Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań

tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

OPINIA SPECJALISTYCZNA Z ZAKRESU

OCENY ROZWOJU PROCESÓW PRZETWARZANIA SENSORYCZNEGO

Imię i nazwisko: Dominka Leoniak

Data urodzenia: 14.10.2016 r.
Data badania: wrzesień 2021 r.
Wiek: 4,11

WYKORZYSTANE ARKUSZE DIAGNOSTYCZNE:

1. Kwestionariusz Rozwoju Sensomotorycznego
2. Obserwacja Kliniczna (arkusz prób Ayres, Maas, Johnson, Blanche, Botticelli,
Hallway, Fisher, Murray, Bundy, w modyfikacji M.Kargi) lub (arkusz prób E.Blanche,
E.Soechting, M.Karga, w modyfikacji I. Palickiej)
3. Kliniczna ocena planowania motorycznego (praksji). Praksja to zdolność
wykonywania celowych ruchów. Jest to umiejętność wymyślenia lub opracowania
nieznanego działania oraz organizowania ciała w celu przeprowadzenia planu
motorycznego oraz wykonania nowych aktywności ruchowych.
4. Południowo-Kalifornijskie Testy Integracji Sensorycznej:
 Imitacja Pozycji
 Przekraczanie Linii Środkowej Ciała
 Obustronna Koordynacja Ruchowa
 Różnicowanie Prawo-Lewo
 Równowaga w Pozycji Stojącej
 Test praksji na komendę werbalną
 Rysunek postaci ludzkiej
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

I. PRZESŁANKI I OGÓLNE WYNIKI DIAGNOZY

Powód zgłoszenia dziecka na diagnozę - Przez wychowawcę w przedszkolu. Brak

kontroli siły, wrażenie napięcia w klatce piersiowej.

II.KSM

1. Dotyk: dziewczynka złości się przy myciu włosów, twarzy, czasami reaguje na
dotyk jakby był bolesny, unika używania rąk podczas toalety, narzeka, że uwierają ją
spodnie, legginsy, czasami zdaje się bardzo podatna na łaskotki, czasami nadmiernie
reaguje na bodźce bólowe, przejmuje się drobnymi skaleczeniami, czasami domaga
się by ją dotykać, lubi gwałtowne zabawy, lubi być nago, wkłada do ust różne
przedmioty, ma trudności w ocenie ile siły użyć w konkretnym zadaniu, czasami
drapie się, szczypie, ciągnie za włosy, uderza głową.
2. Przedsionek i propriocepcja: wydaje się niezdarna, często na coś wpada, spada
z czegoś, lubi intensywne zabawy, wirowanie, obroty wokół własnej osi, karuzelę,
czasami lubi się znajdować ''do góry nogami", intensywnie i długo skacze na
sprężystych powierzchniach, czasami zaciska, zgrzyta zębami, czasami podczas
zabawy podejmuje niezwykle ryzykowne zadania.
3. Napięcie mięśniowe: czasami wydaje się zbyt mocno napięta, sztywna, wydaje się
silniejsza niż rówieśnicy, czasami chwyta przedmioty zbyt mocno, czasami zbyt
szybko się męczy.
4. Wzrok: wydaje się wrażliwa na światło, odwraca wzory , litery
5. Słuch: trudności ze zrozumieniem poleceń słownych, czasami nie potrafi się skupić,
lub ma trudności, gdy wokół panuje hałas, czasami boi się konkretnych dźwięków
6. Smak: brak uwag
7. Węch: brak uwag
8. Koordynacja: brak uwag
9. Aktywność i organizacja: czasami bywa nadmiernie ruchliwa, gotowa do działania,
bywa impulsywna, łatwo się rozprasza, ma trudności z uspokojeniem się, czasami ma
problem z zasypianiem i snem, z opóźnieniem reaguje na komunikaty i bodźce,
czasami potrzebuje pomocy aby rozpocząć wykonywane czynności, czasami
zapomina o rzeczach albo je gubi.
10. Jedzenie: czasami potrzebuje pomocy przy jedzeniu, ma skłonności do niechlujnego
jedzenia
11. Emocje/umiejętność społeczne: czasami ma problemy w relacjach z rówieśnikami,
woli zabawy z dorosłymi, czasami nadmiernie reaguje na krytykę, ma skłonności do
bycia cichym i wycofanym, skłonności do frustrowania się, do niezwykłego uporu
i braku współpracy, bywa zagubiona w sytuacjach społecznych
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

