Accelerat ing t he world's research.

İçgörü Kavramı ve Şizofreni

Ercan ALTINOZ

Related papers Download a PDF Pack of t he best relat ed papers 

[T he effect s of psychosocial skills t raining on sympt omat ology, insight , qualit y of life, and sui…
Aysen-esen Danaci

[Adherence t o t he Treat ment in Psychiat ric Pat ient s]

Lut Tamam, Mahmut Karayt uğ, Mehmet Demirkol, Yunus Evlice

bir grup şizofreni hast asında t edaviye uyum ve et kileyen et menlerin belirlenmesi
Yasemin Sönmez Kut lu, Gül Dikeç
İçgörü Kavramı ve Şizofreni
Selçuk Aslan*, Ali Ercan Altınöz**

ABSTRACT SCHIZOPHRENIA AND THE CONCEPT OF INSIGHT Keywords

Insight can be simply deined as the capacity to understand own problems. In psychiatric Insight,
examination, insight is used to describe the awareness of symptoms of illness and Schızophrenia
recognition illness. Poor insight is a common problem seen on schizophrenia patients.
Insight absence is also related with distortion of reality assessment and formation of
delusions. It is not an unitary concept. There are at least three segregated parts of insight Anahtar Kelimeler
which are related to each other. They are; acceptance of illness, recognition of illness’s İçgörü,
symptoms, and treatment cooperation. In recent years, some clinical scales have been Şizofreni
developed to evaluate insight objectively.
In this review, other new approaches related to insight, such as mentalisation, and
cognitive theory on schizophrenia is discussed. New developed clinical insight
assessment scales is looked over, and contribution insight concepts for evaluation of
psychotic patients is investigated. Relationship between insight and psychopathology,
positive and negative symptoms, quality of life, cognitive function and theory of mind is
also given point to.

ÖZET İçgörü basitçe kişinin sorunlarını anlama kapasitesi olarak tanımlanabilir. Psikiyatri
muayenesindeki kullanımında, içgörü; hastalığını tanıma ve belirtilerinin farkında olma için
kullanılmaktadır. İçgörü azlığı; şizofreni hastalarının çoğunda görülen yaygın bir sorundur.
İçgörü olmayışı gerçeği değerlendirmenin bozuk olması, sanrı oluşumu gibi bazı alanlarla
ilgilidir. İçgörü bütünsel tek bir kavram değildir. En az üç ayrı ancak birbiriyle ilgili boyutu
tanımlanmıştır. Bunlar; ruhsal hastalığı kabullenme, belirtileri tanıma ve tedaviye uyumdur.
İçgörünün objektif olarak değerlendirilebilmesi için son yıllarda ölçekler geliştirilmiştir.
Bu derlemede; zihinselleştirme ve şizofrenide bilişsel teori gibi içgörü ile ilgili yeni
yaklaşımlar tartışılmıştır. Yeni geliştirilen içgörü değerlendirme ölçeklerine göz atılmış,
içgörünün psikiyatride özellikle psikotik hastaların incelenmesine katkısı araştırılmıştır.
İçgörünün; psikopatoloji, pozitif - negatif belirtiler, yaşam kalitesi, bilişsel işlevler ve zihin
kuramı ile ilişkisi üzerinde durulmuştur.

İçgörü basitçe kişinin kendi iç dünyasını ve sorun-
larını anlama kapasitesi olarak tanımlanabilir. İçgö-
rü sözlük anlamında; ayırt etme, anlayış ve bilgelik
(Oxford English Dictionary 2000), 1) bir şeye veri-
len görme yetisi, 2) ruhsal görüş ya da anlayış, 3)
teknik anlamları: a. psikolojik olarak çözümü hızla
kavrama, biçimsel öğrenme, b. bireyin kendisini di-
ğerlerinin gördüğü gibi görebilmesi, kendilik bilgi-
si, c. psikiyatrideki özgül anlamı: hasta kişinin ruh-
sal bir hastalığı olduğunu bilmesidir. (The Oxford
American College Dictionary 2002).
Jaspers psikiyatride içgörüyü klinik olarak tanımla-
yan ilk klinik araştırıcılardan biridir, içgörüyü gü-
nümüzde yerleşmiş anlamı ile bir bütün olarak has-
talığının farkında olma, hastalığının belirtilerinin
farkında olma olarak tanımlamıştır. Jaspers’e göre
psikotik hastalarda içgörü geçici olarak görülebilir,
hastalar bazı durumlarda hezeyan ya da varsanıla-
rının gerçekdışı olduğunu fark edebilir, ancak bu
sadece bir süre içindir sonra tekrar bu farkındalıkla-
rını yitirirler (Jaspers 1913, 1997).

* Doç.Dr., Gazi Ü.T.F. Psikiyatri A.D.

