UNIVERSITETI I PRIZRENIT

Fakulteti i Shkencave Kompjuterike - TIT

Teknologjia
TCP/IP

Vështrim i TCP/IP

Mr. sc. Arsim Susuri

Teknologjia TCP/IP
 Vështrim i TCP/IP
 Bridge-t, LAN-et dhe Cisco IOS
 Routimi Statik dhe Dinamik
 UDP dhe Aplikimet e tij
 TCP Studimi
 Shërbimi Multicast dhe Realtime
 Web, DHCP, NTP dhe NAT
 Menaxhimi Siguria e Rrjetit
Vështrim i TCP/IP
 Interneti
 TCP/IP protokollet
 Pajisjet Internetworking
 Enkapsulimi dhe Multipleksimi
 Emërtimi dhe Adresimi
 Qasja e Shumëfishtë
 Routimi dhe Forwardimi
 Kontrolli i Trafikut dhe i Rrjedhës
 Detektimi i gabimeve dhe kontrolli
 Formatet e Header-it dhe Protokollet
 Një shembull: si punon Protokolli TCP/IP
Interneti
 Një sistem global i informacionit i përbërë prej miliona
kompjuterëve në tërë botën.
 Historia
 Në fund të viteve 1960, ARPA (Advanced Research Project
Agency) sponzoron zhvillimin e rrjetit paketor, të quajtur
ARPANET.
 1974, TCP/IP protokollet dhe modeli propozohen nga Cerf dhe
Kahn.
 1983, ARPANET adopton TCP/IP. Në këtë kohë, ARPANET ka
200 routerë.
 1984, NSF (National Science Foundation) jep fonde për një rrjet
kompjuterik të bazuar në TCP/IP. Ky rrjet kryesor (backbone)
rritet në NSFNET, i cili shndërrohet në pasardhës të ARPANET.
 1995, NSF ndalon financimin e NSFNET. Interneti është tërësisht
komercial.

4
Kontrolli i standardeve të
Internetit
 Internet Society (ISOC): një organizatë me anëtarësi
profesionale që komenton politikat, zbatimet dhe mbikëqyr të
tjerët që merren me çështje politikash të rrjetit kompjuterik.
 Internet Architecture Board (IAB): përgjegjës për definimin e
arkitekturës gjithpërfshirëse të Internetit me udhëheqje dhe të
gjerë me IETF.
 Internet Engineering Task Force (IETF): për inxhiniering dhe
zhvillim të protokolleve.
 Internet Research Task Force (IRTF): përgjegjës për hulumtim
afatgjatë dhe të fokusuar.
 Internet Corporation for Assigned Names and Numbers
(ICANN): në krye të definimit të të gjithë “parametrave unikë” në
Internet, duke përfshirë këtu edhe emrat e domejnave dhe IP
adresave.

5
Procesi i standardizimit në
Internet
 Një mënyrë tipike (por jo edhe e vetme) e
standardizimit është:
 Internet Draftet
 RFC (Request for Comments)
 Standardi i Propozuar
 Draft Standardi (kërkon 2 implementime
punuese)
 Internet Standardi (i deklaruar nga IAB)
 David Clark, MIT, 1992: «Nuk pranojmë: mbretër,
kryetarë, dhe votim. Ne besojmë në: koncensus të
vrazhdë dhe kod punues.”

6
Arkitektura komunikuese
hierarkike
 Rrjetet mund të jenë shumë komplekse dhe kërkojnë
bashkëpunim të lartë mes palëve të përfshira.
 Bashkëpunimi arrihet duke detyruar palët t’i përmbahen një seti
të rregullave dhe konventave (protokolleve).
 Kompleksiteti i detyrave të komunikimit reduktohet duke
shfrytëzuar shtresa të shumëfishta të protokolleve:
 Çdo protokoll implementohet si i pavarur.
 Çdo protokoll është përgjegjës për një nëndetyrë (subtask)
specifike.
 Protokollet grupohen në hierarki.
 Një set i strukturuar i protokolleve quhet arkitekturë e
komunikimeve (protocol suite).

7
TCP/IP Protokollet

 Internet Protocol Suite

 Një kombinim i
protokolleve të
ndryshme
 I organizuar në katër
nivele

8
Funksionet e shtresave
 Shtresa e Data Link-ut
 Shërbimi: transfer të besueshëm të kornizave mbi një link.
 Funksionet: Sinkronizimi, kontrolla e gabimeve, kontrolla e
rrjedhës.
 Shtresa e Rrjetit
 Shërbimi: Lëvizja e paketeve brenda rrjetit.
 Funksionet: Rutimi, adresimi, komutimi, kontrollimi i bllokadës.
 Shtresa e Transportit
 Shërbimi: Kontrollimi i dërgesës së të dhënave mes nyjeve.
 Funksionet: Inicimi/Ndërprerja kontrollimi i rrjedhës.
 Shtresa e Aplikacionit
 Shërbimi: Trajton detajet e programeve aplikative.
 Funksionet: Çdo gjë është specifike sa i përket aplikacionit.

