Ugo Foscolo: Εθνικός ποιητής της Ιταλίας με ελληνική καταγωγή

Μελίτα Βασιλειάδου

Τον Φεβρουάριο του 1778, στην ακόμα Βενετοκρατούμενη Ζάκυνθο γεννήθηκε ο Ugo Foscolo.
Το όνομα αυτό το υιοθέτησε για πρώτη φορά το 1795, καθώς το πραγματικό του όνομα ήταν
Niccolò. Ο πατέρας του, Andrea ήταν βενετικής καταγωγής και ασκούσε το επάγγελμα του
γιατρού στη Ζάκυνθο. Η μητέρα του, Διαμαντίνα Σπαθή ήταν ελληνίδα. Η οικογένεια, η οποία
αποτελούνταν από αλλά τρία παιδιά, ακολούθησαν τον πατέρα τους το 1785 στο Spalato της
Δαλματίας. Δυστυχώς, όταν έφυγε από τη ζωή ο Andrea το 1788, οι άνθρωποι που άφησε πίσω
του ήρθαν αντιμέτωποι με πολλά προβλήματα.
Ο δρόμος τους οδήγησε στη Βενετία το 1792, όπου αποφάσισαν να κατοικήσουν. Παρά τις
οικονομικές δυσχέρειες, ο νεαρος Niccolò κατάφερε να συνεχίσει τις σπουδές του και να
ενταχθεί στο τρόπο ζωής της πόλης. Για ένα νεαρό ταπεινής καταγωγής που όχι μόνο η
γενέτειρα του ήταν μακριά αλλά είχε και καλύτερη κατάρτιση στην ελληνική γλώσσα παρά
στην ιταλική, η Βενετία ήταν ένα μέρος που ήθελε να αναδείξει τις ικανότητες του και να
πραγματοποιήσει τις φιλοδοξίες του.
Με τις αξίες που επέδειξε, απέκτησε μια θέση στα αριστοκρατικά σαλόνια της εποχής.
Ανάμεσα σε αυτούς γνώρισε μια λαμπρή γυναίκα, ερωτευμένη με τη λογοτεχνία, που απώτερος
σκοπός της πάντα ήταν η καλλιέργεια του πνεύματος, την Isabella Teotochi Albrizzi. Χάρη σε
εκείνη ο Foscolo είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τον Ippolito Pindemonte και τον Aurelio
Bertola de' Giorgi.
Εκείνο το χρονικό διάστημα αποφάσισε να αφιερωθεί στη μελέτη της ελληνικής,λατινικής και
ιταλικής γραμματείας κι έτσι άρχισε το μεγάλο του ταξίδι στο κόσμο της ποίησης. Παρόλο που
απορροφήθηκε ιδιαίτερα από τους Αρκάδες ποιητές, έδειξε ενδιαφέρον και για άλλες πτυχές
της λογοτεχνίας του 17 αιώνα. Μελετώντας τον διαφωτισμό, όπως για παράδειγμα έργα του
Rousseau ήρθε σε θέση να κατανοήσει τον νέο τρόπο έκφρασης της ευρωπαϊκής
σκέψης.Μεγάλη επίδραση του ασκήθηκε από τις διαλέξεις του Melchiorre Cesarotti, που
παρακολούθησε στο πανεπιστήμιο της Padova.
Η κατάβαση των Γάλλων ενίσχυσε την επαναστατική συνείδηση, καθώς πρόθεση τους πίσω
από την επιρροή των ιακωβίτων ήταν η πολιτική κινητοποίηση. Όντας μια μεταβατική εποχή
για το Βένετο, για να αποφευχθούν τα αδιάκριτα βλέμματα, ο Ugo Foscolo παρουσίασε τον
Ιανουάριο του 1797 στο θέατρο του Sant'Angelo τη τραγωδία του «Tieste», την οποία διείπε το
μένος του φιλελευθερισμού. Το έργο του αυτό είχε δημιουργηθεί με βάση τα αλφιερικά
πρότυπα καθώς ο Vittorio Alfieri έτρεφε βαθειά δυσαρέσκεια και αντιστεκόταν στις
προσωπικότητες που ασπάζονταν την τυραννία.
Η τραγωδία αυτή του νεαρού ποιητή, σίγουρα δεν ήταν αριστούργημα της θεατρογραφίας αλλά
κατάφερε να κινήσει τις υποψίες του ολιγαρχικό καθεστώτος. Την άνοιξη αποφασίζει να φύγει
για τη Bologna η οποία μετά την άφιξη των Γάλλων έγινε μέρος της Δημοκρατίας της
Cispadana. Αποφασίζει να στρατολογηθεί στο σώμα των έφιππων cacciatori και εκδίδει την
ωδή «A Bonaparte liberatore». Μετά από αυτή την ωδή ξεκινάει μια ζωή πολέμου και εξορίας,
κατά την οποία έδωσε μάχη ενάντια στην Αυστρία, της οποίας με τη συνθήκη του Campo
Formio της παραχωρήθηκαν τα ενετικά εδάφη από το Ναπολέοντα το 1797, ξεκινώντας από τη
Venezia, έπειτα στη Romagna, στη Genova μέχρι και στην Γαλλία. Αυτό το γεγονός
καταγγείλει με το έργο του «Ultime lettere di Jacopo Ortis». Στη συνέχεια στρατολογείται
εθελοντικά στην εθνική φρουρά της Bologna και παίρνει μέρος στον αγώνα των Γάλλων
εναντίον των Αυστριακών, των Ρώσσων και τέλος στη μάχη του Marengo.
Παράλληλα με τα στρατιωτικά του κατορθώματα ο Foscolo δίνει λογοτεχνική έκφραση στις
ιδεολογικές του επιδιώξεις και στα αμέτρητα ερωτικά του πάθη μέσω ωδών, σονέτων,
θεατρικών έργων. Μεταφράζει έργα όπως η «Ιλιάδα» του Ομήρου, «Sentimental Journey» του
Laurence Sterne.
Δίπλα του στις στερνές του μέρες ήταν η κόρη του Mary.Την είχε αποκτήσει από την σχέση
του με μια γυναίκα αγγλικής καταγωγής που είχε γνωρίσει στο Valenciennes.Λόγω τον
οικονομικών του χρεών φυλακίζεται κι έτσι δεν κατάφερε να περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα
στο εξοχικό του που βρίσκεται στη γειτονιά του St. John's Wood.Αλλάζει το όνομα του
προκειμένου να ξεφύγει από τους πιστωτές.Φτωχός και άρρωστος αφήνει την τελευταία του
πνοή στις 10 Σεπτεμβρίου του 1827 από υδρωπικία.

https://www.flowmagazine.gr/zakynthos_h_apolith_oraiothta/
https://www.flowmagazine.gr/ta_ellhnofwna_xwria_ths_katw_italias/
https://www.flowmagazine.gr/to_nisi_ton_kataramenon_baineis_mono_me_eidiki_adeia/
https://www.flowmagazine.gr/athouros_rempo_live_fast_die_young_kai_poiisi/