Fakultet tehničkih nauka Šta je izlaz?

Grafičko inženjerstvo i dizajn

GRAFIČKE APLIKACIJE • Šta je izlaz?

– Informacije - podaci koji su obradom dovedeni u
upotrebljivu formu.
Izlazni uređaji • Šta je izlazni uređaj?
– Hardverska komponenta koja može da prikaže informacije
MONITORI korisniku.
– Hard Copy uređaji – proizvode štampanu kopiju (npr.
Štampač)
– Soft Copy uređaji - proizvode elektronsku kopiju (npr.
Novi Sad, 2015. Monitor)
2.

Šta su izlazni uređaji?

• To su uređaji koji pretvaraju podatke iz računara u

oblik prihvatljiv okolini.
• Služe za pretvaranje binarno-kodiranih
informacija u oblik pogodan za korišćenje čoveku.
– Monitor
–
–
Štampač
Plotter
Monitori
– Video projektor
– Izlaz za mikrofilm
– Bušač papirne trake
– ...

3.

1
 Video sistem
• Video sistem je jedna od najvažnijih
komponenti računarskog sistema koja direktno
utiče na naše
– zadovoljstvo pri radu sa računarom i
– na naše zdravlje.
Video sistem
• grafička kartica (video kartica ili video adapter), generiše
električne signale koje šalje monitoru
• monitor, koji je spojen na grafičku karticu preko određenog
interfejsa
• upravljački program (driver) koji operativni sistem koristi za
kontrolu rada video kartice

5. 6.

Video sistem Video sistem

• Procesor šalje digitalne video podatke u

grafičku karticu.
• Digitalno analogni pretvarač video kartice
pretvara signal u analogni/ili se šalje digitalni
signal
• Analogni /digitalni signal se šalje kroz
kablove u CRT /LCD monitor

7. 8.

2
 Prikazni uređaji Monitori

• Kompleksni optički uređaj koji daje • Monitor je interfejs između

prikaz
– teksta, slike, grafike i videa
– električnim adresiranjem malih
promenjivih elemenata (piksela)
računara i korisnika
• Koristi se za komunikaciju korisnika i
sistema, za prikaz izlaznih/ulaznih podataka,
zadavanje komandi.

9. 10.

Monitori Monitori

• Pomoću monitora i tastature • Na monitoru se prikazuju

ostvaruje se komunikacija računara sa rezultati rada računara,
korisnikom. kao i eventualne programske poruke.
• Monitor omogućava vizualizaciju programa koji se
• Monitor daje na uvid korisniku šta računar
trenutno izvršava.
radi.
• Monitor je najčešće korišćeni izlazni uređaj koji
• Kada korisnik unosi podatke, oni se podatke iz računara prikazuje u obliku koji je
prikazuju na ekranu. razumljiv za čoveka

11. 12.

3
Monitori Karakteristike monitora

Karakteristike/Kriterijumi za izbor:
• Veličina/Oblik
• Monohromatski/Kolor - NEKAD
• Kompleksni optički uređaj koji daje prikaz
• Rezolucija
slike, teksta i grafike električnim
• Raster
adresiranjem malih promenjivih elemenata • Frekvencija osvežavanja
(piksela) • Zakrivljenost ekrana
• Prikazni uređaji - termin na višim • Maksimalno osvetljenje i kontrast slike
godinama studija predmet Upravljanje • Ugao pod kojim se slika može videti
bojama • Način povezivanja sa okruženjem
• Potrošnja električne energije
13. • Zračenje 14.

