Professional Documents
Culture Documents
Amarakosha Sangraha Text
Amarakosha Sangraha Text
अमरकोरा-संग्रदः
बारुकोडा-रचना
2 1 2727082
00110066 & ऽ€व८ा2&५ {01 820४5 6119
0\/
६/8 088 ऽ ा71)1६ ५४०1९61७ 72911९1
1०80
प्रतिप्रा्िन्ञाराः
न, १३२, 77 मेन्रोड, रेषाद्रिषुरम्,
बेद्गलूर-२०
00195 ^४8118018 {1017 २
॥0. 13, 11१० ॥५५।४ 8९040,
9६ 91140821 04॥४/. 84^40641.09६6-20
०४ 660 020
रित्वा ^^
^^ एर ि८ ०
120^1.52-4
९९२८८८7
[0 176€ लाल) २८
॥ श्री गणेशाय नमः॥ ॥ श्री गरुभ्यो नमः॥ ॥ श्री महासर स्वत्ये नमः॥
अमरकोष-संग्रहः
(नार्क्रीडा-रचना)
१ विनायको-विक्वराज-दसादुर-गभापिषाः | (४१३)२18)
९ अप्यकटन्त-हर्म्य-दन्म!दर्-गलाननः |
३ शम्भुरीशः पश्पतिः शिवः धर्; | (51४९)
७ इश्वरः शव ईशानः शंकरथन्द्ररेखरः |
५ भूतेशः खण्डपरश्चुभिरीश्लो गिरिशो म्रडः ।
६ मृत्युञ्जयः कृत्तिवासाः पिनाकी प्रमथाधिपः
७ उग्रः कपर्द श्रीकण्ठः हितिकण्ठः कपालभृत् ।
८ वामदेवो महादेवो विसूपाक्षखिलोचनः
९ करशानुरेताः सवज्ञो धूजिर्नाललोहितः |
१० हरः सरहरो भगः उपम्बकचिपुरान्तकः |
११ गंगाधरोऽन्धकरिपुः क्रतुध्वंसी वृषध्वजः |
१२ व्योमकेशो भवो भीमः खाण् सुद्र उमापतिः ।
अमरकोष-संग्रहः
नि .{251 | 9 , 1851
सार्वभोमः-अङ्गना वामनः-पिद्गला
कुबेरः-वुधः 011} ----- ६०१) यमः-भोपः
उत्तरा-उदक् दक्िणा-अवाक्
४ . १५८5। | 4. \५'(5।
\६.८५।
वायवी-उत्तरपथिमा नेकती-दक्षिणपथिमा
मरुत्-विधुः नेकरेतः-स्वर्मानुः
पुष्पदन्तः -गुथदन्ती कुमूदः-अचुषपमा
पश्िमा-पतीची
तरुणः- सो रि१
अञ्जनः-ता्रपर्णीं
अमरकोष-सग्रहः १९१
भाखद्विवखत्सप्नाश्च हरिदोष्मरश्मयः
विकतेनाकंमार्ताण्ड मिहिरार्णपूपणः ।
द॒मणिस्तरणिर्मित्रः चित्रभानुर्विरोचनः
विभावसुग्रेहपतिस्त्विपापतिरहषतिः ।
भानुहसः सहघ्वा्स्तपनः सविता रविः ।
पद्मा्षस्तेजसाराशिरछ्ायानाथस्तमिखहा ।
कर्मसाक्षी जगचश्चुखकबन्धुखथीतनुः ।
प्र्ोतनो दिनमणिः खद्योतो लोक्वान्धवः |
इनो भगो धामनिधिश्नुमास्यल्नसीपतिः |
पिङ्टो दण्डशवण्डा्नोः पारिप व
माठरः [पङ्ञट दण्ड्श्चण्डद्याः पारपा, | (< 11115 21045 )
अंशुमानभिनिसुकाभ्युदितौ च यथाक्रसप् |
भावुःकरो मरीचिः खान्प्रगतृष्मा सरीचिका | (२), 31119ध८)
कोष्णं कवोष्णं मन्दोष्ण् कदुष्णं त्रिरु तट्रति | (1.पल०ा)
तिग्मं तीक्षण खरं त त्सन्तापः सञ्ञ्वरः समौ | (०, ५८ ॥०1)
हिमाशधन्द्रमाशन्द्र इन्दुः कुप्रुदवान्धवः । (1100)
विधुः सुधां; शभरा्रोपधीश्लो निशापतिः ।
