สรุปกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

แพ่งทั่วไป (หลักสุจริต,สิทธิ)
สภาพบุคคล
 ตัวอย่างฎีกา
ชนะค

ๆ ก อม
-
โฆษณา อไป แ ว

1 อง

เค อง ส อาง -
เกาะ ความ ง

- ท ใ คน เ าใจ ด า คน า เ ยว น

มา ครา
5,1 8,421
ชื่
ลู
ฟ้
ดั
กั
ท่
ว่
ผิ
ดี
ข้
ล้
ดี
ำ
ำ
ห้
รื่
 โรง แรม

↓ อง

ง อ แบบ ด ยปก
อาคาร
ด
-
ของเขา

-
ส างใก โจท วย

อ ใก น อ เห อน น คน อาจ เ าใจ ด
า คนท เ ยว น

มาตรา 5,1 8,421,420

ชุ
ฟ้
วิ
ผิ
ชื่
ด้
ชื่
กั
กั
ว่
ผิ
กั
ดี
ข้
สั
ำ
ร้
ยู่
ตั้
มื
ล้
ติ
ล้
ย์
 >
โลโ
ชนะ ค

%
โลโ ค าย A- ละ วนประกอบไ เห อน

แ รวม ๆ แ ว เห อน ! !

-
โโ ค าย น อาจ ท คน เ าใจ ด

มาตรา
5,6 , 18,421
ส่
ดูที
ดู
กั
ผิ
ข้
ล้
ต่
ก้
ดี
ม่
ำ
ล้
มื
ล้
มื
ก้
ก้
 ของ ใ วน ว

◦.

แส
"" "

ตตาคาร 0
-
ไ ไ ความ เ ยว อง น เลย เห อน น แ อ

-
บ มา แ ว า การ เอา ขอไปไ ท ใ เ ยหาย ไ เ าใจ ด

มาตรา 18
5,6 ,
ภั
ฐื้
ดี
พื่
ตั
ส่
มี
กั
กั
สื
ชื่
ที่
ว่
ผิ
ข้
สี
กี่
ห้
ล้
ค่
ม่
ด้
ำ
ม่
ม่
ช้
มื
ข้
 มาตรา ภูมิลาเนา
มาตรา 37 ภูมิลาเนาของบุคคลธรรมดา ได้แก่ถิ่นอันบุคคลนั้นมี ถานที่อยู่เป็นแ ล่ง าคัญ
มาตรา 38 ถ้าบุคคลธรรมดามีถิ่นที่อยู่ ลายแ ่งซึ่งอยู่ ับเปลี่ยนกันไป รือมี ลักแ ล่งที่ทาการงานเป็นปกติ ลายแ ่ง ใ ้
ถือเอาแ ่งใดแ ่ง นึ่งเป็นภูมิลาเนาของบุคคลนั้น
มาตรา 39 ถ้าภูมิลาเนาไม่ปรากฏ ใ ้ถือ ่าถิ่นที่อยู่เป็นภูมิลาเนา
มาตรา 40 บุคคลธรรมดาซึ่งเป็นผู้ไม่มีที่อยู่ปกติเป็น ลักแ ล่ง รือเป็นผู้ครองชีพในการเดินทางไปมาปรา จาก ลักแ ล่งที่ทา
การงาน พบตั ในถิ่นไ นใ ้ถือ ่าถิ่นนั้นเป็นภูมิลาเนาของบุคคลนั้น
มาตรา 41 ภูมิลาเนาย่อมเปลี่ยนไปด้ ยการย้ายถิ่นที่อยู่ พร้อมด้ ยเจตนาปรากฏชัดแจ้ง ่าจะเปลี่ยนภูมิลาเนา
มาตรา 42 ถ้าบุคคลใดได้เลือกเอาถิ่นใด โดยมีเจตนาปรากฏชัดแจ้ง ่าจะใ ้เป็นภูมิลาเนาเฉพาะการเพื่อทาการใด ใ ้ถือ ่าถิ่น
นั้นเป็นภูมิลาเนาเฉพาะการ า รับการนั้น
มาตรา 43 ภูมิลาเนาของ ามีและภริยา ได้แก่ถิ่นที่อยู่ที่ ามีและภริยาอยู่กินด้ ยกันฉัน ามีภริยา เ ้นแต่ ามี รือภริยาได้แ ดง
เจตนาใ ้ปรากฏ ่ามีภูมิลาเนาแยกต่าง ากจากกัน
มาตรา 44 ภูมิลาเนาของผู้เยา ์ ได้แก่ภูมิลาเนาของผู้แทนโดยชอบธรรมซึ่งเป็นผู้ใช้อานาจปกครอง รือผู้ปกครอง
ในกรณีที่ผู้เยา ์อยู่ใต้อานาจปกครองของบิดามารดา ถ้าบิดาและมารดามีภูมิลาเนาแยกต่าง ากจากกัน ภูมิลาเนาของผู้เยา ์
ได้แก่ภูมิลาเนาของบิดา รือมารดาซึ่งตนอยู่ด้ ย
มาตรา 45 ภูมิลาเนาของคนไร้ค าม ามารถ ได้แก่ภูมิลาเนาของผู้อนุบาล
มาตรา 46 ภูมิลาเนาของข้าราชการ ได้แก่ถิ่น อัน เป็น ที่ทาการตามตาแ น่ง น้าที่ ากมิใช่เป็นตาแ น่ง น้าที่ชั่ ครา ชั่
ระยะเ ลา รือเป็นเพียงแต่งตั้งไปเฉพาะการครั้งเดีย ครา เดีย
มาตรา 47 ภูมิลาเนาของผู้ที่ถูกจาคุกตามคาพิพาก าถึงที่ ุดของ าล รือตามคา ั่งโดยชอบด้ ยกฎ มาย ได้แก่เรือนจา รือ
ทัณฑ ถานที่ถูกจาคุกอยู่ จนก ่าจะได้รับการปล่อยตั
 รุป
ภูมิลาเนาของบุคคล
1)ภูมิลาเนาของบุคคลธรรมดา = ถิ่นอันบุคคลนั้นมี ถานที่อยู่เป็นแ ล่ง าคัญ
- เป็นที่อยู่ของบุคคลตามข้อเท็จจริง และ -
เป็นที่อยู่ซึ่งบุคคลนั้นถือเป็นแ ล่ง าคัญ
แต่บุคคลบางประเภท กฎ มายได้กา นดภูมิลาเนาไ ้โดยเฉพาะ ได้แก่
1. ภูมิลาเนาของ ามีภริยา ได้แก่ ถิ่นที่อยู่ที่ ามีและภริยาอยู่กินกัน เ ้นแต่ ได้แ ดง เจตนาใ ้ปรากฏ ่ามีภูมิ าเนา
แยกต่าง ากจากกัน
2. ภูมิลาเนาของผู้เยา ์ ได้แก่
- ภูมิลาเนาของบิดามารดา
- ถ้าบิดาและมาดามีภูมิลาเนาแยกต่าง ากจากกัน ภูมิลาเนาของผู้เยา ์ ได้แก่ ภูมิลาเนาของบิดา รือมารดาซึ่ง
ตนอยู่ด้ ย
3. ภูมิลาเนาของคนไร้ค าม ามารถ ได้แก่ ภูมิลาเนาของผู้อนุบาล
4. ภูมิลาเนาของข้าราชการ ได้แก่ ถิ่นที่ทาการตามตาแ น่ง น้าที่เป็นการประจา
5. ภูมิลาเนาของผู้ที่จาคุกตามคาพิพาก าถึงที่ ุด ได้แก่ เรือนจา รือทัณฑ ถานที่ถูก จาคุกอยู่
2) ภูมิลาเนาของนิติบุคคล ได้แก่ ถิ่นอันเป็นที่ตั้ง านักงานใ ญ่ รือถิ่นอันเป็นที่ตั้งที่ทาการ รือ ถิ่นที่ได้เลือกเอาเป็นภูมิ
าเนาเฉพาะการตามข้อบังคับ รือตรา ารจัดตั้ง