Veličina Veličina
Rezolucija Rezolucija
Veličina monitora Raster
Brzina osvežavanja
Veličina monitora Raster
Brzina osvežavanja

• veličina monitora se meri, kao i kod
TVa i predstavlja dužinu dijagonale
• veličina se izražava u inčima
(1” = 2,56 cm).
• Danas se najčešće koriste monitori
17”, 19”, 20”, 21”, 24” ... kod tzv.
fiksnih računara
15,_", 17._" kod lap top računara
15.
• Današnji monitori PC računara imaju veoma
širok opseg veličina,
– od 12” za male notebook računare,
– preko standardnih 17” za desktop
računare,
– pa i preko 30” za monitore PC računara
koji se koriste za grafičke primene.
• Grafička kartica i monitor moraju da
omoguće rezoluciju od najmanje 800x600
piksela za potrebe današnjih programa
16.

4
 Veličina Veličina
Rezolucija Rezolucija
Veličina monitora Raster
Brzina osvežavanja
Rezolucija Raster
Brzina osvežavanja

• Osim veličine dijagonale, bitan je i odnos širine i • Slika je sastavljena od tačaka koje nazivamo
visine slike. pikselima (engl. Pixel)
• Postoje dva standarda za definisanje ovog odnosa: • Pixel engl. 'picture element'
– širina:visina = 4:3;
• stariji standard • Piksel je najmanji deo površine ekrana koji može da
• još uvek češće koristi generiše proizvoljnu boju
– širina:visina = 16:9 • osnovna jedinica koju ekran može prikazati
• drugi naziv za ovaj standard je Wide Screen • po celoj površini ima jednaku boju i istu jačinu svetlosti
• noviji standard
• više odgovara dimenzijama vidnog polja čoveka, tako
• Organizovani
da je slika na monitorima koji su izrađeni po ovom su u redovima
standardu preglednija što monitor čini pogodnijim za
rad
17. 18.

Veličina
Rezolucija
Rezolucija Raster
Brzina osvežavanja Rezolucija monitora
• Piksel je dovoljno mali da ga ljudsko oko bez lupe ne • Što je broj piksela veći, tj. što su tačke sitnije i
može razlikovati od ostalih piksela. gušće, raster je finiji, a slika lepša
• Kvalitet slike monitora najviše zavisi od broja • Odnos broja piksela po vertikali i po
piksela. horizontali je isti kao i odnos dimenzija ekrana
• Što je više piksela, to je slika bolja, a mera kojom se – za većinu monitora iznosi 4:3
meri kvalitet slike naziva se rezolucija (engl. • npr. rezolucije 1024x768
resolution). – danas 16:10
• npr. rezolucije 1920x1200
• 1680x 1050

19. 20.

5
Rezolucija monitora Rezolucija monitora
• Rezolucija – Broj tačaka
(piksela) od kojih se
stvara slika na monitoru naziva se rezolucija
ekrana
• Iskazuje se kao
broj vodoravnih x broj vertikalni tačaka
(širina x visina)
– 1024 x 768,
– 1200 x 1024
– i dr
21. 22.

Rezolucija
Rezolucija monitora
• U početku monitori su uglavnom podržavali
• Korisnik može da podešava rezoluciju prema
odnos prikaza slike 4:3,
veličini ekrana i sopstvenim potrebama.
• često se koristi rezolucija 1280x1024 (SXGA) sa
odnosom stranica od 5:4. • Veća rezolucija
• Ovaj odnos stranica je vrlo blizu XGA rezoluciji – garantuje sliku sa većim brojem detalja i
(4:3=1.33; 5:4=1.25)
• Popularnost prikaza filmskih sadržaja – većom radnom površinom,
• korišćenje širokih monitora kojima je fizički odnos – objekti na slici postaju manji, što prilikom
stranica bliži filmskom platnu dužeg rada može da dovede do nepotrebnog
• što je karakteristika novijih TV-a naprezanja vida.
• Tada je nastala cela zbrka oko prikaza slike kod
kojih odnos stranica 16:9 ili 16:10
23. 24.

