SOSYAL HAYATI DÜZENLEYEN KURALLAR

DİN KURALLARI

AHLAK KURALLARI

GÖRGÜ KURALLARI

HUKUK KURALLARI ( Yaptırımı maddi)

Aşağıdakilerden hangisi sosyal hayatı
düzenleyen kurallardan biri değildir?
A) Din Kuralları
B) Fizik Kuralları
C) Görgü Kuralları
D) Ahlak Kuralları
E) Hukuk Kuralları
HUKUK KURALLARININ ÖZELLİKLERİ

✓ Toplumsal yaşamı düzenler.

✓ Cebridir yani maddi yaptırım gücü vardır.
✓ Kamu gücü ile desteklenmiştir.
✓ Toplumun ihtiyaçlarını karşılama amaçlandığı için
değişkendir.
✓ Süreklidir.
✓ Geneldir yani herkese uygulanır.
✓ Soyuttur.
✓ Adaleti gerçekleştirme amacı vardır.

HUKUKUN GÖREVLERİ

Toplumda hukuki güvenliği sağlamak

Toplumda barışı sağlamak
Toplumda adaleti sağlamak
Yeni oluşum ve gelişmelere cevap vermek
Aşağıdakilerden hangisi, hukukun temel
görevlerinden biri değildir?

A) Toplumda barışı sağlamak

B) Toplumda mutlak eşitliği sağlamak
C) Toplumda hukuki güvenliği sağlamak
D) Toplumda adaleti sağlamak
E) Toplumda yeni oluşum ve gelişimlere cevap
vermek
MADDİ YAPTIRIM TÜRLERİ

CEZA

CEBR-İ İCRA

TAZMİNAT

İPTAL

HÜKÜMSÜZLÜK(Geçersizlik)

Disiplin Cezaları
memur statüsünde olanlara verilen
Disiplin cezaları
Uyarma,
Kınama,
Aylıktan Kesme,
Kademe İlerlemesi durdurma,
Memurluktan çıkarma
 HÜKÜMSÜZLÜK (Geçersizlik) TÜRLERİ

Tek taraflı
Yokluk Butlan
bağlamazlık

Nisbi Mutlak
Butlan Butlan
Yokluk :
Hukuk işlemde kurucu unsurların bulunmaması
eksik olması durumunda o işlem yok
hükmündedir.
(İmam Nikâhı ile evlilik)

Mutlak Butlan: Kurucu unsur mevcuttur,

ama emredici hükümlere aykırı işlem
yapılmıştır. (Evli birinin evlenmesi)

Nispi Butlan: Hukuki işlemde hem kurucu

unsur vardır hem de emredici hükümlere
uyulmuştur. Ancak «İrade» de problem
vardır.
(Sarhoştum hatırlamıyorum)

Tek Taraflı Bağlamazlık

Taraflardan birinin 18 yaşından küçük
olduğu bir hukuki sözleşmede, sözleşme
hükümlerinin 18 yaşından küçük olanı
bağlamamasıdır
HUKUK KURALLARININ ÇEŞİTLERİ

EMREDİCİ
Uyulması zorunlu olan kurallardır.
Kişiler (taraflar) aksini kararlaştıramaz .
Bu kuralların amacı;
kamu düzenini, genel ahlakı ve zayıfları korumaktır.

TAMAMLAYICI
Tarafların yapmış olduğu hukuki bir
sözleşmede öngörmedikleri eksik bıraktıkları noktaları
tamamlayan hukuktur.
Aksine işlem yapılması mümkün olan hukuktur

YORUMLAYICI
Hukuk kavramlarından
ne anlamamız gerektiğini belirtir.
Yani hukuki bir sözleşmede geçen hukuk kavramlarını
ya da net olmayan ifadeleri açıklayan hukuktur.
HUKUK KURALLARININ TÜRLERİ

POZİTİF (Müspet)
Bir ülkede belli bir zamanda yürürlükte
bulunan yazılı ve yazısız hukuk kurallarının
tümüne pozitif hukuk denir
MEVZU
Bir ülkede yetkili bir makam tarafından
konulmuş olan ve yürürlükte bulunan
yazılı hukuk kurallarının tümüne mevzu hukuk
denir
TABİİ (İdeal-Doğal)

Toplum hayatında olanı değil olması gereken ideal

hukuk kurallarını kapsayan hukuktur
HUKUKUN KAYNAKLARI

YAZILI kaynaklar
(Asli Kaynak)
✓ Birincil kaynaklardır.
✓ Hakim ilk olarak bu kaynaklara
bakar.
Yazılı Kaynaklar Şöyledir;
*Anayasa
*Kanun = Cumhurbaşkanı
Kararnamesi = Milletlerarası
Antlaşmalar
*Yönetmelik
*Genelgeler
 YAZISIZ HUKUK KURALLARI

İkincil kaynaktırlar
✓ Yetkili bir merci tarafından
Konulmamıştır
✓ Örf-Adet hukukudur

YARDIMCI KAYNAKLAR

Yargısal İçtihat: O konuda daha önce

verilmiş mahkeme kararlarıdır.
Doktrin- Öğreti Hukuk adamlarının
ortaya koyduğu bilimsel görüşlerdir.

Yazılı ve Yazısız kaynaklar

bağlayıcıdır.
HUKUKTA BOŞLUK TÜRLERİ

HUKUK BOŞLUĞU
Hâkimin elindeki somut davaya uygulayacak yazılı ve
yazısız kaynaklarda bir hüküm bulunmamasıdır.
✓ Böyle bir durumda hâkim hukuk yaratma yoluna
gider

KANUN BOŞLUĞU
Hâkimin elindeki davaya yazılı kaynaklarda
uygulayacak bir hüküm bulunmamasıdır.
Böyle bir durumda Hâkimin Yazısız kaynaklara
bakması zorunludur
Kural İçi Boşluk
Kanun koyucunun bilerek bıraktığı boşluktur. Hâkim
burada Takdir yetkisini kullanır.
Kural Dışı Boşluk
Kanun koyucunun farkında olmadan bıraktığı
boşluktur

Açık Boşluk: Olaya uygulanacak hiçbir hüküm yoktur.

Gerçek Boşluk olarak bilinir.
Kapalı Boşluk: Uygulanacak hüküm vardır. Ancak ya çok
geniştir ya da çok dardır. (Örtülü boşluk - Gerçek
olmayan boşluk - Gizli boşluk - İstisnai boşluk
HUKUKUN DALLARI

KAMU HUKUKU
(C) eza Hukuku
(İ) dare Hukuku
(V) ergi Hukuku
(A) nayasa Hukuku
(Y) argılama Hukuku
(D) evletler Genel
(I) cra ve İflas Hukuku

ÖZEL HUKUK
Medeni Hukuk
Borçlar Hukuku
Ticaret Hukuku
Devletler Özel

Şahıs (Kişiler) Hukuku

Eşya Hukuku
Miras Hukuku
Aile Özel
Anayasa Hukuku :
Devletin temel hukukudur.
Anayasa mahkemesinin denetimi altındadır.
Devletin yasama,yürütme,yargı organlarının işleyişini
düzenler,
Devletin şeklini ve yapısını düzenler,
Kişilerin temel haklarını güvence altına alır.

CEZA HUKUKU
Ceza Hukukuna Hakim olan ilkeler :
Kanunilik(Tipiklik) ilkesi: Hani suça hangi cezanın
verileceğinin kanunda yer almasıdır
Suç ve Cezalar geçmişe yürümez
Örf ve adete dayanarak ceza verilemez
Kusursuz ceza olmaz
Ceza sorumluluğu şahsidir
Kanunsuz suç ve ceza olmaz ( tipiklik)
Ölüm ve genel müsadere cezası verilemez

dikkat: CEZA HUKUKUNDA ÖRF VE ADET

KURALLARI UYGULANAMAZ
Ümanizm: Kişiye ceza verilmesinin amacı onu topluma
yeniden kazandırmaktır.

Masumiyet Karinesi :Suçluluğu mahkeme kararı ile

ispatlanıncaya kadar hiç kimse suçlu sayılamaz.

Kanuni Hakim Güvencesi : Hiç kimse kanunen tabi olduğu

mahkeme dışında bir başka merci önüne çıkarılamaz

CEZA EHLİYETİ : Cezai Ehliyet bir kişinin yaptığı fiilin

anlamı ve sonuçlarını idrak edebilecek durumda olmasıdır.
0-12 yaş arası: Ceza verilmez.
18 yaşını dolduranlar : Ceza tam olarak uygulanır.

