په کال څلور پنځوس‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪018‬‬

‫(‪ )۵۴‬هجرې کښې په جرف مقام کښې د يو شپيتوکلونو‬

‫په عمر (‪ ) ۶1‬په وفات شو ‪ ،‬او په مدينه کښې دفن کړی شو‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الر ښونه کوې چه مسلمان د کافر څخه او‬
‫کافر دمسلمان څخه ميراث نه شې اخستالي‪،‬اګرکه‬
‫کافرد ميراث د تقسيمولو نه مخکې اسالم قبول کړې ‪ ،‬بيا‬
‫هم په دغه ميراث کښې دده برخه نشته ‪ ،‬او همدا دجمهور‬
‫علماو مذهب دی ‪ ،‬او همدارنګه حکم د مرتد هم دی ‪.‬‬
‫‪ - 2‬بعضې علما ء بيا په دې نظر دي ‪ ،‬چه مسلمان د کافر‬
‫څخه ميراث اخستلی شي ‪ ،‬خو کافر د مسلمان څخه ميراث‬
‫نشې اخستلی ‪ ،‬او که کافر مخکې ددينه چه ميراث تقسيم‬
‫شې ‪ ،‬اسالم قبول کړې ‪ ،‬نو بيا په ميراث کښې برخه لري ‪.‬‬
‫داسالم د محاسنو څخه داده ‪ ،‬چه دميراث مسائل په کښې‬
‫ښه په تفصيل سره بيان شوي دي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪019‬‬

‫إظْهَا ُ خُضُوعِ ا ن ان امل ل وافْتِقَا ُه هلل ت اىل‬

‫مسلمان بايد خپله عاجزي او حاجت يواځي اهلل تعالی ته‬
‫پيش کړې ‪.‬‬
‫‪َ - 32‬نْ أَجيْ هُرَ ْيرَةَ ‪َ ‬ا َ‪َ :‬ا َ َسُ ْو ُ اهللِ ‪( :‬إِذَا تَشَهَّدَ‬
‫أَحَ ُدكُ ْ؛ َفلْحمَ ْ َت ِ ْ جِاهللِ مِنْ أَ ْجَعٍ‪ ,‬يَقُوْ ُ‪ :‬اَللَّهُ َّ! إِنِّيْ أَ ُوْذُ‬
‫جِكَ مِنْ َ َابِ دَهَنَّ َ‪ ,‬وَمِنْ َ َابِ الْقَبْرِ‪ ,‬وَمِنْ فِتْنَ ِ الْ َم ْحمَا‬
‫وَالْمَمَاتِ‪ ,‬وَمِنْ شَرِّ فِتْنَ ِ الْمَ ِحممِ الدَّدَّا ِ) (‪. )36‬‬
‫د ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي‪ :‬کله چه يو کس په تاسو کښې د تشهد نه‬
‫فارغه شې نو په اهلل تعالی پوري دې ‪ ،‬د څلور فتنو نه پناه‬
‫اوغواړې ‪ :‬الهي زه په تا سره دعذاب دجهنم نه پناه غواړم او‬

‫‪( - 45‬لنننن حمم م ننننل ‪ ,‬نننن ا نننندي ‪ ,) 688(628‬ولنننن حمم الب ننننا ‪,‬‬
‫ا دي ‪ ,6322‬واللفظ مل ل )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪001‬‬

‫دقبر دعذاب نه پنا ه غواړم او د ژوند او د مرګ دفتنونه پناه‬

‫غواړم او د دجال دفتنې دشر نه پنا ه غواړم‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )1۲‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا پناه غوښتل د بنده د خپل رب نه په دې داللت کوي‬
‫چه بنده په هر وخت کښې خپل رب ته محتاجه دی ‪ ،‬بايد‬
‫ده چه خپله عاجزې او حاجت يواځي خپل رب ته پيش‬
‫کړې ‪.‬‬
‫‪- 2‬ددي دعا لوستل د تشهد په اخير کښې مستحب دي ‪.‬‬
‫‪- 3‬دا حديث الرښونه کوې چه فتنه د دجال شته ‪ ،‬او ډيره‬
‫لويه فتنه ده ‪ ،‬چه دقيامت نه مخکې به په انسانانو باندي‬
‫راځې ‪ ،‬او دجال ته ډير قوتونه اهلل تعالی ورکړي دي ‪ ،‬ددي‬
‫لپاره چه په بنده ګانو ازمائښت او امتحان اوکړې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪000‬‬

‫‪- 3‬قبر په حقيقت کښې عالم برزخ ته وايي ‪ ،‬اودمړو ددفن‬

‫کولو ځاي ته هم قبر وايي ‪.‬‬

‫أهمحم النحم وفضلها يف ا س‬

‫په اسالم کښې د نيت آهميت او فضيلت ‪.‬‬
‫شرُ النَّاسُ‬
‫داجِ ٍر ‪َ ‬ا َ‪َ :‬ا َ َسُوْ ُ اهللِ ‪( :‬يُ ْ َ‬
‫‪َ - 38‬نْ َ‬
‫ََلى نِحمَّاتِ ِه ْ) (‪. )35‬‬
‫د جابر بن عبد اهلل رضي اهلل عنهما نه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪:‬‬
‫نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي‪ :‬دقيامت په ورځ به خلک‬
‫د هغوې د نيتونو موافق راپاڅيږي ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوي پيژندنه مخکي په (‪ )۲2‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‪.‬‬

‫ه األلبننننناني‪,‬‬ ‫‪( - 46‬سننننننن اجنننننن مادنننننه‪ ,‬ننننن ا ننننندي ‪ ,3231‬ولننننن‬

‫ولن ن حمم م نننل ‪ ,‬دنننزء منننن ن ن ا ننندي ‪ ,) 2828( - 83‬واللفنننظ اجنننن‬
‫ماده)‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪002‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪ -1‬دا حديث داللت کوې ‪ ،‬چه په دين اسالم کښې نيت ډير‬
‫اهميت او فضيلت لري ‪ ،‬او همدارنګه نيت د عملونو لپاره‬
‫د بنياد او اساس حيثيت لري ‪.‬‬
‫‪ - 2‬د يو کار د کولو قصد او ارادې ته نيت وايي ‪:‬‬
‫‪ - 3‬نيت صالحه په قران کريم کښې په مختلفو تعبيرونو‬
‫سره ذکر کيږي لکه ( إ ادة اآلخرة ) اخرت قصد کول او‬
‫دهغي لپاره تياری کول ‪ ( ،‬إ ادة وده اهلل ) او همدارنګه‬
‫(اجتغاء مرضاته) يعنې د اهلل تعالی د رضا لپاره نيک عملونه‬
‫کول ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪003‬‬

‫ُّ َلَى الدُّ َاء يف اللَّحمْل‬ ‫اَلْ‬

‫دشپې دعا غو ښتلو ته ترغيب ‪.‬‬

‫‪َ - 32‬نْ دَا ِجرٍ ‪ ,‬أَنَّ َسُوْ َ اهللِ ‪َ ‬ا َ‪ ( :‬إِنََّ مِنَ اللََّحمْلِ‬
‫سَا َ ً‪َ ,‬ا يُوَافِقُهَا َبْدٌ مُ ْلِ ٌ‪ ,‬يَ ْأَ ُ اهللَ خَ ْحمرًا‪ ,‬إِاَّ أَ ْطَاهُ‬
‫إِيََّاهُ) (‪)32‬‬
‫د جابر بن عبد اهلل رضي اهلل عنهما نه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪:‬‬
‫نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي‪ :‬يقينا د شپې يو وخت دی ‪ ،‬کله‬
‫چه يو مسلمان بنده په هغې کښې د اهلل تعالی څخه هر خير‬
‫اوغواړي ‪ ،‬اهلل تعالی يي ور په برخه کوې ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )۲۹‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‪.‬‬

‫‪- .) ,)262( -‬‬ ‫ا دي ‪652‬‬ ‫‪( 47‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪004‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الرښونه کوې چه مؤمن بنده بايد د شپې په‬
‫وختونو کښې د اهلل تعالی نه دعا اوغواړي‪ ،‬په دې اميد چه‬
‫دهغه وخت سره به موافق شې کوم کښې چه اهلل تعالی دعا‬
‫قبلوې ‪.‬‬
‫‪- 2‬دغه وخت دشپې چه دعا په کښې قبليږې اهلل تعالی‬
‫دهغې تعيين نه دی کړی ‪ ،‬ددي لپاره چه بنده ګان د هغې‬
‫د طلب کولو کوشش اوکړې ‪ ،‬لکه څنګه چه يي د جمعې په‬
‫ورځ هغه وخت نه دی متعيين کړی ‪،‬کوم که چه دعا ښه‬
‫قبليږي ‪ ،‬ددي لپاره چه بنده ګان د هغې لپاره سعې او‬
‫کوشش اوکړې ‪.‬‬
‫‪ -۲‬دا حديث دا الر ښونه هم کوې ‪ ،‬چه مؤمن بنده بايد‬
‫د شپې په وخت د استغفار غوښتلو هم اهتمام اوکړې‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪005‬‬

‫خصوصا د شپې په اخره حصه کښې ‪ ،‬ځکه چه دا ډير غوره‬

‫وخت دی ‪.‬‬
‫الص ة من أ ظ األسباب الشر حم لد ء الب ء‬
‫په لمانځه باندي ډير لوي ازميښتونه لري کيږي ‪.‬‬
‫‪َ -‬نْ حُ َيْفَ َ ‪َ ‬ا َ‪ ( :‬كَانَ النَّيبُّ ‪ ‬إِذَا حَزَجَ ُه‬ ‫‪31‬‬
‫‪)38( .‬‬ ‫أَمْ ٌر لَلََّى )‬
‫د حذيفه ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪ ‬باندې‬
‫به چه کله يو ازميښت راغې نو هغه به لمانځه ته مخه کړه ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )4‬نمبرحديث کښې‬
‫ذکر شوې ده‪.‬‬

‫ا دي ‪ ,6362‬وح نه األلباني)‪.‬‬ ‫‪( - 48‬سنن أجي داود‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪006‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الرښونه کوې ‪ ،‬چه د ازميښتونو په وخت‬
‫کښې په لمانځه سره مدد راځې ‪ ،‬بايد چه د ازميښتونو په‬
‫وخت کښې لمانځه ته مخه اوکړی شې ‪ ،‬لکه اهلل تعالی‬
‫فرمايي ‪:‬‬

‫ﭽ ﮰ ﮱ ﯓﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﭼ‬
‫(‪)32‬‬
‫او مدد حاصل کړې ‪ ،‬په صبر کولو او لمونځ کولو سره‬
‫او يقينا دا کار خامخا ګران دی ‪ ،‬مګر په عاجزي کونکو‬
‫باندې او همدارنګه اهلل تعالی فرمايي ‪:‬‬

‫‪( - 49‬سورة البقرة‪ ,‬اآلية ‪.)4٢‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪007‬‬

‫ﭽ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵﯶ ﯷ ﯸ ﯹ‬
‫ﯺﭼ (‪ )51‬ای ايمان والو ‪ :‬امداد حاصل کړې ‪ ،‬په‬
‫صبر کولو او لمونځ کولو سره يقينا اهلل تعالی خاص ملګری‬
‫د صبرناکو دی‪.‬‬
‫په لمانځه سره فتنې مصيبتونه او ازميښتونه لرې کيږي‬
‫‪ -2‬داحديث الرښونه کوې چه نبي کريم ‪ ‬به‬
‫د ازميښتونه په وخت کښې لمانځه ته مخه کوله مونږ بايد‬
‫هم د نبي کريم ‪ ‬اقتداء اوکړو او دازميښتونو په وخت‬
‫کښې لمانځه ته مخه کړو ‪.‬‬
‫‪ِ (- 3‬إذَا حَ َزجَهُ أَمْرٌ ) ددي لفظ معنی داده چه کله به يو مهم‬
‫کار يا غم وغيره نبي کريم ‪ ‬ته راغی نو لمانځه ته به يي‬
‫مخه کړه ‪.‬‬

‫‪( 5۹‬سورة البقرة‪ ,‬اآلية ‪.)151‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪008‬‬

‫ستِ ْبَاب لُبْس الْبَحمَاضَ مِنْ الثِّحمَاب وَتَكْ ِفنيِ الْ َموْتَى‬
‫اِ ْ‬
‫جِهَا‬
‫سپينه کپړه اخوستل او د هغې نه مړو ته کفن ورکول‬
‫مستحب او غوره ده ‪.‬‬
‫ضيَ اللَّهُ َنْ ُهمَا َا َ‪:‬‬
‫‪َ -‬نْ َبْدِ اهللِ جْنِ َبَّاسٍ َ ِ‬ ‫‪36‬‬
‫ك ْ الْبَحمَاضَ؛‬
‫َا َ َسُو ُ اللَّهِ ‪( :‬اِلْ َب ُوا مِنْ ثِحمَاجِ ُ‬
‫ك ْ)‬
‫ك ْ‪ ,‬وَكَفِّ ُنوْا فِحمْهَا َموْتَا ُ‬
‫فَإِنَّهَا مِنْ خَحمْرِ ثِحمَاجِ ُ‬
‫(‪)66‬‬
‫د عبد اهلل بن عباس رضي اهلل عنهما څخه روايت دی‬
‫فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي ‪ :‬تاسو سپينې جامې‬

‫‪50‬‬
‫‪ ,‬ننننن ن ا ننننننندي ‪ , 223‬وسننننننننن أجننننننني داود‪ ,‬ننننن ن ا ننننننندي ‪ ,3828‬و‬ ‫(دنننننننامع ال مننننن ن‬
‫ننننن هنننن ا ا نننندي جأنننننه‪:‬‬ ‫سنننننن اجننننن مادننننه‪ ,‬نننن ا نننندي ‪ , 6322‬و ننننا ا مننننا ال منننن‬
‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫‪ ,‬ول‬ ‫ح ن ل حمم‪ ,‬واللفظ لل م‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪009‬‬

‫اغوندۍ ځکه چه دا ستاسو لپاره غوره جامي دي ‪ ،‬او په‬

‫سپينه جامه کښې مړوته کفن هم ورکوې‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫عبد اهلل بن عباس رضي اهلل عنهما مشهور صحابي دی ‪ ،‬ابو‬
‫العباس دده اسم کنيه ده ‪ ،‬په صحابه کرامو کښې د ډير علم‬
‫او فضيلت خاوند وو‪ ،‬تر دي چه ( حبر الآمة ) يعنې لوي عالم‬
‫او د مفسرينو امام دی ‪ ،‬او په نسب کښې د نبي کريم ‪‬‬
‫د تره ځوي دی ‪ ،‬د نبي کريم ‪ ‬دهجرت نه دري (‪ )۲‬کاله‬
‫مخکې په شعب آبي طالب کيږي پيدا شوی دی ‪ ،‬او د نبي‬
‫کريم ‪ ‬څخه يي ډير علم حاصل کړی وو‪ ،‬د حديثو په‬
‫کتابونو کښې دده نه‪ ،‬دنبي کريم ‪ ‬يوزرو شپږ سوه شپيته‬
‫(‪ )1۶۶۹‬احاديث نقل دي ‪.‬‬
‫کله چه نبي کريم ‪ ‬وفات شو عبد اهلل بن عباس‪‬‬
‫د ديارلس (‪ )1۲‬کالو په عمر وو‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪021‬‬

‫بيا علي بن آبي طالب ‪ ‬د خپل خالفت په زمانه کښې‬

‫دبصرې امير اوټاکه ‪.‬‬
‫او بيا روستو په کال اته شپيته (‪ )۶۹‬هجرې کښې چه عمر‬
‫يي يو اويا (‪ )71‬کاله وو ‪ ،‬په طائف کښې وفات شو ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الرښونه کوې ‪ ،‬چه د سپينو جامو اغوستل‬
‫او همدارنګه په دې کښې مړو ته کفن ورکول غوره دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬سپينه ټوټه کښې مړو ته کفن ورکول غوره دي ‪ ،‬او په‬
‫دې کښې د نارينه او زنانه حکم يو شان دی ‪ ،‬ځکه چه په‬
‫شريعت مطهره کښې دنارينه او زنانه حکم يو وې ‪ ،‬خو چه‬
‫کله په فرق کولو باندي دليل موجود وې ‪ ،‬نو بيا دزنانه حکم‬
‫جدا وي دنارينه نه ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪020‬‬

‫ما ي ت ب لحمه ا فطا‬

‫هغه څه چه هغې سره روژه ماتی غوره دی ‪.‬‬
‫َنْ أَ َنسِ جْنِ مَا ِلكٍ ‪َ ,‬ي ُقوْ ُ‪( :‬كَانَ َسُو ُ اهللِ‬ ‫‪- 32‬‬
‫‪ :‬يُفْطِرُ َلَى ُطَبَاتٍ َ ْبلَ أَنْ يُصَِّليَ؛ فَإِنْ َل ْ تَكُ ْن‬
‫ح َوَاتٍ‬
‫ح َا َ‬
‫ُطَبَاتٌ؛ فَ َلَى َتمَرَاتٍ؛ فَإِنْ َل ْ تَكُنْ؛ َ‬
‫ن مَاءٍ) (‪. )62‬‬
‫مِ ْ‬
‫د انس ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪ ‬به په تازه‬
‫لوندو کجوروباندې روژه ماتوله مخکې د لمانځه نه ‪ ،‬او چه‬
‫کله به تازه لوندې کجورې نه وې ‪ ،‬نو بيا به يي په عامو‬

‫‪ ,‬ننن ن‬ ‫‪( - 52‬سننننننن أجننننني داود‪ ,‬ننن ن ا ننننندي ‪ , 2365‬ودنننننامع ال مننن ن‬

‫ننننن هنن ن ا ا نننندي جأنننننه‪ :‬ح ننننن‬ ‫ا نننندي ‪ , 525‬ننننا ا مننننا ال منن ن‬
‫ه)‪.‬‬ ‫غريب‪ ,‬واللفظ ألجي داود‪ ,‬وح نه األلباني ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪022‬‬

‫کجورو باندي روژه ماتوله ‪ ،‬او که کجورې به نه وې ‪ ،‬نو بيا‬

‫به يي په اوبو سره روژه ماتوله ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )۹‬نمبرحديث کښې‬
‫ذکر شوې ده‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬روژه دار بايد د ماښام د لمانځه نه مخکې خپله روژه په‬
‫کجورو سره ماته کړې ‪ ،‬او که کجورې نه وې ‪ ،‬نو بايد په‬
‫اوبو سره ‪ ،‬او که اوبو هم نه وې ‪ ،‬نو په هر هغه خوراک‬
‫او څښاک سره بايد روژه ماته کړې کوم چه حالل او جاېز‬
‫وي ‪.‬‬
‫‪- 2‬روژه د اهلل تعالی د رضا لپاره د عبادت په نيت باندي‬
‫خوراک څښاک او هغه څه چه روژه ماتوي ‪ ،‬پريښودل‬
‫د صبا د راختلونه تر نمر پريوتلو پوري ‪ ،‬ديته شرعې روژه‬
‫وايي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪023‬‬

‫ودوب ال جود لى األ ضاء ال ب‬

‫په اوه (‪ )7‬اندامونو باندي سجده کول فرض دي ‪.‬‬
‫ضيَ اللَّهُ َنْ ُهمَا َا َ‪:‬‬
‫َنْ َبْدِ اهللِ جْنِ َبَّاسٍ َ ِ‬ ‫‪- 33‬‬
‫ظٍ‬
‫َا َ النَّبِيُّ ‪ (:‬أُمِرْتُ أَنْ أَسْجُدَ َلَى سَبْ َ ِ أَ ْ ُ‬
‫َلَى أَنْفِهِ وَالْحمَدَيْنِ‬ ‫َلَى الْجَبْهَ ِ وَأَشَا َ جِحمَ ِدهِ‬
‫وَالرُّكْبَتَحمْنِ وَأَطْرَافِ ا ْلقَدَمَحمْنِ‪ ,‬وَاَ نَكْفِتَ الثِّحمَابَ‬
‫(‪)63‬‬ ‫وَالشَّ َرَ)‬
‫د عبد اهلل بن عباس رضي اهلل عنهما څخه روايت دی‬
‫فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي‪ :‬ماته امر کړی شوی‬
‫دی ‪ ،‬چه په اوه (‪ )7‬اندامونو سجده اوکړم ‪ ،‬په تندې باندي‬
‫او اشاره يي اوکړه په السونو باندي پوزې ته ‪ ،‬او همدارنګه‬