6
 Rezolucija
Rezolucija monitora
Standard Rezolucija Broj Preporučena Preporečena
piksela CRT veličina ekrana TFT veličina
ekrana
VGA 640 x 480 307,200 14" --
SVGA 800 x 600 480,000 15", 17" 10.4", 12"
SVGA 1024 x 768 786,432 17", 19" 13.3" - 15"
XGA 1152 x 864 995,328 17", 19", 21" --
Vesa 1280 1280 x 1024 1,310,720 19", 21" 17.3", 18.3"
Vesa 1600 1600 x 1200 1,920,000 > 21"

25. 26.

Nativna rezolucija monitora Rezolucija HDTv

• Najveća moguća rezolucija prikaza slike na

monitoru naziva se NATIVNA REZOLUCIJA • za ispravnu reprodukciju HDTv slike po
– najveća fizička GUSTINA prikaza. standardu HD1080,
• Jedan element prikazane slike opisuje se sa • ekran mora imati najmanje 1920
jednim pikselom. fizičkih piksela po horizontali
• Ako se koristi manja rezolucija za prikaz jednog • rezolucija 1920x1080 - odnos 16: 9
elementa slike koristi se više piksela koji deluju
kao jedan 'objedinjeni' piksel,
– to je rezultat SKALIRANJA prikaza koji u odnosu na
nativnu rezoluciju manju gustinu

27. 28.

7
 Rezolucija - Veličina monitora
Rezolucija TV-a

• 640x480 najmanja rezolucija

• 800x600 monitori 15"
• 1024x768 monitori 17"
• 1280x1024 monitori 19"
• 1600x1200 monitori 21"
• ...
• 1920x1080 wide monitor 23"

Informativno 29. 30.

Kako podesiti rezoluciju monitora Win XP? Kako podesiti rezoluciju monitora Win 7?

1. Start > Control Panel > Display

2. kartica Settings

31. 32.

8
 Raster - Dot Pitch
• dijagonalno rastojanje između piksela iste boje
• manje rastojanje daje oštriju sliku.
Low Resolution Higher Resolution
Preporuka 0,28mm ili manje 33.
Razmak između tačaka (Dot Pitch)
• Razmak između tačaka je indikator oštrine prikazane
slike.
• Meri se u mm, i manji broj označava oštriju sliku.
• Merenje zavisi od tehnologije:
• Kod CRT sa maskom za senčenje se meri
dijagonalna razdaljina između dva isto obojena
fosfora
• Razmak kod rešetkaste maske se meri sa
horizontalnim razmakom između dva isto obojena
polja.
• Razmak između tačaka se direktno ogleda u rezoluciji
ekrana
35.
Raster - Dot Pitch
• što je taj razmak manji, slika je oštrija, a monitor
kvalitetniji i skuplji,
• tipične vrednosti su od 0,22 do 0,3 mm.
34.
Frekvencija osvežavanja ekrana (refresh rate)
• Frekvencija osvežavanja ekrana predstavlja
broj iscrtavanja slike koja se prikazuju na
ekranu tokom jedne sekunde i izražava se u
hercima - Hz.
• Stari monitori i kartice su podržavali refresh
rate samo do 60Hz, što je osetno zamaralo
oči
• Preporučuje se da se koristi bar 75Hz,
• 85Hz se smatra frekvencijom potrebnom za
udoban rad
36.
9
Frekvencija osvežavanja ekrana (refresh rate)
• Ako je frekvencija osvežavanja previše niska,
slika na ekranu manje ili više treperi, što
prilikom dužeg gledanja može da dovede do
zamora očiju.
• Na maksimalnu frekvenciju osvežavanja utiče
rezolucija slike na ekranu.
• Povećanjem rezolucije, maksimalna
frekvencija osvežavanja se smanjuje i obrnuto
37.
Paleta boja (colour depth)
• 32-bitna paleta - na ekranu može istovremeno
naći do 232 boja = 4.294.967.296
• ljudsko oko ne može da razlikuje više od 16,7
miliona boja (24-bitna paleta),
• ima i onih koji mogu da primete razliku
(32-bitna slika izgleda lepše).
39.
Paleta boja (colour depth)
• Paleta boja - broj boja koji se može
istovremeno prikazati na ekranu.
• broj bita kojim se definiše jedna tačka,
(piksel).
• Što je veća dubina boje, monitor može da
prikaže više boja i nijansi
• 8-bit - 246 boja
• 16-bit high color, 65,536 colors
• 24-bit - >16 miliona boja (16.777.216)
• 32-bit true color 38.
Dual monitor mod
• Dual monitor mod dozvoljava korišćenje dva monitora koji dele
desktop.
• Items–i se mogu prenositi sa jednog na drugi monitor, a može se
i ceo prozor rasiriti preko oba ekrana.
• Ova mogućnost je odlična kada nam treba jedan ekran kao
referenca, ili želimo statički prozor koji uvek možemo proveravati.
• Prvo što nam treba je dual-monitor video kartica.
• Većina dual-port video kartica ima jedan VGA port i jedan DVI
port.
• Nekada je potreban adapter ili VGA-to-DVI adapter.
40.
10
 Dual monitor mod
41.
Monitori podela
• Podela prema korišćenoj tehnologiji na:
– CRT (Cathode Ray Tube)
monitore sa katodnom cevi,
– LCD (Liquid Crystal Display)
monitore sa tečnim kristalom,
– LED (Light Emitting Diode)
monitore sa svetlosnim diodama i
– GPD (Gas Plasma Display)
monitore sa gasnom plazmom.
43.
Podela
monitora
CRT - Monitori sa katodnom cevi
• Koriste tehnologiju katodne cevi
• Veličina ekrana – dijagonala ekrana
(15, 17, 19, 21)
• rezolucija –
800 x 600, 1024 x 768, 1600 x 1200
• Period osvežavanja –
60Hz, 75Hz
• razmak između tačaka iste boje - Dot pitch
– Kod boljih monitora dot pitch je između 0.22 i 0.25 mm,
– na jeftinijim modelima tipično 0.28 mm,
– što znači da je slika manje kvalitetna (manje oštra)
44.
11
 Karakteristike CRT monitora Kako nastaje slika na CRT monitoru?

