ክፍል አንድ

1. የኮምፒዩተር ታሪክ

1.1 መግቢያ

የኮምፒዩተር ታሪካዊ መሠረት ዛሬ ለምን የኮምፒዩቲንግ ሲስተሞች እንደተዘጋጁ ለማስረዳት ረጅም መንገድ ይሄዳል።

ይህንን ክፍል ገፀ-ባህሪያቱ እና ዝግጅቶቹ አሁን ያለንበት ቦታ ላይ ያደረሱትን ታሪክ አድርገህ አስብ እና ወደፊት

ለሚመጣው አስደሳች ጊዜ መሰረት ፍጠር። የኮምፒውቲንግ ሃርድዌር እና ሶፍትዌሮችን ለየብቻ እንመረምራለን

ምክንያቱም እያንዳንዳቸው የኮምፒውቲንግ ሲስተሞች ወደ ንብርብር ሞዴል እንዴት እንደተሻሻሉ ላይ የራሳቸው

ተፅእኖ አላቸው። 1.1.1 የኮምፒዩተር ሃርድዌር አጭር ታሪክ ሰዎችን በተለያዩ የሒሳብ ዓይነቶች የሚረዱ መሣሪያዎች

ሥሮቻቸው በጥንት ጊዜ የነበራቸው ሲሆን እስከ ዛሬ ድረስ በዝግመተ ለውጥ ቀጥለዋል። በኮምፒውቲንግ ሃርድዌር

ታሪክ ውስጥ አጭር ጉብኝት እናድርግ። የቀድሞ ታሪክ በአስራ ስድስተኛው ክፍለ ዘመን የታየው አባከስ የቁጥር

እሴቶችን ለመመዝገብ እና የሰው ልጅ መሰረታዊ የሂሳብ ስራዎችን የሚሰራበት መሳሪያ ሆኖ ተሰራ። በአስራ ሰባተኛው

ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ ፈረንሳዊው የሂሳብ ሊቅ ብሌዝ ፓስካል በማርሽ የሚንቀሳቀሱ ሜካኒካል ማሽኖችን ገንብቶ

በመሸጥ ሙሉ ቁጥር መደመር እና መቀነስ ሠራ። በኋላ በአስራ ሰባተኛው ክፍለ ዘመን፣ ጀርመናዊው የሂሳብ ሊቅ

ጎትፍሪድ ዊልሄልም ቮን ሌብኒዝ አራቱን ባለ ሙሉ ቁጥር ስራዎች ለመስራት የተነደፈውን የመጀመሪያውን ሜካኒካል

መሳሪያ ሰራ፡ መደመር፣ መቀነስ፣ ማባዛትና ማካፈል። እንደ አለመታደል ሆኖ፣ በዚያን ጊዜ የሜካኒካል ጊርስ እና

ማንሻዎች ሁኔታ የሊብኒዝ ማሽን በጣም አስተማማኝ አልነበረም። በአስራ ስምንተኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ

ጆሴፍ ጃክኳርድ ለሽመና ጨርቅ የሚያገለግል ጃክኳርድ ሉም በመባል የሚታወቀውን ፈጠረ። ማሰሪያው የተወሰነ

ቀለም ያለው ክር ጥቅም ላይ እንዲውል ለማድረግ ቀዳዳው የተበጠለባቸው ተከታታይ ካርዶችን ተጠቅሟል እና ስለዚህ

በሲዲው ውስጥ የተጠለፈውን ንድፍ ይጠቁማል. ጨርቅ. ምንም እንኳን የማስላት መሳሪያ ባይሆንም ፣ ጃክኳርድ ሉም

ጠቃሚ የግብአት ዘዴን የተጠቀመው የመጀመሪያው ነው። እስከ አስራ ዘጠነኛው ክፍለ ዘመን ድረስ ነበር ቀጣዩ ትልቅ

እርምጃ የተወሰደው በዚህ ጊዜ በብሪቲሽ የሂሳብ ሊቅ። ቻርለስ ባባጅ የትንታኔ ሞተር ብሎ የሰየመውን ነድፏል።

መካከለኛ እሴቶች እንደገና እንዳይገቡ የእሱ ንድፍ ትውስታን ያካተተ የመጀመሪያው ነው። የእሱ ንድፍ በተጨማሪ

የሁለቱም ቁጥሮች እና የሜካኒካል ደረጃዎች ግብአትን ያካተተ ሲሆን ይህም በጃክኳርድ ሉም ውስጥ ጥቅም ላይ

ከዋሉት ጋር ተመሳሳይ የሆኑ በቡጢ ካርዶችን ይጠቀማል። አዳ AUGUSTA, የ LOVELACE COUNTESS,

በኮምፒውተር ታሪክ ውስጥ በጣም የፍቅር ሰው ነበረች. የሎርድ ባይሮን ሴት ልጅ (እንግሊዛዊው ባለቅኔ) የተዋጣለት

የሂሳብ ሊቅ ነበረች። እሷ በባቤጅ የትንታኔ ሞተር ላይ በሚሰራው ስራ ላይ ፍላጎት አደረባት እና ሀሳቦቹን አስረዘመች

(እንዲሁም አንዳንድ ስህተቶቹን በማረም)። አዳ የመጀመሪያዋ ፕሮግራመር ነች። የሚደጋገሙ ተከታታይ መመሪያዎች

የሉፕ ጽንሰ-ሀሳብ ለእሷ ተወስኗል። በአብዛኛው በዩናይትድ ስቴትስ የመከላከያ ሚኒስቴር የሚጠቀመው አዳ የተባለው

የፕሮግራም ቋንቋ ተሰይሟል። በአስራ ዘጠነኛው ክፍለ ዘመን መጨረሻ እና በሃያኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ
የኮምፒዩተር እድገቶች በፍጥነት ተደርገዋል። ዊልያም ቡሮውስ ሜካኒካል ማደያ ማሽንን አምርቶ ሸጠ። ዶ/ር ኸርማን

ሆለሪት የመጀመሪያውን ኤሌክትሮ ሜካኒካል ታቡሌተር ሠራ፣ እሱም በቡጢ ካርድ መረጃን ያነባል። የእሱ መሳሪያ

በዩናይትድ ስቴትስ ውስጥ በየአሥር ዓመቱ የሚካሄደውን ቆጠራ አብዮት አድርጓል። ዶክተር ሆለሪት በኋላ ዛሬ IBM

በመባል የሚታወቅ ኩባንያ አቋቋሙ። እ.ኤ.አ. በ 1936 ከሃርድዌር ጋር ምንም ግንኙነት የሌለው ነገር ግን በኮምፒዩተር

ሳይንስ መስክ ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ ያሳደረ የንድፈ ሃሳባዊ እድገት ተፈጠረ። ሌላው እንግሊዛዊ የሒሳብ ሊቅ አላን ኤም

ቱሪንግ ቱሪንግ ማሽን የተባለውን ረቂቅ የሂሳብ ሞዴል ፈለሰፈ፣ ለትልቅ የኮምፒውተር ንድፈ ሃሳብ መሰረት ጥሏል።

የቱሪንግ ማሽኖች አቅም ትንተና የሁሉም የኮምፒውተር ሳይንስ ተማሪዎች የንድፈ ሃሳብ ጥናት አካል ነው።

በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት በርካታ ኮምፒውተሮች በዲዛይንና በግንባታ ላይ ነበሩ። የሃርቫርድ ማርክ I እና

ENIAC ሁለቱ የዘመኑ ታዋቂ ማሽኖች ናቸው። በ ENIAC ፕሮጀክት ላይ አማካሪ የነበረው ጆን ቮን ኑማን በ 1950

የተጠናቀቀው EDVAC በመባል የሚታወቀው ማሽን ላይ ሥራ ጀመረ። በ 1951 የመጀመሪያው የንግድ ኮምፒዩተር

UNIVAC I ለቆጠራ ቢሮ ቀረበ። UNIVAC I የፕሬዚዳንታዊ ምርጫን ውጤት ለመተንበይ የመጀመሪያው

ኮምፒውተር ነበር። በአባከስ የጀመረው የቀደምት ታሪክ በ UNIVAC I ርክክብ አብቅቷል ። ያ ማሽን በማቅረቡ ፣

ቁጥሮችን በፍጥነት የሚቆጣጠር መሳሪያ ህልም እውን ሆነ ። አንዳንድ ባለሙያዎች በዚያን ጊዜ ጥቂት ቁጥር ያላቸው

ኮምፒውተሮች የሰው ልጅን የስሌት ፍላጎት ማስተናገድ እንደሚችሉ ተንብየዋል። ያላስተዋሉት ነገር ቢኖር ፈጣን

ስሌትን በከፍተኛ መጠን ዳታ መስራት መቻል እንደ ሂሳብ፣ ፊዚክስ፣ ምህንድስና እና ኢኮኖሚክስ ያሉ ዘርፎችን ተፈጥሮ

በእጅጉ እንደሚለውጥ ነው። ማለትም፣ ኮምፒውተሮች የእነዚያን ኤክስፐርቶች ግምገማ ሙሉ በሙሉ ትክክል

እንዳልሆነ አድርገውታል።

ከ 1951 በኋላ ታሪኩ በሁሉም አካባቢዎች ችግሮችን ለመፍታት ኮምፒውተሮች ከጊዜ ወደ ጊዜ እየተስፋፉ ከመጡ

አንዱ ሆኗል. ከዚያን ጊዜ ጀምሮ, ፍለጋው በፍጥነት እና ትላልቅ መሳሪያዎችን በመገንባት ላይ ብቻ ሳይሆን እነዚህን

መሳሪያዎች የበለጠ ውጤታማ በሆነ መንገድ እንድንጠቀም የሚያስችሉ መሳሪያዎችን በማዘጋጀት ላይ ያተኮረ ነው.