अव्जो जेवातृकस्सोमो ग्लोगरगाङ्कः कलानिधिः ।
दिजराजः शशधरो नक्षत्रेशः क्षपाकरः ।
कलङ्कङ्खो खाञ्छनं च चिदं लक्ष्म च रक्षणम् | (5१०१, 10०1
कला तु षोडशो भागो कलाहीने त्वनुमतिः ।
पूरणे निश्ञाकरे राका पौर्णमासी च पूणिमा | (7५11 1००१)
अमरकोष-सग्रहः १३
२८५
२८६ सपमा परमा शोभा तिल तिरि तेमः | (701१८७5)
२८५७ ध्वान्तमन्धकारोऽच्चियः ध्वान्ते गादेऽन्धतससम् |
२८८ क्षीणेऽवतमसं तमो विष्व्सन्वसस् कष्ठतर् |
२८९. एकयोक्लया पृष्पवन्तौ दिवाक्रनिक्नाकरै |
२१९० घसो दिनाहनी च वा द्धी दिवसवासरौ | (०५)
२९१ निशा नित्रीथिनी रात्रिख्ियामा क्षणदा क्षेपा । (रप)
२९९ विभावरीतमखिन्यौ रजनी यामिनी तमी ।
२९२ शर्वरी तमोज्योत्खायुक्तराच्यौ तमिख्ाज्योत्स्न्यौ ।
२९४ अ्धैरात्रस्त॒ निश्चीथः गणरात्रं निद्या बह्मयः ।
१९५ आगामि व्तमानाहयुक्तायां निशि पक्षिणी | (2 ००१७ & 3 78191)
२९६ प्रदोषो रजनीमुखं प्रत्यूपोऽहग्रखं कल्यम् । (70७, 12०५")
२९७ विभातं प्रत्यु उपो व्युष्टं प्रभातं गोसगेः ।
९९८ पितप्रद्ः साय॑सन्ध्या कुतपस्त्वाष्टमोंऽशोऽहः ।
९९९ स्युः प्राहपराह् मध्याह्ाखिसन्ध्यं च त्रिसन्ध्यी ।
२०० अङ्गारकः कुजो भौमो लोहिताङ्गो महीसुतः । (10975)
अपमरकोष-सग्रहः
५१ 410 । (17161९1६)
“7 4 ॥ °
ती
4 > ।1
~
= क्षप्
शक्षापल(न्धचत्सवित् >प्रोनि
~> -- ~~~
पस-वरनाः |
५
९९२
अमरकोब-सय्रहः २७
कण्ठीरवो स्गरिपुख्गदषटगेगाशनः
पुण्डरीकः चित्रकायः पश्चनखो मृगद्विषः ।
शादूलद्वीपिनौ व्याघ्रे गण्डके खद्धखद्गिनौ । (1;धल)
अष्टपादः शरभः सिहधाती उष्रार्थेऽपि च ।
दन्ती दन्तावलो हस्ती हिरदोऽनेकपो दिपः ({1€118111)
मतंगजो गजो नागः कुरो वारणः करी |
इभः स्तम्बेरमः पद्मी करिणी धेनुका वद्या | (7०1९)
कलभः करिज्ावकः यूथनाथस्तु यूथपः । (८1)
मदोत्कटो मदकरः प्रभिन्नो गर्जितो मत्तः | (11)-1111 )
समावुद्वान्त-निर्मदोौ मदो दानं खा्टारे | (०५। ०। 7४, 5००)
अवग्रहः कुम्भो पिण्डौ ईपिका अक्िकरूटकम् | (वलणः1८, ९»८-०]11)
अपाङ्देश्षो निया कर्णमूं तु चूलिका |
आसन स्कन्धदेश्षः सखात्पद्मकं विन्दुजालकम् | (०।०४१९५१ 7२०१)
शृहुले अन्दुको निगडः आलानं बन्धस्तम्भः | (@1 ण)
वारी तु गजबमन्धनी दृष्या कक्ष्या वरत्रा च | (1.<वल इग)
तोत्र वेणुकं अंकुशः सृणिःख्ी प्रवेणी कुथः | (§]0€व1, 1051118}
उषे क्रमेरको मयो महाङ्गश्च मरुदिपः । (८47५)
शृह्ूलकथ कण्टकथुक् करभस्तु तच्छिदयः ।