** Arş. Gör. Dr., Başkent Ü.T.F. Psikiyatri A.D.
 İçgörü Kavramı ve Şizofreni
İçgörü psikiyatride dar anlamı ile kullanıldığında
içgörü değerlendirmesinin gerçeği değerlendirme
ile doğrudan ilgili olduğu (Lewis 1934) içgörünün
nevrozu psikozdan ayıran anahtar bir özellik oldu-
ğuna inanılmıştır (Hamilton 1979). Temel psikiyatri
kitapları içgörüyü ruhsal muayenenin hastanın ruh-
sal durumu hakkında bilgi veren önemli bir bölümü
olarak tanımlamaktadır.
Daha geniş bir anlamda kullanıldığında Gestalt psi-
kologlarına göre içgörü bir farkındalık yaşantısıdır.
Psikoanalitik yaklaşıma göre içgörü bilinçdışı dürtü
ve çatışmaların farkında olmak anlamına gelir, iç-
görü psikoanalitik yazarlar tarafından entelektüel
ve emosyonel içgörü olarak ayrılmış, entelektüel
içgörünün yüzeyel ve boşa oluşturulan kaçınılması
gereken bir özellik olarak nitelendirilmiştir. Gerçek
emosyonel içgörü oluşturulması psikoanalitik te-
davinin önemli bir amacıdır ve içgörü oluşturmak
sadece kişinin kendi başına psikoanalitik metinleri
okuyarak başarabileceği bir durum değildir, içgörü
deneyimli bir terapist rehberliğinde gizli kalmış ya-
şantıların ve duyguların derinlemesine incelenmesi
sonucunda geçmişte önemli olaylara yatırılmış ener-
ji yükü değişecek ve terapist ile kurduğu aktarım
ilişkisi sayesinde kişide uzun dönem analiz sonun-
da düzeltici duygusal yaşantı sonucunda kalıcı de-
ğişimler oluşacaktır (Strachey 1934, Sandler 1973,
Kafka 1990).
Jaspers (1913) ve sonrasında Lewis (1934) içgörü-
yü “uniter” tek bir özellik olarak ele almış, hastanın
içgörüsü olduğunu ya da olmadığını kabul etmişler-
dir. İçgörünün olmayışı psikoz için olmazsa olmaz
bir özellik olarak değerlendirilmiştir. Lewis’e göre
içgörü “kişinin kendinde ortaya çıkan morbid deği-
şiklikleri doğru biçimde algalayabilmesidir.”
Psikotik bozukluğu olanların büyük çoğunluğunlu-
ğun zayıf içgörüsü olduğu bir çok çalışmada bildi-
rilmiştir (Amador 1991), (WHO 1973). WHO’nun
1973’te şizofreni ile ilgili gerçekleştirdiği uluslara-
rası bir araştırmada psikotik hastaların %97’sinin
içgörüsünün olmadığı bildirilmiştir. Bu çalışmanın
bulguları Jaspers’in ve Lewis’in görüşlerini destek-
lemiştir. Benzeri sonuçlar kronik olarak hospitalize
edilmiş hastalarda gösterilmiştir (Wilson 1986). Bu
görüş yakın zamandaki çalışmalarda eleştirilmiş, bu-
nun yerine içgörünün tek bir olgu değil bir kaç alt
boyutun birleşiminden oluşan bir yapı olduğu fikri
ağırlık kazanmıştır (McEvoy 1989, David 1990).
Şizofrenik hastalarda gözlenen içgörü azlığı üzeri-
24 RCHP 4:1-2 2010
ne son 20 yılda yapılan araştırmaların sayısı giderek
artmaktadır. 1989 yılında Greenfeld ve ark. şizof-
renlerde içgörüyü geleneksel bakış açısı ile değer-
lendirmenin yetersizliğini vurgulayarak 5 ana bö-
lüme ayrılarak incelenmesi gerektiğini önerdiler:
Bunlar hastanın,
Belirtileri hakkındaki görüşleri
Hastalığın varlığı ve kabullenme hakkındaki görüş-
leri
Hastalığın nedenleri hakkındaki görüşleri
Hastalığın belirtilerinin yinelemesi ile ilgili duyar-
lılık
Tedavinin değeri ve gerekliliği hakkındaki görüşleri
Az sayıda hasta üzerinde yapılmış niteliksel bir çalış-
mada fonksiyonel psikoz tanısı verilmiş 21 hasta ile
yarı yapılandırılmış, açık uçlu sorulardan oluşmuş
görüşmeler yapılmış ve hastaların sayılan 5 madde
hakkındaki görüşleri kaydedilmiştir. Beklenenlerin
aksine psikotik yaşantılara karşı içgörünün açık bir
bütünsel kategori olmadığı saptanmıştır. Yazarlar
sonuçta geleneksel tanımlayıcı ve psikoanalitik iç-
görü kavramlarının yetersiz kaldığını ileri sürerek
içgörünün 5 ayrı bağımsız alt bölümde incelenmesi
gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Aynı yıl McEvoy ve
ark (1989) şizofrenide içgörü üzerine yaptıkları di-
ğer öncü çalışmada akut psikopatoloji ile beklene-
nin aksine içgörü derecesinin ilişkisiz olduğunu ileri
sürmüşlerdir. Bu çalışmada şizofreni tanısı almış ya-
tan hastalara içgörü ve tedaviye karşı tutumu ince-
leyen bir anket uygulanmıştır. Bu çalışmada ilk kez
içgörü güvenilirliği gösterilmiş 11 sorudan oluşan
yapılandırılmış klinisyenin hastayı değerlendirdiği
bir ölçek ile değerlendirilmiştir (ITAQ). Hastalar
BPRS ve CGI ile yatış sırasında 14. gün ve tabur-
culuk sırasında (ortalama 4 hafta) hastalar değer-
lendirilmiş, içgörü ile birlikte ilaç tedavisine uyum
psikiyatri hemşiresi tarafından kaydedilmiştir. Akut
alevlenme tablosunda içgörü ile ilgili bulgular kar-
maşıktır. Başlangıçtaki değerlendirmede psikopato-
lojinin şiddeti ile ITAQ puanları arasında anlamlı bir
ilişki bulunamamış, 14. günde ise belirgin bir ters
ilişki bulunmuştur. Beklenenin aksine ilerleyen te-
davide zaman içinde görülen klinik düzelme ile pa-
ralel olarak içgörüde bir düzelme bulunamamıştır.
Buna karşın ilaç tedavisine uyum ile içgörü arasında
anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Sonuçlar şizofreni
alevlenmesinde belirtilerin şiddeti ile içgörü yoklu-