UYARI: “Sağır” ve “dilsizlerde” ceza ehliyetini belirlemek

için yukarıda belirtilen durumlara “3 yaş” eklenir.

Akıl hastalarının ceza ehliyeti yokkk!!!!!

MEDENİ HUKUK: Özel hukuken en geniş dalıdır

BÖLÜMLERİ
Kişi
Aile
Miras
Eşya
Gerçek kişilik nasıl başlar?
Ve biter?

Tam ve sağ doğumla başlar

Ölüm,
Ölüm Karinesi
Gaiplik
durumlarından biriyle sona erer.
Gaiplik kararının istenebilmesi için, ölüm tehlikesinin
üzerinden en az ne kadar süre geçmiş olması
gerekir?

A) 1 ay B) 3 ay

C) 6 ay D) 1 yıl

E) 5 yıl
TÜZEL KİŞİLİK: Belli bir amacı
gerçekleştirmek için örgütlenmiş olan kişi
yada mal topluluklarıdır

Tüzel Kişiler: Serbest bir şekilde ( ör:Dernekler),

İzin sistemiyle (ör:Şirketler)
Kanunla (ör:TRT )
veya tescil sistemiyle kurulur ( ör:Vakıflar)
Kazanç paylaşma amacı gütmeyen ve en az yedi (7)
gerçek veya tüzel kişinin bir araya gelmesiyle
kurulabilen tüzel kişilik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Vakıf B) Kollektif şirket C) Kooperatif

D) Komandit şirket E) Dernek

Aşağıdaki tüzel kişilerden hangisi, kişi topluluğu

olmayıp mal topluluğu niteliği taşımaktadır?

A) Dernekler
B) Anonim şirketler
C) Kolektif şirketler
D) Vakıflar
E) Kooperatifler
GERÇEK KİŞİLERDE HAK EHLİYETİ: Kişinin
haklara ve borçlara sahip olabilmesidir.
Sağ ve tam doğmak şartıyla ana
rahmine düşmeyle kazanılır.
geneldir
pasiftir ( kullanıma yönelik değil
yararlanmaya yöneliktir.( yaşamak)
süreklidir .( Ölüm kadar devam )

FİİL EHLİYETİ : Kişinin kendi

fiilleriyle haklar edinmesi ve borç
altına girebilmesidir.

Fiil ehliyetine sahip olabilmek için

Belirli şartlara sahip olmak gerekir.
Aşağıdakilerden hangisi, kişinin
bizzat hareket ederek kendi
fiilleriyle haklar kazanabilme ve borç
altına girebilme iktidarını ifade
eder?

A) Hak ehliyeti
B) Erginlik
C) Fiil ehliyeti
D) Kısıtlı olmamak
E) Hak sahipliği
Kısıtlılık Sebepleri:
Akıl hastalığı veya zayıflığı
Savurganlık,
Alkol ve uyuşturucu bağımlılığı
Kötü yaşama tarzı
Kötü yönetim
Özgürlüğü kısıtlayıcı ceza: 1 yıl veya daha fazla
Yaşlılık, sakatlık, ağır hastalık, deneyimsizlik

Kısıtlanan kişiler VESAYET altına alınır ve

kendilerine VASİ atanır
Ayşe ile kocası Ali’nin erkek kardeşi Mehmet
arasındaki hısımlığın türü bakımından aşağıdakilerden
hangisi doğrudur?

A) İkinci dereceden yarım kan yan soy hısımlığı

B) Üçüncü dereceden tam kan yan soy hısımlığı
C) Üçüncü dereceden kayın yan soy hısımlığı
D) İkinci dereceden kayın yan soy hısımlığı
E) İkinci dereceden tam kan yan soy hısımlığı
VELAYET nedir?
Anne ve babanın kural olarak küçüklerin, istisna
olarak da kısıtlıların bakım ve korunmalarının
sağlanması için sahip oldukları görev, yetki ve
hakların tamamına verilen addır.

Henüz ergin olmamış veya ergin olmakla birlikte

kısıtlanmış olan çocukların üzerinde Medeni Kanun
tarafından ana ve babaya tanınan hakka ne ad
verilir?

A) Velayet B) Vesayet C) Veraset

D) Soybağı E) Evlat edinme

BORÇLAR HUKUKU
Borçlar hukukunun ilkeleri

İrade özerkliği
Eşitlik
Nisbilik
Dürüstlük
Kusurlu Sorumluluk,
İvazlık (karşılıklılık)
Borçlunun ikametgâhında ödeme
Üçüncü kişilerin aleyhinde borç
kurulamaması
I.Sebepsiz zenginleşme
II.Haksız fiil
III.Sözleşme
Borçlar Kanunu’na göre,yukardakilerden hangileri
borcun kaynakları arasında yer alır?

A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I Ve II
D) II ve III
E) I,II ve III
Borcu Sona Erdiren Durumlar

1. İfa
2. İbra
3. Tecdit
4. Birleşme
5. Kusursuz İmkânsızlık
6. Takas
7. Zamanaşımı ????

Zamanaşımı:Alacaklıya talep yetkisi vermeyen

borçtur. Genel olarak zamanaşımı süresi “on (10)
yıldır”.
Borçlunun sorumluluğu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?

A) Borçlunun borca aykırı davranışı nedeniyle

sorumluluğu ortaya çıkar.
B) Borçlunun sorumluluğu mal varlığı sorumluluğudur.
C) Borçlunun borca aykırı davranışı hâlinde
özgürlüğünün kısıtlanması mümkün değildir.
D) Borçlunun mal varlığı sorumluluğu sınırsız
olabileceği gibi, durumun niteliğine göre sınırlı da
olabilir.
E) Borçlu, şahıs varlığı ile de sorumlu tutulabilir
HAK KAVRAMI:
Hukuk tarafından kişilere verilen ve korunan
( korunmaya çalışan) menfaatlere hak adı verilir

Hakların kazanılması: Hakların kazanılmasında

Subjektif iyi niyet geçerlidir.
SUBJEKTİF İYİ NİYET: Kişinin hakkın kazanılasına
ilişkin engel veya noksanlığın farkında olmamasıdır

Mutlak Haklar :Sahibine maddi veya gayri maddi

mallar üzerinde veya kişiler üzerinde en geniş
yetkileri veren ve herkese karşı ileri sürülebilen
haklardır.

Velayet hakkı
Vesayet hakkı
İntifa (kullanma) hakkı
Telif hakkı
Ayni hak (eşya üzerinde)
Mülkiyet hakkı
Yaşama hakkı
Hakların kazanılması da kaybedilmesi de üç
şekilde gerçekleşir;

Hukuki Olay: Hukukun kendisine bir sonuç bağladığı

irade dışı olaylara hukuki olay denir.
(doğum, ölüm )

Hukuki Fiil: Hukukun kendisine hukuki sonuç bağladığı

insan davranışına hukuki fiil denir. (doğum sonucunda
kişinin miras hakkını kazanması)

Hukuki İşlem: Bir veya birden fazla kişinin aynı

yönde veya karşılıklı fakat aynı amaca yönelmiş irade
beyanlarını açıklamalarına denir.

Hakların kullanılmasında ve borçların yerine

getirilmesinde “Objektif İyi Niyet” (Dürüstlük)
kuralı geçerlidir.

Kişi hakkını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken

dürüstlük kuralına uymak zorundadır
Meşru Müdafaa (Haklı Savunma):
Bir kimsenin, kendisinin veya üçüncü bir kişinin
şahsına veya malına yapılan ve halen devam eden
hukuka aykırı bir saldırıyı önlemek için yaptığı
orantılı karşı saldırı niteliğindeki davranıştır.

Zaruret Hali (Iztırar) (Zorda Kalma): Kişinin

kendisini veya bir başkasını cana veya mala yönelen
tehlikeden korumak amacıyla üçüncü bir kişinin malına
zarar vermesidir

Kuvvet Kullanma : Devlet yetkililerinin yardımı

zamanında yetişemediğinde hak sahibi hakkını
kaybetmemek veya kullanılmasının zorlaşmasını
engellemek amacıyla kuvvet kullanabilmesidir
Bir otel işletmecisinin, müşterisinin kendisine
bıraktığı eşya üzerinde ödenmeyen otel ücreti
nedeniyle alacağını güvence altına almak için hapis
hakkına sahip olması durumu aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Haklı Savunma
B) Zorunluluk Hali
C) Kendi Hakkını Kendi Gücüyle Koruma
D) Kısas
E) Diyet
DEVLET: Toprak bütünlüğüne bağlı olarak
örgütlenmiş, millet topluluğunun oluşturduğu
tüzel varlıktır.
Devleti oluşturan 3 unsur
HALK (MİLLET)
ÜLKE (TOPRAK)
EGEMENLİK (İKTİDAR)

Türkiye yapısına göre Üniter Devlettir.

