JAN BROŻEK

(1585-1652)
 MATEMATYK, HISTORYK NAUKI
PROFESOR I DOBRODZIEJ
UNIWERSYTETU

ŻYCIORYS
Urodził się w Kurzelowie (powiat włoszczowski) w rodzinie
mieszczańskiej.
W 1604 rozpoczął naukę na wydziale filozoficznym Akademii
Krakowskiej.
W swych pracach zajmował się teorią liczb, geometrią, a
także medycyną, teologią i geodezją.
W 1610. Napisał dzieło pt. Geodesia distantiarum i na Uniwersytecie
Krakowskim założył pierwszą w Polsce katedrę geodezji.
Był zwolennikiem teorii kopernikańskiej. Był pierwszym
biografem Mikołaja Kopernika, zebrał sporo pamiątek po nim, z których
część zaginęła po śmierci Brożka.
Naukę postrzegał kompleksowo; jego uzdolnienia interdyscyplinarne
objawiały się nieraz w zaskakujący sposób. Rozwiązał w sposób
matematyczny następujący problem z dziedziny biologii: dlaczego pszczoły
budują plastry w kształcie komórek sześciokątnych? Brożek zauważył, że aby
pokryć płaszczyznę wielokątami foremnymi, należy zestawić sześć
trójkątów równobocznych albo cztery kwadraty czy też trzy sześciokąty
foremne. Ponieważ przy tych samych obwodach sześciokąt ma
największą powierzchnię, stąd komórka sześciokątna ma największą
objętość przy najmniejszym zużyciu materiału (wosku). Badał
właściwości wielokątów gwiaździstych. Zajmował się również liczbami
doskonałymi i zaprzyjaźnionymi, przy czym podał twierdzenia będące
szczególnymi przypadkami nieznanego jeszcze wówczas małego
twierdzenia Fermata
,,Wybitny matematyk i astronom, profesor Akademii
Krakowskiej, zacięty obrońca przywilejów tej uczelni
w pojedynku z jezuitami, zjadliwy pamflecista
antyjezuicki’’

Ciekawostki
- Ustanowił na rzecz Akademii Krakowskiej 2 fundacje, m.in. na zakup
książek matematycznych i przyrządów astronomicznych. Przekazał też
uczelni swoją bibliotekę, a także najstarszy zachowany do dzisiejszych
czasów globus na którym zaznaczono Amerykę, zwany Globusem
Jagiellońskim z około 1510 r. Jego imieniem nazwano Collegium
Broscianum Uniwersytetu Jagiellońskiego, budynek uniwersytecki na
krakowskim Starym Mieście, ulicę w Krakowie, ulicę w Warszawie, ulicę
w Gdańsku oraz jedno z większych osiedli mieszkalnych
we Włoszczowie.
- Od 1632 do śmierci w 1652
był proboszczem rzymskokatolickiej parafii pw. św.
Bartłomieja w Staszowie.

- Opublikował ponad 30 prac matematycznych.