ğu arasında yakın bir bağlantı olduğu varsayımının
desteklenmemiştir.
David 1990’ da yazdığı “içgörü ve psikoz” adlı ma-
kalesinde içgörü kavramının tarihsel gelişimini in-
celemiş, ardından içgörünün “var ya da yok” olarak
değerlendirilmemesi gerektiğini üç ayrı boyuttan
oluştuğunu öne sürmüştür:
Hastalığın farkında oluş
Psikotik yaşantıları anormal olarak değerlendirebil-
me yeteneği.
Tedaviye uyum
David’e göre içgörü kavramı psikotik durumları
ele alan geçerli yaklaşımın temelidir ve hastalığın
tedavisinde ele alınması gereken en önemli nokta-
lardandır. 1992 yılında içgörünün tanımlanan üç
boyutunu değerlendirmek için klinisyen tarafından
uygulanan bir ölçek geliştirilmiş ve geçerlilik güve-
nilirlik çalışması yapılmıştır. Yatarak tedavi gören
91 psikotik hasta üzerinde içgörü değerlendirme öl-
çeği uygulanmıştır. Araştırmacıların 3 ana amacı:
İçgörünün psikotik hastalarda dağılımı ve IQ ile iliş-
kisi
İçgörü ve psikopatoloji arası ilişkinin standardize
edilmiş gereçlerle değerlendirilmesi
İçgörünün üç temel boyutunun birbiri arasındaki
ilişkinin belirlenmesi.
Sonuçta içgörü ölçeği geçerli ve güvenilir ve uygu-
lanabilir bulunmuştur. İçgörünün alt birimlerinin
öne sürdükleri gibi ayrı değerlendirilmesi gereken
faktörler olduğu sonucuna varılmıştır. Bazı hastalar-
da tedavi uyumu artış gösterirken psikotik yaşantıyı
tanıma biriminde artış olmayabilir. Hastalığı tanıma
ve tedavi gereksinimini kabullenme arasında IQ ara-
sında bir uyum saptanmıştır. İstek dışında yatırılan
hastalarda, istekli yatanlara oranla içgörü düzeyi dü-
şük bulunmuştur. Buna karşın içgörünün derecesi
ile hastalığın şiddeti arasında bir ilişki bulunmamış-
tır. Şiddetli psikotik bir tabloda hastanın beklenme-
dik ölçüde içgörü gösterebileceğini vurgulanmıştır.
Markowa ve Berrios 1992 yılında “klinik psikiyat-
ride içgörünün anlamı” adlı makalesinde içgörü
kavramının anlamı ve tarihsel gelişimini incelemiş,
sonuçta içgörünün yalnızca kişinin hastalığını an-
laması olarak tanımlanamayacağını, aynı zamanda
hastalığın bireyin dünya ile etkileşimini nasıl etki-
Selçuk Aslan, Ali Ercan Altınöz
lediğini anlama olduğunu öne sürmüştür. Yazarlara
göre içgörü bir belirti olarak var ya da yok biçiminde
değerlendirilemez, sürekli bir duyma ve düşünme
biçimidir, içgörünün içsel ve çevresel etkenlerden
etkilenerek değişebilmektedir. Bu görüşleri doğrul-
tusunda geliştirilen Markowa-Berrios İçgörü ölçeği
(1992) 32 sorudan oluşan bir öz bildirim anketi-
dir. Güvenilirlik geçerlik çalışmasında şizofreni ve
depresyonlu olgularda gerçekleştirilmiş, sonuçta öz
bildirim ölçeği ile güvenilir ve geçerli niceliksel ve
niteliksel bir ölçüm yapabileceği ileri sürülmüştür.
Nicel özellikler; hastaların kendileri ve çevrelerin-
deki değişimleri algılayabilmeleri, hasta olduklarını
anlayabilmeleri ve yardım istemelerini içermektedir.
Bu çalışmada hastalık belirti şiddeti artıkça içgörü
düzeyinin azaldığı, arada ters bir ilişkinin olduğu
gösterilmiştir ki bu daha önceki iki çalışmada gös-
terilememiş ancak klinik gözlemlerle uyumlu bir
bulgudur (McEvoy1989, David 1992). Entellektüel
düzey, geçmiş yaşantılar, kişilik özelliklerinin içgö-
rüyü etkileyen etmenler olduğu sonucuna varılmış-
tır (Markowa ve Berrios 1992).
Diğer bir çalışma grubu Amador ve ark (1993) ön-
ceki araştırmacılar gibi içgörünün çok boyutlu ol-
duğunu belirtmişler ve kendi geliştirdikleri “Ruhsal
Hastalığın Farkındalığını Değerlendirme Ölçeği” ile
şizofren ve şizoaffektif tanısı verilen hastalar üzerin-
de güvenilirlik ve geçerlilik çalışmasında McEvoy’un
geliştirdiği ilaç tedavisine uyum ölçeği kullanılmış-
tır. Sonuçta, 4 ayrı alt boyut tanımlanmış; psikopa-
toloji şiddeti, hastalığın olumsuz seyri ile kötü iç-
görünün ilişkili olduğu ileri sürülmüştür. Ölçeğin
dilimize uyarlanarak Türkçe geçerlik ve güvenilirliği
yapılmıştır (Bora ve ark 2006).
Jaspers’in ve Levis’in görüşüne göre, gerçeği değer-
lendirmenin bozulması içgörünün de kaybı anlamı-
na gelmektedir ki bu gün gözlemler bunu doğrula-
mamıştır. BPRS ölçek puanlarında psikopatolojiye
işaret eden sanrı ve varsanılarda yükselme ile ilgili
maddelerin içgörü azalması ile ilişkisi ortaya konu-
lamamıştır (David 1990, McEvoy 1989 ). Bu sap-
tama bazı hastalar için geçerliyken bazı hastalarda
sanrı ve varsanılarının farkında olma ve onlardan ra-
hatsız olma vardır, yani içgörüleri vardır. Bazı has-
talar çok ağır sanrı ve varsanılar etkisindeyken bile
içgörülerini korurlar.
Psöudo ya da entellektüel içgörü: Jaspers klinisyen-
leri hastanın gösterdiği yalancı iyileşme konusunda
uyarır. Uzun dönem psikoanalitik terapi gören psi-
RCHP 4:1-2 2010 25
 İçgörü Kavramı ve Şizofreni
kotik bir kadın hasta “benim asıl sorunum ego sınır-
larımın zayıf olması, annem ile kaynaşmama yol açı-