III. WYNIKI OBSERWACJI

Na początku spotkania, dziewczynka musiała trochę nieśmiała, musiała oswoić się z nową
sytuacją, bardzo często przytulała się do mamy, szukała kontaktu fizycznego, przerywała
zadania, lub w przerwach między próbami/zadaniami biegła ,żeby się przytulić. Dominice
bardzo podobały się skoki na trampolinie, skakała poprawnie, miała trudności z rzucaniem
woreczkami w kręgle, nieprawidłowy wzorzec, nie trafiała w kręgle. Na konika
terapeutycznego weszła prawidłowo, ale nie bujała się liniowo przód tył tylko na boki. Po
instruktarzu terapeuty, rozbujała się przód tył pomagając sobie nogami, mało używała lin
i balansu tułowia. Prawidłowo skakała przez leżący makaron, wybijała się prawidłowo
z obu stóp i lądowała tak samo. Tak samo gdy makaron był na wysokości piszczeli. Chętnie
bujała się w Topku, nie czuła strachu, ale nie potrafiła sama wprawić go w ruch,
potrzebowała pomocy terapeuty. podczas układania toru z punktu A-B prawidłowo
rozkładała elementy, ale nie skończyła na wyznaczonym miejscu tylko układała dalej za
punktem B, aż elementy się nie skończą. Na jerzyku/berecie terapeutycznym potrafiła
utrzymać równowagę i sięgnąć długopis z podłogi. Na desce terapeutycznej, miała trudności
z przyciąganiem się za pomocą liny, nie wiedziała jak chwycić i jak to zrobić. potrzebowała
instrukcji. Bez trudności układała kształty (ocean) wisząc na helikopterze, ale głównie
używała jednej ręki do sterowania i poruszania się, brak współpracy obu rąk. Podczas
rzucania, pisania, rysowania używa prawej ręki, ale przy próbach lateralizacji za każdym
razem chwyta lunetę lewą ręką i przykłada do lewego oka. Podczas prób Tansley'a
odwzorowała poprawnie wszystkie figury w swoim przedziale wiekowym. W czasie zadań
wymagających siedzenia na krześle, duży niepokój w obrębie miejsca, przy każdej z prób
wstawała, szła do mamy, często błądziła wzrokiem po sali.

Wyniki obserwacji klinicznej:

Latelaryzacja: nieustalona ,ale w kierunku skrzyżowanej
Napięcie mięśniowe: lekko obniżone
Reakcje na polecenia słowne: opóźniona
Łapanie piłki po koźle: prawidłowo
Rzucanie piłki po koźle: rzut do góry brak odwzorowania ruchu
Kopanie turlającej się piłki: trudności z zatrzymaniem
Przeskok nad piłką: nieprawidłowo
Krążenia ramion: prawidłowo
Krążenia tułowia: nieprawidłowo
Wolne ruchy ramion: nieprawidłowo , ręce opadają, wyprzedza ruchy terapeuty lub
wykonuje zbyt powoli
Palec do nosa – oczy otwarte: nieprawidłowo, ręce opadają, łokcie ugięte
Palec do nosa – oczy zamknięte: nieregularnie, ręce opadają, zgięte w łokciach
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

Palec do nosa – oczy otwarte – szybko naprzemiennie (wycieraczki): prawidłowo

Kciuk-palce: prawa – ręka opada , przeskakuje palce, lewa – opada, przeskakuje
palce ,brak kółeczek, palce spłaszczone
Próba Wyprostowanych rąk Schildera – z liczeniem: prawidłowo
Próba Wyprostowanych rąk Schildera z obrotem głowy: nieprawidłowo, rotacja tułowia,
ręce opadają
Chód stopa za stopą: lekko nieregularnie, delikatne zachwiania patrzy na
nogi, przydeptuje palce
Podskoki w przód: prawidłowo
Podskoki w tył: traci równowagę, skok w górę zamiast w tył
Podskoki na prawej nodze: prawidłowo
Podskoki na lewej nodze: prawidłowo
Lajkonik: brak odwzorowania ruchu
Skoki w serii po zaznaczonych miejscach: nieprawidłowo, omija, przeskakuje elementy
Próba ustawienia rąk góra-dół: nieprawidłowo, trudności z utrzymaniem rąk w górze,
opadają.
Pajace: nieprawidłowo, ruch odwrotny łączy ręce i nogi w tym samym czasie.
Turlanie: nieprawidłowo, ręce i nogi ugięte, brak ruchu śrubowego
Pozycja wyprostna: 10 sekund, wynik w normie wiekowej
Pozycja zgięciowa: 10 sekund, wynik w normie wiekowej

Lateralizacja:
∙ preferencja oka – lewe
∙ preferencja ręki – lewa

Ruchy gałek ocznych:

∙ Ogólne ruchy – nieregularnie, gubi przedmiot
∙ Przekraczanie linii środkowej ciała – prawidłowo
∙ Szybka lokalizacja – nieprawidłowa gubi obiekt
∙ Konwergencja – prawidłowo
∙ Stabilność pola widzenia - nieregularnie gubi obiekt

Ruchy języka: górna warga - prawidłowo, dolna warga – prawidłowo, na boki – prawidłowo
Kokontrakcja (jednoczesna współpraca mięśni zginaczy i prostowników podczas
aktywności): nieprawidłowo nie stabilizuje się, wiotka, brak oporowania
Diadochokineza-
Próby na piłce : Leżenie przodem -prawidłowo, Tyłem : lekki strach Siad: lekki
strach potrzebowała trzymać ręce terapeuty
Reakcje posturalne w tle (ruchy wspomagające ruch główny): lekko zaburzone
Reakcje obronne: prawidłowe w w leżeniu przodem, brak reakcji w leżeniu
tyłem
Czworakowanie: prawidłowo, wzorzec naprzemienny
Pełzanie: prawidłowo wzorzec naprzemienny
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

Wyniki Testów Południowo-Kalifornijskich – testy wykonywane głównie w celach

orientacyjno-porównawczych ze względu na brak uaktualnionej normalizacji; ze
względu na zjawisko starzenia się norm wyniki należy traktować jako poglądowe,
służące porównaniu postępów w toku terapii.
Wyniki standardowe – średnia 0,0; szeroka norma: -1,1 do 1,1 (wyniki od -0,5 do -1,0
sugerują istnienie dysfunkcji przetwarzania w tym obszarze; wyniki równe/niższe -1,1
potwierdzają problem)
• Imitacja Pozycji (daje informację o planowaniu ruchu w oparciu o pokaz): 1.3
• Przekraczanie Linii Środkowej Ciała (daje informację o tempie i jakości
współpracy między półkulami mózgu): -1,3
• Obustronna Koordynacja Ruchowa (daje informację o aktywności motorycznej
obu stron ciała, wyczuciu rytmu i sekwencji): -0,9
• Różnicowanie Prawo-Lewo (daje informację o rozróżnianiu stron ciała): -1,5
• Równowaga w Pozycji Stojącej (daje informację o poziomie reakcji
równoważnych):
• Oczy otwarte (z kontrolą wzrokową): prawa:-0,6 lewa: -1,7
• Oczy zamknięte (bez kontroli wzroku – współpraca układu przedsionkowego
i proprioceptywnego): prawa:-0,9 lewa -0,8
• Test Praksji na Komendę Werbalną(ocenia planowanie motoryczne wg instrukcji
słownej):
Praksja to zdolność wykonywania celowych ruchów; jest to umiejętność wymyślenia
lub opracowania nieznanego działania, zorganizowania ciała w celu
przeprowadzenia planu motorycznego oraz wykonania nowych aktywności
ruchowych; w trzech etapach: ideacja-zaplanowanie-wykonanie): 13/24pkt - wynik
niski

IV. WNIOSKI

1. Zaburzenia różnicowania somatosensorycznego w zakresie układu

proprioceptywnego:
• Ma problem z dostosowaniem siły do wykonywanego zadania
• Obniżone wyniki prób: Krążenia ramion, Krążenia tułowia, Palec do nosa,
Kciuk-palce, Chód stopa za stopą, Próba ustawienia rąk góra-dół, Pajace
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

2. Zaburzeń modulacji sensorycznej pod postacią nadreaktywności

(nadwrażliwość dotykowa i słuchowej)( według kwestionariusza, nie
zaobserwowano podczas badania), powodują często nieadekwatne do bodźca reakcje
i trudności z autoregulacją zachowania i emocji.

3. Zaburzenia posturalno-oczne:
• Niskie wyniki w teście Równowaga w Pozycji Stojącej o oczach otwartych
• Niskie wyniki w teście Równowaga w Pozycji Stojącej o oczach zamkniętych
• Słabe dostosowanie siły do zadania w próbach Obserwacji Klinicznej
• Nieprawidłowe wyniki prób Ruchów gałek ocznych

4. Somatodyspraksja (wynika z obniżonej dyskryminacji):

• Słabe próby: Kciuk–palce, rzucanie piłki po koźle, kopanie turlającej się piłki
z zatrzymaniem, próba ustawienia rąk góra-dół
• Niski obniżony wynik Testu Praksji na Komendę Werbalną
• Obniżona praksja na polecenie słowne
• Równowaga w pozycji stojącej
• Obustronna Korordynacja Ruchowa

5. Mieszane deficyty modulacji wrażeń w zakresie układu przedsionkowego

(odpowiadającego za czucie ułożenia ciała w przestrzeni i odbiór wrażeń
ruchowych):
• obserwuje się głównie symptomy podwrażliwości / podreaktywności pod
postacią poszukiwania sensorycznego, co powoduje nadruchliwość
i dostarczanie sobie wrażeń ruchowych, np. bieganie, skakanie, obroty wokół
własnej osi
• nieznaczne symptomy nadreaktywności – pod postacią: niepewności
posturalnej – lekki strach przy zmianie pozycji ciała, gdy jest nierówna
powierzchnia, mało punktów podparcia i ograniczona kontrola wzrokowa.