Üniter devlet: Tek merkezden yönetilen, tek

bir egemenliğe tabi olunan, tek
anayasanın geçerli olduğu, tek millet
anlayışının olduğu devlettir.

Federal devlet: Eyalet gibi küçük devletçiklerin

bir araya gelerek oluşturduğu yapıdır.

ABD, Almanya, Rusya, Kanada, İsviçre

DEMOKRASİNİN BELLİ BAŞLI ŞARTLARI
Düzenli aralıklarla yapılan seçim
Siyasi partilerin varlığı
Muhalefetinde iktidar olma şansının bulunması
Temel hak ve hürriyetlerin tanınmış olması
Seçilmişlerin üstünlüğü

DOĞRUDAN DEMOKRASİ

Halkın doğrudan yönetimi gerçekleştirdiği modeldir.

Türkiye’de Köy idaresinde KÖY DERNEĞİNDE uygulanmaktadır

YARI DOĞRUDAN DEMOKRASİ

Egemenlik halkın seçtiği temsilcilere verilmiştir.
halk egemenliğini doğrudanda kullanabilir.
Bunu gerçekleştirirken bazı araçları kullanır.
Halk Teşebbüsü,
Halk Vetosu,
Referandum,( halk oylaması)
Temsilcilerin azli

TEMSİLİ DEMOKRASİ ( Türkiye’de)

Yönetim halkın seçtiği temsilciler eliyle yürütüldüğü
modeldir.
✓ Temel unsuru seçimlerdir.
✓ Seçimler yoluyla halk egemenliği halk adına
kullanacak temsilciler seçer.
HÜKÜMET SİSTEMLERİ

Meclis Hükümeti
Yasama ve yürütmenin yasamada
toplandığı hükümet sistemidir.

Meclisin Başkanı, Hükümetinde başkanıdır. Devlet

başkanlığına yer verilmez.

Bakanlar meclis içinden yine meclis

üyeleri tarafından tek tek oylama ile belirlenir.
Bakanlar meclise karşı sorumludur.
1921Teşkilatı Esaside meclis
hükümeti sistemi uygulanmıştır

Parlamenter Hükümet (1961 Anayasası)

Yumuşak kuvvetler ayrılığı vardır.
✓ Yasama Yürütme, ayrı olmakla
birlikte birbirinden tam bağımsız değildir.
✓ Sistemde Yürütme Yasama tarafından denetlenir.

Dikkaattt :2017 yılında yapılan referandum sonrası

kabul edilen 2018 seçimleriyle uygulanan sistem
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİDİR.
Başkanlık Hükümeti (ABD)

Sert kuvvetler ayrılığı vardır.

Yasama yürütme yargı kesin çizgilerle ayrılmıştır.
Yürütme tek kişiden oluşur ve o kişi devlet başkanıdır.
Başkanı Halk seçer.
Yasama yürütmeyi feshedemez.

Yarı Başkanlık
Devlet Başkanının yürütme yetkisini bir başbakanla
paylaştığı sistemdir.
Yürütme iki kanatlıdır.
Devlet Başkanı halk tarafından genel oyla seçilirken,
Hükümet ise devlet başkanı tarafından oluşturulur.
Devlet başkanı bu sistemde icra makamıdır
 TÜRK ANAYASA TARİHİ

SENED-İ İTTİFAK (1808)

II. Mahmut ile Ayanlar arasında
İlk kez padişahın yetkileri sınırlandırıldı
İlk kez padişah kendinden başka bir güç tanıdı
İlk Türk Anayasacılık harekâtıdır

TANZİMAT FERMANI(1839)
Abdülmecit zamanında ilan edildi
İlk kez kanun üstünlüğü kabul edildi
Hukuk devleti anlayışı
Haklar beyannamesi
Hakların devlet güvencesine alınması

ISLAHAT FERMANI (1856)

Abdülmecid zamanında ilan edildi
Azınlık haklarının genişletilmesi
Devlet memurluğu
İbadethane yapımı
Okul açma
Gavura gavur demeeeee
Türk Anayasaları
Kanun-i Esasi :
1876 Anayasası
II. Abdülhamit / Mithat Paşa
Yazılı ilk Türk Anayasası
Anayasal sisteme ve parlamentoya geçiş

İlk kez halk yönetime katılmıştır.

İlk meclis açılışı ( mebuslar ve ayan )

Padişahın yetkileri fazla

(mutlak veto,sürgün,sansür,meclisi feshetme yetkisi)

Resmi dil Türkçe

Din İslam

Başkent İstanbul
1921 Teşkilat-ı Esasiye
Yeni Türk Devletinin ilk Anayasası
Milli egemenlik ilkesi
Yumuşak nitelikli ilk ve tek anayasadır.
Çerçeve nitelikli ilk ve tek anayasadır.
Meclis hükümeti sistemi ve meclisin üstünlüğü
benimsenmiştir.
Kuvvetler birliği ilkesi kabul edilmiştir
Temel hak ve hürriyetlerden söz etmez.
EKSİK KISIMLARI KANUNİ ESASİ İLE
DOLDURULUR
1923 değişiklikleri
''Türkiye Devleti'nin hükümet şekli Cumhuriyet'tir.''
maddesi anayasaya girmiştir.(İLK DEĞİŞİKLİK)

''Devletin dini İslam'dır'' ibaresi anayasaya

eklenmiştir.

''Devletin dili Türkçe'dir.'' ibaresi anayasaya

eklenmiştir.
Devletin başkanı Cumhurbaşkanıdır
1924 ANAYASASI

İlk Sert ve Kazuistik anayasadır.

Çoğunlukçu demokrasi anlayışı benimsenmiştir..
Değiştirilmeyecek maddeler ilk kez 1924 Anayasasında
yer alır ( sert)
Kanun-i Esasi ve 1921 Anayasası yürürlükten kalkmıştır.

1924 Anayasasında yapılan değişiklikler

1928 Değişikliği ile; ''Devlet'in dini İslam'dır'' ibaresi
anayasadan çıkarıldı.(yemin şekli değişti)
1934'te kadınlar, genel seçimlerde seçme ve seçilme
hakkı verildi
1937'de laiklik ve altı ilke anayasaya eklenmiştir.
1946'da de tek dereceli seçim sistemi benimsenmiştir.
1950 ‘de ise gizli oy, açık sayım ve döküm
1950 de yapılan seçimleri DEMOKRAT PARTİ kazandı
1950-1960 arası Demokrat Parti dönemi
1961 Anayasası ile

Anayasa Mahkemesi ve Anayasa yargısı ilk kez

bu anayasa ile oluşturulmuştur

Çalışanların tamamına sendika kurma, üye

olma ve grev hakkı tanınmıştır.

Ekonomik ve Sosyal Haklara anayasa ilk kez

yer verilmiştir

Anayasasının başlangıç hükümleri ilk kez

“1961 Anayasasında” yer almıştır
1982 ANAYASASI

12 Eylül 1980 Askeri Müdahalesi sonucunda hazırlandı

Ve Referandumla yürürlüğe girdi

KUVVETLER AYRILIĞI VARDIR.

En Sert ve Kazuistik bir anayasasıdır.

YASAMA : TBMM’ye ait.
YÜRÜTME : Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kuruluna
YARGI : Bağımsız Mahkemeler

Çoğunlukçu demokrasi anlayışı vardır.

Otorite-hürriyet dengesinde otoritenin ağırlığı artmıştır.
Anayasa değişikliğine onay safhası getirildi.
Siyasi Parti grupları en az 20 milletvekilinden oluşur.
Başlangıç Hükümleri

Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlılık,

Atatürk milliyetçiliği,
Çağdaş medeniyet seviyesine ulaşma azmi,
Milli egemenlik,
Güçler ayrılığı,
Türk varlığının devleti ve ülkesiyle bölünmezliği,
Her Türk vatandaşının temel hak ve hürriyetlerden
eşitlik ve sosyal adalet gereklerince yararlanması,
"Yurtta sulh, cihanda sulh" ilkesi
Aşağıdakilerden hangisi, 1982 Anayasası’nın 4.
maddesi uyarınca, değiştirilmesi ve
değiştirilmesinin teklif edilmesi yasaklanmış olan
3. maddesinde yer almamıştır?

