Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

Leksioni 10. Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.1 Aplikacionet me marrës të shumëfishte

Shumë aplikacione transmetojnë të njëjtat të dhëna në një kohë në marrës te shumte.
• Emisionet e Radios apo Videot
• Videokonferencat
• Aplikacionet e përbashkëta
Një rrjet duhet të ketë mekanizma për të mbështetur të tilla aplikacionet në mënyrë efikase.

10.2 Multicast
Komunikimi multicast i referohet komunikimit një-për-shumë ose shumë-me-shumë.

IP multicast i referohet zbatimit të komunikimit multicast në internet. Multicast-i është nxitur

nga marrësit: Marrësit tregojnë interes në marrjen e të dhënave.

10.2.1 Grupet Multicast

Grupi i marrësve për një transmetim multicast është quhet një grup multicast.

-Një grup multicast është identifikuar nga një adresë multicast.

-Një përdorues i cili dëshiron të marrë transmetimet multicast i bashkohet grupit përkatës
multicast dhe bëhet një anëtar i atij grupi.

Pasi një përdorues bashkohet, rrjeti ndërton shtigjet e nevojshme te rutimit në mënyrë që
përdoruesi te marri të dhënat e dërguara në grupin multicast.

10.2.2 Multicast-i mbi një Rrjet me Paketa

Pa mbështetje për multicast në shtresen e network-ut :

1
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.2.3 Multicast-i mbi një Rrjet me Paketa

Me mbështetjen për multicast në shtresën e network-ut:

10.3 Semantika e IP multicast

Grupet multicast janë identifikuar nga adresat IP në rangun 224.0.0.0 - 239.255.255.255 (adresa
e klases D).
Çdo host (më saktë: ndërfaqja) mund të bashkohet dhe ta lërë një grup multicast dinamikisht.
– nuk ka kontrollin e qasjes (aksesit)
Çdo Datagram IP e dërguar në një grup multicast është transmetuar ne të gjithë anëtarët e grupit.
– nuk ka siguri, nuk ka "kontroll kati"
– derguesi nuk ka nevojë të jetë një anëtar i grupit
Shërbimi IP Multicast është i pabesueshëm.

10.3.1 Stack-u i Protokollit IP

IP multicasting mbështet vetëm UDP si shtresa më e lartë. Nuk ka multicast neTCP!

2
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.4 IP Multicast
Ekzistojnë tri komponentet thelbësore të shërbimit IP Multicast:
 Adresimi IP Multicast
 Menaxhimi Grupit IP
 Routimi Multicast

10.4.1 Adresimi Multicast

Të gjitha adresat e klases D janë adresa multicast:

 Adresat multicast janë caktuar ne menyre dinamike.

 Një Datagram IP e dërguar në një adresë multicast është përcjellë për të gjithë që janë
bashkuar me grupin multicast.
 Nëse një kërkesë (aplikacion) është ndërprerë, adresa multicast është (implicite) e
lëshuar.

10.4.2 Llojet e adresave multicast

Rangu i adresave mes 224.0.0.0 dhe 224.0.0.255, përfshirëse, është rezervuar për përdorim të
protokolleve te rutimit dhe të tjera topologji te nivelit të ulët zbulimi ose protokollet e
mirëmbajtjes. Router-at Multicast nuk duhet të përcjellin ndonjë datagram multicast me adresa
destinacioni në këtë rang.
Shembuj të adresave të veçanta dhe të rezervuar te Klases D:

3
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

224.0.0.1 Të gjitha sistemet në këtë subnet

224.0.0.2 Te gjitha router-at në këtë subnet
224.0.1.1 NTP (Network Time Protocol)
224.0.0.9 RIP-2 (një protokoll rutimi)

10.4.3 Perkthimi i Adreses Multicast

Në adresat MAC Ethernet, një adresë multicast është të identifikuar nga vendosja e bitit më të
ulët në byte-in me të majtë :

Jo të gjitha kartat Ethernet mund të filtrojne adresat multicast në hardware.