• Tri važne karakteristike CRT monitora su:

– Dužina dijagonale
– Rezolucija
– Brzina osvežavanja 4

• kod CRT monitora odnos širina/visina=4/3

• deo ekrana blizu ivica je neupotrebljiv za prikaz slike

45. Informativno 46.

Kako nastaje slika na CRT monitoru? Kako nastaje slika na CRT monitoru?

• Slika nastaje udarom elektronskog mlaza u fosforescentni

zaslon ekrana, tako da tačka koja je udarena zasvetli.
• Slika se dobija brzim kretanjem elektronskog snopa i čestim
obnavljanjem njegovog prelaza preko ekrana
• Na zadnjem kraju katodne cevi nalazi se elektronski top
(tačnije tri topa crvene, plave i zelene boje) koji šalje snop
elektrona u pravcu pojedinih tačaka
• U zavisnosti od intenziteta zraka, dobija se svetlija ili tamnija
tačka date boje na ekranu.
• Kombinovanjem intenziteta crvene, plave i zelene boje se
dobija bilo koja željena boja.

Informativno 47. Informativno 48.

12
 Prednosti i mane CRT monitora Prednosti i mane CRT monitora

• Prednosti: • Mane:
– niska cena
–Velika veličina i težina
– brzina ažuriranje i zadržavanje slike je
dobar. –Veliko zauzimanje prostora
– Tekst i grafički režim rada CRT ekrani su najmanje duboki kao
– imaju veoma kvalitetnu i oštru slike što su široki
– promenljiva rezolucija –Visoka potrošnja električne energije
Za razliku od LCD monitora koji dobro rade samo na –Generišu mnogo toplote.
njihovoj prirodnoj rezoluciji, CRT monitor ima istu ili sliku
sličnog kvaliteta i na manjim ili većim rezolucijama.
49. 50.