የኮምፒውቲንግ ሃርድዌር ታሪክ ከዚህ ጊዜ ጀምሮ በተቀጠሩበት ቴክኖሎጂ መሰረት በበርካታ ትውልዶች ተከፋፍሏል.

 የመጀመሪያው ትውልድ (1951 - 1959)

በመጀመሪያው ትውልድ (ከ 1951 - 1959 ገደማ) የንግድ ኮምፒውተሮች የተገነቡት መረጃን ለማከማቸት የቫኩም

ቱቦዎችን በመጠቀም ነው። ከታች በምስሉ ላይ የሚታየው የቫኩም ቱቦ ከፍተኛ ሙቀት ፈጠረ እና በጣም አስተማማኝ

አልነበረም። የተጠቀሙባቸው ማሽኖች ከባድ የአየር ማቀዝቀዣ እና ተደጋጋሚ ጥገና ያስፈልጋቸዋል. እንዲሁም በጣም

ትልቅ፣ ልዩ የተገነቡ ክፍሎች ያስፈልጉ ነበር።

 የቫኩም ቱቦ
የዚህ የመጀመሪያ ትውልድ ኮምፒውተሮች ቀዳሚ የማስታወሻ መሳሪያ በማንበብ/በመፃፍ ጭንቅላት ስር የሚሽከረከር

ማግኔቲክ ከበሮ ነው። እየደረሰበት ያለው የማህደረ ትውስታ ሕዋስ በንባብ/መፃፍ ጭንቅላት ስር ሲሽከረከር ውሂቡ

የተፃፈው ወይም የተነበበው ከዚያ ቦታ ነው።

የግቤት መሳሪያው በ IBM ካርድ (የሆለሪዝ ካርድ ዘር) ላይ የተመቱትን ጉድጓዶች የሚያነብ ካርድ አንባቢ ነበር።

የውጤት መሳሪያው የተደበደበ ካርድ ወይም የመስመር አታሚ ነበር። በዚህ ትውልድ መጨረሻ፣ ከካርድ አንባቢዎች

በጣም ፈጣን የሆኑ ማግኔቲክ ቴፕ ድራይቮች ተዘጋጅተዋል። መግነጢሳዊ ካሴቶች በቅደም ተከተል የሚቀመጡ

የማከማቻ መሳሪያዎች ናቸው፣ ይህ ማለት በቴፕ ላይ ያለው መረጃ በመስመር ላይ አንድ በአንድ መድረስ አለበት ማለት

ነው።

ከኮምፒዩተር ማህደረ ትውስታ ውጭ ያሉ የማከማቻ መሳሪያዎች ረዳት ማከማቻ መሳሪያዎች ይባላሉ. ከእነዚህ

መሳሪያዎች ውስጥ የመጀመሪያው መግነጢሳዊ ቴፕ ነበር። በአጠቃላይ የግቤት መሳሪያዎች፣ የውጤት መሳሪያዎች እና

ረዳት ማከማቻ መሳሪያዎች ተጓዳኝ መሳሪያዎች በመባል ይታወቃሉ።

 ሁለተኛ ትውልድ (1959 - 1965)

የትራንዚስተር መምጣት (ለዚህም ጆን ባርዲን፣ ዋልተር ኤች. ብራቴይን እና ዊልያም ቢ ሾክሌይ የኖቤል ተሸላሚ

ሆነዋል) የንግድ ኮምፒውተሮችን ሁለተኛ ትውልድ አስገኝቷል። ትራንዚስተሩ የቫኩም ቱቦን በሃርድዌር ውስጥ እንደ ዋና

አካል ተክቶታል። ከታች በስእል እንደሚታየው ትራንዚስተሩ ትንሽ፣ የበለጠ አስተማማኝ፣ ፈጣን፣ የበለጠ ረጅም ጊዜ

ያለው እና ርካሽ ነበር።

 ትራንዚስተር

የሁለተኛው ትውልድ ደግሞ ፈጣን መዳረሻ ትውስታ መምጣቱን ተመልክቷል. ከበሮ መረጃን ሲያገኙ ሲፒዩ

በንባብ/በመፃፍ ጭንቅላት ስር የሚሽከረከርበትን ትክክለኛ ቦታ መጠበቅ ነበረበት። ሁለተኛው ትውልድ ከማግኔቲክ

ኮሮች፣ ከዶናት ቅርጽ የተሰሩ ትናንሽ መሳሪያዎች፣ እያንዳንዳቸው አንድ ትንሽ መረጃ ማከማቸት የሚችሉ ማህደረ

ትውስታን ተጠቅመዋል። እነዚህ ኮርሞች ሴሎችን ለመመስረት ከሽቦዎች ጋር ተጣምረው ነበር፣ እና ሴሎች ወደ

ማህደረ ትውስታ ክፍል ተጣምረዋል። መሳሪያው እንቅስቃሴ አልባ ስለነበር እና በኤሌክትሮኒካዊ መንገድ የተገኘ መረጃ

ወዲያውኑ ተገኝቷል።

መግነጢሳዊ ዲስክ, አዲስ ረዳት ማከማቻ መሳሪያ, በሁለተኛው ትውልድ ውስጥም ተሠርቷል. መግነጢሳዊ ዲስኩ

ከማግኔት ቴፕ የበለጠ ፈጣን ነው ምክንያቱም እያንዳንዱ የውሂብ ንጥል በዲስኩ ላይ ያለውን ቦታ በመጥቀስ በቀጥታ

ማግኘት ይቻላል. ከሱ በፊት ባለው ቴፕ ላይ ያለውን ሁሉ ሳይደርስበት ከቴፕ በተለየ መልኩ ዲስኩ ተደራጅቶ

እያንዳንዱ ዳታ የራሱ የሆነ አድራሻ ተብሎ የሚጠራ የቦታ መለያ ይኖረዋል። የመግነጢሳዊ ዲስክ ንባብ ራይት ራሶች

የሚፈለገውን መረጃ ወደ ሚከማችበት ዲስኩ ላይ ወዳለው ልዩ ቦታ በቀጥታ መላክ ይቻላል.

  ሦስተኛው ትውልድ (1965 - 1971)

በሁለተኛው ትውልድ ውስጥ, ለኮምፒዩተር ትራንዚስተሮች እና ሌሎች አካላት በታተሙ የወረዳ ሰሌዳዎች ላይ በእጅ

ተሰብስበዋል. የሶስተኛው ትውልድ በተዋሃዱ ዑደቶች (IC) ፣ ትራንዚስተሮች ፣ ሌሎች አካላት እና ግንኙነቶቻቸውን

የያዙ ጠንካራ የሲሊኮን ቁርጥራጮች ይገለጻል። የተቀናጁ ወረዳዎች (አይሲዎች) ከታተሙ የወረዳ ሰሌዳዎች በጣም

ያነሱ፣ ርካሽ፣ ፈጣን እና የበለጠ አስተማማኝ ነበሩ። የኢንቴል መስራቾች አንዱ የሆኑት ጎርደን ሙር አይሲ

ከተፈለሰፈበት ጊዜ አንስቶ በአንድ የተቀናጀ ወረዳ ላይ የሚቀመጡ ሰርኮች ቁጥር በየዓመቱ በእጥፍ እየጨመረ

እንደመጣ ገልጿል። ይህ ምልከታ የሙር ህግ በመባል ይታወቃል።

ትራንዚስተሮችም ለማስታወሻ ግንባታ ይውሉ ነበር። እያንዳንዱ ትራንዚስተር አንድ ትንሽ መረጃን ይወክላል።

የተቀናጀ የሰርክቴክ ቴክኖሎጂ ትራንዚስተሮችን በመጠቀም የማህደረ ትውስታ ቦርዶች እንዲገነቡ ፈቅዷል።

ትራንዚስተር ማህደረ ትውስታ ተለዋዋጭ ስለነበረ ረዳት ማከማቻ መሳሪያዎች አሁንም ያስፈልጋሉ; ማለትም ሃይሉ

ሲጠፋ መረጃው ጠፍቷል።

ተርሚናል፣ የግብአት/ውፅዓት መሳሪያ ከቁልፍ ሰሌዳ እና ስክሪን ጋር ተዋወቀው በዚህ ትውልድ ነው። የቁልፍ ሰሌዳው

ለተጠቃሚው በቀጥታ ወደ ኮምፒዩተሩ እንዲደርስ ሰጠው, እና ስክሪኑ ወዲያውኑ ምላሽ ሰጥቷል.

 አራተኛው ትውልድ (1971-?)