9
Protokollet në Shtresa të
Ndryshme

10
Pajisjet Internetworking

 Kompjuterët lidhen përmes pajisjeve

internetworking.
 Klasifikohen sipas funksionaliteteve të tyre
dhe shtresave
 Hub
 Bridge
 Switch
 Router

11
Komunikimi i Nyjeve Përmes Hub-it

12
Komunikimi i Nyjeve Përmes
Bridge-it

13
Komunikimi i Nyjeve Përmes
Router-it

14
Enkapsulimi

 Të dhënat e aplikacionit dërgohen më poshtë

 Çdo shtresë shton një header në të dhënat (PDU)
nga shtresa e tij më e lartë.

15
Multipleksimi dhe
demultipleksimi
 Protokollet e shtresave
më të larta mund të
shfrytëzojnë shërbimin
përmes protokollit të
shtresës së njëjtë më të
ultë.
 Protokolli i shtresës më
të lartë mund të
shfrytëzojë shërbimin
nga protokollet e e
ndryshme të shtresave
më të ulëta.
16
Emërtimi dhe Adresimi

 Identifikon në mënyrë unike proceset në

kompjuterë të ndryshëm për komunikim.
 Numri i portit
 Emri i domenit
 IP adresa
 MAC adresa

17
Emri i domenit

 Identifikon një nyje

 “User friendly”
 I organizuar në mënyrë hierarkike
 Domain Name System (DNS): përkthen emrin e
domenit në IP adresë korresponduese.
 DNS serverët dhe databaza e emrit të domenit
 Caching-u i emrit
 DNS kërkesa dhe përgjigje

18
Hapësira e Emrit të Domenit

19
Numri i portit

 Adresë për procesin e përdoruesit të shtresës

së aplikacionit.
 Numri i Portit fushë në header të TCP apo
UDP.
 Numrat e mirënjohur të porteve
 1 deri 255: shërbimet e gjëra të Internetit (telnet -
23)
 256 deri 1023: rezervuar për shërbime specifike
të Unix-it
 1024 e më lartë: numra ephemeral (tranzitorë) të
porteve
20
IP Adresa

 Çdo interfejs i nyjes në Internet ka një IP

adresë unike.
 IPv4, 32 bitë, shënimi decimal i pikësuar

 IPv6, adresë 128-bitëshe

21
Pesë klasat e IP Adresave

22
Subnetimi

 Tri nivelet e një IP adrese:

 ID e rrjetit
 ID e nënrrjetit (subnet)
 ID e nyjes
 Subnet maska: ndan ID e nënrrjetit dhe ID e nyjes

23
Formati i kornizës Ethernet

 Ethernet Adresa e Burimit (MAC)

 Ethernet Adresa e Destinacionit
 Lloji i Kornizës: përdoret për të identifikuar
ngarkesën
 CRC: Përdoret për kontrollim të gabimit

24
Formati i IP Header-it

 Madhësia: 20 byte nëse nuk ka opcione.

25
Formati i UDP Header-it

 Checksum: llogaritet përmes UDP header-it, UDP

të dhënave dhe një pseudo-header-it si më
poshtë.

26
Formati i TCP Header-it

27
Një shembull:
Si punojnë së bashku protokollet TCP/IP
 Bob, një user, dëshiron të rezervojë një biletë
aeroplani përmes një web faqeje për
rezervim online.
 Bob e din emrin e domenit www.expedia.com
 Kompjuteri i largët me emër domeni është një
web server.

28
Një shembull – Aplikacioni
 Web serveri siguron web shërbimin.
 Bob e përdor një web browser (Chrome, IE,
FireFox, etj) që në fakt është një web client,
për të kërkuar dhe pranuar web shërbimin.
 HyperText Transfer Protocol (HTTP) përdoret
nga ana e web server-it dhe browser-it.

29
Një shembull – DNS
 Bob starton Netscape-in në kompjuterin e tij,
dhe shtyp http://www.exedia.com/index.html.
 Emri i domenit ka nevojë të përkthehet në një
IP adresë.
 Një DNS query dërgohet drejt DNS server-it.
 Një DNS reply do t’i kthehet klientit me IP
adresën përkatëse.

30
Një shembull – TCP lidhja
 Klienti siguron një TCP lidhje drejt web server-it.
 Një numër porti bartet në të gjitha paketat në këtë proces.
 Të dhënat e aplikacionit (një mesazh HTTP request message për
fajllin index.html ) dërgohet përmes TCP lidhjes, e mbërthyer në
një TCP segment.

31
Një shembull – IP shtresa
 Segmenti TCP dërgohet më poshtë drejt IP
shtresës dhe mbërthehet në një IP datagram.
 Routerët do të përcjellin (forward) IP
datagramin hap pas hapi drejt web server-it
duke kontrolluar tabelat e tyre të routimit.

32
Një shembull – MAC shtresa
 Nyja e Bob-it dërgon një IP datagram dhe IP
adresën e routerit të hapit tjetë (next-hop) drejt
e më poshtë MAC shtresës.
 IP datagrami mbërthehet në një Ethernet
kornizë.

33
Një shembull – ARP
 Ethernet korniza ka neovjë të dërgohet drejt interfejsit
të routerit të hapit tjetër.
 Vetëm Ethernet MAC adresa mund të njihet.
 ARP request/reply përdoret për të përkthyer MAC
adresën.

34
Një shembull – në anën tjetër
 Web serveri e pranon Ethernet kornizën.
 Paketa i dorëzohet shtresave të mësipërme.
 Kur shtresa e aplikacionit e pranon mesazhin
HTTP request, e dërgon një mesazh HTTP
response drejt klientit.

35