Fakulteti I Drejtesise

TEMA:

Instituti I trashegimise ne te Drejten Nderkombetare Private

Europiane dhe analiza e rregullores 650/2012

PUNOI:

Adela Buzi
Abstrakt…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Instituti I trashegimise ne legjilacionin shqiptar……………………………………………………………………………………..

E drejta nderkombetare dhe trashegimia………………………………………………………………………………………………

Objekti I Rregullores Nr.650/2012……………………………………………………………………………………………………………

Juridiksioni ne rregulloren e Bashkimit Europian mbi trashegimin “Morte Causa”…………………………………..

Zgjedhja e ligjit, ne favor te ligjit kombetar te te ndjerit…………………………………………………………………………..

Certefikata Europiane e Trashegimise………………………………………………………………………………………………………

Konkluzione……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Bibliografia………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.

Abstrakt

Instituti I trashegimise do te trajtohet ne kete projekt, duke pasur parasysh

direktiven e re evropiane, rregulloren nr. 650/2012.Do te trajtohet thuajse e
gjithe permbajtja e kesaj rregulloreje.Me pas do te trajtohet ceshtje si liria e
zgjedhjes se testatorit si dhe ceshtjet ne lidhje me ligjin e zbatueshem te akteve
testamentare.
Nje vend te rendesishem ze edhe rregullorja nr.650/2012 mbi “Juridiksionin, ligjin
e zbatushem, njohjen dhe zbatimin e vendimeve gjyqesore, pranimin dhe
zbatimin e instrumentave original ne fushen e te drejtes trashegimore dhe
krijimin e certefikates evropiane te trashegimise”
 3

- Instituti I trashegimise ne legjilacionin shqiptare.

Kuptimi I trashegimise si institute I te drejtes civile jepet ne nenin 316 qe thote:
“Trashegimia eshte kalimi me testament ose me ligj I pasurise (trashegimit) te
personit te vdekur nje ose me shume personave (trashegimtare), sipas rregullave
te caktuara ne kete kod.
Rastet kur zbatohet trashegimia me ligje jane te ndryshme nder to mund te
itojme rastet kur testament eshte shpallur pjeserisht ose teresisht I pavlefshem
ose kur trashegimlenesi nuk ka len testament dhe shume rsate te tjera.Menyra e
fitimit te pronesis ne kete institute behet vetem nga fakti “mortis causa” qe duhet
te nderroj jete trashegimtari ne menyre qe te celet trashegimia.

Marredheniet e trashegimise kane lindur qe kur lindi pronesia dhe do te ekzstojne

derisa te jete dhe pronesia.
Qe nga fillimi I marredhenieve me Bashkimin Europian nga viti 1991 shqiparia “u
detyrua” qe te bente disa ndryshime ne legjislacionin perkates jo vetem ne
kuader te harmoizimit me ate europiane por edhe per ti sherbyer me mire kohes
dhe vendit.
Ne vitin 2011 hyn ne fuqi ligj I ri “Per te drejten nderkombetare private” nt 10 428
I cili shfuqizoj ligjin e viti 1964.Ky ligj ka ne bazen e tij dy rregullore shume te
rendesishme qe jane rregullorja nr. 593/2008 dhe rregullorja 864/2007 te cilat
njihen ndryshe si ‘roma1’ dhe ‘roma 2’

-E drejta nderkombetare dhe trashegimia

Sic u paraqit edhe ne abstract do te trajtohet instituti I trashegimis ne hapsiren
evropiane sepse jane te shumta rastet ku kemi konflikte ligjesh midis atij te
brendshmit dhe atij ku ka personi I ndjere ka pasur lidhje ose sendi I paluajtshem
ndodhet.
Trashegimia do te thote trashegimia ne pasurine e nje personi te vdekur dhe
perfshine te gjitha format e transferimit te pasurive, te drejtave dhe detyrimeve
per shkak te vdekjes, qofte me ane ten je transferimi vullnetar nen nje dispnim te
pasurise pas vdekjes ose nje transferim perms trashegimise se trasheguar.
Trshegimia ne Shqiperi njihet si nje forme e prejardhur e fitmit te pronesis,
pasurise.Marredheniet qe rrjedhin nga trashegimia mbi nje pasuri te luajtshme
apo te paluajtshme rrjedhin nga legjislacioni I shtetit te cilit ka qene shtetas
trashegimlenesi ne castin e vdekjes.
Kriter kryesor lidhjeje sipas te drejtes nderkombetare private ne fushen e
trashegimise eshte kriteri personal.Cka do te thotse kjo lidhet drejtpersedrejti per
shtetesin e personit mortis causa.
Problemi kryesore dhe pyetja krysore do te ishte: cili ligj do te prevaloje nese
kemi nje konflikt ligesh? Rregullorja 650/2012 ishte ajo qe mundesoje te
qartesoheshin shume situata.

Objekti I Rregullores Nr.650/2012

Ishte pikerisht kjo rregullore qe beri te mundur rregullimin ne menyre te
njetrajtshme kete situate ne te gjithe vendet e Bashkimit Europian.
Instrumenti I ri tenton te rregulloje dhe perfshin ne ne fushen e tij te zbatimit te
gjitha ato situate apo marredhenie trashegimore qe preken nga elementi I huaj.
Pothuajse te gjitha instrumentet e tjere te rregullores te ndermarre me pare, nuk
kane arritur te mbulojne plotesisht rregullimin e institutit te trashegimise duke
lejuar keshtu nje boshllek te konsiderueshem ne fushen e ceshtjeve trashegimore.
Rregullorja ka perfshire nje risi shume te rendeishme persa I perket fushes qe ajo
tenton te rregulloe dhe perkatesisht per te njetrajtesuar dhe per ti dhen sa me
shume efikasitet batimit te te drejtave dhe detyrimeve qe lindin si pasoje e se
drejtes trashegimore ne nje vend te caktuar te Bashkimir Evropian.