तरश्चस्तु मृगादनः कोक इंहामृगो वरकः । (प्#९००, ५01)
वराहः घकरो धृष्टिः कोलः पोत्री किरिःकिटिः । (?०गः)
द्री घोणी स्तन्धरोमा क्रोडो भूदार इलयपि ।
२४ अमरकोष-संग्रहः
नगोको वाजिविकिर-विविष्किर-पतत्रयः ।
(4 (५ (4 (५,
९०९
९०२ नीडोद्धवा गरुत्मन्तः पित्सन्तो नभसङ्गमाः ।
९०२ स्युः पत्र पतत्रं तनूरुहम् गरुत्पश्षच्छदाः । (18)
९०४ तन्मूरं पक्षतिः प्रडीनोड़ीनसंडीना गतौ । (71८ ०००९४)
९०५५ आतापिचि्टौ प्री श्येनः दाक्षाय्यगृधौ समौ । (प्०५)
९०६ लोहपृष्ः कंकः कुड क्रौंचः चाषः फिकीदिविः । (९०)
९०७ ककरेटुः करेटुस्तित्तिरः सारङ्गश्वातकः । (२221;08९)
९०८ व्याघाटो भरद्राजः दावाघाटः शतपत्रकः । (31:#121)
९०९. वनप्रियः परभृतः फोफिलः पिक इत्यपि | (1६०५६1०)
९९० द्रोणकाकस्तु काकोलो दाव्यूहः कालकण्ठकः । (१२९५०९२)
९९९ कीरः शुकः उलूकस्तु वायसाराति-पेचकौ । (२००१)
९९२ दिवान्धः कौशिको घूको दिवाभीतो निशाटनः । (0)
९९२ काके तु करटारिष्ट-बलिपुष्ट-सकृलमजाः । (1०५)
९९४ ध्वा्कात्मघोषौ परभद्रलियुग्वायसोऽपि च ।
९१५ चिरञ्जीवी चैकष्िरमौकुलिः करविङ्स्तु । (5770)
९९६ चटकः चटका सनी खात्पुमपत्ये चाटकैरः ।
९९४७ पारावतः कटरवः कपोतः कापोतं बृन्दम् | (8९०१)
९९१८ जतंकाऽजिनपव्र \ सयातकरक्कुभो वन्यकुककुट ¦ । (232१, \#11 [०५५ )
९२४
अमरकोष-संग्रहः
११५६
८८ अमरकोष-संग्रहः
९२६१
९२९२ वरिवस्या तु शुश्रूषा परिचयौऽप्युपासना । (5०५०८)
९१२६२ यमनियमौ त॒ नियं क्षारीरागन्तुसाधने ।
१२६४ नियो व्रतं पुण्यकर्मोपवरस्यं तुपवासः । (7251)
१२६५ क्रतुः खातादीष्टापते सुकृती पृण्यवान् धन्यः ।
१२६६ श्राद्धं पितकम शासतः पितदानं निवापः | (1.0०६०ग)
१२६७ समानौ रसवलयां तु पाकसथान-महानसे । (1६101 €)
९१२६८ अशमन्तमुद्धानमधिश्रयणी चुद्धिर न्तिका । (71713९८)
९२९६९ हसन्यज्ञारधानिकाङ्गारशाकटी हसन्ती | (०{०४।८ ०९८४)
९२७० क्रजीपं पिष्टपचनं भ्राप्रोऽम्वरीपं कन्दुस्तु | (ए) 23)
९२.७९ स्वेदनी पिठरः श्थाल्युखा शरावो वधमान; | (1211८)
१२.७२ कुण्डः कललो घटः कुटनिपौ साद रिच्ञरे | (५८५5८)
१२७२ मभिकः कर्पाटुभेरन्तिका पानार्थं कंसः ।
१२७४ द्धिः कम्बिः खजिका च स्यात्तदूदरुहस्तक; | (57०0)
९ २५७५ कृत्ते स्नेहप्र ० उत् सेवारपा ना ङंतुपः | (1.ल्वला) [01)
१२.७६ पौरोगवस्तव्राध्यक्षः आपक्रं पौलिरभ्युपः । (11०11-95८ध)
९२\५७ पूपोऽपएपः पिष्टकः आपूपिकस्तु कान्दविकः | (८०1४८, एवल)
१२५७८ आरनालकसौवीर-ङुस्मापाभिषतानि च । (6"५८)