ภูมิลาเนามี 2 กรณี
1. ภูมิลาเนาของบุคคลธรรมดา ม.37- 40
2. ภูมิลาเนาที่กฎ มายกา นดใ ้ ม.43- 47
*ภูมิลาเนาของบุคคลธรรมดา > บุคคลมี ิทธิที่จะเลือกภูมิลาเนาของตนเอง แต่ต้องอยู่ภายใต้ขอบเขตที่กฎ มายปพพ.กา นดไ ้
ม.37 = 1. อธิบาย ถานถิ่นที่อยู่ของบุคคล/ที่ ลับนอน “ถิ่น” ในตั บทกฎ มายถึงที่ตั้งแ ่ง ถานที่พักอา ัย
2. แ ล่ง าคัญ กรณีบุคคลที่มีที่อยู่ ลายแ ่งใ ้ยึดที่พักประจาไม่ใช่ที่พักชั่ ครา
ม.38 = อธิบายถึงค ามที่บุคคลนั้นมีถิ่นที่อยู่ ลายแพ่ง โดยใ ้ถือเอาแ ่งใดแ ่ง นึ่งเป็นภูมิลาเนา
ม.39 = เป็นมาตรา า รับ บุคคลที่ไม่มีภูมิลาเนา ตามที่ ม.37,38 โดย ลั กใ ้ใช้ถิ่นที่อยู่ เป็นภูมิลาเนาไปโดยไม่ต้องดู ่าเป็น
แ ล่ง าคัญ
ม.40 = อธิบาย ่า ากบุคคลนั้นไม่มีถิ่นฐานเป็น ลักแ ล่ง ากพบตั ในถิ่นไ นใ ้เอาถิ่นนั้นเป็นภูมิลาเนา เพื่อแก้ปัญ า า รับ
กรณีบุคคลที่ไม่ ามารถจะมีแม้แต่ภูมิล าเนา รือถิ่นที่อยู่ เพราะมีอาชีพต้องเดินทางไปเดินทางมา จึงใช้แ ล่งที่พบตั เป็ฯ
ภูมิลาเนา
ภูมิลาเนาบุคคลพิเ
ม.43 = ภูมิลาเนาผั เมีย ที่ชอบด้ ยกฎ มายใ ้ยึดถิ่นที่อยู่ด้ ยกันเ ้นแต่ทั้งคู่จะแ ดงเจตนา ่ามีภูมิลาเนาแยกต่างจากกัน
ม.44 = ภูมิลาเนาผู้เยา ์ ได้แก่ ภูมิลาเนาของพ่อแม่/ผู้ปกครอง รือผู้แทนโดยชอบธรรม ในกรณีพ่อแม่แยกกันอยู่ ใ ้ยึด
ภูมิลาเนาตามที่ผู้เยา ์อยู่ด้ ย
ม.45 = ภูมิลาเนาคนไร้ค าม ามารถ > ผู้อนุบาล จนก ่าจะพ้น ภาพการเป็นคนไร้ค าม ามารถ
ม.46 = ภูมิลาเนาของข้าราชการ คือ ถิ่นที่ไปทางาน (ข้าราชการ ามารถมีภูมิลาเนาได้ 2 แ ่ง อิงจากฎีกา 1681/2515)
ม.47 = ภูมิลาเนาของผู้ที่ถูกจาคุก ใ ้ยึดทันฑ ถานที่ถูกจาคุก จนก ่าจะมีการปล่อยตั
2 มาตราเพิ่มเติม บุคคลธรรมดา
1. การเปลี่ยนภูมิลาเนา ม.41:บุคคลทุกคนมี ิทธิในการเปลี่ยนภูมิลาเนา ย้ายที่อยู่ และไปแ ดงเจตนาขอย้ายต่อนาย
ทะเบียนตาม านักงานเขตต่างๆ
2. ม.42 เป็นมาตราที่อธิบายถึงการเปิดโอกา ใ ้บุคคล ามารถเลือกภูมิลาเนาเฉพาะการเพื่อการจะทาอัน นึ่งอันใด
ได้ เพื่อประโยชน์ของบุคคลนี้
 มาตรา าบ ูญ (ผู้ไม่อยู่)
าบ ูญ (ผู้ไม่อยู่)
มาตรา 48 ถ้าบุคคลใดไปเ ียจากภูมิลาเนา รือถิ่นที่อยู่โดยมิได้ตั้งตั แทนผู้รับมอบอานาจทั่ ไปไ ้ และไม่มีใครรู้แน่ ่าบุคคลนั้น
ยังมีชี ิตอยู่ รือไม่ เมื่อผู้มี ่ นได้เ ีย รือพนักงานอัยการร้องขอ าลจะ ั่งใ ้ทาการอย่าง นึ่งอย่างใดไปพลางก่อนตามที่จาเป็น
เพื่อจัดการทรัพย์ ินของบุคคลผู้ไม่อยู่นั้นก็ได้
เมื่อเ ลาได้ล่ งเลยไป นึ่งปีนับแต่ ันที่ผู้ไม่อยู่นั้นไปเ ียจากภูมิลาเนา รือถิ่นที่อยู่ และไม่มีผู้ใดได้รั บข่า เกี่ย กับบุคคล
นั้นประการใดเลยก็ดี รือ นึ่งปีนับแต่ ันมีผู้ได้พบเ ็น รือได้ทราบข่า มาเป็นครั้ง ลัง ุดก็ดี เมื่อบุคคลตาม รรค นึ่งร้องขอ
าลจะตั้งผู้จัดการทรัพย์ ินของผู้ไม่อยู่ขึ้นก็ได้