- Filtrim është bërë në software nga driver-i i pajisjes.

10.4.4 Harta e Adreses Multicast

10.5 IGMP
Protokolli i Menaxhimit te Grupit te Internetit (IGMP) është një protokoll i thjeshtë për
mbështetjen e IP Multicast. IGMP është perkufizuar në RFC 1112. IGMP vepron mes një hosti
dhe router-it te saj i bashkangjitur direkt (një rrjeti fizike - për shembull, segmenti Ethernet i
vetëm). IGMP është përdorur nga router-at multicast qe të mbajnë gjurmët e anëtarësimit në një
grup multicast. Mbështetje për tu:

- Bashkuar me një grup multicast

- Pyetur per anëtarësim
- Dërguar raportet e anëtarësimit

Një host dërgon një raport IGMP kur ajo i bashkohet një grupi multicast (shenim: proçese të
shumta në një host mund të bashkohen. Një raport i është dërguar vetëm për proçesin e parë).

4
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

Nuk është dërguar raport kur një proçes e lë një grup. Një router multicast rregullisht multicast
në pergjithesi (jo grup specifik) pyetjeve IGMP per të gjitha hostet (adresa e grupit është
vendosur në zero). Një host përgjigjet një pyetje IGMP me një IGMP raport.
Router-i multicast mban një tabele për grupet multicast që janë bashkuar hosteve. Vetëm router
dërgon një pakete, në qoftë se ka një host ende te bashkuar.

Shënim: Router nuk mbajnë gjurmët se cili host bashkohet.

10.5.1 Formati i Paketes IGMP

Mesazhet IGMP janë vetëm 8 byte gjatë.

5
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.6 Rrjetet me rutera të shumta multicast

Vetëm një router bën pyetje IGMP (Querier).
- Ruteri me adresen IP më të vogël bëhet querier në një rrjet.
Një ruter përcjell pako multicast në rrjetin (Forwarder).

10.7 Protokollet e Rutimit Multicast

Qëllimi: Ndërtimi i një pemë që përfshin (spanning tree) të gjithë anëtarët e një grupi multicast.

6
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.8 Rutimi multicast si një problem grafik

Problem: Perfshin një pemë të tillë që të gjithë anëtarët grupin multicast janë të lidhura me pemë.

Zgjidhja 1: Rruga më e shkurtër ne Pemë apo pema e burim-bazuar: Ndërtimi i një peme që
minimizon koston e rrugës nga burimi deri ne çdo marrës.

- Efektive nëse ekziston një dërgues i vetëm.

- Nëse ka dërgues të shumte, kanë nevojë për një pemë të tillë për çdo dërgues.
- E lehtë për tu llogaritur.

7
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

Zgjidhja 2: Pema me kosto-minimum: Ndërtimi i një pemë që minimizon koston totale të

skajeve.

- Zgjidhja e mirë në qoftë se janë shume dergues.

- Shumë të shtrenjta për të llogaritur (jo praktike për më shumë se 30 nyje).

10.8.1 Rutimi multicast në praktikë

Protokollet e Rutimit zbatojë një nga dy qasjet:

1. Pema Burim-Bazuar:

- Në thelb zbaton Zgjidhjen 1.

- Ndërton një pemë me rrugën më të shkurtër për çdo dërgues

- Pema është ndërtuar nga marrësi në dërgues →rruga e kundërt e shkurtër / rrugën e
kundërt e përcjelljes (forewarding)

2. Pema e bazuar në berthame :

- Ndërtimi i një pemë të vetme të shpërndarjes që është e shperndarë ne të gjithë

derguesit.

- Nuk e përdorin Zgjidhjen 2 (sepse ajo është shumë e shtrenjtë).

- Zgjedh një router si një "bërthamë" (i quajtur edhe "pika e takimit").

- Të gjithe marrësit ndërtojne një rrugë më të shkurtër për në bërthamë → rruga e kundërt
e shkurtër / rrugën e kundërt e përcjelljes (forewarding).