Monitori sa ravnim ekranom LCD Liquid Crystal Display

• LCD ili monitor s tečnim kristalima (flat panel ili
flat screen), je tanki sendvič stakla između kojih
• Tehnologija se nalazi materijal od tečnih kristala
– LCD - Liquid-Crystal Display • Tečni kristal između dva transparentna sloja
– TFT - Thin Film Transistor formira sliku
– LED - Light Emitting Diode
– GPD - Gas-Plasma Display

51. 52.

13
 LCD Monitori LCD Monitori
• Postupak formiranja slike na površini LCD
ekrana zasniva se na korišćenju tečnog
kristala.
• Sastoji se od:
– Lampe koja proizvodi belo pozadinsko svetlo
– Aktivnog filtra u obliku tečnog kristala
– Filtra za boje

Informativno 53. Informativno 54.

TFT (Thin Film Transistor) LCD Monitori

• TFT (Thin Film Transistor) monitori
su poseban podtip LCD monitora.
• Razlika u odnosu na standardni LCD monitor je u
načinu upravljanja naponom na pločama tečnog
kristala.
– Kod TFT monitora ovim naponom upravljaju
tranzistori koji su smešteni neposredno ispod
površine ekrana u vidu tankog filma.
– Svaki piksel ima svoje tranzistore.
• Kod njih se menja refleksija svetlosti od
površine na različitim delovima ekrana,
tako da se svetlost u manjoj ili većoj
meri reflektuje ili apsorbuje
• Zbog toga se slika po kvalitetu različito
vidi u zavisnosti od ugla pod kojim se
gleda monitor

55. 56.

14
 LCD paneli LCD paneli

• Osnovna komponenta LCD monitora je panel

• U zavisnosti od načina rada razlikuju se tri
glavne tehnologije izrade panela:
– IPS (In Plane Switching),
– MVA (Multi-domain Vertical Aligment),
– TN (Twisted Nematic)

Informativno 57. Informativno 58.

IPS LCD paneli MVA LCD paneli

IPS - In Plane Switching
Hitachi
• Poboljšanje vidnog ugla i prikaza boja
• Najbliže CRT prikazu sa nešto manjim
dinamičkim opsegom.
• imaju najbolji prikaz ali su i najskuplji
• tehnologija poznatu pod nazivom Super
TFT
MVA - Multi-domain Vertical Alignment
Fujitsu
• Poboljšani prikaz boja, kontrasta, sporije
vreme odziva
• Promena boja od ugla gledanja
• Najveći nedostatak je relativno spori odziv
što posebno smeta kod gledanje filmova,
igara i sl.

Informativno 59. Informativno 60.

15
 TN+film LCD paneli LCD Monitori

• Najrasprostranenija i najpristupačnija tehnologija Prednosti:

• Tečni kristali su rasporedjeni pod pravim uglom u – Puno manja težina
odnosu na filter.
– Manja debljina
• Deo naziva "film" potiče od ekstra sloja dodatog
panelu da bi se povećao vidni ugao. – savršena geometrija slike
• Brzo vreme odziva, slabiji prikaz boja kontrasta, – često imaju mogućnost rotacije
promena boje u odnosu na ugao posmatranja
ekrana za 90º, kod čitanja teksta i
• Problem kod reprodukcije boja da su 6 bitni i ne mogu rad u profesionalnom okruženju.
prikazati 16,7 miliona boja - simulacija 8 bitnog prikaza
sa tehnikom diteringa
TN (Twisted Nematic)

Informativno 61. 62.

LCD Monitori LCD Monitori

Prednosti:
– slika uopšte ne treperi Mane
• 75Hz je sasvim dovoljna frekvencija – Mrtvi pikseli
osvežavanja za udoban rad
– Veća brzina odziva
– vidljiva cela površina ekrana,
– Fiksna rezolucija u kojoj rade,
• 15-inčni LCD monitor ima istu vidljivu
površinu kao 17-inčni CRT • kod druge rezolucije dolazi do
gubitka kvaliteta i brzine prikaza
– Značajna prednost je manja potrošnja
slike zbog interpolacije
električne energije od CRT monitora pa
su idealni za prenosne računare. – Ugao gledanja

63. 64.