A) Başkentin Ankara olduğu

B) Bayrağın şeklinin kanunda belirtilen beyaz ay
yıldızlı al bayrak olduğu
C) İstiklâl Marşı’nın millî marş olduğu
D) Devletin dilinin Türkçe olduğu
E) Latin harflerinden oluşturulan Türk alfabesinin
kullanılacağı
CUMHURİYETİN NİTELİKLERİ
İnsan haklarına saygılı devlet
1961 Anayasasında "insan haklarına dayalı devlet"
ifadesi kullanılırken 1982 Anayasasında ise "insan
haklarına saygılı devlet" ifadesi kullanılmıştır.

Türkiye 1987 yılında vatandaşlara “Avrupa İnsan

Hakları Mahkemesine” bireysel başvuru hakkı
tanımıştır.

Atatürk milliyetçiliği
Milliyetçilik ilkesi ilk kez 1924 Anayasasında 1937
yılında yapılan değişiklikle anayasal güvence altına
alınmıştır. 1961 Anayasasında ise "milli devlet" ve
"Türk milliyetçiliği" ifadesine yer verilmiştir.
1982 Anayasasında da "Türk devletine vatandaşlık
bağı ile bağlı olan herkes Türktür." ifadesi
kullanılarak "subjektif milliyetçilik" anlayışı
benimsenmiştir
DEMOKRATİK DEVLET
İlk kez 1961 Anayasasında yer verilmiştir.
ÖZELLİKLERİ
Düzenli aralıkla tekrarlanan serbest seçimler
Eşitlik
Siyasi partilerin varlığı,
Seçme ve seçilme hakkı
Siyasi faaliyet
serbest,
eşit,
Gizli oy açık sayım ve döküm (1950 seçimleri)
tek dereceli,(1946 seçimleri)
genel oy, ( 1934)
esasları doğrultusunda yapılan seçimler.
Dikkat: SERBEST OY YOOOOK

18 yaşını dolduran” her “Türk vatandaşı” seçme ve

SEÇİLME hakkına sahiptir.
SEÇİMLERDE KİMLER OY
KULLANAMAZ?

1.Silah altında bulunan er ve erbaşlar

2.Askeri öğrenciler
3.Hükümlüler
4.Kısıtlılar (akıl sağlığı bozuk vs)
5.Yabancılar
6.18 yaşından küçükler
(Taksirli suçlardan hüküm giyenler
ve tutuklular oy kullanabilirler)
BİLİNMESİ GEREKENLER
Seçimlerde, temsilde adalet ve yönetimde istikrar
ilkelerini uygulanır

Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, 1 yıl

geçmeden uygulanmaz.
Eşit oy: Din, dil, cinsiyet, servet ve eğitim durumu
gözetilmeksizin “herkesin 1hakkının oy
kullanmasıdır
Genel Oy: Din, dil, cinsiyet, servet ve eğitim
durumu gözetilmeksizin “herkesin oy
kullanabilmesidir
Tek Dereceli Seçim: Vatandaşların temsilcileri
doğrudan seçmesidir.
Türkiye de seçimlerin yargısal yönetim ve denetimi
Yüksek Seçim Kurulu tarafından yapılır
1982 Anayasası’na göre, Yüksek Seçim Kurulu ile
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Anayasa’nın yasama başlığı altında düzenlenmiştir.

B) Yedi asıl, dört yedek üyeden oluşur.
C) Üyeleri Yargıtay ve Danıştay Genel Kurullarınca,
kendi üyeleri arasından seçilir.
D) Kararlarına karşı Anayasa Mahkemesine itiraz
edilebilir.
E) Cumhurbaşkanlığı seçim tutanaklarını kabul
etmekle görevlidir.
 SOSYAL DEVLET
ilk kez 1961 Anayasasında yer almıştır
Amaçları:
-Vatandaşların insan haysiyetine yakışan bir hayat
sürmesi için devletin tedbirler alması
-Sosyal güvenliğin sağlanması
-İşsizliğin önlenmesi
-istihdamın sağlanması,
-Fırsat eşitliğin sağlanması
-Milli gelirin adaletli dağıtılması
-Ücrette adalet
 LAİK DEVLET
1937 de Anayasaya girdi
-Kişilerin “din, vicdan ve düşünce özgürlüğüne” sahip
olması
-Mutlak İnanç özgürlüğü
-İbadet hürriyeti ( bu mutlak değil)
-Din ve Devlet işlerinin Ayrılığı
-Devletin resmi bir dininin bulunmaması
-Devletin bütün dinlere eşit mesafede olması
-Din hizmetlerin bir kamu hizmeti olarak görülmesi
(Diyanet işleri başkanlığı)
-Devlet yönetiminin din kurallarından etkilenmemesi
HUKUK DEVLETİ
İlk kez 1961 Anayasasında yer verilmiştir.
ÖZELLİKLERİ
Yasama ve yürütmenin yargı denetimine tabi olması
Yargı kurumlarının bağımsız olması
Kanuni hâkim güvencesi
Masumiyet karinesi
Suç ve cezada kanunilik
Hukukun genel ilkelerine bağlı kalınması
Temel hak ve hürriyetlerin güvence altına alınmış
olması
Kanunların anayasa uygun olması
İdari faaliyetlerin belirliliği
İdarenin mali sorumluluğu
SİYASİ PARTİLER
Önceden izin almadan serbestçe kurulur

En az 30) Türk vatandaşı tarafından kurulur.

Parti üyesi olabilmek için 18 yaşını doldurmuş” olmak

gerekir.

KİMLER SİYASİ PARTİYE ÜYE OLAMAZ?

1. Hâkimler ve savcılar
2. Sayıştay dâhil yüksek yargı organları mensupları
3. Kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki
görevlileri
4. İşçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri
5. Silahlı Kuvvetler mensupları
6. Yükseköğretim öncesi öğrencileri

Yükseköğretim elemanlarının siyasî partilere üye

olmaları “kanunla” düzenlenir.
Yükseköğretim öğrencilerinin siyasî partilere üye
olabilmelerine ilişkin esaslar “kanunla” düzenlenir
SİYASİ PARTİLERİN GELİRLERİ
1.Devlet tarafından yapılan hazine yardımı
2. Üye ve milletvekilliği aidatları
3. Bağışlar
4.Parti mal varlığından elde edilecek gelirler.
5. Parti faaliyetlerinden elde edilen gelirler.
Siyasi partilerin hazine yardımı alabilmeleri için seçimlerde “% 3 ve üzeri”
oy almaları gerekmektedir.

SİYASÎ PARTİLERİN UYACAKLARI ESASLAR

Tüzük ve programları ile faaliyetleri, demokratik ve lâik Cumhuriyet
ilkelerine aykırı olamazlar
Siyasî partiler ve sınıf veya zümre diktatörlüğünü amaçlayamaz.
suç işlenmesini teşvik edemezler.
ticarî faaliyetlere girişemezler.

ÖNEMLİ : Siyasi partilerin mali denetimini “Anayasa Mahkemesi” yapar.

Anayasa Mahkemesi bu görevini yerine getirirken Sayıştay’dan yardım alır

SİYASİ PARTİLERİN KAPATILMASI

Siyasi partilerin kapatma davasını Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı açabilir.
2.Siyasi partilerin kapatma davası Anayasa Mahkemesi tarafından görülür.
3.Anayasa mahkemesi, kapatma kararı dışında ilgili siyasî partinin devlet
yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına karar verebilir.
4.Kapatılan siyasi partinin bütün mal varlığı hazineye devredilir.
Temelli kapatılan bir parti bir başka ad altında
kurulamaz.
Yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan
maddî yardım alamazlar.

Terör eyleminden mahkûm olanlar siyasi partilere

üye olamazlar
Temelli kapatılan siyasi partilerin isimleri,
amblemleri ve benzeri işaretleri başka bir siyasi
partice kullanılamaz

Partisinin kapatılmasına beyan ve eylemleri ile neden

olan parti kurucuları ve üyeleri 5 yıl süreyle bir
başka partinin kurucusu, üyesi, yöneticisi ve
denetçisi olamazlar.

Ama milletvekillikleri devam eder

Aşağıdakilerden hangisi siyasi partilerin gelir
kaynaklarından biri değildir?