8
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.8.1.1 Tabela Multicast e Rutimit

Hyrjet ne tabelen e rutimit për pemët burim- bazuar dhe për pemët e bazuara në berthame janë të
ndryshme.
- Pema burimi-bazuar : (Burimi, Grupi) ose hyrja (S, G).

- Pema bazuar në berthame : hyrja (*, G).

10.9 Reverse Path Forwarding (RPF)

RPF ndërton një pemë me rrugën më të shkurtër në një mënyrë të shpërndarë, duke marrë
përparësi nga tabelat e rutimit unicast.

• Koncepti kryesor: Duke pasur parasysh adresën e rrënjës se pemës (p.sh. hosti dërgues),
një router përzgjedh si fqinjin e saj në pemë në rrjedhën e sipërme ruter-in i cili është fqinji
tjetër-me hop për të përcjellë paketat unicast për ne rrënje.
Ky koncept çon në një rruge të kundër më të shkurtër nga çdo router për ne hostin dërgues.
Bashkimi i rrugëve te kundërta më të shkurtra ndërton një pemë me rrugën e kundërt me te
shkurtër. Forwarding RPF: Përcjell një pakete vetëm nëse është marr nga një fqinj RPF.

9
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.9.1 Rutimi multicast në praktikë

Algoritmat e rutimit në praktikë zbatojë njëren nga dy mënyrat:
1. Pema e bazuar ne burim :
- Krijimi i një rruge të kundërt me burimin.
2. Pema e bazuar në berthame:
- Krijimi i një rruge të kundërt me ruterin berthame.

10.9.2 Ndërtimi i një peme burim-bazuar

Vendosen tabelat e rutimit sipas forwarding RPF.
• Përmbytje-dhe-Shkurto.

10.9.3 Ndërtimi i një peme burim-bazuar

Vendosen tabelat e rutimit sipas forwarding RPF.
• Përmbytje-dhe-Shkurto
Përmbytja = Percjell paketat qe mbërrijnë në ndërfaqen RPF në të gjitha ndërfaqet jo-RPF.

1
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.9.4 Ndërtimi i një peme burim-bazuar

Vendosen tabelat e rutimit sipas forwarding RPF.
• Përmbytje-dhe-Shkurto
Përmbytja = Percjell paketat në të gjitha ndërfaqet jo-RPF ; Marrësi bie pako nuk marrë në
ndërfaqe RPF.

1
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

Vendosen tabelat e rutimit sipas forwarding RPF

• Përmbytje-dhe-Shkurto
Shkurto = Dërgo një mesazh te shkurter, kur një pakete është marrë në një ndërfaqe jo-RPF ose
kur nuk ka marrës në drejtim të rrymës ; Mesazhi i shkurter e çaktivizon hyrjen e tabelës se
rutimit.

10.9.5 Shkurtimi
Mesazhi Shkurt përkohësisht çaktivizonnjë tabelë rutimi hyrje.

• Efekti: Heq një lidhje nga pema multicast.

• Nuk janë dërguar mesazhe multicast në një lidhje të shkurtuar.
• Mesazhi Shkurt është dërguar në përgjigje të një pakete multicast.

Kush dërgon mesazhe të shkurtuara?

1. Një router pa anëtarët e grupit në rrjetin e tij lokal dhe nuk ka lidhje me ruterat fqinje në
drejtim të rrymës,downstream (mesazhi shkurt i dërguar në ndërfaqen RPF).
2. Një router pa anëtarët e grupit në rrjetin e tij lokal i cili ka marrë një mesazh te shkurter nga të
gjitha ruterat fqinje në drejtim të rrymës, downstream (mesazh i shkurter idërguarnë ndërfaqe
RPF).

1
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

3. Një router me anëtarët e grupit, i cili ka marrë një pakete nga një fqinj jo-RPF (mesazh i
shkurter i dërguar fqinjit jo-RPF).