6. Zaburzenia przedsionkowo-bilateralne (obustronnej koordynacji

i sekwencyjności):
• Obniżone wyniki w teście Równowaga w Pozycji Stojącej o oczach
otwartych
• Niskie wyniki w teście Równowaga w Pozycji Stojącej o oczach zamkniętych
• Niskimi wynikami w testach Obustronnej Koordynacji Ruchowej,
Różnicowanie Prawo-Lewo oraz Imitacja pozycji
• Słabe próby: Rzucanie piłki po koźle, Kopanie piłki, Krążenia ramion,
Krążenia tułowia, Kciuk-palce, Podskoki w przód, Podskoki w tył, Lajkonik,
Skoki w serii po zaznaczonych miejscach, Pajace
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

Propriocepcja jest zmysłem, który polegając na informacji pochodzącej z receptorów

zmysłowych mieszczących się w stawach, ścięgnach i mięśniach, zawiadamia o ułożeniu
części ciała bez konieczności widzenia ich. Prawidłowo działający zmysł proprioceptywny
zapewnia wewnętrzną świadomość ciała, dzięki której można na bieżąco śledzić ruchy
każdej jego części.

Zaburzenia układu proprioceptywnego (czucie głębokie z mięśni, ścięgien stawów)

łączącego się z układem przedsionkowym, wpływają na świadomość ciała i kształtowanie
schematu ciała, kontrolę i planowanie ruchu, jego płynność, umiejętność stopniowania ruchu,
umiejętność dostosowania siły do aktywności. Zaburzona propriocepcja w stopach może
powodować trudności z utrzymaniem równowagi, szczególnie na nierównych
powierzchniach. Zaburzona propriocepcja w palcach dłoni wpływa na trzymanie długopisu,
ołówka, jakość pisma, trudności w manipulowaniu małymi przedmiotami, nawlekaniu,
zapinaniu guzików, wiązaniu sznurowadeł itp. Zaburzenia propriocepcji wpływają także na
podwyższony próg bólu, tendencji do zachowań ryzykownych.

Zaburzenia układu przedsionkowego (wpływającego na czucie ułożenia ciała

w przestrzeni i aktywności ruchowe) wpływają między innymi na napięcie mięśniowe,
równowagę i ruch, postawę ciała, planowanie motoryczne, koordynację wzrokowo-ruchową,
a także percepcję słuchową oraz ruchy gałek ocznych.
Nieprawidłowe funkcjonowanie układu przedsionkowo-proprioceptywnego wpływa na
zaburzenia regulacji i emocji. Może być przyczyną niskiego poczucia własnej wartości,
niespodziewanych wybuchów emocji, frustracji, złości, impulsywności i problemów
z wyciszeniem się. Przetwarzanie sensoryczne to neurologiczny proces, w którym dochodzi
do organizacji wrażeń sensorycznych odbieranych za pomocą zmysłów.

Dyspraksja rozwojowa, oznacza neurofizjologiczną trudność w opracowaniu przez dziecko

skutecznych planów motorycznych dla nieznanych zadań i czynności. Z trudem opanowuje
nowe umiejętności, planowania motorycznego, w tym czynności motoryki dużej np. uczenie
się raczkowania, chodzenia, biegania chodzenia po schodach, jazdy na rowerze, hulajnodze,
oraz motoryki małej, np. zapinania ubrania, guzików, suwaków, używania nożyczek,
nawlekania koralików itp. Dziecko z dyspraksją może być niezdarne i podatne na urazy.
Zaburzenie to wpływa również ma umiejętności planowania motorycznego w zakresie
planowania funkcji oralnych, potrzebnych do kierowania mięśniami podczas mówienia
i jedzenia.