‫‪( - 53‬لننن ن حمم الب نننننا ‪ ,‬ننن ن ا ننننندي ‪ , 862‬ولننن ن حمم م نننننل ‪ ,‬ننن ن‬
‫ا دي ‪ ,) 321( - 231‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪024‬‬

‫په السونوباندي ‪ ،‬او په زنګنونو باندې ‪ ،‬او دخپو د ګوتو په‬

‫طرفونو باندي ‪ ،‬او همدارنګه ماته امر کړی شوی دی ‪ ،‬چه‬
‫په لمانځه کښې جامې او ويښته را غوڼډ نه کړم ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )41‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الرښونه کوې ‪ ،‬چه په (‪ )7‬اندامونو باندي‬
‫سجده کول فرض دي ‪ :‬هغه آوه اندامونه تندی سره دپوزې‬
‫نه ‪ ،‬او دواړه السونه ‪ ،‬او دواړه زنګنونه ‪ ،‬او دواړه قدمونه دي‬
‫‪- 2‬كه د سجدې په مهال چا دواړه ښپې يا يوه ښپه اوچته‬
‫کړه لمونځ يي نه صحيح کيږي ‪ ،‬او همدارنګه که چا په دې‬
‫اوه اندامونو سجده اونه کړه لمونځ يي نه صحيح کيږي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪025‬‬

‫‪ -۲‬ټول لمونځ کونکې نارينه وي ‪ ،‬اوو که زنانه ‪ ،‬بايد په دې‬

‫اوه اندامونو سجده اوکړې ‪ ،‬او په دې اوه اندامونو کښې تندی‬
‫او پوزه په يو اندام شمار دي ‪.‬‬

‫ف القلوب‪ ,‬هو‪ :‬اهلل دل د له‬

‫ص ِّر ُ‬
‫ُم َ‬
‫زړونه داهلل تعالی په الس کښې دي ‪.‬‬
‫ضيَ اللَّ ُه‬
‫َنْ َ ْبدِ اللَّهِ جْنِ َ ْمرِو جْنِ الْ َاصِ َ ِ‬ ‫‪- 33‬‬
‫سوْ َ اهللِ ‪َ ‬ي ُقوْ ُ‪( :‬إنَّ ُُل ْوبَ‬
‫سمِعَ َ ُ‬
‫َنْ ُهمَا َي ُقوْ ُ‪ :‬إِنَّهُ َ‬
‫الرحْمَ ِن‬
‫لبَ َ ْحمنِ مِ ْن أَلَاجِعِ َّ‬
‫ي آد َ كُلَّهَا جَ ْحمنَ إِ ْ‬
‫جَنِ ْ‬
‫س ْو ُ‬
‫صرِفُهُ حَ ْحم ُ يَشَاءُ"‪ ,‬ثُ َّ َا َ َ ُ‬
‫كَقَلبٍ وَاحِدٍ‪ ,‬يَ ْ‬
‫اهللِ ‪( :‬اللَّ ُه َّ مُصَرِّفَ القُُلوْبِ لَرِّفْ ُُلوْجَنَا َلَى‬
‫َ ِتكَ) (‪. )63‬‬ ‫طَا‬

‫ا دي ‪.),)2563( - 62‬‬ ‫‪(- 54‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪026‬‬

‫عبد اهلل بن عمر بن العاص رضي اهلل عنهما څخه روايت دی‬
‫فرمايي ‪ :‬ما د نبي کريم ‪ ‬څخه ارويدلي دي هغه فرمايل ‪:‬‬
‫يقينا انسانانو زړونه داهلل تعالی د دوه ګوتو په مينځ کښې‬
‫دي ‪ ،‬اړه وې راړه وې هغې لره کوم طرف ته يي خوښه شي‬
‫بيا نبي کريم ‪ ‬اوفرمايل ‪ :‬ای اهلل چه زړونه اړه وې راړه وې‬
‫زمنوږ زړونه ستا عبادت او بنده ګۍ طرف ته واړه وي ‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوي عبد اهلل بن عمرو بن العاص ‪ ‬قريشې‬
‫مشهور صحابي دی ‪ ،‬او ډيرو فضيلتونو خاوند دی ‪.‬‬
‫او په بعضي غزاګانو کښې د نبي کريم ‪ ‬سره هم شريک‬
‫شوی دی ‪ .‬عبد اهلل بن عممرو بن العاص ‪ ‬ډير هو ښيار او‬
‫په ښه توګه به يي کارونه سرته رسول ‪ ،‬ځکه خو معاويه ‪‬‬
‫ده لره په کوفه باندي والي مقرر کړی وو ‪.‬‬
‫دحديثو په کتابونو کښې دده نه دنبي کريم ‪ ‬اووه سوه‬
‫(‪ )7۹۹‬احاديث نقل دي ‪ ،‬ده به په مصر کښې په مسجد‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪027‬‬

‫الفسطاط چه په مسجد عمرو بن العاص سره مشهور دی ‪،‬‬

‫احاديث بيانو ل ‪ ،‬او فتوا به يي هم ورکوله‬
‫دده نه د مصر شام او دحجاز ډيرو وخلکو علم زده کړو‪ ،‬او په‬
‫کال پنځه شپيته (‪ )۶۵‬هجري کښې په مصر کښې وفات شو‬
‫او بعضي علماو رايي داده چه په شام کښې وفات شوي بعضې‬
‫نور بيا وايي چه په مکه کښې وفات شوی دی ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث دا الرښونه کوي ‪ ،‬چه انسان بايد هغه اسباب‬
‫اختيار کړې ‪،‬کوم چه بنده لره په دين باندې کلکه وي‬
‫ځکه چه ټول کارونه اهلل تعالی د اسبابوسره تړلي دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬کله چه انسان خپل رب طرف ته متوجه شې ‪ ،‬اهلل‬
‫تعالی د هغه په زړه کښې سکون راحت او اطمئنان پيدا‬
‫کوي ‪ ،‬او چه کله انسان د خپل رب نه غافله شې ‪ ،‬نو د هغه‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪028‬‬

‫په زړه کښې ويره او پريشاني پيدا کيږي ‪ ،‬ځکه چه زړونه‬

‫داهلل تعالی په الس کښې دي ‪.‬‬
‫‪- 3‬په دې حديث کښې نبي کريم ‪ ‬د اهلل تعالی لپاره ګوتې‬
‫ثابت کړي دي څنګه د هغه د شان سره مناسب وې ‪ ،‬په دې‬
‫باندي ايمان لرل واجب دي ‪ ،‬بغير دکيفيت بيانولو نه او‬
‫بغير دتشبيه ورکولو نه ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪029‬‬

‫الد اء يف الق دة جني ال جدتني‬

‫د دوه سجدو په مابين کښې دعا‬
‫َنْ حُ َيْفَ َ ‪ ‬أنَّ النَّبِيَّ ‪ ‬كَانَ َي ُقوْ ُ جَ ْحمنَ‬ ‫‪- 36‬‬
‫َب اغْفِ ْر لِي) (‪. )66‬‬
‫ِّ‬ ‫َب اغْفِرْ لِي‪,‬‬
‫ال َّجْدَتَحمْنِ‪ِّ ( :‬‬
‫د حذيفه ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬چه نبي کريم ‪ ‬به‬
‫د دو ه سجدو په مينځ کښې دا دعا لوستله ‪:‬‬
‫( َبِّ اغْفِرْ لِي‪َ ,‬بِّ اغْفِرْ لِي) ای زما ربه ماته بښنه اوکړه ‪ ،‬ای‬
‫زما ربه ماته بښنه اوکړه !‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 4‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‪.‬‬

‫‪( - 55‬سننننننن اجنننننن مادنننننه‪ ,‬ننن ن ا ننننندي ‪ , 822‬وسننننننن أجننننني داود‪ ,‬ننن ن‬
‫ا نننندي ‪ , 823‬وسنننننن الن ننننائي‪ ,‬نن ن ا نننندي ‪ , 6636‬واللفننننظ اجننننن‬
‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ماده‪ ,‬ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪031‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الرښونه کوي ‪ ،‬چه دا دعا لوستل د دوو سجدو‬
‫په مينځ کښې مشروع دي ‪ :‬الفاظ يي دادي‪:‬‬
‫( َبِّ اغْفِرْ لِي‪َ ,‬بِّ اغْفِرْ لِي) ای زما ربه ماته بښنه اوکړه ای‬
‫زما ربه ماته بښنه اوکړه !‬

‫مصد ال ادة للبشر‬ ‫ا س‬

‫دين اسالم د نيک بختۍ سرچشمه ده ‪.‬‬
‫‪َ - 35‬نْ َبْدِ اهللِ جْنِ َبَّاسٍ ضي اهلل نهما َا َ‪ :‬كَانَ‬
‫َسُو ُ اهللِ ‪ ‬يَقُوْ ُ جَحمْنَ ال َّجْدَتَحمْنِ فِيْ لَ َةِ اللَّحمْلِ‪َ ( :‬بِّ‬
‫غ ِفرْ لِي وَا ْحَمْنِي وَادْبُرْنِي وَا ْ ُز ْنِي وَا ْ َف ْنِي ) (‪)65‬‬
‫اْ‬

‫‪( - 56‬سننننن اجنننن مادنننه‪ ,‬ننن ا ننندي ‪ ,828‬وسننننن أجننني داود‪ ,‬ننن ا ننندي‬
‫‪ ,‬ن ن ا ننندي ‪ , 283‬واللفنننظ اجنننن مادنننه‪َ ,‬نننا َ ا منننا‬ ‫‪ 861‬و دنننامع ال من ن‬
‫)‪.‬‬ ‫‪ :‬ه ا حدي غريب‪ ,‬ول م األلباني حدي اجن ماده وال م‬ ‫ال م‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪030‬‬

‫د عبد اهلل بن عباس رضي اهلل عنهما څخه روايت دی فرمايي‬

‫چه نبي کريم ‪ ‬به دشپې په لمانځه کښې د دو ه سجدو په‬
‫مينځ کښې دادعا لوستله ( َبِّ ا ْغ ِفرْ لِي‪ ,‬وَا ْحَمْنِي وَادْبُرْنِي‬
‫وَا ْزُ ْنِي وَا ْفَ ْنِي )‬
‫ای زما ربه ماته بښنه اوکړې ‪ ،‬او په ما باندي رحم اوکړې‬
‫اوماته هدايت اوکړې او ماته روزي راکړې او ماته عافيت‬
‫راکړي او زما نقصانات پوره کړي ‪ ،‬او زما در جې اوچتې‬
‫کړې ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 41‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪032‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا دعا د نيک بختۍ او سعادت په ټولو هغه اسبابو باندي‬
‫مشتمله ده کومو ته چه انسان په دنيا او اخرت کښې‬
‫ضرورت لري او همدارنګه ددي دعا په وجه باندي انسان‬
‫د ټولو شرونونه محفوظ پاتي کيږي ‪.‬‬
‫‪- 2‬دين اسالم دټولو انسانانو لپاره د سعادت او نيک بختۍ‬
‫سر چشمه ده چا چه د اسالم تابعداري اوکړه ‪ ،‬نو هغه‬
‫خوشبخته دی او چا چه ترينه مخ واړه وو ‪ ،‬هغه بد بخته‬
‫دی ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪033‬‬

‫الظاهرة والباطن‬ ‫أسس ا س‬

‫د اسالم ښکاره او معنوي بناوې ‪.‬‬
‫‪َ - 32‬نْ َأجِي هُرَ ْيرَةَ ‪َ ‬ا َ‪ ( :‬كَانَ النَّبِيُّ ‪ ‬جَا ِزًا يَوْمًا‬
‫؛ فَقَا َ‪ :‬مَا الْإِميَانُ؟ َا َ‪:‬‬ ‫لِلنَّاسِ؛ فَأَتَاهُ دِ ْبرِيلُ لحمه ال‬
‫"الْإِميَانُ‪ :‬أَ ْن ُتؤْمِنَ جِاللَّهِ وَ َملَائِكَ ِتهِ َوكُتُ ِبهِ‪ ,‬وَ ِجلِقَا ِئهِ َو ُسُِلهِ‪,‬‬
‫سلَا ُ‪ :‬أَنْ َت ْبُدَ‬
‫سلَا ُ؟ َا َ‪" :‬الْ ِإ ْ‬
‫وَ ُتؤْمِنَ جِالْ َب ْ ِ"‪َ ,‬ا َ‪ :‬مَا الْ ِإ ْ‬
‫الزكَاةَ‬
‫شرِكَ جِهِ‪ ,‬وَتُقِحم َ الصَّلَاةَ‪ ,‬وَ ُتؤَدِّ َ َّ‬
‫اللهَ وَ َا تُ ْ‬
‫َّ‬
‫الْ َم ْفرُوضَ َ‪ ,‬وَتَصُو َ َمَضَانَ‪َ ,‬ا َ‪ :‬مَا الْإِحْ َانُ؟ َا َ‪" :‬أَنْ‬
‫َت ْبُدَ اللَّهَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ‪ ,‬فَ ِإنْ لَ ْ تَكُنْ َترَاهُ؛ فَإِنَّهُ يَرَاكَ"‪,‬‬
‫َا َ‪ :‬مَتَى ال َّا َ ُ ؟ َا َ‪" :‬مَا الْمَ ْئُو ُ َنْهَا جِأَ ْلَ َ مِنَ‬
‫شرَاطِهَا‪ :‬إِذَا َولَدَتِ الْأَمَ ُ َجَّهَا‪,‬‬
‫ال َّائِلِ‪َ ,‬وسَأُخْ ِبرُكَ َنْ َأ ْ‬
‫وَإِذَا َتطَاوَ َ ُ َاةُ الْإِجِلِ الْبُهْ فِي الْ ُبنْحمَانِ‪ ,‬فِي خَمْسٍ َا‬
‫اللهُ‪ ,‬ثُ َّ تَ النَّبِيُّ ‪‬‬
‫ُن إِاَّ َّ‬
‫َي ْلَمُه َّ‬
‫ﭽﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﭼ ‪( ,‬لقمان‪)٤٣ :‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪034‬‬

‫ثُ َّ أَدْ َجرَ‪ ,‬فَقَا َ‪ُ " :‬دُّوهُ"؛ َفلَ ْ َيرَوْا شَحمْئًا؛ فَقَا َ‪" :‬هَ َا دِبْرِيلُ‪,‬‬
‫دَاءَ ُي َلِّ ُ النَّاسَ دِينَهُ ْ) (‪. )62‬‬
‫دابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬چه يوه ورځ نبي‬
‫کريم ‪ ‬د خلکو په خوا کښې وو ‪ ،‬چه جبريل عليه السالم‬
‫ورته راغی ‪،‬او نبي کريم ‪ ‬ته يي اوفرمايل ‪ :‬چه ايمان څه‬
‫ته وايي؟ نبي کريم ‪ ‬اوفرمايل ‪ :‬په اهلل تعالی باندي ايمان‬
‫راوړل ‪ ،‬او دهغه په مالئکو باندي او دهغه په کتابونو باندي‬
‫او هغه سره په مالويدلو باندي او دهغه په رسوالنو باندي‬
‫او دمرګ نه روستو ژوند باندې ديته ايمان وايي ‪.‬‬
‫بيا جبريل عليه السالم اوفرمايل ‪ :‬چه اسالم څه ته وايي؟‬
‫نبي کريم ‪ ‬اوفرمايل ‪ :‬چه په اخالص سره يواځې د اهلل‬
‫تعالی عبادت او بنده ګي کول ‪ ،‬او دهغه سرهيڅ قسم شرک‬

‫‪( - 57‬لنننن ن حمم الب ننننننا ‪ ,‬نننن ن ا نننننندي ‪ ,61‬ولنننن ن حمم م ننننننل ‪ ,‬نننن ن‬
‫ا دي ‪ ,)2( - 6‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪035‬‬

‫نه کول ‪ ،‬او دلمانځه پاپندي کول ‪ ،‬او فرض زکات ادا کول‬
‫او درمضان دمياشتې روژې نيول ‪ ،‬ديته اسالم وايي ‪.‬‬
‫بيا جبريل عليه السالم اوفرمايل‪ :‬احسان څه ته وايي ؟‬
‫نبي کريم ‪ ‬اوفرمايل ‪ :‬د اهلل تعالی عبادت او بنده ګې په‬
‫داسې ډول کول ‪ ،‬ګويا که ته اهلل تعالی ته ګوري ‪ ،‬او که ستا‬
‫دا حالت نه جوړيږي ‪ ،‬نو دا حالت خو بايد ضرورجوړ کړی‬
‫شې ‪ ،‬چه اهلل تعالی تاته ګوري ‪ ،‬او ديته احسان وايي ‪.‬‬
‫بيا جبريل عليه السالم اوفرمايل ‪ :‬د قيامت ورځ کله راځي ؟‬
‫نبي کريم ‪ ‬اوفرمايل ‪ :‬نه دی تپوس کړی شوی ‪ ،‬دقيامت‬
‫په باره کښې ډير پوهه دسؤال کونکې نه خو دقيامت‬
‫د ورځي عالمات به درته بيان کړم ‪ ،‬کله چه وزيږه وي‬
‫وينځه خپله سيده ‪ ،‬او کله چه د تورو او ښانو چو پانان په‬
‫ابادۍ کولو کښې سيالي شروع کړې ‪ ،‬پنځه کارونه دي‬
‫چه په هغي باندي داهلل تعالی نه بغير هيڅو ک نه پوهيږي‬
‫او بيا نبي کريم‪ ‬د قران کريم دا ايت تالوت کړه ‪:‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪036‬‬

‫(‪)58‬‬ ‫ﭽﯫﯬﯭﯮﯯ ﭼ ‪,‬‬

‫يقينا يواځي د اهلل تعالی سره علم دقيامت دی ‪ ،‬بيا سؤال‬
‫کونکی روان شو‪،‬نبي کريم صلی اهلل عليه اوفرمايل‬
‫چه سؤال کونکی راوا پس کړې‪ ،‬نو هغه يي اونه مومو‪،‬نبي‬
‫کريم صلی اهلل عليه اوفرمايل ‪ :‬دا جبريل عليه السالم وو‬
‫ددي لپاره راغلی وو ‪ ،‬چه خلکوته دهغوې دين ور وښايي ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1۲‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‪.‬‬

‫‪( - 5۹‬لقمان‪ )34 :‬اآلية‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪037‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬په دې حديث کښې ددين اسالم ظاهرې (ښکاره)‬
‫او معنوې ټولې بناء ذکر دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث داللت کوي ‪ ،‬چه اسالم دعمل او عقيدې نوم‬
‫دی عمل بغير دعقيدې نه نه قبليږي او همدارنګه دعمل‬
‫نه بغير عقيده هم نه صحيح کيږي ‪.‬‬
‫ځکه چه اسالم دعقيدې او دعمل نوم دی او همدارنګه اسالم‬
‫ټولو نيکو اعمالوته شامليږي ‪ ،‬ځکه چه نيک اعمال د هغې‬
‫ايمان او تصديق نه پيداکيږي کوم چه د بنده په زړه کښې‬
‫موجود وي ‪.‬‬
‫‪- 3‬ددي حديث نه واضح دا معلوميږي ‪ ،‬چه ايمان مرکب‬
‫دی د تصديق کولو نه په زړه کښې او د قول نه په ژبه باندي‬
‫او دعمل کولو نه په اندامونو باندي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪038‬‬