yor ve böylece hastalanıyorum” başka bir seferinde
ise “asıl sorunum beyin kimyamın dengesizliği ben
böyle doğmuşum” demiştir. Her iki tespit doğru
olabilir, ancak gerçek bir içgörüyü değil sonradan
yerleştirilmiş yüzeyel bir (psöudo ya da entelektüel)
içgörüyü ifade etmektedir (Aktaran David 1990).
Entellektüel içgörüsü olan birçok şizofren hasta
sıra dışı yaşantılarının yaşadıkları ruhsal hastalıkla
ilgili olduğunu bilir, hastalıklarının nedeni soruldu-
ğunda ruhsal bir hastalığı olduğunu ve buna bağlı
olarak yanlış inançlar “hezeyanlar” geliştirdiği ya da
hayaller gördüğünü söylemektedir. Bu yüzeyel iç-
görü sonradan oluşturulmuş, hastalara verilen tıbbi
bilgilerle oluşturulmuş entellektüel bir içgörüdür.
Aynı hasta daha derinlemesine incelendiğinde de-
rinlerde hezeyanının gerçekliğine, duyduğu seslerin
gerçekliğine inandığı bulunabilir.
Emosyonel içgörü: Psikoterapi kaynaklarında kendi
iç dünyasını yeterince tanıyabilme, derinlerdeki iş-
levsiz inançlarını ve onların duygusal ve davranışsal
sonuçlarını değiştirebilecek kadar tanımış olması
anlamında kullanılmaktadır. Ancak bu konuda bir
araştırma yoktur.
Şizofrenik bir hasta remisyonda, “ruhsal bir hasta-
lık sürecinden geçtiğini ifade eder, geçmişte inan-
dığı düşüncelerin gerçek dışı olduğunu kabul eder,
ancak içerikleri konusunda açık olarak konuşmaya
yanaşmaz, kaçamak yanıtlar verir” bu durumda has-
tada gerçek ya da tam bir içgörü oluşmasından söz
edemeyiz. Bleuler bu konuda “şizofrenide sanrıla-
rı tamamen düzelmiş görünen bir hastanın aslında
bunları düzeltmediği sadece şimdilik unuttuğu ya
da bir kenara bıraktığını düşünmeliyiz” demiştir
(Bleuler 1924).
Bu iyileşme yüzeyel olarak öğrenilmiş tutumları
sergiler, hasta tedavi ekibinin istediği gibi davranır
böylece istenen biçimde davranarak bir uzlaşma
sağlamış görünür. Tedavi uyumunun oluşturulma-
sında entellektüel içgörü yüzeyel de olsa bir katkı
sağlamaktadır. Bu nedenle içgörü oluşturulmasında
önemli bir basamak olarak görülmelidir. Şizofre-
ni için geliştirilmiş psikososyal eğitim seanslarının
önemli bir amacı da içgörü oluşturmaktır, kanıtlar
entelektüel olarak tanımlanan yüzeyel içgörünün
oluşmasının tedavi uyumunu artırdığı göstermiştir
(Yıldız 2002). İçgörünün incelenmesinde kültürel
farklılıklar vardır, ancak kavram evrensel olarak bü-
26 RCHP 4:1-2 2010
tün kültürlerdeki psikotik hastalarda incelenebilir
(Saravanan ve ark 2005).
İçgörünün tedavi uyumu ile ilişkisi incelendiğinde
beklendiği gibi tedaviye uyum içgörü düzeyinde
oldukça etkilenmektedir. Ancak bu iki fenomenin
birbiriyle doğrudan ilişkili olduğunu düşünürsek
yanılabiliriz. İçgörüsü çok az olan hastalık belirti-
lerinin farkında olmayan ve hasta olduğunu kabul-
lenmeyen bir hasta tedaviye uyumda sorun çıkart-
mayabilir (McEvoy 1989). İçgörüsü olan hastalığı ve
belirtileri tanıyabilen bir hasta ilaç tedavisine dire-
nebilir (David 1990). Gözlemler ve araştırmalar ilaç
uyumunun ve içgörünün örtüşen yanları olmasına
karşın ayrı yapılar olarak ele alınması gerektiğini or-
taya koymuştur.
Bazı hastalar belirtilerin kendilerine yaşattıkları
olumsuz duygular nedeniyle belirtiler üzerine ko-
nuşmak, onları hatırlamak istemezler, bunun yerine
üzerini örtme ve saklama eğilimindedirler. Üzerini
örtme “Sealing over” içgörü geliştirmemenin bir ne-
deni olabilir. Eğer hasta yaşadığı belirtileri zihnin-
den hızla uzaklaştırıyorsa, zihninde mühürleyip bir
yere kapatıyorsa onlara karşı içgörü geliştirme şansı
da çok azalmaktadır. (Markowa 1992).
Beck’e göre içgörü; emosyonel düzeye inebilirse
önemlidir ve bugüne kadar geliştirilmiş ölçekler
hastanın hatalı çıkarımlarını incelememektedir. Psi-
kotiklerdeki bilişsel noksanlıkları göz ardı etmekte
olduklarından yetersizdirler. Psikotik bir hasta yü-
zeyde kazandığı entellektüel içgörü ile yetinmekte,
bu nedenle yerleşmiş olan hezeyanlı inanç sistemini
değiştirememekte yeterli bir emosyonel içgörü ka-
zanamamaktadır (Beck 2004).
Beck ve ark (2004) psikotik hastaları anlamak için
geliştirdikleri bilişsel modele uygun olarak bir ölçek
oluşturmuştur, ölçeğin iki ana boyutu vardır ken-
dini inceleme (self reflectiveness) kendinden emin-
lik (self certainty). Ölçeğin bileşik puanı, kendini
inceleme puanından kendinden eminlik puanının
çıkarılması ile elde edilir. İçgörü kendini inceleme
kapasitesi arttıkça artış gösterir. Psikotik hastanın
esasen yaşantıları çarpık biçimde yaşaması tek so-
run değildir, kendilerini bu çarpık algılamadan
uzak tutamamakta ve düzeltici geri bildirimleri ka-
zanamamaktadır. Psikoz dışında depresyon ya da
panik bozuklukta da hasta olayları yanlış yorumlar.
Depresyonda hasta diğerleriyle yaşadığı ilişkileri bir
reddedilme ya da kişisel yetersizlik olarak yorum-
lar, panik bozuklukta hasta normal sınırlar içindeki