መጠነ ሰፊ ውህደት የአራተኛውን ትውልድ ባሕርይ ያሳያል። በ 1970 ዎቹ መጀመሪያ ላይ ከበርካታ ሺህ ትራንዚስተሮች

ወደ ሲሊኮን ቺፕ በአስር አመታት አጋማሽ ላይ ወደ አንድ ሙሉ ማይክሮ ኮምፒውተር በቺፕ ተዛወርን። ዋና

የማስታወሻ መሳሪያዎች አሁንም ከሞላ ጎደል ከቺፕ ቴክኖሎጂ የተሰሩ ናቸው። ባለፉት 40 ዓመታት እያንዳንዱ

የኮምፒዩተር ሃርድዌር በአነስተኛ ዋጋ በትንሽ ጥቅል የበለጠ ኃይለኛ እየሆነ መጥቷል። የሙር ህግ የቺፕ ጥግግት በየ 18

ወሩ በእጥፍ ይጨምራል ለማለት ተሻሽሏል።

እ.ኤ.አ. በ 1970 ዎቹ መገባደጃ ላይ ፣ የግል ኮምፒተር (ፒሲ) የሚለው ሐረግ ወደ መዝገበ-ቃላቱ ገባ። ማይክሮ

ኮምፒውተሮች በጣም ርካሽ ከመሆናቸው የተነሳ ማንም ሰው ሊኖረው ይችላል። እና የልጆች ትውልድ PacMan

በመጫወት አደገ።

አራተኛው ትውልድ አንዳንድ አዳዲስ ስሞችን ወደ ንግድ ገበያው ገባ። አፕል፣ ታንዲ/ሬዲዮ ሻክ፣ አታሪ፣ ኮሞዶር እና

ሰን ከቀደምት ትውልዶች ትልልቅ ኩባንያዎች ጋር ተቀላቅለዋል - IBM፣ Remington Rand፣ NCR፣ DEC፣ Hewlett

Packard፣ Control Data እና Burroughs። የግል ኮምፒውተር አብዮት በጣም የታወቀው የስኬት ታሪክ የአፕል ነው።
ኢንጂነር ስቲቭ ዎዝኒያክ እና የሁለተኛ ደረጃ ተማሪ የሆነው ስቲቭ ጆብስ የግል ኮምፒውተር ኪት ፈጥረው ከጋራዥ

ለገበያ አቅርበው ነበር። ይህ አፕል ኮምፒውተር፣ በብዙ ቢሊዮን ዶላር የሚቆጠር ኩባንያ ጅምር ነበር።

IBM ፒሲ በ 1981 ተጀመረ እና ብዙም ሳይቆይ በሌሎች ኩባንያዎች የተመረቱ ተኳኋኝ ማሽኖች መጡ። ለምሳሌ፣

Dell እና Compaq ከ IBM PCs ጋር ተኳዃኝ የሆኑ ፒሲዎችን በመስራት ረገድ ስኬታማ ነበሩ። አፕል በጣም ተወዳጅ

የሆነውን የማኪንቶሽ ማይክሮ ኮምፒውተር መስመር በ 1984 አስተዋወቀ።

በ 1980 ዎቹ አጋማሽ ላይ ትላልቅ ፣ የበለጠ ኃይለኛ ማሽኖች ተፈጥረዋል ፣ እና እነሱ እንደ የሥራ ቦታ ተጠርተዋል ።

የስራ ቦታዎች በአጠቃላይ ለንግድ ስራ እንጂ ለግል ጥቅም አልነበሩም። ሀሳቡ እያንዳንዱ ሰራተኛ በዴስክቶፕ ላይ የራሱ

የስራ ቦታ እንዲኖረው ነበር. እነዚህ የሥራ ቦታዎች እርስ በርስ መስተጋብር እንዲፈጥሩ በኬብሎች ወይም በኔትወርክ

የተገናኙ ናቸው. የሥራ ቦታዎች በ RISC (የተቀነሰ-መመሪያ-አዘጋጅ ኮምፒውተር) አርክቴክቸርን በማስተዋወቅ የበለጠ

ኃይለኛ እንዲሆኑ ተደርገዋል። እያንዳንዱ ኮምፒዩተር የተነደፈው የማሽን ቋንቋ ተብሎ የሚጠራውን መመሪያ ስብስብ

ለመረዳት ነው። እንደ IBM 370/168 ያሉ የተለመዱ ማሽኖች ከ 200 በላይ መመሪያዎችን የያዘ መመሪያ ነበራቸው።

መመሪያዎች ፈጣን ነበሩ እና የማህደረ ትውስታ መዳረሻ ቀርፋፋ ነበር፣ ስለዚህ ልዩ መመሪያዎች ትርጉም አላቸው።

የማህደረ ትውስታ ተደራሽነት ፈጣን እና ፈጣን በሆነ መጠን የተቀነሰ መመሪያን መጠቀም ማራኪ ሆነ። SUN

Microsystems በ 1987 ከ RISC ቺፕ ያለው የስራ ቦታ አስተዋውቋል። ታዋቂነቱ የ RISC ቺፕ አዋጭነት አሳይቷል።

እነዚህ የስራ ቦታዎች የ UNIX ኦፕሬቲንግ ሲስተም ስለሚጠቀሙ ብዙ ጊዜ UNIX መሥሪያ ቤቶች ይባላሉ።

ኮምፒውተሮች አሁንም የሚሠሩት በሰርክተር ሰሌዳዎች ስለሆነ፣ የዚህ ትውልድ ፍጻሜ ምልክት ማድረግ አንችልም።

ነገር ግን፣ ማሽኖች በምንጠቀምበት መንገድ ላይ ተጽእኖ የሚፈጥሩ ብዙ ነገሮች ተከስተዋል፣ እናም በእርግጥ አዲስ

ዘመን አምጥተዋል። የሞር ህግ በሚከተለው መልኩ በድጋሚ ተደግሟል፡ ኮምፒውተሮች በአንድ ዋጋ በእጥፍ

ይጨምራሉ ወይም በየ 18 ወሩ ለተመሳሳይ ሃይል ዋጋ በግማሽ ይቀንሳል።

1.1.2 የኮምፒዩተር ሶፍትዌር አጭር ታሪክ

የኮምፒዩተር ሃርድዌር ሊበራ ይችላል ነገርግን የኮምፒዩተርን ሶፍትዌር ባዘጋጁት ፕሮግራሞች እስኪመራ ድረስ ምንም

አያደርግም። ሶፍትዌሮችን በዘመናዊ የኮምፒዩተር ሲስተም ውስጥ እንዴት እንደሚሰራ ለመረዳት ሶፍትዌሩ

የተሻሻለበት መንገድ ወሳኝ ነው።

 አንደኛ-ትውልድ ሶፍትዌር (1951-1959)

የመጀመሪያዎቹ ፕሮግራሞች በማሽን ቋንቋ, በአንድ የተወሰነ ኮምፒዩተር ኤሌክትሪክ ዑደት ውስጥ የተገነቡ

መመሪያዎችን በመጠቀም ተጽፈዋል. ሁለት ቁጥሮችን በአንድ ላይ የመደመር ትንሹ ተግባር እንኳን በሁለትዮሽ (1s እና
0s) የተፃፉ ሶስት መመሪያዎችን ተጠቅሟል፣ እና ፕሮግራመሪው የትኛው የሁለትዮሽ አሃዞች ጥምረት ምን ማለት

እንደሆነ ማስታወስ ነበረበት። የማሽን ቋንቋን የሚጠቀሙ ፕሮግራመሮች ከቁጥሮች ጋር በጣም ጥሩ እና በጣም

ዝርዝር-ተኮር መሆን ነበረባቸው። የመጀመሪያዎቹ ፕሮግራመሮች የሂሳብ ሊቃውንትና መሐንዲሶች መሆናቸው ምንም

አያስደንቅም። ቢሆንም፣ በማሽን ቋንቋ ፕሮግራሚንግ ጊዜ የሚወስድ እና ለስህተት የተጋለጠ ነው። በማሽን ኮድ መጻፍ

በጣም አሰልቺ ስለሆነ አንዳንድ ፕሮግራመሮች ለፕሮግራም አወጣጥ ሂደት የሚረዱ መሳሪያዎችን ለማዘጋጀት ጊዜ

ወስደዋል። ስለዚህ የመጀመሪያዎቹ አርቴፊሻል ፕሮግራሚንግ ቋንቋዎች ተዘጋጁ። እነዚህ ቋንቋዎች፣ የመሰብሰቢያ

ቋንቋዎች ተብለው የሚጠሩት፣ እያንዳንዱን የማሽን-ቋንቋ መመሪያ ለመወከል የማስታወሻ ኮዶችን ይጠቀሙ ነበር።

ምክንያቱም በኮምፒዩተር ላይ የሚፈጸመው እያንዳንዱ ፕሮግራም በኮምፒዩተር የማሽን ቋንቋ መልክ መሆን ስላለበት

የመሰብሰቢያ ቋንቋ አዘጋጆችም የሶፍትዌር ተርጓሚዎችን በመፍጠር በመገጣጠም ቋንቋ የተፃፉ ፕሮግራሞችን ወደ

ማሽን ኮድ እንዲተረጉሙ ተደረገ። ሰብሳቢ የሚባል ፕሮግራም እያንዳንዱን የፕሮግራሙን መመሪያዎች በማንበብ

በማንበብ ወደ ማሽኑ ቋንቋ ተተርጉሟል። እነዚህ ማኒሞኒኮች በአህጽሮት ይገለጻሉ እና አንዳንድ ጊዜ ለማንበብ

አስቸጋሪ ናቸው፣ ነገር ግን ከረዥም የሁለትዮሽ አሃዞች ሕብረቁምፊዎች ለመጠቀም በጣም ቀላል ናቸው።

የመሰብሰቢያ ቋንቋ በፕሮግራመር እና በማሽኑ ሃርድዌር መካከል እንደ ቋት ሆኖ አገልግሏል። ከታች ያለውን ምስል

ይመልከቱ። አንዳንድ ጊዜ፣ ቀልጣፋ ኮድ አስፈላጊ በሚሆንበት ጊዜ፣ ዛሬ ፕሮግራሞች በስብሰባ ቋንቋ ሊጻፉ ይችላሉ።

በመጀመሪያው ትውልድ መጨረሻ ላይ የቋንቋዎች ንብርብሮች

 ሁለተኛ-ትውልድ ሶፍትዌር (1959-1965)