มาตรา 49 ในกรณีที่ผู้ไม่อยู่ได้ตั้งตั แทนผู้รับมอบอานาจทั่ ไปไ ้ และ ัญญาตั แทนระงับ ิ้นไป รือปรากฏ ่าตั แทนผู้รับมอบ
อานาจทั่ ไปได้จัดการทรัพย์ ินนั้นในลัก ณะที่อาจเ ีย ายแก่บุคคลดังกล่า ใ ้นามาตรา 48 มาใช้บังคับโดยอนุโลม
มาตรา 50 เมื่อผู้มี ่ นได้เ ีย รือพนักงานอัยการร้องขอ าลจะ ั่งใ ้ตั แทนผู้รับมอบอานาจทั่ ไปจัดทาบัญชีทรัพย์ ินของผู้ไม่
อยู่ขึ้นตามที่ าลจะมีคา ั่งก็ได้
มาตรา 51 ภายใต้บังคับมาตรา 802 ถ้าตั แทนผู้รับมอบอานาจทั่ ไปเ ็นเป็นการจาเป็นจะต้องทาการอันใดอัน นึ่งเกินขอบ
อานาจที่ได้รับไ ้ต้องขออนุญาตต่อ าล และเมื่อ าล ั่งอนุญาตแล้ จึงจะกระทาการนั้นได้
มาตรา 53 บัญชีทรัพย์ ินตามมาตรา 50 และมาตรา 52 ต้องมีพยานลงลายมือชื่อรับรองค ามถูกต้องอย่ างน้อย องคน พยาน
องคนนั้นต้องเป็นคู่ มร รือญาติของผู้ไม่อยู่ซึ่งบรรลุนิติภา ะแล้ แต่ถ้าไม่มีคู่ มร รือ าญาติไม่ได้ รือคู่ มร และญาติไม่
ยอมเป็นพยานจะใ ้ผู้อื่นซึ่งบรรลุนิติภา ะแล้ เป็นพยานก็ได้
มาตรา54 ผู้จัดการทรัพย์ ินมีอานาจ น้าที่อย่างเดีย กับตั แทนผู้รับมอบอานาจทั่ ไปตามมาตรา 801 และมาตรา 802 ถ้า
ผู้จัดการทรัพย์ ินเ ็นเป็นการจาเป็นจะต้องทาการอันใดอัน นึ่งเกินขอบอานาจ ต้องขออนุญาตต่อ าล และเมื่อ าล ั่งอนุญาต
แล้ จึงจะกระทาการนั้นได้
มาตรา 55 ถ้าผู้ไม่อยู่ได้ตั้งตั แทนผู้รับมอบอานาจเฉพาะการอันใดไ ้ ผู้จัดการทรัพย์ ินจะเข้าไปเกี่ย ข้องกับการอันเป็นอานาจ
เฉพาะการนั้นไม่ได้ แต่ถ้าปรากฏ ่าการที่ตั แทนจัดทาอยู่นั้นอาจจะเ ีย ายแก่ผู้ไม่อยู่ ผู้จัดการทรัพย์ ินจะร้องขอใ ้ าลถอด
ถอนตั แทนนั้นเ ียก็ได้
มาตรา 56 เมื่อผู้มี ่ นได้เ ีย รือพนักงานอัยการร้องขอ รือเมื่อ าลเ ็น มค ร าลอาจ ั่งอย่าง นึ่งอย่างใดดังต่อไปนี้
(1) ใ ้ผู้จัดการทรัพย์ ิน าประกันอัน มค รในการจัดการทรัพย์ ินของผู้ไม่อยู่ตลอดจนการมอบคืนทรัพย์ ินนั้น
(2) ใ ้ผู้จัดการทรัพย์ ินแถลงถึงค ามเป็นอยู่แ ่งทรัพย์ ินของผู้ไม่อยู่
(3) ถอดถอนผู้จัดการทรัพย์ ิน และตั้งผู้อื่นใ ้เป็นผู้จัดการทรัพย์ ินแทนต่อไป
มาตรา 57 ในคา ั่งตั้งผู้จัดการทรัพย์ ิน าลจะกา นดบาเ น็จใ ้แก่ผู้จัดการทรัพย์ ินโดยจ่ายจากทรัพย์ ินของผู้ไม่อยู่นั้นก็ได้
ถ้า าลมิได้กา นด ผู้จัดการทรัพย์ ินจะร้องขอต่อ าลใ ้กา นดบาเ น็จในภาย ลังก็ได้
ถ้าผู้จัดการทรัพย์ ิ น รือผู้มี ่ นได้เ ีย รือพนักงานอัยการร้องขอ รือเมื่อมีกรณีปรากฏแก่ าล ่า พฤติการณ์
เกี่ย กับการจัดการทรัพย์ ินได้เปลี่ยนแปลงไป าลจะ ั่งกา นดบาเ น็จ งด ลด เพิ่ม รือกลับใ ้บาเ น็จแก่ผู้จัดการทรัพย์ ิน
อีกก็ได้
มาตรา 58 ค ามเป็นผู้จัดการทรัพย์ ินย่อม ิ้น ุดลงในกรณีดังต่อไปนี้
(1) ผู้ไม่อยู่นั้นกลับมา
(2) ผู้ไม่อยู่นั้นมิได้กลับมาแต่ได้จัดการทรัพย์ ิน รือตั้งตั แทนเพื่อจัดการทรัพย์ ินของตนแล้
(3) ผู้ไม่อยู่ถึงแก่ค ามตาย รือ าลมีคา ั่งใ ้เป็นคน าบ ูญ
(4) ผู้จัดการทรัพย์ ินลาออก รือถึงแก่ค ามตาย