Zaburzenia obustronnej koordynacji i sekwencyjności mogą się manifestować

trudnościami z wyhamowaniem ruchu w zadaniach wymagających wyczucia rytmu
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

i sekwencji oraz trudnościami z przekraczaniem linii środkowej ciała. Dzieci mogą mieć
trudności z czynnościami bilateralnymi, takimi jak klaskanie w danym rytmie,
podskakiwanie, przeskakiwanie. Często występują trudności z czynnościami dotyczącymi
samoobsługi np. ubieranie kurtki, wiązanie butów, zapinanie guzików. Takie dzieci mogą
mylić stronę lewą z prawą, oraz mieć problem z ustaleniem lateralizacji. Dodatkowo
mogą mieć również trudności przedsionkowe i proprioceptywne.

Lateralizacja
W próbach określenia lateralizacji wszystko wskazuje, że jest ona skrzyżowana. Dominujące
lewe oko, ale ręka-prawa W tym przypadku trudności dziecka mogą być spowodowane
zaburzeniami współdziałania oka i ręki (koordynacji wzrokowo – ruchowej), które w wieku
starszym ujawniają się podczas pisania (niekształtne litery w nierównych odstępach,
opuszczanie linijki), i czytania (przeskakiwanie liter, opuszczanie sylab, opuszczanie
wyrazów, zmiana kolejności liter). U dzieci tych często występują trudności w nauce,
trudności z rozpoznawaniem i odwzorowywaniem liter i cyfr podobnych pod
względem kształtu, lecz inaczej ułożonych w przestrzeni (p-b-d-g lub 14-41).

1. Terapia integracji sensorycznej mająca na celu:

 normalizację napięcia mięśniowego i poprawę reakcji posturalnych

 poprawę przetwarzania wrażeń somatosensorycznych
 poprawę przetwarzania wrażeń przedsionkowych i proprioceptywnych
 poprawę przetwarzania wrażeń wzrokowych i słuchowych w oparciu
o stymulację przedsionkową poprawę planowania ruchu
 dostarczenie sukcesu podczas aktywności ruchowych

2. Koniecznie udzielać wsparcia poprzez podpowiedź i drobną pomoc (ale nie

wyręczanie i nie ignorowanie, unikać także narzekania wobec dziecka).

.
DYPLOMOWANY TERAPEUTA INTEGRACJI
SENSORYCZNEJ

OLIGOFRENOPEDAGOG

MGR PIOTR JĘDRASIEWICZ

 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

1. Ćwiczenia wspierające czucie swojego ciała: angażowanie do

zadań wymagających wysiłku fizycznego (stymulacja zmysłu
propriocepcji) np. noszenie zakupów, przepychanie, ciągnięcie.
 zabawa w „Kamień” / „Kanapkę” – dziecko zostaje „przygniecione”
przez rodzica, usiłuje się wydostać, w leżeniu na brzuchu (z zamianą
ról)
 przemieszczanie się w różnych kierunkach na pupie, na brzuchu, na
plecach
 turlanie się w różnych kierunkach – zawijanie dziecka w naleśnik
z koca
 zabawa w tunel z wykorzystaniem kołdry, koca
 zabawy w pozycji na czworaka np. w naśladowanie zwierząt
 przeciskanie się między poduchami
 przepychanie się z rodzicem rękami, nogami, plecami
 zapasy, przepychanki

2. Ćwiczenia usprawniające umiejętności z zakresu motoryki małej:

 zabawy konstrukcyjne z wykorzystaniem klocków
 zabawa z wykorzystaniem różnorodnych mas plastycznych
 malowanie, w tym np. malowanie na dużych arkuszach papieru
z wykorzystaniem różnych technik
 nawlekanie, przewlekanie
 spinanie klamerkami ( wieszanie prania, pracuje kciuk i palec
wskazujący)

3. Zastosowanie stymulacji proprioceptywnej w celu wyciszania

aktywności pobudzonego układu nerwowego:
 dociskanie, oklepywanie, wałkowanie, zawijanie i odwijanie z koca
(głowa dziecka na zewn.), wałkowanie dużą piłką
 przenoszenie, przepychanie cięższych rzeczy przez dziecko (np.
można wykorzystać zabawę polegającą na przymocowaniu do
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

pojemnika z zabawkami lub innymi przedmiotami liny

etc. i przyciąganiu go)
 mocniejsze przytulanie dziecka (niedźwiedzi uścisk) toczenie się,
 przewracanie na poduchy, materac
 bitwa na poduszki: oklepujemy poduszkami różne części ciała -
kolana, plecy, dłonie itp. (warto uzupełnić aktywnym nazywaniem
uderzanych części ciała)
 gra dużą rehabilitacyjną. piłką polegająca na odpychaniu jej oburącz
i np. celowaniu do obszaru, który ma stanowić bramkę