bedensel duyumlarını bir felaket habercisi olarak
yorumlar. Ancak bu hastaların vardıkları sonucun
yanlış olduğunu kavrayabilecek gerçeği değerlen-
dirme kapasiteleri vardır. Buna karşın bu gerçeği
değerlendirme kapasitesi psikotik hastalarda za-
yıflamıştır. Psikotiklerdeki bu geç kavrama bilişsel
çarpıtmalarını nesnel olarak değerlendirememeleri,
algıladıklarını bir perspektif içinde yerleştirme yete-
neklerinin kaybolması, diğerlerinin verdiği düzeltici
geribildirimlere kendilerini kapatmaları, erken var-
dıkları sonuçlara aşırı güvenmeleri gibi faktörlerle
ilgilidir (Beck 2004).
Beck içgörü bilişsel ölçeği ile yapılan incelemeler-
de psikotik hastaların sağlıklı kontrol grubuna göre
daha düşük bileşik içgörü puanları olduğu bulun-
muştur. Aktif delüzyonu olan psikotik hastalar ol-
mayanlara ve sağlıklılara göre kendi yargılarına daha
fazla güvenmektedir (Warman ve ark 2006). İki yüz
üniversite öğrencisi Beck bilişsel içgörü ölçeği ile
incelenmiş, yüksek delüzyon yatkınlığı olanlarda
kendi inançlarına ve yargılarına daha fazla kesin-
likte inanma bulunmuştur. Buna karşın hipotezin
aksine yüksek delüzyon yakınlığı olanlar çevreden
gelen geribildirimlere daha fazla açık ve yanılgılarını
daha fazla kabul edebilir bulunmuştur. Bulgular çe-
lişkilidir, ölçeğin daha fazla geliştirilmesi gereklidir.
Erken psikoz tedavi programı içinde alınan ilk epi-
zod şizofreni 278 hastanın içgörü ve bilişsel işlevleri
başlangıç, 1.yıl, 2. yıl ve 3. yılda değerlendirilmiş,
%60’ının başlangıçta iyi içgörü düzeyine sahip oldu-
ğu ve tedavi programında bu oranın 1. yılda %80’e
yükseldiği 2. yılda %78.6 ve 3. yılda %82.8, düze-
yinde iyi içgörünün sürdürüldüğü bulunmuştur.
Zayıf içgörü düzeyi olan hastaların pozitif, negatif
ve genel psikopatoloji belirtilerinin daha ağır şiddet-
te olduğu gösterilmiştir. Beck’in geliştirdiği bilişsel
içgörü ölçeğinden yüksek bileşik puan alan hastalar
başlangıçta daha yüksek depresyon düzeyi göster-
miştir. Genel sonuç olarak ilk epizod sırasında psi-
kotik hastaların büyük kısmının iyi içgörü düzeyine
sahip olduğu bu hastalarda başlangıçta depresyon
geliştirme olasılığının yüksek olduğu söylenebilir.
Zayıf içgörü düzeyi gösteren ilk epizod hastaların
ilk üç yıl izlemleri süresince psikopatolojilerinin
daha ağır işlev bozukluğu ve bilişsel işlev bozuklu-
ğunun daha ağır gösterdiği söylenebilir (Saeedi ve
ark 2006).
Psikotik semptomu olan ve olmayan şizofreni hasta-
larının bilişsel içgörüsünün değerlendirildiği bir ça-
Selçuk Aslan, Ali Ercan Altınöz
lışmada (Bora ve ark 2007); akut psikotik belirtileri
olanların kendi yargılarına daha fazla güvendiği ve
daha zayıf kendini inceleme özelliğine sahip olduk-
ları görülmüştür. Yatarak tedavi gördükleri dönem-
de zayıf bulunan kendini inceleme özelliklerinde bir
azalma görülse de kendi yargılarına olan güvenleri
değişmemiştir.
Salovey and Mayer (1990) Emosyonel Zeka (EI)‘yı
ilk tanımlayanlardandır, “kişinin kendinin ve diğer-
lerinin duygularını gözleyebilme, ayırt edebilme ve
bu bilgileri düşünce ve eylemlerinde kullanabilme
yeteneği” olarak tanımlamıştır. Bu durumu da üze-
rinde tartıştığımız içgörü kavramı ile yakın ilintili
bir kavram olarak görmemiz gereklidir. Bu alan-
da önemli çalışmalar yapmış olan Goleman’a göre
EI’nin kendinin farkında olma, kendini yönteme,
sosyal farkındalık, ilişkilerini yönetme gibi 4 alt ya-
pısı vardır. Bu 4 altyapı yeterli ise kişi emosyonel
olarak yeterlidir.
Emosyonel yeterlilik doğuştan gelen değil, öğre-
nilen bir yetenektir. Performansın artırılması için
üzerinde çalışmak yararlı olmaktadır. Goleman’a
göre kişiler emosyonel yeterliği öğrenebilecekleri
bir genel emosyonel zekâ ile doğarlar bu doğuştan
gelen emosyonel zekâ üzerine kattıkları ile emosyo-
nel olarak yeterli bir kişi haline gelirler. Goleman
bu yeterliğin ölçülebilmesi için “emosyonel yeterli-
lik envanteri” geliştirmiştir. Ancak bu model psiko-
patolojilere uygulanabilecek yapıda görünmemekte,
değerlendirmeler henüz bilimsel bir kesinlikte yar-
dım sağlamamaktadır.
Bu konuda yakın anlamlar taşıyan diğer bir kavram
ise mentalizasyondur. Mentalizasyon kişinin kendi-
sinin ve diğerlerinin zihinsel durumunu aşikâr dav-
ranışlar üzerinden anlayabilme yeteneğidir. Menta-
lizasyon imgesel bir zihinsel aktivite biçimi olabilir.
İnsan davranışlarını algılama ve yorumlama kapasi-
temizi sağlayan bir özelliğimizdir (ör: ihtiyaçlar, ar-
zular, hisler, inançlar, amaçlar, gerekçeler). Menta-
lizasyon bağlanma kurulması ve kendilik gelişimi ile
ilişkilidir. Uygun olmayan bağlanması olan kişiler
(ör: fiziksel ve cinsel istismar edilmişler) mentali-
zasyon yeteneklerini geliştirmede büyük yetersizlik-
ler gösterirler. Kişinin bağlanma özgeçmişi kısmen
mentalizasyon kapasitesini belirleyicidir. Kendine
güvenli kişiler bebekliğinde; mentalizasyonu yeterli
olan bakıcılar tarafından büyütülmüştür. Karşılıklı
biçimde karşıdakinin ve kendinin zihinsel durumu-
nu anlayabilir ve olumsuz psikososyal olaylardan
RCHP 4:1-2 2010 27