10.9.6 Ndërtimi i një peme burim-bazuar

Kur një marrës bashkohet, ka nevojë për të ri-aktivizuar një hyrje te shkurter ne taabelën e
rutimit.
• Shartimi:Duke dërguar një mesazh shartimi riaktivizon hyrjen ne tabelën e rutimit e çaktivizuar
nga një mesazhi i shkurter.

10.9.7 Metoda alternative për ndërtimin e një peme burim-bazuar

Kjo punon vetëm në qoftë se marrësi e di burimin.
• Anëtarësim-Eksplicit
- Marresit dërgon një mesazh antarësimi në fqinjin RPF.
- Mesazhi antaresimit krijon hyrjen (S, G) në tabelen e rutimit.
- Mesazhii antaresimit është miratuar.

1
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.9.8 Ndërtimi i një peme berthame-bazuar

• Një router është berthama.
• Marresi dërgon një mesazh antaresimi fqinjit RPF në lidhje me berthamen.
• Mesazhi i antaresimit krijon hyrjen (*, G) në tabelen e rutimit.

• Burimi i dërgon të dhënat në bërthame.

• Berthama përcjell të dhënat sipas hyrjes në tabelen e rutimit.

1
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.10 Protokollet e rutimit multicast në internet

• Protokolli i rutimit distance vektor (DVMRP):
- Protokolli i parë i rutimit multicast.
- Zbaton përmbytjet-dhe-shkurto.
• Multicast Open ShortestPath First (MOSPF):
- Zgjerim per multicast në OSPF. Çdo router llogarit një pemë me rrugën më të shkurtër e
bazuar në gjendjen e lidhjeve te bazave te të dhënave (database).
- Nuk përdoret gjerësisht.
• Core Based Tree (Pema berthame-bazuar, CBT):
-Pema e parë me protokoll rutimi berthame-bazuar.
• Protocol Indipendent Multicast (Protokolli i Pavarur Multicast, PIM):
Punon në dy mënyra: PIM Dense Mode (PIM-DM) dhe PIM Sparse Mode(PIM-SM).
- PIM-DM ndërton një pemë burim-bazuar duke përdorur përmbytjet-dhe-shkurtime.
- PIM-SM ndërton pemë berthamë-bazuara si dhe pemë burim -bazuar me antaresim-
eksplicite (nëse nuk ka shumë trafik përdor berthame-bazuar. Nëse masa e trafikut
tejkalon pragun, kalon në burim-bazuar).

10.10.1 PIM-DM: Mënyra e dendur PIM

• PIM-DM zbaton përmbytje-dhe-shkurtim.
• Paketa portokalli: Pakete Multicast (= të dhëna).
• Paketa blu: Mesazhi PIM.

1
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.10.2 PIM-SM: Mënyra e Rralle PIM

• Berthama është quajtur pika-takim(rendezvous-point,RP).
• Marresi e di RP (i konfiguruar ne menyre statike ose i zgjedhur ne menyre dinamike).
• Kur marrësi i bashkohet, një mesazh antaresimi është dërguar në RP në RPF.

• Anetaresohet hosti H3 : mesazhi i anëtarësimit dërgohet vetëm deri kur ruteri i parë është pjesë
e pemës bërthame-bazuar.

1
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.10.3 PIM-SM: Kalimi në pemë burim-bazuar

• Kur të dhënat për në marrës tejkalon pragun, ruterat kalojne në një pemë burim-bazuar.
• Kjo është bërë duke dërguar një mesazh anëtaresimi-eksplicit ne burimi.
• Ketu mund të jenë kopjuar paketat duke u dërguar çdo here.

1
 Multicast dhe protokollet e rutimit multicast

10.10.4 PIM-SM: Kalimi në pemë burim-bazuar

• Kur të dhënat vijne nga burimi (në krahasim me RP), një mesazh i shkurter është dërguar në
RPT.
• Tani: Të dhënat i përcillen vetëm përgjatë pemës me rrugën më të shkurtër.