A) Parti üyelerinden alınan giriş ve üyelik aidatları

B) Parti milletvekillerinden alınan milletvekili aidatı
C) Devletçe yapılan yardımlar
D) Ticari faaliyet kazançları
E) Partinin mal varlığından elde edilen gelirler

1982 Anayasası’na göre, bir siyasal partinin

kapatılmasına aşağıdakilerden hangisi karar verebilir?

A) İçişleri Bakanlığı
B) Anayasa Mahkemesi
C) Uyuşmazlık Mahkemesi
D) Danıştay
E) Yargıtay
TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER
KİŞİNİN HAKLARI VE ÖDEVLERİ

. Kişinin dokunulmazlığı, maddî ve manevî varlığı

2. Zorla çalıştırma yasağı
3. Kişi hürriyeti ve güvenliği
4. Özel hayatın gizliliği ve korunması
5. Yerleşme ve seyahat hürriyeti
6. Din ve vicdan hürriyeti
7. Düşünce ve kanaat hürriyeti
8. Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti
9. Bilim ve sanat hürriyeti
10. Mülkiyet Hakkı
11. Basın hürriyeti
✓ Düzeltme ve cevap hakkı
12. Toplantı hak ve hürriyetleri
✓ Dernek kurma hürriyeti
✓ Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı
13. Hakların korunması ile ilgili hükümler
✓ Hak arama hürriyeti
✓ Kanunî hâkim güvencesi
14. İspat hakkı
SOSYAL VE EKONOMİK HAKLAR VE ÖDEVLER

Ailenin korunması ve çocuk hakları

Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi
Kıyılardan yararlanma
Toprak mülkiyeti
Kamulaştırma
Devletleştirme ve özelleştirme
Çalışma hakkı ve ödevi
Dinlenme hakkı
Sendika kurma hakkı
Toplu iş sözleşmesi, grev hakkı ve lokavt
Ücrette adalet sağlanması
Konut hakkı
Gençliğin korunması
Sosyal güvenlik hakkı
Yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşlarının
korunması
Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması
Sanatın ve sanatçının korunması
SİYASİ HAKLAR VE ÖDEVLER
AKTİF STATÜ HAKLARI
-Türk Vatandaşlığı
-Seçme ve seçilme hakkı
-Siyasi Parti kurma ve siyasi partilere üyelik hakkı
-Kamu hizmetlerine girme hakkı
-Mal Bildirimi
-Vatan hizmeti
-Vergi ödevi
-Dilekçe hakkı
-Bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı
TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER
Savaş, seferberlik, veya olağanüstü hallerde,
milletlerarası hukuk
ihlal edilmemek kaydıyla,
durumun gerektirdiği ölçüde temek hak ve
hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen
durdurulabilir
Çekirdek haklarımız
Yaşama hakkı
Maddi ve manevi bütünlük
Din, vicdan, düşünce ve kanaat hürriyeti
Suç ve cezalar geçmişe yürümez
Masumiyet Karinesi
BİLİNMESİ GEREKENLER

Türk devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes

Türk'tür.

Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türk'tür.

Vatandaşlık kanun ile kazanılır kanun ile kaybedilir.

Nüfus kayıtları,Nüfus cüzdanı,Pasaport ve Pasavan

Türk vatandaşlığının ispatlanmasında kullanılır.

Vatandaşlıktan çıkarma ile ilgili yargı yolu açıktır.

( İdari Yargı)

Kamu hizmetine girenler 5 yılda bir mal bildirimi

yapmak zorundadır.
1982 Anayasası’na göre, Türk vatandaşlığıyla ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Türk Devleti’ne vatandaşlık bağı ile bağlı olan

herkes Türk’tür.
B) Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türk’tür.

C) Hiçbir Türk, vatana bağlılıkla bağdaşmayan bir

eylemde bulunmadıkça vatandaşlıktan çıkarılamaz.

D) Vatandaşlıktan çıkarmayla ilgili karar ve işlemlere

karşı yargı yolu kapalıdır.

E) Vatandaşlık, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır

ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir
Kamu baş denetçisi 2010 Anayasa değişikliği ile
faaliyete geçmiştir.
Kamu Başdenetçisi ,TBMM genel kurulunca seçilir.
( ilk Mehmet Nihat Ömeroğlu )
Şu an Şeref Malkoç
Kurum idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile
tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet
anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk
yönlerinden incelemek, araştırmak ve önerilerde
bulunmakla görevlidir.
 YASAMA
Türkiye Büyük Millet Meclisi genel oyla seçilen 600
milletvekilinden oluşur.

Yasama dönemi 5 yıldır.

yılı 1 yıldır.
Yasama yılı 1 Ekimde başlar

Erken seçim kararlarını

TBMM veya CB alabilir

TBMM seçimleri 5 yılda bir yapılır.

Siyasi partilerin %7 Barajını gerek ( çooook önemli)

TBMM, meclis üye tam sayısının en az 𝟑/𝟓 oyu ile (en az 360
milletvekili) süre dolmadan seçimin yenilenmesine karar verebilir.
Bu durumda TBMM seçimleri Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile birlikte
yapılır.
TBMM bu kararı Cumhurbaşkanının ikinci döneminde verirse
Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir
Seçimler sadece savaş
sebebiyle her defasında en fazla 1yıl TBMM tarafından geriye
bırakılabilir
TBMM’NİN GÖREV VE YETKİLERİ

Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak

Savaş ilânına karar vermek
Para basılmasına karar vermek
Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının beşte üç
çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar vermek
Bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek.
TBMM Başkanını seçmek
Sayıştay başkan ve üyelerini seçmek
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyelerini seçmek.
Kamu Baş denetçisini seçmek
Meclis seçimlerinin yenilenmesine karar vermek
Anayasa Mahkemesine 3 üye seçmek
Milletvekili dokunulmazlığının kaldırılmasına karar vermek
Milletvekilliğinin düşürülmesine karar vermek
OHAL, ilan kararlarını onaylamak , uzatmak ve kaldırmak
Hâkimler ve Savcılar Kuruluna 7 üye seçmek
 Aşağıdakilerden hangisi TBMM’nin Anayasa’da sayılan
görev ve yetkilerinden biri değildir?

A) Para basılmasına karar vermek

B) Kanun çıkarmak
C) Anayasa Mahkemesi başkanını seçmek
D) Savaş ilanına karar vermek
E) Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere
gönderilmesine karar vermek

1982 Anayasası’na göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi

seçimleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Kural olarak beş yılda bir yapılır.

B) Savaş sebebiyle seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına
karar verilebilir.
C) Bir kişinin üç dönemden fazla milletvekili seçilmesi
mümkün değildir.
D) Cumhurbaşkanı’nın kararı ile seçimler yenilenebilir.
E) Yenilenmesine karar verilen Meclisin yetkileri yeni
Meclisin seçilmesine kadar sürer.
TBMM'NİN TOPLANMASI,

ARA VERMESİ VE TATİLİ

TBMM, her yıl “Ekim ayının

ilk günü” kendiliğinden toplanır.

TBMM bir yasama yılında Meclis Genel

Kurulunun kararı ile 15 günü geçmemek
kaydıyla ara verebilir

Meclis, bir yasama yılında “en fazla 3 ay”

tatil yapabilir

Tatil ve ara verme dönemlerinde;

“Cumhurbaşkanı” ve “TBMM Başkanı Meclisi
doğrudan toplantıya çağırabilir

Meclis üye tam sayısının

𝟏/ 𝟓 kadar milletvekili, TBMM Başkanından
isteyerek meclisi toplantıya çağırabilirler
TBMM'NİN BİLGİ EDİNME VE

DENETİM YOLLARI

YAZILI SORU
GENEL GÖRÜŞME
MECLİS ARAŞTIRMASI
MECLİS SORUŞTURMASI

DİKKAAAT :
SÖZLÜ Soru ve
GENSORU (kaldırıldı)
1982 Anayasasına göre, aşağıdakilerden hangisi
TBMM’nin bilgi edinme ve denetim yollarından biri
değildir?

A) Meclis Soruşturması
B) Gensoru
C) Meclis araştırması
D) Genel görüşme
E) Yazılı Soru
BUNLARI BİL

Cumhurbaşkanı , Bakanlar ve Cumhurbaşkanı

yardımcıları meclis oturumlarında oy kullanamaz.