‫لى سو اهلل‬ ‫فضل الص ة وال‬

‫په نبي کريم ‪ ‬باندي د درود ويلو فضيلت او غوره والی ‪.‬‬
‫‪َ - 38‬نْ أَجِيْ طَ ْل َ َ ‪ ‬أَنَّ َسُوْ َ اهللِ ‪( ‬دَاءَ ذَاتَ يَوْ ٍ‬
‫شرَى فِيْ وَدْ ِهكَ!؛‬
‫شرَى فِيْ وَدْ ِههِ؛ فَقُلْنَا‪ :‬إِنَّا لَ َنرَى الْبُ ْ‬
‫وَالْبُ ْ‬
‫فَقَا َ‪ :‬إِنَّهُ أَتَانِيَ الْ َمَلكُ؛ فَقَا َ يَا مُ َمَّدُ! إِنَّ َجَّكَ يَقُوْ ُ‪ :‬أَمَا‬
‫شرًا‪,‬‬
‫صلِّيْ َلَحمْكَ أَحَدٌ إِاَّ لَلَّحمْتُ َلَحمْهِ َ ْ‬
‫ك؟ أَنَّهُ اَ يُ َ‬
‫ُيرْضِحمْ َ‬
‫شرًا) (‪)62‬‬
‫َو َا يُ َلِّ ُ َلَحمْكَ أَحَدٌ إِاَّ سَلَّ ْمتُ َلَ ْحمهِ َ ْ‬
‫د ابو طلحه ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬يوه ورځ نبي‬
‫کريم ‪ ‬راغی او د هغه په مخ کښې خوشحالې وه ‪ ،‬مونږ‬
‫اوويل ستا په مخ کښې خوشحالې وينو نبي کريم ‪‬‬
‫او فرمايل ‪ :‬دا ځکه چه ماته مالئک راغی ‪ ،‬او هغه اوويل‬
‫ای محمد ‪ ‬يقينا ستا رب فرمايي ‪ ،‬ايا ته په دې نه‬
‫خوشحاليږي چه درود نه وايي په تابدي هيڅوک مګر زه په‬

‫ا دي ‪ ,6283‬وح نه األلباني)‪.‬‬ ‫‪( - 5۰‬سنن الن ائي‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪039‬‬

‫هغه باندي لس رحمتونه راليږم ‪ .‬او سالم نه وايي په تا‬

‫باندي هيڅوک مګر زه په هغه باندې لس سالمونه راليږم ‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪ ,‬هو‪:‬‬
‫ددي حديث راوې ابو طلحه سهل بن االسود الخزرجي‬
‫مشهور صحابي دی ‪ ،‬او دډيرو فضيلتونو خاوند دی کله چه‬
‫د مدينې خلکو د نبي کريم ‪ ‬سره بيعت کولو ‪ ،‬نو دا هم په‬
‫دغه بيعت کولو کښي موجود وو ‪ ،‬او همدارنګه ابو طلحه ‪‬‬
‫د بدر په غزا او هغه غزا ګانې چه دبدر د غزانه روستو واقع‬
‫شوي دي ‪ ،‬هغه ټولو کښې دنبي کريم ‪ ‬سره شريک شوی‬
‫دی او کله چه نبي کريم صلی اهلل عليه وسلم وفات شو نو‬
‫ابو طلحه ‪ ‬دهغه ‪ ‬قبر او لحد تيار کړه ‪.‬‬
‫ابو طلحه ‪ ‬په دنيا کښې د زهد زنده ګې تيره کړه ‪ ،‬او اکثر‬
‫وخت به روژه وو ‪ ،‬او داهلل په الره کښې د جهاد کولو سره يي‬
‫ډيره مينه درلوده ‪ ،‬په کال يو پنځوس (‪ )۵1‬يا دوه پنځوس‬
‫(‪ )۵2‬هجري کښې چه دروميانو په مقابل کښې د جهاد لپاره‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪041‬‬

‫اووت او چه کله په کشتۍ کښې سپور شو نو کشتۍ په بحر‬

‫کښې وه چه ابو طلحه ‪ ‬په همدي کشتۍ کښې وفات شو‬
‫اوه (‪ )7‬ورځي روستو ملګرو دفن کړو ‪ ،‬او دهغه په بدن کښې‬
‫تغيير نه وو راغلی ‪.‬‬
‫دده نه د حديث په کتابونو کښې ‪ ،‬د نبي کريم ‪ ‬دوه نوي‬
‫(‪ )۰2‬احاديث نقل دي ‪.‬‬
‫او بعضو تاريخ پوهانو ويلي چه ابو طلحه ‪ ‬په کال څلور‬
‫ديرش (‪ )۲۴‬هجري کښې په مدينه کښې وفات شوی دی‬
‫او د جنازې لمونځ يي عثمان ‪ ‬اداکړه ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪040‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث يو مؤمن بنده ته ترغيب ورکوي ‪ ،‬چه بايد په‬
‫نبي کريم ‪ ‬باندي ډير درود او سالم اوايي ‪ ،‬او درود ويلو‬
‫صحيح طريق داده چه دا درود اوايي کوم چه الندي ذکر‬
‫کيږي‪:‬‬
‫(َاللَّهُ َّ لَلِّ ََلى مُ َمَّدٍ وَ ََلى آ ِ مُ َمَّدٍ‪ ,‬كَ َما لَلَّ ْحمتَ ََلى‬
‫ج ْحمدٌ‪ ,‬اَللَّهُ َّ جَا ِكْ‬
‫ِإ ْج َراهِ ْحم َ‪ ,‬وَ ََلى آ ِ إِ ْج َراهِ ْحم َ‪ِ ,‬إنَّكَ حَ ِم ْحمدٌ مَ ِ‬
‫كتَ ََلى إِ ْج َراهِ ْحم َ‪,‬‬
‫ََلى مُ َمَّدٍ وَ ََلى آ ِ مُ َمَّدٍ‪ ,‬كَ َما جَا َ ْ‬
‫ج ْحم ٌد ) (‪)51‬‬
‫َو ََلى آ ِ إِ ْج َراهِ ْحم َ‪ ,‬إِنَّكَ حَ ِم ْحمدٌ مَ ِ‬

‫‪( - 61‬لنننن حمم الب نننننا ‪ ,‬نننن ا ننننندي ‪ ,3321‬ولنننن حمم م نننننل ‪ ,‬نننن‬
‫ا دي ‪ ,)315( - 55‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪042‬‬

‫الهي په محمد صلی اهلل عليه وسلم اوپه آل د محمد صلی اهلل‬
‫عليه وسلم رحمتونه را وليږه لکه څنګه چه دې په ابراهيم‬
‫عليه السالم او دهغي په آل رحمتونه را ليږلي وو‪ ،‬په رښتيا‬
‫سره ته ستا يلی شوی اود لويي خاوند يي‪.‬‬
‫‪- 2‬د اهلل تعالی له طرفه په نبي کريم ‪ ‬باندي د (صالة)‬
‫ويلو معنی داده ‪ ،‬چه د اهلل تعالی د طرفه په نبي کريم ‪‬‬
‫باندي ‪ ،‬رحمتونه راليږل‪ ،‬د (اَللَّ ُه َّ لَ ِّل َلَى مُ َ َّمدٍ ) معنی ده‬
‫الهي په محمد صلی اهلل عليه وسلم باندې رحمتونه راوليږې‬
‫‪- 3‬همدارنګه دا حديث الرښونه کوې ‪ ،‬چه په نبي کريم ‪‬‬
‫باندي درود ويل مشروع دي ‪ ،‬لکه اهلل تعالی فرمايلي دي ‪:‬‬

‫ﭽﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ‬
‫ﭾ ﭿ ﮀ ﭼ (‪)61‬‬

‫‪ ( , - 61‬سو ة األحزاب‪ ,‬اآلي ‪.) 65‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪043‬‬

‫يقينا اهلل تعالی او مالئک دهغه درود وايي په نبي ‪ ‬باندې‬

‫ای ايمان والو درود وايي ‪ ،‬په هغه باندې او سالم وايي پوره‬
‫او همدارنګه نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي ‪:‬‬
‫(إِنَّ لِلَّهِ مَ َئِكَ ً سَحمَّاحِحمْنَ يفِ الْأَ ْضِ يُبَلِّغُونِي مِ ْن‬
‫ُمتِي ال َّ َ َ)‬
‫أ َّ‬
‫يقينا د اهلل تعالی مالئکې ګرځي په زمکه کښې رارسوي‬
‫ماته ځما دامت سالمونه ‪.‬‬
‫زمونږ په خوږ نبي محمد ‪ ‬باندي درود او سالم ويل دهغه‬
‫د حقوقو څخه دي په دې امت باندې او هر مسلمان ته ددي‬
‫امرکړی شوی دی ‪ ،‬چه په نبي کريم ‪ ‬باندي درود او‬
‫سالم ووايي ‪.‬‬
‫لکه عام درود ويل شو ‪ ،‬په نبي کريم ‪ ‬باندي‪ ،‬او همدارنګه‬
‫لمونځ کونکی به په لمانځه کښې په نبي کريم ‪ ‬باندي درود‬
‫وايي ‪ ،‬او همدارنګه ‪ ،‬مسجد ته د داخليدلو په وخت کښې‬
‫هم په نبي کريم ‪ ‬درود ويل پکار دي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪044‬‬

‫اوس په نبي کريم ‪ ‬باندي درود او سالم ويل ‪ ،‬سره د دينه‬

‫چه هغه وفات شوی اوغائب دی دا دهغه دخصوصياتوڅخه‬
‫دي او د نبي کريم ‪ ‬نه عالوه د بل چا لپاره جائز نه ده چه‬
‫په هغه سالم اوويل شې په داسې حال کښې ‪ ،‬چه هغه کس‬
‫غائب وي ‪ ،‬ځکه چه دا دنبي کريم ‪ ‬خصوصيت دی چه‬
‫په هغه سالم اوويل شې او حال دادی چه هغه غائب دی خو‬
‫سالم هغه ته مالئکې ورسوي ‪.‬‬
‫‪- 3‬د ( سالم ) معنی ده ‪ :‬سالمتيا او نجات د شرونو او عيوبو‬
‫نه ‪.‬‬
‫‪- 5‬په نبي کريم ‪ ‬باندي درود او سالم ويل بايد په هغه‬
‫طريقه اوويل شې کومه چه مشروعه وې ‪ ،‬بعضي خلک‬
‫يوځاې راجمع شې او په جمع سره په هغه درود اوسالم وايې‬
‫ددي هيڅ ثبوت نشته ‪ ،‬بلکه هر مسلمان بايد په نبي کريم‬
‫‪ ‬درود ووايي بغير ددينه چه يو ځاي ته راجمع شې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪045‬‬

‫َالتشْرِيف‬
‫الحمد الْ ُحممْنَى لكل ما فحمه التَّكْرِي و َّ‬
‫د عزت او شرافت کارونو لپاره ښې الس دی ‪.‬‬
‫َنْ َا ِئشَ َ َضِيَ اللَّهُ َنْهَا‪َ ,‬الَتْ‪ ( :‬كَانَتْ يَدُ‬ ‫‪- 32‬‬
‫َسُو ِ اللَّهِ ‪ ‬الْ ُحممْنَى لِطَهُو ِهِ وَطَ َامِهِ‪ ,‬وَكَانَتْ يَدُ ُه‬
‫ن مِنْ أَذًى ) (‪)62‬‬
‫ئِهِ‪ ,‬وَمَا كَا َ‬ ‫الْ ُحم ْرَى لِ َ‬
‫د عائشه رضي اهلل عنها څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬د نبي‬
‫کريم صلی ښي الس دهغه د خوراک کولو لپاره وو ‪ ،‬او په‬
‫اودس کولوکښې به يي هم ښي الس مخکښې کولو ‪ ،‬او هغه‬
‫به په استنجا او هغه کارونو کښې چه طبيعت يي بد ګڼي‬
‫چپ الس استعمالولو ‪.‬‬

‫(سنننننن أجنننني داود‪ ,‬ننن ا نننندي ‪ , 33‬ولننن حمم الب ننننا ‪ ,‬ننن ا نننندي ‪ ,658‬ولننن حمم‬ ‫‪- 62‬‬
‫‪ ,‬نن ا نندي ‪ , 6888‬وسننننن اجننن مادنننه‪,‬‬ ‫‪ ,) 258( - 55‬ودنننامع ال منن‬ ‫م ننل ‪ ,‬نن ا نندي‬
‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ ,3288‬واللفظ ألجي داود‪ ,‬ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪046‬‬

‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) ۵‬نمبر حديث‬

‫کښې ذکر شوې ده‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬په دين اسالم کښې داقاعده ده ‪ ،‬هغه کارونه چه دعزت‬
‫او شرافت سره تعلق لري ‪ ،‬لکه جامې اغوستل ‪،‬کيړۍ په‬
‫خپوکول‪ ،‬اومسجدته داخليدل مسواک وهل ‪ ،‬او همدارنګه‬
‫نوکان او بريتونه پريکول دبيت الخال نه راوتل ‪ ،‬او په اوداسه‬
‫کښې اندامونه وينځل خوراک او څښاک کول ‪ ،‬او همدارنګه‬
‫مصافحه کول ‪ ،‬او په لمانځه کښې سالم ګرځول ‪ ،‬او دحجر‬
‫اسود استالم کول ‪ ،‬وغيره هغه کارونه چه د عزت او شرافت‬
‫سره تعلق لرې ‪ ،‬بايد په هغه ټولو کښې ښي طرف مخکې‬
‫کړی شي ‪.‬‬
‫‪- 2‬او هغه کارونه چه د عزت او شرافت سره تعلق نلري لکه‬
‫بيت الخال ته داخليدل او دمسجدنه بهر ته وتل او همدارنګه‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪047‬‬

‫استنجا کول ‪ ،‬او جامې ويستل ‪ ،‬وغيره هغه کارونه چه‬

‫د شرافت او عزت سره تعلق نلري ‪ ،‬بايد په هغې کښې چپ‬
‫الس استعمال کړی شي ‪.‬‬
‫‪- 3‬په مسلمان باندې واجب ده ‪ ،‬چه بايد د نبي کريم ‪‬‬
‫تابعداري اوکړی ‪.‬‬

‫ير من سؤا الناس أمواهل جغري ضرو ة‬ ‫الت‬

‫څوک چه د خلکو مالونه په سؤال سره غواړې هغوې ته ويره‬
‫س ْو ُ اهللِ ‪:‬‬
‫َنْ أَجِي هُرَيْرَةَ ‪َ ,‬ا َ ‪َ :‬ا َ َ ُ‬ ‫‪- 61‬‬
‫دمْرًا؛‬
‫كثُّرًا؛ فَإ َِّنمَا َي ْأَ ُ َ‬
‫(مَنْ سَأَ َ النَّاسَ أَ ْموَالَ ُه ْ تَ َ‬
‫(‪)53‬‬ ‫كثِرْ)‬
‫فَلْ َحم ْ َتقِلَّ أَوْ لِ َحم ْتَ ْ‬
‫دابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬څوک چه دخلکو نه دهغوې مالونه په سؤال‬
‫سره غواړې ددي لپاره چه خپل مال زيات کړې‬

‫ا دي ‪.),)6136( - 616‬‬ ‫‪( - 6۲‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪048‬‬

‫پس دا يقينا د اور سکروټې دي که زياته وې هغي لره او که‬

‫کمه وې هغې لره ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1۲‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬په دې حديث کښې هغه چا ته ډيره ويره ورکړی شوي‬
‫ده ‪ ،‬څوک چه د خلکو نه دهغوې مالونه بغير دضرورت نه‬
‫په سؤال سره غواړي ددي لپاره چه خپل مال په دې سره‬
‫زيات کړې ‪ ،‬او همدارنګه دا حديث دا الر ښونه هم کوي چه‬
‫د خلکونه سؤالونه کول ‪ ،‬بغير دضرورت نه ګناه کبيره ده ‪.‬‬
‫‪- 2‬کله چه انسان خپل حاجتونه د نورو انسانانو څخه غواړې‬
‫نو دهغه حاجتونه نه پوره کيږي ‪ ،‬او هميشه لپاره بيا‬
‫د خلکونه سؤالونه کوې ‪ ،‬او کله چه يو بنده خپل حاجتونه‬
‫خپل رب ته پيش کړې ‪ ،‬او په هغه باندي اعتماد اوکړې‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪049‬‬

‫نو دهغه حاجتونه پوره کيږي ‪ ،‬ځکه چه اهلل تعالی د خپل‬

‫بنده لپاره يواځي کافي دی ‪ ،‬لکه اهلل تعالی فرمايلي دي ‪:‬‬

‫ﭽ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬﮭ ﭼ (‪) 64‬‬
‫چاچه ځان وسپاره اهلل تعالی ته ‪ ،‬هغه پوره دی دده لپاره ‪.‬‬

‫شرَاقِ‬
‫مشرو حم لَ َة الْ ِإ ْ‬
‫د څا ښت لمونځ کول مشروع دي ‪.‬‬
‫ضيَ اللَّهُ َنْهَا‪َ ,‬الَتْ‪ ( :‬كَانَ‬
‫َنْ َا ِئشَ َ َ ِ‬ ‫‪- 66‬‬
‫سوْ ُ اللّهِ ‪ ‬يُصَلّي الضَّ َى أَ ْجَ ًا‪ ,‬وَيَزِيدُ مَا شَاءَ‬
‫َ ُ‬
‫اللّهُ) (‪)56‬‬

‫‪ ( , 64‬سو ة الط ق‪ ,‬اآلي ‪.) 3‬‬

‫‪.),)262( - 22‬‬ ‫ا دي‬ ‫‪( - 65‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪051‬‬

‫د عائشه رضي اهلل عنها څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي‬

‫کريم ‪ ‬به د څاښت لمونځ څلور رکعته کوو‪ ،‬او زياتي کولو‬
‫به يي څومره چه به اهلل تعالی غوښتلو ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په ( ‪ ) 5‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪ - 0‬کله چه نمر د يوې نيزې په اندازه راوخيژې د څاښت‬
‫د لمانځه وخت شروع کيږي ‪ ،‬او د نمر تر زواله پورې‬
‫جريان لري دې لمانځه ته ( صالة االوابين )‬
‫او ( صالة الضحی ) او ( صالة االشراق ) واېې او ددي لمانځه‬
‫اداکول مستحب دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬ددې لمانځه د رکعتونو کمه شميره دوه رکعته ده ‪ ،‬او‬
‫زياته شميره يي اته رکعته ده ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪050‬‬

‫او غوره داده چه څلور رکعته اوکړی شي ‪ ،‬په داسې طريقې‬

‫سره چه د هر دوه رکعته نه بعد سالم اوګر ځول شي ‪.‬‬
‫بعضي علماو ويلي چه د څاښت دلمانځه د زياتو رکعتونو‬
‫شمير معلوم نه دی ‪ ،‬څومره چه دلمونځ کونکې خو ښه شي‬
‫کوالي شي چه ادا يي کړې ‪.‬‬

‫فضل الوضوء والصلوات اخلمس‬

‫د اودس او پنځه وخته لمونځ کولو فضيلت‬
‫هلل‬
‫سوْ ُ ا ِ‬
‫َنْ ُثْنمَانَ جْنِ َفَّانَ ‪َ ‬ا َ‪َ :‬ا َ َ ُ‬ ‫‪- 62‬‬
‫كمَا أَمَ َرهُ اللَّهُ تَ َالَى؛‬
‫‪( :‬مَنْ أَ َت َّ ا ْلوُضُوْءَ‪َ ,‬‬
‫(‪. )55‬‬ ‫ك ُتوْجَاتُ‪ ,‬كَفَّا َاتٌ ِلمَا جَحمْنَهُنَّ)‬
‫ت ا ْلمَ ْ‬
‫فَالصََّلوَا ُ‬
‫د عثمان بن عفان ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم‬
‫‪ ‬فرمايلي دي ‪ :‬چا چه کامل او پوره اودس اوکړو ‪ ،‬پس‬

‫ا دي ‪.),)236 ( – 66‬‬ ‫‪( - 66‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪052‬‬

‫فرض لمونځونه کفارات ( ددي په سبب سره معاف کيږي )‬

‫هغه ګناهونه چه دانسان نه واقع شي ددي لمونځونو‬
‫د وختونو په مابين کښې ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )1‬نمبرحديث کښې‬
‫ذکر شوې ده‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪ - 6‬اودس هغه غوره عبادت په کوم باندي چه اهلل تعالی‬
‫ډير اجر او ثواب ورکوې ‪ ،‬د اوداسه په وجه ګناهونه معاف‬
‫کيږي اودرجي اوچتيږي نوبايد ده چه مسلمان بنده‬
‫د اوداسه پوره اهتمام اوکړې اودس او دهغې اداب او شرطونه‬
‫وغيره زده کړې ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث ښائسته پوره او کامل اودس کول او بيا‬
‫لمونځونه په خشوع او عاجزۍ سره اداکولو ته ترغيب‬
‫ورکوي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪053‬‬