-Juriksioni ne rregulloren e Bashkimit Evropian mbi trashegimin “Mortis Causa”

Rregullorjanr.650/2012 I vendos gjykimet e ceshtjeve gjyqesore ose jo gjyqesore
nen juridiksionin e gjykates kompetente mbi bazen e lidhjeve reale mes
marredhenies trashegimore dhe territorit ten je shteti anetar duke marre
parasysh jo vetem respektimin e vecantise se nje ceshtje te caktuar trashegimore
ne te cilen nderhyrja e gjykates eshte shpeshhere jo e vetmja zgjidhje per arritjen
e rezultateve te prashikuara nga ligji ne planin kombetar.
Pavaresisht se rregullorja I jep competence gjykimit te nje ceshtje trashegimore
gjykates se shtetit me te cilin de cujus-I ka pasur me shume lidhje, kriteri baze qe
ajo parashikon per zgjidhjen e ceshtjeve te trashegimise do te jete kriteri I lidhjes
parashikon “vendqendrimin e tij te zakonshem”, pra do te jete komptente per te
zgjidhur ceshtjen e marredhenies trashegimore, gjykata e shtetit ne te cilin
testatori kishte vendqendrimin e tij ne momentin e vdekjes.

-Zgjedhja e ligjit, ne favor te ligjit kombetar te te ndjerit.

Neni 22 I Rregullores I jep ‘de cuius’-it te drejten te zgjedhe, sipas ligjit te
vendqendrimit te zakonshem ne momentin e vdekjes,ligjin e shtetit, shtetesine e
te cilit ai posedon, ne momentin e zgjedhjes, ose ne momentin e vdekjes.
Nese marrim rastin kur trashegimlenesi eshte me shtetesi shqiptare ne nenin 33
te rregullores do te bazohemi tek ligji 10428/2011 per trashegimine ku ne nenin
33 na paraqet:
1.Trashegimia e sendeve te luajtshme rregullohet nga ligji I shtetit, ne te cilin
trashegimlenesi, ka vendqendrimin e tij te zakonshem ne Kohen e vdekjes.
2.Trashegimia mbi sendet e palujatshme rregullohet mga ligji I shtetit, ne
territorin e te cilit ndodhet sendi I luajtshem.
3.Trashegimlenesi mund te zgjedhe si ligj te zbatushem per gjithe trashegimine e
tij ligjin e nje shteti te caktuar.Zgjedhja e ligjit ka efekt vetem nese ne kohen e
percaktimit te tij apo te vdekjes, trashegimlenesi ishte shtetas I atij shteti ose ka
vendqendrimin e tij te zakonshem ne kete shtet.Zgjedhja e ligjit nuk mund te kete
si pasoje privimin e nje trashegimtari nga e drejta e rezerves ligjore, qe I takon
nga ligji I zbatushem.

-Certefikata Europiane e Trashegimise.

Nje nga elementet me te rendesishem te rregullores Nr.650/2012 paraqitet ne
parashikimin e nenit 69 te kesaj rregulloreje e cila prezumon vertetesin e disa
fakteve juridike te cilat shfaqin efektet e tyre ne dy drejtime: se pari, personi I
parashikuar ne kete certefikat si trashegimtar, legatar, ekzekutues ose
administrues I ketij testament, do te prezumohet se e gezon kete status dhe do te
ushtroje te gjitha te drejtat qe I burojne atij nga ky status dhe se dyti, cdo
marrveshje qe eshte kryer midis trashegimlenesit dhe te treteve qe gezojne nje
status te caktuar ne kete certefikate, do te prezumohet pa medyshje dhe ne
mirebesim se jane pikerisht ata , palet te cilet kane kryer kete marreveshje.
Arsyjet qe justifikojne krijimin e nje certefikate europiane te trashegimise jane te
shumta.Nga njera ane qendron levizja e lire e personave,e cila I nxit individet per
blerjen e te miorave material (per nevojen e te jetuarit, pinuarit, ose biznesit) ne
shtete te ndryshme nga ai ne te cilin ata jane qytetat por edhe nga ai shtet ne te
cilin ta kane vendqendrimin e zakonshem.Ndersa, nga ana tjeter qendron
shpeshtesia me te cilen parasqiten forma te njejta te zgjidhjes se ceshtjeve
trashegimore, si per shembull trashegimia per shkak vdekjeje, marrdhenie kjo e
cila shpesh disiplinohet perms nje ligji te vetem ne menyre te pavarus nga
vendndodhja e asteve qe perbejne pasurine.

Konkluzionet
 Pasqyrimet e ligjit per ti dhene zgjidhje institutit te trashegimise
pasqyrojne rregullat e parcaktuara nga rregullorja 650/2012.
Nqs do te benim nje krahasim midis ligjit shqiptare dhe normave te parashikuara
nga rregullorja mund te thuhet se kemi nje ngjashmeri te normave te ligjit tone
me ato te rregullores, duke njesuar juridiksionin , kriterin e lidhjes, zbatimin e
ligjit si dhe dhenien e cerefikates nderkombetare.Nevoja per kete instrument te
rij ne nivel komunitar rezulton te jete e domosdoshme, ne menyre qe te mund ti
jape zgjidhje te gjitha problemeve qe mund ti lindin ne disiplinen e te drejtes
trashegimore ne nivel nderkombetar dhe gjithashtu te arrije unifikimin dhe
njetrajtshmerin ndermjet ligjeve te brendshme mbi te drejten nderkombetare
private.