ሃርድዌር የበለጠ ኃይለኛ እየሆነ ሲመጣ፣ እሱን በብቃት ለመጠቀም የበለጠ ኃይለኛ መሳሪያዎች ያስፈልጉ ነበር።

የመሰብሰቢያ ቋንቋዎች በእርግጥ በትክክለኛው አቅጣጫ ላይ አንድ እርምጃ ነበሩ, ነገር ግን ፕሮግራሚው አሁንም

በግለሰብ ማሽን መመሪያዎች ላይ እንዲያስብ ተገድዷል. ሁለተኛው ትውልድ የበለጠ ኃይለኛ ቋንቋዎች ተሻሽለዋል.

እነዚህ የከፍተኛ ደረጃ ቋንቋዎች ፕሮግራሚው ተጨማሪ የእንግሊዝኛ መሰል መግለጫዎችን በመጠቀም መመሪያዎችን

እንዲጽፍ አስችሎታል።

በሁለተኛው ትውልድ ከተፈጠሩት ቋንቋዎች መካከል ሁለቱ ዛሬም ጥቅም ላይ ይውላሉ። እነሱም FORTRAN

(ለቁጥር አፕሊኬሽኖች የተነደፈ ቋንቋ) እና COBOL (ለቢዝነስ መተግበሪያዎች የተዘጋጀ ቋንቋ) ናቸው። ፎርትራን እና

ኮቦል የተገነቡት በተለየ መንገድ ነው። FORTRAN እንደ ቀላል ቋንቋ የጀመረ ሲሆን ለዓመታት በተጨመሩ ተጨማሪ

ባህሪያት አድጓል። በአንጻሩ COBOL በመጀመሪያ የተነደፈ ሲሆን ከዚያም ተተግብሯል። በጊዜ ሂደት ትንሽ ተለውጧል.
በዚህ ጊዜ ውስጥ የተነደፈው ሌላው ቋንቋ ዛሬም ጥቅም ላይ ይውላል። ሊስፕ ከ FORTRAN እና COBOL በእጅጉ

የሚለይ ሲሆን ብዙም ተቀባይነት አላገኘም። Lisp በዋናነት በአርቴፊሻል ኢንተለጀንስ አፕሊኬሽኖች እና ምርምር

ውስጥ ጥቅም ላይ ውሏል። በአርቴፊሻል ኢንተለጀንስ ውስጥ ዛሬ ከሚመረጡት ቋንቋዎች መካከል የሊፕ ቀበሌኛዎች

ናቸው። Scheme፣ የሊፕ ቀበሌኛ፣ በአንዳንድ ትምህርት ቤቶች እንደ መግቢያ የፕሮግራም ቋንቋ ጥቅም ላይ ይውላል።

የከፍተኛ ደረጃ ቋንቋዎችን ማስተዋወቅ ከአንድ በላይ ኮምፒዩተሮች ላይ አንድ አይነት ፕሮግራም ለማስኬድ ተሽከርካሪ

አቅርቧል። እያንዳንዱ የከፍተኛ ደረጃ ቋንቋ ከሱ ጋር አብሮ የሚሄድ የትርጉም ፕሮግራም አለው፣ በከፍተኛ ደረጃ ቋንቋ

የተፃፉ መግለጫዎችን የሚወስድ እና ወደ ተመጣጣኝ የማሽን-ኮድ መመሪያዎች የሚቀይር ፕሮግራም አለው።

በመጀመሪያዎቹ ቀናት የከፍተኛ ደረጃ የቋንቋ መግለጫዎች ብዙውን ጊዜ ወደ መሰብሰቢያ ቋንቋ ተተርጉመዋል እና

ከዚያም የመሰብሰቢያ ቋንቋ መግለጫዎች ወደ ማሽን ኮድ ተተርጉመዋል. በፎርትራን ወይም በኮቦል የተጻፈ ፕሮግራም

ተተርጉሞ በማንኛውም ማሽን ላይ ኮምፕሌር ተብሎ የሚጠራ የትርጉም ፕሮግራም ባለው ማሽን ላይ ሊሠራ

ይችላል። በሁለተኛው ትውልድ መገባደጃ ላይ የስርዓቶች ፕሮግራመር ሚና የበለጠ የተለየ እየሆነ መጣ። የስርዓት

ፕሮግራመሮች እንደ ሰብሳቢዎች እና አቀናባሪዎች ያሉ መሳሪያዎችን ጽፈዋል; ፕሮግራሞችን ለመጻፍ መሳሪያዎቹን

የተጠቀሙ ሰዎች አፕሊኬሽን ፕሮግራመሮች ይባላሉ። አፕሊኬሽኑ ፕሮግራመር ከኮምፒዩተር ሃርድዌር የበለጠ

እየተገለለ መጣ። በሃርድዌር ዙሪያ ያሉት ሶፍትዌሮች የበለጠ የተራቀቁ ሆነዋል። ከታች ያለውን ምስል ይመልከቱ።

በሁለተኛው ትውልድ መጨረሻ ላይ የቋንቋ ንብርብሮች

 የሶስተኛ-ትውልድ ሶፍትዌር (1965-1971)

በሦስተኛው ትውልድ የንግድ ኮምፒውተሮች የሰው ልጅ የኮምፒውተሩን ሂደት እያዘገመ መሆኑ ግልጽ ሆነ። ቀጣዩን

ሥራ ለማዘጋጀት የኮምፒዩተር ኦፕሬተሩን እየጠበቁ ኮምፒውተሮች ሥራ ፈትተው ተቀምጠዋል። መፍትሄው

የኮምፒዩተር ሃብቶችን በኮምፒዩተር ቁጥጥር ስር ማድረግ, ማለትም የትኞቹ ፕሮግራሞች መቼ እንደሚሰሩ የሚወስን

ፕሮግራም መፃፍ ነበር. የዚህ አይነት ፕሮግራም ኦፕሬቲንግ ሲስተም ይባላል።

በመጀመሪያዎቹ ሁለት ትውልዶች ውስጥ ብዙ ጊዜ የሚፈለጉትን ተግባራት ለማከናወን የፍጆታ ፕሮግራሞች

ተጽፈዋል። ጫኚዎች ፕሮግራሞችን ወደ ማህደረ ትውስታ ሲጭኑ እና ትላልቅ ፕሮግራሞችን በአንድ ላይ አገናኝተዋል

። በሦስተኛው ትውልድ ውስጥ እነዚህ የመገልገያ ፕሮግራሞች ተጣርተው በስርዓተ ክወናው መመሪያ ስር ተቀምጠዋል.

ይህ የፍጆታ ፕሮግራሞች ቡድን፣ ኦፕሬቲንግ ሲስተም እና የቋንቋ ተርጓሚዎች (አሰባሳቢዎች እና አቀናባሪዎች)

ሲስተሞች ሶፍትዌር በመባል ይታወቃሉ።

የኮምፒዩተር ተርሚናሎች እንደ ግብዓት/ውፅዓት መሳሪያዎች ማስተዋወቅ ለተጠቃሚው ዝግጁ የሆነ የኮምፒዩተር

መዳረሻ የሰጠ ሲሆን በሲስተሞች ሶፍትዌር ላይ የተደረገው እድገት ማሽኑ በፍጥነት እንዲሰራ አስችሎታል። ነገር ግን

ከቁልፍ ሰሌዳዎች እና ስክሪኖች መረጃን ማስገባት እና ማውጣት ቀርፋፋ ሂደት ነበር፣በማህደረ ትውስታ ውስጥ

መመሪያዎችን ከመፈፀም በጣም ቀርፋፋ። ችግሩ የማሽኑን ከፍተኛ አቅም እና ፍጥነት እንዴት መጠቀም እንደሚቻል

ነበር። መፍትሔው ጊዜን መጋራት ነበር - ብዙ የተለያዩ ተጠቃሚዎች፣ እያንዳንዳቸው በአንድ ተርሚናል፣ በአንድ

ኮምፒዩተር የሚግባቡ (ግብዓት እና ውፅዓት) በአንድ ጊዜ። ሂደቱን መቆጣጠር የተለያዩ ስራዎችን ያደራጀ እና የጊዜ

ሰሌዳ የሚያዘጋጅ ስርዓተ ክወና ነበር.