4. Wspieranie w zakresie usprawniania mechanizmów równoważnych:

 aktywności ze skokami i podskokami (obunóż i jednonóż)
aktywności z piłką j.w.
 aktywności z wykorzystaniem dysku sensorycznego:
 próby utrzymania równowagi w różnych pozycjach, praca ze
środkiem ciężkości
 przejścia po murku i krawężniku o różnych szerokościach
przejścia z różnymi przedmiotami w rękach / na głowie

5. Ograniczenie stymulacji prawopółkulowych (TV, komputer)

Stymulowanie lewej półkuli mózgu, której domeną jest przetwarzanie
linearnie, porządkowanie sekwencyjne, wykrywanie relacji i analizowanie
(istotne znaczenie dla rozwoju mowy funkcji intelektualnych) poprzez
ćwiczenia lewopółkulowe (w każdym przypadku stopniujemy trudności od
najłatwiejszych tj. zaczynamy od zabaw bazujących na 2-3 elementach):
 sekwencje (w tym sekwencje wzrokowe, słuchowe i ruchowe
 szeregi (oparte na szeregowaniu względem różnych cech -
wielkości, intensywności, barwy.
 relacje (zabawy bazujące na dostrzeganiu różnic i zależności np.
między obrazkami; przykładowo
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

 dopasowywanie cienia do kształtu, puzzle z pociętych obrazków -

zaczynamy od 2 elementów)
 układanki typu “ułóż tak samo”
 kodowanie / szyfrowanie
 Zastosowanie różnorodnych masaży fakturowych i termicznych
w celu normalizacji przetwarzania bodźców w zakresie układu
taktylnego.

6. Poprawa kontroli wzrokowo – ruchowej

 podbijanie, uderzanie w balon ( ręce lewa prawa, obie, paletka), piłki,
zbijanie baniek, łapanie baniek do kubeczka itp. może być na
nadmuchanym materacu( mocniej , słabiej) , żeby dodatkowo było
trudniej utrzymać równowagę i pracować nad reakcjami
równoważnymi.

7. Usprawnianie precyzji ruchów palców:

 spinanie klipsami kartek;
 ozdabianie wykrawanych foremkami kształtów z masy solnej,
plasteliny itp. wciskanie w nią groszków, ziarenek;
 rozwieszanie prania na sznurku, przypinanie klamerek (kciuk i palec
wskazujący)
 naciąganie gumek recepturek na różne przedmioty

8. Ćwiczenia grafomotoryczne:
 rysowanie patykiem na piasku;
 malowanie równocześnie 10 palcami;
 malowanie grubym pędzlem, wałkiem, gąbką, tekturą;
 malowanie rękoma pianką po goleniu;
 obrysowywanie dłoni, stóp;
 rysowanie szlaczków, figur;
 rysowanie po śladzie;
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

 odwzorowywanie rysunków;

Ćwiczenia te wykonywać różnymi narzędziami kreślarskimi, na dużych arkuszach

papieru w płaszczyźnie pionowej i poziomej na siedząco i stojąco.

9. Ćwiczenia manualne:
 odkręcanie, zakręcanie; słoiki itp.
 nakręcanie mechanicznych zabawek;
 pranie ręczne;
 wycieranie gumką;
 przypinanie klamerek;
 pukanie w drzwi;
 dziurkowanie dziurkaczem;
 obieranie jajek ze skorupek.

10. Ćwiczenia koordynacji wzrokowo – ruchowej i współpracy obu rąk:

 rzuty do celu;
 kozłowanie (lewa , prawa obie)
 cięcie nożyczkami;
 układanki;
 puzzle;
 układanie wzorów z klocków;
 wyklejanki

11. ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE PERCEPCJĘ WZROKOWĄ

 wyszukiwanie (na czas) powiększonych elementów przedmiotu, który to przedmiot

znajduje się wśród dużej ilości obrazków,
 dobieranie par jednakowych obrazków – zabawa Memo,
 obliczanie ilości ukrytych figur geometrycznych wśród różnych figur ułożonych na
różnej płaszczyźnie względem siebie oraz nakładające się na siebie,
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