(5) ผู้จัดการทรัพย์ ินเป็นคนไร้ค าม ามารถ รือคนเ มือนไร้ค าม ามารถ
(6) ผู้จัดการทรัพย์ ินเป็นบุคคลล้มละลาย
(7) าลถอดถอนผู้จัดการทรัพย์ ิน
มาตรา 797 อัน ่า ัญญาตั แทนนั้น คือ ัญญาซึ่งใ ้บุคคลคน นึ่ง เรียก ่าตั แทน มีอานาจทาการแทนบุคคลอีกคน นึ่ง
เรียก ่าตั การ และตกลงจะทาการดังนั้น
อันค ามเป็นตั แทนนั้นจะเป็นโดยตั้งแต่งแ ดงออกชัด รือโดยปริยายก็ย่อมได้
มาตรา 800 ถ้าตั แทนได้รับมอบอานาจแต่เฉพาะการ ท่าน ่าจะทาการแทนตั การได้แต่เพียงใน ิ่งที่จาเป็น เพื่อใ ้กิจอันเขาได้
มอบ มายแก่ตนนั้น าเร็จลุล่ งไป
มาตรา 801 ถ้าตั แทนได้รับมอบอานาจทั่ ไป ท่าน ่าจะทากิจใด ๆ ในทางจัดการแทนตั การก็ย่อมทาได้ทุกอย่าง
แต่การเช่นอย่างจะกล่า ต่อไปนี้ ท่าน ่า าอาจจะทาได้ไม่ คือ
(1) ขาย รือจานองอ ัง าริมทรัพย์
(2) ใ ้เช่าอ ัง าริมทรัพย์ก ่า ามปีขึ้นไป
(3) ใ ้
(4) ประนีประนอมยอมค าม
(5) ยื่นฟ้องต่อ าล
(6) มอบข้อพิพาทใ ้อนุญาโตตุลาการพิจารณา
มาตรา 802 ในเ ตุฉุกเฉิน เพื่อจะป้องกันมิใ ้ตั การต้องเ ีย าย ท่านใ ้ ันนิ ฐานไ ้ก่อน ่าตั แทนจะทาการใด ๆ เช่นอย่าง
ิญญูชนจะพึงกระทา ก็ย่อมมีอานาจจะทาได้ทั้ง ิ้น
มาตรา 61 ถ้าบุคคลใดได้ไปจากภูมิลาเนา รือถิ่นที่อยู่ และไม่มีใครรู้แน่ ่าบุคคลนั้นยังมีชี ิตอยู่ รือไม่ตลอดระยะเ ลา ้าปี
เมื่อผู้มี ่ นได้เ ีย รือพนักงานอัยการร้องขอ าลจะ ั่งใ ้บุคคลนั้นเป็นคน าบ ูญก็ได้
ระยะเ ลาตาม รรค นึ่งใ ้ลดเ ลือ องปี
(1) นับแต่ ันที่การรบ รือ งคราม ิ้น ุดลง ถ้าบุคคลนั้นอยู่ในการรบ รือ งคราม และ ายไปในการรบ รือ งครามดังกล่า
(2) นับแต่ ันที่ยานพา นะที่บุคคลนั้นเดินทาง อับปาง ถูกทาลาย รือ ูญ ายไป
(3) นับแต่ ันที่เ ตุอันตรายแก่ชี ิตนอกจากที่ระบุไ ้ใน (1) รือ (2) ได้ผ่านพ้นไปถ้าบุคคลนั้นตกอยู่ในอันตรายเช่น ่านั้น
มาตรา 62 บุคคลซึ่ง าลได้มีคา ั่งใ ้เป็นคน าบ ูญ ใ ้ถือ ่าถึงแก่ค ามตายเมื่อครบกา นดระยะเ ลาดังที่ระบุไ ้ในมาตรา 61
มาตรา 63 เมื่อบุคคลผู้ถูก าล ั่งใ ้เป็นคน าบ ูญนั้นเอง รือผู้มี ่ นได้เ ีย รือพนักงานอัยการร้องขอต่อ าล และพิ ูจน์ได้ ่า
บุคคลผู้ถูก าล ั่งใ ้เป็นคน าบ ูญนั้นยังคงมีชี ิตอยู่ก็ดี รือ ่าตายในเ ลาอื่นผิดไปจากเ ลาดังระบุไ ้ในมาตรา 62 ก็ดี ใ ้ าล
ั่งถอนคา ั่งใ ้เป็นคน าบ ูญนั้น แต่การถอนคา ั่งนี้ย่อมไม่กระทบกระเทือนถึงค าม มบูรณ์แ ่งการทั้ง ลายอันได้ทาไปโดย
ุจริตในระ ่างเ ลาตั้งแต่ าลมีคา ั่งใ ้เป็นคน าบ ูญจนถึงเ ลาถอนคา ั่งนั้น
บุคคลผู้ได้ทรัพย์ ินมาเนื่องแต่การที่ าล ั่งใ ้บุคคลใดเป็นคน าบ ูญแต่ต้องเ ีย ิทธิของตนไปเพราะ าล ั่งถอนคา ั่ง
ใ ้บุคคลนั้นเป็นคน าบ ูญใ ้นาบทบัญญัติ ่าด้ ยลาภมิค รได้แ ่งประม ลกฎ มายนี้มาใช้บังคับโดยอนุโลม
มาตรา 64 คา ั่ง าลใ ้เป็นคน าบ ูญ รือคา ั่งถอนคา ั่งใ ้เป็นคน าบ ูญใ ้ประกา ในราชกิจจานุเบก า