‫‪ - 3‬په دې حديث کښې د پنځه فرضي لمونځونو فضيلت‬

‫ذکر شوی ‪ ،‬هغه داچه په دې لمونځونوسره صغيره ګناهونه‬
‫معاف کيږي اوهرچه کبيره لوي ګناهونه دي هغه په رشتني‬
‫توبې سره معاف کيږي ‪.‬‬
‫تناو التمر لِل ُّ ُوْ ِ‪ ,‬هو‪ :‬األفضل‬
‫په پيشمني کښې خرما خوړل غوره دي ‪.‬‬
‫َنْ أَ ِجيْ هُرَيْرَةَ ‪َ ‬نِ النَّبِيِّ ‪َ ‬ا َ‪( :‬نِ ْ َ‬ ‫‪- 63‬‬
‫(‪. )52‬‬ ‫لتمْ ُر)‬
‫س ُ ْو ُ الْ ُم ْؤمِنِ‪ :‬اَ َّ‬
‫ُ‬
‫د ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬د مؤمن غوره پيشمنی خرما ده ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )1۲‬نمبرحديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ ,2336‬ول‬ ‫‪( - 67‬سنن أجي داود‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪054‬‬

‫‪:‬‬ ‫من فوائد ه ا ا دي‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪ -1‬غوره او مستحب ده ‪ ،‬چه پيشمني کښې ‪ ،‬خرما اوخوړل‬
‫شي ‪ ،‬ځکه چه د خرما خوړل په پيشمني کښې سنت دي‬
‫ډير خلک ددي سنت نه غافله دي ‪ ،‬او دا ګمان کوي ‪ ،‬چه‬
‫ګويا خرما خوړل صرف په روژه ماتي کښې سنت دي ‪.‬‬
‫‪ – 2‬خرما مبارکه ميوه ده او په پيشمني کښې دهغې‬
‫خوراک هم برکت لري ‪.‬‬
‫‪- 3‬د پيشمني په کولو سره انسان کوالې شي چه واجبات‬
‫او طاعات په ښه توګه سرته ورسوې ‪ ،‬نو بايد مؤمن بنده‬
‫دپيشمني اهتمام اوکړي اګر که لږ خوراک اوکړې ‪ ،‬ځکه‬
‫پيشمني کښې لږ خوراک هم کافي وي ‪ ،‬تر دې چه يواځي‬
‫په او بو سره هم پيشمنی کوالي شي ‪ ،‬خو خو رما خوړل په‬
‫پيشمني کښې غوره دي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪055‬‬

‫فضل التأمني‬
‫د آَ مين ويلو غوره والی ‪.‬‬
‫‪َ - 63‬نْ أَجِيْ هُرَ ْيرَةَ ‪ ‬أَنَّ َسُوْ َ اهللِ ‪َ ‬ا َ‪( :‬إِذَا َا َ‬
‫أَحَ ُدكُ ْ‪ :‬آمِنيَ‪َ ,‬و َالَتِ الْ َملَائِكَ ُ فِي ال َّمَاءِ‪ :‬آمِنيَ؛‬
‫ن ذَنْبِهِ) (‪)58‬‬
‫َد َ مِ ْ‬
‫خرَى؛ ُغ ِفرَ َلهُ مَا تَق َّ‬
‫ت إِحْدَاهُمَا الْأُ ْ‬
‫فَوَافَ َق ْ‬
‫ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمائلي دي ‪ :‬کله چه يو کس ستاسو امين اوايي ‪ ،‬او مالئکې‬
‫په اسمان کښې هم امين وايي ‪،‬دچا امين چه د مالئکو دامين‬
‫سره برابر شي ‪ ،‬نو مخکنې ګناهونه يي معاف شې ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1 ۲‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫‪- 22‬‬ ‫ا دي‬ ‫ا دي ‪ ,286‬ول حمم م ل ‪,‬‬ ‫‪( 6۹‬ل حمم الب ا ‪,‬‬
‫(‪.),)361‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪056‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬د اَمين معنی ‪ :‬ای اهلل هغه څه چه په سورت فاتحه‬
‫کښې مونږ له تانه اوغښتل دا دعا زمونږ قبوله کړې ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث الر ښونه کوې ‪ ،‬چه لونځ کونکی که امام وي‬
‫يا مقتدي وي ‪ ،‬او يا يواځې لمونځ کونکی وي بايد چه اَمين‬
‫اوايي ‪.‬‬
‫‪- 3‬دا حديث الر ښونه کوې ‪ ،‬چه په مالئکو ايمان لرل‬
‫واجب دي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪057‬‬

‫من صفات المسلمين‬

‫د مسلمانانو د خويونو څخه ‪.‬‬
‫سوْ ِ اهللِ ‪‬‬
‫َنْ َ ُ‬ ‫‪َ -‬نْ أَجيْ هُرَيْرَةَ ‪‬‬ ‫‪66‬‬
‫َا َ‪(:‬ا ْل ُم ِْل ُ مَنْ سَِل َ النَّاسُ مِنْ ِل َانِهِ وَيَ ِدهِ‪,‬‬
‫) (‪)52‬‬ ‫س َلَى دِمَائِ ِه ْ وَأَ ْموَالِ ِه‬
‫وَا ْلمُؤْمِ ُن مَنْ أَمِنَهُ النَّا ُ‬
‫ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬کامل مسلمان هغه دی ‪ ،‬چه نور مسلمانان‬
‫دهغه د ژبې او الس د ضرر څخه بچ وې ‪ ،‬او کامل مؤمن‬
‫هغه دی ‪ ،‬چه خلک ده لره امنانت دار اوګڼې د خپلو وينو او‬
‫مالونو باره کښې ‪.‬‬

‫‪( - 69‬سنننننن الن ننننائي‪ ,‬نننن ا ننننندي ‪ , 3226‬و لنننن حمم م ننننل ‪ ,‬نننن‬
‫ا دي ‪ , ,)36( - 56‬واللفظ للن ائي‪ ,‬وح نه األلباني)‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪058‬‬

‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1 ۲‬نمبرحديث‬

‫کښې ذکر شوې ده‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪ - 6‬دا حديث د مسلمان څخه دا غو ښتنه کوې ‪ ،‬چه بايد‬
‫دامانتونو پوره لحاظ اوکړې ‪ ،‬او همدارنګه په معامالتو کښې‬
‫د رشتنوالي څخه کار واخلي ‪ ،‬او بايد په خلکو باندي ظلم‬
‫او زياتی اونه کړې ‪ ،‬او د هغوې د وينو او مالونوڅخه ځان‬
‫او ساتې‬
‫‪- 2‬رشتنی مؤمن هغه دی ‪ ،‬چه خپل ځان اهلل تعالی ته‬
‫تسليم کړي او د انسانانو حقوق ادا کوي ‪ ،‬هغوې ته ضرر نه‬
‫ور کوي ‪ ،‬او نه په هغوي باندې ظلم کوي ‪ ،‬بلکه انسانان‬
‫دهغه دشر او ضرر نه محفوظ وي ‪.‬‬
‫‪-‬په دې حديث کښې د مسلمان دا ظاهري صفت ذکر‬ ‫‪3‬‬
‫شوی ‪ ،‬چه خلک به دهغه د ضررنه محفوظ وي ‪ ،‬او دمؤمن‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪059‬‬

‫لپاره دا باطني صفت ذکر شوی ‪ ،‬چه خلک به ده لر امانت‬

‫دار ګڼي د خپلو وينو او مالونو باره کښې ‪.‬‬
‫ما ة البحموت جال بادة وال كر و راءة القرآن فحمها‬
‫دکورونو اباده ول د اهلل تعالی په عبادت او دهغه ذکر‬
‫او دقران په تالوت باندي ‪.‬‬
‫َنْ أَ ِجيْ هُرَيْرَةَ ‪ ‬أَنَّ َسُو َ اهللِ ‪َ ‬ا َ‪ ( :‬اَ‬ ‫‪- 65‬‬
‫ك ْ َمقَاجِرَ؛ إِنَّ الشَّحمْطَانَ يَنْفِرُ مِ َن الْبَحمْتِ‬
‫تَجْ َُلوْا جُ ُحموْتَ ُ‬
‫(‪. ) 21‬‬ ‫سوْ َ ُة الْ َبقَرَةِ )‬
‫الَّ ِ ُتقْرَأُ فِحمْ ِه ُ‬
‫ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬تاسو د خپلو کورونو څخه هديري مه‬
‫جوړه وۍ ‪ ،‬يقينا شيطان د هغه کور څخه تښتي په کوم‬
‫کور کښې چه سورت بقره لوستل کيږي ‪.‬‬

‫ا دي ‪.) ,)281( - 262‬‬ ‫‪( - 71‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪061‬‬

‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1 ۲‬نمبر حديث‬

‫کښې ذکر شوې ده‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الرښونه کوي ‪ ،‬چه بايد کورونه د اهلل تعالی‬
‫په ذکر او دقران په تالوت باندي ښائسته کړی شي‬
‫او همدارنګه د هغه کورنه شيطان تښتي په کوم کور کښې‬
‫چه سورت بقره لو ستل کيږي ‪.‬‬
‫‪- 2‬مسلمان بايد په خپل کور کښې داهلل تعالی عبادت او‬
‫د هغه بندګي اوکړې ‪ ،‬تر څو چه کور يي د هديرې په شان‬
‫نشي ‪ ،‬او او سيدونکي دهغه كور د مړو په شان نه شي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪060‬‬

‫فضل َاللَّهُ َّ ََّجنَا لَكَ الْ َمْدُ‬

‫د اللهم ربنا لک الحمد فضيلت ‪.‬‬
‫‪َ - 62‬نْ أَجيْ هُرَ ْيرَةَ ‪ ‬أَنَّ َسُوْ َ اهللِ ‪َ ‬ا َ‪ ( :‬إِذَا َا َ‬
‫الْإِمَا ُ‪ :‬سَمِعَ اهللُ لِمَنْ حَمِدَهُ؛ فَقُوْلُوْا‪َ :‬اللَّهُ َّ َجَّنَا لَكَ ا ْل َمْدُ؛‬
‫َد َ مِنْ‬
‫فَإ َِّنهُ مَنْ وَافَقَ َوْ ُلهُ َوْ َ الْ َملَائِكَ ِ؛ غُ ِفرَ َلهُ مَا تَق َّ‬
‫ذَنْ ِبهِ) (‪) 26‬‬
‫ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬کله چه امام (سَمِعَ اهللُ لِمَنْ حَمِدَهُ ) اوايي‬
‫( قبلوې اهلل تعالی څوک چه د هغه حمد وايي ) نو تاسو (َاللَّهُ َّ‬
‫َجَّنَا لَكَ الْ َمْد) اووايئ ( يا اهلل تالره صفتونه دي ) ځکه چه‬

‫‪( - 70‬لنن حمم الب نننا ‪ ,‬نن ا ننندي ‪ , 225‬وأيضنناً لنن حمم م نننل ‪ ,‬نن‬
‫ا دي ‪.),)312( - 26‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪062‬‬

‫دچا دا وينا دمالئکو د وينا سره برابره شوه مخکني ګناهونه‬

‫به يي معاف شې ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1 ۲‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دې حديث نه داهلل تعالی پراخه فضل معلوميږي ‪ ،‬ځکه‬
‫چه په کم عمل باندي چه ډير مشقت نلري ‪ ،‬اهلل تعالی ډير‬
‫اجر او ثواب ورکوي ‪.‬‬
‫‪- 2‬کله چه لمونځ کونکی د رکوع کولو نه فارغه شي سر به‬
‫د رکوع نه راپورته کړې او (سَمِعَ اهللُ لِمَنْ حَمِدَهُ ) به اوايي‬
‫خو کله چه امام وي يا يواځي لمونځ کونکی وي او يا مقتدي‬
‫وي بيا به يواځي ( َاللَّهُ َّ َجَّنَا لَكَ ا ْل َمْد) وايي ‪.‬‬
‫حمِدَهُ ) معنی ده ‪ :‬قبلوې اهلل تعالی څوک چه‬
‫سمِعَ اهللُ ِل َمنْ َ‬
‫د( َ‬
‫د هغه حمد وايي‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪063‬‬

‫ت دخو َمَضَانَ؟‬
‫كحمف يت ُثبُو ُ‬
‫د رمضان مياشت څنګه معلوميږي ‪.‬‬
‫سوْ ُ اهللِ ‪‬‬
‫َنْ أَجيْ هُرَيْرَةَ ‪َ ‬ا َ‪ :‬ذَكَرَ َ ُ‬ ‫‪- 68‬‬
‫صوْ ُموْا‪ ,‬وَإِذَا َأَ ْي ُت ُموْ ُه؛‬
‫َالْهِ َ َ؛ َفقَا َ‪( :‬إِذَا َأَ ْي ُت ُموْهُ فَ ُ‬
‫ك ْ فَ ُدَُّوْا ثَلَا ِثنيَ ) (‪) 22‬‬
‫َلَحمْ ُ‬ ‫فَأَفْطِرُوا؛ فَإِنْ أُ ْغ ِميَ‬
‫ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫د ( هالل ) ذکر اوکړه ‪ ( ،‬هالل) د مياشتې اولنو ورځو ته وايي‬
‫نبي کريم ‪ ‬اوفرمايل چه کله تاسو هالل اووينې نو روژه‬
‫اونيسۍ ‪ ،‬او چه کله د شوال د مياشتې هالل اوويني نو روژه‬
‫ماته کړې او که پټه شې په تاسو باندي هالل نو وشميرۍ‬
‫د شعبان د مياشتۍ ديرش (‪ )۲۹‬ورځي‬

‫ا دي ‪.) ,)6186( - 21‬‬ ‫‪( - 72‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪064‬‬

‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1 ۲‬نمبرحديث‬

‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الرښونه کوي چه د شک دورځې روژه صحيح‬
‫نه ده ‪ ،‬او همدارنګه د شعبان د مياشتې ديرشمه (‪ )۲۹‬ورځ‬
‫روژه نيول هم صحيح نه ده ‪ ،‬په هغه وخت کښې چه په‬
‫ديرشمه شپه د شعبان وريځ وغيره وي ‪ ،‬او مياشت ونه‬
‫ليدل شې ‪.‬‬
‫‪- 2‬د رمضان د مياشتې ‪ ،‬روژه هغه وخت واجبيږي ‪ ،‬کله‬
‫چه د رمضان مياشت داخله شي ‪ ،‬او درمضان مياشت هغه‬
‫وخت داخليږي‪ ،‬کله چه د هغې هالل وليدل شې ‪ ،‬او چه‬
‫کله د شعبان د مياشتې په دير شمه ( ‪ )۲۹‬شپه باندې وريځ‬
‫وغيره وي ‪ ،‬او مياشت ونه ليدل شي‪ ،‬نو بيا دشعبان‬
‫د مياشتې ديرش ورځې شمارل ضروري دي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪065‬‬

‫من آداب اجمللس يف ا س‬

‫په اسالم کښې د مجلس اداب ‪.‬‬
‫َنْ أَ ِجيْ هُرَيْرَةَ ‪َ ,‬نِ النَّيبِّ ‪َ ‬ا َ‪( :‬إِذَا َا َ‬ ‫‪- 62‬‬
‫دعَ ِإلَحمْهِ؛ فَ ُهوَ َأحَقُّ ِجهِ) (‪)23‬‬
‫ََ‬ ‫ك ْ َ ْن مَجِْل ِهِ‪ُ ,‬ث َّ‬
‫َأحَدُ ُ‬
‫ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪:‬کله چه يو کس ستاسو د خپل ځاي نه‬
‫پاڅيږي ‪ ،‬او بيا واپس راشې نو هغه د همدغه ځاي ډير‬
‫حقدار دی ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1 ۲‬حديث کښې‬
‫ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫‪73‬‬
‫‪-‬‬ ‫(سنننننن اجننننن مادننننه‪ ,‬نن ن ا نننندي ‪ , 3262‬ولنن ن حمم م ننننل ‪ ,‬نن ن ا نننندي ‪36‬‬
‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫(‪ ) 2622‬واللفظ اجن ماده‪ ,‬ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪066‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬مسلمان بايد د مجلس د ادابو مراعت اوکړې ‪ ،‬او دا سي‬
‫څه بايد اونه کړې ‪ ،‬چه دهغې په وجه باندي نورو ته تکليف‬
‫ورسيږې ‪.‬‬
‫‪- 2‬د مجلس د ادابو څخه داده چه يو کس په مجلس کښې‬
‫ناست وي او دڅه کار لپاره د خپل ځاي نه پاڅيږي ‪ ،‬او بيا‬
‫واپس راشې نو هغه د همدغه ځاي ډير حقدار دی ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪067‬‬

‫فضل ا نفاق لى الزود واألطفا‬

‫په خپلو بچو باندي د خرچ کولو فضيلت‬
‫َنْ أَ ِجيْ َم ْ ُوْدٍ الْبَدْ ِ ِّ ‪َ ‬نِ النَّبِيِّ ‪َ ,‬ا َ‪:‬‬ ‫‪- 51‬‬
‫(إِنَّ ا ْل ُم ِْل َ إِذَا أَنْفَقَ َلَى أَهْلِهِ نَ َفقَ ً وَ ُهوَ يَ ْ َت ِبُهَا‬
‫كَانَتْ لَ ُه لَدَ َ ً) (‪)23‬‬
‫د ابو مسعود ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي ‪ ‬فرمايلي‬
‫دي ‪ :‬يقينا کله چه مسلمان بنده په خپل اهل باندې د اجر او‬
‫ثواب په نيت خرچ کوې ‪ ،‬دا خرچ کول دهغه لپاره صدقه‬
‫ده ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ )2‬نمبر حديث کښې‬
‫ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫ا دي ‪,66‬‬ ‫ا دي ‪ ,)6112( - 38‬ول حمم الب ا ‪,‬‬ ‫‪ - 74‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫واللفظ مل ل )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪068‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث داللت کوې چه په خپل اهل او بچو باندي‬
‫خرچ کول په ټولو صدقو کښې غوره صدقه ده ‪ ،‬ځکه چه په‬
‫خپل اهل باندې خرچ کول واجب دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬د ( احتساب ) نه مراد خرچ کول د اجر او ثواب په نيت‬
‫باندې ‪ ،‬هغه دا چه کله مسلمان په خپل آهل باندې خرچ‬
‫کوې ‪ ،‬نو دا نيت دې اوکړې ‪ ،‬چه دا خرچ کول په ما باندې‬
‫واجب دي ‪ ،‬او په دې سره دې د اهلل تعالی نه اجر او ثواب‬
‫اوغواړې ‪.‬‬
‫‪- 3‬انفاق ‪ :‬حالل مال په عباداتو اوجائز کارونوو کښې خرچ‬
‫کول ديته انفاق وايي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪069‬‬

‫من أسباب النجاة من النا‬

‫د اور نه د خالصون اسباب ‪.‬‬
‫سمِ ْتُ النَّبِيَّ ‪,‬‬
‫‪َ -‬نْ َدِ ِّ جْنِ حَا ِت ٍ ‪َ ,‬ا َ‪َ :‬‬ ‫‪56‬‬
‫ك ْ أَنْ َي ْ َتتِرَ مِنَ النَّا ِ‪َ ,‬و َل ْو‬
‫ستَطَاعَ مِنْ ُ‬
‫َيقُو ُ‪( :‬مَنِ ا ْ‬
‫(‪. )26‬‬ ‫ِق َتمْرَةٍ؛ فَلْحمَفْ َلْ)‬
‫ِجش ِّ‬
‫د عدي بن حاتم ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬ما دنبي‬
‫کريم ‪ ‬څخه اوريدلي دي هغه فرمايل ‪ :‬که د چا طاقت وي‬
‫چه د اور نه ځان بچ کړې ‪ ،‬اګر که د خرما په يوه ټکړه‬
‫باندې وې ‪ ،‬پس ودې کړې ‪.‬‬

‫‪( - 75‬لن ن حمم م نننل ‪ ,‬ن ن ا ننندي ‪ ,) 6165( - 55‬ولننن حمم الب نننا ‪,‬‬
‫ا دي ‪ ,6363‬واللفظ مل ل )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪071‬‬