९२७९ अवन्तिसोमधान्याम्ल-कुञ्ञलानि च काञ्चिके ।
१२८० मासराचासनिसख्लावा मण्डे भक्तसमुद्धवे |
१२८१९ यवागूरुष्णिका राणा विपी तरला च सा|
९१२८२ भिस्सा क्ली भक्तमन्धोऽन्रमोदनोऽच्ी स दीदिविः । (१०९)
१२८२ साद्धिस्सटा द्ग्धिका च दग्धे रषटप्लुष्टोषित ‡; | (एप्रा६ ०८)
१२८४ छपकारा वद्वा आरालिकान्धसिकाश्च ते । (८००
भमरकोष-संग्रटः ५५५
१४२९ अभिषातिपराराति-प्रय्थि-परिषन्थिनः ।
९१४२० प्रभावोत्साहमन्रजाः शक्तयः कोषदण्डजम् ।
१५२९ तेजः प्रभावश्च प्रतापः गूढपुरुषशधारः । (1४2) 5॥#, 9४)
१४२२ चरः स्पशो यथावर्ण प्रणिधिरपसपः ।
१४२२ आप्तः प्रययितः विष्लम्भो विश्वासोऽषटक्षीणः । (107)
१४२४ यद्धितीयाद्यगोचरः रहस्ये रहथोपांशचु । (5९०९)
१४२५ विविक्तविजनच्छन-निःशङाकास्तथा रहः । (5०119)
९१४२६ संकटं ना संबाधः संकीणं कलिलगहने । (८००५१९५)
१०७२७ संकुलाकीर्णे सामदाने मेददण्डावुपायाः ।
१७३८ सामसान्तवं प्राभतप्रदेशनोपायनोपदाः । (^792560 1, & 111}
९४२९ उपग्राद्यमुपहारः सुदायो हरणमन्यत् ।
१७७० भागघेयः करो बलिः घट्रादिदेयं शुस्कोऽखी । (1००९, (011)
१४४९ मेदस्तृपजापः तथा दमश्च साहसो दण्ड; | 77९३1, एण) €
१४७४२ सन्धिर्ना विग्रहो यानमासनं दरेधमाश्रयः |
९४४२ विग्रहेऽच्ियां समरकरहानीकरणाश्च । (37:1८)
१४७७४ युद्रमायोधनं जन्यं प्रधर्न प्रविद्ारण॑स् । (५५०)
९४४५ मृधसास्कन्दनं संख्य समीक सांपरायिकम् ।
१४४६ संप्रहाराभिसंपात कटठिसंस्फोटसंयुगाः ।
१४५७७ े
अभ्यामदसमाषात-स ंग्रामाभ्यागमाहवाः ।
१४५८ संयत्समिलयाजिसमिद्युधः स्यः बाहूयुदध | ((105€ 8111)
१४४९ सान्नियुद्ध् प्रसभं तु बरात्कारश्चापि हठः | (एन ४1४)
१४५० याने चक्रिणि युद्धार्थे शताज्गः खन्द्नो रथः । (००)
१५५१ पुष्परथस्त्वसमरे छ्ीवेऽनः शकटश्वास्नी । (०1)
९४५२ रथ्या रथकयव्याऽपि बन्दे रथाङ्गमपस्करः । (12701 2115}
अमरकोष-सग्रहः
६२
९१५४९ उद्रासनप्रमथनक्रथनोज्जासनानि च ।
१५५० आलम्भपिञ्ञ-विश्चरधातोन्माथवधा अपि ।
१५५१ स्ात्ञ्ता कालधर्मो दिष्टान्तः प्रलयोऽलयः । (८2)
१५५२ अन्तो नाशो द्रयो्दयर्मरणं निधनमस्षियाम् ।
१५५२ कबन्धोऽस्ी क्रियायुक्तमपमूधकलठेवरम् ।
१५५४ कुणपः शवं रमशानं पितवरनं चिता चिलया | पाला ०] इ70पाते
१५५५ चितिश्वाखियां याच्च जीवातुर्ना जीवनोपधम् |
१५५६ आयुर्जीवितकार एवं जीवश्चासधारणम् ।
१५५७ आजीवो जीविका वार्ता वृत्ति्वतेन-जीवने | (1.५८]1१००५)
९१५५८ कृषिः स्री पाश्पास्यं वाणिज्यं कुसीद व्त्तयः |