 İçgörü Kavramı ve Şizofreni
kaçınarak kendini korumasını daha iyi sağlayabilir.
İçgörü ve şizofrenide nöropsikolojik çalışmalar
Acaba içgörü boyutları şizofrenide izlenen bilişsel
performans yetersizliğinin bir sonucu olabilir mi?
İçgörünün azalmış olması nöropsikolojik yetersiz-
liklerle ilgili olabilir mi? Bu öneriyi destekleyen araş-
tırmalar vardır, buna karşın bu soruları inceleyen
yeni çalışmalardan biri ise bu iki boyutunun birbiri
ile bağlantısız olduğunu ileri sürmüştür (Cuesta ve
ark. 2006). Bu çalışmada 75 şizofreni, şizoaffektif
bozukluk ve psikotik özellikli affektif bozukluk in-
celemeye alınmış ve yatarak tedavi sonrası ayaktan
6 ay izlenmiştir. Kesitsel değerlendirmede içgörü
boyutu ile bilişsel performans arasında ilişki kurula-
mamış, izlemde bilişsel performanstaki değişimlerle
içgörü arasında bir ilişki gösterilememiştir.
Aleman ve ark. (2006) sistematik gözden geçirme ile
içgörü ve nörokognitif performans değerlendirmesi-
nin yapıldığı 2354 kişiyi içeren 35 çalışma incelen-
miştir. Elde edilen verilerin meta-analizi sonucunda
nöropsikolojik işlev bozukluğu özellikle set değiş-
tirme ve hata gözlemleme performansında eksiklik
içgörü azlığı ile bağıntılı bulunmuştur. İçgörünün
alt boyutları ile nöropsikolojik işlev performansı
arasındaki ilişkinin daha fazla çalışılması gereklidir
(Aleman ve ark 2006).
Sağ elini kullanan, yeni başlangıçlı şizofreni tanısı
verilmiş 20 erkek hastanın uyarılmış potansiyeller,
(N100, N200 ve P300) depresyon, negatif belirtileri
ve içgörü ilişkisi çalışılmış, Anterior N100 ampli-
tüdlerinde belirgin azalma, N200 de artma, P300 de
düşme bulunmuş. Seçici dikkat ve yürütücü işlev-
lerle ilişkilendirilmiş olan N100 ve N200 değişim-
leri negatif semptomlar ve zayıf içgörü ile ilintili bu-
lunmuştur. Zayıf içgörü sağ anterior N200 ile pozitif
bağlantı göstermiştir ve eşlik eden depresyonun en
önemli eşlik eden bulgusudur. P300 amplitudünün
sol posteriorda düşmesi, sağ posteriorda artması
toplam belirtilerin %66’sında bulunmuştur. Düşük
sol santral N100, artmış sol –santral N200 ve dep-
resyon zayıf içgörü ve yargılama bulunan hastaların
%78,8’inde bulunmuştur (Sumich ve ark 2006).
İçgörü yoksunluğunun, görsel ve motor yetenekte,
dikkati sürdürmede, yürütücü işlevlerde bozukluk-
la ilişkili olduğu fakat bunun yanı sıra; yenilik ara-
ma davranışını, görev ve duygu odaklı başa çıkma
biçimlerini arttırdığı, daha yüksek benlik saygısı
ve daha yüksek benlik yeterliliği ile ilişkili olduğu
28 RCHP 4:1-2 2010
gösterilmiştir. Bununla birlikte hastalığın daha fazla
farkında olma; nörobilişsel ölçeklerde daha iyi per-
formansla, ödüle dayalı davranışla ve kaçınma tarzı
başa çıkmayla bağlantılı bulunmuştur. (Ritsner M.
ve Blumenkrantz H. 2007)
Erken psikoz tanıma ve tedavi programına alınan
180 hastanın içgörü ve psikopatoloji düzeyleri in-
celendiğinde: İçgörü bilişsel performans ile ilişkisiz
bulunurken 12 ay süre ile değerlendirildiğinde hem
pozitif hem de negatif belirtilerin varlığı ile ters ilişki
göstermiştir (Mintz ve ark. 2004).
İçgörü, ilaç tedavisine uyum ve yaşam kalitesi
ilişkisi
Şizofrenlerde yaşam kalitesinin bozulduğu, yeti yiti-
mi ve işlev kayıplarının oluştuğu iyi bilinmektedir.
Bu bozulmalar içgörü azlığı ile ilişkili olabilir mi?
İçgörü azlığının ilaç tedavisine uyumu bozarak yeti
yitimi ve yaşam kalitesinin bozulmasına yol açaca-
ğı ileri sürülmüştür ancak yaşam kalitesi ve psiko-
tik hastaların içgörü düzeyleri arasında beklenenin
aksine bir ilişki bulunmamıştır (Hasson Ohayon
2006). Antipsikotik ilaç tedavileri içgörü düzeyini
nasıl etkilemektedir? Psikoterapi ya da eğitim uy-
gulanmadan sadece ilaç kullanarak hastaların be-
lirtilerine içgörülerinin geliştiği ve hastalıklarını
kabullendikleri gözlenmektedir. İçgörü ve ilaç te-
davisi ilişkisini inceleyen araştırmalardan birinde
uzun dönem risperidon düzenli kullanımı, içgörü
ve yaşam kalitesinde düzelme sağladığını gösteril-
miştir (Gharabawi ve ark 2006). Ülkemizde yapı-
lan bir çalışmada, şizofreni hastalarında aile öyküsü
olmasının düşük içgörü düzeyi ile ilişkili olduğunu
göstermiştir. Şizofreni tanısı olan hastalarda pozitif
ve genel psikopatoloji belirti şiddeti ile içgörü düze-
yi arasında ters bağlantı saptanırken, negatif belirti
şiddeti ile içgörü düzeyi arasında anlamlı bir ilişki
bulunmamıştır (Dankı ve ark 2007).
İçgörü ilaç ve psikoterapilerin etkinliğinin izlenme-
sinde güvenilir bir boyut olabilir mi? Bu konuyu in-
celeyen bir gözden geçirmede tedavi odağına içgörü
gelişmesini alan sınırlı sayıda çalışma incelenmiştir,
içgörü konusunda psiko-eğitim sonuçlarını incele-
yen 6 çalışma karmaşık bulgular ortaya koymasına
karşın bireyselleştirilen bir eğitimin yararlı olduğu-
nu bildirmiştir. Psikoanalitik oryantasyonlu terapi
sürecinin bulguları iki çalışmada incelenmiştir. Bir
çalışma da bilişsel davranışçı terapi sonuçlarını bil-
dirmiştir. Yeni nesil antipsikotikler içgörü üzerinde
eski kuşaklara göre daha avantajlı bulunmuştur.