16
LED Monitori sa svetlosnim diodama
(Light Emitting Diode) -
LED (Light Emitting Diode)

• LED monitori sastoje se od velikog broja vrlo

malih LED dioda (minijaturnih sijalica
napunjenih gasom) poređanih u obliku mreže
na ekranu, gde je svaka dioda jedan piksel.
• U zavisnosti od primljenog signala, svaka
dioda zasvetli odgovarajućim intenzitetom
svetla čime se formira slika na ekranu.
• Veći ekran sa kvalitetnijim prikazom od LCD,
skuplji od LCD-a

65. 66.

Monitori sa gasnom plazmom Monitori sa gasnom plazmom

GPD (Gas Plasma Display) GPD (Gas Plasma Display)
• koristi agregatno stanje gasa nazvano plazma
• ekran se sastavljen od dva blizu postavljena
paralelna stakla između kojih je zatvoreno saće koje
se sastoji od mnogo ćelija.
• u svakoj se ćeliji nalazi gasna mešavina neona,
ksenona i ponekad helijuma.
• u stanju gasne plazme gas emituje ultraljubičasto
zračenje, nevidljivo ljudskom oku.
• Unutrašnjost ćelije premazana je fosforom koji svetli
kad je izložen delovanju ultraljubičastog zračenja.

Informativno 67. Informativno 68.

17
 Monitori sa gasnom plazmom
GPD (Gas Plasma Display)
• Reč je o istoj vrsti fosfora koji se korsiti kod CRT.
• Zavisno od vrste fosfora svetlost će biti crvene, plave
ili zelene boje.
• Svaka ekranska tačka se sastoji od tri ćelije, svaka u
jednoj od osnovnih boja.
• Kombinacijom njihovog svetla nastaje privid obojene Poređenje pojedinih
ekranske točke svih ostalih boja.
• Može se slikovito reći da se ekran sastoji od mnogo
tipova monitora
sićušnih crvenih, plavih i zelenih neonskih svetiljki.

Informativno 69.

Monitori – Zakrivljenost ekrana Monitori – Uglovi vidljivosti

• Zakrivljenost ekrana je osobina koja se • Uglovi vidljivosti su maksimalni uglovi po

horizontali i vertikali ekrana pod kojima se
javlja samo kod CRT monitora.
slika može videti bez promena u boji i
• To je nepoželjna osobina zato što samo kontrastu i bez većih deformacija u obliku
ekrani sa ravnom površinom garantuju slike.
mali odsjaj i dobru vidljivost iz različitih
uglova gledanja.

71. 72.