ለተጠቃሚዎች፣ ጊዜ መጋራት የራሳቸው ማሽን እንዳላቸው ነው። እያንዳንዱ ተጠቃሚ ትንሽ የማዕከላዊ ሂደት ጊዜ

ተመድቦለት እና ሌላ ተጠቃሚ በሚሰጥበት ጊዜ እንዲቆይ ይደረጋል። ተጠቃሚዎች በአጠቃላይ ሌሎች ተጠቃሚዎች

እንዳሉ እንኳን አያውቁም። ነገር ግን, በጣም ብዙ ሰዎች ስርዓቱን በተመሳሳይ ጊዜ ለመጠቀም ቢሞክሩ, አንድ ሥራ

እስኪጠናቀቅ ድረስ ጉልህ የሆነ ጥበቃ ሊኖር ይችላል.

በሦስተኛው ትውልድ ውስጥ አጠቃላይ ዓላማ ያላቸው የመተግበሪያ ፕሮግራሞች ይጻፉ ነበር. አንድ ምሳሌ

በ FORTRAN ውስጥ የተጻፈው የማህበራዊ ሳይንስ እስታቲስቲካዊ ጥቅል (SPSS) ነበር። SPSS ልዩ ቋንቋ ነበረው፣

እና ተጠቃሚዎች ለፕሮግራሙ ግብዓት የሚሆኑ መመሪያዎችን በዚያ ቋንቋ ጽፈው ነበር። ይህ ቋንቋ ተጠቃሚው ብዙ

ጊዜ ፕሮግራመር ያልነበረው አንዳንድ መረጃዎችን እንዲገልጽ እና ስታቲስቲክስ በዚያ ውሂብ ላይ እንዲሰላ

አስችሎታል።

መጀመሪያ ላይ የኮምፒዩተር ተጠቃሚ እና ፕሮግራመር አንድ ነበሩ። በአንደኛው ትውልድ መገባደጃ ላይ ለሌሎች

ፕሮግራመሮች የሚጠቀሙባቸውን መሳሪያዎች የሚጽፉ ፕሮግራመሮች ብቅ አሉ፣ ይህም በስርአት ፕሮግራመሮች እና

አፕሊኬሽን ፕሮግራመሮች መካከል ያለውን ልዩነት ፈጠረ። ሆኖም ፕሮግራመር አሁንም ተጠቃሚው ነበር።

በሦስተኛው ትውልድ ውስጥ የስርዓት ፕሮግራመሮች ፕሮግራሞችን - የሶፍትዌር መሳሪያዎችን - ለሌሎች

እንዲጠቀሙ ይጽፉ ነበር. በድንገት በባህላዊ መልኩ ፕሮግራመሮች ያልሆኑ የኮምፒውተር ተጠቃሚዎች ነበሩ።

በሃርድዌር ዙሪያ ያሉ የሶፍትዌር ንብርብሮች እድገታቸውን ቀጥለዋል።

በተጠቃሚው እና በሃርድዌር መካከል ያለው መለያየት በስፋት እያደገ ነበር። ሃርድዌሩ የምስሉ ትንሽ ክፍል ብቻ ነበር።

የኮምፒዩተር ስርዓት - የሃርድዌር ፣ የሶፍትዌር እና በእነሱ የሚተዳደር መረጃ - ጥምረት ብቅ አለ። ከላይ ያለውን ምስል

ይመልከቱ። ምንም እንኳን የቋንቋዎች ንጣፎች እየጠለቁ ቢሄዱም ፕሮግራመሮች አንዳንድ ውስጣዊ ንብርብሮችን

መጠቀማቸውን ቀጥለዋል (እና አሁንም ይቀጥላሉ)። አንድ ትንሽ የኮድ ክፍል በተቻለ ፍጥነት መሮጥ እና በተቻለ
መጠን ጥቂት የማስታወሻ ቦታዎችን መውሰድ ካለበት፣ ዛሬም ቢሆን በመገጣጠሚያ ቋንቋ ወይም በማሽን ኮድ ሊዘጋጅ

ይችላል።

 አራተኛ ትውልድ (1971-1989)

እ.ኤ.አ. በ 1970 ዎቹ የተሻሉ የፕሮግራም አወጣጥ ቴክኒኮችን አስተዋውቀዋል ፣ የተዋቀረ ፕሮግራሚንግ ፣ ምክንያታዊ

፣ የፕሮግራም አቀራረብ። ቋንቋዎች ፓስካል እና ሞዱላ-2 የተገነቡት በተቀነባበረ የፕሮግራም አወጣጥ መርሆዎች ላይ

ነው። እና BASIC፣ ለሶስተኛ-ትውልድ ማሽኖች የተዋወቀው ቋንቋ፣ ተጣርቶ ወደ ይበልጥ የተዋቀሩ ስሪቶች

ተሻሽሏል። ሲ፣ ተጠቃሚው የመሰብሰቢያ ቋንቋ መግለጫዎችን እንዲጠላለፍ የሚያስችል ቋንቋም አስተዋወቀ። ሲ+

+፣ የተዋቀረ ቋንቋ ተጠቃሚው ዝቅተኛ ደረጃ መግለጫዎችን እንዲያገኝ የሚፈቅድ ሲሆን በኢንዱስትሪ ውስጥ

ተመራጭ ቋንቋ ሆኗል።

የተሻሉ እና የበለጠ ኃይለኛ ኦፕሬቲንግ ሲስተሞችም እየተዘጋጁ ነበር። UNIX፣ በ AT&T እንደ የምርምር መሳሪያ

የተሰራ፣ በብዙ የዩንቨርስቲ ቦታዎች ደረጃውን የጠበቀ ሆኗል። PC-DOS፣ ለ IBM PC እና MS-DOS፣ ለተኳኋኝ

የተገነቡ፣ ለግል ኮምፒዩተሮች መመዘኛዎች ሆኑ። የማኪንቶሽ ኦፕሬቲንግ ሲስተም የመዳፊት ጽንሰ ሃሳብ እና የነጥብ-

እና-ጠቅ ስዕላዊ በይነገጽ አስተዋወቀ፣ በዚህም የተጠቃሚ/ኮምፒዩተር መስተጋብርን በእጅጉ ለውጦታል።

ከፍተኛ ጥራት ያላቸው፣ ተመጣጣኝ ዋጋ ያላቸው አፕሊኬሽኖች ሶፍትዌር ፓኬጆች በአጎራባች መደብሮች ይገኛሉ።

እነዚህ ፕሮግራሞች የኮምፒዩተር ልምድ የሌለው ተጠቃሚ አንድ የተወሰነ ተግባር እንዲሠራ ያስችለዋል። ሶስት

የተለመዱ የመተግበሪያ ፓኬጆች የተመን ሉሆች፣ የቃላት አቀናባሪዎች እና የውሂብ ጎታ አስተዳደር ስርዓቶች ናቸው።

ሎተስ 1-2-3 ጀማሪ ተጠቃሚ ሁሉንም አይነት መረጃዎች እንዲያስገባ እና እንዲመረምር የፈቀደ የመጀመሪያው

በንግድ የተሳካ የተመን ሉህ ነው። Word Perfect ከመጀመሪያዎቹ የሪል-ቃል ፕሮሰሰር አንዱ ነበር፣ እና dBase IV

ተጠቃሚው መረጃ እንዲያከማች፣ እንዲያደራጅ እና እንዲያወጣ የሚያስችል ስርዓት ነበር።

 አምስተኛው ትውልድ (1990-አሁን)

አምስተኛው ትውልድ ለሦስት ዋና ዋና ክስተቶች ታዋቂ ነው-ማይክሮሶፍት በኮምፒተር ሶፍትዌር ውስጥ ዋና ተጫዋች

ሆኖ መነሳት; ነገር-ተኮር ንድፍ እና ፕሮግራሚንግ; እና የአለም አቀፍ ድር።

በዚህ ጊዜ ውስጥ የማይክሮሶፍት ዊንዶውስ ኦፐሬቲንግ ሲስተም በፒሲ ገበያ ውስጥ የበላይ ሆነ። Word Perfect

መሻሻልን ቢቀጥልም ማይክሮሶፍት ዎርድ በብዛት ጥቅም ላይ የዋለው የቃላት ማቀናበሪያ ፕሮግራም ሆኗል። በ 90 ዎቹ

አጋማሽ የቃል ፕሮሰሰር፣ የተመን ሉህ ፕሮግራሞች፣ ዳታቤዝ ፕሮግራሞች እና ሌሎች አፕሊኬሽን ፕሮግራሞች ኦፊስ

ሱትስ በሚባሉ ሱፐር ፓኬጆች ተጠቃለዋል።

ነገር-ተኮር ንድፍ ለትልቅ የፕሮግራም ፕሮጄክቶች ምርጫ ንድፍ ሆነ። የተዋቀረው ንድፍ በተግባሮች ተዋረድ ላይ

የተመሠረተ ቢሆንም፣ ነገር-ተኮር ንድፍ በመረጃ ዕቃዎች ተዋረድ ላይ የተመሠረተ ነው። በ Sun Microsystems

የተነደፈው ለዕቃ ተኮር ፕሮግራሚንግ የሚሠራው ጃቫ ቋንቋ C++ን መፎካከር ጀመረ።

ዓለም አቀፋዊ ድር በዓለም ዙሪያ መረጃን ለመለዋወጥ ኢንተርኔትን ለመጠቀም ቀላል አድርጎታል። አሳሽ አንድ

ተጠቃሚ በአለምአቀፍ ደረጃ ከድረ-ገጾች መረጃን እንዲያገኝ የሚያስችል ፕሮግራም ነው። ከታች ያለውን ምስል

ይመልከቱ። በአሳሽ ገበያ ውስጥ ሁለት ግዙፎች አሉ፡ Netscape Navigator እና Microsoft's Internet Explorer።

