Podboje Rzymu

Podbój Italii przez Rzymian

V-IV w.pne – podporządkowanie Rzymowi Etrusków oraz
plemion Latynów
- 390 r. pne – najazd Galów: pokonanie Rzymian, spustoszenie
Lacjum i zajęcie Rzymu
- 348 r.pne – powstrzymanie kolejnego najazdu Galów
- nadanie rzymskiego obywatelstwa części podbitych
Latynów: zwiększenie liczebności armii
- III w.pne: pokonanie Samnitów, Galów i Etrusków: środkowa
i północna Italia we władaniu Rzymian
 - sprowokowanie wojny z Tarentem
- sojusz Tarentu z królem Epiru Pyrrusem
Pyrrusowe (słonie bojowe)
zwycięstwo… - zwycięstwa Pyrrusa okupione ogromnymi
stratami własnymi
(„Jeśli w jeszcze jednej bitwie pokonamy
Rzymian to zupełnie zginiemy”)
- podbój Tarentu
- 264 r.pne – cały Półwysep Apeniński w
rękach Rzymian
 Italia po podbojach
nadanie pokonanym statusu
podział części zdobytych tereny oddalone od Rzymu –
sprzymierzeńców: służba
ziem między obywateli (ager kolonie i osady wojskowe
wojskowa w oddzielnych
publicus) zasiedlane przez Rzymian
oddziałach

ograniczone prawa
obywatelskie dla Latynów –
możliwość prowadzenia
działalności gospodarczej i
uczestniczenia w procesach
sądowych
możliwość nabycia praw
politycznych przez
sprzymierzeńców po
przeniesieniu się do Rzymu
 Armia rzymska
obowiązki obywateli: płacenie podatków i służba w
armii

ekwici – jeźdźcy (najbogatsi)

służba wojskowa – obywatele między 17 a 46 rokiem życia,
spełniający kryterium majątkowe lekko- i ciężkozbrojna
piechota - chłopi

legiony (konsul) żelazna dyscyplina prawo zwycięskiego wodza

wojska sprzymierzonych surowe kary – chłosta, do tryumfu – uroczysty
(auxilia) decymacja wjazd do Rzymu
 Legiony
Hastati – najmłodsi i
Velites – lekkozbrojni najmniej doświadczeni (17-
piechurzy; brak zbroi i 24 lata); walka w pierwszym
hełmów; okrągłe tarcze do szeregu manipułu (miecz,
obrony dwa oszczepy, owalne
tarcze)
Principes – 24-27 lat; druga
linia w szyku; uzbrojenie jak
u hastati – zamiast
napierśników kolczugi; w
czasie bitwy tworzyli jedną
linię z hastati

Triari - najbardziej
Jazda-w każdym legionie 10
doświadczeni legioniści,
oddziałów po 30 żołnierzy;
walka w ostatniej linii
w trakcie bitwy na
manipułów; uzbrojenie:
skrzydłach (ochrona przed
włócznia do walki wręcz;
okrążeniem)
kolczuga, tarcza, hełm
 Przyczyny sukcesów legionów
50-tysięczna armia (własna i sprzymierzeni)

brak problemów z uzupełnieniem oddziałów

obywatelsko-chłopski skład i osobiste

zainteresowanie żołnierzy wynikiem wojny
 Początki wojen punickich
- po podboju Italii chęć do dalszej
ekspansji
- wybór Sycylii jako celu podboju
- zagarnięcie Mesyny przez
Mamertynów (italscy najemnicy) i
rabowanie pozostałych miast
sycylijskich: prośba do Rzymian o
pomoc zbrojną
 I wojna punicka

- Kartagińczycy – flota; Rzymianie – legiony

- odcięcie legionów rzymskich do Italii przez okręty wroga
- budowa rzymskiej floty wojennej
- 260 r.pne – zwycięstwo nad Kartagińczykami w bitwie pod
Mylae
- kolejnych 20 lat nierozstrzygniętych walk
- 241 r.pne – porażka floty kartagińskiej koło Wysp Egadzkich
- pokój: Punijczycy oddają Rzymianom Sycylię, zwalniają bez
okupu jeńców i płacą odszkodowanie
II wojna punicka
 II wojna punicka
przyczyny
• ekspansja Kartagińczyków-
Hiszpania
• ustalenie granicy wpływów
na rzece Ebro
• przymierze Rzymian z
Saguntem złamaniem
umowy
• 219 r.pne – atak i zdobycie
nielojalnego Saguntu przez
Kartagińczyków
przebieg przebieg
• 218 r.pne – początek II • 214 rpne – atak Rzymian na
wojny punickiej sprzymierzone z Kartaginą
• Wkroczenie Hannibala przez Syrakuzy na Sycylii
Pireneje i Alpy do Italii • Ofensywa Rzymian w
• 216 r.pne – całkowita Hiszpanii (Publiusz Scypion)
klęska Rzymian pod i zajęcie ziem punickich
Kannami • Wyprawa Scypiona do
• Defensywa Kartagińczyków Afryki
w południowej Italii • 202 r.pne – klęska
Hannibala pod Zamą
 Skutki II wojny punickiej
- odebranie Kartaginie wszystkich posiadłości
zamorskich i afrykańskich

- olbrzymie odszkodowanie wojenne

- zakaz posiadania floty i przyłączania nowych

ziem
Ceterum censeo Carthaginem esse delendam
„A poza tym sądzę, że Kartaginę należy zniszczyć”
III wojna punicka

- chęć całkowitego unicestwienia Kartaginy – Kato Starszy

- 146 r.pne – początek III wojny punickiej
- oblężenie, zdobycie i zburzenie Kartaginy
- sprzedanie ocalałej ludności w niewolę
- zaoranie terenów miasta i poświęcenie bogom, aby nikt
tam się już nie osiedlił
 Podbój państw hellenistycznych
- trzy wojny macedońskie w ramach rozprawienia się przez Rzym z dawnymi sojusznikami Hannibala
- 197 r. – zwycięstwo Rzymian nad Macedończykami pod Kynoskefalaj
- 196 r. p.n.e – ogłoszenie podczas igrzysk istmijskich „wolności Hellenów” i włączenie Grecji do
rzymskiej strefy wpływów
- 168 r.p.n.e – bitwa pod Pydną i ostateczny upadek Macedonii – Macedonia prowincją rzymską
- ekspansja na Wschodzie: wojny z Antiochem III (Seleukidzi)
- 133 r.pne – testament władcy Pergamonu oddający królestwo Rzymianom
- powiększanie posiadłości w Hiszpanii i płd. Francji
- 146 r.pne – powstanie Greków: klęska i zburzenie przez Rzymian Koryntu - Grecja prowincją Rzymu
 Imperium romanum
- nowo wcielane obszary –
prowincje
- zarząd prowincji: byli konsulowie i wolni mieszkańcy
pretorzy
prowincji
- rok sprawowania funkcji
honorowo (bez wynagrodzeń),
kolejne trzy lata – intratne
stanowiska namiestników
- wyzysk i nadużycia w prowincjach sprzymierzeńcy: poddani: nie służą
zwolnieni z daniny, w armii, płacą
wystawiają wojsko trybut