‫راوي هذا الحديث‪،‬‬

‫ددي حديث راوي ابو وهب عدي بن حاتم بن عبد اهلل الطائي‬
‫‪ ‬دی ډير سخې عقلمند او د خپلې قبيلې مشر وو ‪.‬‬
‫نبي کريم ‪ ‬به دده د اسالم راوړلو ارزو کوله ددي لپاره چه‬
‫د هغه کومک او مرسته اوکړي ‪ ،‬عدي بن حاتم په اوم (‪)7‬‬
‫کال دهجرت نبي کريم ‪ ‬ته ددي لپاره راغی چه دهغه‬
‫د نبوت احوال معلوم کړې کله چه مديني ته راورسيده‬
‫د نبي کريم ‪ ‬سر ه يي په مسجد کښې کتنه اوکړه ‪ ،‬او دا‬
‫ورته معلومه شوه چه محمد ‪ ‬باد شاهي او مشري نه‬
‫غواړې ‪ ،‬بيا نبي کريم ‪ ‬د ځان سره کور ته بو تلو ‪ ،‬او‬
‫دهغه لپاره يي ميلمستون اوکړو او دين اسالم ته يي را وبله‬
‫نو ده په خوشحالۍ سره دين اسالم قبول کړه ‪ ،‬په هغه وخت‬
‫کښې چه بعضې قومونه مرتد شول ‪ ،‬عدي بن حاتم ‪ ‬چه‬
‫د خپل قوم مشر وو ‪ ،‬په اسالم کلک پاتي شو ‪ ،‬او قوم يي‬
‫هم د مرتد کيدلو نه وژغوره ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪070‬‬

‫او په ډيرو اسالمي غذاګانو کښې لکه د عراق ‪ ،‬مدائن ‪ ،‬او‬

‫قادسيي وغيره فتح کولو کښې هم شريک شوی وو ‪.‬‬
‫عمر بن الخطاب ‪ ‬به د عدي بن حاتم ‪ ‬ډيره ستائنه‬
‫کوله ‪ ،‬عدي بن حاتم ‪ ‬فرمايي ‪:‬‬
‫( أَتَحمْتُ ُمَرَ ‪ِ ‬فيْ وَفْدٍ؛ فَجَ َلَ يَدْ ُوْ َدُ ً‪َ ,‬دُ ً‪,‬‬
‫ُي َمِّحم ِه ْ؛ َفقُلْتُ‪ :‬أَمَا تَ ْرِفُ ِنيْ يَا أَمِحمْرَ ا ْلمُؤْمِ ِننيَ؟ َا َ‪:‬‬
‫جَلَى‪ ,‬أَسَْلمْتَ إِذَا كَفَرُوْا‪ ,‬وَأَ ْبَلَتَ إِذْ أَدْجَرُوْا‪ ,‬وَوَفَّحمْتَ‬
‫إِذْ غَدَ ُوْا‪ ,‬وَ َرَفْتَ إِذْ أَنْكَرُوْا؛ فَقَا َ‪ :‬فَ َ أُجَا ِليْ إِذاً)‬
‫(‪)25‬‬

‫زه د يو وفد سره عمر ‪ ‬ته راغلم هغه هر يو کس د وفد‬

‫څخه راغو ښتلو او دهغه نوم يي ذکر کولو ‪ ،‬نو ما ورته اوويل‬
‫ای امير المؤمنين ايا ته ما نه پيژنې؟‬

‫ا دي ‪.)3323‬‬ ‫‪( - 76‬ل حمم الب ا ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪072‬‬

‫هغه راته اوفرمايل ‪ :‬ولې نه بلکه زه تا پيژنم کله چه خلکو‬

‫کفر اوکړو ‪ ،‬تا اسالم اختيار کړو ‪ ،‬کله چه خلکو دين ته شا‬
‫کړه ‪ ،‬تا ورته مخ کړه ‪ ،‬کله چه خلکو غدر او دوکه اوکړه‬
‫تا وفا اوکړه ‪،‬کله چه خلکو دين نا اشنا اوګاڼه ‪ ،‬تا او پيژنده‬
‫بيا عدي بن حاتم ‪ ‬اوويل ‪ :‬اوس زه باک نه کوم ‪.‬‬
‫عدي بن حاتم ‪ ‬فرمايي ‪:‬‬
‫( أَتَحمْتُ ُمَرَ جْنَ الْ َطَّابِ ‪‬؛ َفقَا َ لِي‪ :‬إِنَّ أَوَّ َ لَدَ َ ٍ‬
‫جَحمَّضَتْ َودْهَ َسُو ِ اللَّهِ ‪ ‬وَ ُودُوهَ أَلْ َاجِهِ‪ ,‬لَدَ َ ُ‬
‫ِ اللَّهِ ‪)22( ) ‬‬ ‫سوْ‬
‫ت جِهَا ِإلَى َ ُ‬
‫دئْ َ‬
‫طَحمِّئٍ ِ‬
‫زه عمر ‪ ‬ته راغلم ‪ ،‬هغه راته اوويل ‪ :‬دټولو نه اول هغه‬
‫صدقه چه نبي کريم ‪ ‬او صحابه کرام ورباندي ډير‬
‫خوشحاله شو ‪ ،‬صدقه د طيئ قبيلې وه ‪ ،‬کومه چه تا نبي‬
‫کريم ‪ ‬ته راوړه ‪.‬‬

‫ا دي ‪.),)2623( - 625‬‬ ‫‪( - 77‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪073‬‬

‫عدي بن حاتم ‪ ‬بيا کوفې ته الړو او دعلي بن ابي طالب ‪‬‬

‫طرف داروو‪.‬‬
‫د احاديثو په کتابونو کښې دده نه د نبي کريم ‪ ‬شپږ‬
‫شپيته (‪ )66‬احايث نقل دي ‪.‬‬
‫او په کال (‪ )۶7‬هجري کښې په کوفه کښې وفات شو او ټول‬
‫عمر يي (‪ )12۹‬کاله وو ‪.‬‬
‫‪:‬‬ ‫من فوائد ه ا ا دي‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث صدقې ورکولو ته تر غيب ورکوي اګر که‬
‫صدقه کمه هم وي ‪ ،‬ځکه د صدقې په وجه انسان کوالې‬
‫شې چه د اور نه ځان بچ کړې ‪.‬‬
‫‪( - 2‬اتقوا النا ) ‪ :‬معنی ده ‪ ،‬چه د صدقې په وجه باندې‬
‫خپل ځانونه د جهنم د اور نه بچ کړۍ ‪ ،‬اګر که د خرما په‬
‫يوه ټکړه باندې وي ‪ ،‬او داور نه د خالصون معنی داده ‪ ،‬چه‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪074‬‬

‫په صدقې سره اهلل تعالی ګناهونه معاف کوي ‪ ،‬او ګناهونو‬
‫د معاف کيدو په نتيجه کښې انسان داور نه بچ کيږي ‪.‬‬
‫‪- 3‬په دې حديث کښې يواځې دخرما ذکر شوی دی‬
‫دا ځکه چه د حجاز والو اکثر خوراک هغه خرما وه ‪.‬‬
‫‪- 3‬جنت ته د تللو او داور نه د خالصون ډير اسباب دي‬
‫بعضې د هغې نه د خلکو سره مرسته او کومک کول ‪ ،‬او په‬
‫هغوې باندې صدقه کول دي ‪.‬‬

‫من فضائل ا ج وال مرة‬

‫د حج او عمرې د فضائلو څخه‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪075‬‬

‫سوْ َ اهللِ ‪َ ‬ا َ‪:‬‬

‫‪َ -‬نْ أَجيْ هُرَيْرَةَ ‪ ‬أَنَّ َ ُ‬ ‫‪52‬‬
‫َج‬
‫(الْ ُمْرَةُ ِإلَى الْ ُمْرَةِ كَفَّا َةٌ ِلمَا جَحمْنَ ُهمَا‪ ,‬وَالْ ُّ‬
‫(‪. ) 28‬‬ ‫ا ْلمَبْرُوْ ُ لَ ْحمسَ لَهُ دَزَاءٌ إِاَّ الْجَنَّ ُ)‬
‫ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬د عمرې په اداکولو سره هغه ګناهونه معاف‬
‫کيږي ‪ ،‬کوم چه ديوې عمرې نه تر بلې عمرې پوري ددې‬
‫په مينځ کښې واقع شوې وي ‪ ،‬او نه ده بدله د صحيح حج‬
‫مګر جنت دی ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1 ۲‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬

‫ا دي ‪ ,6223‬وأيضاً ل حمم م ل ‪,‬‬ ‫‪( - 7۹‬ل حمم الب ا ‪,‬‬

‫ا دي ‪ ,)6332( - 332‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪076‬‬

‫‪- 6‬دا حديث داللت کوې ‪ ،‬چه ډير کرت عمره اداکول غوره‬
‫اومستحب ده ‪ ،‬ځکه چه په دې سره هغه ګناهونه معاف‬
‫کيږي ‪ ،‬کوم چه د دوو عمرو په مينځ کښې د انسان نه‬
‫صادر شوې وي ‪ ،‬او مراد د ګناهونو نه واړه ګناهونه دي ځکه‬
‫چه لوې ګناهونه د توبې نه بغير نه معاف کيږي ‪ ،‬بلکه‬
‫د هغې لپاره رشتنې توبه شرط او ضروري ده ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث دحج او عمرې په فضيلت او غوره والي باندي‬
‫داللت کوې ‪ .‬هغه داچه د عمرې په اداکولو سره هغه‬
‫ګناهونه معاف کيږي ‪ ،‬کوم چه ديوې عمرې نه تر بلې‬
‫عمرې پوري ددې په مينځ کښې واقع شوې وي او نه ده‬
‫بدله د صحيح حج مګر جنت دی ‪.‬‬
‫‪- 3‬حج مبرور ‪ :‬ديته وايي چه په هغې کښې د ادابو او‬
‫احکامو پوره اهتمام اوکړی شي ‪ ،‬او په صحيح طريقې سره‬
‫ادا کړی شي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪077‬‬

‫من فضائل شهر مضان املبا ك‬

‫د رمضان د مياشتې فضيلت او غوره والی‬
‫َنْ أَجِي هُرَيْرَةَ ‪َ ‬ي ُقوْ ُ‪َ :‬ا َ َسُو ُ اللَّهِ ‪:‬‬ ‫‪- 53‬‬
‫ت‬
‫خلَ َمَضَانُ فُتِّ َتْ أَ ْجوَابُ الْجَنَّ ِ‪ ,‬وَغُِّلقَ ْ‬
‫( إِذَا َد َ‬
‫(‪. )22‬‬ ‫ت الشَّحمَاطِحمْ ُن)‬
‫أَ ْجوَابُ دَه ََّن َ‪ ,‬وَسُ ْل ِلَ ِ‬
‫ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬کله چه مياشت د رمضان راشې د جنت‬
‫دروازې کالو کړی شې او د جنهم دروازې بندې کړی شي‬
‫او شيطانان اوتړل شي ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1 ۲‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫‪( -79‬لنننن حمم الب ننننا ‪ ,‬نننن ا نننندي ‪ , 3222‬ولنننن حمم م ننننل ‪ ,‬نننن‬
‫ا دي ‪ ,) 6122( - 6‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪078‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬د رمضان د مياشتې غوره والی دادی ‪ ،‬چه د جنت‬
‫دروازې په کښې کوالويږي‪ ،‬او دجنهم در وازې په کښې‬
‫بنديږي ‪ ،‬نو بايد چه مؤمن بنده د رمضان په مياشت کښې‬
‫د نيکو اعمالو ډير کوشش اوکړې ‪.‬‬
‫‪- 2‬د رمضان په مياشت کښې شيطانان تړل کيږي خو‬
‫ددي سره بياهم د انسانانو نه ګناهونه صادريږي ‪ ،‬ځکه چه د‬
‫دې ګناهونو نور اسباب وي ‪ ،‬لکه د نفس خواهشات او ناکاره‬
‫عادات وغيره ‪.‬‬
‫‪ - 3‬د جنت د دروازو کوالو يدل ‪ ،‬او دجنهم دروازې بنديدل‬
‫اود شيطانانو تړل ‪ ،‬رمضان د مياشتې د غوره والې نښه ده ‪.‬‬

‫ودوب تبحمحمت النحم يف لو الفريض بل طلوع‬

‫الفجر‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪079‬‬

‫په فرضي روژه نيولوکښې د شپې نه نيت کول واجب دي ‪.‬‬

‫ضيَ اهللُ َنْهَا زَوْجِ النَّبِيِّ ‪َ ‬نِ‬
‫َنْ حَفْصَ َ َ ِ‬ ‫‪- 53‬‬
‫ج ِمعِ الصِّحمَا َ َ ْبلَ الْفَجْرِ؛ فَ َ‬
‫النَّبِيِّ ‪َ ‬ا َ‪ ( :‬مَنْ لَ ْ يُ ْ‬
‫لِحمَا َ لَهُ) (‪)81‬‬
‫د نبي کريم ‪ ‬بي بي حفصه رضي اهلل عنها څخه روايت دی‬
‫فرمايي نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي ‪ :‬چاچه دروژې لپاره‬
‫د صباه راختلونه مخکې نيت اونه کړه دهغه روژه نشته ‪.‬‬

‫راوي هذا الحديث‪،‬‬

‫ددي حديث راوي حفصه بنت عمر بن الخطاب رضي اهلل‬
‫عنهما ده د نبي کريم ‪ ‬دبعثت نه پنځه (‪ )۵‬کاله مخکې‬
‫زږيدلې وه ‪.‬‬

‫ا دي ‪ ,2363‬وسنن‬ ‫ا دي ‪ ,231‬وسنن أجي داود‪,‬‬ ‫‪( - ۹۹‬دامع ال م ‪,‬‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ , 2333‬واللفظ لل م ‪ ,‬ول‬ ‫الن ائي‪,‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪081‬‬

‫او د خنيس بن حذافه السهمي ‪ ‬سره يي نکاح شوې وه ‪ ،‬او‬

‫دهغه بي بي وه‪.‬‬
‫حفصه رضي اهلل عنها د خپل خاوند سره يو ځاې اول حبشې‬
‫ته هجرت اوکړه او همدارنګه بيا يي د خپل خاوند سره‬
‫يوځاې مدينې ته هم هجرت اوکړه ‪.‬‬
‫خنيس بن حذافه ‪ ‬د بدر د غزا نه روستو داحد په غزاکښې‬
‫شريک شو او په همدې غزا داحد کښې زخمې شو بيا‬
‫د همدې زخمو نو له امله په شهادت ورسيده او حفصه رضي‬
‫اهلل عنها په داسې حال کښې پاتې شوه چه عمر يي د شلو کالو‬
‫په خوا او شا کښې وو ‪ ،‬عمر بن الخطاب ‪ ‬ډير غمژن شو‬
‫ځکه چه لور يي د ډيرې ځوانۍ په مها ل د خاوند د سعادت‬
‫نه محرومه شوه ‪ ،‬کله چه به عمر بن الخطاب‪ ‬خپله لور‬
‫حفصه رضي اهلل عنها په دې حال ليدله غم به يي نورهم‬
‫زيا تيدلو کله چه د حفصې رضي اهلل عنها عدت پوره شو‬
‫عمر ‪ ‬د هغې په باره کښې ډير فکر مند شو ‪ ،‬څه وخت‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪080‬‬

‫روستو نبي کريم ‪ ‬د حفصې رضي اهلل عنها ( خطبه ) يعني‬
‫په نکاح سره غو ښتنه اوکړه ‪ ،‬او عمر‪ ‬ورته په دريم (‪)۲‬‬
‫کال د هجرت باندي په نکاح سره ورکړه ‪ ،‬او دنبي کريم ‪‬‬
‫د سخر ګنۍ شرافت او عزت ورته ور په برخه شو ‪.‬‬
‫حفصه رضي اهلل عنها د ډيرو فضيلتونو خاو نده ده ‪ ،‬د قران‬
‫کريم هغه نسخه کومه چه ابوبکر رضي اهلل عنه راجمع کړی‬
‫وه‪ ،‬حفصې رضي اهلل عنها دهغې ساتنه کوله ځکه چه حفصه‬
‫رضي اهلل عنها کاتبه ( ليکونکې ) هم وه او دغه نسخه د قران‬
‫کريم د حفصې رضي اهلل عنها سره د عثمان ‪ ‬خالفت پوره‬
‫وه بيا تري عثمان ‪ ‬غوښتنه اوکړه‪ ،‬او دانسخه ترېنه‬
‫ددي لپاره واخسته چه د ټولو ښارونو لپاره بايد د قران کريم‬
‫نسخه په يو قرائت باندي اوليکل شې ‪ ،‬تر څو هغه اختالف‬
‫چه د قرائت د وجې نه راځې پاي ته ورسيږي ‪ ،‬بيا عثمان‬
‫‪ ‬دا نسخه حفصې رضي اهلل عنها ته بيرته واپس ورکړه ‪ ،‬او‬
‫تر وفاته ورسره دا نسخه موجوده وه ‪ ،‬حفصه رضي اهلل عنها‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪082‬‬

‫ډيره عابده وه د شپې لمونځ او د قران کريم د تالوت سره‬

‫يي ډيره مينه درلوده د احاديثو په کتابونو کښې ترينه د نبي‬
‫کريم ‪ ‬شپيته (‪ )۶۹‬احاديث نقل دي ‪ ،‬او په کال (‪ )۴1‬يا‬
‫(‪ )۴۵‬هجرې کښې په مدينه کښې وفات شوه ‪ ،‬او د مدينې‬
‫والي مروان د هغې د جنازې لمونځ اداکړه ‪.‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬په فرض روژه نيولو کښې لکه د رمضان روژه نيول‬
‫اويا دهغې قضا راوړل ‪ ،‬او همدارنګه د نذر او کفارې روژه‬
‫نيول ‪ ،‬په دې ټولو کښې بايد د روژې نيت د شپې نه اوکړی‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪083‬‬

‫شي او نيت په زړه سره کيږي ‪ ،‬او خوله باندې د نيت الفاظ‬
‫ويل جائز نه دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث داللت کوي ‪ ،‬چه فرضي روژه نيولو کښې‬
‫نيت کول د شپې نه ضروري دي ‪ ،‬او نفلې روژه نيولو کښې‬
‫د ورځي نه نيت هم صحيح کيږي ‪ ،‬خو په دې شرط چه‬
‫د صبا راختلو نه بعد يي څه خوراک وغيره نه وې کړی ‪.‬‬

‫راءة القرآن يف ل ة الفجر‬

‫د سحر په لمانځه کښې د قران لوستل ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪084‬‬

‫سوْ ُ اهللِ ‪َ ‬يقْرَ ُأ‬

‫‪َ -‬نْ أَ ِجيْ جَرْزَةَ ‪َ ‬ا َ(كَانَ َ ُ‬ ‫‪56‬‬
‫(‪. )86‬‬ ‫فِي الْغَدَاةِ مَا جَحمْ َن ال َِّ َّتِنيَ ِإلَى ا ْلمِائَ ِ آيَ ً)‬
‫د ابو برزه ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪ ‬به‬
‫د سحر په لمانځه کښې د شپيتو نه تر سلو پوري اياتونه‬
‫لوستل ‪.‬‬

‫‪,‬‬ ‫او ه ا ا دي‬

‫ددي حديث راوي ابو برزه نضلة بن عبيدا لآسلمې صحابي‬
‫دی ‪ ،‬د نبې کريم ‪ ‬سره فتح د مکې ته هم حاضر شوی وو‬

‫‪(-‬لننن حمم م نننل ‪ ,‬ننن ا ننندي ‪ ,) 356( - 622‬ولننن حمم الب نننا ‪ ,‬ننن ا ننندي ‪,636‬‬ ‫‪80‬‬
‫واللفظ مل ل )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪085‬‬

‫بيا روستو بصرې ته الړو ‪ ،‬او بيا د بصرې نه خراسان ته الړو‬

‫او هلته د ( مرو ) نومې ځاې کښې او سيده ‪ ،‬او څه وخت‬
‫روستو بيرته بصرې ته راغی ‪ ،‬د احاديثو په کتابونو کښې‬
‫ترينه د نبي کريم ‪ ‬څلويښت (‪ )۴۹‬احاديث نقل دي او په‬
‫کال شپيته (‪) ۶۹‬يا يو شپيته (‪ )۶1‬هجري کښې په بصره‬
‫کښې وفات شو ‪.‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪086‬‬