 puzzle,
 segregowanie obrazków w grypy tematyczne,
 uzupełnianie brakujących elementów w obrazku,
 szukanie różnic pomiędzy dwoma podobnymi obrazkami, różniącymi się kilkoma
szczegółami,
 zapamiętywanie przedmiotów – pokazujemy dziecku drobne przedmioty, zapamiętuje
je, a po zasłonięciu przez nas – wymienia.
 układanie obrazka z pociętych części.
 układanie według podanego wzoru patyczków, klocków, wyciętych figur
geometrycznych,
 segregowanie figur ze względu na wielkość, kolor, kształt,
 układanie historyjek obrazkowych. Dziecko opisuje obrazki zgodnie z kolejnością
zdarzeń,
 wyszukiwanie wyrazów z jednakową literą ,
 domina obrazkowe – szukanie pary takich samych obrazków.
 domina literowe oraz sylabowe – szukanie pary takich samych liter/ sylab,
 kalkowanie i rysowanie po śladzie.
 zapamiętywanie i opowiadanie treści obrazka
 zapamiętywanie kolejności eksponowanych przedmiotów
 rysowanie z pamięci zapamiętanych wzorów
Przykłady ćwiczeń usprawniających percepcję wzrokową na materiale literowym (dla
dzieci starszych, które interesują się już literami):
 wyszukiwanie takich samych liter i ich segregowanie,
 lepienie z plasteliny lub układanie liter z drucików kreatywnych,
 utrwalanie kształtu i położenie liter ze szczególnym uwzględnieniem par: w – m, n –
u, b – d, b – p,
 wyszukiwanie takich samych par sylab i ich segregowanie,
 wyszukiwanie takich samych wyrazów i ich odpoznawanie w tekście,
 rozpoznawanie wyrazów uprzednio eksponowanych,
 dobieranie obrazkowo – wyrazowe,
 alfabet ruchomy,
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

 suwaki,
 zegar sylabowy,
 domina literowe oraz sylabowe,
 loteryjki wyrazowe.

12. Wspieranie w zakresie usprawniania umiejętności manualnych - ćwiczenia

usprawniające ruchy nadgarstka, dłoni, palców dłoni (w odniesieniu do samych
ruchów precyzyjnych):
 zwijanie w kłębek lub na wałek sznurka, wełny
 zgniatanie gazety w kulkę
 wyciskanie gąbki
 masowanie dłoni
 turlanie różnych przedmiotów - piłek, wałków
 zabawy typu: rzuty ringo, pchełki, bierki, kapsle
 zabawy konstrukcyjne z wykorzystaniem klocków, zestawów małego konstruktora
zabawa z wykorzystaniem różnorodnych mas plastycznych z uwzględnieniem
zabawy koncepcyjnej (plan, następnie działanie - zabawa etapowa)
 malowanie z wykorzystaniem różnych technik i narzędzi np. gąbki,
patyczki higieniczne etc.
 nawlekanie, przeplatanki, wyszywanki
 ściskanie gniotków, zabawek antystresowych

 dociskanie palców do kciuka

 kręcenie zabawek-bączków
 zabawy w cienie na ścianie
 zabawy z wykorzystaniem dziurkacza, zszywacza, zabawa pinezkami, spinaczami
(uruchamiamy pomoce biurowe)

 cięcie nożyczkami - przyswajanie umiejętności posługiwania się nożyczkami

powinno odbywać się etapami:
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

a. ćwiczenie ruchomości kciuka (zabawa w “Jest OK”)

b. zabawy z wykorzystaniem klamerek
c. otwieranie i zamykanie nożyczek “na sucho”
d. ćwiczenia cięcia w powietrzu
e. ćwiczenia ustawiania nożyczek prostopadle do kartki papieru
f. odcinanie kawałków papieru (paski papieru o szerokości ok. 3 cm)
g. cięcie po dobrze oznaczonej linii prostej (w zakresie pasków papieru) - linie
prostopadłe, następnie skośne, w kolejnym etapie linie mogą być kropkowane
h. nacinanie papieru do wyznaczonej granicy cięcia (w zakresie 4-5
cm paska papieru) i. cięcie po linii falistej
j. cięcie po łuku (łuk rozpoczynający się na brzegu kartki)
k. wycinanie prostych kształtów np. trójkąt, którego podstawa zawiera się
w brzegu kartki, kolejnym etapem powinno być cięcie od kropki do kropki
wyznaczającej wierzchołek figury l. wycinanie koła - koło styczne do brzegu
kartki lub okrąg połączony linią z brzegiem by ułatwić start m. wycinanie
dowolnych kształtów
− równolegle do powyższych ćwiczeń z zakresu umiejętności. posług. się nożyczkami
wprowadzamy różne faktury do cięcia - plastelina, ciastolina, słomki, sznurki, wstążki,
tkaniny, różne rodzaje papieru − wydzieranki
7. Wspieranie w zakresie wydłużania czasu koncentracji uwagi: Zabawa może być na
Huśtawce)
 zabawa w głuchy telefon (dziecko ma dokładnie powtórzyć
zdanie, które usłyszało) − zabawa w “Jedziemy na
wycieczkę” - zabawę zaczynamy mówiąc: „Jedziemy na
wycieczkę i zabieramy...” - wymyślamy i wymieniamy na
zmianę z dzieckiem rzeczy, jakie zabieramy na wycieczkę
powtarzając przy tym już te wcześniej wymienione, np.
mama/tata: „Jedziemy na wycieczkę i zabieramy plecak”
dziecko: „Jedziemy na wycieczkę i zabieramy plecak i
namiot” mama/tata: „Jedziemy na wycieczkę i zabieramy
plecak, namiot i piłkę” itd. Można wprowadzać różne
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

odmiany tej zabawy poprzez zmianę początkowych zdań, np.