Bu gözden geçirme sonucunda; içgörü düzeyinin
ölçeklerle incelenmesinin, terapilerin ve ilaç teda-
vilerinin etkilerini izlemek için bir yöntem olarak
kullanılabileceği, yeni ve daha güvenilir ölçeklerin
geliştirilmesinin faydalı olabileceği vurgulamıştır
(Henry ve Ghaemi 2004). Bilişsel davranışçı tera-
pi ilaç tedavisine eklendiği zaman akut ve kronik
şizofrenini tedavisinde içgörü üzerine olumlu etki
sağlamaktadır (Rathod ve Turkington 2005).
İçgörü sahibi olmama hastalık belirtilerini tanıya-
mama biyolojik kaynaklı bir bozukluk mudur yoksa
hastanın kullandığı bir savunma düzeneği midir? Bu
soruya her iki durumun da biyolojik kaynakları ve
birbirlerini destekleyici oldukları belirtilerek yanıt
verilebilir. Bu durum biyolojik olarak duyumları yo-
rumlayan şemaların biyolojik bir karşılığı olabilece-
ği gerçeği ile açıklanabilir. Şemanın varlığının belirli
kişilik özelliklerini ve belirli yaşam stratejilerini ya
da savunma düzeneklerini davet etmektedir (Beck
ve ark 2004). Ancak iki durum arasında önemli bir
fark vardır. Birinci açıklamada içgörü olmayışı bey-
nin fizyolojik olarak gerçekleştirdiği tanıma ve yürü-
tücü işlevlerde bir eksiklik olarak açıklanmaktadır.
Bu konuda yapılan bir çalışmada hastaneden tabur-
cu olduktan sonra 2 ay içinde remisyon döneminde
değerlendirilen 52 hastanın MMPI ve nöropsikolo-
jik incelemeleri yapılmıştır. Hastaların kullandığı
savunma düzenekleri ile içgörü düzeyleri karşılaştı-
rılmış, ancak kesin bulgulara ulaşılamamıştır. Sonuç
olarak tek bir model ile içgörü azlığının açıklanama-
yacağı sonunca ulaşılmıştır (Subotnik ve ark 2005).
Şiddet eğilimi ve saldırganlık gösteren şizofren
hastalarda içgörü azlığı ya da olmaması önemli bir
sorundur. Tedavide bu hastaların tedavi uyumuna
yönelmek önemlidir (Buckley ve ark 2005). İçgörü
azlığı başlangıç evresindeki şizofreniklerde sık göz-
lenir. Bir çok psikopatoloji ile ve çok sayıda nöro-
kognitif yetersizlikle ilişki gösterir. Bellek, öğrenme,
yürütücü işlev bozukluklarında yetersizlikler içgörü
zayıflığı ile ilişkilidir (Keshavan ve ark 2004).
Zihin kuramı “theory of mind” ve şizofreni
Zihin kuramı, (Theory of Mind) diğer insanların sa-
hip olduğu zihinsel süreçleri, inançları ve niyetleri
anlama kapasitesi olarak tanımlanabilir. Premack
ve Woodruff tarafından ortaya atılan bu kavramın
şizofreni hastalarında eksik olabildiği, yani diğerle-
rinin sahip oldukları bakış açısı ve inançları anla-
makta eksiklikler olabildiği kabul edilmektedir.
Şizofrenide gözlenen zihin anlama yetersizlikleri
Selçuk Aslan, Ali Ercan Altınöz
davranışsal ve görüntüleme çalışmaları ile incelen-
miştir. Şizofrenideki özgül bazı belirtilerin zihinsel
anlama yetersizliklerinden kaynaklandığı ileri sürül-
müştür. Bu yetersizlik pozitif belirtiler ve negatif be-
lirtileri olan şizofreni hastaları için geçerlidir. Pozitif
belirtilerin ortaya çıkmasının kişinin zihinsel tem-
silleri üzerine düşünme güçlüğünden kaynaklandı-
ğı ileri sürülmüştür (Frith 1994). Diğer insanların
niyetlerini yanlış anlama, yanlış tanıma ve referans
sanrıları şizofrenide sık görülmektedir ve bunlar
doğrudan zihin kuramındaki eksikliklerle ilişkilen-
dirilmiştir. Daha detaylı bir açıklamada Frith’e göre
öte-temsillerin eşinden ayrıştırma yani temsilin ken-
disi üzerine oluşturulan temsilden ayırma ya da ger-
çeklikle temsilin ayırt edilmesi sürecinde yaşanan
hatalar pozitif semptomlara neden olabilir (Brune
2003, Marjoram ve ark 2005). Frith şizofrenide
bir aşırı zihinleştirme (mentalleştirme) gözlenirken
otizmde düşük zihinleştirmeden söz etmiştir. (Bru-
ne 2003, Marjoram ve ark 2005, )
İçgörü kavramının tek bir model ile açıklanama-
yacağı bir kaç etiyolojik modelin açıklamada kul-
lanılması gerektiği ileri sürülmüştür (Cooke ve ark
2005). Bunun yanı sıra tek bir psikopatoloji ile de
ilgili değildir. İçgörü azlığı sadece şizofreni ile ilgili
sınırlı bir durum değildir. Bipolar bozuklukta özel-
likle hipomanik, manik ve karma dönemlerde iç-
görü azalması ve tamamen kaybedilmesi iyi bilinen
bir durumdur. Manik dönemde bir hasta sıklıkla o
sırada bir hastalık belirtisi yaşadığını kabul etmeye
yanaşmaz. İçgörünün zayıf olması bipolar bozuk-
lukta kötü prognoz ile bağlantılıdır (Amador ve ark.
1994) Geliştirdiği ölçek ile içgörünün manik, kar-
ma, depresif epizodlar arasında farkları incelenmiş.
Özgül bir manik belirtiyle ya da toplam manik be-
lirti sayısı ile içgörü arasında bir ilişki bulunmamış-
tır. Bir başka araştırmada; manik epizodlarda içgö-
rünün depresif ve karma epizodlara göre çok daha
fazla azaldığı gösterilmiştir (Dell’Osso ve ark 2002).
Bunların yanı sıra içgörü sağlıklı kişilerde de bir
araştırma konusu olabilir. Psikonaliitik terapilerde
ya da danışmanlık yardımı söz konusu olduğunda
kişinin duygularının, düşüncelerinin farkında ola-
bilme yeteneği, dış dünyayı doğru yargılayabilme,
farklı görüşlere açık olabilme, dogmatik olarak ön-
yargılı olmama içgörü düzeyinin yüksekliği ile doğ-
ru orantılı olması beklenen özelliklerdir. Bu yönden
ele alınır ise içgörü yetiştirilme, kültürel ve sosyal
etkenlerle de ilişkili olabilir. Aile ortamında sorum-
luğu kabullenme ve sorunların kaynağının anlaşıl-
RCHP 4:1-2 2010 29
 İçgörü Kavramı ve Şizofreni
ması için araştırma geleneği varsa içgörünün yüksek
oluşması da beklenebilir.
Sonuç olarak, içgörü; tek boyutlu bir kavram de-
ğildir. Biyolojik ve psikolojik ve kültürel temelleri
vardır. Psikiyatrik değerlendirme içinde oldukça
önemli bir basamaktır. Zihinselleştirme, zihin ku-
ramı, biliş, inanç sistemi gibi kavramlarla bağlantılı
olan içgörünün ruhsal hastalık söz konusu oldu-
ğunda hastalığı kabul etmek, hastalık belirtilerini
tanımak ve tedaviyi kabul etme alt boyutları olduğu
gösterilmiştir. Bu nedenle “var ya da yok” olarak
biçiminde değerlendirilmesi yeterli değildir. İçgö-
rü, klinik ölçeklerle nesnel olarak ölçülebilmekte
ve hastanın tedaviye katılımıyla doğrudan ilişkili
olduğundan, hastalığın tedavi seyri konusunda da
fikir verebilmektedir. Özellikle şizofreni hastaların-
da içgörünün önemi, tedavi seyri açısından fazladır.
Özellikle son yıllarda sanrı ve varsanılara yönelik
olarak geliştirilen bilişsel ve davranışçı terapilerde
hastanın içgörü düzeyi oldukça belirleyici olabil-
mektedir.
İçgörünün şizofreni tedavisinde bilişsel yaklaşım ile
ve biyolojik modeller ile güçlü bağlantılarının olma-
sı özellikle şizofreni hastalarının tedavisinde önemli
bir araştırma alanı olarak ön plana çıkmaktadır.
30 RCHP 4:1-2 2010
KAYNAKLAR:
Amador XF, Strauss DH, Yale SA, Gorman JM. Awa-
reness of illness in schizophrenia - Review. Schi-
zophr Bull. 1991;17(1):113-32.
Amador XF, Flaum M, Andreasen NC, Strauss DH,
Yale SA, Clark SC, Gorman JM. Awareness of illness
in schizophrenia and schizoaffective and mood disor-
ders. Arch Gen Psychiatry. 1994 Oct;51(10):826-36.
Amador Xsavier David A.S. Insight and Psychosis
Awareness of Illness in Schizophrenia and Related
Disorders. Second Edition. Oxford Univ Pr, 2004.
Aleman A, Agrawal N, Morgan KD, et al. Insight in
psychosis and neuropsychological function - Meta-
analysis. British Journal of Psychiatry 189: 204-212.
2006.
Aslan S, H Türkçapar, E Güney, N Eren, Y Akkoca,
M Uğurlu, G Karakaş. Beck Bilişsel İçgörü Ölçeği
Türkçe Formunun Şizofrenik Hastalar İçin Güveni-
lirlik ve Geçerlik Çalışması. Klinik Psikiyatri Dergi-
si 2005; 8(4):186-196.
Aslan S, BG Kılıç, H Karakılıç, B Coşar, S Işıklı, E
Işık. İçgörünün üç bileşenini değerlendirme ölçeği:
Güvenilirlik ve geçerlik çalışması. Türkiye’de Psiki-
yatri 2001; 3(1):17-24
Aspiazu S, Ruiz J, Aldama A, et al. Insight and dep-
ressive symptoms in first episode psychosis. Euro-
pean Neuropsychopharmacology 16: S385-S385
Suppl. 4 SEP 2006.
Baron-Cohen S. The autistic child’s theory of mind:
a case of specific developmental delay. Journal of
Child Psychology and Psychiatry. 1989;30:285–97.
Beck AT, Barunch E, Balter JM, et al: A new ins-
trument for measuring insight: the Beck Cognitive
Insight Scale. Schizophrenia Research 68:319–
329,2004.
Beck Freeman ve Denise. Theory of personality di-
sorders chapter 2. Cognitive Therapy of Personality
Disorders, Second Edition by Aaron T. Beck MD,
EdD Arthur Freeman EdD, and Denise D. Davis
Phd. Guilford Press, 2004; Sf: 17-52.
Bitlis-Tuzer V. (1996) The Markova-Berrioz insight
scale: a reliability and validity study. Thesis. Ankara
Numune Training and Research Hospital, Depart-
ment of Psychiatry.