‫‪ (- 6‬صالة الغداة ) د سحر لمانځه ته وايي او نبي کريم ‪ ‬به‬

‫د سحر په لمانځه کښې د شپيتونه تر سلو اياتونو پورې‬
‫قران لوستلو ‪.‬‬
‫‪- 2‬د جمعې په لمانځه کښې بايد د کمزورو مقتديانو لحاظ‬
‫او ساتل شې ‪ ،‬او په داسې انداز بايد لمونځ اوکړی شي چه‬
‫مقتديانو ته تکليف ورنه رسيږي ‪ ،‬بلکه د جمعې په لمانځه‬
‫کښې بايد درميانه طريقه اختيار کړی شي ‪.‬‬

‫من فضائل ال جود هلل ز ودل‬

‫اهلل تعالی ته دسجده کول او دهغې فضيلت‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪087‬‬

‫‪َ -‬نْ أَجيْ هُرَيْرَةَ ‪َ ‬نِ النَّبِيِّ ‪َ ‬ا َ‪ ( :‬تأكُلُ‬ ‫‪55‬‬

‫النَّا ُ اجْنَ آدَ َ إِ َّا أثَرَ ال ُّجُ ْودِ؛ حَرَّ َ اللَّهُ َلَى النَّا ِ أَ ْن‬
‫ُّجُ ْودِ) (‪. )82‬‬ ‫كلَ أَثَ َر ال‬
‫تَ ْأ ُ‬
‫ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪:‬‬
‫د بني ادم د سجدې ځايونه اور نه سيزي ‪ ،‬ځکه چه اهلل‬
‫تعالی په اور باندې د سجدې ځايونه سيزل حرام کړي دي ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1 ۲‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬

‫‪82‬‬
‫(سننننن اجنننن مادنننه‪ ,‬ن ن ا ننندي ‪ , 3325‬ولن ن حمم الب نننا ‪ ,‬دنننزء منننن ن ن ا ننندي ‪,2332‬‬
‫ه األلباني)‬ ‫ا دي ‪ ,) 682( - 222‬واللفظ اجن ماده‪ ,‬ول‬ ‫ول حمم م ل ‪ ,‬دزء من‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪088‬‬

‫‪- 6‬په دې حديث کښې اهلل تعالی ته دسجدې کولو فضيلت‬

‫ذکر دی ‪ ،‬هغه داچه د جهنم اور نشي کوالي چه د انسان‬
‫هغه اندامونه اوسيزي په کومو چه هغه اهلل تعالی سجده‬
‫کړی وي لکه پوزه او تندی ‪ ،‬او دواړه السونه ‪ ،‬او دواړه‬
‫زنګنونه ‪ ،‬او دواړه قدمونه ‪ ،‬ځکه چه ددي اندامونوسيزل‬
‫اهلل تعالی په اور باندې حرام کړي دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث داللت کوي چه اهلل تعالی مؤمنانو بنده ګانو ته‬
‫عزت او کرامت ورکوي ‪ ،‬او دجهنم داور نه يي بچ ساتې ‪ ،‬او‬
‫د قيامت په ورځ باندي به مؤمنان ترو تازه وي ‪ ،‬مخونه به‬
‫يي روښانه وي ‪ ،‬اهلل تعالی به ورته په خپل فضل او احسان‬
‫سره د عزت او کرامت کور چه جنت دی ‪ ،‬ورپه برخه کړي‬

‫ا كم من خمالف الطريق يف ل ة ال حمد‬

‫اختر مانځه ته د تګ او راتګ الره بدلول او دهغې حکمت ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪089‬‬

‫َنْ دَاجِرٍ ‪َ ‬ا َ‪ ( :‬كَانَ النََّ ِبيَُّ ‪,‬إِذَا كَانَ‬ ‫‪- 52‬‬
‫(‪. )83‬‬ ‫َيوْ ُ ِحمْدٍ‪ ,‬خَا َلفَ الطََّرِيْقَ )‬
‫د جابر ‪ ‬څخه روايت دی فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪ ‬به‬
‫د اختر په ورځ ( مانځه ته د تګ او راتګ ) الره بدلوه ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) ۲۹‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬

‫ا دي ‪.)285‬‬ ‫(ل حمم الب ا ‪,‬‬ ‫‪83‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪091‬‬

‫‪- 6‬د اختر په ورځ لمانځه ته د تګ او راتګ الره بدلولو‬

‫کښې کيدي شي حکمت دا وې ‪ ،‬چه دواړه الرې د لمونځ‬
‫کونکې لپاره د قيامت په ورځ باندي د خير ګواهې ورکړي‬
‫ځکه چه د قيامت په ورځ باندې ‪ ،‬ځمکه هم ګواهې ورکوې‬
‫‪- 2‬مؤمن بنده بايد د نبي کريم ‪ ‬د تابعدارۍ کوشش‬
‫اوکړي‪ ،‬اګر که حکمت ورته معلوم نشې ‪.‬‬

‫مفتاح الص ة الطهو‬

‫پاکې د لمانځه کونجې ده ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪090‬‬

‫ٍّ ‪َ ‬ا َ‪َ :‬ا َ َسُو ُ اللَّهِ ‪ِ ( :‬مفْتَاحُ الصَّ َةِ‬

‫‪َ - 58‬نْ َلِي‬
‫الطُّهُوْ ُ‪ ,‬وَتَ ْرِيْمُهَا التَّكْبِريُ‪ ,‬وَ َت ْلِحملُهَا التَّ ْلِحمْ ُ ) (‪. ) 83‬‬
‫د علي ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪ ‬فرمايلي‬
‫دي ‪ :‬د لمانځه کونجي پاکوالی دی ‪ ،‬او خبري وغيره په‬
‫لمانځه کښې په اهلل اکبر ويلو سره حراميږي ‪ ،‬او په سالم‬
‫ګرځولو سره جا ئز کيږي ‪.‬‬

‫‪84‬‬
‫‪ ,‬ن ا نندي ‪ ,3‬وسنننن اجننن‬ ‫‪( -‬سنننن أجنني داود‪ ,‬ن ا نندي ‪ , 56‬ودننامع ال م ن‬
‫‪ :‬ه ن ا حنندي جأنننه‪ :‬ألننم شننيءٍ يف ه ن ا‬ ‫مادننه‪ ,‬ن ا نندي ‪َ , 226‬ننا َ ا مننا ال م ن‬
‫ه) ‪.‬‬ ‫الباب أح ن‪ ,‬وح نه األلباني ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪092‬‬

‫او ه ا ا دي ‪,‬‬
‫ددي حديث راوي ‪ ،‬ابو الحسن علي بن ابي طالب ‪ ‬مشهور‬
‫صحابي او د مسلمانانو څلورم خليفه دی‪ .‬علي بن ابي طالب‬
‫ديرش (‪ )2۲‬کاله مخکښې دهجرت نه چه (‪ )۵۰۰‬ميالدي‬
‫کال د مارچ د مياشتې اولسم (‪ )17‬تاريخ سره سمون خورې‬
‫پيدا شوی دی ‪ ،‬علي بن ابي طالب رضي اهلل عنه د نبي‬
‫کريم‪ ‬د تره زوې او د هغه د لور فاطمې رضي اهلل عنها‬
‫خاوند دی ‪.‬‬
‫علي بن ابي طالب ‪ ‬په وړکوالي کښې په دين اسالم مشرف‬
‫شو ‪ ،‬او کله چه نبي کريم ‪ ‬ته د هجرت کولو حکم اوکړی‬
‫شو ‪ ،‬نو علي بن ابي طالب ‪ ‬دهغه په بستر ه باندې اوده‬
‫شه او د نبي کريم ‪ ‬په ځاي خپل ځان قرباني کولوته تيار‬
‫کړه ‪ ،‬هرکله چه د مکې مشرکين قريش په دې ګمان‬
‫باندي راغلل چه نبي کريم ‪ ‬به ويده وي ‪ ،‬او مونږ به يي‬
‫قتل کړو ‪ ،‬نو پوهه شول چه مونږ سره دوکه شوې ‪ ،‬او دا‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪093‬‬

‫نبي کريم ‪ ‬نه دی بکه دا خو علي بن ابي طالب‪ ‬دی ‪ ،‬نو‬

‫ده ته يي بعضې تکليف وغيره ورکړه خو قتل يي نه کړه او‬
‫علي بن ابي طالب ‪ ‬مخکښې ددينه چه هجرت اوکړي هغه‬
‫امانتونه کوم چه نبي کريم ‪ ‬ورته ښودلي وو ‪ ،‬خپلو‬
‫خاوندانو ته اوسپارل‪ ،‬علي بن ابي طالب ‪ ‬دقران عالم او‬
‫ډيرو ښو صفاتو خاوند وو ‪ ،‬په فيصله کولو او فتواه ورکښې‬
‫يي ځانګړی مهارت در لوده ‪ ،‬او همدارنګه ډير زړه ور او‬
‫دپوهې خاوند وو ‪ ،‬د تبوک د غزا نه بغير نور په ټولو غذاګانو‬
‫کښې د نبي کريم ‪ ‬سره شريک شوی دی ‪ ،‬علي بن ابي‬
‫طالب ‪ ‬يو د هغه لسو صحابه کرامو له جملې څخه دی‬
‫کومو ته چه په يو مجلس کښې د جنت زيری راغلی وو ‪ ،‬او‬
‫د مسلمانانو څلورم خليفه وو ‪ ،‬د عثمان ‪ ‬د شهادت نه‬
‫روستو ورسره په کال (‪ )۲۵‬هجري کښې د مسلمانانو لخوا‬
‫بيعت اوکړی شو ‪ ،‬دده د خالفت موده پنځه (‪ )۵‬کاله او دري‬
‫(‪ )۲‬مياشتې وه او بيا په څلويښتم کال (‪ )۴۹‬دهجرت‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪094‬‬

‫د رمضان په مياشت کښې د يو خارجې ظالم لخوا په داسې‬

‫حال کښې په شهادت ورسيده چه د سحر لمونځ يي ادا کولو‬
‫د احاديثو په کتابونو کښې د علي بن ابي طالب ‪ ‬څخه‬
‫د نبي کريم ‪ ‬پنځه سوه شپږ ديرش (‪ )۵۲۶‬احاديث نقل‬
‫دي ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث داللت کوي ‪ ،‬چه د پاکۍ نه بغير لمونځ کول‬
‫جائز نه دی ‪ ،‬که فرضي لمونځ وي ‪ ،‬يا نفلي لمونځ وي ‪ ،‬يا‬
‫د تالوت سجده وي ‪،‬يا د شکر سجده وي ‪ ،‬او يا د جنازي‬
‫لمونځ وي ‪ ،‬بلکه ددي ټولو لپاره پاکې ضروري ده په اوبو‬
‫سره او که اوبو نه وي نو بيا په تيمم وهلو سره ‪.‬‬
‫‪- 2‬په دې حديث کښې د ( تحليل ) او ( تحريم ) اضافت‬
‫چه د تکبير‬ ‫شوی دی لمانځه ته مناسبت دادی‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪095‬‬

‫( اهلل اکبر ويلو ) سره په لمانځه کښې هغه څه حراميږي کوم‬

‫چه دلمانځه نه بهر جائز وو ‪ ،‬لکه خبري وغيره ‪.‬‬
‫او په تسليم ( سالم ګرځولو ) سره هغه څه جائز کيږي کوم‬
‫چه په لمانځه کښې جائز نه وو‪ ،‬لکه خبري وغيره ‪.‬‬
‫‪ 3‬ن اهلل اکبر ويلو سره په لمانځه کښې دا خليدلو ته‬
‫( تحريم ) ځکه وايي ‪ ،‬چه په اهلل اکبر ويلو سره په لمانځه‬
‫کښې خبري خوراک وغيره حراميږي ‪.‬‬
‫‪- ۴‬په سالم ګرځولو سره لمونځ کونکي ته هغه څه جائز‬
‫کيږي ‪،‬کوم چه ده باندې حرام ووپه لمانځه کښې‬
‫لحمك و مح اهلل ) ويل يو‬ ‫او د سالم الفاظ دادي ‪( :‬ال‬
‫کرت ښې طرف ته او يو کرت چپ طرف ته ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪096‬‬

‫ل َحما ِ َي ْو ِ َاشُ ْو َاءَ‬

‫ال غحمب يف ِ‬
‫د عاشورا په ورځ روژه نيولو ته ترغيب ‪.‬‬
‫ل َحما ُ يَ ْو ِ‬
‫‪َ - 52‬نْ أَجيْ َتَادَةَ ‪ ,‬أَنَّ النَّبِيَّ ‪َ ‬ا َ‪ِ ( :‬‬
‫ي َ ْبَلهُ)‬
‫حتَ ِبُ ََلى اللَّهِ أَ ْن يُكَفِّرَ ال َّنَ َ الَّتِ ْ‬
‫َاشُ ْو َاءَ‪ ,‬إِ ِّنيْ َأ ْ‬
‫(‪)86‬‬
‫د ابو قتاده ‪ ‬روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪ ‬فرمايلي‬
‫دي ‪ :‬د عاشورا په ورځ باندي روژه نيول ‪ ،‬زه دا اميد لرم‬
‫چه په دې سره به اهلل تعالی د تير شوی کال ګناهونه معاف‬
‫کړې ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1 5‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫‪ ,‬ننن ا نننندي ‪ ,262‬ولننن حمم م ننننل ‪ ,‬دننننزء مننننن ننن‬ ‫(دنننامع ال مننن‬ ‫‪- ۹5‬‬
‫ا نننندي ‪ ,)6652( - 625‬و سنننننن أجنننني داود‪ ,‬دننننزء مننننن نن ن ا نننندي ‪,2326‬‬
‫ه‬ ‫هنن ا ا نندي جشننيءٍ‪ ,‬ولنن‬ ‫‪ ,‬و حيكنن ا مننا ال منن‬ ‫واللفننظ لل منن‬
‫األلباني)‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪097‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث د عاشورا ورځ روژه نيولو ته ترغيب ورکوې ‪.‬‬
‫ځکه چه اهلل تعالی ددي روژې په نيولو سره د يو کال‬
‫ګناهونه معاف کوي ‪ ،‬او مراد ددې ګناهونو نه واړه ګناهونه‬
‫دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬د محرم د مياشت نهمه او لسمه ورځ روژه نيول‬
‫مستحب ده ‪ ،‬ځکه چه نبي کريم ‪ ‬د محرم د مياشتې‬
‫لسمه ورځ روژه نيولې وه ‪ ،‬او د نهمې ورځ د روژه نيولو نيت‬
‫يي کړی وو اويواځې د محرم د مياشتې لسمه ورځ روژه‬
‫نيول هم جائز ده ‪.‬‬
‫‪ -۲‬عاشورا دورځې دروژې نيولو ترتيب دادی ‪ :‬چه نهمه او‬
‫لسمه ورځ د محرم د مياشتې روژه ونيول شې اوکم مقدار‬
‫دادی ‪ ،‬چه يواځې لسمه ورځ روژه ونيول شې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪098‬‬

‫او د محرم په مياشت کښې چه څومره زياتې روژې ونيول‬

‫شې بهتره ده ‪.‬‬

‫الوده ند اللقاء‬ ‫فضل ط‬

‫په ورين تندي مالويدل او دهغې غوره والی ‪.‬‬
‫َن‬
‫ٍّ ‪َ ‬ا َ‪َ :‬ا َ ِليَ النيبُّ ‪ ( :‬اَ تَ ْقِر َّ‬
‫‪َ - 21‬نْ أَجيْ ذَ‬
‫مِنْ ا ْلمَ ْرُوفِ شَ ْحمئًا‪َ ,‬و َلوْ أَنْ تَ ْلقَى َأخَاكَ ِج َودْهٍ طَلْقٍ)‬
‫(‪. )85‬‬
‫د ابو ذر ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪ ‬ماته‬
‫اوفرمايل‪ :‬چه هيڅ نيکې کول کم مه ګڼه ‪ ،‬اګر که ته د يو‬
‫مسلمان ورور سره په ورين تندي مالو شي ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوي پيژندنه مخکي په (‪ ) 1۹‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫ا دي ‪.) ,)2525( - 633‬‬ ‫‪( - 86‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪099‬‬

‫‪:‬‬ ‫من فوائد ه ا ا دي‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث ديو مؤمن بنده نه دا غو ښتنه کوې چه‬
‫د مسلمان ورور سره بايد په ورين تندي او خو شحالۍ سره‬
‫مالو شي ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث الرښونه کوې ‪ ،‬چه مسلمان بايد دخپلو بچو‬
‫او ملګرو او همدارنګه شاګردانو وغيره سره د ښو اخالقو او‬
‫په خوشحالۍ او ورين تندي سره چلن اوکړي اوبايد‬
‫د هغوې د احوالو پو ښتنه اوکړې ‪ ،‬او دهغوې مرسته او مدد‬
‫اوکړې ‪ ،‬ځکه چه دوي هم د بشر د جملې څخه دي ‪ ،‬په ښو‬
‫اخالقو سره خو شحاليږي ‪ ،‬او په بد اخالقۍ سره غمژن‬
‫کيږي ‪ ،‬نو مشر بايد د مشرۍ په حيثيت ددوي سره ښه‬
‫چلن او ښه معامله اوکړې ‪.‬‬
‫‪- 3‬دا حديث وضاحت کوي ‪ ،‬چه په ورين تندي مالويدل‬
‫او دمالويدو په وخت دمسلمان ورورسره تبسم‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪211‬‬

‫( مسکی کيدل) صدقه ده ‪ ،‬لکه نبي کريم ‪ ‬فرمايلي ‪:‬‬

‫ٌ) (‪... )82‬‬ ‫ك لد‬
‫( تب ُّ ُمكَ يف ودْ ِه أخحمكَ َل َ‬
‫ستا تبسم کول د يو مسلمان ورور مخامخ صدقه ده ‪.‬‬
‫ځکه چه تبسم سره ستا مسلمان ورور خو شحاليږي او په‬
‫دې سره مينه او محبت زياتيږي‪.‬‬

‫ل ة النافل يف البحمت أفضل‬

‫نفلي لمونځ په کور کښې کول غوره دي ‪.‬‬
‫‪َ - 26‬نْ زَيْدِ جْنِ ثَا ِجتٍ ‪ ,‬أَنَّ النَّبِيَّ ‪َ ,‬ا َ‪ ( :‬لَ ةُ‬
‫الْ َمرْءِ فِيْ جَحمْتِهِ أَفْضَلُ مِنْ لَ ِتهِ فِيْ مَ ْجِدِ ْ هَ َا إِاَّ‬
‫الْمَكْتُوجَ َ) (‪. )88‬‬

‫ن‬ ‫ا دي ‪ ,6265‬ا ا ما ال م‬ ‫‪( -۹7‬دامع ال م ‪ ,‬دزء من‬

‫مد نالر الدين األلباني ن‬ ‫ه ا ا دي جأنه‪ :‬ح ن غريب‪ ,‬و ا ال م‬
‫ه ا ا دي جأنه‪ :‬ل حمم)‪.‬‬
‫‪( - 88‬سننننن أجننني داود‪ ,‬ن ن ا ننندي ‪ , 6133‬ولن ن حمم الب نننا ‪ ,‬دنننزء منننن ن ن‬
‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ , 236‬واللفظ ألجي داود‪ ,‬ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪210‬‬

‫د زيد بن ثابت ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬

‫فرمايلي دي ‪ :‬د سړي نفلي لمونځ په کور کښې غوره دی‬
‫د هغه دلمانځه نه په دې مسجد ځما کښې ‪ ،‬مګر فرض‬
‫لمونځ ‪.‬‬
‫( فرض) لمونځ به په مسجد کښې اداکوې ‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪,‬‬
‫ددي حديث راوي زيد بن ثابت بن الضحاک االنصاري ‪‬‬
‫جليل القدر مشهور صحابي او دوحې کاتب دی ‪.‬‬
‫کله چه نبي کريم ‪ ‬مدينې ته راغی ‪ ،‬زيد بن ثابت ‪‬‬
‫يتيم او د يو لس (‪ )11‬کالو په عمر وو‪ ،‬او دخپلې کورنې سره‬
‫يو ځاي په دين اسالم مشرف شو ‪.‬‬
‫هرکله چه نبي کريم ‪ ‬په زيد بن ثابت ‪ ‬کښي زيرک تيا‬
‫او پوهه وليده نو د هغې وحي لپاره يي کاتب مقرر کړه کومه‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪212‬‬