१५५९ सेवा श्ववत्तिरनृतं कृ पिरुूक्षशिकं ऋतम् ।
१५६० कृषीवलः क्षेत्राजीवः कृपिकश्च स कषक; | (74176)
१५६९ गोपे गोपालगोसंरव्य गोधुगाभीरव्वाः | (०५16१)
१५६२ गवीश्वरे गोमान्गोमी ख्याद्धोमहिष्यादिकम् ।
१५६२ पादबन्धनं गोकुरं तु गोधनं गवां व्रजे ।
१५६४ गोष्ठं गोस्थानकं तत्त गोष्टी भूतपूवेकम् | (12८९1100 512116८}
१५६५ समौ शिवककीरलको पश्रञ्जुस्तु दामनी । (६००।८॥ {०51}
१५६६ धेनुष्या बन्धकेस्थिता सयाज्जाबालो द्यजाजीवः |71८4९९५ ००५
१५६७ वाणिज्यं वणिज्या परिदानं च परीवदेश्च | (96)
१५६८ नेमेयनिमयो वाणिजो वैदेहको नैगमः | (1५८0127)
१५६९ साथंवाहश्च वणिक् पण्याजीवस्त्वापणिकः | (3107-८)
१५५७० सेव क्रयविक्रयिकः समौ विपणविक्रयौ । (5०1०)
१५.७९१ आपणस्तु निषद्यायां विपणि; पण्यवीथिका | (7०229?)
१५७२ मूरुधनं नीवी परिपणः न्यासस्त्ुपनिधिः । (८971191)
अपमरकोप-सग्रहः ६७
07119 €5561४421 ५0105 711 1116 01111121 14४८ 0660 61056) 11 116
20108760, एप प्ल ज०८्व्एपान$ ऽपु116त 0 1६ 15 ऽप्रिला€ा1४ ४0
४0615127 {€ (25565 2710118 [इ2४25 25 "+€11 25 लालाणलााथाफ
05 27007 8251728, {116 1019108 216 ए 0९] 21121160 20
णाव 76717185 2716 एप 77 प्ल पह 01665 भण0ठपा इाशा7ह 76९फा
10. 00105107) ; 20 111८ (€$ 1० &24675 21 0पाला 5८६665110175 गप
६०€ 71698८6 21 (लव्य पकण्ट0 ए76686. (16 इल-प ० € ०00६ 38
&००१. {16 ९०० ८9) € त्फ फ€ा106€त 35 2 1{९॥ 0001६ 07 1८
एप्प 21 वफ अ वावडात् दमवाप्ाप10ा)8 वा 0िदपञतपा ०००००००५
1 1०४८ 207€ प्ाकणड् पपा एाट्न्डपणाल पौल कादि ०२१ तवर. दररपय
207148९4 21 ऽध्वृण्ला)ऽ€्त् 0 ए20$ऽ [वाट ०५ ९.11. + [73
82711}{} (भगाप्टाऽ 2276]. 1 ल्ग् ल्ताादुावषप्पतत पद 0. 12
0172178 ०४१ ऽप८ो1 2 प३८{0] तात् तत] दापप्पिा 1.0५६। ट; ~ ¦ 2.
०1 {11८ 71051 ए0फणागा 1९052 1 इतरा 1 [तर पाद ~ 7 "ध:
111 0711८ 11765 771 {16 शाता तकसया 13 का [7 ५८ ^ `
{८६ 2150 ५%८] छपा कपा. [1 1, तुष एष १.२ ' . १
1०५८ ठ272त \1]] (८7६1 (८.८ 111 11 11८. \:
1111120प्71तदल्त् 10५८ [कि कपा र. 111 +. `. ^
९1116 (11]{पा€ 2 (कपा (11.11९ 1. "111." । ।
८111} 11} ]3 ६196 {० लाक [८1 ।{त 11; ल. ^! ^ ५
21९ €[५7{ 011 119 |, [त [षब 1: षद , 1 ! [ष
2 ८८ [2 01 {114 1100५ ६111 [अ(लः \ [१११५ [ ५१ । --` ६)
{1€ \/1८1४4 [24114 ल41111111 ॥11 [11 १५.{{ 11१1. ~|, ११. { 7: १ 1; 4:
०[५|४॥ 11 १14८ ५८७1 |५ (१1 । 111५11८1