Bora E, Özdemir F, Özaşkınlı S. Akıl Hastalığına
İçgörüsüzlük Ölçeği’nin Kısaltılmış Türkçe Formu-
nun Geçerlik ve Güvenirliği. Türkiye’de Psikiyatri
2006; 8(2):74-80.
Bora E, Erkan A, Kayahan B, Veznedaroğlu B. Cog-
nitive insight and acute psychosis in schizophre-
nia. Psychiatry and Clinical Neurosciences 2007;
61:634-639
Brüne M. Theory of mind and the role of IQ in chro-
nic disorganised schizophrenia. Schizophrenia Re-
search. 2003;60:57–64.
Buckley PF, Hrouda DR, Friedman L, Noffsinger SG,
Resnick PJ, Camlin-Shingler K. Insight and its relati-
onship to violent behavior in patients with schizoph-
renia. Am J Psychiatry. 2004 Sep;161(9):1712-4.
Cooke MA, Peters ER, Kuipers E, Kumari V. Disease,
deficit or denial? Models of poor insight in psycho-
sis. Acta Psychiatr Scand. 2005 Jul;112(1):4-17.
Cuesta MJ, Peralta V, Zarzuela A, Zandio M. Insight
dimensions and cognitive function in psychosis:
a longitudinal study. BMC Psychiatry. 2006 May
31;6:26.
Dankı D, Dilbaz N, Okay İT, Telci Ş. Şizofreni Tanı-
sı Olan Hastalarda İçgörünün Aile Öyküsü, Pozitif
ve Negatif Belirtilerle İlişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi
2007;18(2):129-136.
David A. (1990) Insight in Psychosis. Br J Psychi-
atry, 156: 798-808.
David A, Buchanan A, Reed A, Almeida O. (1992)
Assessment of insight in psychosis. Br J Psychiatry,
161: 599-602
Ghaemi N. Insight and psychosis. Psychological
Medicine 31 (7): 1317-1319 OCT 2001.
Gharabawi GM, Lasser RA, Bossie CA, Zhu Y, Amador
X. Int Clin Psychopharmacol. 2006 Jul;21(4):233-
40. Insight and its relationship to clinical outcomes
in patients with schizophrenia or schizoaffective di-
sorder receiving long-acting risperidone.
Greenfed D, Strauss JS, Bowers MB, Mandelkern M.
(1989) Insight and interpretation of illness in reco-
very from psychosis. Schizophrenia Bulletin, 15 (2):
245-252
Goleman, D. (1995). Emotional intelligence. New
York: Bantam Books
Hasson-Ohayon I, Kravetz S, Roe D, David AS,
Selçuk Aslan, Ali Ercan Altınöz
Weiser M.Insight into psychosis and quality of life.
Compr Psychiatry. 2006 Jul-Aug;47(4):265-9.
Henry C, Ghaemi S N. Insight in psychosis: a syste-
matic review of treatment interventions. Psychopat-
hology. 2004;37(4):194-199.
Jaspers General Psychopathology (1913, 1952)
Jaspers Karl (1997) The Patient’s attitude to his
illness. Chapter VII, General Psychopathology, by
Karl Jaspers, J. Hoenig (translator). The Johns Hop-
kins University Press; Reprint edition. P: 414-425.
Kafka JS. (1990) On the question of insight in
psychosis. J American Acad Psychoanalysis. 18(1),
18-28.
Kaplan HI, Sadock JB. (1998) Clinical examinati-
on of the psychiatric patients. Kaplan and Sadock’s
Synopsis of Psychiatry, 8th Edition, Egypt, Mass
Publishing Co, p: 254
Keshavan MS, Rabinowitz J, DeSmedt G, Harvey
PD, Schooler N Correlates of insight in first episode
psychosis. Schizophr Res. 2004 Oct 1;70(2-3):187-94.
Lewis 1934. The psychopathology of insight. British
Journal of Medical Psychology, 14, 332-348.
Dell’Osso L, Pini S, Cassano G B, Mastrocinque C,
Seckinger RA, Saettoni M, Papasogli A, Yale S A &
Amador X F. Insight into illness in patients with
mania, mixed mania, bipolar depression and major
depression with psychotic features. Bipolar Disor-
ders Volume 4 Issue 5 Page 315 - October (2002).
Marjoram D, Tansley H, Miller P, MacIntyre D,
Owens DG, Johnstone EC, Lawrie S. A theory of
mind investigation into the appreciation of visual
jokes in schizophrenia. BMC Psychiatry. 2005 Feb
24;5(1):12.
Markova IS, Berrioz GE. (1992a) The meaning of in-
sight in clinical psychiatry. Br J Psychiatry; 160:850-
860
Markova IS, Berrioz GE. (1992b) The assessment
of insight in clinical psychiatry: A new scale. Acta
Psychiatrica Scandinavica, 86: 159-164
Markova IS, Berrioz GE. (1995) Insight in clinical
psychiatry: a new model. J Nerv Ment Dis 183: 743-
751
Mccabe R.M., Prıebe S. Explanatory Models Of İllness
İn Schizophrenia: Comparison of Four Ethnic Groups.
Brıtısh Journal of PSychıatry (2004), 185, 25 - 30.
RCHP 4:1-2 2010 31
 İçgörü Kavramı ve Şizofreni
McEvoy JP, Apperson LJ, Appelbaum PS et al
(1989a) Insight in schizophrenia. Its relationship to
acute psychopathology. J Nerv Ment Dis 177: 43-47
McEvoy JP, Freter S, Merritt M, Apperson LJ.
(1989b) Insight about psychosis among outpati-
ents with schizophrenia. Hospital and Community
Psychiatry, 44 (9): 883-885
McEvoy JP, Johnson J, Perkins D, et al. Insight in
first-episode psychosis Psychological Medicine 36
(10): 1385-1393.
Mutsatsa SH, Joyce EM, Hutton SB, et al. Relations-
hip between insight, cognitive function, social func-
tion and symptomatology in schizophrenia - The
West London first episode study. European Archie-
ves of Psychiatry and Clinical Neuroscience 256 (6):
356-363. 2006.
Overall JE, Groham DE. (1961) The brief psychiat-
ric rating scale. Psychol Rep, 10: 799-812
Rathod S, Turkington D. Cognitive-behaviour the-
rapy for schizophrenia: a review. Curr Opin Psychi-
atry. 2005 Mar;18(2):159-63.
Ritsner M.S., Blumenkrantz H. Predicting domain-
specific insight of schizophrenia patients from
symptomatology, multiple neurocognitive functi-
ons, and personality related traits Psychiatry Rese-
arch 149 (2007) 59 – 69.
Rossell SL, Coakes J, Shapleske J, et al. Insight: its
relationship with cognitive function, brain volume
and symptoms in schizophrenia. Psychological Me-
dicine 33 (1): 111-119 JAN 2003.
Saeedi H, Addington J, Addington D. The associati-
on of insight with psychotic symptoms, depression,
and cognition in early psychosis: A 3-year follow-
up. Schizophr Res. 2006 Nov 8; [Epub ahead of
print]
Sandler (1973) The Patient and the Analyst. Lon-
don,
Sanz M, Constable G, Lopez-Ibor I, et al. A compa-
rative study of insight scales and their relationship to
psychopathological and clinical variables. Psycholo-
gical Medicine 28 (2): 437-446 MAR 1998.
Saravanan B, David A, Bhugra D, Prince M, Jacob
KS. Insight in people with psychosis: the influence
of culture. Int Rev Psychiatry. 2005 Apr;17(2):83-7.
Smith TE, Hull JW, Israel LM, Willson DF. (2000)
Insight, symptoms, and neurocognition in schi-
32 RCHP 4:1-2 2010
zophrenia and schizoaffective disorder. Schizophre-
nia Bulletin, 26;1: 193-200
Startup M, Jackson MC, Startup S. Insight
and recovery from acute psychotic episodes
Journal of Nervous and Mental Disease 194 (10):
740-745 OCT 2006.
Startup M. Insight and cognitive deficits in schi-
zophrenia: Evidence for a curvilinear relationship.
Psychological Medicine 26 (6): 1277-1281 NOV
1996.
Strachey J. (1934) The nature of the therapeutic
action of psychoanalysis. International Journal of
Psychoanalysis, 15, 127-159.
Subotnik KL, Nuechterlein KH, Irzhevsky V, Kitchen
CM, Woo SM, Mintz J.Is unawareness of psychotic
disorder a neurocognitive or psychological defensi-
veness problem? Schizophr Res. 2005 Jun 15;75(2-
3):147-57
Sumich A, Harris A, Flynn G, Whitford T, Tuns-
tall N, Kumari V, Brammer M, Gordon E, Williams
LM. Event-related potential correlates of depressi-
on, insight and negative symptoms in males with
recent-onset psychosis. Clin Neurophysiol. 2006,
117(8):1715-27.
Warman DM, Lysaker PH, Martin JM. Cognitive in-
sight and psychotic disorder: The impact of active
delusions. Schizophr Res. 2006 Nov 6; [Epub ahead
of print]
Warman DM, Martin JM. Cognitive insight and
delusion proneness: An investigation using the
Beck Cognitive Insight Scale. Schizophr Res. 2006
Jun;84(2-3):297-304. Epub 2006 Mar 20.
Watson PWB, Garety PA, Weinman J, et al. Emotio-
nal dysfunction in schizophrenia spectrum psycho-
sis: the role of illness perceptions. Psychological
Medicine 2006 Jun; 36 (6): 761-770.
Wimmer H, Perner J. Beliefs about beliefs: represen-
tation and constraining function of wrong beliefs in
young children’s understanding of deception. Cog-
nition. 1983;13:103–128.
Yıldız M, Yazıcı A, Ünal S ve ark. (2002) Şizofreni-
nin ruhsal-toplumsal tedavisinde sosyal beceri eği-
timi. Belirtilerle Başetme ve İlaç Tedavisi Yaklaşımı-
nın Türkiye’de çok merkezli bir uygulaması. Türk
Psikiyatri Der, 13:41-47.