‫چه به داهلل تعالی له طرفه په نبي کريم ‪ ‬باندې نازليدله‬

‫او دا ډير لوې منقبت او فضيلت دی ‪.‬‬
‫هغه وخت چه نبي کريم ‪ ‬اراده اوکړه چه بادشاهان دين‬
‫اسالم ته را وبلي ‪ ،‬او هغوي ته خطونه اوليږي ‪ ،‬نو زيد بن‬
‫ثابت ‪ ‬ته يي حکم اوکړه ‪ ،‬چه بعضې ژبې زده کړې ‪ ،‬نو‬
‫زيد بن ثابت ‪ ‬په ډير کم وخت کښې بعضې ژبې زده کړې‬
‫چه د هغې د جملې څخه ( سريانې ) او فارسې ژبې هم وي ‪.‬‬
‫زيد بن ثابت ‪ ‬د ډيرو لوړو خويونو خاوند او ښو صفاتو‬
‫څښتن وو‪ ،‬په مدينه کښې په علم زهد او تقوی سره مشهور‬
‫وو او مسلمانانو به دده ډير احترام او عزت کولو ‪ ،‬د ډير علم‬
‫او پوخ عقل خاوند وو‪ ،‬عمر ‪ ‬به چه کله حج ته تللو ‪ ،‬نو‬
‫زيد بن ثابت ‪ ‬به يي په مدينه کښې خپل نائب مقرر کړه‬
‫زيد بن ثابت ‪ ‬د عثمان بن عفان ‪ ‬په زمانه د خالفت‬
‫کښې ‪ ،‬د قران کريم په جمع کولو کښې ډير ستر خدمت تر‬
‫سره کړه ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪213‬‬

‫د احاديثو په کتابونو کښې ‪ ،‬دزيد بن ثابت ‪ ‬نه دنبي‬

‫کريم ‪ ‬دوه نوې (‪ )۰2‬احاديث نقل دي ‪.‬‬
‫زيد بن ثابت ‪ ‬په کال پنځه څلويښت (‪ )۴۵‬هجري د شپږ‬
‫پنځوس (‪)۵۶‬کالو په عمر کښې وفات شو ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الر ښونه کوي‪ ،‬چه نفلي لمونځ کول په کور‬
‫کښې بهتره دی ‪ ،‬ځکه چه په دې کښې اخالص خشوع او‬
‫عاجزي زياته وي ‪ ،‬مګر هغه نفلي لمونځ چه په جمع سره ادا‬
‫کيږي ‪ ،‬لکه ( صالة الکسوف ) هغه لمونځ چه د نمر د خړ‬
‫کيدو په وخت کښې ادا کيږي ‪ ،‬او ( صالة الخسوف ) هغه‬
‫لمونځ چه دسپوږمۍ خړيدو په وخت کښې ادا کيږي‬
‫او همدارنګه ( صالة االستسقاء) هغه لمونځ چه د باران غو‬
‫ښتلو لپاره ادا کيږي ‪ ،‬دا نفلي لمونځونه په جمعې سره په‬
‫مسجد کښې بايد ادا کړی شې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪214‬‬

‫من فضائل الكلمات األ جع‬

‫ددي څلورو کلماتو غوره والی‬
‫‪َ - 22‬نْ أَجِيْ هُرَ ْيرَةَ ‪َ ,‬ا َ‪َ :‬ا َ َسُوْ ُ اهللِ ‪ ( :‬ألَنْ‬
‫َأ ُوْ َ‪ :‬سُ ْب َانَ اهللِ‪ ,‬وَا ْل َمْدُ هللِ‪َ ,‬واَ إِ َلهَ إِاَّ اهللُ‪َ ,‬واهللُ‬
‫َب ِإلَيَّ مِمَّا طََل َتْ َلَ ْحمهِ الشَّمْسُ) (‪)82‬‬
‫َأكْبَرُ‪ ,‬أَح ُّ‬
‫ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمائلي دي ‪ ( :‬سُبْ َانَ اهللِ ) اهلل تعالى لره پاکي ده ‪( ،‬وَالْ َمْدُ‬
‫هللِ ) ټول صفتونه د کمال اهلل تعالی لره دي ‪( ،‬وَاَ إِلَهَ إِاَّ اهللُ)‬
‫د اهلل تعالی نه بغير بل هيڅوک د عبادت حقدار نشته (وَاهللُ‬
‫أَكْبَرُ ) اهلل تعالى ډير لوې دی ‪ ،‬دا څلور کلمات ويل ما ته‬
‫د ټولې دنيا نه ډير خوښ دي ‪،‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1۲‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫ا دي ‪.) ,)2526( - 32‬‬ ‫‪( - ۹۰‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪215‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الرښونه کوي ‪ ،‬چه دا څلور کلمات ډير لوې‬
‫فضيلت لرې ‪ ،‬چه په دې سره دا کلمات د نورو کلماتونه‬
‫جدا حيثيت لري ‪ :‬هغه څلور کلمات دادي ‪ ( :‬سُبْ َانَ اهللِ )‬
‫هلل ) ټول صفتونه د کمال‬
‫اهلل تعالى لره پاکي ده ‪ ( ،‬وَا ْل َمْدُ ِ‬
‫اهلل تعالی لره دي ‪َ ( ،‬واَ ِإلَهَ إِاَّ اهللُ) د اهلل تعالی نه بغير بل‬
‫هيڅوک د عبادت حقدار نشته ‪( ،‬وَاهللُ أَكْبَرُ ) اهلل تعالى ډير‬
‫لوې دی ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث الر ښونه کوي ‪ ،‬چه په دې کلماتو سره بايد‬
‫اهلل تعالی ډير ياد کړی شي ‪ ،‬ځکه چه دا غوره کلمات دي ‪.‬‬
‫او په دې سره اهلل تعالی ډير اجر او ثواب ورکوي ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪216‬‬

‫لى شرا الناس‬ ‫تقو‬ ‫ال ا‬

‫قيامت په ناکاره ( بدو) خلکو باندې قائميږي ‪.‬‬
‫َنْ َبْدِ اهللِ ‪َ ‬نِ النَّيبِّ ‪َ ‬ا َ‪ ( :‬اَ َت ُقوْ ُ‬ ‫‪- 23‬‬
‫َلَى شِرَا ِ النَّاسِ) (‪. )21‬‬ ‫ال َّا َ ُ إِاَّ‬
‫د عبد اهلل ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬قيامت به نه قائميږي ‪ ،‬مګر په ناکاره ( بدو )‬
‫خلکو باندې‪.‬‬
‫ددي حديث راوي ‪ ،‬عبد اهلل بن مسعود ‪ ‬او دهغه پيژندنه‬
‫په (‪ )۲‬نمبر حديث ‪ :‬کښې تيره شوې ده ‪.‬‬

‫ا دي ‪.) ,)2232( - 636‬‬ ‫‪( 91‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪217‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث داللت کوې ‪ ،‬چه قيامت به په ناکاره ( بدو )‬
‫خلکو باندې قائميږي ‪ ،‬هغه به داسې ناکاره خلک وي چه‬
‫هيڅ خير ( ايمان وغيره ) به په دوې کښې نه وې او ګناهونه‬
‫زنا وغيره به په دوې کښې عام وي ‪.‬‬
‫‪- 2‬هر چه مؤمنان دي ‪ ،‬په دوې باندي قيامت نه راځي‬
‫بلکه دوې به د قيامت نه مخکښې مړه شي ‪ ،‬هغه داسې چه‬
‫اهلل تعالی به ښه يخه هوا راولي ‪ ،‬او دمؤمنانو روحونه به‬
‫قبض کړې ‪ ،‬تر دې چه په دنيا کښې به هيڅ خير واال پاتې‬
‫نشې ‪ ،‬بلکه ټوول به ناکاره خلک وې نو ناڅا به په دوې‬
‫باندې قيامت قائم شي ‪.‬‬
‫‪- 3‬په دنيا کښې به طائفه منصوره هغه ډله چه هميشه به‬
‫حق باندې والړه وې ‪ ،‬تر هغه پورې موجوده وي ‪ ،‬تر څو چه‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪218‬‬

‫د قيامت نه لږ مخکې هغه هوا راشې په کومې سره چه به‬

‫دمؤمنانو روحونه قبض شې ‪.‬‬

‫حرَا‬
‫ظلْ الْمُ ْلِ ِ ِل ْلمُ ْلِ ِ َ‬
‫ُ‬
‫په مسلمان باندې ظلم کول حرام دي ‪.‬‬
‫اللهُ َنْهُمَا‪ ,‬أَنَّ َسُوْ َ اهللِ‬
‫‪َ - 23‬نْ َبْدِ اهللِ جْنِ ُ َمرَ َضِيَ َّ‬
‫ظلِمُهُ وَ َا يُ ْلِ ُمهُ‪ ,‬وَمَنْ‬
‫‪َ ‬ا َ‪ ( :‬الْمُ ْلِ ُ أَخُو الْمُ ْلِ ِ اَ َي ْ‬
‫كَانَ فِيْ حَادَ ِ أَخِحمْ ِه‪ ,‬كَانَ اهللُ فِيْ حَادَ ِتهِ) (‪)26‬‬
‫د عبد اهلل بن عمر رضي اهلل عنهما څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي‬
‫نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي ‪ :‬مسلمان د مسلمان ورور دی ‪ ،‬نه‬
‫ظلم کوې په هغه باندې ‪ ،‬او نه يي ظالم ته يواځې پريږ دې‬

‫‪ (- 90‬لنننن حمم الب نننننا ‪ ,‬نننن ا ننننندي ‪ , 5266‬ولنننن حمم م نننننل ‪ ,‬ننن ن‬
‫ا دي ‪ ,) 2681( - 68‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪219‬‬

‫څوک چه د يو مسلمان ورور حاجت پوره کوې ‪ ،‬اهلل تعالی‬

‫به دده حاجت پوره کړې ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 22‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الر ښونه کوې ‪ ،‬چه په مسلمان ورور باندي‬
‫ظلم کول ‪ ،‬او يا مسلمان ورور بل ظالم ته يواځې پريښودل‬
‫حرام دي‪ ،‬بلکه د مسلمان ورور مدد کول او دهغه نه دظالم‬
‫ظلم دفع کول واجب دي ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث الر ښونه کوې چه مسلمان بايد دخلکو‬
‫د حاجتونو په پوره کولو کښې د خپل طاقت برابر کوشش‬
‫اوکړې‪.‬‬
‫‪ – 3‬دې حديث نه په وضاحت سره معلوميږي چه اهلل‬
‫تعالی هغه بنده سره محبت کوې ‪ ،‬کوم چه د نورو مسلمانانو‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪201‬‬

‫سره ښه چلن کوې او هغوې خو شحاله کوې او هغه څوک‬

‫بد ګڼې کوم چه د نورو مسلمانانو سره ښه چلن نه کوې ‪ ،‬او‬
‫هغوې خپه کوې ‪.‬‬

‫من آداب اجملالس‬

‫د مجلس د ادابو څخه‬
‫سوْ َ‬
‫ت َ ُ‬
‫ي سَ ِ ْحمدٍ الْ ُ ْد ِ ِّ ‪َ ‬ا َ سَمِ ْ ُ‬
‫‪ْ َ -‬ن أَجِ ْ‬ ‫‪26‬‬
‫(‪. )22‬‬ ‫اللََّ ِه يَ ُق ْو ُ‪( :‬خَ ْحم ُر الْمَجَالِسِ أَ ْوسَ ُهَا )‬
‫د ابو سعيد الخدري ‪ ‬څخه روايت دي ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬ما دنبي‬
‫کريم ‪ ‬نه اوريدلي دي ‪ ،‬هغه فرمايل ‪ :‬غوره مجلسونه هغه‬
‫دي چه فراخه وې ‪.‬‬
‫او ه ا ا دي ‪,‬‬
‫ددي حديث راوي ابو سعيد الخدري ‪ ‬دی ‪ ،‬ددي نوم‬
‫سعد بن مالک بن سنان االنصاري‪ ‬جليل القدر او مشهور‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي ‪ ,3821‬ول‬ ‫‪( - ۰2‬سنن أجي داود‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪200‬‬

‫صحابي دی ‪ ،‬د ډيرو ښو خويونو او علم خاوند وو‪ ،‬د اول ځل‬
‫لپاره يي د خندق په غزا کښې شريک شوی وو‪ ،‬او همدارنګه‬
‫د نبي کريم ‪ ‬سره يي په دولسو (‪ )12‬غزاګانو کښې شرکت‬
‫کړی دی ‪ ،‬د احاديثو په کتابونو کښې دده نه د نبي کريم ‪‬‬
‫يو زرو يو سلو او يا (‪ )117۹‬احاديث نقل دي ‪.‬‬
‫ابو سعيد الخدري ‪ ‬په کال (‪ )7۴‬هجري کښې چه عمر يي‬
‫شپږ اتيا کاله وو ‪ ،‬په مدينه کښې وفات شو ‪ ،‬او د بقيع په‬
‫هديره کښې دفن شو ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪202‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬مجالس بايد پراخه وي ددې لپاره چه ډير خلک په‬
‫کښې په راحت او اطمئنان سره کينې ‪ ،‬ددې له وجې نه غوره‬
‫مجلسونه هغه دي کوم چه پراخه وي ‪.‬‬
‫‪ - 2‬د مجلس د ادابو څخه دا هم ده چه بايد مجلسونو په‬
‫مناسب ځاي کښې جوړ کړی شې ‪ ،‬او د عامو الرو وغيره‬
‫څخه ځان اوساتل شې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪203‬‬

‫من أذكا ال ُركُوْ ِع وال ُجُوْ ِد‬

‫په رکوع او سجدې کښې اذکار‪.‬‬
‫سوْ َ اهللِ ‪‬‬
‫ضيَ اللَّهُ َنْهَا أَنَّ َ ُ‬
‫َنْ َا ِئشَ َ َ ِ‬ ‫‪- 25‬‬
‫جوْ ِدهِ‪ ( :‬س ُُّبوْحٌ ُدُّوْسٌ‪,‬‬
‫كَانَ َيقُو ُ ِفيْ ُكُوْ ِهِ و سُ ُ‬
‫(‪)23‬‬ ‫َبُّ ا ْلمَلَائِكَ ِ وَالرُّوحِ )‬
‫د عائشه رضي اهلل عنها نه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم‬
‫‪ ‬به په رکوع او سجده کښې دا دعا لوستله ‪ ( :‬سُبُّوْحٌ ُدُّوْسٌ‪,‬‬
‫َبُّ ا ْلمَلَا ِئكَ ِ وَالرُّوحِ ) اهلل تعالی ډير پاک ذات دی ‪ ،‬رب دی‬
‫دمالئکو او د روح ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 5‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‬

‫ا دي ‪.) ,)382( - 223‬‬ ‫‪( - ۰۲‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪204‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الر ښونه کوې‪ ،‬چه لمونځ کنکی بايد دا دعا په‬
‫رکوع او سجده کښې ولولي ‪ ( :‬سُبُّوْحٌ ُدُّوْسٌ‪َ ,‬بُّ الْمَلَائِكَ ِ‬
‫وَالرُّوحِ ) اهلل تعالی ډير پاک ذات دی ‪ ،‬رب دی دمالئکو‬
‫او دروح ‪.‬‬
‫ځکه چه د ا دنبي کريم ‪ ‬طريقه ده ‪ ،‬او دهغه دطريقې‬
‫تابعداري پکارده ‪.‬‬
‫‪- 2‬د ( السبوح ) معنی ‪ :‬سبوح د تسبيح نه ماخوذ دی‬
‫تسبيح داهلل تعالی تعظيم کول ‪ ،‬او هغه لره پاکې بيانول‬
‫د هغه څه نه چه د اهلل تعالی د شان سره مناسب نه وي ‪.‬‬
‫د ( القدوس ) معنی ‪ :‬القدوس هغه ذات ته وايي ‪ ،‬چه دهر‬
‫قسم عيبونو نه پاک وي ‪ ( ،‬الروح ) ويل شوي دي چه مراد‬
‫د روح نه جبريل عليه السالم دی ‪ ،‬او دا احتمال هم لري چه‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪205‬‬

‫مراد دروح نه روح د هر ژوندي څيز وي ‪ ،‬اهلل تعالی ښه‬

‫پوهه دی ‪.‬‬
‫‪- 3‬ددې حديث د ظاهر نه دا معلوميږي ‪ ،‬چه نبي کريم ‪‬‬
‫به دا دعا په رکوع او سجده کښې کله کله لوستله ‪.‬‬
‫‪- 3‬دا حديث داللت کوې ‪ ،‬چه په رکوع او سجده کښې‬
‫مختلفې دعاګانې او ذکرونه جمع کوالې شي ‪ ،‬او هر چه نبي‬
‫کريم ‪ ‬ارشاد فرمايلی دی ‪:‬‬
‫َظ ُموْا فِحمْهِ الرَّبَّ َزَّ وَدَلَّ‪ ,‬وَأَمَّا‬
‫كوْعُ فَ ِّ‬
‫( أَمَّا الرُّ ُ‬
‫دتَهِدُوْا فِي الدُّ َاءِ؛ َف َقمِنٌ أَنْ ُي ْتَجَابَ‬
‫جوْدُ فَا ْ‬
‫ال ُّ ُ‬
‫ك ْ ) (‪)23‬‬
‫لَ ُ‬
‫هر چه رکوع ده نو په دي کښي درب لويي بيان کړې‪.‬‬
‫اوهرچه د سجدې حالت دی نو په هغې کښي د ډيرو دعاګانو‬

‫ا دي ‪)322( - 212‬‬ ‫‪( . ۰4‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪206‬‬

‫کوشش اوکړې ځکه چه ډيره اليق ده چه ستاسو دعاګانې‬

‫قبولې شي ‪.‬‬
‫دې حديث نه معلوميږي ‪ ،‬چه په سجده کښې بايد ډيري‬
‫دعاګانې او غو ښتل شي ‪ ،‬او په رکوع کښې بايد د اهلل تعالی‬
‫تعظيم او لويي بيان شي ‪.‬‬
‫د ( من ) معنی ده ‪ ،‬تاسو چه کله په سجده کښې دعاګانې‬
‫غواړۍ ‪ ،‬نو دا د قبليدلو لپاره ډير ې الئقې دي‪.‬‬
‫س لكلِّ خري‬
‫ا ميان جاهلل والحمو اآلخر‪ ,‬هما أسا ٌ‬
‫په اهلل تعالی او په ورځ داخرت باندي ايمان لرل د هر خير‬
‫اساس دی ‪.‬‬
‫‪َ - 22‬نْ أَجِيْ هُرَ ْيرَةَ ‪ ‬أَنَّ َسُوْ َ اهللِ ‪َ ‬ا َ‪ ( :‬مَنْ كَانَ‬
‫ُيؤْمِنُ جِاهللِ وَالْحمَ ْو ِ الْآخِرِ؛ َفلْحمَقُلْ‪ :‬خَ ْحمرًا أَوْ لِحمَصْ ُمتْ‪ ,‬وَمَنْ‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪207‬‬

‫خرِ؛ َف َ ُيؤْذِ دَا َهُ‪ ,‬وَمَنْ كَانَ‬

‫كَانَ ُيؤْمِنُ جِاهللِ وَالْحمَ ْو ِ الْآ ِ‬
‫ك ِر ْ ضَحمْ َفهُ) (‪. )26‬‬
‫خرِ؛ َفلْحمُ ْ‬
‫ُيؤْمِنُ جِاَللَّهِ وَالْحمَ ْو ِ الْآ ِ‬
‫ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬
‫فرمايلي دي ‪ :‬څوک چه ايمان لري ‪ ،‬په اهلل تعالی او په ورځ‬
‫د اخرت باندي ‪ ،‬نو د خير وينا دې کوې او يا د چپ شې‬
‫څوک چه ايمان لري ‪ ،‬په اهلل تعالی او په ورځ د اخرت باندي‬
‫نو ګاوڼډي ته دې تکليف نه رسوي ‪ ،‬څوک چه ايمان لري‬
‫په اهلل تعالی او په ورځ د اخرت باندي ‪ ،‬نو د ميلمه عزت او‬
‫اکرام دې اوکړې ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1۲‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده ‪.‬‬