የማይክሮሶፍት ኢንተርኔት ኤክስፕሎረር ከዊንዶውስ ኦፐሬቲንግ ሲስተም ጋር መጠቅለሉ የጸረ እምነት ክስ

እንዲመሰረትባቸው አድርጓል።

በአለም አቀፍ ድር ላይ መረጃን ማጋራት።

እ.ኤ.አ. 1980 ዎቹ እና 1990 ዎቹ ከሁሉም በላይ በተጠቃሚው መገለጫ በመቀየር መታወቅ አለባቸው። የመጀመሪያው

ተጠቃሚ የራሱ ወይም የሌላ ሰው ችግሮችን ለመፍታት ፕሮግራሞችን የጻፈ ፕሮግራመር ነበር። ከዚያም ለሌሎች

ፕሮግራመሮች የበለጠ እና የበለጠ ውስብስብ መሳሪያዎችን የጻፈ የሲስተም ፕሮግራመር ታየ። እ.ኤ.አ. በ 1970 ዎቹ

መጀመሪያ ላይ አፕሊኬሽኖች ፕሮግራመሮች ፕሮግራመሮችን ላልሆኑ ፕሮግራሞች ለመፃፍ እነዚህን ውስብስብ

መሳሪያዎች ተጠቅመው ነበር። የግል ኮምፒውተር፣ የኮምፒውተር ጨዋታዎች፣ ትምህርታዊ ፕሮግራሞች እና

ለተጠቃሚ ምቹ የሆኑ የሶፍትዌር ፓኬጆች በመጡበት ወቅት ብዙ ሰዎች የኮምፒውተር ተጠቃሚዎች ሆኑ። ዓለም

አቀፍ ድር በመጣ ቁጥር ዌብ ሰርፊንግ ምርጫ መዝናኛ ሆኗል ስለዚህም ብዙ ሰዎች የኮምፒውተር ተጠቃሚዎች

ሆነዋል። ተጠቃሚው ማንበብ የሚማር የ 1 ኛ ክፍል ልጅ፣ ታዳጊ ሙዚቃን ሲያወርድ፣ የኮሌጅ ተማሪ ወረቀት ሲጽፍ፣

የቤት ሰራተኛ ባጀት ሲያቅድ፣ የባንክ ሰራተኛ የደንበኞችን የብድር መዝገብ እየተመለከተ ነው። ተጠቃሚው ሁላችንም

ነን።

1.2. የኮምፒተር ዓይነቶች እና ባህሪዎች

1.2.1. የኮምፒተር ዓይነቶች

የተለያዩ አይነት ኮምፒውተሮች አሉ። ልዩነታቸው በተለያዩ የባህሪያቸው ምድቦች ላይ የተመሰረተ ነው.

 በመረጃ አይነት መሰረት ኮምፒውተሮችን በማቀነባበር እንደሚከተለው ሊከፋፈሉ ይችላሉ።

ኮምፒውተሮች የአናሎግ መረጃን ወይም አሃዛዊ መረጃዎችን ሊሰሩ ይችላሉ። ስለዚህ ኮምፒውተሮች ዲጂታል፣

አናሎግ ወይም ድብልቅ ሊሆኑ ይችላሉ። ሁሉም ዘመናዊ ኮምፒተሮች ዲጂታል ናቸው።
1. ዲጂታል ኮምፒተር

ዲጂታል ሁለትዮሽ ቁጥሮችን (0s ወይም 1s) የሚቆጣጠሩትን ኮምፒውተሮች ውስጥ ያሉትን ሂደቶች የሚያመለክት

ሲሆን እነዚህም በኤሌክትሪክ ጅረት የሚበሩ ወይም የሚጠፉ ማብሪያዎችን ይወክላሉ። ትንሽ እሴት 0 ወይም እሴቱ 1

ሊኖረው ይችላል ነገር ግን በ 0 እና 1 መካከል ምንም የለም. አናሎግ የማያቋርጥ ክልል ያላቸውን ወረዳዎች ወይም

የቁጥር እሴቶችን ያመለክታል. ሁለቱም 0 እና 1 በአናሎግ ኮምፒውተሮች ሊወከሉ ይችላሉ፣ ነገር ግን 0.5፣ 1.5፣ ወይም

እንደ p ቁጥር (በግምት 3.14) ሊወከሉ ይችላሉ።

የጠረጴዛ መብራት በአናሎግ እና በዲጂታል መካከል ያለውን ልዩነት እንደ ምሳሌ ሊያገለግል ይችላል. መብራቱ ቀላል

የማብሪያ/ማጥፊያ ማብሪያ/ማብሪያ / ማጥፊያ ካለው፣ የመብራት ስርዓቱ ዲጂታል ነው፣ ምክንያቱም መብራቱ

በተወሰነ ጊዜ ብርሃን ይፈጥራል ወይም አይሰራም። ዳይመርር የማብሪያ/ማጥፊያ ማብሪያ / ማጥፊያን ከተተካ

መብራቱ አናሎግ ነው ፣ ምክንያቱም የብርሃን መጠን ከማብራት ወደ ማጥፋት እና በመካከላቸው ያሉ ሁሉም

ጥንካሬዎች ሊለያዩ ይችላሉ።

ዲጂታል ኮምፒውተሮች ከተለዋዋጮች ጋር ይሠራሉ; የሚሠሩት ከመለካት ይልቅ በመቁጠር ነው። ቁጥሮችን፣

ፊደሎችን ወይም ሌሎች ልዩ ምልክቶችን በሚወክሉ ቁጥሮች (ወይም አሃዞች) ላይ በቀጥታ ይሰራሉ። ምሳሌዎች፡

አባከስ፣ ዴስክ እና የኪስ ኮምፒተሮች፣ አጠቃላይ ዓላማ ኮምፒውተሮች።

2. አናሎግ ኮምፒተር

የአናሎግ ኮምፒዩተር ሲስተሞች ለመጀመሪያ ጊዜ የተፈጠሩ ናቸው። በ 20 ኛው ክፍለ ዘመን ጥቅም ላይ የዋለው ታዋቂ

የአናሎግ ኮምፒዩተር የስላይድ ህግ ነበር. በስላይድ ህግ ስሌቶችን ለመስራት ተጠቃሚው ጠባብ እና መለኪያ ያለው

የእንጨት መሰንጠቅ እንደ መያዣ ውስጥ ይንሸራተታል። ተንሸራታቹ ቀጣይ ስለሆነ እና በማንኛውም ትክክለኛ

እሴቶች ላይ ለማቆም ምንም አይነት ዘዴ ስለሌለ የስላይድ ደንቡ አናሎግ ነው። በአናሎግ ኮምፒውተሮች ላይ በተለይም

እንደ ነርቭ ኔትወርኮች ባሉ አካባቢዎች አዲስ ፍላጎት በቅርቡ ታይቷል። እነዚህ የአንጎል የነርቭ ሴሎችን ለመኮረጅ

የሚሞክሩ ልዩ የኮምፒውተር ዲዛይኖች ናቸው። ለቀጣይ የኤሌክትሪክ ምልክቶች ምላሽ ለመስጠት ሊገነቡ ይችላሉ.