รุป
ม.48 เรื่องของผู้ไม่อยู่ที่ไม่ได้ตั้งตั แทนรับมอบอานาจทั่ ไปไ ้ อาจเพราะไม่อาจทราบเ ตุการณ์ได้ ่าจะเกิดเ ตุการณ์ตาม
มาตรา 48 ขึ้น รืออาจ เพราะไม่อยากตั้งตั แทนรับมอบอานาจทั่ ไปก็ตาม
ม.48 .1 ร้องขอเพื่อจัดการทรัพย์ ินของผู้ไม่อยู่ไปพลาง
ม.48 .2 ร้องขอตั้งผู้จัดการทรัพย์ ินของผู้ไม่อยู่

ม.797 เป็นมาตราที่อธิบายคาจากัดค าม คา ่า “ ตั แทนรับมอบอานาจ ”

ม.800 เป็นมาตราที่อธิบายคาจากัดค าม คา ่า “ ตั แทนเฉพาะการ ”

ตั แทนเฉพาะการ มายถึง ตั แทนที่ ามารถทาการแทนตั การได้เท่าที่ได้รับมอบ มายในตาแ น่ งจน าเร็จเท่านั้น
เช่น ตั้งใ ้ตั แทนเฉพาะการในการยื่นฟ้องต่อ าล รือใ ้เช่าอ ัง าริมทรัพย์ เป็นต้น

ม.49 เป็นมาตราที่ใช้ประกอบ ม.48 ในกรณีที่ตั แทนรับมอบอานาจทั่ ไปกระทาการจัดการทรัพย์ ินนั้นในลัก ณะทุจริต รือ