18
 Monitori – Uglovi vidljivosti
• Kod CRT ekrana zavise od njegove zakrivljenosti.
– Ona doprinosi da slika gledana sa strane deluje
izduženo, a delovi slike na suprotnoj ivici se čak
ne mogu ni videti.
– Postoji i mala promena u bojama, ali taj problem
je manje izražen.
• LCD monitori
– Pri promeni ugla vidljivosti, LCD ekrani imaju
manji problem sa deformacijom slike jer su
potpuno ravni.
– Veliki problem kod ovog tipa monitora je promena
boja i smanjenje kontrasta pri gledanju sa strane.
73.
Monitori – Potrošnja energije
• Kod novijih monitora, računar može da
upravlja radom monitora.
• Ukoliko se tokom određenog vremena
monitor ne koristi, računar može da ga
delimično ili potpuno isključi i tako doprinese
štednji električne energije i dužem životnom
veku samog monitora.
75.
Monitori – Potrošnja energije
• Vrlo bitna karakteristika, jer monitor troši
skoro polovinu električne energije celog PC
sistema.
• Potrošnja monitora najviše zavisi od tipa i
veličine ekrana.
• Monitori sa LCD ekranom troše znatno manje
energije od CRT monitora (u proseku oko 2.5
puta manje za istu veličinu ekrana).
74.
Monitori - Zračenje
• Zračenje monitora je vrlo bitno jer može loše
da utiče na zdravlje korisnika.
• Problem predstavljaju zračenja veoma niske
učestanosti.
• Opasnost od oboljenja je relativno mala, a
rizik je veći ako korisnik dugo vremena
provodi za računarom.
• U cilju zaštite, propisano je nekoliko
standarda koje treba poštovati (MPR I, MPR
II, TCO i dr.).
76.
19
 Monitori - Zračenje
• Monitori znatno više zrače sa zadnje nego sa
prednje strane, pa stoga treba obratiti pažnju
na raspored monitora u prostoriji.
• Intenzitet zračenja znatno opada sa
povećanjem rastojanja od izvora zračenja.
• Količina zračenja kod LCD monitora je
samom tehnologijom izrade svedena na
minimum, dok je kod CRT monitora problem
zračenja izraženiji.
77.
Grafička
kartica
Monitori - Dodatne funkcije
• USB: Mnogi monitori imaju USB portove.
Oni obično služe da se na njih priključe
testatura ili miš.
• Video/TV: Neki monitori imaju TV tuners
i konektore za video signale kablovskih
televizijskih sitema ili antena.
• Portrait/Landscape modes: Neki LCDs
mogu se okrenuti u tzv Landscape mode
ili Portrait mode
Portrait mode
Landscape mode 78.
Grafička kartica
• grafička kartica (engl. graphic card) pretvara
digitalne signale iz računala u oblik prihvatljiv monitoru
• grafička kartica je uz monitor najvažnija komponenta
koja utičena kvalitet slike na monitoru.
• interfejs između CPU i monitora
80.
20
 Grafička kartica Grafička kartica

• Grafička kartica je uređaj koji podatke uskladištene u • Grafička kartica može biti
računaru u digitalnom obliku pretvara u odgovarajuće – integrisana na matičnoj ploči u obliku čipa ili
analogne signale koji kontrolišu prikazivanje slike na – kao poseban deo u obliku kartice.
ekranu.

81. 82.

Grafička kartica Grafička kartica

Najvažniji delovi grafičke akrtice ssu • Grafički procesor (GPU) je glavni deo na
– grafički procesor GPU, kartici, a njegova uloga je prevođenje binarnog
– video RAM koda u vidljivu sliku na nekom grafičkom
izlaznom uređaju.
– konektori - port (PCI, AGP, PCI Express ...)
• CPU u saradnji sa softverom šalje informacije
grafičkom procesoru na obradu i nakon toga ih
šalje monitoru.
• Vodeći proizvođači grafičkih čipova su
– AMD-ATI
– nVidia.
83. 84.

21
 Grafička kartica Grafička kartica
• Grafička kartica može imati jedan ili više izlaza.
• Kvalitet grafičke kartice zavisi od
– VGA je izlaz za CRT monitore,
– vrste grafičkog procesora, – DVI je izlaz za ravne monitore
– takta na kome on radi, – TV (OUT) izlaz za TV.
– od vrste, brzine i količine memorije.

85. 86.

Konektori za monitor Grafička kartica

• VGA – Video Graphics Addaptor VIDEO RAM – koristi se posebna vrsta RAM
– Starija tehnologija za CRT VGA memorije
monitore • Obezbeđuje brz protok i samim tim i bržu
obrada grafike, što na kraju daje veći broj slika
• DVI – Digital Video Interface u sekundi
DVI Single Link
– Razvijen da omogući veliku • Vreme pristupa je jako malo ~ 1,5 ns.
rezoluciju na ravnim ekranima • Količina RAM memorije na savremenim
grafičkim karticama ide do 6GB.
DVI Dual Link • Savremene video memorije na grafičkim
karticama prevazilaze brzinu od 1,5 GHz.
87. 88.