አብዛኞቹ ዘመናዊ ኮምፒውተሮች ግን ክፍሎቻቸው የተወሰነ ግዛት ያላቸው ዲጂታል ማሽኖች ናቸው - ለምሳሌ 0

ወይም 1 ወይም ኦን ወይም አጥፋ ቢት። እነዚህ ቢትስ እንደ ቁጥሮች፣ ፊደሎች፣ ግራፊክስ፣ ድምጽ እና የፕሮግራም

መመሪያዎች ያሉ መረጃዎችን ለማመልከት ሊጣመሩ ይችላሉ።

አናሎግ ኮምፒውተሮች የሚሠሩት በመለካት ነው። ከቀጣይ ተለዋዋጮች ጋር ይገናኛሉ፣ ኮምፒውተራቸው በቀጥታ

ከቁጥሮች ጋር አይደለም፣ ይልቁንም የሚሠሩት እንደ ግፊት፣ ሙቀት፣ ቮልቴጅ፣ ወቅታዊ ወዘተ ባሉ አካላዊ መጠን

በመለካት ነው። ምሳሌዎች፡ ቴርሞሜትር፣ ቮልቲሜትር፣ የፍጥነት መለኪያ።

3. ድብልቅ ኮምፒተር

ድቅል ኮምፒውተሮች እንደ ዲጂታል እና አናሎግ መስራት የሚችሉ የኮምፒውተር አይነት ናቸው። እንዲሁም እንደ

ዲጂታል እና አናሎግ ሆነው ሊያገለግሉ ይችላሉ። ቀጣይነት ያለው የውሂብ ፍሰትን መለካት (እንደ አናሎግ መስራት) እና

የልዩ እሴቶችን (0s እና 1s) ማቀናበር ይችላሉ።

በማጠቃለያው የአናሎግ ኮምፒውተሮች ነገሮችን ይለካሉ. ዲጂታል ኮምፒውተሮች በተቃራኒው ነገሮችን ይቆጥራሉ.

ዲጂታል ኮምፒዩተር በልዩ ዳታ የሚሰራ ነው። አናሎግ ኮምፒዩተር በተቃራኒው ቀጣይነት ባለው መረጃ ላይ የሚሰራ

ነው። ድብልቅ ኮምፒተሮች እንደ አናሎግ እና ዲጂታል ሆነው ያገለግላሉ።

 በማመልከቻው ዓላማ መሰረት

ኮምፒውተሮች ለተለያዩ ዓላማዎች ሊተገበሩ ወይም ሊጠቀሙባቸው ይችላሉ እና እንደ ልዩ ዓላማ እና አጠቃላይ

ዓላማ ኮምፒተሮች ሊመደቡ ይችላሉ።

1) ልዩ ዓላማ ያላቸው ኮምፒተሮች

አንድ ነጠላ ችግር ለመፍታት የተነደፉ ናቸው, ማለትም ክፍሎቻቸው እና ተግባሮቻቸው ልዩ አተገባበርን ከሚያካትት

ልዩ ሁኔታ ጋር የተጣጣሙ ናቸው. ምሳሌ፡ የሕዝብ የስልክ ሳጥን፣ የትራፊክ ቁጥጥር ሥርዓት፣ የቲኬት ማሽኖች

(በግሮሰሪ፣ ሱፐር ማርኬት ወዘተ ጥቅም ላይ የሚውሉ)፣ የኪስ-ካልኩሌተሮች ወዘተ፣ ቆጣሪዎች። አብዛኞቹ አናሎግ

ኮምፒውተሮች ልዩ ዓላማ ያላቸው ኮምፒውተሮች ናቸው።

2) አጠቃላይ ዓላማ ኮምፒውተሮች

በ "የመደብር ፕሮግራም ጽንሰ-ሐሳብ" በመጠቀም የተለያዩ ችግሮችን ለመፍታት የተነደፉ ናቸው. ችግርን ለመፍታት

የተነደፈ ፕሮግራም ወይም መመሪያ ተነቦ ወደ ማህደረ ትውስታ ተከማችቶ ከዚያም በኮምፒዩተር አንድ በአንድ

ይከናወናል። የተለያዩ ፕሮግራሞችን በመጠቀም ሌላ ችግር ለመፍታት ተመሳሳይ ኮምፒዩተር ሊተገበር ይችላል.

አጠቃላይ ኮምፒውተሮች የበለጠ ተለዋዋጭ እና ሁለገብ ናቸው። ምሳሌዎች፡ ማይክሮ ኮምፒውተሮች፣ ሚኒ

ኮምፒውተሮች፣ ዋና ፍሬም ኮምፒውተሮች፣ ሱፐር ኮምፒውተሮች ወዘተ.

  በመጠን እና አቅም ላይ በመመስረት ኮምፒውተሮች በአራት ሊከፈሉ ይችላሉ፡-

እንደ መጠናቸው፣ ፍጥነታቸው፣ የማከማቻ አቅማቸው እና የዋጋ ኮምፒውተሮች በአራት ትላልቅ ቡድኖች ሊከፋፈሉ

ይችላሉ።

1) ከፍተኛ ኮምፒተር

ሱፐር ኮምፒዩተር የሚለው ቃል ለከፍተኛ ፍጥነት ማቀነባበሪያ የተነደፈ እጅግ በጣም ኃይለኛ የኮምፒዩተር ምድብን

ለመግለጽ ተፈጥሯል። ሱፐር ኮምፒውተር በአጠቃላይ ፈጣኑ፣ ሀይለኛው እና በጣም ውድ ኮምፒውተር እንደሆነ

ይታወቃል።

በአጠቃላይ ሱፐር ኮምፒውተር የሚከተለው ነው፡-

• ትልቁ እና በጣም ቀልጣፋ ኮምፒውተሮች

• በጣም ውድ እና በጣም ፈጣን

• በተለያዩ አካባቢዎች በመቶዎች የሚቆጠሩ ተጠቃሚዎችን ይደግፋል

2) ዋና ፍሬም ኮምፒተር

ዋና ፍሬም ኮምፒውተሮች በአካል ከማይክሮ እና ሚኒ የሚበልጡ እና ፈጣን የማስተማሪያ ሂደት ፍጥነት ያላቸው

ፕሮሰሰር ያላቸው ትላልቅ ሃይለኛ ኮምፒውተሮች ናቸው። ለምሳሌ፣ በሰከንድ ከ 10 እስከ 200 ሚሊዮን መመሪያዎችን

(MIPS) ማካሄድ ይችሉ ይሆናል። ዋና ፍሬም ኮምፒውተር ብዙ ተጠቃሚዎችን ይደግፋል እና ውድ ነው።

3) ሚኒ ኮምፒውተር

ሚኒ ኮምፒውተሮች ከአብዛኛዎቹ ማይክሮ ኮምፒውተሮች የበለጠ ትላልቅ እና የበለጠ ሃይል ያላቸው መካከለኛ

ኮምፒውተሮች ናቸው ነገር ግን ከዋናው ኮምፒዩተር ሲስተሞች ያነሱ እና ሃይል ያላቸው ናቸው። ሚኒ ኮምፒውተሮች

ለብዙ የንግድ እና ሳይንሳዊ መተግበሪያዎች ጥቅም ላይ ይውላሉ። በሳይንሳዊ ላቦራቶሪዎች፣ የምርምር ማዕከላት፣

ዩኒቨርሲቲዎች እና ኮሌጆች፣ የምህንድስና ድርጅቶች፣ የኢንዱስትሪ ሂደት ክትትል እና ቁጥጥር ወዘተ በስፋት ጥቅም

ላይ ይውላሉ።

4) ማይክሮ ኮምፒውተሮች
ማይክሮ ኮምፒዩተር፣ ዴስክቶፕ ወይም ማስታወሻ ደብተር መጠን ማስላት ማይክሮፕሮሰሰር እንደ ማእከላዊ

ፕሮሰሲንግ አሃዱ ወይም ሲፒዩ የሚጠቀም መሳሪያ ነው። ማይክሮ ኮምፒውተሮች የግል ኮምፒውተሮች (ፒሲዎች)፣

የቤት ኮምፒተሮች፣ አነስተኛ የንግድ ኮምፒተሮች እና ማይክሮስ ይባላሉ። በጣም ትንሹ፣ በጣም የታመቁ የዘንባባ

ጫፎች ናቸው። ላፕቶፖች መጠናቸውም ትንሽ ነው (የአጭር መያዣ መጠን)። ለመጀመሪያ ጊዜ ሲታዩ እንደ ነጠላ

ተጠቃሚ መሳሪያዎች ይቆጠሩ ነበር, እና በአንድ ጊዜ አራት, ስምንት ወይም 16 ቢት መረጃዎችን ብቻ ማስተናገድ

ይችላሉ. ከቅርብ ጊዜ ወዲህ በማይክሮ ኮምፒውተሮች እና በትልልቅ ዋና ፍሬም ኮምፒውተሮች (እንዲሁም ትንንሾቹ

የዋና ፍሬም አይነት ሲስተሞች ሚኒ ኮምፒውተሮች የሚባሉት) መካከል ያለው ልዩነት ደብዝዟል፣ ምክንያቱም አዳዲስ

የማይክሮ ኮምፒውተሮች ሞዴሎች የሲፒዩ ፍጥነት እና የመረጃ አያያዝ አቅም ወደ 32 ቢት ጨምረዋል። ባለብዙ

ተጠቃሚ ክልል.