„Jesteśmy w sklepie i kupujemy...”, „Na urodziny
X dostał...”
 wymieniamy ciąg słów, na ustalone wcześniej słowo lub grupę słów dziecko
ma klasnąć np. na słowo: lampa lub na nazwy kolorów, potraw itp. −
nazywamy szybko i wskazujemy na sobie części ciała, dziecko ma je
wskazywać na sobie; dla zmylenia co jakiś czas wskazujemy część ciała inną
niż wymieniamy – zadaniem dziecka jest wskazywać prawidłowo na
podstawie usłyszanej instrukcji słownej
 zabawa w odtwarzanie rytmów
 zabawa w rozpoznawanie usłyszanych dźwięków (np. za oknem lub wykorzystując
pomoce w formie różnych nagrań audio)
 zabawa w znikające rzeczy - ze zbioru przedmiotów jeden chowamy, zadaniem
dziecka jest zgadnąć, co zniknęło
 zabawy w pisanie palcem po plecach lub innych częściach ciała - zadaniem dziecka
jest odgadnięcie kształtu
 czytanie bajek ze zrozumieniem (czytanie bajek fragmentami, zadawanie pytań do
treści; zabawa w reakcję na hasło np. klaśnięcie na często występujące słowo
w czytanym tekście etc.) − zabawa w bystre oczko podczas spacerów (“Znajdź...”)
 zabawa w poszukiwanie skarbu wg instrukcji
 zabawa w “pilota” - przechodzenie przez pokój wg instrukcji np. 3 kroki w prawo -
zatrzymaj się - 2 podskoki do przodu - obrót w lewo itd.
 dyktanda graficzne
 zabawa w opisywanie w co ktoś jest ubrany siedząc do siebie plecami

13. Stymulacja układu przedsionkowo - proprioceptywnego

 skoki obunóż w miejscu, do przodu do tyłu, na boki
 przeskakiwanie z nogi na nogę
 kręcenie się w siadzie na pośladkach, krześle obrotowym itp.
 skoki żabki
 Herosi Centrum Diagnostyki i Terapii Dziecka | Rzeczańska 19/9, Poznań
tel. 501 120 055 | centrumherosi@gmail.com | www.centrumherosi.pl

 zbijanie baniek podczas podskoków, lub skoków na trampolinie, łóżku itp.

 taczka ( trzymanie dziecka za uda , chodzenie po pokoju)
 podskakiwanie w pozycji siedzącej na dużej piłce z pomocą rodzica można
trzymać się za ręce.
 przepychanie piłki z drugą osobą (kto silniejszy)
 Przepychanie nogami , plecami w różnych pozycjach, w siadzie , leżeniu
itp.
 wałkowanie piłką w leżeniu na brzuchu na macie lub materacu, nogi plecy,
ręce i na brzuchu nogi i ręce. Pytamy co w danej chwili jest masowane, np.
Co masuję? odp. Prawą rękę.
 opieramy piłkę o ścianę a chłopiec przyciska w pozycji stojącej piłkę i
kula po ścianie , góra, dół, i na boki.
 Leżenie na piłce na brzuchu, rodzic przesuwa piłkę w przód tył i na boki,
dziewczynka próbuje sie utrzymać i nie spaść
 to samo ale w siadzie, rodzic trzyma za biodra lub uda i buja w przód tył i
na boki, próbuje utrzymać równowagę.
 przeciąganie liny
 turlanie się na podłodze zmienny rodzaj podłoża: dywan, koc, wykładzina,
karimata, materac, z nogami wyprostowanymi i rękami wzdłuż ciała.
 kozłowanie piłki do kosza, raz prawa ręka, raz lewa, obie ręce,
naprzemiennie.
 rzucanie piłką do kosza mocno o ziemie, o mur itp.
 rzucanie do celu, do kosza itp.
 rzucanie i łapanie do siebie wzajemnie
 Podawanie piłki do kosza - stoimy oparci ze sobą plecami, mocno się
stykając. Rodzic mówi np. góra, i podaje piłkę nad głową, Dziecko
przechwytuje, i mówi np. dół, i podaje między nogami, prawo lewo itd.
Podkręcamy tempo.