22
 Grafička kartica - prikaz 2013. godina Grafička kartica - prikaz 2013. godina
GIGABYTE nVidia GeForce GTX TITAN 6GB MSI Radeon HD 7990 6GB 384bit x2 - R7990-
256bit - GV-NTITANOC-6GD-B 6GD5
• Interfejs: PCI Express 3.0 • Interfejs: PCI Express 3.0
• Proizvodjač čipa: Nvidia • Proizvodjač čipa: AMD Radeon
• GPU: AMD Radeon HD 7990
• GPU: Nvidia GeForce GTX TITAN
• Veličina memorije: 6GB
• Veličina memorije: 6GB • Cena 75.990,00 RSD
• Cena 120.590,00 RSD

89. 90.

Grafička kartica

Resolution Bit map size with 16 Potreban RAM na • Monohromatska (crno-bela) retko
bit colors video kartici
• CGA- kartica, rez. 320 x 200 4boje
640 x 480 614,400 bytes 1 MB
800 x 600 960,000 bytes 1.5 MB • EGA kartica, rez. 640 x 350 16
1024 x 768 1,572,864 bytes 2 MB • VGA kartica, rez. 640 x 480 16
1152 x 864 1,990,656 bytes 2.5 MB
• SVGA kartica, rez. 800 x 600 256
1280 x 1024 2,621,440 bytes 3 MB
• XGA kartica. rez. 800 x 600 65536
1600 x 1200 3,840,000 bytes 4 MB
• XGA kartica. rez. 1024 x 768 256Mi

91. 92.

23
Standard Opis Rezolucija Broj boja
640 x 200 Nijedna Standard Opis Rezolucija Broj boja
CGA Kolor grafički adapter
160 x 200 16
Wide Ultra eXtended Graphics
EGA Poboljšani grafički adapter 640 x 350 16 od 64 WUXGA 1920 x 1200
Array
640 x 480 16 od 262144 Wide Super-eXtended Graphics
VGA Video grafička matrica
320 x 200 256 WSXGA Array 1680x1050
Proširena grafička matrica 800 x 600 16.7 miliona 8:5 aspect ratio
XGA
eXtended Graphics Array 1024 x 768 65536
.... ... ...
SXGA Super proširena grafička matrica 1280 x 1024 65536
UXGA Ultra proširena grafička matrica 1600 x 1200 65536

93. 94.

Standradi

95. 96.

24
 Kalibracija monitora
• Kalibracija je dovođenje performansi
uređaja na poznato, referentno stanje

Kalibracija
monitora

98.

Načini kalibracije Načini kalibracije

Kolorimetrijsko merenje
Za kalibraciju monitora u grafičkoj industriji • Kolorimetrijsko merenje je manje precizno, ali
mogu se korisiti omogućava dobijanje merenja sa manjom
količinom šuma.
• kolorimetri,
• Od kolorimetara na departmanu posedujemo
• spektrofotometri,
– Spyder 3 i pripadajuci softver.
• skraćeni spektrofotometri i tome slično

Informativno 99. Informativno 100.

25
 Načini kalibracije
Spektrofotometrijsko merenje
Instrumenti
• Spektrofotometrijsko merenje je preciznije
zbog načina filtriranja svetla.
• Od spektrofotometara posedujemo • Spektrofotometri i kolorimetri
– i1Pro
– Spectrolino, firmi X-Rite (bivši Gretag
Macbeth).
• I jedan i drugi uređaj mere emisuju svetla sa
monitora i podešavaju ga u skladu sa nekim
definisanim standardom

Informativno 101. 102.

OSNOVE RAČUNARSKIH
TEHNOLOGIJA I PROGRAMIRANJE

Izlazni uređaji

26