የኮምፒውተር ሰርክ ቦርድ የተቀናጀ ወረዳዎች (አይሲዎች) ማይክሮ ኮምፒውተሩ እንዲቻል ያደርገዋል። ያለ እነርሱ፣

ነጠላ ወረዳዎች እና ክፍሎቻቸው ለተጨመቀ የኮምፒዩተር ዲዛይን በጣም ብዙ ቦታ ይወስዳሉ። ቺፕ ተብሎም

ይጠራል፣ የተለመደው አይሲ በአንድ የሲሊኮን ቁራጭ ላይ የታሸጉ እንደ resistors፣ capacitors እና transistors ያሉ

ንጥረ ነገሮችን ያካትታል። በትንንሽ፣ የበለጠ ጥቅጥቅ ባለ የታሸጉ አይሲዎች፣ የወረዳ ኤለመንቶች መጠናቸው ጥቂት

አተሞች ብቻ ሊሆኑ ይችላሉ፣ ይህም የማስታወሻ ደብተር የሚያክል የተራቀቁ ኮምፒውተሮችን መፍጠር ያስችላል።

የተለመደው የኮምፒዩተር ሰርኪዩር ቦርድ ብዙ የተቀናጁ ሰርክቶችን በአንድ ላይ ያገናኛል።

• እስካሁን የተሰሩት ትንንሾቹ ኮምፒውተሮች

• በአንጻራዊ ሁኔታ ትንሽ

• ነጠላ ተጠቃሚን ይደግፋል

የማይክሮ ኮምፒውተሮች ምሳሌዎች፡ ዴስክቶፕ፣ ላፕቶፕ፣ Palmtop ናቸው።

1.2.2. የኮምፒተር ባህሪያት

የሰው ልጅ ኮምፒዩተሩን ያዳበረው ውስብስብ ኦፕሬሽንን ለምሳሌ እንደ ስሌት ዳታ ማቀነባበሪያ ወይም በቀላሉ

ለመዝናኛ ነው። ዛሬ አብዛኛው የአለም መሠረተ ልማት በኮምፒዩተር ላይ ይሰራል እና ህይወታችንን በጥልቅ

ለውጦታል።

ኮምፒውተር ማሽን ነው; ልክ እንደሌሎች ማሽኖች የሚከተሉት ልዩ ባህሪያት ወይም ባህሪያት ያላቸው
 ፕሮግራሚሊቲ፡- ኮምፒዩተሩ ማንኛውንም ነገር መስራት ይችላል ስራውን ለመስራት ትክክለኛ መመሪያ

ከተሰጠ። ሌሎች ማሽኖች አስቀድሞ የተገለጹ ተግባራትን ሊሠሩ ይችላሉ፣ ምንም ያነሰ ምንም የለም።

 ማከማቻ እና ሰርስሮ ማውጣት፡- እንደሌሎች ማሽኖች ኮምፒዩተር ላልተወሰነ ጊዜ መረጃን ያከማቻል እና

መረጃውን በኋላ ለማግኘት ያስችላል።

 ከፍተኛ ፍጥነት፡ ኮምፒውተሮች መረጃን እጅግ በጣም ፈጣን በሆነ ፍጥነት፣ በሚሊዮኖች ወይም በቢሊዮኖች

የሚቆጠሩ መመሪያዎችን በሰከንድ ያዘጋጃሉ። የኮምፒዩተር ፍጥነት በ MHz (megahertz) ይሰላል ይህም

በሰከንድ አንድ ሚሊዮን መመሪያዎች ነው. በአሁኑ ጊዜ ኃይለኛ ኮምፒውተሮች በቢሊዮን የሚቆጠሩ

መመሪያዎችን በአንድ ሰከንድ ውስጥ ማከናወን ይችላሉ።

 ከፍተኛ ትክክለኛነት እና ትክክለኛነት፡ ኮምፒውተሮች በጣም ትክክለኛ ናቸው። የትክክለኛነት ደረጃው

የሚወሰነው በመመሪያው እና በማሽኑ አይነት ላይ ነው. ኮምፒውተሮች የታዘዙትን ማድረግ ስለሚችሉ፣

የውሂብ ሂደት ውስጥ የተሳሳተ መመሪያ ወደ የተሳሳተ ውጤት ሊያመራ ይችላል። ይህ GIGO (Garbage in

Garbage Out) በመባል ይታወቃል።

 ትጋት፡ ኮምፒውተሮች ማሽን በመሆናቸው የሰው ልጅ የድካም ስሜት እና የትኩረት ማጣት ችግር

አይገጥማቸውም። 1 ሚሊዮን መመሪያዎች መከናወን ካለበት ኮምፒዩተሩ የመጨረሻውን ሚሊዮንኛ

መመሪያ ልክ እንደ መጀመሪያው መመሪያ በተመሳሳይ ትክክለኛነት እና ፍጥነት ያከናውናል።

 አስተማማኝነት፡- በአጠቃላይ አስተማማኝነት የኮምፒዩተርን አፈፃፀም መለካት ሲሆን ይህም ምንም አይነት

ውድቀት ሳይኖር አስቀድሞ ከተወሰነ ደረጃ ጋር ይለካል። ከኮምፒዩተር አስተማማኝነት በስተጀርባ ያለው

ዋነኛው ምክንያት በሃርድዌር ደረጃ በሂደቱ መካከል ምንም አይነት የሰዎች ጣልቃገብነት አያስፈልገውም.

 ከፍተኛ የማጠራቀሚያ አቅም፡ ኮምፒዩተር ከፍተኛ መጠን ያለው ዳታ ያከማቻል እና አስፈላጊውን መረጃ

ወዲያውኑ ማስታወስ ይችላል። የኮምፒዩተሩ ዋና ማህደረ ትውስታ በአንጻራዊ ሁኔታ ትንሽ ነው እና የተወሰነ

መጠን ያለው መረጃ ብቻ ሊይዝ ይችላል, ስለዚህ, መረጃው በሁለተኛ ደረጃ ማከማቻ መሳሪያዎች ውስጥ

እንደ ማግኔቲክ ቴፕ ወይም ዲስኮች ውስጥ ይከማቻል. አነስተኛ የውሂብ ክፍል በፍጥነት ሊደረስበት እና ወደ

ማከማቻ ዲዛይኖች ሊገዛ ይችላል፣ እንደ አስፈላጊነቱ እና ለማቀነባበር።

 ሁለገብነት፡ ኮምፒውተሮች በተፈጥሯቸው ሁለገብ ናቸው። ሁለገብነት, በጥሬው, "ከብዙ ጥቅም ጋር" ማለት

ነው. በተመሳሳይ ጊዜ ብዙ ተግባራትን በተመሳሳይ ጊዜ ማከናወን ይችላል። ለምሳሌ፣ በአንድ ቅጽበት ደብዳቤ

ለመቅረጽ፣ ሌላ ጊዜ ደግሞ ሙዚቃን ለማጫወት ጥቅም ላይ ሊውል ይችላል እና በመካከላቸውም አንድ ሰነድ

ማተም ይችላል። ይህ ሁሉ ሥራ የሚቻለው ፕሮግራሙን (የኮምፒዩተር መመሪያ) በመቀየር ነው.

 የሀብት መጋራት፡ በመጀመርያ የእድገት ደረጃ ኮምፒውተሮች ለብቻው ማሽኑ ይሆኑ ነበር። በኮምፒዩተር

ቴክኖሎጂዎች ውስጥ እጅግ በጣም ከፍተኛ እድገት, ኮምፒዩተር ዛሬ እርስ በርስ የመገናኘት ችሎታ አለው.
 ይህ እንደ አታሚ ያሉ ውድ ሀብቶችን መጋራት እንዲቻል አድርጓል። ከመሳሪያ መጋራት በተጨማሪ

መረጃዎችን እና መረጃዎችን በኮምፒዩተሮች መካከል ሊለዋወጡ ስለሚችሉ ትልቅ የመረጃ እና የእውቀት

መሰረት ይፈጥራል።

ምንም እንኳን ሂደቱ በኮምፒዩተሮች እድገት በጣም አድካሚ ቢሆንም, አሁንም ጊዜ የሚወስድ እና ውድ ስራ ነው.

ትክክለኛውን ውጤት ለማግኘት የኮምፒዩተር ክፍሎች መደበኛ ቁጥጥር እና ጥገና ያስፈልጋቸዋል። ተጨማሪ

ኮምፒውተር ከአቧራ ነጻ በሆነ ቦታ መጫን አለበት። በአጠቃላይ አንዳንድ የኮምፒዩተር ክፍሎች በከባድ ሂደት ምክንያት

ይሞቃሉ። ስለዚህ የኮምፒዩተር ስርዓቱ የአካባቢ ሙቀት መጠበቅ አለበት.

1.2.3. የኮምፒተር ገደቦች

ምንም እንኳን ኮምፒውተሮች በተለያየ መንገድ ሊተገበሩ ቢችሉም ኮምፒውተሮች የማይሰሩዋቸው ተግባራት አሉ.

ለምሳሌ, ኮምፒዩተር የሚከተሉትን ማድረግ አይችልም.

 ኮምፒውተሮች እንዴት ፕሮግራም እንደሚደረግ ሊወስኑ አይችሉም። ኮምፒውተሮቹን ፕሮግራሚንግ

የማድረግ ሃላፊነት ያለባቸው ሰዎች ወይም ሰዎች ናቸው።

 ኮምፒውተሮች ከግብአቱ ጋር ሰዎች ካላቀረቡ በስተቀር የራሳቸውን ግብአት አያቀርቡም።

 የውሂብ መተርጎም እና የውሳኔዎች አተገባበር ሁልጊዜ ለሰው ልጆች የተተወ ነው።