BİNALARDA ISI KAYBI HESABI

Doç. Dr. Selahattin ÇELİK

Makine Mühendisliği Bölümü

Kaynak: Kalorifer Tesisatı MMO

 Aşağıda mimari projesi verilen 5. kat 512 no’lu salon için ısı

kaybı hesabı şöyle yapılır:

Binanın yapıldığı il: Eskişehir

(Dış Sıcaklık -12 ̊C)
 Yerlerine Göre Isı Hesabında
Kullanılacak Dış Sıcaklık Değerleri
EK III-1
Tesisat Projelerinde Kullanılan İç Hava
Sıcaklıkları
EK III-2
Hesabı yapılacak dairede seçilen odanın dış ve iç duvarları

için malzeme cinsi ve kalınlıkları aşağıdaki gibidir:

Yüzeysel Isı Taşınım
Dirençleri
İç duvar
Çeşitli Malzemelerin Isı
İletim Katsayıları
 Isı Kaybı Hesabı Çizelgesinin
Doldurulması
• Hesaba başlamadan önce oda numarası ve oda adı ve odanın
sıcaklığı çizelgeye yazılır. 512 SALON 22 °C

• 1.SÜTUN: Hesaba seçilen bir yönden başlanır. Biz örneğimizde kuzey

yönünden başladık. Seçilen yönde çıkarılan alan niteliğinde pencere,
balkon kapısı, iç kapı gibi alanlar hesaplandıktan sonra ana yapı
malzemesine bir sonraki satıra geçilir.
Camlar Çift camlı, kaplamasız Argon İçerikli; 4-15-4 mm
Isı Kaybı Hesabında Yapı Bileşenleri İçin
Kullanılan Semboller
• Kuzey yönde çift camlı pencere (ÇCP) hesabı 1. satırda yapılacaktır.
İşaret: ÇCP
• 2.SÜTUN: Yön: K (KUZEY) yazılır.
• 3.SÜTUN: Camlar için kalınlık sütunu boş bırakılır. Duvarlar için ise yapı
bileşenlerinin kalınlıkları toplanarak yazılır.
• 4.SÜTUN: Mimari projeden pencere uzunluğu yazılır: ( 2.1 m )
• 5.SÜTUN: Mimari projeden pencerenin yüksekliği yazılır: ( 1.2 m)
• 6.SÜTUN: 4. ve 5. satır çarpılır ve toplam alan yazılır: 2,1x 1,2= 2,52 m2
• 7.SÜTUN: Aynı ölçüde bir adet pencere olduğundan:1 ad
• 8.SÜTUN: Çıkarılan alan pencere hesabında yazılmaz eğer duvar
alanından pencereyi çıkaracaksak ( ) işareti ile belirtiniz.
• 9.SÜTUN: Hesaplanacak alan yazılır: ( 2.52 m2 )
• 10.SÜTUN: Çizelgeden PVC çift camlı pencere için toplam ısı geçirgenlik
katsayısı U yazılır (EK III-4a)
• EK III-4a
11.SÜTUN: Salon 22 °C – dış sıcaklık Eskişehir ili için -12 °C
ΔT= 22-(-12) = 34 °C yazılır.
12.SÜTUN: 9, 10, 11. sütunların çarpımı yazılır. Bu zamsız
(artırımsız) ısı
• Qo= A.U.T= 2,52. 2,6. 34 = 223W
KUZEY YÖNÜNDEKİ DIŞ DUVAR HESABI
1… İŞARET… DD
2…YÖN… K
3… KALINLIK… 21 cm
4… UZUNLUK… 4.96 m
5… YÜKSEKLİK… 2.5 m
6… TOPLAM ALAN…4.96. 2,5= 12,4 m2
7… MİKTAR… 1 ADET
8… ÇIKARILAN ALAN…. 2.52 m2
NOT: Pencere alanının duvar alanından çıkarılması gerekir
Salon Toplam Isı Kaybı
 ARTIRIMLAR ( ZAMLAR)
13.SÜTUN (ZD): Tesisat konutta olduğundan, sistem
sürekli çalışmakta ve yalnız geceleri ateş
azaltılmaktadır. (EK III-7)
• %7 artırım yapılır.
 ARTIRIMLAR ( ZAMLAR)
14.SÜTUN (Zw): 7 katlı binanın 5. katındaki bu mahal
için %5 zam verilir. (EK III-9)
 ARTIRIMLAR ( ZAMLAR)
15.SÜTUN (ZH): Oda kuzey yönünde olduğundan %5
zam verilir. (EK III-8)
• Z= 1+%ZD + % Zw+%Zh
• 16.SÜTUN (Z):
• Z= 1+0,07+0,05+0,05
• Z= 1,17
• ARTIRIMLARLA ISI KAYBI: 1225x 1,17 = 1434 W
 Hava Sızıntısı ( Enfiltrasyon ) İçin Gerekli Isı Gereksinimi( Qs )

𝑞𝑠 = ෍(𝑎𝑙)𝑑𝚤ş 𝑅𝐻∆𝑇𝑍𝑒

bağıntısı ile hesaplanabilir.