ัญญาตั แทนระงับ ิ้นไป ใ ้นา ม.48 มาบังคับใช้โดยอนุโลม
1. อัยการ/ผู้มี ่ นได้เ ีย ร้องขอใ ้ าลทาการอย่างใดอย่าง นึ่งไปพลางก่อน ( ม.48 .1 ่ นท้าย )
2. อัยการ/ผู้มี ่ นได้เ ีย ร้องขอต่อ าล ั่งตั้งผู้จัดการทรัพย์ ินของผู้ไม่อยู่ ( ม.48 .2 )
* เจตนารมณ์ ของ ม.49 กฎ มายมีเจตนารมณ์ ที่จ ะคุ้มครองทรัพย์ ินของผู้ ไม่อยู่ แม้จ ะมีการตั้งตั แทนขึ้น แต่
ทรัพย์ ินทั้ง มดยังคงเป็นของผู้ไม่อยู่ และ มายถึง ่า ผู้ไม่อยู่ไม่ ามารถจัดการค บคุม ดูแลการทางานของตั แทนทั่ ไปได้
เพราะค ามไม่อยู่ของตน จึงจาเป็นต้องมีกฎ มายเข้ามาช่ ย *
* ดังนั้น > ไม่ ่าจะเป็นกรณี ัญญาตั้งตั แทนผู้รับมอบอานาจทั่ ไประงับลง
> เป็นกรณีตั แทนผู้รับมอบอานาจทั่ ไปได้จัดการทรัพย์ ินไปในทางที่อาจจะก่อใ ้เกิดค ามเ ีย ายแก่ผู้ไม่
อยู่ได้แล้
ใ ้นา ลักกฎ มายในมาตรา 48 มาบังคับใช้โดยอนุโลมนั้นคือเท่าที่จาเป็นและเ มาะ ม ทั้งนี้เพื่อการค บคุมดูแล
ทรัพย์ ินของผู้ไม่อยู่ เป็นไปโดยราบรื่น และถูกต้อง ไม่ ่าทั้งเป็นการแต่งตั้งผู้จัดการทรัพย์ ินคนใ ม่ รือการค บคุมดูแลการ
ทางานของตั แทนผู้รับมอบอานาจทั่ ไปที่ได้ตั้งไ ้ก็ตาม *ม.50 เป็นมาตราที่กล่า ถึง น้าที่ของตั แทนทั่ ไป ( ลังจากที่ าล
แต่งตั้ง )
ม.51 พูดถึงกรณีตั แทนทั่ ไปของผู้ไม่อยู่กระทาเกินขอบเขตอานาจ
* จาก ม.50-51 รุปได้ ่า ผู้มี ่ นได้เ ีย&พนักงานอัยการ
มีอานาจ - จัดทาบัญชีทรัพย์ ิน
- ตร จ อบการทางานของตั แทนผู้รับมอบอานาจทั่ ไป
( อยู่ในขอบเขตอานาจ าล าเกินก ่าอานาจ าล * าลต้องอนุญาต * )
กรณี ม.51 นั้นจะเกี่ย เนื่องกับการที่กฎ มายแพ่งและพาณิชย์เรื่องตั แทน ซึ่ง าง ลักในเรื่องอานา น้าที่ของผู้รับมอบอานาจ
ไ ้ในมาตรา 801 และมาตรา 802 แต่มาตรา 802 ได้ าง ลักเป็นข้อยกเ ้นซ้อน มาตรา 801 เข้าไปอีก ่า “In case of an
emergency, the agent is presumed to have an authority to do, in order to protect his principal from loss, all
such acts as would be done by a person of ordinary prudence” จึงทาใ ้ข้อ ้าม 6 ประการที่กา นดไ ้ในมาตรา
801 ที่ ่าตั แทนผู้รับมอบอานาจทั่ ไปจะทามิได้เลย ากไม่ได้รับค ามยินยอม รืออนุญาตจาก าลเ ียก่อน กลายเป็นเรื่องที่
ตั แทนผู้ รับมอบอานาจทั่ ไป ามารถจาทาได้ ากเป็นเรื่อง ฉุกเฉิน และเพื่อป้องกันมิใ ้ตั การต้องการต้ องได้รับค าม
เ ีย าย In case of an emergency
ผู้มีอานาจค บคุมตั แทน ม.801/51 = พนักงานอัยการ , ผู้มี ่ นได้เ ีย , าล
พนักงานอัยการ ---> เป็นผู้ร้องขอต่างๆ ม.48 , ม.49+48
ผู้มี ่ นได้เ ีย ---> ม.48 , ม.49+48
าล ---> ม.51
ม.51 พูดในเรื่องของการทาเกินเขตอานาจ าล ภายใต้บังคับ ม.802 “ทาอะไรต้องขออนุญาต าล”

อย่างไรก็ตาม ม.802 าง ลักเป็นข้อยกเ ้นซ้อน ม.801

*ข้อ ้าม 6 ประการ ใน ม.801 ที่ ้ามทากลายเป็นตั แทน ามารถทาได้ ากเป็น เรื่องฉุกเฉิน เพื่อป้องกันมิใ ้ตั การ
ต้องได้รับค ามเ ีย าย !