TBMM, yapacağı seçimler

dâhil bütün işlerinde üye tamsayısının
𝟏/𝟑 ’ü (en az 200 milletvekili) ile toplanır.(yeter
sayısı)
TBMM, Anayasada başkaca bir hüküm yoksa toplantıya
katılanların salt çoğunluğu ile karar verir; ancak karar
yeter sayısı hiçbir şekilde üye tamsayısının 𝟏 /𝟒 nün 1
fazlasından az olamaz.
(151 milletvekilinden) (karar yeter sayısı)
1982 Anayasası’na göre, Türkiye Büyük Millet
Meclisinin toplantı yeter sayısı en az kaçtır?

A) 367 B) 330 C) 200 D) 184 E) 139

KANUNLAR HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER

Kanun teklifi milletvekilleri tarafından hazırlanır

Bütçe Kanunu CB hazırlar
TBMM'nde görüşülerek kabul edilen kanunlar Cumhurbaşkanının onayına
sunulur.
Cumhurbaşkanı kanunları 15 gün içinde imzalar ve resmi gazetede
yayımlar.( Veya veto eder)
Meclise geri gönderilen bir kanun üye tam sayısının salt çoğunluğu
(301mv) ile kabul ederse Cumhurbaşkanı kanunu 15 gün içinde Resmi
Gazetede yayımlar

Kanunlar başka bir tarih belirtilmediyse Resmi Gazetede yayımlandığı

gün yürürlüğe girer.
Cumhurbaşkanı'nın veto edemediği tek kanun Bütçe Kanunu,dur.
Türk hukukuna göre, metninde herhangi bir yürürlük
tarihi gösterilmeyen kanunlar ne zaman yürürlüğe
girer?

A) Resmî Gazete’de yayımlandığı gün

B) Resmî Gazete’de yayımlanmasını izleyen günün

başlangıcından hesap edilmek üzere otuzuncu günün
sona ermesinden itibaren

C) TBMM Genel Kurulunda kabul edildiği günden

itibaren kırk beş gün sonra

D) TBMM Genel Kurulunda kabul edildiği günden

itibaren otuz gün sonra

E) Resmî Gazete’de yayımlanmasını izleyen günün

başlangıcından hesap edilmek üzere altmışıncı günün
dolmasından itibaren
TBMM BAŞKANLIK DİVANI kimlerden oluşur?
TBMM Başkanı
Başkan Vekilleri
Katip üyeler
İdare amirler

BAŞKANLIK DİVANI
Tamamen MV den oluşur.
Siyasî parti grupları TBMM Başkanlığı için aday
gösteremezler

SEÇİMİ :Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık

Divanı için, bir yasama döneminde 2 seçim
yapılır
1982 Anayasası’na göre, TBMM Başkanlık Divanı için
bir yasama döneminde kaç seçim yapılır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
MİLLETVEKİLLİĞİ ile ilgili bilgiler

1. 18 yaşını dolduran her Türk milletvekili

seçilebilir.
2. Milletvekilleri seçildikleri bölgeyi değil bütün
milleti temsil ederler.
3. Milletvekilleri yemin ederek göreve başlar
4. Milletvekilleri yeniden seçilebilir

MİLLETVEKİLİ SEÇİLME YETERLİLİKLERİ

En az ilkokul mezunu olmak

2. Kısıtlı olmamak
3. Askerlik ile ilişiği bulunmamak
4. Kamu hizmetinden yasaklanmamış olmak
5. Taksirli suçlar hariç 1 yıl veya daha fazla
hüküm giymemiş olmak
6.Yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, resmî ihale ve
alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa
vurma, terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri
tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymemiş
olmak
 Kimler görevlerinden çekilmedikçe aday olamazzzz !!!
Hâkimler, savcılar
Yüksek yargı mensupları,
Öğretim elemanları,
YÖK üyeleri,
Memur statüsündeki görevliler
Silahlı Kuvvetler mensupları

YASAMA SORUMSUZLUĞU
MUTLAK DOKUNULMAZLIK

Milletvekillerinin meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri

sürdükleri düşüncelerden, sorumlu tutulamamasıdır.
Mutlaktır; Süreklidir. Pazara kadar değil mezara kadardır.

YASAMA DOKUNULMAZLIĞI
( Nisbi dokunulmazlık)
Seçimden önce veya sonra suç işlediği öne sürülen bir milletvekilinin,
Meclisin kararı olmadıkça tutulamaması, sorguya çekilememesi,
tutuklanamaması ve yargılanamamasıdır.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar görevleri ile ilgili olmayan suçlarda
yasama dokunulmazlığından yararlanır.

Milletvekilliği biter.Dokunulmazlık kalkarrrr.

Dokunulmazlık TBMM genel kurul kararıyla
kaldırılabilir. ( oylama ile )
Dokunulmazlığı kaldırılan milletvekilinin milletvekilliği
devam eder.

Dokunulmazlığı kaldırılan milletvekili veya bir başka

milletvekili bu duruma 7 içinde Anayasa Mahkemesine
itiraz edebilir. Anayasa Mahkemesi kararını 15 gün
içinde verir
1982 Anayasası’na göre, yasama dokunulmazlığının
kaldırılması ve milletvekilliğinin düşürülmesi
kararlarının yargısal denetimini aşağıdakilerden
hangisi yapar?

A) Yargıtay B) Anayasa Mahkemesi C) Danıştay

D) Yüce Divan E) TBMM Genel Kurulu

Peki hangi durumlarda milletvekilliği sona erer

1. İstifa
2. Milletvekilinin, milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görev veya
hizmeti sürdürmekte ısrar etmesi.
3. Milletvekilinin, Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak 1
ay içerisinde toplam 5 birleşim günü katılmaması

(Yukardaki durumlarda TBMM kararıyla )

Milletvekilliği düşen milletvekili veya bir başka milletvekili bu duruma

7 gün içinde Anayasa Mahkemesinde itiraz edebilir. Anayasa
Mahkemesi kararını 15 gün içinde verir

Milletvekilinin, Cumhurbaşkanı seçilmesi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı

veya Bakan olarak atanması ,ölmesi
Kendiliğinden düşer

Milletvekilinin, kısıtlanması.
Milletvekillinin, kesin hüküm giymesi.

mahkeme kararıyla
 YÜRÜTME

Yürütme yetkisi CUMHURBAŞKANINA aittir.

CUMHURBAŞKANLIĞINA ADAY GÖSTER

1.Siyasi parti grupları

2.En son yapılan genel seçimlerde toplam

geçerli oyların tek başına yada birlikte en az
%5’ini almış olan siyasi partiler.

3.En az 100 bin Seçmen aday gösterebilir.

 CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ
1.Halk tarafından seçilir
2.Görev süresi 5 yıldır.
3.Cumhurbaşkanlığı seçimi TBMM seçimleri ile birlikte
yapılır.

4.Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle

boşalması halinde 45 gün içinde Cumhurbaşkanlığı seçimi
yapılır. Genel seçimlere 1 yıl veya daha az süre kalmışsa
TBMM seçimleri Cumhurbaşkanlığı seçimi ile birlikte
yapılır.

5.Bir kimse en fazla iki kez seçilebilir.

6.Seçim iki turla yapılır.

I. TUR Genel Oyla yapılacak seçimde geçerli oyların salt
çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilir. Genel
Oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa bu oylamayı izleyen
ikinci Pazar günü ikinci oylama yapılır
CUMHURBAŞKANININ GÖREV VE YETKİLERİ

Yasaları yayınlamak - veto etmek

Anayasa değişikliğin halkoyuna sunmak
Seçimleri yenilemek
Anayasa mahkemesine iptal davası açmak
Meclisi toplantıya çağırmak
Açılış konuşması yapmak
Bakanları atamak - görevden almak.
Genel Kurmay Başkanını atamak
Rektörleri atamak
DDK başkan ve üyelerini seçmek
YÖK üyelerini seçmek
Kişileri affetmek
OHAL ilan etmek
Milli Güvenlik Kuruluna başkanlık etmek
Milletler arası antlaşmaları onaylamak.
HSK’nın 4 üyesini seçmek
Anayasa Mahkemesinin 12 üyesini seçmek
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısını atamak
Danıştay’ın 1/4 üyesini seçmek

Milli güvenliğin sağlamasından ve silahlı kuvvetlerin yurt

savunmasına hazırlanmasında, TBMM’ye karşı Cumhurbaşkanı
sorumludur
CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ

✓ Cumhurbaşkanı, Yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı

kararnamesi çıkarabilir.

✓ Anayasada yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleri, siyasi haklar
ve ödevleri cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzeltilemez.
✓ Anayasada kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda çıkarılamaz.

