ATA AÖF GÜMÜŞ NOTLAR

2022-2023
GÜZ – ARA SINAV
TÜRK DİLİ 1
 Eski bir tarihi ve geçmişi olan insan topluluğunun anlaşma vasıtası (Türk dili gibi).
 Belli bir çağın kelime dağarcığı ve söz dizimi: Tanzimat dili, divan dili gibi.
 Meslek gruplarının anlaşma sistemi: Gemici dili, tıp dili, argo gibi.
 Bir yazarın, şairin söyleyiş tarzı: Nedim’in dili, Yahya Kemal’in dili, Yaşar Kemal’in dili gibi.
 Bir sanat alanının kendine özgü anlatım biçimi: Şiir dili, nesir dili, tiyatro dili gibi.

• Dille ilgili ilk sistematik düşüncelere Herakleitos (MÖ V. yy.)’da rastlanır. Herakleitos “Dili anlamak evreni
anlamak demektir.” sözüyle evrenin anlaşılmasını, dilin anlaşılmasına bağlamıştır

• Dil bilimci Lyons’a göre betimleyici İşlev, anlatım işlevi ve toplumsal işlev olmak üzere dilin üç farklı işlevi
bulunmaktadır.
Halliday’e göre ise dilin üç temel işlevi vardır: Düşünsel işlev, kişiler arası işlev ve metinsel işlev.
Karl Bühler ise dili kültür açısından ele alarak dilin anlatım, çağrı ve betimleyici işlevlerinden bahseder
Britton, dilin belgesel, yazınsal ve anlatım olmak üzere üç temel işlevine dikkat çekmektedir.
Jakobson ise anlatım, çağrı, ilişki, betimleme, üstdil ve yazınsal olmak üzere dilin altı işlevinden bahsetmek-
tedir.

• Maddi kültürel ögeler

 Dil
 İnanç, din
 Dünya görüşü
 Örf ve gelenekler
 Edebiyat
 Sanat
 Devlet anlayışı
 Yaşayış biçimleri
 Yemekler
 Giysiler

Dil, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan, sözlü ve yazılı bir gelenekle geçmiş ile bugün arasında bağ kura-
rak şu anda şekillenmeye devam eden kültürel değerleri geleceğe taşıyan köprü konumundaki sistemli yapı-
dır

• Eklemeli diller: Kelime köklerine ekler getirilerek yeni kelimeler üretilir. Türkçenin sondan eklemeli
dil olması kolay kelime ve kavram türetmek için elverişli olmasını sağlamıştır.
Türkçe
Moğolca
Mançuca

• Türkiye’de Altayistik bilim kolunda çalışma yapan bilim adamları şunlardır:

 Ahmet Temir,
 Osman Nedim Tuna ve
 Talat Tekin (en fazla çalışma yapan kişi)

• Türkçenin en eski yazılı belgelerin bulunduğu en eski devresidir. Türk dilinin tarihi bilinen en eski
metni Çoyren yada Çoyron Yazıtıdır.

• Bugün için bilinen en eski ve korunmuş yazıtlar Orhun Yazıtları’dır. Yoluğ Tigin tarafından yazılmış-
tır Orhun kitabelerini okuyan çözümleyen ilk Türkolog Wilhelm Thomsen’dır

Sınav öncesinde son tekrar için hazırladığımız bu Gümüş Not;

Altın Notlar ve Altın Sorulardan hazırlık yapan öğrencilerimizin anlayacağı şekilde kısaltılarak hazırlanmıştır.
www.akademiaof.com
 ATA AÖF GÜMÜŞ NOTLAR
2022-2023
GÜZ – ARA SINAV
• Türkler tarafından kullanılan alfabeler
1. Göktürk alfabesi
2. Uygur alfabesi
3. Kiril alfabesi
4. Soğd alfabesi
5. Arap alfabesi

• Türkçede 21 ünsüz vardır: b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z

Dudak ünsüzleri: b, p, m
Diş-dudak ünsüzleri: f, v
Diş ünsüzleri: d, t, n, s, z
Damak-diş ünsüzleri: c, ç, j, ş
Ön damak ünsüzleri: g, k, l, r, y
Arka damak ünsüzleri: ğ
Gırtlak ünsüzü: h
Oluşumlarında hava için geniş bir yol bulunan ünsüzler: l, m, n, r, y
Ünsüzler genizden çıkan (nazal) ünsüzler olarak da bir grup oluştururlar: m ve n gibi.

• Temel Söz Varlığı: En temel ihtiyaçları karşılayan kelimeler, başta organ isimleri olmak üzere yemek, iç-
mek, uyumak, gitmek, gelmek, almak, vermek gibi kavramlar; akrabalık adları, sayılar ve maddi ve manevi
kültür içine giren çeşitli kavramlar bu başlık altında incelenir

• Türklerin çok geniş bir coğrafyada, birçok milletle etkileşim hâlinde olması, Türkçenin de yabancı dillerle et-
kileşime geçmesine sebep olmuştur.
Dünya üzerinde var olan birçok dilde bulunmayan ikilemeler, Türkçede anlatımı güçlü kılmak için sıkça başvu-
rulan kalıplaşmış söz varlığı ögeleridir
Türkçede eski dönemlerden beri bir sözcüğün birden fazla anlamı karşıladığı görülmektedir. Saz kelimesi
hem çalgı aletidir hem de sulak ve otlak alan anlamına gelir.

• Türkçenin en fazla sözcük aldığı dil Arapçadır. (AS- 2018) ikinci en fazla sözcük aldığı dil Fransızcadır.
Türkçede yer alan sözcüklerin toplam % 14,18'i (104.481 sözcüğün 14.816'sı) yabancı dillerden Türkçeye
girmiştir.

• Türkçenin sözcüklerde özellikleri (AS- 2018)

1. Ünlü uyumu vardır.
2. Sözcük başında birden çok ünlü bulunmaz.
3. Sözcüklerde birden çok ünlü yan yana gelmez.
4. Sözcük başında c, ğ, l, m, n, r, z ünsüzleri bulunmaz.
5. Çekim, eklerle yapılır.
6. Ön ek değil, son ek kullanılır.
7. Soru ekle yapılır.
8. Bitişkendir.
Türkçenin adlarda özellikleri
1. Belirlilik takısı yoktur.(Arapçadaki “el”, İngilizcedeki “the”, Almancadaki “der/die/das”, Fransızcadaki
“le/la” takıları gibi)
2. Cinslik (erillik/dişilik) yoktur. (Arapçadaki “Latif/Latife” gibi)
3. Çekim, iyelik ekleriyle yapılır.
4. Sıfatlar adlardan önce gelir.
Sıfatlardan sonra çokluk eki gelmez.

Sınav öncesinde son tekrar için hazırladığımız bu Gümüş Not;

Altın Notlar ve Altın Sorulardan hazırlık yapan öğrencilerimizin anlayacağı şekilde kısaltılarak hazırlanmıştır.
www.akademiaof.com