การค บคุมการใช้อานาจ น้าที่ของผู้จัดการทรัพย์ ินของผู้ไม่อยู่

ม.50 = อธิบายเกี่ย ข้องกับการร้องขอใ ้ าล ั่งใ ้ตั แทนรับมอบอานาจจัดทาบัญชีทรัพย์ ินของผู้ไม่อยู่
ม.52 = อธิบายเกี่ย กับระยะเ ลาในการทาบัญชีทรัพย์ ินของผู้ไม่อยู่
ม.53 = อธิบายเกี่ย กับพยานบุคคลที่จาต้องมาลงลายมือชื่อรับรองค ามถูกต้องในบัญชีทรัพย์ ิน
ม.54 = อธิบายเกี่ย กับอานาจ น้าที่ขอบเขตในการใช้อานาจจัดการทรัพย์ ิน
ม.55 = อธิบายเกี่ย กับขอบเขตอานาจของผู้จัดการทรัพย์ ินและผู้รับมอบอานาจเฉพาะการ
ม.56 = อธิบายเงื่อนไข ลักการ ลังจากเมื่อผู้มี ่ นได้เ ียร้องขอต่อ าลในด้านการจัดการทรัพย์ ิน
ม.57 = อธิบายเกี่ย กับค่าตอบแทนในการจัดการทรัพย์ ิน (บาเ น็จ)
ม.58 = อธิบายเกี่ย กับการ ิ้น ุด ถานะผู้จัดการทรัพย์ ิน
ม.59 = อธิบายเกี่ย กับกรณีที่ผู้จัดการทรัพย์ ิน ิ้น ุดตาม อนุมาตรา 4,5,6 ต้องทาอย่างไร
ลักการ
1. การจัดการทรัพย์ ิน ตั แทนรับมอบอานาจทั่ ไป ต้องจัดทาบัญชีทรัพย์ ินใ ้แล้ เ ร็จภายใน 3 เดือน นับแต่ ันที่
ได้รับมอบอานาจ ถ้าไม่ทันขอขยายเ ลาได้แต่ต้องแจ้ง าล (ม.52)
* ไม่ ่าบัญชีทรัพย์ ินจะถูกจัดทาโดยตั แทนทั่ ไป ตาม ม.50 รือ ผู้จัดการทรัพย์ ินตาม ม.52 ก็ต้องทา
ตามที่ ม.53 กา นดไ ้คือ ใ ้พยานมาเซ็นรับรอง
พยาน - คู่ มร ของผู้ไม่อยู่
- ญาติของผู้ไม่อยู่ที่บรรลุนิติภา ะแล้
- บุคคลอื่นซึ่งบรรลุนิติภา ะแล้ ากผู้ไม่อยู่ไม่มีอะไรเลยและญาติไม่ยอมด้ ย
2. อานาจ น้าที่ของผู้จัดการทรัพย์ ินใน ม.54 ได้ าง ลักไ ้ ่า ผู้จัดการทรัพย์ ินมีอานาจตาม ม.801,802 แต่ ากมี
เ ตุจาเป็นต้องกระทาอะไรเกินขอบเขตอานาจ าลที่ใ ้มาก็ต้องขออนุญาต *อานาจทั้ง มดอยู่ภายใต้ ม.54*
3. ขอบอานาจของผู้จัดการทรัพย์ ินและผู้รับมอบอานาจเฉพาะกา ตาม ม.44 ระบุไ ้ชัดเจน ่า ้ า มไม่ ใ ้ ผู้ จั ด การ
ทรัพย์ ินเข้าไปยุ่งเกี่ย กับการทางานใน ่ นของเฉพาะการ แต่ ากการทางานของตั แทนเฉพาะการ ่อแ ไม่ดี
ใ ้ตั แทนทั่ ไปร้องขอต่อ าลถอดถอนผู้รับมอบเฉพาะการได้เลย (ขึ้นอยู่กับพยานและ ลักฐานประกอบ)
4. ในการค บคุมจัดการทรัพย์ ินของผู้จัดการทรัพย์ ิน ตาม ม.55 าง ลักไ ้ ่า เมื่อผู้มี ่ นได้เ ีย รืออัยการร้องขอ
รือเมื่อ าลเ ็น มค รอาจ ั่ง อย่างใดอย่าง นึ่งต่อไปนี้
(1.) ใ ้ าของประกันในการจัดการทรัพย์ ินมาจนก ่าจะได้รับมอบทรัพย์ ินคืน
(2.) ใ ้แถลงถึงค ามเป็นอยู่องทรัพย์ ิน
(3.) ถอดถอนคนเดิมตั้งคนอื่นทาแทนต่อไป
5. ตาม ม.57 าง ลักไ ้ ่า าลจะกา นดบาเ น็จใ ้แก่ผู้จัดการทรัพย์ ิน โดยแบ่งจากกองทรัพย์ ินของผู้ ไม่อยู่ แต่
ากมีคนเ ็น ่าพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงไป ก็อาจมีการกา นดบาเ น็จเกิดขึ้นลด เพิ่ม ชดใช้คืน รือกลับไปใ ้ตาม
6. การ ิ้น ุดผู้จัดการทรัพย์ ิน ในกรณีตาม ม.58
(1.) กลับมา
(2.) ไม่ได้กลับมาแต่ตั้งตั แทนของตนแล้
(3.) ผู้ไม่อยู่ ตาย รือ าล ั่งใ ้ ูญ าย > จะกลายเป็นใน ่ นของการรับมรดกต่อไป
(4.) ผู้จัดการทรัพย์ ิน ลาออก/ตาย
(5.) ผู้จัดการทรัพย์ ินตกเป็นคนไร้ค าม ามารถ/เ มือนไร้ค าม ามารถ
(6.) ผู้จัดการทรัพย์ ินล้มละลาย
(7.) าลถอดถอน
 าบ ูญ