✓ Kanunda açıkça düzenlenen konularda çıkartılamaz.

✓ Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması

halinde kanunlar geçerlidir.

✓ TBMM aynı konuda kanun çıkarması halinde Cumhurbaşkanlığı

kanunnamesi hükümsüz olur.
✓ Cumhurbaşkanı kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara
aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilir.

✓ Kararnameler ve yönetmelikler yayımdan sonraki bir tarih

belirtilmemişse Resmi Gazetede yayımlandıkları gün
yürürlüğe girer. Cumhurbaşkanın yönetmelik çıkarma yetkisi vardır.

Merkez Bankası Başkanını ve üyelerini

Cumhurbaşkanı atar.
Yönetmelik
Cumhurbaşkanlığı , Bakanlıklar ve Kamu Tüzel Kişileri
çıkarabilir.
Hangi yönetmeliğin Resmi Gazetede yayımlanacağı bir
kanunla belirlenir.(bütün yönetmelikler RG’de
yayımlanmaz
Ülke çapında uygulanacak yönetmeliklerin yargısal
denetimi Danıştay tarafından yapılır.
Bölge çapındaki yönetmeliklerin denetimini İdari
Mahkememeler yapar

İl özel idaresi, belediye ve köy gibi yerel yönetim

kuruluşlarının tüzel kişilikleri vardır; yönetmelik
çıkarabilirler.

Üniversiteler, TRT, KİT’ler gibi hizmet kuruluşlarının

da tüzel kişilikleri vardır; dolayısıyla yönetmelik
çıkarma yetkisine sahiptirler.

Barolar, ticaret odaları, tabip odaları gibi meslek

kuruluşlarının da tüzel kişilikleri vardır; bunlar da
yönetmelik çıkarabilirler
 CUMHURBAŞKANINA VEKÂLET

Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi

sebeplerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde,
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cumhurbaşkanına vekâlet eder
ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır.

DİKKAT: “Yurtiçi gezisi” ve “görev süresinin dolması”

vekâleti gerektirmez. Görev süresi dolan Cumhurbaşkanı
yerine yenisi seçilinceye kadar görevinde kalır.

ÖNEMLİ :Bakanların Hiyerarşik Amiri Cumhurbaşkanıdır.

İzinli veya özürlü bir bakana ancak bir bakan vekillik
eder.
Herhangi bir sebepten boşalan bakanlığa en geç 15 gün
içinde atama yapılır.
 DEVLET DENETLEME KURULU (DDK)

İlk kez 1982 Anayasası ile birlikte kurulmuştur.

İşleyişi, üyelerinin görev süresi Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

ile düzenlenir.

İdarenin hukuka uygunluğunun, düzenli ve verimli şekilde

yürütülmesinin ve geliştirilmesinin sağlanması amacıyla,
Cumhurbaşkanının emri üzerine, tüm kamu kurum ve
kuruluşlarında ve sermayesinin yarısından fazlasına bu kurum
ve kuruluşların katıldığı her türlü kuruluşta, kamu kurumu
niteliğinde olan meslek kuruluşlarında, her düzeydeki işçi ve
işveren meslek kuruluşlarında, kamuya yararlı derneklerle
vakıflarda ve
Türk Silahlı Kuvvetlerinde her türlü idari , inceleme, araştırma
ve denetlemeleri yapar
MİLLİ GÜVENLİK KURULU (MGK)

MGK, olağan olarak 2 ayda bir Cumhurbaşkanının

başkanlığında toplanır
İlk kez 1961 Anayasasında geçer.

✓ Başkanı Cumhurbaşkanıdır. Olmadığı zaman

Cumhurbaşkanı Yardımcısı başkanlığında toplanır

✓ Kararları tavsiye niteliğindedir.

✓ Gündemi Genelkurmay Başkanı ve

Cumhurbaşkanı Yardımcıları tavsiyeleri ile
Cumhurbaşkanınca belirlenir.

Üyeleri
Cumhurbaşkanı
Cumhurbaşkanı Yardımcıları
Adalet Bakanı
Milli Savunma Bakanı
İçişleri Bakanı
Dışişleri Bakanı
Genelkurmay Başkanı
Kara Kuvvetleri Komutanı
Deniz Kuvvetleri Komutanı
Hava Kuvvetleri Komutanı
OLAĞANÜSTÜ HAL

OHAL ilan etme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir.

✓ OHAL süresi 6 Ayı geçmemek üzere ilan edilir
✓ Bu süre Cumhurbaşkanının talebi üzerine TBMM her
defasında 4 Ayı geçmemek üzere OHAL süresini uzatabilir.
✓ Savaş durumunda bu 4 Aylık süre aranmaz.
✓ OHAL kararları Resmi Gazetede yayımlanır. Kararın
verildiği aynı gün TBMM’nin onayına sunulur.
✓ TBMM tatilde ise toplantıya çağrılır

OHAL SEBEPLERİ
✓ Savaş hali yada baş gösterecek durumun oluşması.
✓ Seferberlik, Ayaklanma
✓ Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma
✓ Ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğüne içten ve dıştan
tehlikeye düşürecek durumların oluşması.
✓ Anayasal düzene yönelik yaygın şiddet hareketlerinin
ortaya çıkması
✓ Kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması.
✓ Tabi afet
✓ Tehlikeli salgın hastalıklar
✓ Ağır ekonomik bunalım
Tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır
ekonomik bunalım hâllerinde, olağanüstü hâl ilan etme
yetkisi aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) Cumhurbaşkanı
B) İlgili valilik
C) İçişleri Bakanı
D) Türkiye Büyük Millet Meclisi
E) Mahkemeler
 YARGI
1982 Anayasasına göre, yargı yetkisi Türk
milleti adına bağımsız ve tarafsız
mahkemelere verilmiştir.

Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri

işleyişi ve yargılama usulleri Kanunla
düzenlenir

Yüksek Mahkemeler

Anayasa Mahkemesi
Yargıtay
Danıştay
Uyuşmazlık Mahkemesi

Askeri Yargıtay (kaldırıldı)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (kaldırıldı
 ANAYASA MAHKEMESİ
İlk kez 1961 Anayasasıyla birlikte kurulmuştur.
15 üyeden oluşur.
3 üyesini TBMM, 12 üyesini Cumhurbaşkanı seçer.
Üyelerinin görev süresi 12 yıldır.
Görev süresi dolanlar yeniden seçilemez
Mahkeme başkan ve başkan vekili Mahkeme üyelerinden yine
Anayasa Mahkemesi üyeleri tarafından 4 yıllığına seçilir.
Görev süresi bitenler yeniden seçilebilir.

ANAYASA MAHKEMESİ GÖREVLERİ

1.Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve TBMM İçtüzüğünün

Anayasaya uygunluğunu denetler.
2.Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları “şekil bakımından” inceler ve
denetler.
3.Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden,
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü
tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla yapılan “bireysel başvuruları” inceler
ve karara bağlar.
4.Bazı kişileri Yüce Divan sıfatı ile yargılamak.
5.Uyuşmazlık Mahkemesinin başkanını seçmek.
6.Siyasi partilerin kapatma davasına bakmak,
7.Milletvekillerinin, dokunulmazlığının kaldırılması ve milletvekilliğinin
düşürülmesine karşı yapılan itirazları incelemek ve karara bağlamak
ANAYASA MAHKEMESİNİN DENETİMİNE TABİ
OLMAYAN İŞLEMLER

OHAL Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Milletlerarası Antlaşmalar
Parlamento kararları ( 3 istisna hariç)
M.İÇTÜZÜĞÜ
DOKUNULMAZLIK
MV.düşürülmesi
DANIŞTAY
Danıştay, “idarî mahkemelerce” verilen karar ve
hükümlerin son inceleme merciidir.
Belli davalara da “ilk derece mahkemesi” olarak bakar.

Danıştay üyelerinin “dörtte üçü (3/4), Hâkimler ve

Savcılar Yüksek Kurulu” tarafından, “dörtte biri (1/4)
ise,
Cumhurbaşkanı” tarafından seçilir.

Danıştay Başkanını : Danıştay üyeleri

tarafından gizli oyla “dört (4) yıl için” seçilirler; süresi
bitenler yeniden seçilebilirler.

GÖREVLERİ
✓ İdari davaları görmek
✓ Kamu kurumları arasındaki idarî uyuşmazlıkları çözmek,
✓ Cumhurbaşkanı ve bakanlıklarca çıkartılmış
“yönetmelikleri” incelemek,

İDARİ YARGIDAKİ MAHKEMELER

DANIŞTAY, İdare Mahkemesi, Vergi Mahkemesi, Bölge
İdare Mahkemesi
 YARGITAY

Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen karar ve

hükümlerin son inceleme merciidir.

Belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak

bakar.

Yargıtay üyelerinin tamamı, Hâkimler ve Savcılar

Kurulunca seçilir

Yargıtay Başkanını : Yargıtay üyeleri tarafından gizli oyla 4

yıl için seçilir.

YARGITAYIN ALT MAHKEMELERİ

Ceza Yargısında
✓ Sulh Ceza (2014 de kaldırıldı/Sadece Hâkimliği kaldı)
✓ Ağır Ceza
✓ Asliye Ceza
Hukuk Yargısında
✓ Sulh Hukuk
✓ Asliye Hukuk
✓ Asliye Ticaret
UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ

Adlî ve idarî yargı mercileri arasındaki görev

ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak
çözümlemeye yetkili mahkemedir.

Başkanı, Anayasa Mahkemesi üyelerinden

yine Anayasa Mahkemesi tarafından seçilir.

SAYIŞTAY
Merkezî yönetim bütçesi kapsamındaki kamu
idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının
bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye
Büyük Millet Meclisi adına denetler ve
sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme
bağlar

Sayıştay yüksek mahkeme değildir. Sayıştay

üyeleri ve başkanıTBMM tarafından seçilir
HAKİMLER VE SAVCILAR KURULU

Başkanı Adalet Bakan

Tabii Üyesi Adalet Bakanı Yardımcısı

HSK 13 Üyeden oluşur

TBMM Genel Kurulu tarafından 7 ÜYE
Cumhurbaşkanı tarafından 4 ÜYE seçilir.

HSK bir genel kurul, iki daireden oluşur

Meslekten çıkarma kararları hariç, diğer
kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.

✓ Adli ve İdari yargının hâkim ve savcılarını

mesleğe kabul eder.
✓ Tayin ve nakil işlemlerine bakar
✓ Meslekte kalmaları uygun olmayanlar için
disiplin cezası verir
✓ Gerekli görürse meslekten çıkarır
İDARE HUKUKU
Genç bir hukuk dalıdır.
➢ Tedvin edilmemiştir
➢ İçtihatlara dayanır
➢ Bağımsızdır
➢ Kamu yararı düşüncesi hakimdir.
➢ Statü hukukudur.
➢ Dinamiktir.
➢ Tek taraflıdır.
➢ Uyuşmazlıkları idari yargıda çözülür.

KAYNAKLARI
➢ Anayasa
➢ Kanun
➢ Cumhurbaşkanı kararnameleri
➢ Milletlerarası antlaşmalar
➢ Yönetmelikler
➢ Teamül ve uygulamalar
➢ İçtihat ve doktrin

İDARİ KAMU HİZMETLERİNİN İLKELERİ

➢ Nesnellik
➢ Düzenlilik
➢ Süreklilik
➢ Değişkenlik
➢ Eşitlik
➢ Bedelsizlik
GENEL İDARE KOLLUK MAKAMLARI
➢ Bakanlar
➢ İç İşleri Bakanı
➢ Vali
➢ Kaymakam
➢ Bucak Müdürü

Kolluk kuvvetleri: Polis, jandarma, bekçi, zabıta, özel

güvenlik, köy korucularıdır.

✓ Jandarma İç İşleri Bakanlığına bağlıdır.

✓ Köy korucuları kaymakamlığa bağlıdır.
✓ MİT Cumhurbaşkanlığına bağladır ve siyasi kolluktur.

KAMU DÜZENİNİN ÖĞELERİ

➢ Güvenlik
➢ Sağlık
➢ Dirlik
➢ Esenlik
İDARENİN KANUNİLİĞİ BÜTÜNLÜĞÜ

İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve “kanunla”

düzenlenir.
Bu bütünlük “hiyerarşi” ve “idari vesayetle” sağlanır.

İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden

yönetim esaslarına dayanır.

HİYERARŞİ
İdari bütünlüğün “ast – üst” ile sağlanmasını ifade eder.
Başkent Teşkilatı ile Taşra arasında ve her
kurumun kendi içindeki bütünlüğü “hiyerarşi” ile sağlanır.

ÖRNEK:
Vali – Kaymakam (İl idaresi – ilçe idaresi)
İçişleri Bakanı – Vali (Bakanlık- İl idaresi)
Rektör – Dekan
İDARİ VESAYET
Merkezî idare, Mahallî (yerel) idareler üzerinde,
idarî vesayet yetkisine sahiptir.
ÖRNEK:

Vali – Belediye başkanı (İl idaresi – Belediye idaresi)

Kaymakam – Muhtar (İlçe idaresi – Köy idaresi)
 YETKİ GENİŞLİĞİ

Yetki genişliği taşra örgütlerinden sadece illerde uygulanır.

Buna göre il idaresinin başı olan vali merkeze danışmadan
merkez adına kendiliğinden karar alıp uygulamaktadır.

Kanunsuz Emir
Kamu hizmetlerinde herhangi bir sıfat ve suretle çalışmakta
olan kimse, üstünden aldığı emri, yönetmelik, tüzük, kanun
veya Anayasa hükümlerine aykırı görürse, yerine getirmez
ve bu aykırılığı o emri verene bildirir. Ancak, üstü emrinde
ısrar eder ve bu emrini yazı ile yenilerse, emir yerine
getirilir; bu halde, emri yerine getiren sorumlu olmaz.

Konusu suç teşkil eden emir, hiçbir suretle yerine

getirilmez; yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz.
 İl Yönetimi

İllerin kurulması, kaldırılması, merkezlerinin belirtilmesi,

adlarının değiştirilmesi kanunla olmaktadır.
Vali,
İl yönetiminin başı olan vali, ilde Cumhurbaşkanının
temsilcisidir. Valiler, Cumhurbaşkanı kararı ile atanırlar.
İl idare Kurulu,
(İl idare kurulunda vali (başkan), hukuk işleri müdürü,
defterdar, il milli eğitim müdürü, il çevre ve şehircilik
müdürü, il sağlık müdürü, il tarım ve orman müdürü vardır.)
İlçe Yönetimi

İlçelerin kurulması, kaldırılması, merkezlerinin

belirtilmesi, adlarının değiştirilmesi ve başka bir İl’e
bağlanması kanunla olmaktadır.
Kaymakam
(Kaymakam ilçe yönetiminin başı olup görevlerini
valinin gözetim ve denetimi altında yapar.
Cumhurbaşkanının onayıyla atanırlar.
İlçe İdare Kurulu
İlçe idare kurulu, kaymakamın başkanlığı altında mal
müdürü, milli eğitim memuru ile tarım memuru ve gibi
müdürlerden oluşur
 Yerinden
Yönetim
Kuruluşları
Hizmet yönünden
Yer yönünden yerinden yerinden yönetim
yönetim kuruluşları kuruluşları
İktisadi
Kuruluşlar
İl genel İl özel
Vali İl encümeni idaresi Sosyal
meclisi
Kuruluşlar
Kamu Kurumu
Niteliğindeki
Meslek
Kuruluşları
Belediye Belediye Belediye Belediye Bilim Sanat
başkanı encümeni meclisi Kültür
Kuruluşları
Düzenleyici ve
Denetleyici
Kurumlar
İdari
İhtiyar
Kuruluşlar
Muhtar meclisi Köy derneği Köy Bölgesel
Kuruluşlar
 İl Özel İdareleri
Üyeleri halk tarafından seçilen genel karar organı
İl Genel Meclisi, üyelerini il genel meclisinin seçtiği
danışma organı İl Encümeni ve Vali' den oluşur

B.ŞEHİR BELEDİYELERİ KANUNLA KURULUR

Yeni iskân nedeniyle oluşturulan ve nüfusu 5.000 ve
üzerinde olan herhangi bir yerleşim yerinde,
Cumhurbaşkanı kararı ile belediye kurulabilir.

Belediye başkanı, görevi ile ilgili bir suçtan dolayı

hakkında soruşturma, kovuşturma ya da dava açılması
durumunda İçişleri Bakanı tarafından geçici olarak
görevden uzaklaştırılabilir.
 Köyler

Yönetimi: köy derneği, ihtiyar heyeti ve muhtar’dan oluşur

Köy İdaresi: Nüfusu 2000’den az olan yerlerde

İçişleri Bakanlığı’nın kararı ile kurulur