‫ا دي‬ ‫ا دي ‪ ,5326‬ول حمم م ل ‪,‬‬ ‫‪( ۰5‬ل حمم الب ا ‪,‬‬

‫‪ ,)32( - 23‬واللفظ للب ا )‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪208‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬په دې حديث کښې ‪ ،‬د ژبي حفاظت کولو ته ترغيب‬
‫ذکر دی ‪ ،‬هغه دا چه مؤمن بنده بايد يا د خير خبره اوکړې‬
‫او يا چپ پاتي شي ‪ ،‬او همدارنګه په دې حديث کښې ښو‬
‫اخالقو ته ترغيب دی ‪ ،‬لکه سخا کول او دعامو خلکو سره‬
‫احسان او ښيګڼه کول ‪.‬‬
‫‪ - 2‬اهلل تعالی او په ورځ د اخرت باندې ايمان لرل د هر‬
‫خير لپاره اساس او بنياد دی ‪ ،‬او دهمدي په وجه باندي‬
‫انسان اهلل تعالی ته ډير نيږدي کيږي ‪.‬‬
‫‪- 3‬دا حديث الر ښونه کوې اومؤمن بنده ته ترغيب‬
‫ورکوې ‪ ،‬چه بايد د خير په خبرو باندې خپله ژبه مشغوله‬
‫کړې ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪209‬‬

‫‪- 3‬په دين اسالم کښې د ګاوڼدي ډير حقونه ذکر دي او‬
‫دهغې اهتمام کول ضروري دي ‪ ،‬ددي وجي نه د ګاوڼدي‬
‫عزت او اکرام او دهغه سره احسان کول واجب دي ‪ ،‬اګر که‬
‫ګاوڼډي کافر هم وي ‪.‬‬
‫‪ - 6‬دميلمه ميلمستيا او دهغه عزت کول د اسالمې اخالقو‬
‫څخه دي او دايمان نښه او عالمه ده ‪.‬‬
‫ير من التغفل‬ ‫الت‬
‫د غفلت نه ويره ‪.‬‬
‫َنْ أَجيْ هُرَيْرَةَ ‪َ ‬نِ النَّيبِّ ‪ ‬أَنَّهُ َا َ‪ ( :‬اَ‬ ‫‪- 28‬‬
‫د مَرَّتَحمْنِ ) (‪. )25‬‬
‫ْرٍ وَاحِ ٍ‬ ‫يُلْدَغُ ا ْلمُؤْمِ ُن مِنْ دُ‬

‫ا دي‬ ‫ا دي ‪ ,5633‬ول حمم م ل ‪,‬‬ ‫‪( - ۰6‬ل حمم الب ا ‪,‬‬

‫‪ ,)2228( - 53‬واللفظ للب ا )‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪221‬‬

‫ابو هريره ‪ ‬څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪ :‬نبي کريم ‪‬‬

‫فرمايلي دي ‪ :‬مؤمن د يو سوړې نه دوه کرت نه چچل کيږي‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 1۲‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‬
‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬
‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬دا حديث الر ښونه کوې چه مسلمان بنده بايد هو شيار‬
‫او زيرک وې ‪ ،‬او د يو ځاي نه بايد دوه کرت دوکه نشې ‪ ،‬او‬
‫بار بار د خطايي ارتکاب اونه کړې ‪.‬‬
‫‪- 2‬دا حديث ال رښونه کوې ‪ ،‬چه مسلمان بايد د خپل عقل‬
‫نه کار واخلي ‪ ،‬او اسباب تالش کړې ‪ ،‬ځکه چه دنيا د اسبابو‬
‫کور دی ‪ ،‬نبي کريم ‪ ‬چه وحې ورته هم کيدله او دهغې‬
‫باوجود به نبي کريم ‪ ‬د اسبابو تالش کولو ‪ ،‬او په جهادونو‬
‫کښې به يي ددښمن په مقابل کښې د پوره تدبير نه کار‬
‫اخستلو ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪220‬‬

‫أفضل الد اء لصاحب امل روف‬

‫ښيګڼه کونکی ته د عا کول ‪.‬‬
‫ضيَ اهللُ َنْهُمَا َا َ‪َ :‬ا َ‬
‫‪َ -‬نْ أُسَامَ َ جْنِ زَيْدٍ َ ِ‬ ‫‪22‬‬
‫ف؛ َفقَا َ لِفَا ِلِهِ‪:‬‬
‫سوْ ُ اهللِ ‪ ( :‬مَنْ لُ ِنعَ ِإلَحمْهِ مَ ْرُوْ ٌ‬
‫َ ُ‬
‫دَزَاكَ اهللُ خَحمْرًا؛ َفقَدْ أَجَْلغَ فِي الثَّنَاءِ) (‪. )22‬‬
‫د اسامه بن زيد رضي اهلل عنهما څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي ‪:‬‬
‫نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي ‪ :‬د چا سره چه ښيګڼه اوکړی شي‬
‫دزَاكَ اهللُ خَحمْرًا ) اهلل تعالی‬
‫او ښيګڼه کونکی ته اووايي ‪َ ( :‬‬
‫دې تاته خير در کړې! نو ده دهغه حق ادا کړه ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) ۲6‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‬

‫نه ا‬ ‫ا دي ‪ ,2136‬ا ا ما ال م‬ ‫‪( - ۰7‬دامع ال م ‪,‬‬

‫ه األلباني)‪.‬‬ ‫ا دي جأنه‪ :‬ح ن دحمد غريب‪ ,‬ول‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪222‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬د چا سره چه ښيګڼه اوکړی شې او نشې کوالي چه‬
‫ښيګڼه کونکی ته پوره بدله ورکړې نو بايد چه دا سې ورته‬
‫اووايي ‪ ( :‬دَزَاكَ اهللُ خَحمْرًا ) اهلل تعالی دې تاته خير در کړې!‬
‫نو ده دهغه حق ادا کړه ‪.‬‬
‫‪- 2‬بدله بايد دهر چا د حال برابر ورکړی شې بعضې خلک‬
‫داسې وي چه هغوې ته بايد د هغوې د ښيګڼې موافق او يا‬
‫د هغې نه زياته بدله ورکړی شي ‪ ،‬بعضې بيا داسې خلک هم‬
‫وې چه هغوې مال وغيره ته ضرورت نلري ‪ ،‬با يد هغوې ته‬
‫دعا اوکړی شي ‪ ،‬او د دعا لپاره غوره لفظ همدادی کوم چه‬
‫د نبي کريم ‪ ‬نه نقل دی هغه لفظ دادی ‪(:‬دَزَاكَ اهللُ خَحمْرًا)‬
‫اهلل تعالی دې تاته خير در کړې! نو ده دهغه حق ادا کړه ‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪223‬‬

‫ودوب التوج إىل اهلل ت اىل‬

‫اهلل تعالی ته رجوع کول واجب دي ‪.‬‬
‫ضيَ اهللُ َنْ ُهمَا‪َ ,‬ا َ‪:‬‬
‫َنْ َبْدِ اهللِ جْنِ ُمَرَ َ ِ‬ ‫‪- 81‬‬
‫َا َ َسُو ُ اهللِ ‪ ( :‬يَا أَيُّهَا النَّاسُ ُتوْ ُجوْا ِإلَى اهللِ؛‬
‫(‪. )28‬‬ ‫فَإ ِِّنيْ أَ ُتوْبُ فِي الْ َحموْ ِ إِلَحمْ ِه مِائَ َ مَرَّةٍ)‬
‫د عبد اهلل بن عمر رضي اهلل عنهما څخه روايت دی ‪ ،‬فرمايي‬
‫نبي کريم ‪ ‬فرمايلي دي ‪ :‬ای خلکو اهلل تعالی ته توبه‬
‫اوباسۍ ‪ ،‬پس زه هم اهلل تعالی ته هره ورځ سل کرت تو به او‬
‫باسم ‪.‬‬
‫ددي حديث دراوې پيژندنه مخکي په (‪ ) 22‬نمبر حديث‬
‫کښې ذکر شوې ده‬

‫ا دي ‪.),)2212( - 32‬‬ ‫‪( 98‬ل حمم م ل ‪,‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪224‬‬

‫من فوائد ه ا ا دي ‪:‬‬

‫ددي حديث د فوائدو څخه‬
‫‪- 6‬اهلل تعالی ته توبه او رجوع کول ډيره ضروري او د غوره‬
‫هغه عباداتو له جملې څخه ده ‪ ،‬کوم چه اهلل تعالی ته ډير‬
‫خوښ دي ‪ ،‬ددې وجي نه په هر بنده باندې توبه ويستل‬
‫واجب دي ‪.‬‬
‫‪ - 2‬په تو بې سره د بنده ګناهونه معاف کيږي ‪ ،‬زړه يي‬
‫پاکيږي ‪ ،‬او ګناهونه يي په نيکو سره بدليږي ‪ ،‬د اهلل تعالی‬
‫محبت ورته حاصليږي ‪ ،‬او نيک بخته کيږي ‪.‬‬
‫‪- 3‬بنده بايد د خپل رب د رحمت نه نا اميده نشې ‪ ،‬بلکه په‬
‫اهلل تعالی باندي ‪ ،‬ښه ګمان اوکړې ‪ ،‬ځکه چه اهلل تعالی‬
‫د هر هغه بنده تو به قبلوې ‪ ،‬څوک چه په رشتيا سره هغه‬
‫ته توبه او رجوع کوي ‪.‬‬
‫‪ - 3‬دا حديث الر ښونه کوې ‪ ،‬چه بنده بايد خپل رب ته‬
‫رجوع اوکړې ‪ ،‬او دخپلو ټولو ګناهونو نه تو به او باسې هر‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪225‬‬

‫څومره چه وې ‪ ،‬ځکه چه اهلل تعالی د بنده تو به قبلوې ‪ ،‬چه‬

‫کله ټول شرطونه په کښې موجود وي ‪ ،‬او د توبې شرطونه‬
‫په الندي ډول دي ‪:‬‬
‫اول شرط دادی ‪ :‬چه تو به بايد خالص د اهلل تعالی د رضا‬
‫لپاره وي ‪ ،‬او بل کوم دنياوې غرض په کښې نه وي‬
‫دوهم شرط دادی ‪ :‬چه ګناهونه پريښودل ‪.‬‬
‫دريم شرط دادی ‪ :‬چه په ګناهونو باندې ‪ ،‬پښيمانه کيدل ‪.‬‬
‫څلورم شرط دادی ‪ :‬چه قوې عزم او اراده کول چه دا ګنا ه به‬
‫بيا نه کوم ‪.‬‬
‫پنځم شرط دادی ‪ :‬چه خپلو مالکانو ته د هغوې حقوق واپس‬
‫کول‪ ،‬دا په هغه وخت کښې چه دې ګناه سره د بنده ګانو‬
‫حق پيوسته وي ‪.‬‬
‫شپږم شرط دادی ‪ :‬چه توبه مخکښې د دينه ويستل چه‬
‫نمر د مغرب نه راوخيژي ا و يا د مرګ عالمات شروع شي ‪.‬‬
‫مد‪ ,‬و لى آله‬ ‫لى سولنا‬ ‫جن مته تت الصا ات‪ ,‬والص ة وال‬ ‫وا مد هلل ال‬
‫ول به أمج ني‪.‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪226‬‬

‫فهرس احملتويات‬
‫احملتويات‬
‫الصف‬
‫‪3‬‬ ‫املقدم‬
‫‪8‬‬ ‫د توحيد عقيده الر د کاميابي ده ‪.............‬‬

‫‪62‬‬ ‫د سورت بقرې اخري دوه آياتونو فضيلت ‪........‬‬

‫‪62‬‬ ‫هغه چا غوره والی چه نبوي سنتو خوره ول کوشش کوي‬

‫‪21‬‬ ‫د توحيد د عقيدې ساتنه کول ‪...........................‬‬

‫‪23‬‬ ‫بنده په ره وخت کښې خپل رب ته محتاجه دی ‪.......‬‬

‫‪25‬‬ ‫ښو اخالقو ته ترغيب ‪...................................‬‬

‫‪28‬‬ ‫دين اسالم د لعنت او کنځا کولو دين نه دی ‪.........‬‬

‫‪36‬‬ ‫دين اسالم د نرمۍ او ښو اخالقو دين دی ‪..........‬‬
‫‪33‬‬ ‫د خوراك او څښاک نه روستو دعا ‪......................‬‬

‫‪32‬‬ ‫سُبْ َانَ اهللِ َوجَ ِمْدِه‪ :‬اهلل تعالی ته غوره کلمات دي ‪....‬‬
‫‪31‬‬ ‫بدعت کول ګمراهۍ ده ‪...................................‬‬

‫‪32‬‬ ‫نبي کريم ‪ ‬به کومه دعا ډيره غوښتله ؟ ‪...................‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪227‬‬

‫‪33‬‬ ‫اهلل تعالی ته خوښ په ښارونو کښې مسجدونه دي ‪......‬‬

‫‪32‬‬ ‫اهلل تعالی پوري پناه غوښتل د مرضونو نه ‪................‬‬

‫‪32‬‬ ‫د عرفې د ورځې روژه او دهغې فضيلت ‪....................‬‬

‫‪62‬‬ ‫يواځي د جمعې په ورځ روژه ‪..........................‬‬

‫‪63‬‬ ‫قبولي شوي دعاګانې ‪.................................‬‬

‫‪65‬‬ ‫د نبي کريم ‪ ‬په باره کښې د زياتې کولونه ويره ‪.....‬‬

‫‪68‬‬ ‫د تصوير جوړه ولو نه ويره ورکول ‪..........................‬‬

‫‪51‬‬ ‫جنت ته دتللو سببونه ‪.........................................‬‬

‫‪53‬‬ ‫دين اسالم د فحاشې نه منع کوي ‪..................... .‬‬

‫‪55‬‬ ‫د مسلمان په بيعه باندې بيعه کول نارواه دي ‪..............‬‬

‫‪21‬‬ ‫اهلل تعالی د هغه بنده سره محبت کوي چه متقي وي ‪...‬‬
‫‪75‬‬ ‫د سورت ملک فضيلت ‪.....................................‬‬
‫‪22‬‬ ‫د لمانځه اهتمام کول ‪.............................................‬‬

‫‪81‬‬ ‫د ين اسالم د ښيګڼي دين دی ‪..........................‬‬

‫‪83‬‬ ‫د انسانانو د ژوند مقصد د اهلل تعالی رضا کول دي ‪........‬‬

‫‪85‬‬ ‫د ين اسالم د ښه تعامل در س ورکوي ‪..............‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪228‬‬

‫‪88‬‬ ‫درکوع او سجدې دعاګاني ‪......................‬‬

‫‪21‬‬ ‫د مسجدونو او دهغې د ابادولو فضيلت ‪...................‬‬

‫‪22‬‬ ‫په بيعه کښې د اسانۍ کولو فضيلت ‪.................‬‬

‫‪23‬‬ ‫حقوق پوره ادا کول ‪............................................‬‬

‫‪25‬‬ ‫مسمانان د ابادې مثال لري يو بل لره قوي کوي ‪...‬‬

‫‪22‬‬ ‫هغه څوک چه د فتنو نه بچ شو هغه نيک بخته دی‬

‫‪613‬‬ ‫د مجلس د کفارې دعا ‪...................‬‬

‫‪616‬‬ ‫د ميراث د احكامو څخه ‪....................‬‬

‫‪612‬‬ ‫مسلمان بايد اهلل تعالی ته خپله عاجزي ښکاره کړې ‪...‬‬

‫‪666‬‬ ‫په اسالم کښې د نيت اهميت او فضيلت ‪......‬‬

‫‪662‬‬ ‫د شپې په مهال د اهلل تعالی نه د عا غوښتل ‪..............‬‬

‫‪666‬‬ ‫په لمانځه سره مصيبتونه لري کيږي ‪....................‬‬

‫‪668‬‬ ‫سپني جامي اغوستل او په هغې کښې مړوته کفن ورکول‬

‫‪626‬‬ ‫په څه سره روژه ماتي مستحب دي ‪..............‬‬

‫‪623‬‬ ‫په اووه اندامونو سره سجده واجب ده ‪.............‬‬

‫‪626‬‬ ‫زړونه د اهلل تعالی په الس کښې د ي ‪................ .‬‬
‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪229‬‬

‫‪622‬‬ ‫د دوو سجدو په مينځ کښې دعا ‪.............................‬‬

‫‪631‬‬ ‫دين اسالم د سعادت سر چشمه ده ‪................‬‬

‫‪633‬‬ ‫د اسالم بناوې ‪...................................................‬‬

‫‪638‬‬ ‫نبي کريم ‪ ‬باندې درود ويلو فضيلت ‪.................‬‬

‫‪636‬‬ ‫ښې الس د شرافت کارونو لپاره دی ‪......................‬‬

‫‪632‬‬ ‫د مخلوق نه سؤالونه کول او دهغې بدي ‪.....................‬‬

‫‪632‬‬ ‫د څاښت لمونځ مشروع دی ‪................................‬‬

‫‪666‬‬ ‫د او داسه او لمانځه فضيلت ‪......................‬‬

‫‪663‬‬ ‫په پيشنمې کښې خرما خوړل هم غوره دي ‪......‬‬

‫‪666‬‬ ‫د امين ويلو فضيلت ‪...................................‬‬

‫‪662‬‬ ‫د مسلمان صفات ‪...............................‬‬
‫‪662‬‬ ‫د کورونو ابادول د اهلل تعالی په ذکر او عبادت باندې ‪....‬‬

‫‪656‬‬ ‫َجنَا َلكَ الْ َمْدُ‪ :‬ويلو فضيلت ‪.......................‬‬

‫اَللَّهُ َّ َّ‬
‫‪653‬‬ ‫د رمضان مياشت او دهغې داخليدل ‪.......................‬‬

‫‪656‬‬ ‫په اسالم کښې د ناستې اداب ‪...........................‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪231‬‬

‫‪652‬‬ ‫په خپلو بچو باندې خرچه کول او دهغې فضيلت ‪........‬‬

‫‪652‬‬ ‫د اور نه د خالصون اسباب ‪.................................‬‬

‫‪626‬‬ ‫د حج او د عمرې فضيلت ‪..............................‬‬

‫‪622‬‬ ‫د رمضان د مياشتې فضيلت ‪....................‬‬

‫‪622‬‬ ‫فرض روژه نيولو کښې د شپې نه نيت کول ضروري ‪.‬‬

‫‪683‬‬ ‫د سحر لمونځ او په هغې قران لوستل ‪.......................‬‬

‫‪682‬‬ ‫د اهلل تعالی لپاره سجده او دهغې فضيلت ‪...............‬‬

‫‪682‬‬ ‫اختر لمانځه ته د تګ او راتګ الره بدلول ‪............... .‬‬

‫‪626‬‬ ‫د لمانځه کونجي پاکوالی دی ‪.................................‬‬

‫‪625‬‬ ‫د عاشورا د ورځ روژه او هغې ته ترغيب ‪..........‬‬

‫‪628‬‬ ‫په ورين تندي مالويدل او دهغې فضيلت ‪......‬‬

‫‪621‬‬ ‫نفلي لمونځ په کور کښې بهتره دی ‪....................‬‬

‫‪213‬‬ ‫د څلورو کلماتو فضيلت ‪..............................‬‬

‫‪215‬‬ ‫قيامت په ناکاره خلکو راځي ‪...............................‬‬

‫‪218‬‬ ‫په مسلمان باندي ظلم کول حرام دي ‪...............‬‬

‫‪261‬‬ ‫د مجلس اداب ‪..............................................‬‬

‫منتخب شوي احاديث ج‪4‬‬ ‫‪230‬‬

‫‪263‬‬ ‫په رکوع او سجده کښې اذكار ‪.........................‬‬

‫‪265‬‬ ‫په اهلل تعالی او په ورځ د اخرت باندې ايمان ‪.....‬‬

‫د غفلت نه ويره ‪268 .....................................................‬‬

‫‪226‬‬ ‫ښيګڼه کونکې ته دعا ‪.................................‬‬

‫‪223‬‬ ‫اهلل تعالی ته رجوع کول واجب دي ‪................‬‬

‫‪225‬‬ ‫د مضامينو فهر س‬