𝑚3
• 𝑎 , 𝑏𝑖𝑟𝑖𝑚 𝑎𝑟𝑎𝑙𝚤𝑘 𝑠𝚤𝑧𝑑𝚤𝑟𝑔𝑎𝑛𝑙𝚤ğ𝚤: 9,8 Pa değerindeki bir basınç farkında (kapı
𝑚ℎ
ve pencerelerden) 1 metre aralık boyunca saatte 𝑚3 olarak oda içine sızan
hava miktarıdır. Çerçevenin yapıldığı malzemeye göre a değerleri EK III-10’dan
alınabilir.
• 𝑙, sızıntı aralık çevre uzunluğu (m): açılıp kapanan pencereler ve kapıların
uzunluğudur. Mimari projeden bulunamayan uzunluk EK III-11den yaklaşık
olarak hesaplanabilir.
• σ(𝑎𝑙)𝑑𝚤ş : rüzgarın üflediği kapı ve pencere aralıklarından saatte odaya sızan
dış hava miktarıdır.
• R (birimsiz) oda özelliği: EK III-12’den bulunur
• H (W.h/m3.K) yapının ısı özelliği: ısıtılması istenen yapının durumunu, bölgesini ve
yapı biçimini belirten bir değer olup EK III-13’den alınabilir.
• ∆𝑇: 𝑇𝑖 − 𝑇𝑑 , iç ve dış sıcaklıklar farkı,
• Ze (birimsiz), köşe artırım katsayısıdır. Bu değer bitişik iki duvarın hemen
köşesinde bulunan pencereler ve kapılar için bir artırım çarpanıdır. Her iki dış
duvarında kapı ve pencere olan odalar için Ze=1,2 ; diğer hacimler için Ze:1,0
alınır.
 Hava Sızıntısı ( Enfiltrasyon ) İçin
Gerekli Isı Gereksinimi( Qs )
• Dış kapısı doğrudan dış havaya açılan hacimlerde (dükkan,
mağaza, banka vb. yerlerde) hava sızıntısından farklı olarak
bir hava değişimi söz konusudur. Bu gibi yerlerde ilave bir
hava değişimi olduğundan hava sızıntısı ısı kaybı;
𝑛𝑐 ∆𝑇
• 𝑞𝑠 = 3600𝑝

bağıntısı kullanılarak hesaplanır.

𝑛 : ısı kaybı hesabı yapılan hacimde, saatte hava
değişim katsayısı, EK III-15’den alınabilir, (defa/h)
𝑐𝑝 : havanın sabit basınçta özgül ısısı, (1300 𝐽Τ𝑚3 𝐾)
∆𝑇: 𝑇𝑖 − 𝑇𝑑 , iç ve dış sıcaklıklar farkı,
3600: bir saatteki saniye, (s/h)
 Hava Sızıntısı ( Enfiltrasyon ) İçin Gerekli Isı Gereksinimi( Qs )

• 𝑎 EK III-10’dan 2,0 olarak alınabilir.

• Örneğimizde pencere ölçüleri bilindiğinden aşağıdaki gibi hesaplarız:

Kuzeydeki pencere için L1=0.5+1.2+0.5+1.2+0.5+1.2+0.5+1.2
L1= 6.8 m

• Batıdaki pencere için L2= 0.5+1.2+0.5+1.2+1+1.2+1+1.2+1.2

L2= 9m
 Hava Sızıntısı ( Enfiltrasyon ) İçin Gerekli Isı Gereksinimi( Qs )

• R Oda Durum Katsayısı

R, içeri giren havanın akıp gidebilme durumunu belirtir. Çoğu halde pencereler vasıtası ile içeri
sızan hava, kapılardan dışarı sızar. R katsayısı hava akımına oda durumunun gösterdiği direnci
belirtir. Bu durumda R katsayısı Σ(al) ile hesaba katılan hava miktarını kısan bir fren gibidir. Tam
olarak hesabı çok zordur.
Normal ebatta pencere ve kapıları olan odalar için R= 0.9, büyük pencereleri, buna karşılık
bir tek iç kapısı olan odalar için ise R=0.7 alınır.
***R: 0,9 ALINDI **

• H Bina Durum Katsayısı

Bina normal bölgede serbest bina ve bitişik nizam olduğundan 0,48 alındı.

• Ze DEĞERİ
Her iki dış duvarında pencere olduğundan Ze değeri 1.2 alındı.

Buna göre toplam 𝑞𝑠 = σ(𝑎𝑙)𝑑𝚤ş 𝑅𝐻∆𝑇𝑍𝑒 =2x15,8x0,9x0,48x34x1,2=557 W

Salon için ısı kaybı hesabı
Hesaplamalardan sonra
tesisat kat projesi çizilir