ม.61 = อธิบายเกี่ย กับ าเ ตุที่ าลจะ ั่งใ ้บุคคลนั้นเป็นคน าบ ูญ
คน าบ ูญ 2 กรณี
- ธรรมดา ม.61 .1
- พิเ ม.61 .2
การเป็นคน าบ ูญกรณีธรรมดาระยะเ ลาต้องครบ 5 ปี+ต่อเนื่อง นับแต่ ัน ุดท้าย ที่พบเจอ+ได้ข่า ไม่ ่าจะเป็นจากใครก็ตาม
*ตราบใดที่ าลยังไม่ ั่งใ ้เป็นคน าบ ูญ บุคคลนั้นจะเป็นผู้ไม่อยู่ตลอดไป* ไม่ ั่งไม่ตาย
การไม่อยู่ของบุคคลผู้นั้นทาใ ้ผู้ มี ่ นได้เ ียอาจจะรอคอย ด้ ยค าม ังไปเรื่อยๆแต่การไม่อยู่ ่งผลต่อกฎ มายใน
เรื่องทรัพย์ ินและค าม ัมพันธ์ เช่น คู่ มร รือบุตร แต่อย่างไรก็ตามการออกจากบ้านไปในกรณีพิเ ตาม ม.61 .2 จึงได้มี
การร่นระยะเ ลาเป็น 2 ปี จาก 5ปี ากการไม่กลับมาเป็นไปตามเงื่อนไข .61 .2
1. ากบุคคลใดไปรบ/ งคราม เริ่มนับตั้งแต่ระยะเ ลา 2 ปี ตั้งแต่ ันที่การรบ รือ งคราม ิ้น ุดลงนั้นเอง
2. ไปทั ร์ต่างประเท โดยเครื่องบิน แล้ เกิดอุบัติเ ตุไม่พบ พไม่ได้ข่า นับเป็น าบ ูญพิเ นับแต่ ันที่ยานพา นะ
ได้เดินทางออกไป ่าจะได้ทราบ ่าตายรึป่า แต่ถ้าเริ่มไม่ได้ข่า และ ระยะ 2 ปีก็เริ่มนับตั้งแต่ นเกิดอุบัติเ ตุ
3. นับแต่ ันที่เกิดเ ตุอันตรายนอกจาก (1) , (2) ได้ผ่านพ้ นไป อันตรายถึงตายได้และต้องไม่ใช่ ตาม ข้อ 1,2 ข้างต้น
เช่นเกิดน้าป่าไ ล ลาก ไฟไ ม้ป่า เงื่อนไขข้อ 3 ก็จะเ ลือ 2 ปี โดยต้องเข้าตามเกณฑ์ที่กา นดไ ้ คือ บุคคลนั้น
ต้องอยู่ในอันตรายเช่นนี้ด้ ยและการเริ่มนับระยะเ ลา 2 ปี จะเริ่มนับตั้งแต่ ันที่เ ตุภัยอันตรายนั้นได้ผ่านพ้นไป
ผลของคา ั่งทางกฎ มาย
ม.62 = พูดถึงคา ั่ง าลในเรื่องของการตายของบุคคลกรณีที่ าลไม่ได้ ั่งใ ้เป็นคนไร้ค าม าบ ูญ
ม.63 = อธิบายถึงการกลับมาของผู้ ูญ าย ากกลับมาทาอย่างไร
ม.64 = อธิบายถึงการถอนคา ั่ง าล ลังจากผู้ ูญ ายกลับมา
ลักการ
ม.63 = ต้องพิ ูจน์ ่ายังอยู่ โดย 1. คน ูญ าย 2.ผู้มี ่ นได้เ ีย 3. อัยการ
ยกเลิกเป็นผู้ าบ ูญ 1.ยังมีชี ิต 2.ตายนอกเ ลาตาม ม.61 (พบ พที ลัง)
ม.64 = ต้องประกา ในราชกิจจานุเบก า ่ากลับมา/ตายนอกเ ลา
ม.62 = ั่งใ ้ตาย เมื่อครบระยะเ ลาที่ ม.61 กา นด ธรรมดา 5 ปี พิเ 2 ปี
คน าบ ูญเป็นกรณีการ ิ้น ุดภาพบุคคลโดยผลของทางกฎ มาย 2 กรณี
1. ตายจริง มี ลักฐาน/พยานชัดเจน เช่น พบ พ ลังมีคา ่งั ูญ าย
ผลในทางกฎ มายเรื่อง ถานะครอบครั ถือ ่าการ มร ้นิ ุดลงด้ ยการตาย
*การ มร ย่อม ิ้น ุดลงด้ ยค ามตาย(ธรรมชาติ) การ ย่า าลเพิกถอน
*การเป็นมรดก ตาย > ไม่ได้ทาพินัยกรรม > มรดกตกไปเรื่อยๆตามลาดับ
ตาย > ทาพินัยกรรม (ทรัพย์บาง ่ น) > แบ่งตามพินัยกรรม
- ทรัพย์ที่เ ลือแบ่งใ ้ทายาทตามกฎ มาย
2. กรณีคน ูญ ายกลับมา ต้องถอดถอน ถานะ าบ ูญ+คืนทรัพย์ ินใ ้กับคนนั้น
จาก ม.63 .1 “การถอนคา ั่ง าบ ูญ ย่ อมไม่กระทบกระเทือนถึงค าม มบูรณ์แ ่งการทั้ง ลายที่บุคคลที่ไดรับ
ทรัพย์ ินกระทา ุจริตมาโดยตลอด”
 ห กการ เ ยน

① หา อ เ จจ งในโจท .

1 .
. .
.

2 .
. .
.

3 .
.
. .

②ห กกฎหมาย
"

"
กร ประเ น ญหา งก าว ตามประมวล วาง ห กไ า

⑤ ป บใ เ า บ อ เ จจ ง ④ + ②1

อ เ จจ ง ตาม ญหา
"
"
จาก

④สป
"

วย เห ผล ตาม
"

จ ย าง น
ข้
ดั
ปั
ว่
ข้
กั
ข้
ที่
ปั
ด้
ที่วิ
ต้
ข้
ท็
ล่
ท็
ข้
นิ
ท็
ว้
ลั
ขี
ตุ
รุ
ห้
รั
ลั
ณี
ด็
ลั
ฉั
ริ
ริ
ริ
ย์